Sprawozdanie z wizyty na Uniwersytecie im. Tomáša Garrigue Masaryka w Brnie w ramach Programu Erasmus

Transkrypt

1 Sprawozdanie z wizyty na Uniwersytecie im. Tomáša Garrigue Masaryka w Brnie w ramach Programu Erasmus W terminie kwietnia 2009 roku odbyłam wizytę na Uniwersytecie im. Tomasa Masaryka w Brnie w ramach Programu Erasmus. Wizyta zorganizowana została przez Biuro Studiów Międzynarodowych MU (Office for International Studies), opiekunem z ramienia Uczelni była Pani Zita Hrabovska. Erasmus jest programem dla uczelni, ich studentów i pracowników. Wspiera międzynarodową współpracę szkół wyższych, umożliwia wyjazdy studentów za granicę na część studiów i praktykę, promuje mobilność pracowników uczelni, stwarza uczelniom liczne możliwości udziału w projektach wraz z partnerami zagranicznymi. Polska bierze udział w programie Erasmus od roku 1998/99. W latach Erasmus wchodził w skład wspólnotowego programu Socrates, a od roku akademickiego 2007/2008 jest częścią programu Uczenie się przez całe życie (LLP the Lifelong Learning Programme), którego celem jest podnoszenie jakości i atrakcyjności kształcenia oraz ułatwianie międzynarodowej współpracy i wymiany w dziedzinie edukacji. Program Erasmus oferuje następujące możliwości pracownikom administracyjnym uczelni oraz innym pracownikom nie prowadzącym zajęć dydaktycznych: wyjazdy do zagranicznych uczelni i innych instytucji partnerskich w celu doskonalenia umiejętności i kwalifikacji, udziału w szkoleniach itp.; udział w wizytach przygotowawczych, mających na celu pozyskanie nowych partnerów (uczelni/instytucji) do współpracy w obszarze mobilności; udział w projektach wielostronnych dot. współpracy uczelni z przedsiębiorstwami, których celem jest m.in. polepszanie kompetencji absolwentów i zwiększanie ich szans na zatrudnienie; udział w projektach wspierających modernizację uczelni; udział w projektach wspierających kształcenie z wykorzystaniem technologii informacyjnokomunikacyjnej - wirtualne kampusy 1. Program obejmował wizyty oraz spotkania w wielu jednostkach administracyjnych Uczelni realizując następujące zagadnienia: Dział OIS; LLP Erasmus- umowy bilateralne, studenci przyjeżdżający oraz wyjeżdżający; Programy CEEPUS, ISEP, Erasmus Mundus Cooperation Window; rekrutacja studentów czeskich i zagranicznych, studia międzynarodowe studia prowadzone w języku angielskim; dokumentacja toku studiów w tym dyplom, suplement do dyplomu, działalność Międzynarodowego Klubu Studenckiego

2 BRNO Brno to drugie co do wielkości miasto Republiki Czeskiej leżące w połowie drogi między Pragą a Wiedniem. Brno posiada ponad letnią historię. Tutaj żył i pracował opat Johann Gregor Mendel, twórca genetyki. Obecnie miasto jest głównym ośrodkiem administracyjnym Moraw i jednym z największych centrów przemysłu tekstylnego, budowy maszyn i handlu (odbywają się tu międzynarodowe targi przemysłowe). Uprzemysłowienie a w szczególności rozwój fabryk włókienniczych w XIX wieku przyniosło miastu dobrobyt. Od nazwy Brno pochodzi także nazwa karabinu Bren, początkowo tu właśnie produkowanego. Osadnictwo stałe pojawiło się tu już od momentu przyjścia Słowian w VI wieku. Następnie miasto znalazło się w obrębie Państwa Wielkomorawskiego. Od końca XIII wieku nad Brnem góruje zamek Špilberk, który na przestrzeni dziejów stał się siedzibą morawskich margrabiów z rodu Luksemburgów i stolicą ziemską Moraw. Podobnie jak inne miasta również Brno posiada swoje głębokie tajemnice - na przykład sieć podziemnych korytarzy. Dla turystów z całego świata największym magnesem jest z pewnością Villa Tugendhat. Jest to najsłynniejszy budynek autorstwa architekta Ludwiga Miese van der Rohe, który to w 2001 roku został wpisany na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO ( Obecnie Brno posiada 11 szkół wyższych, liczne muzea i teatry. Piękna architektura i niepowtarzalny nastrój jak również bardzo znana miejska strefa zabytków to dodatkowe atuty tego miasta. Jak wyżej wspomniałam w Brnie funkcjonuje jedenaście uczelni wyższych w tym sześć uniwersytetów, należą do nich: Janáčkova Akademie Múzických Umění v Brně (Janáček Academy of Music and Performing Arts in Brno) Vysoké Učení Technické v Brně (Brno University of Technology) Vysoká Škola Karla Engliše v Brně (Karel Englis College) Veterinární a Farmaceutická Univerzita v Brně (University of Veterinary and Pharmaceutical Sciences Brno) Univerzita Obrany (Military School) 2

