From: Chandoszko Sent: Tuesday, June 05, :11 PM To: EC BANK ACCOUNTS Subject: Reply to consultation on Bank accounts - Citizen

Transkrypt

1 From: Chandoszko Sent: Tuesday, June 05, :11 PM To: EC BANK ACCOUNTS Subject: Reply to consultation on Bank accounts - Citizen Witam serdecznie, Nazywam się Bartosz Chandoszko jestem obywatelem Polski i chciałbym wypowiedzieć w sprawie rachunków bankowych. Zawodowo związany jestem z tworzeniem produktów bankowych, dlatego mam nadzieję, że moje spostrzeżenia przydadzą się w dalszym procesie legislacyjnym. Pierwsze pytanie brzmiało: Pytanie 1: Czy Państwa zdaniem informacje udostępniane przez banki na temat opłat związanych z rachunkami bankowymi są prezentowane konsumentom w wystarczająco przejrzysty sposób oraz czy można je łatwo porównać? Jakie dobre praktyki mogą Państwo wskazać w tym względzie? Jakie istnieją uporczywe uchybienia? Czy Państwa zdaniem zmiana obowiązków w zakresie przejrzystości określonych w dyrektywie w sprawie usług płatniczych (2007/64/WE) pozwoliłaby wyeliminować te uchybienia? W mojej ocenie Banki nie prezentują informacji w dostatecznie przejrzysty sposób, choć w ostatnich latach widać duży postęp w kwestii przejrzystości informacji na temat opłat i prowizji bankowych dla klientów detalicznych. W mojej opinii poprawa w przekazywaniu informacji związana jest z publikacją tabel opłat i prowizji w Internecie. Porównywanie ofert jest jednak utrudnione z następujących powodów: a. Ciągły brak powszechnego dostępu do Internetu Internet jest najskuteczniejszym narzędziem pozwalającym porównywać oferty bankowe. Bez dostępu do Internetu klient zazwyczaj nie ma możliwości porównania ofert więcej niż 6-8 banków krajowych i nie ma praktycznie żadnej możliwości uzyskania informacji o ofertach banków zagranicznych. Zgodnie z danymi Eurostatu, obecnie w UE około 70% gospodarstw domowych posiada dostęp do Internetu, jednak w niektórych krajach członkowskich takich jak Grecja, Rumunia, czy Portugalia poziom dostępu do Internetu posiada około 40% gospodarstw domowych. b. Bankom zależy na prezentacji atutów oferowanych przez nich rachunków bieżących. Każdy bank ma obowiązek udostępnić klientowi pełną informację na temat opłat i prowizji. Jednak w ramach różnego rodzaju ofert, Bank podaje atrakcyjne stawki zastrzegając, że dokumentem podstawowym określającym poziom prowizji jest tylko i wyłącznie Tabela Opłat i Prowizji. Zdarza się, że dotarcie do tego dokumentów jest utrudnione. W mojej opinii korzystnym byłoby obligatoryjne prezentowanie przez wszystkie Banki Informacji o wszystkich prowizjach i opłatach w jednym miejscu, natomiast dostęp do tego miejsca powinien być bezpośrednio ze strony głównej Banku. Dobry przykład takiego rozwiązania: c. Każdy Bank może dowolnie zdefiniować daną usługę lub czynność zawartą w treści umowy, regulaminie, czy też cenniku. d. Banki wprowadzają różne oferty specjalne lub promocyjne zmieniające standardowe prowizje, a Klient nie zawsze jest świadom jakie kryteria musi spełnić, aby cieszyć się określonymi benefitami. Zmianę w dyrektywie w sprawie usług płatniczych (2007/64/WE) PSD zwiększającą przejrzystość, uważam za krok w dobrą stronę, jednak, aby można było osiągnąć pełną transparentność konieczne jest uwzględnienie zasad jasno określających, jakie informacje powinny być podawane w ramach transakcji transgranicznych rozliczanych w systemie TARGET2, jak i porównywalność poszczególnych krajowych systemów rozliczeń. Pytanie 2: Czy Państwa zdaniem ustandaryzowanie terminologii związanej z opłatami z tytułu prowadzenia rachunków bankowych mogłoby pomóc zapewnić bardziej przejrzyste i

