Konsultacje Komisji Europejskiej w sprawie rachunków bankowych moja opinia.

Transkrypt

1 Filip Słomski, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Konsultacje Komisji Europejskiej w sprawie rachunków bankowych moja opinia. Chciałbym wyrazić swoją opinię w sprawie planowanych zmian dotyczących rachunków bankowych w państwach członkowskich UE. Myślę że moje uwagi zarówno jako przeciętnego użytkownika kont w kilku bankach, jak i studenta kierunku Finanse i Rachunkowość w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, mogą okazać się przydatne. Proszę o niepublikowanie mojej opinii na stronie konsultacji. Pytanie 1: Czy Państwa zdaniem informacje udostępniane przez banki na temat opłat związanych z rachunkami bankowymi są prezentowane konsumentom w wystarczająco przejrzysty sposób oraz czy można je łatwo porównać? Jakie dobre praktyki mogą Państw wskazać w tym względzie? Jakie istnieją uporczywe uchybienia? Czy Państwa zdaniem zmiana obowiązków w zakresie przejrzystości określonych w dyrektywie w sprawie usług płatniczych (2007/64/WE) pozwoliłaby wyeliminować te uchybienia? Uważam, że problemem nie jest brak informacji udostępnianych przez banki. Bez trudu można znaleźć Tabelę Opłat i Prowizji na stronie dowolnego banku. Czasem jest to uciążliwe, ponieważ by uzyskać dostęp do pełnego wykazu, należy podać podstawowe dane ( , imię i nazwisko) oraz wyrazić zgodę na przetwarzanie danych osobowych w celach marketingowych. Problemem jest natomiast sposób prezentacji opłat. Osoba zainteresowana założeniem konta napotyka na duże rozbieżności w schematach ich przedstawiania i terminologii. Kolejny aspekt to pobieranie opłat za różne czynności w konkretnych bankach, co wychodzi na jaw często już po otwarciu rachunku. Uważam że dyrektywa 2007/64/WE w wystarczającym stopniu określa sposób zawarcia i obowiązki obu stron podpisujących umowy ramowe o zawarciu konta, w tym sposób powiadamiania o zmianie warunków umowy. Pytanie 2: Czy Państwa zdaniem ustandaryzowanie terminologii związanej z opłatami z tytułu prowadzenia rachunków bankowych mogłoby pomóc zapewnić bardziej przejrzyste i dające się porównać informacje na temat opłat? W przypadku standaryzacji terminologii, czy standaryzacja powinna objąć wszystkie opłaty czy tylko niektóre z nich? Jeżeli tylko niektóre z nich, w oparciu o jakie kryteria należy dokonać ich wyboru? Czy terminologia powinna zostać ustandaryzowana na poziomie krajowym czy unijnym? Pytanie 3: Czy Państwa zdaniem słowniczki terminów oraz standaryzowane wykazy opłat bankowych ułatwiłyby porównywanie opłat? Jeśli tak, to jaka powinna być forma i treść tych informacji? Jakie organy/fora są Państwa zdaniem właściwe do opracowania takiego słowniczka/standaryzowanego wykazu opłat? Sposobem na zwiększenie przejrzystości byłoby ustandaryzowanie terminologii i słownika pojęć, który byłby identyczny dla wszystkich ofert. Co za tym idzie, konieczne wydaje się odgórne ustalenie czynności podlegających opłacie. Moją propozycją jest zobowiązanie do tego Komisji Nadzoru Finansowego, która opracowałaby taki wykaz. Byłby on spisem czynności, odgórnie zdefiniowanych, a zarazem w swojej formie identyczny dla ofert wszystkich banków.

