ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/2012
|
|
- Karolina Marszałek
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/2012 Martynika Pałuchowska 1, Janusz Jakóbiec 2 WYBÓR PARAMETRÓW JAKOŚCIOWYCH DO SPECYFIKACJI TECHNICZNEJ PALIWA ETANOL (E85) STOSOWANEGO DO ZASILANIA SILNIKÓW SAMOCHODÓW FFV 1. Wstęp Progres w stosowaniu biopaliw następuje w związku z realizacją w wielu regionach świata programów zastępowania tradycyjnych paliw kopalnych paliwami alternatywnymi, które są pozyskiwane z odnawialnych źródeł energii. Jednym z biopaliw opartych na bioetanolu jest paliwo Etanol (E85). Według definicji podanej w dokumencie normalizacyjnym CWA/TS 15293:2011 [1] paliwo E85 jest mieszaniną zawierającą maksymalnie do 85 %(V/V) etanolu o jakości zgodnej z wymaganiami normy EN i do 15 %(V/V) bezołowiowej benzyny silnikowej o jakości zgodnej z wymaganiami normy EN 228. W zależności od warunków klimatycznych, minimalna zawartość etanolu w formule paliwa E85 może zostać obniżona do 50 %(V/V).Ten rodzaj paliwa jest przeznaczony do zasilania silników samochodów FFV (flexible-fuel vehicule). Samochody FFV są wyposażone w zmodyfikowane silniki benzynowe o możliwości elastycznego zasilania dwoma paliwami: paliwem E85 i tradycyjną benzyną silnikową. Obecnie jest dostępnych w Europie szereg modeli samochodów FFV. W tabeli 1 według [2] zamieszczono listę modeli samochodów FFV, które są w sprzedaży w niektórych krajach europejskich. Paliwo E85 jest rozpowszechnione na rynku amerykańskim, a w Europie jest dopiero budowany rynek dla tego rodzaju paliwa. Obecnie najbardziej zaawansowanym krajem w promocji paliwa E85 jest Szwecja. Inne kraje europejskie różnią się znacznie pod względem tempa wprowadzania paliwa E85 na własne rynki. W Europie jednak sukcesywnie powiększa się sieć stacji paliwowych oferujących paliwo E85, co umożliwia podróżowanie samochodami FFV. Najwięcej stacji otwarto w Szwecji, około 1400 [3], następnie we Francji około 300 [4] oraz Niemczech około 350 [5]. Holandia, Szwajcaria, Austria i Węgry oferują paliwo E85 w kilkudziesięciu stacjach. W Polsce uruchomiono jedną stację dystrybuującą paliwo E85 w maju 2011 roku w Warszawie [6]. 2. Parametry jakościowe paliwa Etanol (E85) Paliwo Etanol (E85) jest wciąż nowym gatunkiem paliwa, w porównaniu z tradycyjną benzyną silnikową. Wymaga więc ciągłego prowadzenia badań w zakresie monitorowania właściwości fizykochemicznych jak i parametrów użytkowych, oraz opracowywania nowych metod badań dla oceny tych parametrów, czego konsekwencją są zmiany w specyfikacji technicznej tego paliwa. Pierwsza europejska specyfikacja dla paliwa Etanol (E85) powstała jako CWA 15293:2005 [7], celem umożliwienia wprowadzania na rynki samochodów FFV oraz zapewnienia tym pojazdom podstawowej funkcjonalności. Ponieważ jednak pojazdy 1 Martynika Pałuchowska, Zakład Paliw i Procesów Katalitycznych, Instytut Nafty i Gazu, Kraków. 2 Janusz Jakóbiec, Katedra Technologii Paliw, Akademia Górniczo-Hutnicza. 39
2 FFV zostały poddane wymogom normy emisji spalin EURO V, okazały się niezbędne bardziej rygorystyczne wymagania co do jakości paliwa. Tabela. 1. Modele samochodów FFV s dostępne w niektórych krajach europejskich wg danych z roku 2009 [2] Kraj Dostępne w Europie marki samochodów FFV Austria Ford, Renault, Saab, Volvo Belgia i Luksemburg Saab, Volvo Dania Ford, Saab Francja Cadillac, Citroen, Dacia, Ford, Hummer, Jeep, Lotus, Peugeot, Renault, Saab, Volvo Hiszpania Citroen, Ford, Peugeot, Renault, Saab, Volvo Holandia Cadillac, Chrysler, Citroen, Dodge, Ford, Hummer, Mitsubishi, Peugeot, Saab, Volvo Irlandia Citroen, Ford, Renault, Saab, Volvo Niemcy Ford, Saab, Skoda, Volvo Polska Ford Szwajcaria Cadillac, Chevrolet (NAV), Chrysler, Citroen, Ford, GM (NAV), Renault, Saab, Volvo Szwecja Audi, Cadillac, Chevrolet (NAV), Chrysler, Citroen, Dacia, Ford, GM (NAV), Mitsubishi, Nissan, Peugeot, Renault, Saab, Seat, Skoda, Volvo VW Wielka Brytania Citroen, Ford, Renault, Saab, Volvo Włochy Ford, Saab, Volvo Europejski Komitet Normalizacyjny CEN po kilku latach prac opublikował w lutym 2011 specyfikację techniczną paliwa dla pojazdów samochodowych FFV Etanol (E85) jako CEN/TS 15293:2011[1]. Specyfikacja ta zawiera zestaw właściwości i ich wartości granicznych, których celem jest określenie odpowiedniej jakości paliwa samochodowego Etanol (E85). Wypracowanie tej specyfikacji technicznej stanowi etap pośredni w procesie wdrażania finalnej normy europejskiej, która zapewni jednolitą wysoką jakość paliwa i pozwoli na bezproblemowe stosowanie etanolu jako paliwa do silników benzynowych. Według informacji zawartych w [1] parametry oraz ich limity, zamieszczone w specyfikacji technicznej CEN/TS 15293:2011, zostały ustalone na podstawie szacunku oraz teoretycznych obliczeń. W przypadku parametrów obliczonych teoretycznie, są one poddawane walidacji przez Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN). Jako niezbędne parametry określające jakość paliwa Etanol (E85) w specyfikacji technicznej CEN/TS 15293:2011 wskazano: zawartość wyższych mono-alkoholi nasyconych C3-C5, zawartość metanolu, zawartość wody, całkowitą kwasowość wyrażoną jako kwas octowy, przewodność elektryczną, zawartość nieorganicznych chlorków; zawartość siarczanów; zawartość miedzi; zawartość fosforu, 40
