Prof. dr hab. Maria Małecka, em. prof. zw. UEP Katedra Towaroznawstwa Żywności Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Transkrypt

1 Prof. dr hab. Maria Małecka, em. prof. zw. UEP Katedra Towaroznawstwa Żywności Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu OCENA osiągnięć naukowo-badawczych, dorobku dydaktycznego i popularyzatorskiego oraz współpracy międzynarodowej Pani dr inż. Marty Sajdakowskiej w związku z postępowaniem habilitacyjnym prowadzonym na Wydziale Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW Podstawą formalną niniejszej oceny jest decyzja Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów Naukowych o powołaniu mnie jako recenzenta w skład komisji w postępowaniu Rady Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w sprawie nadania Pani dr inż. Marcie Sajdakowskiej - stopnia doktora habilitowanego w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie technologia żywności i żywienia. Ocena została sporządzona zgodnie z wymaganiami ustawy z dnia 14 marca 2003 roku o stopniach i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. z 2017 r. poz. 1789) oraz z uwzględnieniem kryteriów określonych w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 1 września 2011 r. w sprawie kryteriów oceny osiągnięć osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora habilitowanego (Dz. U. nr 196, poz. 1165). Opracowanie przygotowano na podstawie otrzymanej dokumentacji obejmującej: - poświadczoną kopię dyplomu doktora nauk rolniczych w zakresie technologii żywności i żywienia, - autoreferat w języku polskim i angielskim, - kopie publikacji stanowiących osiągnięcie naukowe, - wykaz opublikowanych prac naukowych, - informację o udziale w projektach badawczych, współpracy międzynarodowej, działalności dydaktycznej i popularyzującej naukę, - oświadczenia współautorów określające indywidualny wkład w powstanie cyklu publikacji wskazanych przez Habilitantkę jako osiągnięcie naukowe. 1. Dane biograficzne i rozwój naukowy Habilitantki Pani dr inż. Marta Sajdakowska jest absolwentką Wydziału Żywienia Człowieka i Gospodarstwa Domowego Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, a dyplom magistra inżyniera uzyskała w 1999 roku. Kształcenie kontynuowała w ramach Studium Doktoranckiego na Wydziale Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW i w 2003 roku uzyskała stopień doktora nauk rolniczych w zakresie technologii żywności i żywienia po obronie dysertacji pt. Wpływ kraju pochodzenia produktu na zachowania konsumentów na rynku żywności:. Promotorem pracy była prof. dr hab. Krystyna Gutkowska, a recenzentami: prof. dr hab. Ewa Babicz Zielińska i prof. dr hab. Barbara Kowrygo. Działalność zawodową rozpoczęła Habilitantka w 2004 roku w Wyższej Szkole Ekologii i Zarządzania jako wykładowca i równolegle w Głównym Inspektoracie Sanitarnym. Od 2006 roku dr inż. M. Sajdakowska jest pracownikiem naukowo-dydaktycznym Katedry Organizacji i Ekonomiki Konsumpcji (Zakład Badań Konsumpcji) na Wydziale Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW i zajmuje obecnie stanowisko adiunkta. 1