3 Rašínova Vysoká Škola (Rašín College) Vysoká Škola NEWTON College (NEWTON College) Mendelova Zemědělská a Lesnická Univerzita v Brně (Mendel University of Agriculture and Forestry in Brno) Brno International Business School Akademie STING, o.p.s., Brno Masarykova Univerzita v Brně (Masaryk University) Masarykova Univerzita v Brne Uniwersytet im. Tomáša Garrigue Masaryka w Brnie został założony 28 stycznia 1919 roku w tym roku Uniwersytet obchodzi 90 rocznicę utworzenia. Uczelnia otrzymała wówczas imię założyciela i pierwszego prezydenta - Tomáša Garrigue Masaryka. W pierwszych latach swojej działalności Uniwersytet kształcił na czterech wydziałach: Wydziale Prawa, Wydziale Medycyny, Wydziale Sztuki i Wydziale Nauk. W 1939 roku wraz z zamknięciem wszystkich czeskich uniwersytetów przez Nazistów aktywność edukacyjna na uniwersytetach została zawieszona a fala zatrzymań doprowadziła do aresztowań i śmierci wielu studentów i profesorów. W latach z powodów politycznych uczelnia nosiła nazwę Uniwersytet Jana Ewangelisty Purkiniego 2. W 2008 roku Uniwersytet im. Tomáša Garrigue Masaryka w Brnie zajął 43 miejsce w rankingu 500 europejskich uniwersytetów. MU jest drugim co do wielkości (po Uniwersytecie Karola w Pradze) publicznym uniwersytetem w Czechach i wiodącą uczelnią na Morawach. Obecnie uczelnia składa się z dziewięciu wydziałów oraz z ponad 200 departamentów, instytutów, katedr i klinik. Oferuje szerokie spektrum tradycyjnych kierunków nauczania jak również nowopowstające dyscypliny. Ponad studentów z Czech, całej Europy oraz świata w sumie 60 krajów studiuje na uniwersytecie. W ostatnich latach konsekwentnie przyciąga największą z uczelni liczbę aplikantów, która pozwala pozostawić najwyżej wyselekcjonowanych studentów (w 2008 roku spośród wszystkich aplikantów przyjętych zostało 24206). Od 1922 uczelnię opuściło absolwentów. 2 Jan Evangelista Purkyne czeski patriota, uczony, anatom, fizjolog 3

4 Wydziały oraz wybrane kierunki kształcenia prowadzone na Uniwersytecie im. T.G. Masaryka: Wydział Prawa (Faculty of Low) Prawo, Międzynarodowe Prawo Publiczne, Prawo Cywilne, Prawo Konstytucyjne, Międzynarodowe Prawo Prywatne Wydział Medyczny (Faculty of Medicine) Medycyna, Stomatologia, Nauki o Zdrowiu, Psychoterapia, Pielęgniarstwo Wydział Nauk (Faculty of Science) Biologia, Chemia, Nauki o Ziemi, Matematyka, Fizyka Wydział Sztuki (Faculty of Arts) Filologia (Filologia Grecka, Łacina, Angielska, Niemiecka, Norweska, Duńska, Francuska, Włoska, Hiszpańska, Chorwacka, Polska, Słowacka, Japońska), Nauki Historyczne (Historia, Archeologia, Studia Muzealne, Archiwistyka), Sztuka (Historia Sztuki, Muzykologia, Teatrologia, Filmoznawstwo, Estetyka), Filozofia, Etnologia, Psychologia, Bibliotekoznawstwo, Pedagogika Socjalna z Poradnictwem, Pedagogika Wydział Nauk Edukacyjnych (Faculty of Education) Języki i Literatura, Historia, Biologia, Chemia, Fizyka, Matematyka, Geografia, Pedagogika Specjalna, Pedagogika Społeczna, Edukacja specyficznych potrzeb, Edukacja Artystyczna, Edukacja Muzyczna, Edukacja Rodzinna, Edukacja Techniczna, Drama w Edukacji Wydział Ekonomii i Administracji (Faculty of Economics and Administration) Ekonomia, Ekonomia Publiczna, Ekonomia Narodowa, Finanse, Polityka Ekonomiczna i Administracja Wydział Informatyczny (Faculty of Informatics) - Informatyka Wydział Nauk Społecznych (Faculty of Social Studies) Stosunki Międzynarodowe i Studia Europejskie, Media i Dziennikarstwo, Nauki Polityczne, Psychologia, Polityka Socjalna i Praca Socjalna, Socjologia, Studia Gender Wydział Sportu (Faculty of Sport