3 zawartość siarki, gęstość oznaczaną w 15 o C, stabilność oksydacyjną, zawartość żywic obecnych po przemyciu rozpuszczalnikiem, działanie korodujące na miedź, zawartość eterów o 5-ciu i więcej atomach węgla. Ponadto ustalono, zależne od warunków klimatycznych, limity wymagań dla prężności par i zawartości etanolu w formule, co ma decydujący wpływ na zdolności rozruchowe pojazdu w przypadku zimnego i rozgrzanego silnika. Formuła paliwa Etanol (E85) w przeważającej części składa się z etanolu, w związku z tym właściwości etanolu będą determinować właściwości paliwa finalnego E85. Dlatego też w zestawie parametrów jakościowych nowego paliwa znalazły się, w znacznej liczbie, parametry charakterystyczne dla etanolu jako komponentu paliwowego, którego jakość określa norma EN Podstawy ustalenia wymaganych parametrów i ich limitów Etanol stosowany jako komponent paliw silnikowych musi charakteryzować się odpowiednią jakością. W lutym 2011 roku CEN opublikował normę EN 15376:2011 [8] dla etanolu paliwowego stosowanego jako komponent benzyny silnikowej w ilości do maksimum 10 %(V/V). Ponieważ etanol o jakości zidentyfikowanej tą normą stanowić będzie dominujący składnik biopaliwa E85, niektóre wymagania jakościowe ustalone dla tego paliwa musiały ulec zaostrzeniu. Wśród parametrów paliwa Etanol (E85), których limity uległy zaostrzeniu w stosunku do limitów ustalonych dla etanolu jako komponentu blendingowego, znajdują się te ograniczające skłonność paliwa do korozji elementów silnika: całkowita kwasowość wyrażona jako kwas octowy, przewodność elektryczna, zawartość nieorganicznych chlorków. Według zapisów podanych w CEN/TR 15993:2010 [9], parametr całkowitej kwasowości jest istotny ze względu na potrzebę ograniczenia w paliwie etanolowym E85 zarówno słabego kwasu wyrażanego jako kwas octowy jak i silnego kwasu ograniczanego dotychczas przez phe [7]. Silne właściwości kwasowe paliwa będą wskazywać na skłonność do szybkiej korozji elementów silnika, podczas gdy słabe właściwości kwasowe będą generować wolniejsze zachodzenie zjawisk korozji. Wartości limitu tego parametru przekładają się bezpośrednio na trwałość elementów silnika zasilanego paliwem Etanol (E85). Specyfikacja etanolu EN podaje ograniczenie kwasowości dla etanolu paliwowego jako surowca blendingowego benzyny silnikowej. W związku z tym, że etanol w formule paliwa E85 jest składnikiem dominującym parametr uległ zaostrzeniu. Według [9], parametr przewodności elektrycznej został wprowadzony do specyfikacji technicznej paliwa Etanol (E85) jako alternatywa dla parametru phe, którego metoda badania nie była odpowiednia dla roztworu etanol-węglowodory. Limit ustalony dla tego parametru ma zapewniać dodatkowo odpowiednie ograniczenie właściwości korozyjnych paliwa. Ze względu na duży udział etanolu w formule paliwa E85 wielkość limitu zaostrzono w stosunku do wartości ustalonej dla etanolu jako komponentu blendingowego benzyny silnikowej. Chlorki nieorganiczne działają korodująco na metale obecne w systemach paliwowych silnika (układ wydechowy, system wtrysku paliwa) nawet w niskich stężeniach. Z tego względu zdecydowanie obniżono limit dla maksymalnej 41
4 dopuszczalnej wartości tego parametru w porównaniu z wymaganiami dla etanolu paliwowego wg EN 15376:2011 [8]. Parametry, których limity wartości pozostawiono na poziomie wymagań dla etanolu jako komponentu blendingowego benzyny silnikowej to: zawartość siarczanów, zawartość miedzi, zawartość fosforu, zawartość siarki, zawartość metanolu. Zawartość siarczanów w paliwie przekłada się na obecność tlenków siarki w spalinach. Obecność tych związków w spalinach może spowalniać pracę trójzadaniowych reaktorów katalitycznych w układzie oczyszczania spalin. Zaostrzające się przepisy odnośnie emisji zanieczyszczeń ze spalinami determinują limitowanie tych zanieczyszczeń w paliwie silnikowym. Miedź jest bardzo aktywnym katalizatorem utleniania węglowodorów w niskich temperaturach. Obecność miedzi w etanolu wynika z infrastruktury procesu produkcyjnego etanolu. Według informacji zawartych w [9], obniżanie zawartości siarki w paliwach przyczyni się do zmniejszenia ilości stosowanych inhibitorów utleniania, co spowoduje, że paliwa będą bardziej wrażliwe na powstawanie żywic. Dlatego też ustalono możliwie najniższy poziom zawartości miedzi w paliwie E85. Fosfor obecny w paliwie powoduje dezaktywację reaktora katalitycznego w układzie oczyszczania spalin. Dlatego też w normie EN 228 zabroniono stosowania dodatków uszlachetniających zawierających fosfor. Na skutek obecności fosforu w paliwie reaktor przestaje prawidłowo pracować i wzrasta emisja zanieczyszczeń ze spalinami generując problem z realizacją norm emisji. Rozwiązaniem problemu jest wprowadzenie limitu zawartości fosforu w paliwie E85 [9]. Zawartość siarki jest limitowana w obu składnikach paliwa E85: etanolu i benzynie silnikowej. Jednak ze względu na możliwość zanieczyszczenia, głównie frakcji benzynowych, potrzebna jest dodatkowa kontrola. Zanieczyszczenie siarką biopaliwa E85 może powodować problemy z reaktorem katalitycznym w układzie oczyszczania spalin. Poza tym zawartość siarki jest wymogiem środowiskowym ujętym w dyrektywie paliwowej 2009/30/WE [10] i jako taka nie może być pomijana przy ustalaniu specyfikacji paliwa silnikowego [9]. Metanol obecny w niewielkich ilościach w etanolu pochodzi z przemysłowego procesu produkcji etanolu. Metanol wykazuje agresywne działanie w stosunku do niektórych metalicznych i niemetalicznych materiałów znajdujących się w układzie paliwowym samochodu. W przypadku wzrostu zawartości metanolu w paliwie zwiększa się ryzyko wżerów na skutek zjawiska korozji. Dlatego też ustalono maksymalny dopuszczalny limit dla zawartości metanolu w biopaliwie E85 [9]. W przypadku tego parametru maksymalną dopuszczalną wartość liczbową wyrażono w jednostkach objętościowych zamiast wagowych. Parametry, które uległy złagodzeniu to: zawartość wyższych nasyconych mono-alkoholi C3-C5, zawartość wody. Wyższe nasycone mono-alkohole C3-C5, które w niewielkich ilościach są obecne w etanolu, pochodzą z procesu produkcyjnego. Według zapisów w [9] alkohole te nie są uważane za szkodliwe dla silnika samochodowego. Stanowią współrozpuszczalniki dla 42