2 Ważną rolę w rozwoju naukowym Habilitantki odegrała współpraca międzynarodowa w latach w ramach dwóch projektów w 6. Programie Ramowym UE (Traditional United Europe Food oraz GM and non GM-supply chains - their Coexistence and Traceability). Realizacja prac badawczych objętych projektami, udział w spotkaniach i warsztatach organizowanych przez międzynarodowe gremia reprezentujące ważne europejskie ośrodki badawcze i uczelnie 1 pozwoliły na poznanie nowatorskich metod badawczych stosowanych w badaniach konsumenckich i ukierunkowały dalszy rozwój naukowy Habilitantki. Dr M. Sajdakowska uczestniczyła też w licznych konferencjach i seminariach szkoleniowych dotyczących problematyki konsumpcji, prawa żywnościowego i ochrony konsumenta. 2. Ocena aktywności naukowej Zgodnie z udostępnioną dokumentacją, dorobek naukowy dr inż. M. Sajdakowskiej obejmuje łącznie 78 pozycji, w tym 9 opublikowanych w okresie przed uzyskaniem stopnia doktora. Uwzględniając poszczególne kategorie, dorobek publikacyjny Habilitantki przedstawia się następująco: - 13 oryginalnych prac w czasopismach indeksowanych w bazie Journal Citation Reports (JCR), w tym 5 stanowi jednotematyczny cykl publikacji wskazany przez Habilitantkę jako główne osiągnięcie naukowe, - 33 publikacje w recenzowanych czasopismach krajowych, w tym 27 po uzyskaniu stopnia doktora (jedna ujęta w cyklu publikacji wskazanym jako osiągnięcie naukowe), - 4 rozdziały w monografiach naukowych w języku polskim i angielskim, - 4 rozdziały w recenzowanych materiałach konferencyjnych, - 19 doniesień naukowych w formie abstraktów w materiałach krajowych i zagranicznych konferencji naukowych, - 1 praca popularnonaukowa Prace autorstwa/współautorstwa Habilitantki ukazały się w recenzowanych czasopismach naukowych o wysokim wskaźniku cytowań i o światowym zasięgu (Appetite, Meat Science, Nutrients, Public Health, Sustainability, Journal of Consumer Behavior) oraz wiodących czasopismach krajowych (m.in.: Żywność, Nauka, Technologia, Jakość; Handel Wewnętrzny, Acta Scientarum Polonorum, Zeszyty Naukowe SGGW- Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej). Wartości wskaźników bibliometrycznych prac podane w autoreferacie są wysokie i wynoszą: łączny IF =26,043, indeks Hirscha = 3, liczba cytowań wg Web of Science = 338, wg Scopus Elsevier 406, wg Google Scholar Suma punktów za opublikowane prace według listy MNiSW wynosi 620, przy czym zdecydowana większość przypada na prace opublikowane po uzyskaniu stopnia doktora ( 596 punktów). W przypadku czterech publikacji Habilitantka jest jedynym autorem, w pozostałych Jej udział w przygotowaniu prac kształtował się w zakresie od 20 do 85% i obejmował m.in.: opracowanie koncepcji pracy i narzędzi badawczych, realizację badań terenowych, współprzygotowanie manuskryptu, korespondencję z redaktorami wydawnictw. W ocenie merytorycznej dorobku dr M. Sajdakowskiej należy zwrócić uwagę na jego zwartość tematyczną będącą efektem skoncentrowania zainteresowań naukowych na analizie postaw i zachowań konsumentów na rynku żywności i ich determinantach - zagadnieniach bardzo ważnych dla rozwoju innowacji produktowych, w warunkach znacznej konkurencji na rynku spożywczym oraz rosnących wymagań i świadomości żywieniowej konsumentów. 1 The Norwegian Institute of Food, Fisheries and Aquaculture Research ( Norwegia), Institute of Agrifood Research and Technology IRTA ( Hiszpania), French National Institute for Agricultural Research INRA (Francja), Ghent University (Belgia) 2