Studies) Wychowanie Fizyczne i Sport Na Uniwersytecie im. T.G. Masaryka studiuje coraz więcej obcokrajowców z całego świata. Dlatego na MU prowadzone są dwie formy studiów: Studia w języku czeskim nauczania Uniwersytet im. T.G. Masaryka umożliwia wszystkim swoim studentom znakomite warunki do studiowania oraz łączy to z nauką i badaniami naukowymi. Umożliwia młodym naukowcom dalszy rozwój w pracowniach i laboratoriach wyposażonych na bardzo wysokim poziomie. Największą zaletą jest, że studenci z Polski mogą studiować na tych samych warunkach co czescy studenci. Jeśli zdecydują się na dzienne studia w czeskim języku nauczania mają możliwość bezpłatnej nauki. Dodatkowo MU pokrywa koszty rocznego intensywnego kursu językowego studentom magisterskich studiów uzupełniających i doktorantom, za który studenci innych kierunków, gdzie obowiązuje obcy język nauczania muszą płacić sami. Roczny intensywny kurs języka czeskiego gwarantuje Instytut Języka Czeskiego dla Obcokrajowców. Kurs zaczyna się w sierpniu a od października (początek nowego roku akademickiego) nauka jest kontynuowana równolegle z wybranym kierunkiem studiów przez okres dwóch semestrów. 4

5 Studia w angielskim języku nauczania Studenci mają możliwość wyboru wielu kierunków, które umożliwiają studia w języku angielskim. Również Ci studenci magisterskich studiów uzupełniających oraz doktoranci mają prawo na bezpłatny intensywny kurs języka czeskiego, który będą później potrzebować w trakcie praktyk studenckich. PROGRAM WIZYTY: 20 kwietnia 2009 Biuro Studiów Międzynarodowych Office for International Studies LLP Erasmus bilateral agreements, outgoing students Lucie Durcova, Tamara Muchowa, Tomas Lady Don Sparling - Director Office for International Studies Realizację harmonogramu pobytu rozpoczęłam od wizyty w Biurze Studiów Międzynarodowych (Office for International Studies - OIS) - do którego zadań należy między innymi: organizowanie wizyt na MU nauczycielom przyjeżdżającym oraz wyjazdów zagranicznych nauczycielom zatrudnionym na Uniwersytecie Masaryka, przygotowanie studentów MU do wyjazdu na studia zagraniczne, powitanie międzynarodowych studentów przyjeżdżających do Brna oraz organizacja ich pobytu na uczelni, opracowanie i koordynacja programów językowych dla studentów międzynarodowych oraz językowych szkół letnich, promocja Uniwersytetu poza granicami kraju współpraca międzynarodowa Tego dnia odbyłam dwa spotkania. Jedno z nich z Dyrektorem Biura Studiów Międzynarodowych Donem Sparlingiem. Spotkanie miało ono charakter wprowadzający do rozpoczynającej się wizyty. Dotyczyło ogólnych informacji na temat uniwersytetu, historii, struktury organizacyjnej ale także korzystnego położenia geograficznego miasta Brna, które umożliwia liczne kontakty i realizowanie europejskich projektów naukowych ze względu na bliskie sąsiedztwo z Wiedniem, Krakowie, Bratysławą i Budapesztem. MU nawiązuje współpracę również na gruncie lokalnym z brneńskimi uniwersytetami realizując wspólne projekty. Jednym z podstawowych priorytetów uniwersytetu są badania naukowe dlatego jest szanowaną instytucją badawczą i jednym z najszybciej rozwijających się Uczelni w Czechach. Drugie spotkanie odbyło się w jednym z działów OIS zajmującym się umowami i organizacją wyjazdów studentów z Programu Erasmus do uczelni zagranicznych (obecnie ok. 700 umów bilateralnych, ok. 200 studentów wyjeżdżających w semestrze letnim 2008/2009). Spotkanie obejmowało zagadnienia dotyczące przygotowania i prowadzenia dokumentacji osób wyjeżdżających. 5

