WYMOGI BEZPIECZNEJ EKSPLOATACJI GÓRNICZYCH PRZENOŚNIKÓW TAŚMOWYCH

Transkrypt

1 Dariusz Golec, Okręgowy Urząd Górniczy w Poznaniu WYMOGI BEZPIECZNEJ EKSPLOATACJI GÓRNICZYCH PRZENOŚNIKÓW TAŚMOWYCH 1. Wstęp Właściwość miejscowa Okręgowego Urzędu Górniczego w Poznaniu obejmuje teren pięciu województw, tj. kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, pomorskiego, wielkopolskiego oraz zachodniopomorskiego, tj. ok. 1/3 powierzchni Polski. Siedziba Okręgowego Urzędu Górniczego w Poznaniu Według stanu na dzień r. ilość nadzorowanych zakładów górniczych wynosiła 2136, w tym 28 zakładów górniczych wydobywające kopaliny stanowiące własność górniczą i 2113 zakładów górniczych wydobywających kopaliny stanowiące własności gruntową. Na terenie właściwości miejscowej Okręgowego Urzędu Górniczego w Poznaniu znajdują się następujące rodzaje zakładów górniczych, w których do transportu kopalin wykorzystuje się przenośniki taśmowe: 1) Górnictwo odkrywkowe kopalin stanowiące własność górniczą, które reprezentowane jest przez: zakłady górnicze wydobywające węgiel brunatny, takie jak: PAK KWB Konin (5 odkrywek: O/Drzewce, O/Jóźwin i O/Tomisławice oraz O/Kazimierz i O/Lubstów w likwidacji), PAK KWB Adamów (2 odkrywki: O/Adamów, O/Koźmin) oraz KWB Sieniawa (2 odkrywki: O/Siodło VIII i O/Siodło IX w likwidacji), położone w woj. lubuskim), 2) Górnictwo odkrywkowe kopalin stanowiących własność gruntową, które wydobywają następujące kopaliny: kruszywa naturalne (1889 ZG), surowce ilaste dla ceramiki budowlanej (76 ZG), torfy (91 ZG), kredę jeziorną (23 ZG), surowce cementowo-wapiennicze (1 ZG), piaski szklarskie (1 ZG), gliny ogniotrwałe (1 ZG), piaski schudzające (1 ZG), surowce ilaste do produkcji kruszyw lekkich (1 ZG) i borowiny lecznicze (6 ZG). 1

2 Obszar właściwości miejscowej Okręgowego Urzędu Górniczego w Poznaniu W wymienionych zakładach górniczych transport surowców naturalnych prowadzony jest w dwóch obszarach technologicznych: odstawa kopaliny z frontów eksploatacyjnych do miejsc czasowego składowania lub do układów przeróbki mechanicznej, gdzie wykorzystuje się przenośniki o długich trasach przemieszczania urobku, odstawa kopaliny poddanej przeróbce na miejsca czasowego składowania kruszywa przygotowanego do sprzedaży, gdzie stosuje się przenośniki budowy zunifikowanej. Przenośniki taśmowe są najczęściej stosowanymi urządzeniami transportowymi w kopalniach surowców skalnych i węgla. Służą one do transportu surowca pomiędzy poszczególnymi węzłami technologicznymi oraz gotowego produktu na składowiska magazynowe. 2. Budowa przenośników taśmowych Przenośniki taśmowe są jedną z podstawowych grup urządzeń transportu ciągłego w odkrywkowych zakładach górniczych, które w ostatnim czasie zyskują na znaczeniu zarówno dzięki możliwościom zastosowań technologicznych oraz w systemach transportowych w celu obniżenia kosztów transportu surowców, dotychczas powszechnie realizowanego z wykorzystaniem maszyn kołowych. Przenośniki taśmowe stosowane w transporcie wewnątrzzakładowym, charakteryzują się licznymi zaletami, do których zaliczyć można: wysoką wydajność przy transporcie rożnego rodzaju materiałów, w tym materiałów sypkich o zróżnicowanych właściwościach fizyczno-mechanicznych, możliwość dostosowania konstrukcji przenośnika do ukształtowania terenu, na jakim jest zabudowany, wysoki stopień typizacji elementów konstrukcyjnych, lekką konstrukcję, która umożliwia łatwy sposób przemieszczania lub przebudowy, w tym wydłużania, skracania tras przenośników w stosunkowo krótkim czasie, przy niewielkim nakładzie pracy, 2

3 możliwość automatyzacji sterowania pracą przenośników, małą pracochłonność czynności obsługowych, konserwacji i dozoru oraz możliwość pracy w zmiennych warunkach klimatycznych, wysoki poziom niezawodności i trwałości. Pomimo licznych zalet przenośniki taśmowe posiadają również pewne wady, które związane są z najdroższym ich elementem konstrukcyjnym, jakim jest taśma przenośnikowa. Żywotność taśmy zależy od właściwie prowadzonej eksploatacji i czynności obsługowych. Transport urobku w kopalni węgla brunatnego Jak przedstawia się budowa przenośników taśmowych pokazano na schemacie przenośnika B-800 (MIFAMA S.A. Przenośniki taśmowe powierzchniowe. Mikołów 2004 r.). Schemat budowy przenośnika taśmowego 3