5 etanolu, przyczyniając się do utrzymania wody w mieszaninie węglowodorowoetanolowej, oraz powodują uzyskanie, do pewnego stopnia, niższej prężności par mieszanek etanolu z benzyną silnikową. Z tych powodów są uważane za korzystne zanieczyszczenia, a zatem powinny być ograniczone jedynie ze względu na konieczność uzyskania odpowiedniej czystości etanolu. Jest to niezbędne dla zastosowania etanolu jako paliwa samochodowego oraz dla kwalifikacji produktu przez służby celne. Limity zawartości mono-alkoholi wyższych zostały określone teoretycznie na podstawie maksymalnych dopuszczalnych wartości dla tych alkoholi ustalonych w normie EN i normie EN 228. Zawartość wody stanowi parametr zabezpieczający paliwo przed ryzykiem wystąpienia problemów z rozdziałem faz oraz zwiększoną skłonnością do korozji. Etanol jest higroskopijny i może wchłaniać wodę zarówno z systemu dystrybucyjnego, jak i z otaczającego powietrza. Mieszanki etanolu i benzyny silnikowej charakteryzują się ograniczoną rozpuszczalnością wody zależnie od zawartości etanolu, temperatury oraz zawartości związków aromatycznych. W niesprzyjających warunkach nastąpi rozdział faz z utworzeniem fazy dolnej etanolowo-wodnej zarówno w zbiorniku magazynowym jaki i w zbiorniku paliwa pojazdu, co może powodować problemy z pracą silników. Wzrost poziomu wody w dystrybucji może przyczyniać się do rozpuszczania zanieczyszczeń oraz kwaśnych składników, co może zwiększać skłonność do korozji materiałów konstrukcyjnych [9]. Zawartość wody może mieć również wpływ na prężność par paliwa. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia podobnych problemów, ustalono limit zawartości wody w paliwie E85 na poziomie najniższej praktycznej wartości. Parametry, które określają dodatkowe istotne właściwości paliwa E85 to: gęstość oznaczana w 15 o C, stabilność oksydacyjna, zawartość żywic obecnych po przemyciu rozpuszczalnikiem, działanie korodujące na miedź, zawartość eterów o 5-ciu i więcej atomach węgla. Gęstość jest parametrem wykorzystywanym do kalibracji układów paliwowych i w konsekwencji ustawiania przepływów paliwa w różnych krytycznych elementach silnika takich jak dysze, pompy itp. Preferowany jest wąski zakres gęstości w celu uzyskania dobrych właściwości jezdnych. Duże różnice w gęstości paliwa mogą zmieniać skład mieszanki paliwowo-powietrznej podczas rozruchu zimnego silnika, co może powodować spalanie stukowe. Ilość paliwa wtryskiwanego do cylindrów silnika samochodowego jest uzależniona od jego gęstości. Na gęstość finalnego paliwa wpływ mają przede wszystkim etanol i aromaty. Dla ustalonego zakresu gęstości paliwa E85 limit minimum i maksimum różni się o 40 jednostek pomiarowych. Stabilność oksydacyjna to parametr informujący o odporności paliwa na utlenianie podczas przechowywania. Według informacji przedstawionych w [9], dodatki do paliw mogą wpływać na wartość tego parametru. Limit ustanowiony dla parametru stabilności oksydacyjnej na poziomie takim jak dla benzyny silnikowej ma chronić paliwo E85 przed zastosowaniem do komponowania benzyny silnikowej nie spełniającej wymagań. Zawartość żywic obecnych po przemyciu rozpuszczalnikiem jest kolejnym parametrem informującym o skłonności paliwa do utleniania i tworzenia się żywic oraz osadów w warunkach temperatury otoczenia. Produkty utleniania mogą być przyczyną blokady pompy paliwa, niedrożności dysz, zaklejania się pierścieni tłokowych. Dlatego 43
6 też parametr ten dla paliwa E85 ustalono na poziomie takim samym jak dla benzyny silnikowej. Działanie korodujące na miedź to parametr, którego limit ma zabezpieczyć elementy silnika przed występowaniem zjawiska korozji. Pomimo, że ograniczono w paliwie E85 zawartość siarki i chlorków, związków uznanych za powodujące korozję [9], dla uzyskania pewności, że finalne paliwo E85 nie będzie wykazywać skłonności do korozji, wymaganie i jego limit określono w specyfikacji [1] jak dla benzyny silnikowej. Zawartość eterów o 5-ciu i więcej atomach węgla stanowi parametr, który z jednej strony wskazywać może na obecność skażalników w etanolu, z drugiej na obecność eterów w benzynie silnikowej zastosowanej do skomponowania finalnego paliwa E85. Biorąc pod uwagę obie przesłanki, a także fakt, że dyrektywa paliwowa 2009/30/WE [10] dopuszcza wzrost zawartości eterów w benzynie silnikowej do 22%(V/V), ustalono maksymalny dopuszczalny poziom zawartości eterów w paliwie finalnym E85. Parametry niezbędne dla prawidłowej pracy silnika samochodów FFV to: liczby oktanowe, prężność par, zawartość etanolu i alkoholi wyższych. Liczby oktanowe RON/MON są jednymi z najważniejszych parametrów paliw do zasilania silników o zapłonie iskrowym stosowanych w pojazdach. Takimi pojazdami są także samochody FFV napędzane silnikami zasilanymi paliwem E85, zaprojektowanymi pod kątem wykorzystania najwyższej wartości oktanowej paliwa, którą to paliwo osiąga przy zawartości 85% etanolu. Według informacji zamieszczonych w [9], przeanalizowano różnice w zakresie utraty zawartości energii, efektu spalania stukowego i kąta wyprzedzenia zapłonu dla liczb oktanowych badawczych oznaczonych dla paliw zawierających etanol w zakresie 0 85 %(V/V). W następstwie tych badań, dokonano kalibracji silnika opartej na charakterystyce czujnika tlenu, dla paliw w tym zakresie udziału etanolu. Silniki pojazdów FFV do uruchomienia wymagają liczby oktanowej badawczej na poziomie 95 jednostek, natomiast dla optymalizacji pracy silnika będą potrzebować wyższych liczb oktanowych [9]. Według informacji zamieszczonych w publikacji [9], na rynku europejskim będzie dostępna benzyna bazowa BOB (Blending Oxygenate Base-stock) do komponowania z etanolem o liczbie oktanowej badawczej minimum 92 jednostki. Dlatego też, po rozeznaniu co do możliwości uzyskania właściwych liczb oktanowych