6 21 kwietnia 2009 Wydział Nauk Społecznych Biuro Rekrutacji Faculty of Social Studies Admission Office Jana Jurckova, 23 kwietnia 2009 Wydział Nauk Społecznych Faculty of Social Studies Study programmes in English, international cooperation Jolanta Navratilova, Dagmar Habova Wydział Nauk Społecznych został powołany w 1998 roku. Do tego czasu nauki społeczne były częścią Wydziały Artystycznego. Obecnie Wydział koncentruje się zarówno na edukacji jak i na badaniach w zakresie Socjologii, Nauk Politycznych, Stosunków Międzynarodowych, Studiów Europejskich, Psychologii, Studiów Medioznawczych, Dziennikarstwa, Polityce Socjalnej z Pracą Socjalną. Od 2004 roku Wydział Nauk Społecznych oferuje programy studiów w języku angielskim (dwa magisterskie i wszystkie na poziomie doktorskim). Pozostałe programy (wszystkie licencjackie i większość magisterskich) można studiować tylko w języku czeskim. Ponadto kandydaci z zagranicy mogą rozpocząć intensywny kurs języka czeskiego na uniwersytecie uwzględniając ich doświadczenia i pochodzenie językowe. Wstępny egzamin pisemny na studia pierwszego stopnia na Wydziale Nauk Społecznych składa się z dwóch części: pierwsza część to test predyspozycji do podjęcia studiów uniwersyteckich, druga część sprawdza podstawową wiedzę z zakresu nauk społecznych. Uniwersytet oferuje studia pierwszego stopnia tylko w języku czeskim. Za procedury rekrutacyjne na studia magisterskie i programy doktoranckie odpowiadają odpowiednie instytuty. Egzamin wstępny na studia magisterskie składa się zarówno z części ustanej jak i testu pisemnego i ocenia wiedzę kandydatów z przedmiotów, które były realizowane na studiach pierwszego stopnia zwracając główną uwagę na teorię oraz metodologię. Dla programów doktoranckich obywa się zazwyczaj rozmowa kwalifikacyjna koncentrująca się na indywidualnych zainteresowaniach i pracy aplikanta. Warto na zakończenie wspomnieć, że Uniwersytet Masaryka był pierwszą czeską uczelnią, która wprowadziła elektroniczny system rekrutacyjny. Programy magisterskie w języku angielskim obejmują cztery semestry studiów (120 punktów ECTS) i są dostępne dla studentów posiadających dyplom studiów pierwszego stopnia bądź z równoważnym wykształceniem z zakresu nauk społecznych lun humanistycznych. Do wyboru są następujące kierunki: Polityka Europejska to kierunek zapewniający praktyczną i teoretyczną widzę o historii Europy, systemach politycznych oraz procesach integracji europejskiej. Zaawansowany poziom uniwersytecki oraz interdyscyplinarność programu są zagwarantowane dzięki specjalistom z Instytutu Stosunków Międzynarodowych oraz Instytutu Nauk Politycznych. 6

7 Socjologia zapewnia studentom z podstawowymi umiejętnościami możliwość prowadzenia badań socjologicznych oraz rozumienia i wyjaśniania socjologicznych zjawisk. Teoretyczna jak i metodologiczna zdobyta wiedza przygotowuje studentów do rozumienia szybko zmieniającego się świata, w którym żyjemy oraz uczestnictwa w kształtowaniu dalszego rozwoju. Wszystkie programy doktorskie są akredytowane w języku angielskim i przyjmują aplikantów w systemie stacjonarnym i niestacjonarnym. Badania w ramach programów doktorskich dotyczą następujących dziedzin: Stosunki Międzynarodowe i Studia Europejskie, Nauki Polityczne, Psychologia, Polityka Socjalna i Praca Socjalna oraz Socjologia. Rekrutacja na powyższe programy może odbywać się w niektórych przypadkach w formie korespondencyjnej. Jedno ze spotkań jakie odbyłam na Wydziale Nauk Społecznych miało miejsce w dziale studiów zagranicznych. I właśnie tam miałam okazję zobaczyć w jaki sposób jest przygotowywana dokumentacja przebiegu studiów oraz dokumentacja po ukończeniu studiów Dyplom oraz Suplement do Dyplomu (kopia dokumentów w załączniku). Absolwenci Uniwersytetu Masaryka w Brnie otrzymują Suplement do Dyplomu jednocześnie w czeskiej oraz angielskiej wersji językowej 3. Czeska praktyka przygotowywania dokumentów jest warta zastosowana w polskim szkolnictwie wyższym. Myślę, że takie rozwiązanie ujednoliciłoby otrzymywane przez absolwentów dokumenty oraz w znacznym stopniu wyrównałoby szanse na międzynarodowym rynku pracy. 21 kwietnia 2009 Biuro Studiów Międzynarodowych Office for International Studies Marcela Dibelkova 21 kwietnia odbyłam spotkanie w OIS. Spotkanie dotyczyło organizacji wymiany studenckiej od strony studentów przyjeżdżających na Uniwersytet tj. dokumenty aplikacyjne sporządzane przez studentów oraz harmonogram i procedury aplikowania, wszelkiego rodzaju instrukcje oraz przewodniki dla studentów przybywających do Brna 4, listy i zasady wyboru przedmiotów. Większość procedur obywa się w formie elektronicznej co niemalże do minimum ogranicza wizyty studentów w biurze. Ponadto miałam okazję zapoznania się z możliwościami podjęcia nauki języka czeskiego przez studentów przyjeżdżających na Uczelnię. I tak można wyróżnić dwie formy zajęć:

8 Czeski dla obcokrajowców Każdego roku Instytut Języka Czeskiego dla Obcokrajowców organizuje na kilku poziomach zaawansowania krótkie (dwutygodniowe) oraz długie (semestralne bądź roczne) kursy języka czeskiego dla obcokrajowców. Kursy te mogą mieć zwiększony zakres czeskiej literatury i historii. Dodatkowo intensywne czterotygodniowe kursy języka czeskiego nazywane Summer School of Slavonic Studies są oferowane każdego roku w sierpniu. Istotnym elementem tzw. tygodnia orientacyjnego dla studentów międzynarodowych jest 5-dniowy intensywny kurs języka czeskiego organizowany przez Instytut Języka Czeskiego dla Obcokrajowców. W trakcie semestru studenci Programu Erasmus oraz studenci przybywający na uniwersytet w ramach innych programów wymiany mają organizowane specjalne lekcje języka czeskiego prowadzone przez pracowników Instytutu. Szkoły Letnie Każdego roku Uniwersytet Masaryka organizuje międzynarodowe Szkoły Letnie. Najstarszą i najbardziej popularną Letnią Szkołą jest Summer School of (Czech) Slavonic Studies (od 1967 roku). Swój program koncentruje na lekcjach języka czeskiego oferując poziomy od początkującego do zaawansowanego bazując na języku angielskim i niemieckim. Program zawiera także lekcje i wykłady z takiej tematyki jak czeska literatura, historia, etnologia oraz prezentacje czeskich filmów, jednodniowe wycieczki do historycznych i kulturalnych miejsc w Czechach. Od 2004 roku Uniwersytet Masaryka we współpracy z Uniwersytetem w Toronto uczestniczy w Programie Summer Programme in Central Europe. Program ten został stworzony by przedstawić studentom unikatowy region poprzez szkolenia obywające się w lokalnej kulturze oraz kilka 3-dniowych wyjazdów do innych miast i państw w regionie. Międzynarodowy Klub Studencki International Students Club Marcela Dibelkova Na szczególną uwagę zasługuje także działalność Międzynarodowego Klubu Studenckiego (International Students Club). ISC jest organizacją powołaną w 2003 roku do pomocy przybywającym studentom w nowym miejscu. Od 2004 stał się częścią Erasmus Student Network 5. Przez cały semestr Klub organizuje szereg różnych form aktywności dla zagranicznych studentów. Głównym celem jest wspieranie lepszego zaangażowania zagranicznych studentów w czeską społeczność oraz lokalne życie kulturalne. Podstawowymi elementami tej działalności są: 5 Erasmus Student Network ogólnoeuropejska organizacja studencka, której celem jest wspieranie i rozwój programów międzynarodowych wymian studenckich w tym zwłaszcza Programu Erasmus. Do podstawowych zadań ESN należy: reprezentowanie studentów uczestniczących w wymianie wobec odpowiednich instytucji, rozwój projektów na szczeblu międzynarodowym, wspieranie sekcji krajowych. Działalność ESN prowadzona jest na szczeblu międzynarodowym, krajowym i lokalnym ( 8

9 Tutor (The tutor program) - to program tworzenia w pary opiekuna (studenta z MU) i gościa (studenta przybywającego na MU), zadaniem programu jest pomoc przybywającym na uniwersytet studentom w zakwaterowaniu, załatwieniu wszystkich formalności czy obecność w oficjalnych miejscach. Prezentacja krajów (Country Presentations) raz w tygodniu studenci mają okazję zobaczyć prezentację swoich krajów nawzajem. Prezentacje najczęściej przyjmują formę krótkich przedstawień teatralnych, tańców, prezentacji kuchni narodowych, wystaw itp. Kursy Językowe (Language Courses) native speakerzy uczą małe grupy studenckie swojego ojczystego języka lub - spotkania indywidualne studenci pracują indywidualnie w parach ucząc siebie nawzajem ojczystego języka. Oto przykładowy harmonogram zajęć w grupach realizowany w semestrze letnim