3 W przeprowadzonych przez Habilitantkę pracach wykorzystano różne techniki badawcze, zarówno jakościowe, ilościowe, jak i eksperymentalne (z wykorzystaniem rzeczywistych produktów) oraz analityczne, a ich wyniki znacznie wzbogacają wiedzę w zakresie technologii żywności i żywienia. Większość badań opisanych w publikacjach została zrealizowana w ramach projektów badawczych finansowanych ze środków UE i krajowych, w których dr M. Sajdakowska brała udział jako wykonawca (2 projekty międzynarodowe 2 i 2 krajowe 3 ), kierownik zadania (1 projekt krajowy 4 ). Prace badawcze zrealizowane i opublikowane przez Habilitantkę obejmują następujące zagadnienia: - znaczenie wybranych atrybutów żywności w postrzeganiu jakości, - innowacje i innowacyjność konsumencka na rynku żywności, - kraj pochodzenia jako czynnik wyboru żywności w opinii konsumentów - skłonność do płacenia określonej ceny za produkty żywnościowe o zmienionej charakterystyce. Opis działalności naukowo-badawczej przedstawiony w autoreferacie jest poparty odniesieniami do opublikowanych prac oraz przykładami współpracy w projektach badawczych. Badania nad znaczeniem wybranych atrybutów w postrzeganiu jakości produktów pochodzenia zwierzęcego wykazały, że konsumenci wskazują trzy grupy czynników ważnych z ich punktu widzenia przy ocenie jakości produktów mięsnych i mlecznych: związane z procesem produkcji, istotne dla konsumenta w procesie zakupu i związane z przygotowaniem produktu do spożycia. Zgodnie z oczekiwaniami konsumentów, projektowane przez przedsiębiorców zmiany w żywności pochodzenia zwierzęcego, powinny być ukierunkowane na ochronę naturalności oraz powrót do tradycyjnych metod produkcji i takie informacje na etykietach produktów mogą liczyć na pozytywne opinie konsumentów. Wskazywane przez konsumentów bariery ograniczające spożycie wołowiny w gospodarstwach domowych w Polsce to: wysoka cena i nieprzewidywalna jakość. Ważnym wnioskiem płynącym z badań przeprowadzonych w tym zakresie jest potrzeba precyzyjnej klasyfikacji mięsa wołowego, a informacja o klasie i przeznaczeniu kulinarnym produktu, może przełożyć się na zwiększoną konsumpcję. Analiza opinii konsumentów odnośnie do jakości przetworów mleczarskich (serów, jogurtów) wykazała pozytywny odbiór takich atrybutów, jak: świeżość, naturalność (rozumiana jako brak substancji dodatkowych np. konserwantów) oraz działań ukierunkowanych na podwyższenie właściwości prozdrowotnych produktów. Ważną dla praktyki gospodarczej informacją wskazującą na preferowane kierunki innowacji produktowych jest oczekiwanie przez konsumentów obniżania w produktach poziomu niekorzystnych dla zdrowia składników (cholesterolu, cukru, tłuszczu) niż wzbogacania w składniki odżywcze. W odniesieniu do żywności tradycyjnej konsumenci wskazywali cztery atrybuty ważne w ocenie jakości: naturalność, lokalne pochodzenie, sposób przetwarzania oraz właściwe walory sensoryczne. Badania w tym zakresie prowadzone w ramach projektu TRUEFOOD w sześciu krajach UE pozwoliły na wskazanie różnic w opiniach konsumentów w poszczególnych krajach. Respondenci z Polski w najmniejszym stopniu akceptowali wprowadzanie zmian jakości ingerujących w tradycyjny 2 GM and non GM-supply chains - their Coexistence and Traceability ( ), Traditional United Europe Food ( )) 3 PROOPTIBEEF, optymalizacja produkcji wołowiny w Polsce ( ), BIOPRODUKTY, innowacyjne technologie wytwarzania prozdrowotnych produktów piekarskich i maskaronu ( ) 4 BIOŻYWNOŚĆ, innowacyjne, funkcjonalne produkty pochodzenia zwierzęcego ( ) 3