2 dające się porównać informacje na temat opłat? W przypadku standaryzacji terminologii, czy standaryzacja powinna objąć wszystkie opłaty, czy tylko niektóre z nich? Jeżeli tylko niektóre z nich, w oparciu o jakie kryteria należy dokonać ich wyboru? Czy terminologia powinna zostać ustandaryzowana na poziomie krajowym czy unijnym? W mojej opinii standaryzacja terminologii związanej z opłatami z tytułu prowadzenia rachunku bankowego pomoże w dokonaniu oceny i ułatwi porównanie ofert różnych banków. Klient będzie wiedział ile kosztują go poszczególne usługi. Będzie mógł dokonać porównania pomiędzy Bankami zarówno w kraju, jak i za granicą. Uważam, że koniecznym jest jasne zdefiniowanie poszczególnych systemów krajowych, w których dokonywane są rozliczenia jak i systemy transgraniczne. Dodatkowo uważam, że należy wprowadzić regulację zobowiązującą do dokładnego podania w jakim systemie rozliczane są oferty promocyjne. Jednym z przykładów może być oferta: w ramach opłaty za prowadzenie rachunku 10 darmowych przelewów. Powinno zostać precyzyjnie określone, że jest to dziesięć przelewów darmowych w ramach systemu np. Target 2. Uważam, że nie da się standaryzować terminologii wszystkich rodzajów transakcji. Spowodowane jest to bardzo szybkim rozwojem rynku oraz wprowadzaniem nowych usług. W takiej sytuacji banki zawsze znajdą sposób na ukrycie jakiejś opłaty w innym koszcie. Przykład: 0 EUR za prowadzenie rachunku plus do tego 0 EUR za przelew internetowy, ale każdy przelew trzeba potwierdzić kodem autoryzacyjnym za kwotę 1 EUR. Ujednolicenie terminologii powinno dotyczyć standardowych najprostszych rodzajów opłat: Opłata za otwarcie rachunku Opłata za prowadzenie rachunku podawana w trybie miesięcznym niezależnie od tego, kiedy jest faktycznie pobierana. Prowizja za realizację przelewu krajowego rozliczanego w trybie nie dłuższym niż D+1 Opłata za wydanie karty debetowej opłata jednorazowa, nawet, jeśli jest rozłożona w na więcej okresów. Opłata miesięczna za korzystanie z karty debetowej konieczność podawania zawsze kosztu w ujęciu miesięcznym, nawet jeśli opłata jest pobierana rocznie Prowizja za przelew transgraniczyny Prowizja za przelew zagraniczny rozliczany w trybie zwykłym D+2, w trybie podziału kosztów SHA Koszt dostępu do bankowości internetowej Ujednolicenie powinno przebiegać na dwóch poziomach. W przypadku systemów rozliczeń międzynarodowych terminologia powinna być identyczna dla wszystkich krajów. Taka sytuacja powinna mieć miejsce w przypadku opłat/czynności najprostszych, dostępnych we wszystkich lub ponad połowie krajów UE. Poziom drugi krajowy powinien stworzyć możliwość porównywania rachunków w danym kraju, ze względu na usługi lub systemy dostępne tylko w kraju, którego dotyczą. Taka konstrukcja pozwoliłaby porównać rachunki ze względu na rozliczenie międzynarodowe i uplasować ofertę pod względem potrzeb rozliczeń transgranicznych, np. miedzy rachunkami uczestnikami programu Erasmus. Usystematyzowanie terminologii na poziomie kraju pozwoli dokonać wyboru najlepszego rachunku na poziomie kraju do rozliczeń krajowych. Pytanie 3: Czy Państwa zdaniem słowniczki terminów oraz standaryzowane wykazy opłat bankowych ułatwiłyby porównywanie opłat? Jeśli tak, to jaka powinna być forma i treść tych informacji? Jakie organy/fora są Państwa zdaniem właściwe do opracowania takiego słowniczka/standaryzowanego wykazu opłat? Słowniczek terminów oraz opłat standardowych pozwoli porównać podstawowe cechy produktów w mojej opinii instytucje, które powinny brać udział w tworzeniu wykazu terminów powinny być znów podzielone na dwa poziomy. Na poziomie ogólno europejskim słowniczek powinien zostać opracowany przez grupę roboczą składającą się z reprezentantów banków centralnych wszystkich krajów członkowskich, pod przewodnictwem przedstawiciela

3 Europejskiego Banku Centralnego. Do współpracy powinni zostać zaproszeni przedstawiciele międzynarodowych instytucji rozliczeniowych, miedzy innymi przedstawicieli MasterCard, VISA, Target 2 oraz SEPA. W pracach nad treścią dokumentów powinien także brać udział Komisarz ds. Ochrony Konsumenta UE, co zapewni opracowywanie definicji w słowniczku pojęć zrozumiałych dla przeciętnego obywatela. Drugi poziom dotyczy definicji i pojęć w ramach danego kraju. Powinien zostać określony słowniczek i wykaz opłat obejmujący swoją treścią czynności i opłaty wspólne dla ofert banków krajowych. Do ustalenia słownika powinni zostać