w r. a. 2008/2009. Subject and description Day and time Teacher Arabic Mon 18:00-19:00 Sara Abu Omar & Bashar Jaradat Arabic Thu 19:00-20:00 Hassan Abu Alhaija Croatian Wed 18:00-19:00 Jasmin Hasic Czech conversation Mon 17:00-18:00 Lucie Koukolíčková Czech for beginners Thu 17:00-18:00 Irena Pajerová Czech for intermediate Tue 17:00-18:00 Pavla Janečková & Tereza Andělová Dutch Thu 19:00-20:00 Marcel Nijman English conversation Tue 18:00-19:00 Jessica Rolf English conversation Thu 18:00-19:00 undur Pitts English for intermediate Thu 16:00-17:00 Brandie Clark undur Tue 19:00-20:00 Aubrin Haubtmann German for beginners Wed 16:00-17:00 undu Herbst German Refresh Mon 18:00-19:00 Ulrike Hausmann Greek Wed 17:00-18:00 Vassiliki Koui Greek for advanced Tue 19:00-20:00 Vassiliki Koui undur Tue 15:00-16:00 Aurora Masiello Korean Tue 18:00-19:00 June Lee Spanish Tue 16:00-17:00 Susana Deu W każdym semestrze ISC we współpracy z lokalnym biurem podróży organizuje wycieczki studenckie (Trips & Excursions): 2-3 dniowe zagraniczne wyjazdy al. Kraków, Budapeszt oraz jednodniowe lub weekendowe wyjazdy na terenie Czech al. Praga, Ołomuniec, Mikulov. Zwiedzanie Brna (Cultural Events) to wycieczki na terenie miasta Brna. Mają na celu pokazanie fascynujących miejsc w Brnie jak: Kazamaty i Zamek Spilberk, Villa Tugendhat, Obserwatorium Astronomiczne, Muzeum Techniki lub Galeria Morawska. 9

10 22 kwietnia 2009 Office for International Studies CEEPUS, ISEP incoming students Martin Vasek W roku akademickim 2008/ studentów wybrało Brno jako cel swoich studiów. Pochodzą z 60 krajów tworząc wyjątkowo bogata mieszankę kulturową i językową. To wszystko za sprawą licznych programów wymiany oraz sieci, w których MU jest uczestnikiem. Do najbardziej popularnych programów wymiany uniwersyteckiej na MU należą: Erasmus, Erasmus Mundus, CEEPUS, ISEP, Central European Studies Programme, TESOL TE (Teacher Education Programme), MAIU (MID-America Universities International), AEN (Australian European Network), Utrecht Network. Trzeciego dnia wizyty na uniwersytecie odbyłam spotkania w Biurze Studiów Międzynarodowych z pracownikami odpowiedzialnymi za programy wymiany akademickiej: CEEPUS, ISEP, Erasmus Mundus External Cooperation Window. Program CEEPUS (Central European Exchange Program for University Studies) jest pierwszym programem współpracy wielostronnej w dziedzinie edukacji krajów Środkowej Europy ustanowionym na podstawie wielostronnej umowy międzynarodowej. Porozumienie obejmuje między innymi następujące kraje: Austria, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Węgry, Polska, Rumunia, Słowacja i Słowenia. W ramach Programu CEEPUS tworzone są sieci współpracy międzyuczelnianej przy udziale partnerów z co najmniej trzech krajów, przyznawane są stypendia na staże, studia semestralne i praktyki studenckie, organizowane są seminaria, kursy. Program opiera się na współpracy bezdewizowej każdy kraj uczestniczący zabezpiecza odpowiednią pulę miesięcy stypendialnych i pokrywa koszty podróży swoich stypendystów do i z miejsca odbywania stażu oraz koszty pobytu obcokrajowców w ramach zadeklarowanej puli stypendialnej. Studenci na czas studiów za granicą otrzymują grant, płacony przez uczelnię przyjmującą, pokrywający koszty życia, zakwaterowania, ubezpieczenia. Program CEEPUS oferuje również możliwość wyjazdów stypendialnych dla kadry dydaktycznej. Wykładowcy z uczelni uczestniczących w programie mogą wyjeżdżać do uczelni partnerskich na co najmniej miesięczne stypendia, w ramach których mogą przeprowadzać zajęcia dydaktyczne, zbierać materiały do prac naukowych al. Na czas pobytu za granicą przyznawany jest grant na pokrycie kosztów życia, zakwaterowania oraz ubezpieczenia. Program ISEP (International Students Exchange Programme) to światowa sieć powołana dla międzynarodowej edukacji, składająca się z 275 uniwersytetów w Stanach Zjednoczonych i 39 z innych krajów. ISEP oferuje studia zagraniczne i wymiany międzynarodowe od 1979 roku. W Polsce wśród uczelni jedynie Uniwersytet Wrocławski zrzeszony jest w sieci ISEP. 10