paliwa finalnego skomponowanego z wykorzystaniem benzyny bazowej BOB, ustalono limity, których wartości podano w Aneksie B specyfikacji technicznej [1]. Prężność par jest parametrem decydującym o możliwości uruchomienia silnika i uzyskania jego stabilnej pracy oraz spełnienia norm emisyjnych. Informacje zamieszczone w [9], a także badania [11], [12] wskazują, że prężność par paliwa E85 jest ściśle powiązana z zawartością etanolu w formule tego paliwa. Ze względu na problemy z uzyskaniem odpowiedniej prężności par w mieszaninach węglowodorowych o dużej zawartości etanolu, niebagatelną rolę w ustalaniu limitów prężności par odgrywały warunki klimatyczne. Analiza danych rynkowych pokazała, że w odniesieniu do warunków zimowych, konieczne może być stosowanie w samochodach systemów ogrzewania lub ustalenie wyższego limitu wartości prężności par [9]. W przypadku gatunków letnich należało uwzględnić nieoczekiwane ryzyko wystąpienia temperatury poniżej 0 C w okresie letnim w niektórych regionach. Dla przyjętych limitów 44
7 najniższych prężności par zaproponowano wyższe limity minimum zawartości etanolu, a dla wyższych limitów prężności par niższe limity minimum zawartości etanolu. Według informacji przedstawionych w [9], dane o właściwościach jezdnych uzyskane w wyniku badań dla różnych zakresów prężności par wskazały temperaturę -13 o C jako graniczną dla rozruchu zimnego silnika. Wykorzystując dostępne dane i analizy z badań rynkowych ustalono w specyfikacji technicznej [1] cztery klasy klimatyczne ( a, b, c, d ) dla paliwa E85 różniące się prężnościami par. Zawartość etanolu i alkoholi wyższych to parametr, który limituje udział etanolu jako komponentu blendingowego w formule E85, w której pozostałą część stanowi benzyna silnikowa o jakości zgodnej z EN 228, w celu osiągnięcia odpowiednich właściwości użytkowych paliwa. Jak już wspomniano uprzednio, etanol pochodzący z procesu produkcyjnego może zawierać niewielkie ilości wyższych nasyconych alkoholi C3-C5, które nie są uważane za szkodliwe dla silników samochodowych. Limit zawartości wyższych alkoholi nasyconych C3-C5 stanowi także oddzielny parametr w specyfikacji technicznej [1]. Biorąc pod uwagę dane producentów samochodów, górny limit zawartości etanolu i alkoholi wyższych w formule paliwa E85 ustalono na 85 % (V/V) [1], [9]. Zasilanie silnika paliwem E85 wymaga właściwej prężności par dla jego uruchomienia, szczególnie w warunkach zimowych. W przypadku paliwa E85, istnieje ścisły związek pomiędzy zawartością etanolu i alkoholi wyższych w formule a prężnością par tego paliwa [11], [12]. Dla wyeliminowania ryzyka występowania problemu z uzyskaniem właściwej prężności par, w specyfikacji technicznej [1] zaproponowano szeroki zakres zawartości etanolu i alkoholi wyższych w czterech klasach klimatycznych. Minimalna zawartość etanolu i alkoholi wyższych występuje w klasie d. Dla klasy letniej a minimalną zawartość etanolu i alkoholi wyższych ustalono na 70 %(V/V). Parametry usunięte ze specyfikacji technicznej biopaliwa Etanol (E85) to: temperatura końca destylacji, phe, wygląd. Informacje zamieszczone w publikacji [9] podnoszą kwestię metody EN ISO 3405, która w obecnym kształcie nie jest odpowiednia do badania paliwa o tak wysokiej zawartości etanolu ponieważ w metodzie tej program ogrzewania próbki jest zoptymalizowany dla benzyny silnikowej. Ze względu na brak danych i trwające poszukiwania metody alternatywnej oznaczania zanieczyszczeń biopaliwa Etanol (E85) produktami wysokowrzącymi, podjęto decyzję o wycofaniu wymagania temperatury końca destylacji ze specyfikacji [9]. W bibliografii specyfikacji przytoczono dokumenty CEN/TR i CEN/TR odnoszące się do praktyk dobrego postępowania z produktem w celu unikania zanieczyszczeń międzyproduktowych. W miejsce oznaczania wartości parametru phe, którego metoda badania nie była odpowiednia dla roztworu etanol-węglowodory, został wprowadzony parametr przewodności elektrycznej. W specyfikacji technicznej [1] zrezygnowano z określania wyglądu biopaliwa Etanol (E85). 4. Metody badania parametrów jakościowych biopaliwa Etanol (E85) Specyfikacja techniczna CEN/TS 15293:2011 [1] podaje zestaw metod testowych dla badania ustalonych parametrów jakościowych biopaliwa Etanol (E85). Niektóre 45
8 z metod badawczych są w trakcie analizowania ich przydatności do badania tego paliwa, a także określenia, czy ich precyzja jest wystarczająca do oznaczania zaproponowanych wartości dopuszczalnych. W specyfikacji technicznej [1] w Aneksie A wskazano zalecenia odnośnie niektórych metod oznaczania wytypowanych parametrów jakościowych biopaliwa Etanol (E85). Podsumowanie Biopaliwo Etanol (E85) jest paliwem stosunkowo nowym w porównaniu z paliwami tradycyjnymi. Opracowana aktualnie europejska specyfikacja techniczna dla tego paliwa opiera się na wybranych parametrach uzyskanych na podstawie szacowań, obliczeń teoretycznych, wynikach analiz właściwości uzyskanych w badaniach międzylaboratoryjnych. Trwają prace zmierzające w przyszłości do opracowania normy europejskiej. Wymaga to wielu badań i analizy ich wyników, gdyż biopaliwo Etanol (E85) zastosowane do silników o zapłonie iskrowym musi umożliwiać spełnienie wymagań norm emisyjnych przewidzianych dla odpowiednich grup samochodów. Literatura: [1] CEN/TS 15293: Automotive fuels - Ethanol (E85) automotive fuel - Requirements and test methods [2] Available FFV Models. Available FFV brands (beginning of 2009). [3] FFV holiday now possible. [4] [5] E85 Bioethanoltankstellen in Deutschland. [6] Biopaliwo tylko dla warszawiaków. [7] CWA 15293: Automotive fuels - Ethanol E85 - Requirements and test methods [8] EN 15376: Automotive fuels Ethanol as a blending component for petrol - Requirements and test methods [9] CEN/TR 15993:2010; Automotive fuels Ethanol (E85) automotive fuel Background to the parametrs required and their respective limits and determination [10] Dyrektywa paliwowa 2009/30/WE [11] D. Rogowska; Wybrane zagadnienia jakościowe w produkcji i dystrybucji biopaliwa E85; Przemysł Chemiczny, 90/6(2011), str [12] D. Rogowska; Problem nieaddytywnych efektów mieszania dla parametru prężność par w trakcie blendingu biopaliwa E85; Nafta-Gaz, marzec 2010, str Streszczenie W artykule przedstawiono podstawy ustalenia wymaganych parametrów i ich limitów w specyfikacji technicznej paliwa silnikowego Etanol (E85). Przytoczono także dane na temat powstającego rynku dla tego paliwa w Europie odnośnie modeli samochodów oraz ilości stacji paliwowych dystrybuujących paliwo E85. Słowa kluczowe: etanol, paliwa odnawialne 46