4 W przedstawionej konstrukcji wyróżnić należy następujące zespoły konstrukcyjne: konstrukcja nośna, wykonana jako przestrzenna konstrukcja kratowa z profili stalowych, konstrukcja wsporcza stalowa, umożliwiająca zabudowę przenośnika na gruncie, stacja napędowa, wyposażona w silnik elektryczny, przekładnię zębatą z bębnem napędzającym taśmę, stacja zwrotna z bębnem zwrotnym taśmy, kosz zasypowy umożliwiający załadunek kopaliny na taśmę. Ze względu na elementy przenośnika będące w ciągłym ruchu, bezwładność taśmy i przemieszczanego urobku, urządzenia te są potencjalnie niebezpieczne dla pracowników obsługujących je oraz dla załogi górniczej przemieszczającej się w ich sąsiedztwie. Miejscami szczególnie niebezpiecznymi są następujące obszary pracy przenośników: stacje napędowe, stacje zwrotne, stacje napinające, w szczególności miejsca pomiędzy bębnami a taśmą, w których występuje zagrożenie wciągnięcia narzędzi, odzieży, a w konsekwencji kończyn pracowników, krążniki prowadzące taśmę górną, krążniki prowadzące taśmę dolną, a w szczególności miejsca pomiędzy krążnikami a taśmą, w których występuje ww. zagrożenie, taśma przenośnika dolna i górna, z którą kontakt grozi urazami. Istotnym zagadnieniem bezpiecznej pracy przy obsłudze przenośników w zakładach górniczych jest właściwe szkolenie pracowników, identyfikacja zagrożeń i stosowanie środków zapobiegających, właściwy stan urządzeń oraz odpowiednia organizacja pracy, co w istocie sprowadza się do przestrzegania uregulowań określonych w przepisach. 3. Przepisy obowiązujące w zakresie budowy i eksploatacji przenośników taśmowych W odniesieniu do odkrywkowych zakładów górniczych zgodnie z art. 120 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981 z późn. zm.) szczegółowe wymagania dotyczące prowadzenia ruchu w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym oceniania i dokumentowania ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych rozwiązań zmniejszających to ryzyko, określone zostały w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 8 kwietnia 2013 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 1008) w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu odkrywkowego zakładu górniczego. Z najważniejszych przepisów w tym zakresie wymienić należy: Ruch zakładu górniczego jest organizowany i prowadzony przez kierownika ruchu zakładu górniczego, który w szczególności ( ) dokonuje właściwego oraz zgodnego z przeznaczeniem doboru maszyn, urządzeń, materiałów, wyrobów z tworzyw sztucznych oraz środków strzałowych i sprzętu strzałowego w taki sposób, aby nie stwarzały one zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia osób oraz środowiska. 2. W zakresie, o którym mowa w ust. 1 określa się w szczególności sposób ( ) użytkowania maszyn i urządzeń w zakładzie górniczym. 17. W zakładzie górniczym stosuje się instalacje techniczne, urządzenia, maszyny, narzędzia, materiały, środki ochrony zbiorowej i indywidualnej oraz środki strzałowe i sprzęt strzałowy, które zostały odpowiednio dobrane do warunków górniczo-geologicznych i środowiskowych w miejscu ich zastosowania. 4

5 Maszyny i urządzenia eksploatuje się, konserwuje i naprawia w sposób określony w dokumentacji techniczno-ruchowej. 2. Osoby dozoru ruchu zakładu górniczego oraz inni pracownicy zatrudnieni w ruchu tego zakładu, każdy w swoim zakresie działania, odpowiadają za właściwą eksploatację oraz konserwację maszyn i urządzeń. 3. Wprowadzenie zmian w maszynach i urządzeniach, w szczególności w konstrukcji nośnej, zawiesiach, rozmieszczeniu przeciwciężarów oraz rozszerzenie zakresów działania wyłączników krańcowych jest dozwolone tylko za zgodą kierownika ruchu zakładu górniczego, w sposób określony w dokumentacji techniczno-ruchowej Stan techniczny oraz sposób korzystania z maszyn i urządzeń, a także z instalacji technicznych zakładu górniczego podlega okresowym kontrolom wykonywanym przez osoby kierownictwa i dozoru ruchu zakładu górniczego. 2. Kontrole, o których mowa w ust. 1, mogą być przeprowadzane w okresie planowanych przerw w pracy. 3. Zasady przeprowadzania kontroli, o których mowa w ust. 1, ich zakres, częstotliwość oraz sposób dokumentowania określa instrukcja, zatwierdzana przez kierownika ruchu zakładu górniczego, opracowana na podstawie dokumentacji techniczno-ruchowej maszyn. 4. Kierownik ruchu zakładu górniczego opracowuje harmonogram przeprowadzania systematycznych przeglądów, konserwacji, a w razie potrzeby badań sprzętu mechanicznego i elektrycznego oraz urządzeń Niedopuszczalne jest pozostawianie bez obsługi maszyn i urządzeń będących w ruchu nieprzystosowanych do pracy bez stałej obsługi. 2. W przypadku konieczności pozostawienia maszyny lub urządzenia bez obsługi operator wyłącza wszystkie napędy, napięcie sterownicze lub dopływ energii elektrycznej, unieruchamia pracę maszyny lub urządzenia oraz zabezpiecza je przed dostępem osób nieupoważnionych. 3. W okresie planowanych przerw w pracy maszyn urabiających, ładujących, zwałujących i pomocniczych oraz urządzeń ruchowych ustawia się je w bezpiecznym miejscu, wyznaczonym przez osobę dozoru ruchu zakładu górniczego, zabezpiecza przed dostępem osób nieupoważnionych oraz przed przypadkowym ich uruchomieniem. 4. W okresie planowanych przerw w pracy maszyn, o których mowa w ust. 3, nadzoruje się je w sposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego lub wyznaczoną przez niego osobę kierownictwa odpowiedniego działu ruchu zakładu górniczego Obsługę maszyn i urządzeń powierza się pracownikom posiadającym odpowiednie upoważnienie do obsługi danego typu maszyn lub urządzeń wydane przez kierownika ruchu zakładu górniczego na podstawie udokumentowanych uprawnień i kwalifikacji. 2. Pracownicy obsługujący danego typu maszynę lub urządzenie muszą posiadać przy sobie dokument potwierdzający upoważnienie do obsługi tych maszyn lub urządzeń. 67. Maszyny i urządzenia wyposaża się w niezbędne i sprawne osłony i urządzenia ochronne zapewniające bezpieczeństwo użytkowania, w tym w sprzęt gaśniczy lub instalacje gaśnicze. 75. Instalowanie, eksploatacja oraz kontrola stanu technicznego maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych odbywają się zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentacji techniczno-ruchowej oraz we właściwych normach. 5