4 charakter żywności, podkreślając jej wyjątkowość wynikającą z niskiego stopnia przetworzenia i pozytywnego wpływu na zdrowie. Respondenci wszystkich krajów, w których prowadzono badania, zwracali uwagę na rolę żywności tradycyjnej w zachowaniu dziedzictwa kulturowego poszczególnych obszarów geograficznych. Ważnym wnioskiem z badań opublikowanych w tym zakresie było też znaczenie dla konsumentów metody produkcji mięsa z uwzględnieniem dobrostanu zwierząt i wskazanie zróżnicowania w zależności od cech charakteryzujących respondentów. Kolejny etap prac przeprowadzonych przez Habilitantkę w ramach projektu BIOŻYWNOŚĆ dotyczył innowacji i innowacyjności konsumenckiej na rynku żywności. Badania dotyczące uwarunkowań zakupu mięsa i przetworów oraz mleka, serów i jogurtów wskazały, jakie innowacyjne zmiany wprowadzone w tych produktach mogą liczyć na aprobatę respondentów. Oczekiwane są innowacje ukierunkowane na prozdrowotność z jednoczesnym zachowaniem naturalności oraz pożądanych cech organoleptycznych. Zastosowanie analizy conjoint pozwoliło na analizę wpływu łącznego oddziaływania zestawu atrybutów, z uwzględnieniem ceny, na decyzje zakupowe w odniesieniu do wybranych produktów. W badaniach dotyczących jogurtów najwyższe średnie poziomy ważności w odniesieniu do całkowitej użyteczności produktu uzyskały atrybuty związane z wartością odżywczą i prozdrowotnym właściwościami. Konsumenci nie akceptowali znacznego podniesienia ceny innowacyjnego produktu (Handel Wewnętrzny, 2013). Interesujące są prace dotyczące skłonności konsumentów do zaakceptowania wyższej ceny za produkt o podwyższonej jakości (ang. WTP). Wyniki prac, w których zastosowano nowatorskie techniki badawcze (metodę wyceny warunkowej, prezentacje wersji eksperymentalnych produktów, eksperymentalne aukcje) zostały opisane w krajowych czasopismach naukowych (Marketing i Rynek, Zeszyty Naukowe SGGW, Handel Wewnętrzny) oraz w Public Health - pracy włączonej do cyklu stanowiącego osiągniecie naukowe. Na podstawie uzyskanych w tym obszarze wyników badań stwierdzono, że w sytuacji niepełnej informacji o produkcie, konsumenci wyżej oceniali próbki o zwiększonych walorach zdrowotnych. Badania pozwoliły też na sprecyzowanie poziomu cen, który zaakceptują konsumenci w zamian za korzystnie zmienione atrybuty produktu. Respondenci charakteryzujący się zweryfikowaną w przeprowadzonych badaniach wyższą wiedzą żywieniową byli w większym stopniu zainteresowani zwiększeniem zawartości składników prozdrowotnych w żywności (np. błonnika w pieczywie). Prace Habilitantki w tym obszarze, szczególnie z wykorzystaniem nowatorskich metod badawczych, mają duże znaczenie poznawcze i aplikacyjne w procesie rozwoju i komercjalizacji nowych produktów. Oprócz aktywności publikacyjnej, Dr M. Sajdakowska dba o upowszechnianie wyników prowadzonych badań na konferencjach naukowych, zarówno w kraju, jak i za granicą, na których wygłosiła 12 referatów (4 na konferencjach międzynarodowych, 8 na krajowych) i przedstawiła 12 doniesień naukowych. Habilitantka była też współautorem prac opublikowanych w materiałach międzynarodowych i krajowych konferencji naukowych, m.in.: 4th European Conference on Sensory and Consumer Research, Vitoria Gasteiz, 2010; 61st Annual Meeting of the Association for Animal Production, Heraklion, 2010; Biożywność innowacyjne produkty pochodzenia zwierzęcego, Poznań, 2013, Żywność projektowana, PTTŻ, Kraków, Podsumowując, dorobek naukowy dr M. Sajdakowskiej, zarówno opublikowany w czasopismach naukowych, jak i zaprezentowany na konferencjach naukowych, należy stwierdzić, że jest on znaczący, zarówno z punktu widzenia treści, jak i wysokich wartości wskaźników bibliometrycznych. Podejmowane w badaniach zagadnienia dotyczące uwarunkowań zachowań konsumentów w warunkach znacznej konkurencyjności na rynku 4