2 Myślę że miałoby to wpływ na znaczące zwiększenie przejrzystości. Klienci mając dostęp do ujednoliconego wykazu czynności, bez trudu mogliby porównywać konkurencyjne oferty. Pytanie 4: W celu dalszego zwiększenia przejrzystości i możliwości porównania opłat związanych z rachunkami bankowymi, stosowanie którego z poniższych narzędzi należałoby rozważyć: i) porównywarki internetowe administrowane przez organy publiczne ii) standaryzowane symulacje kosztów udostępniane przez banki iii) standaryzowane reprezentatywne przykłady udostępniane przez banki iv) badania prowadzone przez organizacje konsumenckie/rzecznika konsumentów ds. usług finansowych v) wszelkie inne narzędzia, które uważają Państwo za istotne? Czy którekolwiek z nich powinno być obowiązkowe? Jaki byłby ich prawdopodobny koszt? Aby jeszcze bardziej ułatwić wybór rachunku, rozsądnym wydaje się utworzenie porównywarki ofert, umieszczonej na stronach KNF (opcja I). Bank przed rozpoczęciem akcji reklamowej, miałby obowiązek zaktualizowania oferty na stronie KNF. Koszt wprowadzenia takiej porównywarki byłby niewielki, ważniejszą kwestią pozostaje kontrola zgodności aktualnej oferty z tą zamieszczoną na stronie. Przede wszystkim powinno to dotyczyć rachunków dla osób fizycznych. Regulowanie ofert dla przedsiębiorców wydaje mi się zbyt dużą ingerencją w sektor, ponieważ przedsiębiorstwa różnią się w swoich potrzebach i wymaganiach. Pytanie 5: Jak szczegółowe powinny być informacje na temat faktycznie poniesionych opłat oraz jak często informacje te powinny być przekazywane posiadaczowi rachunku? Czy dostępność możliwych do porównania informacji na temat faktycznie poniesionych opłat przyczyniłaby się do zwiększenia mobilności konsumentów, w tym mobilności transgranicznej? Wg. mnie w tym zakresie nie są konieczne drastyczne zmiany. Wystarczy, że dopracowany zostanie obecny system internetowy, z bieżącą szczegółową historią dla wybranego okresu. Zakładam, że bank nie będzie zatajał żadnych opłat, a pobieranie prowizji zostanie wypunktowane jako osobne obciążenie rachunku. Odnosząc się do drugiej części pytania na pewno świadomość ponoszonych opłat jest główną przyczyną zmian banków. W obecnej sytuacji zmiana rachunku na prowadzony za granicą dla wielu osób pozostaje zbyt niepewna, brak znajomości procedur bankowych na terenie UE. Pytanie 6: Jakie inne środki/instrumenty należy rozważyć w celu zwiększenia poziomu przejrzystości i możliwości porównania opłat bankowych? Prosimy je opisać i wskazać, na jakim szczeblu (krajowym lub unijnym) Państwa zdaniem powinny one zostać podjęte. - Ustandaryzowanie terminologii. - Odseparowanie kosztów konkretnych usług. Obecnie w reklamy kuszą np. niskimi kosztami prowadzenia konta, ale są to koszty przy jednoczesnym wymaganym zakupie polis na życie, założeniu lokat itp. - Porównywarka cenowa prowadzona przez KNF dla usług krajowych. II Zmiana dostawcy rachunku płatniczego

3 Pytanie 7: Czy banki w państwie członkowskim, w którym posiadają Państwo rachunek bankowy, oferują usługę przeniesienia rachunku? Jeżeli tak, czy jest ona zgodna ze wspólnymi zasadami przenoszenia rachunków bankowych opisanymi powyżej? Czy informacje o warunkach przeniesienia rachunku bankowego do innego banku są prezentowane konsumentom w przyjaznej formie? Nieliczne banki oferują taką usługę, natomiast są one zgodne z zasadami. Informacje są niestety ukryte na stronach internetowych i odnalezienie konkretnych informacji nas dotyczących, w gąszczu regulaminów i procedur jest trudne. Pytanie 8: Jeżeli banki w państwie członkowskim, w którym posiadają Państwo rachunek bankowy, oferują usługę przeniesienia rachunku bankowego zgodną ze wspólnymi zasadami, czy oznacza to wyeliminowanie wszystkich przeszkód utrudniających przeniesienie rachunku bankowego do innego banku? Jeżeli nie, jakie przeszkody nadal istnieją? Prosimy podać przykłady napotkanych dobrych praktyk oraz uporczywych problemów. Przeszkody nie są wyeliminowane. Przeważnie kiedy chcemy zamknąć konto, bank który opuszczamy domaga się dodatkowych opłat, które nie wynikają z czynności przewidzianych w Tabeli Prowizji i Opłat. Podam swój przykład. Zamykając darmowe konto internetowe, na którym uregulowane były wszystkie płatności, dopiero przy bankowym okienku, została mi naliczona opłata w wysokości kilkunastu zł, na poczet uregulowania rachunku. Niestety nikt w placówce banku nie był w stanie wskazać mi za co konkretnie jest ta opłata, a jednocześnie byłem cały czas nagabywany do założenia drugiego konta w tym banku, wtedy mógłbym uniknąć owej opłaty. Sytuacja miała miejsce rok temu, w jednym z największych polskich banków. Pytanie 9: Czy wspólne zasady powinny pozostać dobrowolne? Jakie są Państwa zdaniem zalety lub wady wprowadzenia obowiązku ich stosowania na poziomie UE? Jaki byłby prawdopodobny koszt tego kroku? Nie jestem w stanie oszacować kosztu zobligowania wszystkich banków do wprowadzenia zasad, mogę przewidzieć natomiast prawdopodobne konsekwencje. Przede wszystkim nastąpiłby wzrost kosztów prowadzenia rachunków bankowych. Myślę, że pozostawienie ich dobrowolnymi, daje bankom je stosującym możliwości reklamy i wyróżnienia spośród innych ofert. Moim zdaniem, niezależna instytucja finansowa, np. Ministerstwo Finansów, powinna przeprowadzić szerszą akcję reklamową, uświadamiającą Polaków o możliwościach założenia tańszego konta, korzystając z lepszych ofert u konkurencji (i świadomi swoich praw). Pytanie 10: Czy zasady/środki w zakresie przenoszenia rachunków bankowych powinny również obejmować przypadki przenoszenia rachunków bankowych z jednego państwa do drugiego? Jest to stosunkowo nowe zjawisko, dlatego myślę, że należy najpierw skupić się na uszczegółowieniu procedur na poziomie krajowym, by następnie spróbować ujednolicić procedury międzypaństwowe. Myślę że póki co ma to sens tylko w obrębie Eurolandu. Pytanie 11: Jak znaczące Państwa zdaniem jest ryzyko błędnego przekierowania wpłat, faktur i płatności w przypadku przeniesienia rachunku bankowego do innego banku? Jakie środki można by rozważyć, aby uczynić proces przeniesienia rachunku bankowego do innego banku bezpieczniejszym?