6 77. Częstotliwość, zakres i sposób kontroli okresowych maszyn, urządzeń i instalacji elektroenergetycznych ustala się na podstawie odrębnych przepisów, instrukcji eksploatacyjnych i postanowień producenta, uwzględniając warunki eksploatacji tych urządzeń. 89. Szczegółowe wymagania w zakresie instalowania, eksploatacji i kontroli maszyn, urządzeń i sieci elektroenergetycznych, a także ochrony przeciwporażeniowej w zakładach wydobywających węgiel brunatny określa załącznik nr 2 do rozporządzenia Przenośniki taśmowe wyposaża się w urządzenia: 1) do napinania oraz czyszczenia taśmy; 2) hamulcowe, zabezpieczające przed samoczynnym ruchem taśmy pod wpływem ciężaru urobku oraz przed zasypaniem przenośnika odbierającego; 3) umożliwiające awaryjne zatrzymanie przenośnika; 4) służące jako osłony części wirujących i ruchomych, określone szczegółowo w dokumentacji technicznej; 5) sygnalizujące (akustyczne i optyczne), informujące o zamierzonym uruchomieniu przenośnika; 6) wyłączające z ruchu przenośnik w przypadku zaistnienia poślizgu taśmy na bębnach napędowych. 2. Przenośnik taśmowy wyposaża się w skuteczne zabezpieczenie przed przypadkowym uruchomieniem. 3. W przypadkach uzasadnionych warunkami technicznymi przenośniki, które zgodnie z dokumentacją techniczną nie posiadają pełnego wyposażenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, 2 i 6, oddaje do ruchu kierownik ruchu zakładu górniczego pod warunkiem ustalenia dodatkowych wymagań gwarantujących bezpieczeństwo Wzdłuż tras przenośników taśmowych w miejscach ustalonych przez kierownika ruchu zakładu górniczego lub wyznaczoną przez niego osobę dozoru ruchu zakładu górniczego znajdują się bezpieczne dla osób przejścia przez te przenośniki. 2. Teren wzdłuż przenośników taśmowych utrzymuje się w sposób umożliwiający przejazd lub przejście w celu przeprowadzenia kontroli stanu technicznego przenośnika lub jego naprawy. 3. Stałe stanowiska obsługi przenośników taśmowych wyposaża się w techniczne środki łączności. 4. W przypadkach uzasadnionych warunkami technicznymi kierownik ruchu zakładu górniczego może odstąpić od wymogu określonego w ust W rejonie stacji napędowych przenośników taśmowych zapewnia się powierzchnię niezbędną do korzystania z urządzeń dźwignicowych podczas montażu lub napraw. 2. W przypadku gdy nie jest możliwe zapewnienie powierzchni, o której mowa w ust. 1, stacje napędowe przenośników taśmowych wyposaża się we własne urządzenia dźwignicowe, odpowiadające wymaganiom określonym w przepisach o dozorze technicznym Przenośniki taśmowe ustawia się w bezpiecznej odległości od dolnej lub górnej krawędzi poszczególnych skarp. 2. Odległość, o której mowa w ust. 1, określa kierownik ruchu zakładu górniczego Przenośniki taśmowe eksploatuje się w sposób niestwarzający zagrożenia powodowanego przez wypadający z ich taśm urobek. 6

7 102. Transportowanie przenośnikami taśmowymi popiołu odbywa się z zastosowaniem odpowiednich środków zapobiegających pyleniu, po uprzednim jego wygaszeniu i ochłodzeniu do temperatury nie wyższej niż +50 C Niedopuszczalne jest: 1) zbliżanie się do ruchomych nieosłoniętych części przenośnika taśmowego na odległość mniejszą niż 0,5 m; 2) dokonywanie napraw i robót konserwacyjnych przy przenośniku taśmowym podczas jego ruchu, gdy istnieje zagrożenie bezpośredniego zetknięcia się z elementami będącymi w ruchu; 3) uruchamianie przenośnika taśmowego bez uprzedniego sygnału ostrzegawczego; 4) przebywanie na konstrukcji przenośnika lub na taśmie podczas jego ruchu Przenośniki taśmowe przesuwa się zgodnie z instrukcją zatwierdzoną przez kierownika ruchu zakładu górniczego Wykorzystywanie przenośników taśmowych do celów innych niż określone w procesie technologicznym jest dopuszczalne na zasadach określonych w dodatkowej instrukcji zatwierdzonej przez kierownika ruchu zakładu górniczego Naprawianie przenośnika jest dopuszczalne, po uprzednim jego zabezpieczeniu przed przypadkowym uruchomieniem, w sposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego Urobek na przenośnik pływający podaje się przy użyciu kosza zasypowego. Przenośniki taśmowe jak każda inna maszyna wprowadzana do obrotu na terenie UE powinny posiadać dokumentację techniczno-ruchowa, której zakres i forma powinny być zgodne z treścią dyrektywy maszynowej 98/37/WE. Zakres informacji podanych w dokumentacji techniczno-ruchowej powinien umożliwić identyfikację maszyny, umożliwić jej bezpieczną obsługę oraz powadzenie prac konserwacyjnych. W pewnym uproszczeniu można przyjąć, że dokumentacja taka składa się z trzech zasadniczych elementów: dokumentacji technicznej, instrukcji obsługi, oraz instrukcji konserwacji. Dokumentacja techniczna powinna zawierać dane zamieszczone w oznaczeniu maszyny na tabliczce fabrycznej, z wyjątkiem numeru fabrycznego, podstawowe parametry techniczne charakteryzujące maszynę wraz z wszelkimi informacjami dodatkowymi ułatwiającymi konserwację (np. adres importera, serwisu, itp.). Powinny być także ujęte informacje dotyczące emisji hałasu. Instrukcja obsługi powinna zawierać informacje gwarantujące bezpieczną eksploatację urządzenia zgodnie z jego przeznaczeniem. Powinno być w niej określone przeznaczenie maszyny, dopuszczalne warunki eksploatacji, niedozwolone sposoby jego wykorzystania, zakres codziennych przeglądów wykonywanych przez operatora przed rozpoczęciem pracy, jeżeli takie są wymagane 7

