TRZECI SEKTOR: fasady i realia. pod redakcją Pawła Poławskiego

Transkrypt

1 TRZECI SEKTOR: fasady i realia pod redakcją Pawła Poławskiego Warszawa 2012

2 Spis treści WSTĘP Literatura CZĘŚĆ I DYLEMATY TRZECIEGO SEKTORA Jerzy Bartkowski Rozdział I PODSTAWOWE FAKTY O TRZECIM SEKTORZE: CZEGO NIE WIEMY O NGOSACH Wstęp Zakres społeczeństwa obywatelskiego: pomiar aktywności społecznej Granice społeczeństwa obywatelskiego związki zawodowe i ekonomiczne formy samoorganizacji Cień aktualnych mód i uprzedzeń a badania Cień przeszłości Podziały w świecie stowarzyszeń Nieobywatelskie wartości w świecie stowarzyszeń Podsumowanie Literatura Kazimierz W. Frieske, Kinga Pawłowska Rozdział II INSTYTUCJONALNE KONTRADYKCJE TRZECIEGO SEKTORA Transparencja organizacji pozarządowych Sprawozdania Rzetelność Dostępność informacji strony internetowe OPP Transparencja OPP w oczach społeczników Konkluzje Gospodarczy sens działalności organizacji pozarządowych Stereotypy i realia Empiryczny konkret: kłopoty NGOsów z odpłatną działalnością pożytku publicznego Ulotny wdzięk efektywności Struktura kosztów działalności pożytku publicznego Wolontariat Stare i nowe organizacje pozarządowe Podsumowanie Literatura... 57

3 6 Spis treści Piotr Teisseyre Rozdział III DYLEMATY PARTYKULARYZMU TRZECIEGO SEKTORA W POLSCE Wstęp Między pożytkiem publicznym a interesem grupowym teoretyczny kontekst problematyki partykularyzmu trzeciego sektora Proponowane podejście do badania partykularyzmu trzeciego sektora Partykularyzm trzeciego sektora w Polsce w świetle danych empirycznych Beneficjenci, obszary i formy działań organizacji Rola członkostwa w organizacji Partykularyzm organizacji pożytku publicznego Podsumowanie Literatura Akty prawne Paweł Poławski Rozdział IV NGO MIĘDZY PAŃSTWEM A SPOŁECZEŃSTWEM OBYWATELSKIM Kwestia demarkacji Źródło kłopotów: apolityczność Banalizacja i instrumentalizacja społeczeństwa obywatelskiego Literatura CZĘŚĆ II PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ TRZECIEGO SEKTORA Ryszard Szarfenberg Rozdział V EKONOMIA SEKTORA NON-PROFIT Wstęp Cele organizacji non-profit Dobra publiczne i asymetria informacji Strona popytowa i podażowa w ujęciach zintegrowanych Badania ekonomiczne nad donacjami Niektóre kwestie z zakresu polityki publicznej Trzy błędy Zakończenie Literatura Anna Rok Rozdział VI CORAZ BARDZIEJ SOCJALNE, CORAZ MNIEJ SPÓŁDZIELNIE. SPÓŁDZIELCZOŚĆ SOCJALNA I DYLEMATY AKTYWNEJ POLITYKI SPOŁECZNEJ Problemy z badaniem spółdzielczości socjalnej Spółdzielnie socjalne jako instrument aktywnej polityki społecznej