5 żywności mieszczą się w aktualnym nurcie technologii żywności i żywienia i znajdują zainteresowanie podmiotów funkcjonujących na rynku spożywczym. 3. Ocena osiągnięcia naukowego Jako osiągnięcie naukowe (zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy) 5 wskazała Habilitantka cykl sześciu publikacji powiązanych tematycznie zatytułowany Uwarunkowania konsumenckiej akceptacji zmian jakości wybranych produktów żywnościowych 1. Sajdakowska M., Jankowski P., Gutkowska K., Guzek D., Żakowska-Biemans S., Ozimek I., 2018: Consumer acceptance of innovations in food: A survey among Polish consumers, Journal of Consumer Behaviour, 17, IF=1,659, 25 punktów MNiSW 2. Gutkowska K., Sajdakowska M., Żakowska-Biemans S., Kowalczuk I., Kozłowska A., Olewnik- Mikołajewska A. 2012, Poziom akceptacji zmian na rynku żywności pochodzenia zwierzęcego w opinii konsumentów, Żywność, Nauka, Technologia, Jakość, 5 (84) IF=0,190, 15 punktów MNiSW 3.. Sajdakowska M., Gębski J., Gutkowska K., Żakowska-Biemans S. 2018, Importance of health aspects in Polish consumer choices of dairy products, Nutrients, 10, 1007, IF=4,196, 35 punktów MNiSW 4. Sajdakowska M., Jeżewska-Zychowicz M., 2017, Postawy konsumentow wobec pieczywa a postrzeganie chleba z dodatkiem błonnika, Żywność, Nauka, Technologia, Jakość, 24, 4(113), punktów MNiSW 5. Sajdakowska M., Królak M., Zychowicz W., Jeżewska-Zychowicz M. 2018, Acceptance of food technologies, perceived values and consumer expectations towards bread. A survey among Polish sample, Sustainability, 10, 1281, IF=2,075, 20 punktów MNiSW 6. Sajdakowska M., Gębski J., Żakowska-Biemans S., Jeżewska-Zychowicz M., 2019, Willingness to eat bread with health benefis: habits, taste, and health in bread choice, Public Health, 167, IF= 1,441, 25 punktów MNiSW Cztery prace cyklu zostały opublikowane w języku angielskim, w czterech różnych czasopismach o międzynarodowym zasięgu indeksowanych w bazie JCR ( Journal of Consumer Behaviour, Nutrients, Sustainability, Public Health), a dwie w krajowym czasopiśmie w języku polskim (Żywność, Nauka, Technologia, Jakość). Łączny impact factor tych prac wynosi 9,561, a liczba punktów według klasyfikacji MNiSW 133. Prace charakteryzują się wysokim poziomem merytorycznym, staranną redakcją i czytelną graficzną prezentacją wyników, co jest niewątpliwie pochodną wysokich wymagań wydawnictw, w których zostały opublikowane Publikacje wskazane jako osiągnięcie naukowe zostały przygotowane we współautorstwie, przy czym Habilitantka jest pierwszym autorem pięciu z sześciu prac cyklu. Jej wkład w realizację publikacji, zgodnie z informacją podaną w załączniku nr 3 Autoreferatu, kształtował się w zakresie od 40 do 60% (średnio 46%) i obejmował: opracowanie koncepcji i sformułowanie celu pracy, dokonanie przeglądu literatury, główny udział w napisaniu manuskryptu i sformułowaniu wniosków, dyskusję wyników oraz korekty manuskryptów zgodnie z uwagami recenzentów. Habilitantka była autorem korespondencyjnym w przypadku pięciu artykułów. W załączniku nr 4. umieszczono oświadczenia współautorów o zakresie udziału we wspólnych publikacjach i w tym obszarze dokumentacja spełnia wymóg formalny. Należy dodać, że badania, których wyniki zawarto w publikacjach składających się na osiągnięcie naukowe Habilitantki zostały zrealizowane w ramach dwóch projektów badawczych w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej 6. 5 Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. z 2017 r. poz. 1789) 6 BIOŻYWNOŚĆ, innowacyjne, funkcjonalne produkty pochodzenia zwierzęcego ( ); 5