8 4. Identyfikacja zagrożeń na stanowisku operatora przenośnika taśmowego Cytowane wyżej rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 kwietnia 2013 r. (Dz. U. z 2013 r. poz. 1008) w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu odkrywkowego zakładu górniczego, nakłada na przedsiębiorców (górniczych) obowiązki związane z oceną ryzyka zawodowego, które określone zostały w następujących przepisach: 4. Przedsiębiorca sporządza, uzupełnia i aktualizuje dokumentację dotyczącą prowadzenia ruchu zakładu górniczego, oceny ryzyka zawodowego i stosowania rozwiązań zmniejszających to ryzyko oraz przeprowadza bieżące analizy i badania niezbędne dla bezpiecznego prowadzenia tego ruchu. 5. Przedsiębiorca regularnie dokonuje przeglądu działań podjętych w celu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników Przed rozpoczęciem prac przedsiębiorca sporządza dla zakładu górniczego dokument bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników, zwany dalej dokumentem bezpieczeństwa. 2. Zawartość dokumentu bezpieczeństwa określa załącznik nr 1 do rozporządzenia. 3. Dokument bezpieczeństwa jest: 1) dostępny w zakładzie górniczym; 2) aktualizowany każdorazowo w przypadku rozbudowy lub przebudowy miejsca lub stanowiska pracy, powodującej zmianę warunków pracy. 4. Kierownik ruchu zakładu górniczego zapoznaje pracowników zakładu górniczego z obowiązującym dokumentem bezpieczeństwa lub odpowiednią jego częścią. Pracownik potwierdza pisemnie zapoznanie się z tym dokumentem lub jego częścią, w szczególności z oceną ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych rozwiązań zmniejszających to ryzyko. 5. W zakładzie górniczym wydobywającym kopaliny na podstawie koncesji udzielonej przez starostę dokument bezpieczeństwa mogą stanowić instrukcje lub inne dokumenty, opracowane przez przedsiębiorcę w zakresie odpowiednim do wielkości i zakresu działania zakładu górniczego. Zgodnie z wyżej przywołanym załącznikiem nr 1 do rozporządzenia dokument bezpieczeństwa stanowi zbiór wewnętrznych instrukcji lub innych regulacji umożliwiających ocenę i dokumentowanie ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko w zakładzie górniczym. Jako podstawy prawne w tym zakresie należy wymienić: Kodeks pracy, ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r., Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, tj. Dz.U nr 169 poz Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki 8

9 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 kwietnia 2013 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu odkrywkowego zakładu górniczego. Zgodnie z 6 cytowanych przepisów szczegółowych przedsiębiorca sporządza dla zakładu górniczego dokument bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników, kierownik ruchu zakładu górniczego zapoznaje pracowników zakładu górniczego z obowiązującym dokumentem bezpieczeństwa lub odpowiednią jego częścią. Pracownik potwierdza pisemnie zapoznanie się z tym dokumentem lub jego częścią, w szczególności z oceną ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych rozwiązań zmniejszających to ryzyko. Algorytm postępowania przy ocenie ryzyka zawodowego przedstawiono poniżej: Pięć kroków postępowania z ryzykiem zawodowym. A. Słomka. Ryzyko zawodowe w Budownictwie. PIP Główny Inspektorat Pracy Warszawa 2005 r. 5. Nieprawidłowości w użytkowaniu i obsłudze przenośników taśmowych Nieprawidłowości w zakresie użytkowania i obsługi przenośników taśmowych przedstawiono poniżej na przykładzie zaistniałych niebezpiecznych zdarzeń i wypadków: 1) pożar taśmy przenośnika transportującego urobek z wyrobiska do zakładu przeróbczego, 2) uderzenie operatora mobilnego urządzenia sortującego w głowę urwanym prętem rusztu sita w wyniku przebywania w strefie niedozwolonej, 3) wciągnięcie ręki operatora pomiędzy taśmę i bęben zrzutowy układu napędowego przy próbie likwidacji poślizgu taśmy 9

10 4) śmiertelne przysypanie osoby dozoru w trakcie próby udrażniania otworu dozującego urobek na przenośnik taśmowy Pożar przenośnika taśmowego B-1600 w zakładzie górniczym eksploatującym złoże wapieni i margli jurajskich Pożar wystąpił na przenośniku taśmowym B-1600 (oznaczenie BC-07) służącym do transportu urobku z łamiarni Nr 1, usytuowanej w wyrobisku górniczym na poziomie o rzędnej ok. 52 m npm., do łamiarni wtórnej usytuowanej poza wyrobiskiem i poza zakładem górniczym. Długość przenośnika wynosiła 242 m, a jego nachylenie wynosiło 15. Przenośnik został zabudowany w galerii posadowionej na estakadzie o konstrukcji stalowej, posiadającej w przekroju wysokość 2,8 m i szerokość 4,3 m. Estakada była osłonięta elewacyjną blachą trapezową. Cześć przenośnika od strony bębna zwrotnego prowadzona była w tunelu żelbetowym o długości ok. 35 m. Stacja napędowa przenośnika usytuowana była na poziomie łamiarni wtórnej. W galerii, wzdłuż przenośnika, wykonane były obustronne przejścia, do których obowiązywał zakaz wejścia w czasie pracy przenośnika. W dniu zdarzenia praca łamiarni Nr 1 i przenośnika B-1600 odbierającego urobek została zakończona ok Operator urządzeń sortująco kruszących pracujący na zmianie II, po wyłączeniu urządzeń łamiarni i przenośnika, dokonał sprawdzenia urządzeń łamiarni, w tym również stacji zwrotnej przenośnika B-1600 i nie stwierdził żadnych nieprawidłowości. Nadzór nad ruchem urządzeń na III zmianie, przejął sztygar zmianowy. Sztygar wioząc pracowników brygady czyszczącej ok. godz zauważył palącą się taśmę przenośnika B-1600, w rejonie stacji napinającej. Powiadomiono straż pożarną Powiatową Straż Pożarną Ochotniczą Straż Pożarną. Pierwsze jednostki straży pożarnej przybyły na miejsce pożaru po ok. 20 min. Po potwierdzeniu wyłączenia napięcia zasilającego urządzenia łamiarni Nr 1 i przenośnika przez sztygara utrzymania ruchu elektrycznego, straż pożarna przystąpiła do akcji gaśniczej. W akcji gaśniczej uczestniczyło łącznie dziewięć jednostek. Gaszenie pożaru zakończono o godz w dniu następnym. Na miejscu pogorzeliska pozostały 4 jednostki straży pożarnej w celu jego zabezpieczenia. Pożar nie spowodował zagrożenia dla załogi, a w czasie prowadzenia akcji pożarowej nikt nie został poszkodowany. Galeria przenośnika taśmowego B-1600 od strony budynku łamiarni Nr 1 10