zaproszeni przedstawiciele krajowych banków komercyjnych pod przewodnictwem Krajowego Banku Centralnego oraz przedstawiciele krajowego nadzoru bankowego, krajowych instytucji rozliczeniowych, oraz krajowego pełnomocnika ds. ochrony konsumentów. Pytanie 4: W celu dalszego zwiększenia przejrzystości i możliwości porównania opłat związanych z rachunkami bankowymi, stosowanie którego z poniższych narzędzi należałoby rozważyć: i) porównywarki internetowe administrowane przez organy publiczne ii) standaryzowane symulacje kosztów udostępniane przez banki iii) standaryzowane reprezentatywne przykłady udostępniane przez banki iv) badania prowadzone przez organizacje konsumenckie/rzecznika konsumentów ds. usług finansowych v) wszelkie inne narzędzia, które uważają Państwo za istotne? Czy którekolwiek z nich powinno być obowiązkowe? Jaki byłby ich prawdopodobny koszt? Z zaproponowanych narzędzi za warte wprowadzenia uważam: Porównywarki internetowe administrowane przez organy publiczne Porównywarki mogłyby być najlepszym sposobem porównania kosztów i benefitów prowadzenia rachunku bankowego. Jednak, aby takie narzędzie mogło być skuteczne konieczne jest częsta aktualizacja danych. Problem mógłby być rozwiązany przez obligatoryjne dostarczenie informacji o nowym rachunku wprowadzanym przez bank komercyjny w terminie nie dłuższym niż np. 5 dni roboczych od wprowadzenia. Dodatkowo istotne byłoby rozpropagowanie takiego narzędzia. Standaryzowane symulacje kosztów udostępniane przez banki rozwiązanie korzystne ułatwiające zapoznanie się faktycznymi kosztami. Uważam, że najlepszym narzędziem byłoby wprowadzenie prównywarki internetowej, w której konsument mógłby wpisać swoją symulację kosztów. Klient deklaruje z jakich produktów bankowych spodziewa się korzystać i podaje ich ilości. Porównywarka dokonuje obliczeń i prezentuje ofertę w zależności od najtańszej dla konsumenta. Taka porównywarka musiałaby mieć także możliwość prezentowania informacji dodatkowych, czyli usług nie uwzględnionych w ramach standardowego algorytmu. Za nie efektywne uważam standaryzowane reprezentatywne przykłady udostępniane przez banki - Banki już teraz stosują takie rozwiązanie w przypadku np. informacji o pożyczkach, czy kredytach. Przykład rzadko daje informację konsumentowi jakie koszty poniesie on sam. badania prowadzone przez organizacje konsumenckie/rzecznika konsumentów ds. usług finansowych badania takie byłyby kosztowne i prawdopodobnie szybko traciły by na aktualności. Pytanie 5: Jak szczegółowe powinny być informacje na temat faktycznie poniesionych opłat oraz jak często informacje te powinny być przekazywane posiadaczowi rachunku? Czy dostępność możliwych do porównania informacji na temat faktycznie poniesionych opłat przyczyniłaby się do zwiększenia mobilności konsumentów, w tym mobilności transgranicznej? Informacje powinny być szczegółowe. Każda opłata, czy prowizja powinna być wyszczególniona. Nie znaczy to, że każda opłata powinna być prezentowana oddzielnie, ale klient powinien dostać przejrzystą, jasną informację, ile kosztowały go poszczególne

4 czynności. Informacje takie powinny być przekazywane w trybie miesięcznym. Przedstawienie szczegółowo informacji na temat poniesionych opłat przyczyniłoby się w pewnym stopniu do zwiększenia mobilności klientów. Należy jednak pamiętać, że prawdopodobnie większość klientów przeniosłaby aktywność do innego Banku. W mojej opinii wiedza na temat przenoszenia rachunku bankowego wraz z podłączonymi do niego usługami jest bardzo mała. Dokładny sposób prezentowania rachunków w mojej opinii nie zwiększyłby mobilności transgranicznej. Niski koszt w Banku zagranicznym może być kuszący, jednak trudności formalne i brak wiedzy konsumentów sprawią, że nie przeniosą oni swoich środków za granicę. Pytanie 6: Jakie inne środki/instrumenty należy rozważyć w celu zwiększenia poziomu przejrzystości i możliwości porównania opłat bankowych? Prosimy je opisać i wskazać, na jakim szczeblu (krajowym lub unijnym) Państwa zdaniem powinny one zostaćpodjęte. W mojej