6 W Autoreferacie Habilitantka umieściła omówienie cyklu prac z uwzględnieniem celów i hipotez badawczych, wyników oraz ogólnego podsumowania. Przedmiotem naukowych zainteresowań Habilitantki są zachowania konsumentów na rynku żywności, a celem badań opisanych w cyklu publikacji wskazanym jako osiągnięcie naukowe było określenie uwarunkowań konsumenckiej akceptacji zmian jakości wybranych produktów żywnościowych. Hipoteza badawcza została sformułowana następująco: Zmiany w produktach żywnościowych ukierunkowane na atrybuty zdrowotne żywności zwiększają konsumencką akceptacje tych produktów, co może być wynikiem wzrastającej wiedzy konsumentów na temat zależności miedzy żywieniem a zdrowiem. Dla weryfikacji hipotezy sformułowano cztery cele szczegółowe. Rozpatrując uwarunkowania zachowań konsumentów na rynku żywności w ostatnich latach podkreślano wiodące znaczenie czynników ekonomicznych dochodów i cen. Jednak przemiany społeczno-gospodarcze, demograficzne, kulturowe, a także rozwój technologii, generują nowe zjawiska i trendy w spożyciu, szczególnie w odniesieniu do żywności. Spektrum czynników warunkujących poziom i strukturę zakupów produktów spożywczych rozszerza się, a badania nad uwarunkowaniami tego procesu wymagają uwzględnienia oddziaływania i nakładania się różnych zmiennych, związanych z aspektami życia człowieka i jego otoczenia. Nie budzi wątpliwości, że do rozwiązywania problemów w tym zakresie niezbędne jest wsparcie ze strony badań naukowych i cykl publikacji przedstawiony przez dr M. Sajdakowską wpisuje się w aktualną problematykę naukową w dyscyplinie technologia żywności i żywienia oraz potrzeby praktyki gospodarczej. Treść publikacji wskazanych jako osiągnięcie naukowe pt. Uwarunkowania konsumenckiej akceptacji zmian jakości wybranych produktów żywnościowych stanowi logicznie powiązany ciąg prac. Analizując założenia badawcze i wyniki badań opisanych w poszczególnych pracach cyklu można wyróżnić tematycznie powiązane obszary obejmujące 7 : 1. Poziom akceptacji zmian jakości żywności pochodzenia zwierzęcego z uwzględnieniem zmiennych socjo-demograficznych respondentów 2. Uwarunkowania decyzji zakupowych pieczywa z podwyższoną zawartością błonnika i poziom akceptacji zmian jakości wybranych produktów zbożowych 3. Wpływ zmian o charakterze prozdrowotnym na poziom akceptacji produktów żywnościowych Badania przeprowadzone w ramach projektu Biożywność (publikacje I.B.1; I.B.2) wykazały wysoki poziom akceptacji innowacyjnych zmian w produktach pochodzenia zwierzęcego (przetwory mięsne, mleczne), przy czym zanotowano zróżnicowanie w zależności od cech socjo-demograficznych respondentów. Konsumenci młodsi, o wyższych dochodach i wyższym wykształceniu deklarowali większą aprobatę dla innowacyjnych produktów żywnościowych. Stwierdzono wyższy poziom akceptacji zmian polegających na obniżaniu zawartości składników o negatywnym wpływie na zdrowie niż na wzbogacaniu w składniki odżywcze. Analiza uzyskanych danych empirycznych pozwoliła na segmentację konsumentów w zależności od zainteresowania wprowadzaniem innowacyjnych zmian w żywności (I.B.3.). BIOPRODUKTY, innowacyjne technologie wytwarzania prozdrowotnych produktów piekarskich i makaronu ( ) 7 W Autoreferacie Habilitantka omówiła treść prac cyklu w pięciu punktach, których zakresy pokrywały się. 6