9 CHOICE OF QUALITATIVE PARAMETERS FOR THE TECHNICAL SPECIFICATION OF FUEL ETHANOL (E85) USED TO POWER FFV CARS Abstract The article presented the basis for determining the required parameters and their limits in the technical specification automotive fuel Ethanol (E85). Also quoted data on the emerging market for this fuel in Europe regarding cars model and number of filling stations dispensing E85 fuel. Keywords: ethanol, renewable fuels 47
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie wymagań jakościowych dla biopaliw ciekłych 2)
Dz.U.2009.18.98 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 22 stycznia 2009 r. w sprawie wymagań jakościowych dla biopaliw ciekłych (Dz. U. z dnia 4 lutego 2009 r.) Na podstawie art. 3 ust. 2 pkt 2 ustawy
Bardziej szczegółowoProblem nieeadytywnych efektów mieszania dla parametru prężność par w trakcie blendingu biopaliwa E85
NAFTA-GAZ marzec 2010 ROK LXVI Delfina Rogowska Instytut Nafty i Gazu, Kraków Problem nieeadytywnych efektów mieszania dla parametru prężność par w trakcie blendingu biopaliwa E85 Specyfikacja biopaliwa
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI. z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych. (tekst jednolity)
Dz.U.2013.1058 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych (tekst jednolity) Na podstawie art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 25 sierpnia
Bardziej szczegółowoDZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 23 października 2015 r. Poz. 1680 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 9 października 2015 r., w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych
Bardziej szczegółowoWZÓR RAPORTU DLA KOMISJI EUROPEJSKIEJ. 1. Informacje dotyczące instytucji sporządzającej raport.
WZÓR RAPORTU DLA KOMISJI EUROPEJSKIEJ 1. Informacje dotyczące instytucji sporządzającej raport. Data sporządzenia raportu Instytucja odpowiedzialna za sporządzenie raportu Adres instytucji Nr telefonu:
Bardziej szczegółowoWpływ współrozpuszczalnika na zjawisko rozdziału faz w benzynie silnikowej zawierającej do 10% (V/V ) bioetanolu
NAFTA-GAZ czerwiec 2011 ROK LXVII Martynika Pałuchowska Instytut Nafty i Gazu, Kraków Wpływ współrozpuszczalnika na zjawisko rozdziału faz w benzynie silnikowej zawierającej do 10% (V/V ) bioetanolu Wstęp
Bardziej szczegółowoWZÓR RAPORTU DLA RADY MINISTRÓW
1. Informacje dotyczące instytucji sporządzającej raport. Data sporządzenia raportu Instytucja odpowiedzialna za sporządzenie raportu Adres instytucji Nr telefonu: Adres email: 2. Opis krajowego Systemu
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 29 grudnia 2017 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ENERGII 1) z dnia 20 grudnia 2017 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 29 grudnia 2017 r. Poz. 2459 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ENERGII z dnia 20 grudnia 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu monitorowania
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 170
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 170 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12 Data wydania: 3 lipca 2013 r. AB 170 Nazwa i adres INSTYTUT
Bardziej szczegółowoDestylacja benzyny silnikowej z zawartością do 10% (V/V ) etanolu obliczanie jej parametrów metodą addytywnych wskaźników mieszania
NAFTA-GAZ, ROK LXX, Nr 3 / 2014 Bogusława Danek, Delfina Rogowska Destylacja benzyny silnikowej z zawartością do 10% (V/V ) etanolu obliczanie jej parametrów metodą addytywnych wskaźników mieszania Etanol
Bardziej szczegółowoOpracował: Marcin Bąk
PROEKOLOGICZNE TECHNIKI SPALANIA PALIW W ASPEKCIE OCHRONY POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO Opracował: Marcin Bąk Spalanie paliw... Przy produkcji energii elektrycznej oraz wtransporcie do atmosfery uwalnia się
Bardziej szczegółowoSpecyfikacje jakościowe benzyny silnikowej E10
NAFTA-GAZ listopad 2011 ROK LXVII Martynika Pałuchowska Instytut Nafty i Gazu, Kraków Janusz Jakóbiec Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków Specyfikacje jakościowe benzyny silnikowej E10 Wstęp Transport drogowy
Bardziej szczegółowoWpływ właściwości frakcji benzynowych na parametry składu frakcyjnego paliwa etanolowego E85
NAFTA-GAZ październik 2012 ROK LXVIII Bogusława Danek Instytut Nafty i Gazu, Kraków Wpływ właściwości frakcji benzynowych na parametry składu frakcyjnego paliwa etanolowego E85 Wprowadzenie W paliwie etanolowym
Bardziej szczegółowoLPG uznane paliwo silnikowe. Rawa Mazowiecka,
LPG uznane paliwo silnikowe Rawa Mazowiecka, 20.06.2018 01 O nas ORLEN Paliwa Sp. z o.o. należy do Grupy Kapitałowej ORLEN. Zajmujemy się hurtową sprzedażą: paliw gazu do celów grzewczych i przemysłowych
Bardziej szczegółowoDodatki do paliwa LPG - teoria i praktyka
Dodatki do paliwa LPG - teoria i praktyka Wysoka jakość paliwa LPG to nie tylko spełnienie wymagań normatywnych. Wysoka jakość to przede wszystkim zapewnienie jak najlepszych parametrów eksploatacyjnych.