opinii instrumentem które w największym stopniu zwiększy przejrzystość opłat bankowych jest zwiększanie wiedzy na temat finansów oraz oferty bankowej. Zwiększenie wiedzy i świadomości swoich praw jest najlepszym sposobem podejmowania optymalnych decyzji podczas wyboru rachunku rozliczeniowego. Pytanie 7: Czy banki w państwie członkowskim, w którym posiadają Państwo rachunek bankowy, oferują usługę przeniesienia rachunku? Jeżeli tak, czy jest ona zgodna ze wspólnymi zasadami przenoszenia rachunków bankowych opisanymi powyżej? Czy informacje o warunkach przeniesienia rachunku bankowego do innego banku są prezentowane konsumentom w przyjaznej formie? Obecnie Banki w Polsce zobligowane są prze KNF do przenoszenia salda rachunku w opisanej w konsultacji formie. Sama możliwość jest, jednak trudnością jest informacja na temat tego, jak to zrobić, a dodatkowo świadomość konsumentów. W Polsce przeniesienie konta kojarzy się najczęściej z konkretną kampanią marketingową jakiegoś Banku. Banki w kampaniach deklarują, że pomogą właśnie teraz przenieść rachunek do siebie. Konsumenci nie są świadomi, że jest to ich prawo i mogą przenosić rachunki niezależnie od ofert promocyjnych. Dodatkowo klienci obawiają się, że będą musieli ponieść jakieś dodatkowe koszty z powodu odejścia od starego Banku. Pytanie 8: Jeżeli banki w państwie członkowskim, w którym posiadają Państwo rachunek bankowy, oferują usługę przeniesienia rachunku bankowego zgodną ze wspólnymi zasadami, czy oznacza to wyeliminowanie wszystkich przeszkód utrudniających przeniesienie rachunku bankowego do innego banku? Jeżeli nie, jakie przeszkody nadal istnieją? Prosimy podać przykłady napotkanych dobrych praktyk oraz uporczywych problemów. Nie odnotowałem większych przeszkód. Przykładem dobrze prowadzonych kampanii przenoszenia rachunku jest ALIOR BANK lub BPH. Pytanie 9: Czy wspólne zasady powinny pozostać dobrowolne? Jakie są Państwa zdaniem zalety lub wady wprowadzenia obowiązku ich stosowania na poziomie UE? Jaki byłby prawdopodobny koszt tego kroku? Wspólne zasady powinny zostać dobrowolne. Rynek sam wymusi zmianę. Konieczne jest budowanie świadomości finansowej obywateli. Pytanie 10: Czy zasady/środki w zakresie przenoszenia rachunków bankowych powinny również obejmować przypadki przenoszenia rachunków bankowych z jednego państwa do drugiego?

5 Zdecydowanie tak. Obecnie przeniesienie rachunku do Banku zagranicznego wiąże się wieloma trudnościami formalnymi. Pytanie 11: Jak znaczące Państwa zdaniem jest ryzyko błędnego przekierowania wpłat, faktur i płatności w przypadku przeniesienia rachunku bankowego do innego banku? Jakie środki można by rozważyć, aby uczynić proces przeniesienia rachunku bankowego do innego banku bezpieczniejszym? Ryzyko błędnego przekierowania wpłat, faktur, czy płatności podczas przeniesienia rachunku bankowego oceniam jako niskie, jednak koszt ewentualnego błędu, jako wysoki dla klienta. W przypadku wystąpienia takiego błędu proces reklamacyjny powinien być uproszczony i wszelkiego rodzaju koszty bank powinien być zobligowany wziąć na siebie. Jednocześnie powinna znaleźć się regulacja o bezwzględnym przekazaniu wszelkich informacji bankowi przenoszącemu rachunek przez bank z którego rachunek jest przenoszony. Pytanie 12: Jakie przeszkody (o ile istnieją) nadal utrudniają mniejszym dostawcom rachunków lub dostawcom rachunków z siedzibą w innym państwie członkowskim poszerzenie swojej bazy klientów lub wejście na nowe rynki? Czy są one związane z problemami z mechanizmem przenoszenia rachunku bankowego do innego banku? Przeszkody istnieją, jednak w mojej opinii nie są związane w dużej mierze z mechanizmem przenoszenia rachunków. Przede wszystkim mniejsze podmioty muszą uzyskać odpowiednie licencje w danym kraju, brak jest świadomości możliwości skorzystania z oferty w innym Banku. Różnice kursowe w obsłudze różnych walut, inne systemy rozliczeń (wolniejsze, niż systemy krajowe), brak jasności w sprawie podatków. Pytanie 13: Jaki inne środki należy rozważyć, aby usprawnić proces