7 Interesujące są wyniki badań zrealizowanych w ramach projektu Bioprodukty dotyczących opinii konsumentów na temat technologii wykorzystywanych w przetwórstwie zbożowym i dokonana na ich podstawie typologia respondentów (publikacja I.B.5). Ponad połowa respondentów akceptuje wprowadzanie nowoczesnych technologii prowadzących do poprawy jakości pieczywa. Wyodrębniono segmenty konsumentów (Sceptycy, Tradycjonaliści) negujących stosowanie niektórych technologii, np. modyfikacji genetycznych enzymów. Problematyka wpływu zmian o charakterze prozdrowotnym przewija się prawie we wszystkich publikacjach cyklu. Produkcja żywności o prozdrowotnych właściwościach wiąże się ze wzbogacaniem żywności w składniki prozdrowotne lub procesami technologicznymi, które mogą zmieniać cechy organoleptyczne produktu w porównaniu z produktem tradycyjnym. W publikacji I.B.4. podsumowano wyniki badań, których celem była ocena związku między znaczeniem, jakie konsumenci przypisują wybranym cechom pieczywa a ich postawami wobec pieczywa oraz postrzeganiem chleba z dodatkiem błonnika. Respondenci deklarujący postawę prozdrowotną akceptowali cechy sensoryczne chleba wzbogaconego błonnikiem, natomiast wraz z nasileniem postawy hedonistycznej zmniejszał się poziom akceptacji dla dodatku błonnika do pieczywa. W ostatniej pracy cyklu (I.B.6.) analizowano związek między znaczeniem dla konsumenta smaku pieczywa i właściwości prozdrowotnych żywności oraz rodzajem spożywanego zwyczajowo pieczywa. Największą skłonność do zakupu pieczywa o zwiększonej zawartości błonnika i obniżonej zawartości soli wykazywali respondenci, dla których ważne były korzyści zdrowotne i którzy deklarowali spożywanie produktów piekarskich z pełnego przemiału. Ważnym wnioskiem z badań kierowanym do producentów jest zalecenie, aby reformulacja składu pieczywa przebiegała stopniowo. Cykl publikacji zgłoszony jako osiągnięcie naukowe w postępowaniu habilitacyjnym dr Marty Sajdakowskiej ma przede wszystkim znaczną wartość aplikacyjną, a zastosowane schematy badań z uwzględnieniem metod konwencjonalnych, eksperymentalnych, jak i analitycznych, mogą być wykorzystane w innych pracach dotyczących zachowań konsumentów. Poznanie uwarunkowań zakupu innowacji produktowych ma kluczowe znaczenie w procesie rozwoju i wprowadzania produktu na rynek. Umożliwia dopasowanie projektu do oczekiwań konsumentów i ułatwia dobór odpowiednich narzędzi i technik pozycjonowania produktu w docelowych segmentach konsumentów. Przeprowadzone przez Habilitantkę badania i statystyczna analiza danych empirycznych pozwoliły na dokonanie segmentacji konsumentów i wnioskowanie z uwzględnieniem tego czynnika. Wyodrębnienie segmentów konsumentów o zróżnicowanym poziomie zainteresowania innowacyjnymi zmianami jakości, innowacyjnymi technologiami produkcji, należą do oryginalnych osiągnięć poznawczych cyklu prac Habilitantki. Do najważniejszych osiągnięć poznawczych i aplikacyjnych cyklu prac Habilitantki zaliczam: 1. Wskazanie pożądanych przez konsumentów kierunków zmian jakości wybranych produktów żywnościowych (właściwości prozdrowotne, naturalność) z uwzględnieniem zmiennych socjo-demograficznych. 2. Segmentacje respondentów z uwzględnieniem różnych kryteriów (zainteresowania innowacyjnymi zmianami w produktach żywnościowych oraz znajomością technologii) ze wskazaniem założeń komunikacji marketingowej kierowanej do określonego segmentu. 3. Określenie poziomu akceptacji zmienionych cech sensorycznych pieczywa w zamian za zwiększone właściwości prozdrowotne z uwzględnieniem postaw konsumentów (hedonistycznej, prozdrowotnej) 7