11 W ramach Programu ISEP realizowane są podprogramy: ISEP Studies, ISEP Direct, ISEP Summer. Office for International Studies Erasmus Mundus External Cooperation Window, Utrecht Network Amal al. Khatib Erasmus Mundus External Cooperation Window jest inicjatywą Komisji Europejskiej zmierzającą do wzmocnienia współpracy między uczelniami wyższymi. Jej zasadniczym celem jest zwiększenie wymiany studentów, naukowców i kadry akademickiej oraz wspieranie mobilności, pomiędzy krajami członkowskimi Unii Europejskiej, krajami EOG (Norwegia, Islandia, Liechtenstein), krajami kandydującymi a tak zwanymi krajami trzecimi w tym: Maroko, Algieria i Tunezja, Egipt, okupowane terytorium Palestyny, Izrael, Liban, Syria i Jordania, Rosja, Gruzja, Armenia i Azerbejdżan, Ukraina, Mołdawia i Białoruś, Jemen, Irak i Iran, Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan, Uzbekistan i Turkmenistan, Albania, Bośnia i Hercegowina, FYROM (była Jugosłowiańska Republika Macedonii), Kosowo, Czarnogóra i Serbia, Afganistan, Nepal, Pakistan i Bangladesz, Kambodża, Birma, Mongolia, Wietnam i Laos, Indie, Chiny, Brazylia, Argentyna, Brazylia, Paragwaj i Urugwaj, Argentyna, Boliwia i Peru, Ekwador, Wenezuela, Chile i Kuba, Honduras, Gwatemala, Nikaragua, Salwador, Meksyk, Kolumbia, Kostaryka, Panama. Realizacja wymiany osób powinna służyć wzajemnemu zrozumieniu kultur, tradycji i historii oraz wzbogaceniu wzajemnych stosunków między krajami Unii Europejskiej a krajami trzecimi. Komisja Europejska w każdym zaproszeniu do składania wniosków określa obszary geograficzne o priorytetowym znaczeniu. MAIU (Mid America Universities International) Network to grupa czternastu amerykańskich uniwersytetów współpracujących razem w ramach konsorcjum, którego głównym celem jest promowanie mobilności studentów oraz inne wspólne projekty. Uniwersytet Masaryka jako członek sieci Utrecht uczestniczy w wymianie programowej pomiędzy UA a MAIU każdego roku goszcząc w Brnie kilku studentów z partnerskich uniwersytetów. Utrecht Network to sieć trzydziestu europejskich uniwersytetów, które współpracują w zakresie szeroko pojętej współpracy międzynarodowej. Sieć zajmuje się głównie wymianami studenckimi oraz promocją programów magisterskich i tematycznych szkół letnich prowadzonych w językach obcych. Wśród polskich uczelni do sieci Utrecht przynależy jedynie Uniwersytet Jagielloński w Krakowie. Natomiast Uniwersytet Masaryka zrzeszony w sieci od 1996 roku. W najbliższym czasie będą realizowane trzy dwutygodniowe Szkoły Letnie, w których studenci Uniwersytetu Masaryka mają możliwość uczestniczyć. Będą dotyczyły następującej tematyki: Jaca (Hiszpania) Spectroscopy of the Atmosphere (29 czerwca 10 lipca 2009) Antwerp (Belgia) Democracy and its Discontents (6-18 lipca 2009) Graz (Austria) Nuestra América: (Re-)approaching the Americas (12-26 lipca 2009) 11

12 23 kwietnia 2009 Rektorat Martina Pilnackova Head of the Office for Studies W czwartym dniu wizyty na Uniwersytecie Masaryka odbyłam spotkanie z Kierownikiem Działu Studenckiego Biura Rektoratu Martiną Pilnáčková. W strukturze administracyjnej Uniwersytetu Masaryka pod Rektorat podlegają następujące jednostki: Sekretariat Rektora, Biuro Karier, Uniwersytet Trzeciego Wieku, Biuro Infrastruktury Uniwersytetu, Dział Kadrowy, Dział Finansowy, Księgowość, Dział Strategii Uczelni, Dział Legislacji, Biuro Marketingu i Public Relations, Dział Pomocy, Dział Audytu Wewnętrznego, Dział Prawny, Dział Studencki z kompletnym dostępem do uczelnianej bazy studentów. Rektor Uniwersytetu Masaryka prof. dr hab. Petr Fiala Tym samym do zadań Rektoratu należy między innymi opracowywanie regulaminów i procedur niezbędnych do funkcjonowania uczelni, opracowywanie umów, decyzji, prowadzenie spraw kadrowo-płacowych, koordynowanie działalności finansowej, organizowanie oraz nadzór nad funkcjonowaniem działalności rozliczeniowej uczelni oraz inne wynikające ze struktury organizacyjnej