przenoszenia rachunków bankowych? Prosimy je opisać. W mojej opinie jednym z głównych problemów w mobilności transgranicznej konsumentów jest trudność z identyfikacją konsumenta. Większość banków nie honoruje dowodów tożsamości wydawanych w innych krajach. Od obcokrajowca oczekuje się zazwyczaj okazania paszportu. Obecnie nie każdy obywatel posiada paszport. Wydanie paszportu wiąże się z kosztem i nie każdy może chcieć decydować się na ten koszt. W ten sposób odcina się tym osobom możliwość założenia rachunku w Banku zagranicznym. Dodatkowo dla pełnej mobilności konieczne jest wprowadzenie możliwości założenia rachunku w pełni zdalnego przez Internet, a co za tym idzie potwierdzenia tożsamości. Rozwiązaniem mogłoby być honorowanie podpisu elektronicznego, jednak zmniejsza to liczbę osób dla których taka usługa byłaby dostępna. Uzyskanie kwalifikowanego podpisu elektronicznego uznawane jest za trudne. Innym sposobem mogłoby być potwierdzenie tożsamości przelewem z innego baku europejskiego, gdzie klient został zidentyfikowany lub potwierdzenie tożsamości przez operatora telefonicznego, jeżeli ma on podpisaną umowę z kontrahentem. Trudności stanowią tu krajowe i unijne przepisy dotyczące przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i sponsorowaniu terroryzmu. Pytanie 14: Czy znane są Państwu przypadki konsumentów, którzy mają trudności z dostępem do podstawowego rachunku bankowego? Jakiego rodzaju przeszkody w dostępie do podstawowego rachunku bankowego zgłaszają konsumenci? Nie znam osobo, które deklarowałyby trudność z dostępem do rachunku bankowego, jednak znam osoby które nie korzystają z rachunku. Jest to związane najczęściej z brakiem wiedzy o produktach bankowych oraz lęk przed nie znanymi kosztami. Pytanie 15: Czy znane są Państwu jakiekolwiek środki podejmowane przez banki lub inne instytucje w państwie członkowskim, w którym posiadacie Państwo miejsce zamieszkania lub

6 siedzibę, w celu ułatwienia dostępu do podstawowego rachunku płatniczego? Czy inicjatywy te są w skuteczny sposób egzekwowane? Banki cały czas starają się pozyskać nowych klientów i głównie z tego powodu starają się ułatwić konsumentom dostęp do rachunków. Akwizycja przez Internet jest już standardem. Z ciekawszych inicjatyw/ strategii na szczególną uwagę w moim otoczeniu zasłużyły poszczególne usługi: akcja darmowego płacenia rachunków w placówce banku świadczone przez Alior Bank (oferta skierowana jest do osób nie posiadających rachunków bakowych lub nie posiadających dostępu do Internetu). Klientom takim oferowane jest założenie rachunku przy okazji realizacji ich transakcji płatniczych. Innym ciekawym przykładem zwiększenia dostępu do rachunku rozliczeniowego jest wprowadzanie micro oddziałów przez Bank Pocztowy w placówkach banków, szczególnie w małych miejscowościach, gdzie nie ma placówek dużych banków. Obecnie wiele banków deklaruje uruchomcie mediów społecznościowych, jako nowego kanału pozyskiwania klientów. Pytanie 16: Czy wspomniane środki ułatwiają dostęp do podstawowego rachunku bankowego również nierezydentom? Tak, jednak w mniejszym stopniu. Przykład: obywatel kraju, który jest w strefie Schengen może przekroczyć granicę kraju, podjąć pracę (jeżeli inne przepisy nie stanowią inaczej) na podstawie dowodu tożsamości wydawanego w kraju macierzystym, jednak najczęściej nie otworzy rachunku rozliczeniowego bez paszportu. Pytanie 17: Jeżeli konsumenci nadal doświadczają trudności z otwarciem rachunku bankowego, jakie są tego przyczyny? Brak placówki Banku, bark dostępu do Internetu. Pytanie 18: Jeżeli potrzebne są dalsze działania, jakie dodatkowe środki należy przewidzieć? Czy problemem tym należy się zająć na szczeblu krajowym czy unijnym? Na szczeblu unijnym powinny zostać ustalone warunki na podstawie których banki powinny otwierać rachunki zarówno rezydentom, jak i nie rezydentom i ujednolicić dokumenty tożsamości na podstawie których można te rachunki otworzyć. Mam nadzieję że moja opnie pomoże w dalszych pracach legislacyjnych. Z poważaniem Bartosz Chandoszko