4 Spis treści 7 3. Kapitał społeczny a procesy marginalizacji społecznej Spółdzielnie socjalne między przedsiębiorstwem a organizacją pozarządową Homogeniczność czy różnorodność? Obraz spółdzielców jako grupy Trudne początki od pomysłu do rejestracji Pożytek społeczny czy niskie ceny? Spółdzielnie socjalne na lokalnym rynku pracy Retoryka czy rzeczywistość? Między upodmiotowieniem a instrumentalizacją Spółdzielczość socjalna w poszukiwaniu nowej strategii rynkowej Społeczny wymiar wyborów konsumenckich nowy element welfare mix? Literatura Agata Skalec Rozdział VII KOMERCJALIZACJA TRZECIEGO SEKTORA ZAGROŻENIE MISJI ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH Konsekwencje komercjalizacji trzeciego sektora Przyczyny komercjalizacji Przejawy komercjalizacji i jej rozmiary w realiach polskich Wgląd w empirię przejawy komercjalizacji organizacji pozarządowych Kontraktowanie i konkurencja o fundusze Wielkie cięcie budżet a treść programów działania organizacji Nie wszystko co można sprzedać, ostatecznie powinno być na sprzedaż interpretacje działalności statutowej odpłatnej Zakończenie Literatura CZĘŚĆ III ORGANIZACJE POZARZĄDOWE W SYSTEMIE POLITYCZNYM Dariusz Zalewski, Paweł Poławski Rozdział VIII UDZIAŁ NGOSÓW W TWORZENIU SAMORZĄDOWEJ POLITYKI SPOŁECZNEJ Uwagi wstępne: dlaczego NGO? Uprzywilejowana administracja publiczna versus trzeci sektor NGOs a realizacja lokalnej polityki społecznej Literatura Dariusz Zalewski Rozdział IX ORGANIZACJE POZARZĄDOWE JAKO GRUPY INTERESU Wstęp Problemy dziedzictwa ukąszenie Alexisa de Tocqueville a? Interesy prywatne versus publiczne a organizacje pozarządowe Czy antytocquevilliści mają rację? Literatura

5 8 Spis treści Kazimierz W. Frieske Rozdział X WSPÓLNOTY OBYWATELSKIE I ADMINISTRACJA PUBLICZNA. WARUNKI DOBREJ WSPÓŁPRACY Podstawowe problemy Empiria Społeczności lokalne Dochody gmin Premie Podstawowe wyniki Podstawowe wnioski Literatura Andrzej Zybała Rozdział XI PARTYCYPACJA SPOŁECZNA WARUNEK CZY BARIERA DOBREGO RZĄDZENIA? Lokalne problemy, lokalne rozwiązania Unijny pilotaż Siła partnerstwa Odzyskiwanie sterowności Partnerstwa w Polsce Cztery cechy partnerstw Bariery kulturowe? Drabina partycypacji Literatura Jan Dzierzgowski Rozdział XII NGO SZKOŁAMI DEMOKRACJI? POLSKIE ORGANIZACJE POZARZĄDOWE A PROBLEM KOMPETENCJI OBYWATELSKICH Wstęp Demokracja dzięki uczestnictwu urok teorii Dalsze kłopoty z teorią Ponura konfrontacja z empirią Słów kilka o kadrach Zamiast podsumowania Literatura SUMMARY

6 Table of Contents INTRODUCTION Bibliography PART I DILEMMAS OF THE THIRD SECTOR Jerzy Bartkowski Chapter I BASIC FACTS ABOUT THE THIRD SECTOR: WHAT WE DO NOT KNOW ABOUT NGOS Introduction The scope of civil society: problem of measurement The boundaries of civil society labor unions and economic forms of self-organization Shadow of current trends and the research bias Shadow of the past Divisions in the world of voluntary associations Non-civic values in the world of voluntary associations Summing up Bibliography Kazimierz W. Frieske, Kinga Pawłowska Chapter II INSTITUTIONAL CONTRADICTIONS OF THE THIRD SECTOR NGO transparency Accountability Reliability Availability of information - webpages of non-profit organizations Transparency of non-profit organizations in the opinions of social activists Conclusion Economic meaning of the third sector Stereotypes and realities Empirical findings: NGOs and troubles with paid non-profit work Elusive charm of efficiency The cost structure of the public benefit work Volunteering Old and new non-governmental organizations Conclusion Bibliography... 57