11 Spalone krążniki górnego zestawu prowadzenia taśmy W wyniku badania stanu faktycznego i przyczyn zaistniałego pożaru przenośnika taśmowego B-1600 ustalono, że bezpośrednią przyczyną pożaru było zapalenie się taśmy przenośnika B- 1600, która była następstwem zagrzania się zatartego łożyska krążnika w górnym zestawie prowadzenia taśmy. Po zatrzymaniu przenośnika, w wyniku oddziaływania wysokiej temperatury krążnika na taśmę nastąpiło jej zapalenie. Do pożaru przyczyniła się również niewłaściwa organizacja pracy, a w szczególności brak kontroli trasy przenośnika na ruchu. W związku ze zdarzeniem naruszone zostały przepisy lub zasady techniki górniczej 1. Zakres czynności dla kierownika wydziału energomechanicznego, ujęty w dokumencie pt.: Opis stanowiska pracy (Karta obowiązków, odpowiedzialności i uprawnień) został określony w sposób ogólny, bez podania zakresu czynności szczegółowo określającego jego obowiązki, uprawnienia i odpowiedzialność. Zakres czynność dla sztygara mechanicznego, odpowiedzialnego za prowadzenie na zmianie III-ciej kontroli bieżącej przenośnika taśmowego B-1600 (114 BC 07), ujęty w dokumencie pt.: Opis stanowiska pracy (Karta obowiązków, odpowiedzialności i uprawnień) został określony w sposób ogólny, bez podania zakresu czynności szczegółowo określającego jego obowiązki, uprawnienia i odpowiedzialność. Wymienione uregulowania nie określały szczegółowo obowiązków, odpowiedzialności i obowiązków kierownika wydziału energomechanicznego oraz sztygara mechanicznego. Stan powyższy stanowił naruszenie przepisów 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 17 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających kopaliny podstawowe (Dz. U. Nr 96, poz. 858, z późn. zm.), który stanowi, że Każda osoba kierownictwa i dozoru ruchu powinna przestrzegać ustalonego dla niej i zatwierdzonego przez kierownika ruchu zakładu górniczego 11

12 zakresu czynności, szczegółowo określającego jej obowiązki, uprawnienia i odpowiedzialność. 2. Kontrole bieżące trasy przenośnika B-1600 prowadzone przez sztygara mechanicznego na zmianie III-ciej, odbywały się podczas jego postoju a nie na ruchu, do czego zobowiązywała go dokumentacja techniczno-ruchowa przenośnika B-1600, w której ustalono, że kontrola bieżąca przenośnika obejmuje odgłosy pracy krążników, a zatem powinna być prowadzona na przenośniku będącym w ruchu. Stan powyższy naruszał przepisy 24 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 17 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających kopaliny podstawowe (Dz. U. Nr 96, poz. 858, z późn. zm.), który stanowi Maszyny i urządzenia eksploatuje się, konserwuje i naprawia w sposób określony w dokumentacji techniczno-ruchowej. W związku ze stwierdzonym nieprawidłowościami w ruchu zakładu górniczego nakazano, aby: 1. szczegółowo określić zakresy czynności dla kierownika działu energomechanicznego oraz sztygara mechanicznego prowadzącego kontrole bieżące przenośnika taśmowego B w terminie niezwłocznym, 2. kontrole przenośnika taśmowego B-1600 prowadzić zgodnie z zasadami określonymi w dokumentacji techniczno-ruchowej przenośnika - w terminie natychmiastowym Wypadek ciężki, jaki miał miejsce przy obsłudze przesiewacza mobilnego w odkrywkowym zakładzie górniczym kruszywa naturalnego, któremu uległ operator Wypadek zdarzył się w zakładzie górniczym wydobywającym kruszywo naturalne ze złoża o powierzchni ok. 17 ha. Górnicza eksploatacja złoża prowadzona była w warstwie suchej, jednym piętrem w nadkładzie i jednym piętrem w złożu. W wyrobisku eksploatacyjnym w odległości około 10,0 m. od skarpy eksploatacyjnej w złożu, w centralno-zachodniej jego części zlokalizowany był przesiewacz mobilny typu Chieftain 1400, który zastosowany był do przesiewania wydobywanej kopaliny. Dno wyrobiska suchego położone było ok. 4 m poniżej pierwotnej powierzchni terenu. W dniu zdarzenia na I-szej zmianie, trwającej od godz do godz , w zakładzie górniczym zatrudniony był operator przesiewacza mobilnego typu Chieftain Ponadto na terenie zakładu górniczego pracowali również operator koparki jednonaczyniowej i operator ładowarki kołowej. Zadaniem operatora przesiewacza była bieżąca jego obsługa, w szczególności włączanie i wyłączanie oraz nadzorowanie pracy urządzenia. Nadzorowanie to polegało między innymi na regulacji mechanizmów odpowiedzialnych za prędkość przenośników taśmowych, w które wyposażony jest przesiewacz. Wypadek ciężki, któremu uległ operator przesiewacza typu Chieftain 1400 zaistniał ok. godziny Na podstawie zebranych dokumentów i dowodów ustalono, że w czasie pracy przesiewacza, element stalowy rusztu kosza zasypowego oderwał się od konstrukcji rusztu, po czym spadł na przenośnik taśmowy główny, a następnie uderzył w głowę operatora przesiewacza. Operator w tym czasie znajdował się w odległości około 2,0 m od szafy sterowniczej. Bezpośrednią przyczyną wypadku było oderwanie się stalowego elementu rusztu zasypowego i uderzenie nim poszkodowanego w głowę. 12