8 Oceniając cykl publikacji wskazanych jako osiągnięcie naukowe stwierdzam, że jest on wynikiem konsekwentnego rozwoju naukowego Habilitantki. Jednorodność zainteresowań naukowych zogniskowanych na badaniu zachowań konsumentów i ich uwarunkowań, udział w realizacji międzynarodowych i krajowych projektów w tym zakresie, uczyniły z Habilitantki eksperta, a Jej prace mają znaczną wartość aplikacyjną, istotną dla procesu projektowania i kształtowania jakości innowacyjnych produktów żywnościowych. Nieco niżej oceniam prace z punktu widzenia rozważań teoretycznych. W publikacjach przeprowadzono wprawdzie analizę wyników badań własnych w kontekście prac innych autorów, zabrakło jednak komentarzy naukowych czy wskazania perspektyw rozwoju problemu. Podsumowując ocenę stwierdzam, że dorobek naukowy opisany w cyklu publikacji stanowi oryginalny wkład w rozwój dyscypliny technologia żywności i żywienia, spełniając kryteria określone w ustawie i może być uznany za podstawę ubiegania się o stopień naukowy doktora habilitowanego. 4. Ocena działalności dydaktycznej, popularyzatorskiej oraz współpracy międzynarodowej Istotnym elementem oceny w postępowaniu o nadanie stopnia doktora habilitowanego są osiągnięcia w działalności dydaktycznej. Dr M. Sajdakowska jest cenionym nauczycielem akademickim, o czym świadczy m.in. prowadzenie seminariów dyplomowych i licznych wykładów. Dotychczas była promotorem 42 prac magisterskich i inżynierskich, recenzuje też liczne prace dyplomowe i bierze udział w komisjach egzaminacyjnych. Obszar aktywności dydaktycznej Habilitantki jest spójny z obszarem zainteresowań naukowych. Dr M. Sajdakowska prowadzi wykłady 8 i ćwiczenia dla studentów na Wydziale Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, Wydziale Nauk Ekonomicznych i Wydziale Inżynierii Produkcji SGGW. Jest członkiem wydziałowej komisji zajmującej się opracowaniem i weryfikacją sylabusów. Habilitantka współpracuje ze studentami w ramach Studenckiego Koła Naukowego Dietetyków sprawując merytoryczny nadzór nad pracami badawczymi. Na podkreślenie zasługuje działalność dr M. Sajdakowskiej w zakresie popularyzacji wiedzy o żywności i żywieniu. Prowadzi wykłady w ramach Wszechnicy Żywieniowej w SGGW, bierze udział w organizacji Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rolniczych dla młodzieży szkół średnich. Organizowała warsztaty szkoleniowe dla uczniów szkoły podstawowej pt. Czy wiesz, co jesz?. Przygotowała tez programy i prowadziła szkolenia praktyczne dla producentów żywności tradycyjnej, m.in. w zakresie prawnych aspektów rynku żywnościowego i trendów w zachowaniach konsumenckich. Jest też współautorem publikacji popularyzatorskich. Ważnym elementem w rozwoju naukowym, podlegającym ocenie w postępowaniu o nadanie stopnia doktora habilitowanego, jest współpraca międzynarodowa. W opisie przebiegu kariery zawodowej Habilitantki nie znalazłam informacji o stażach naukowych w zagranicznych ośrodkach, ale udział w realizacji międzynarodowych projektów w 6. Programie Ramowym UE 9 w latach i uczestnictwo w warsztatach, konferencjach i bezpośrednie kontakty z zespołami badawczymi wiodących europejskich ośrodków naukowych całkowicie spełniają wymóg w tym zakresie. 8 Habilitantka realizuje następujące przedmioty: Ochrona konsumenta na rynku zywności, Prawo żywnościowe, Nowe trendy w konsumpcji, Zachowania konsumenckie, Badania marketingowe na rynku żywności, Badania marketingowe na rynku usług. 9 Traditional United Europe Food oraz GM and non GM-supply chains - their Coexistence and Traceability 8

9