7 10 Table of Contents Piotr Teisseyre Chapter III DILEMMAS OF PARTICULARISM OF THE THIRD SECTOR IN POLAND Introduction Between the public benefit and group interests theorethical context of particularism of the third sector Research approach to the particularism of the third sector Polish third sector particularism: empirical findings Beneficiaries, areas and forms of ngos activity Significance of membership Particularism of non-profit organizations Summary Bibliography Akty prawne Paweł Poławski Chapter IV NGOS BETWEEN THE STATE AND A CIVIL SOCIETY The problem of demarcation Source of trouble: non-political character of NGOs Banality and instrumentalization of civil society Bibliography PART II ENTREPRENEURSHIP OF THE THIRD SECTOR Ryszard Szarfenberg Chapter V ECONOMY OF THE NON-PROFIT SECTOR Introduction The objectives of non-profit organizations Public goods and the asymmetric information Demand and supply in integrated approaches Economic research on donations Selected public policy issues Three errors Conclusion Bibliography Anna Rok Chapter VI INCREASINGLY MORE SOCIAL AND INCREASINGLY LESS COOPERATIVE. SOCIAL COOPERATIVES AND DILEMMAS OF AN ACTIVE SOCIAL POLICY Problems with research on social cooperatives

8 Table of Contents Social cooperatives as an instrument of active social policy Social capital and social marginality Social cooperatives between the firm and non-governmental organization Homogeneity or heterogeneity? Cooperative as a group Difficult beginnings: from ideas to formalization Social benefits or low prices? Social cooperatives on the local labor market Rhetoric or reality? Between empowerment and instrumentalization Social cooperatives in search of a new market strategy The social dimension of consumer choices a new element of the welfare mix? Bibliography Agata Skalec Chapter VII COMMERCIALIZATION OF THE THIRD SECTOR THE MISSION OF NONGOVERNMENTAL ORGANIZATIONS UNDER THREAT The consequences of the third sector commercialization Sources of commercialization Symptoms and scale of commercialization in the Polish reality Empirical findings symptoms of commercialization in nongovernmental organizations Contracting-out and the competition for funds The big cut: NGO budgeting and programs Not everything that can be sold, shall be for sale interpretations of paid public benefit work Conclusion Bibliography PART III NONGOVERNMENTAL ORGANIZATIONS IN POLITICAL SYSTEM Dariusz Zalewski, Paweł Poławski Chapter VIII PARTICIPATION OF NGOS IN LOCAL SOCIAL POLICY Introductory remarks: why NGOs? The privileged public administration vs. the third sector NGOs and the implementation of local social policy Bibliography Dariusz Zalewski Chapter IX NONGOVERNMENTAL ORGANIZATIONS AS INTEREST GROUPS Introduction Problems of heritage the bite of Alexis detocqueville? Public vs. private interests and NGOs Are detocqueville's opponents right? Bibliography

9 12 Table of Contents Kazimierz W. Frieske Chapter X CIVIC COMMUNITIES AND PUBLIC ADMINISTRATION. CONDITIONS OF GOOD COOPERATION The basic problem Empirical findings Local communities Municipal revenues Bonuses Results Main conclusions Bibliography Andrzej Zybała Chapter XI SOCIAL PARTICIPATION A CONDITION OR A BARRIER OF GOOD GOVERNANCE? Local problems, local solutions EU pilot study The strength of partnerships Recovering controllability Partnerships in Poland Four attributes of partnerships Cultural barriers? The ladder of participation Bibliography Jan Dzierzgowski Chapter XII NGOS AS SCHOOLS OF DEMOCRACY? POLISH NONGOVERNMENTAL ORGANIZATIONS AND A PROBLEM OF CIVIC COMPETENCE Introduction Democracy through participation the charm of theories Further problems with the theory The grim confrontation with reality A few words about the personnel A few words about the personnel Bibliography SUMMARY