13 Przesiewacz mobilny Chieftain-1400 W czasie badania okoliczności i ustalania przyczyn zaistniałego wypadku stwierdzono, że: W trakcie prowadzonego badania przyczyn i okoliczności zdarzenia ustalono, że bezpośrednią przyczyną wypadku było uderzenie poszkodowanego w głowę przez pręt stalowy, konstrukcji sita, który oderwał się od rusztu kosza zasypowego przesiewacza Chieftain 1400 T. Do wypadku przyczyniło się przebywanie poszkodowanego w strefie zagrożenia. W związku z zaistniałym wypadkiem Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Poznaniu nakazał: 1. Wstrzymać ruch przesiewacza Chieftain 1400 T do czasu naprawy kosza zasypowego i dokonania oceny stanu technicznego przesiewacza przez osobę uprawnioną i oddania przesiewacza do ruchu na podstawie zezwolenia KRZG. 2. Dokonać weryfikacji dokumentu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w zakresie oceny ryzyka zawodowego oraz podjąć działania mające na celu wyeliminowanie zagrożeń występujących w miejscu pracy poszkodowanego. 3. Z przyczynami i okolicznościami wypadku zapoznać pracowników zakładu górniczego Wypadek ciężki, jaki miał miejsce przy obsłudze urządzenia sortującego, na przenośniku T29, w odkrywkowym zakładzie górniczym kruszywa naturalnego, któremu uległ elektromonter, operator maszyn do sortowania i uszlachetniania kruszyw Wypadek zaistniał w okresie zimowym, w odkrywkowym zakładzie górniczym kopalin pospolitych, który zajmuje się eksploatacją kruszywa naturalnego ze złoża urabianego za pomocą ładowarek. Wydobyte kruszywo poddawane jest sortowaniu w zakładzie przeróbczym zlokalizowanym w odległości ok. 500 m na południowy wschód od wyrobiska górniczego. W procesie sortowania uzyskuje się kilka frakcji ziarnowych. W ciągu technologicznym układu sortowania znajduje się przenośnik taśmowy T29, na który kierowana jest frakcja o średnicy ziarna 8 16 mm. Przenośnik ten zakończony jest zsypem zrzutowym. Przesortowane kruszywo z taśmy na bębnie zrzutowym zostaje wyrzucone na odbojnicę, skąd spada na 13

14 hałdę produktu gotowego. Wzdłuż przenośnika, po obu jego stronach, znajdują się podesty technologiczne służące do bieżącej kontroli i obsługi urządzenia oraz prowadzenia prac konserwacyjnych. Przenośnik wraz z podestami posiada konstrukcję kratownicową. Górna taśma przenośnika znajduje się ok. 145 cm powyżej poziomu podestów technologicznych. Podesty zabezpieczone są barierkami ochronnymi. W dniu zdarzenia na zmianie II, trwającej od godz do 22 00, w zakładzie górniczym zatrudnionych było siedmiu pracowników w tym operator maszyn do produkcji, sortowania i uszlachetniania kruszywa. Jego zadaniem było kontrolowanie prawidłowej pracy maszyn do produkcji, sortowania i uszlachetniania kruszyw. Około godziny operator sortowni udał się na posiłek do pomieszczenia socjalnego oddalonego około 30 m od przenośnika taśmowego T29. Po skończonym posiłku, około godziny 18 30, operator powrócił na swoje stanowisko pracy i w trakcie kontroli urządzeń zauważył poślizg taśmy przenośnika T29. Faktu tego nie zgłosił sztygarowi zmianowemu, do czego zobowiązywała go instrukcja stanowiskowa i pomimo zakazu wejścia podczas ruchu maszyny, określonego na tablicy ostrzegawczej wszedł na pomost przenośnika. Po oględzinach stwierdził, że oblodzony jest bęben zrzutowy przenośnika. W związku z tym udał się do pomieszczenia sztygarów, skąd wziął kilogramowy woreczek soli. Wszedł na pomost przenośnika będącego w ruchu, przełożył prawą rękę nad osłoną zabezpieczającą bębna zrzutowego przenośnika taśmowego i narzucał sól pomiędzy bęben zrzutowy a ślizgającą się taśmę, celem usunięcia oblodzenia. Podczas tej czynności poślizgnął się i utracił równowagę w wyniku, czego prawa ręka poszkodowanego została pochwycona między bęben a taśmę. Pochwycona ręka przemieściła się po obwodzie bębna aż do skrobaka. Osłona bębna zrzutowego, którą operator miał pod pachą uniemożliwiała dalsze wciągniecie ręki. Unieruchomiony poszkodowany nie mógł samodzielnie wyłączyć przenośnika linką awaryjnego zatrzymania, gdyż była ona poza jego zasięgiem. Wyjął lewą ręką telefon komórkowy i powiadomił sztygara zmianowego o zdarzeniu. Sztygar zmianowy wybiegł z pomieszczenia socjalnego i wyłączył napięcie zasilania zakładu przeróbczego. Następnie pobiegł do poszkodowanego, znajdującego się przy bębnie zrzutowym przenośnika taśmowego T29. Stwierdziwszy co się stało sztygar zmianowy przywołał do siebie operatora ładowarki w celu podjęcia akcji ratunkowej, a następnie poinformował telefonicznie o zaistniałym wypadku kierownika ruchu zakładu górniczego (KRZG), który znajdował się poza zakładem górniczym. Kierownik ruchu zakładu górniczego natychmiast zawiadomił pogotowie ratunkowe, a jadąc do zakładu górniczego zabrał ze sobą pielęgniarkę dyżurną z ośrodka zdrowia. Sztygar zmianowy i operator ładowarki, prowadząc w tym czasie akcję ratunkową, przystąpili do uwalniania ręki poszkodowanego. Pierwsza próba uwolnienia poszkodowanego polegająca na wycięciu gumy skrobaka zakleszczającego rękę nie powiodła się. Druga próba polegała na usunięciu osłony i odkręceniu śrub mocujących bęben w celu odsunięciu bębna od skrobaka. Przez cały czas uwalniania ręki poszkodowany był przytomny i spokojny. Około godziny 19 25, po odsunięciu bębna zrzutowego od skrobaka, uwolniono rękę poszkodowanego. Poszkodowany o własnych siłach przy asyście sanitariuszy, pielęgniarki i sztygara zmianowego zszedł z pomostu przenośnika i wsiadł do karetki pogotowia ratunkowego. Około karetka odwiozła poszkodowanego do Szpitala Powiatowego. Bezpośrednią przyczyną wypadku było przełożenie ręki za osłonę zabezpieczająca bęben zrzutowy w wyniku, czego nastąpiło wciągnięcie jej pomiędzy skrobak a bęben zrzutowy. Przyczyna ta była następstwem naruszenia zasad bezpiecznego wykonywania pracy i dyscypliny pracy, a w szczególności: niestosowania się poszkodowanego do zasad instrukcji stanowiskowej; wejściem operatora na podest przenośnika pomimo zakazu takiego wejścia podczas ruchu; niezgodnego z przepisami zbliżeniem się do części wirujących przenośnika i przełożeniem ręki poza osłony. 14