4 Moją propozycją jest wprowadzenie okresu przejściowego w którym środki błędnie przelane na poprzednie konto, po poinformowaniu właściciela trafiłyby na nowe konto, na przykład z określoną prowizją. Ewentualnie, błędny przelew mógłby zostać anulowany i trafić do nadawcy ( z tym że generowałoby to duże koszty i nieporozumienia). Pytanie 12: Jakie przeszkody (o ile istnieją) nadal utrudniają mniejszym dostawcom rachunków lub dostawcom rachunków z siedzibą w innym państwie członkowskim poszerzenie swojej bazy klientów lub wejście na nowe rynki? Czy są one związane z problemami z mechanizmem przenoszenia rachunku bankowego do innego banku? Jeśli chodzi o otwieranie siedzib w innych państwach członkowskich, myślę że jest to na tyle upowszechniona procedura, że nie sprawia już problemom instytucjom. Mechanizm przenoszenia rachunku do innego banku też nie jest na tyle dużym problemem, ponieważ osoby które są wiedzą że przeniesienie rachunku zmniejszy ponoszone koszty, są na tyle zdeterminowane że na własną rękę dowiadują się jak zmienić operatora. Pytanie 13: Jaki inne środki należy rozważyć, aby usprawnić proces przenoszenia rachunków bankowych? Prosimy je opisać. Prawo unijne powinno dotyczyć nie tylko banków z siedzibą w państwie członkowskim, ale wszystkie działające na jej terenie. Proponuję zlikwidowanie opłat za zamknięcie rachunku i zmianę zleceń stałych. III - Dostęp do podstawowego rachunku płatniczego Pytanie 14: Czy znane są Państwu przypadki konsumentów, którzy mają trudności z dostępem do podstawowego rachunku bankowego? Jakiego rodzaju przeszkody w dostępie do podstawowego rachunku bankowego zgłaszają konsumenci? Główną grupą nieubankowionych w Polsce stanowią osoby starsze oraz mieszkające na prowincji. Podstawową przeszkodą jest brak placówek w okolicy, oraz ich mentalność brak zaufania do kont internetowych, przywiązanie do bankowości w okienku. Dla osób starszych, korzystanie z bankomatu jest trudne nie tylko ze względu na konieczność zapamiętywania PIN u, różne typy bankomatów i nieobycie z komputerami, ale także niebezpieczne. Osoby starsze są łatwym celem złodziei. Przeszkodą mogą być nieuzasadnione opłaty utrudniające korzystanie z konta. Pytanie 15: Czy znane są Państwu jakiekolwiek środki podejmowane przez banki lub inne instytucje w państwie członkowskim, w którym posiadacie Państwo miejsce zamieszkania lub siedzibę, w celu ułatwienia dostępu do podstawowego rachunku płatniczego? Czy inicjatywy te są w skuteczny sposób egzekwowane? W Polsce ubankowieniem zajmuje się przede wszystkim Bank Pocztowy. Poczta Polska posiada gęstą sieć placówek, a sama instytucja budzi zaufanie wśród osób z prowincji i starszych. Bank oferuje rachunki o podstawowej funkcjonalności obsługiwane w placówkach banków, z niskimi prowizjami. To dobry krok w stronę edukacji społeczeństwa. Banki również w innym aspekcie ułatwiają korzystanie z ich usług, np. budując udogodnienia dla niepełnosprawnych w swoich placówkach.

5 Pytanie 16: Czy wspomniane środki ułatwiają dostęp do podstawowego rachunku bankowego również nierezydentom? W niewielkim, ponieważ wciąż wygodniejszym rozwiązaniem jest obsługa kont przez internet. Pytanie 17: Jeżeli konsumenci nadal doświadczają trudności z otwarciem rachunku bankowego, jakie są tego przyczyny? Mało przejrzyste zasady prowadzenia konta i opłat. W przypadku osób mających dostęp do internetu, brak jest takich trudności ponieważ wiele banków umożliwia otwarcie konta bez wychodzenia z domu (umowa dostarczana kurierem). Pytanie 18: Jeżeli potrzebne są dalsze działania, jakie dodatkowe środki należy przewidzieć? Czy problemem tym należy się zająć na szczeblu krajowym czy unijnym? Myślę że nie należy regulować działania całego rynku, wystarczy wprowadzić jasne zasady informowania o swojej ofercie (porównywanie Tabeli Opłat i Prowizji), ujednolicić procedury zamykania rachunku, a resztę pozostawić konsumentom oni wybierając najlepsze dla siebie oferty są w stanie najlepiej regulować rynek. Mam nadzieję, że moje uwagi okażą się przydatne, cieszę się że miałem możliwość wyrazić swoją opinię w kwestii rachunków bankowych.