Bardziej szczegółowoBiopaliwo o zawartości 20 25% (V/V ) etanolu, wybrane właściwości fizykochemiczne
NAFTA-GAZ, ROK LXXI, Nr 4 / 2015 Bogusława Danek Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy Biopaliwo o zawartości 20 25% (V/V ) etanolu, wybrane właściwości fizykochemiczne W artykule przedstawiono
Bardziej szczegółowoWpływ składu mieszanki gazu syntetycznego zasilającego silnik o zapłonie iskrowym na toksyczność spalin
Wpływ składu mieszanki gazu syntetycznego zasilającego silnik o zapłonie iskrowym na toksyczność spalin Anna Janicka, Ewelina Kot, Maria Skrętowicz, Radosław Włostowski, Maciej Zawiślak Wydział Mechaniczny
Bardziej szczegółowoBenzyna E10 - fakty i mity, czyli nie taki diabeł straszny?
Benzyna E10 - fakty i mity, czyli nie taki diabeł straszny? Krzysztof Bajdor Przemysłowy Instytut Motoryzacji Nowe akty legislacyjne w Polsce Ustawa z dnia 21 marca 2014 r. o zmianie ustawy o biokomponentach
Bardziej szczegółowoOferta badawcza. XVI Forum Klastra Bioenergia dla Regionu 20 maja 2015r. dr inż. Anna Zamojska-Jaroszewicz
Oferta badawcza XVI Forum Klastra Bioenergia dla Regionu 20 maja 2015r. dr inż. Anna Zamojska-Jaroszewicz Struktura organizacyjna PIMOT Przemysłowy Instytut Motoryzacji Pion Paliw i Energii Odnawialnej
Bardziej szczegółowoWarter Fuels S.A. Benzyna lotnicza WA UL 91 wyd. IX
1. Przedmiot WT 2. Zakres stosowania przedmiotu WT 3. Podział i oznaczenie 4. Wymagania i badania 4.1. Wymagania ogólne 4.1.1. Dodatki przeciwutleniające 4.1.2. Dodatki antyelektrostatyczne 4.1.3. Trwałość
Bardziej szczegółowoPakiet cetanowo-detergentowy do uszlachetniania olejów napędowych przyjaznych środowisku
ENERGOCET 76 WPROWADZENIE Energocet 76 jest wielofunkcyjnym dodatkiem do paliwa Diesel stosowanym w celu ulepszenia wydajności paliwa i poprawienia dynamiki pojazdów. Dodatek ten spełnia następujące wymagania:
Bardziej szczegółowoZatwierdzam do stosowania od dnia
1. Przedmiot WT 2. Zakres stosowania przedmiotu WT 3. Podział i oznaczenie 4. Wymagania i badania 4.1. Wymagania ogólne 4.1.1. Dodatki przeciwutleniające 4.1.2. Dodatki antyelektrostatyczne 4.1.3. Wygląd
Bardziej szczegółowoWpływ rozdziału faz na zmiany wybranych właściwości benzyny silnikowej E5 i E10
NAFTA-GAZ, ROK LXIX, Nr 7 / 2013 Bogusława Danek Instytut Nafty i Gazu Wpływ rozdziału faz na zmiany wybranych właściwości benzyny silnikowej E5 i E10 W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących
Bardziej szczegółowoZatwierdzam do stosowania od dnia
1. Przedmiot WT 2. Zakres stosowania przedmiotu WT 3. Podział i oznaczenie 4. Wymagania i badania 4.1. Wymagania ogólne 4.1.1. Dodatki przeciwutleniające 4.1.2. Dodatki antyelektrostatyczne 4.1.3. Trwałość
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 297
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 297 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 16 Data wydania: 10 października 2013 r. Nazwa i adres OBR SPÓŁKA
Bardziej szczegółowoZatwierdzam do stosowania od dnia
1. Przedmiot WT 2. Zakres stosowania przedmiotu WT 3. Podział i oznaczenie 4. Wymagania i badania 4.1. Wymagania ogólne 4.1.1. Dodatki przeciw stukowe 4.1.2. Dodatki barwiące 4.1.3. Dodatki przeciwutleniające
Bardziej szczegółowoPROGRAM WDROŻENIA PALIW ALETERNATYWNYCH w MZK SŁUPSKS
PROGRAM WDROŻENIA PALIW ALETERNATYWNYCH w MZK SŁUPSKS WYKORZYSTYWANE PALIWA Olej Napędowy 39 pojazdów CNG 10 pojazdów ETANOL ED-95 7 pojazdów Motoryzacja a środowisko naturalne Negatywny wpływ na środowisko
Bardziej szczegółowonr 1/2009 nieaddytywnych właściwości benzyn silnikowych. Liczby oktanowe benzyny silnikowej zawierającej bioetanol
W artykule poruszony został problem wpływu dodatku 10% (V/V) bioetanolu na nieaddytywne właściwości benzyn silnikowych. Dotyczy to szczególnie takich parametrów jak liczby oktanowe, skład frakcyjny i prężność
Bardziej szczegółowoTECHNICZNE ASPEKTY STOSOWANIA BIOPALIW W TRANSPORCIE
TECHNICZNE ASPEKTY STOSOWANIA BIOPALIW W TRANSPORCIE Artur JAWORSKI W artykule zasygnalizowano wybrane problemy związane ze stosowaniem biopaliw do zasilania silników spalinowych. Założenia dyrektyw UE
Bardziej szczegółowoBadania wpływu alkoholi pod kątem prężności par, hydroskopijności i rozdziału faz benzyn silnikowych
Janusz Jakóbiec 1, Mariusz Wądrzyk 2, Aleksander Mazanek 3 AGH- Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Instytut Nafty i Gazu, Kraków Badania wpływu alkoholi pod kątem prężności par, hydroskopijności i
Bardziej szczegółowoZatwierdzam do stosowania od dnia
1. Przedmiot WT 2. Zakres stosowania przedmiotu WT 3. Podział i oznaczenie 4. Wymagania i badania 4.1. Wymagania ogólne 4.1.1. Dodatki przeciw stukowe 4.1.2. Dodatki barwiące 4.1.3. Dodatki przeciwutleniające
Bardziej szczegółowo1. Wprowadzenie. 2. Klasyfikacja i podstawowe wskaźniki charakteryzujące pracę silników spalinowych. 3. Paliwa stosowane do zasilania silników
Spis treści 3 1. Wprowadzenie 1.1 Krótka historia rozwoju silników spalinowych... 10 2. Klasyfikacja i podstawowe wskaźniki charakteryzujące pracę silników spalinowych 2.1 Klasyfikacja silników.... 16
Bardziej szczegółowogospodarki energetycznej...114 5.4. Cele polityki energetycznej Polski...120 5.5. Działania wspierające rozwój energetyki odnawialnej w Polsce...