15 Miejsce wypadku W związku z wypadkiem naruszone zostały przepisy lub zasady techniki górniczej rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w odkrywkowych zakładach górniczych wydobywających kopaliny pospolite (Dz. U. Nr 109, poz. 962, z późn. zm.): 6 ust. 5, który stanowi Pracownicy zapoznają się z treścią instrukcji, o której mowa w ust. 1 pkt 2, oraz wykonują pracę zgodnie z jej ustaleniami; zapoznanie się z treścią instrukcji pracownicy potwierdzają na piśmie, 22 ust. 2 pkt 2, który stanowi Czynności związane z naprawą, smarowaniem oraz czyszczeniem maszyn i urządzeń mogą być wykonywane tylko po zatrzymaniu maszyny lub urządzenia, zabezpieczeniu ich przed samoczynnym przemieszczeniem i przypadkowym uruchomieniem oraz zabezpieczeniu stanu wyłączenia dopływu energii, 86 ust. 4 pkt 1 i 3, które stanowią: Niedopuszczalne jest: 1) zbliżanie się do ruchomych części przenośnika taśmowego na odległość mniejszą niż 0,5 m, 2) podczas ruchu przenośnika taśmowego poruszanie się osób po konstrukcji przenośnika, stawanie na niej i jazda na taśmie przenośnika. W wyniku postępowania powypadkowego Dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Poznaniu wydał decyzję, w której nakazał: 1. Wstrzymać pracę przenośnika taśmowego T29 do czasu przeprowadzenia szczegółowej kontroli stanu technicznego przez komisję, w składzie ustalonym przez kierownika ruchu zakładu górniczego i stwierdzenia zgodności stanu faktycznego z wymogami dokumentacji techniczno-ruchowej przenośnika taśmowego T29 i urządzeń (maszyn) z nim współpracujących oraz ponownego dopuszczenia do ruchu przez kierownika ruchu zakładu górniczego. 15

16 2. Przeszkolić pracowników oddziałów przeróbki mechanicznej z przepisami prawa oraz ustaleniami kierownika ruchu zakładu górniczego, dotyczącymi eksploatacji maszyn i urządzeń do produkcji, sortowania i uszlachetniania kruszyw. 3. Z przyczynami i okolicznościami zaistniałego wypadku zapoznać pracowników i osoby dozoru ruchu zakładu górniczego Wypadek śmiertelny, który miał miejsce w zakładzie górniczym kruszywa naturalnego, któremu uległa osoba dozoru średniego Wypadek zaistniał w odkrywkowym zakładzie górniczym, który wydobywa kruszywo naturalne ze złoża eksploatowanego koparką ssącą na przenośniki taśmowe, które transportują urobek do zakładu przeróbczego. W dniu zdarzenia na I zmianie, o godz osoba dozoru średniego skierowała trzech pracowników w rejon koparki ssącej, których zadaniem było dołożenie jednego członu rury transportującej kruszywo naturalne na odwadniacz kołowy. Koparka ssąca oddalona była od zakładu przeróbczego o około 800 m. Czwarty pracownik prowadził załadunek przesortowanego kruszywa naturalnego ładowarką na samochody odbiorców. Około godz powiadomiono telefonicznie osobę dozoru średniego o zakończeniu prac w rejonie koparki ssącej i możliwości sprawdzenia przez nią całego ciągu wydobywczego. Uruchomiono odwadniacz kołowy i przenośniki taśmowe PTGM-800. Kruszywo naturalne urabiane koparką ssącą, po wstępnym odwodnieniu na odwadniaczu kołowym transportowane jest przenośnikami taśmowymi PTGM-800 na estakadę zasobnika międzyoperacyjnego. Na estakadzie kończy się ciąg technologiczny wydobywczy. Koniec estakady zlokalizowany był na wysokości 13,0 m npt. Dalej znajdował się ciąg technologiczny przeróbczy. Pod estakadą znajdował się żelbetowy tunel zasobnika o wysokości od 2,0 do 3,0 m i szerokości 2,40 m, w którym zabudowany został przenośnik PTGM-800 podający kruszywo naturalne na zakład przeróbczy. W stropie tunelu wykonane są 3 otwory zasypowe o wymiarach 60 x 60 cm w górnej części (na powierzchni) zwężające się do 37 x 37 cm, tworząc lej. Głębokość leja wynosi ok. 1,30 m do podajnika taśmowego. Całość wykonana z elementów stalowych. Spadające kruszywo z estakady na tunel zasobnika tworzy pryzmę o wysokości ok. 10 m i szerokości podstawy ok. 30 m. Kruszywo naturalne z pryzmy samoczynnie opada (zsuwa się) do otworu zasypowego, pod którym zamontowany jest podajnik taśmowy o długości 1,6 m ze stalową zasuwą otworu, sterowaną elektrycznie ze sterowni. Zasuwa dozuje ilość wpadającego kruszywa naturalnego do zasypu, które poprzez podajnik taśmowy podawane jest na przenośnik PTGM-800 i dalej na zakład przeróbczy. Osoba średniego dozoru ruchu uruchomiła zakład przeróbczy, który pracował bez zakłóceń. Około godz.8 50 operator ładowarki produktów gotowych stwierdził, że przenośnik wychodzący z tunelu jest w ruchu, ale nie podaje kruszywa. Operator wysiadł z ładowarki, poszedł do tunelu i nie zauważył nikogo. Wychodzą z tunelu zobaczył ślady stóp na kruszywie prowadzące na tunel. Nie widział śladów powrotnych. Operator zaczął szukać osobę dozoru na terenie zakładu przeróbczego. Wyłączył zasilanie zakładu przeróbczego i zadzwonił do poszukiwanego. Gdy nie uzyskał połączenia, zadzwonił do operatora koparki ssącej z pytaniem czy w jego rejonie nie ma osoby dozoru. Po uzyskaniu negatywnej odpowiedzi i dalszym nieskutecznym poszukiwaniu wyłączył cały ciąg przenośników z wyrobiska górniczego. W tym czasie doszli do niego operator koparki ssącej oraz kierownik kopalni, który chciał sprawdzić przyczynę zatrzymania zakładu. Osoby te rozdzieliły się w celu dalszego poszukiwania. Około godz operatorzy weszli do tunelu i zobaczyli wystający z otworu drugiego zasypu but i część nogi. Powiadomiono służby ratownicze. Nad ciałem na tunelu zalegało ok. 2,5 3,0 m kruszywa. Po przybyciu straży pożarnej odkopano ciało uwięzione w zasypie, przy którym znaleziono pręt płaskownik o długości 2,40 m. Lekarz stwierdził zgon. Brak było świadków tego wypadku. 16