Rektoratu. Biuro Rektoratu zatrudnia 139 stałych pracowników i 57 zewnętrznych pracowników. Jeśli chodzi o system informacyjny uczelni jest tak rozbudowany, że wszelkie informacje można naleźć na stronie uniwersytetu a praktycznie wszystkie sprawy załatwia się przez Internet. Można mieć nawet trudności ze znalezieniem broszur, informacji, ulotek w wersji papierowej na terenie uczelni gdyż niezbędne informacje można znaleźć na stronach wydziałowych. I jeszcze na koniec o systemie informatycznym funkcjonującym na Uniwersytecie Masaryka, który można uznać za wzorowy. System ten obsługuje wszystkie dziedziny funkcjonowania Uczelni (sprawy studenckie, zaliczenia, rekrutacja w tym rekrutacja z programów, stypendia, itp.) Po zalogowaniu każdy student może przeglądać między innymi dane dotyczące przebiegu studiów, uzyskane oceny, świadczenia studenckie, płatności a także samodzielnie drukować wybrane formularze. Przekłada się to także na ilość widzianych przeze mnie studentów w budynkach administracyjnych uczelni można mieć trudności z ich spotkaniem. 12

13 Na zakończenie Czeskie uczelnie wprowadziły system boloński czyli trójstopniowy system nauczania: licencjat (3 lata), studia magisterskie (1-3 lata), studia doktoranckie (3-4 lata). Każdy z poziomów kończy się napisaniem pracy oraz egzaminem dyplomowym. W Republice Czeskiej istnieją szkoły publiczno-prawne, trzy szkoły wyższe państwowe i szkoły prywatne (ok. 30 szkół prywatnych w całych Czechach). Jeśli chodzi o publiczno-prawne instytucje i o trzy szkoły państwowe, to dysponują one tak licencjackimi, magisterskimi, jak i doktoranckimi programami studiów. Natomiast prywatne szkoły wyższe, to zdecydowana większość kształci tylko w zakresie licencjatu. Zawodowe szkoły wyższe oferują wykształcenie w bardzo wielu dyscyplinach i kładą nacisk na pracę samodzielną. Przygotowują przyszłych absolwentów do zawodów, które są wymagające, ale nie potrzeba do nich wykształcenia uniwersyteckiego. Pełen cykl takich studiów trwa 3 lata. Zawodowe szkoły wyższe kończą się absolutorium, którym jest zawodowy egzamin. Składa się on z trzech części: części teoretycznej, egzaminu z języka obcego i obrony pracy. Absolwenci uzyskują tytuł Specjalisty z dyplomem. Czeski system szkolnictwa wyższego jest niezwykle efektywny a warunki do studiowania są bardzo dobre. Studia w Czechach są bezpłatne dla studentów stacjonarnych i niestacjonarnych, czesne płacą jedynie studenci odbywający zajęcia w języku angielskim (1950 euro rocznie). W Czechach obowiązuje system finansowania publiczno-prawnych szkół wyższych. Inaczej finansowane są prywatne szkoły wyższe. Uczelnie o statusie publiczno-prawnym i do nich należy Uniwersytet Masaryka są finansowe przez odpowiednie resorty ministerialne, tzn. Ministerstwo Edukacji, Młodzieży i Wychowania Fizycznego. Uczelnie dostają przede wszystkim dotację na każdego studenta, druga pula środków to dotacje pochodzące również z resortów ministerialnych, ale wypracowane dzięki aktywności naukowobadawczej danej uczelni. Kolejne źródło finansowania szkół wyższych to dotacje nauki, rozwoju, wiedzy, badań z tzw. otwartych konkursów agencji grantowych. Ponadto Ministerstwo Edukacji może wydać dodatkowe zezwolenia na pokrycie kosztów realizacji projektów o charakterze inwestycyjnym. Wszystkie 27 szkół wyższych jest finansowanych centralnie. Wizyta zorganizowana została przez Biuro Studiów Międzynarodowych MU (Office for International Studies), opiekunem z ramienia Uczelni była Pani Zita Hrabovska. Większość spotkań odbyła się na Wydziale Nauk Społecznych, Biurze Studiów Międzynarodowych ale także na Wydziale Nauk Medycznych czy w Biurze Rektoratu. Pozostał jednak pewien niedosyt. Mianowicie zabrakło już czasu na zwiedzenie i poznanie innych jednostek uczelni jak Biblioteka, Centrum Językowego czy pozostałych Wydziałów. Program wizyty merytorycznie oraz organizacyjnie przygotowany był na bardzo wysokim poziomie, uwzględniał również oczekiwania stawiane przed przyjazdem. Adriana Lechka 13