SPIS TREŚCI Wstęp... 11 1. Polityka energetyczna Polski w dziedzinie odnawialnych źródeł energii... 15 2. Sytuacja energetyczna świata i Polski u progu XXI wieku... 27 2.1. Wstęp...27 2.2. Energia konwencjonalna
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 PL B1 C 10L 1/14. (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia:
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (21) Numer zgłoszenia: 330369 (22) Data zgłoszenia: 15.12.1998 (19) PL (11) 188651 (13) B1 (5 1) IntCl7 C 10L 1/14 (54)
Bardziej szczegółowoZatwierdzam do stosowania od dnia 23-09-2014
1. Przedmiot WT 2. Zakres stosowania przedmiotu WT 3. Podział i oznaczenie 4. Wymagania i badania 4.1. Wymagania ogólne 4.1.1. Dodatki przeciw stukowe 4.1.2. Dodatki barwiące 4.1.3. Dodatki przeciwutleniające
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
PL PL PL KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 12.1.2010 KOM(2009)713 wersja ostateczna SPRAWOZDANIE KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Monitorowanie emisji CO 2 z nowych samochodów osobowych w UE:
Bardziej szczegółowo2. Klasyfikacja i podstawowe wskaźniki charakteryzujące pracę silników spalinowych
SPIS TREŚCI 3 1. Wprowadzenie 1.1 Krótka historia rozwoju silników spalinowych... 10 2. Klasyfikacja i podstawowe wskaźniki charakteryzujące pracę silników spalinowych 2.1 Klasyfikacja silników... 16 2.1.1.
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/2012
ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/212 Stanisław W. Kruczyński 1, Michał Kurek 2, Patryk Hirszler 3 ANALIZA PROCESU SPALANIA ETANOLU NA CHARAKTERYSTYCE REGULACYJNEJ KĄTA WYPRZEDZENIA ZAPŁONU SILNIKA
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne Technologia napraw zespołów i podzespołów mechanicznych pojazdów samochodowych 723103
Wymagania edukacyjne PRZEDMIOT Technologia napraw zespołów i podzespołów mechanicznych pojazdów samochodowych KLASA II MPS NUMER PROGRAMU NAUCZANIA (ZAKRES) 723103 1. 2. Podstawowe wiadomości o ch spalinowych
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/2012
ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/212 Stanisław W. Kruczyński 1, Michał Kurek 2, Patryk Hirszler 3 ANALIZA PROCESU SPALANIA ETANOLU NA CHARAKTERYSTYCE REGULACYJNEJ SKŁADU MIESZANKI SILNIKA ROVER
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 297
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 297 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 24 Data wydania: 21 sierpnia 2018 r. AB 297 Nazwa i adres WARTER
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 297
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 297 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 20 Data wydania: 13 stycznia 2017 r. Nazwa i adres OBR SPÓŁKA
Bardziej szczegółowoProblemy z silnikami spowodowane zaklejonymi wtryskiwaczami Wprowadzenie dodatku do paliwa DEUTZ Clean-Diesel InSyPro.