17 W toku prowadzonego postępowania ustalono, że bezpośrednią przyczyną wypadku śmiertelnego było: zasypanie poszkodowanego przez kruszywo naturalne obsuwające się z pryzmy do otworu zsypnego, próba udrożnienia zablokowanego otworu zsypowego prętem (płaskownikiem) w sposób niedozwolony. Przyczynami pośrednimi mającymi związek z wypadkiem były: stosowanie niebezpiecznych metod pracy, przebywanie w miejscu niebezpiecznym, brak instrukcji bezpiecznego odblokowywania zasypu, nieprzestrzeganie zakazów wejścia na tunel. W wyniku badania metod postępowania oraz instrukcji bezpiecznego odblokowywania zasypu zasobnika międzyoperacyjnego Dyrektor OUG w Poznaniu wydał decyzje nakazującą usunięcie nieprawidłowości powstałych wskutek braku ustaleń w dokumentacjach obowiązujących w ruchu zakładu górniczego tj.: 1. W instrukcji bezpiecznego wykonywania pracy na stanowisku Maszynisty Urządzeń Uszlachetniających nie podano sposobu postępowania w przypadku zablokowania zasypu nad tunelem przenośnika odbierającego kruszywo. 2. Brak aktualizacji dokumentu bezpieczeństwa karta oceny ryzyka zawodowego na stanowisku Maszynista Urządzeń Sortujących nie ujmowała zagrożenia spowodowanego przemieszczającym się kruszywem, które składowane jest w postaci pryzmy na znacznej wysokości nad tunelem międzyoperacyjnym. 6. Podstawowe zasady bezpiecznej eksploatacji przenośników taśmowych Na podstawie wyników prowadzonych w zakładach górniczych kontroli oraz badania przyczyn i okoliczności niebezpiecznych zdarzeń i wypadków, poniżej sformułowano podstawowe zasady bezpiecznej eksploatacji przenośników taśmowych. 1. Dokonanie wnikliwej analizy ryzyka w odniesieniu do każdego elementu konstrukcyjnego przenośnika taśmowego. 2. Stosowanie dodatkowych środków profilaktyczno zapobiegawczych, takich jak tablice ostrzegawcze, piktogramy, osobiste środki ochronne, procedury pracy. 3. Montowanie i użytkowanie kompletnych, zgodnych z dokumentacją techniczno-ruchową przenośników taśmowych, wyposażonych w urządzenia regulacyjne, czyszczące, osłony części ruchomych. 4. Wyznaczenie i oznakowanie stref niebezpiecznych wzdłuż przenośników taśmowych oraz określenie zakazów lub szczególnych warunków przebywania w nich. 5. Wyposażenie i utrzymywanie sprawnego: systemu ostrzegawczego akustyczno wizualnego działającego automatycznie przed uruchomieniem przenośnika, systemu awaryjnego wyłączania i blokowania przenośnika, łatwo dostępnego wzdłuż całej trasy przenośnika, pomiędzy stacją napędową i stacją zwrotną, systemu pomostów komunikacyjnych i obsługowych dla bezpiecznego dozorowania pracy przenośnika. 6. Wykonywanie czynności obsługowych, regulacyjnych, naprawczych, remontowych po skutecznym wyłączeniu, zablokowaniu i oznakowaniu tablicami, przed uruchomieniem napędu, zgodnie z procedurą izolowania (blokowania) niebezpiecznej energii. 17

18 7. Zapewnienie, aby pracownicy, w tym również pracownicy podwykonawców, zatrudnieni w zakładzie górniczym posiadali znajomość zasad bezpiecznej pracy przy przenośnikach. 8. Sprawdzenie, czy operatorzy zostali przeszkoleni, posiadają wymagane kwalifikacje do obsługi, konserwacji i napraw przenośników; znają lokalizacje i funkcje wszystkich sterowników, urządzeń sygnalizacyjno kontrolnych oraz wyłączników, przestrzegają zakazy wykonywania jakichkolwiek czynności obsługowych, konserwacyjnych i naprawczych podczas ruchu przenośnika. 9. Dokonanie analizy i oceny ryzyka wszystkich czynności o wysokim stopniu zagrożenia, zwłaszcza regulacji ruchu taśmy, wymiany krążników, spinania odcinków taśmy, rozruchu przenośnika. Opracowanie instrukcji bezpiecznego wykonywania pracy dla czynności o wysokim stopniu ryzyka, w tym przy regulacji ruchu taśmy, wymianie krążników, spinaniu odcinków taśmach, oddaniu przenośnika do ruchu. 10. Uwzględnienie w programie szkolenia wstępnego i stanowiskowego, zapoznania pracowników i podwykonawców, z zasadami bezpieczeństwa pracy przy przenośnikach. 18