0199-99-1210/2 Problemy z silnikami spowodowane zaklejonymi wtryskiwaczami Wprowadzenie dodatku do paliwa DEUTZ Clean-Diesel InSyPro. Na podstawie wytycznych UE oraz wielu innych międzynarodowych przepisów,
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE WŁASNOŚCI ZALECENIA MOTUL SPECIFIC VW /503.00/ W-30
MOTUL SPECIFIC VW 506.01/503.00/506.00 0W-30 Olej do benzynowych i Diesla - VOLKSWAGEN. APROBATA: VW 503.00/506.00/506.01 100% SYNTETYCZNY - BAZA ESTROWA SAE 0W-30 Oszczędzający paliwo olej specjalnie
Bardziej szczegółowoZagadnienia hydrokonwersji olejów roślinnych i tłuszczów zwierzęcych do węglowodorowych bio-komponentów parafinowych (HVO)
Łukasz Jęczmionek Zagadnienia hydrokonwersji olejów roślinnych i tłuszczów zwierzęcych do węglowodorowych bio-komponentów parafinowych (HVO) Instytut Nafty i Gazu 2012 Zagadnienia hydrokonwersji olejów
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 297
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 297 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 19 Data wydania: 29 stycznia 2016 r. Nazwa i adres OBR SPÓŁKA
Bardziej szczegółowoZmiany stabilności chemicznej benzyny silnikowej zawierającej do 10% (V/V ) bioetanolu, podczas jej przechowywania w warunkach laboratoryjnych
NAFTA-GAZ kwiecień 2010 ROK LXVI Martynika Pałuchowska, Bogusława Danek Instytut Nafty i Gazu, Kraków Zmiany stabilności chemicznej benzyny silnikowej zawierającej do 10% (V/V ) bioetanolu, podczas jej
Bardziej szczegółowoNiskoemisyjne, alternatywne paliwa w transporcie. Sławomir Nestorowicz Pełnomocnik Dyrektora ds. Paliw Metanowych
Niskoemisyjne, alternatywne paliwa w transporcie Sławomir Nestorowicz Pełnomocnik Dyrektora ds. Paliw Metanowych Ramowe dokumenty dotyczące stosowania niskoemisyjnych, alternatywnych paliw w transporcie
Bardziej szczegółowoRada Unii Europejskiej Bruksela, 17 stycznia 2017 r. (OR. en)
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 17 stycznia 017 r. (OR. en) 5365/17 ADD 6 ENT 13 ENV 8 MI 46 PISMO PRZEWODNIE Od: Komisja Europejska Data otrzymania: 16 stycznia 017 r. Do: Sekretariat Generalny Rady
Bardziej szczegółowoSilniki zasilane alternatywnymi źródłami energii
Silniki zasilane alternatywnymi źródłami energii Jacek Biedrzycki Przemysłowy Instytut Motoryzacji 71 Forum Energia - Efekt Środowisko - Ekologiczne formy transportu Warszawa, 31.03.2015r. Plan prezentacji
Bardziej szczegółowoMOL DYNAMIC OLEJE SILNIKOWE PREMIUM TECHNOLOGIA PODWÓJNEGO FILMU ZAPEWNIAJĄCA MAKSYMALNE PARAMETRY UŻYTKOWE
OLEJE SILNIKOWE PREMIUM TECHNOLOGIA PODWÓJNEGO FILMU ZAPEWNIAJĄCA MAKSYMALNE PARAMETRY UŻYTKOWE PODWÓJNE WARSTWY OCHRONNE PRZY SKRAJNYCH OBCIĄŻENIACH TECHNOLOGIA ZNEGO PODWÓJNEGO FILMU (DDF) MAKSYMALNE
Bardziej szczegółowoCzyszczenie silnika benzynowego w samochodzie marki Fiat Punto 1.2
Jet Clean Tronic jest urządzeniem do czyszczenia wszystkich układów wtryskowych silników Diesla, a także silników benzynowych. Osady, które gromadzą się na elementach układów wtryskowych, a także w komorze
Bardziej szczegółowo1. Wprowadzenie 1.1. Krótka historia rozwoju silników spalinowych
1. Wprowadzenie 1.1. Krótka historia rozwoju silników spalinowych 2. Klasyfikacja i podstawowe wskaźniki charakteryzujące pracę silników spalinowych 2.1. Klasyfikacja silników 2.1.1. Wprowadzenie 2.1.2.
Bardziej szczegółowoPierwszy olej zasługujący na Gwiazdę. Olej silnikowy marki Mercedes Benz.
Pierwszy olej zasługujący na Gwiazdę. Olej silnikowy marki Mercedes Benz. Oryginalny olej silnikowy marki Mercedes Benz. Opracowany przez tych samych ekspertów, którzy zbudowali silnik: przez nas. Kto
Bardziej szczegółowoGRUPA BORYSZEW WYNIKI FINANSOWE I kwartał 2019
GRUPA BORYSZEW WYNIKI FINANSOWE I kwartał 2019 1. Grupa Boryszew podsumowanie I kwartału 2019 2. Otoczenie rynkowe 3. Wyniki finansowe za I kwartał 2019 4. Segmenty działalności 5. Plany na kolejne kwartały
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 23.3.2012 r. COM(2012) 127 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Jakość benzyny i oleju napędowego stosowanych w transporcie drogowym w Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowoWydział Mechaniczny. INSTYTUT EKSPLOATACJI POJAZDÓW I MASZYN tel.
Wydział Mechaniczny INSTYTUT EKSPLOATACJI POJAZDÓW I MASZYN www.iepim.uniwersytetradom.pl e-mail: iepim@uthrad.pl tel.: 0-48 361 76 42 OFERTA BADAWCZA Obszar I Ochrona środowiska naturalnego przed skażeniami
Bardziej szczegółowoJednostkowe stawki opłaty za gazy lub pyły wprowadzane do powietrza z procesów spalania paliw w silnikach spalinowych 1)
Jednostkowe stawki opłaty za gazy lub pyły wprowadzane do powietrza z procesów spalania paliw w silnikach spalinowych 1) Jednostkowa stawka w zł za gazy i pyły wprowadzone do powietrza z jednostki spalonego
Bardziej szczegółowoWPŁYW SKŁADU CHEMICZNEGO BENZYNY I ZAWARTOŚCI ETANOLU W KSZTAŁTOWANIU WŁAŚCIWOŚCI EKSPLOATACYJNYCH
Martynika PAŁUCHOWSKA, Janusz JAKÓBIEC WPŁYW SKŁADU CHEMICZNEGO BENZYNY I ZAWARTOŚCI ETANOLU W KSZTAŁTOWANIU WŁAŚCIWOŚCI EKSPLOATACYJNYCH Streszczenie W artykule przedstawiono informacje dotyczące poprawy
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
PL PL PL KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 11.3.2011 KOM(2011) 113 wersja ostateczna SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Jakość benzyny i oleju napędowego stosowanych w transporcie
Bardziej szczegółowoKarta (sylabus) modułu/przedmiotu Mechanika i Budowa Maszyn Studia drugiego stopnia specjalność Samochody i Ciągniki
Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Mechanika i Budowa Maszyn Studia drugiego stopnia specjalność Samochody i Ciągniki Przedmiot: Paliwa alternatywne i niekonwencjonalne źródła napędu Rodzaj przedmiotu:
Bardziej szczegółowoGRUPA BORYSZEW WYNIKI FINANSOWE III kwartały 2018
GRUPA BORYSZEW WYNIKI FINANSOWE III kwartały 1. Grupa Boryszew podsumowanie III kwartałów 2. Otoczenie rynkowe 3. Wyniki finansowe za III kwartały 4. Segmenty działalności 5. Plany na kolejne kwartały
Bardziej szczegółowoDepartament Energii Odnawialnej. Ustawa o biokomponentach i biopaliwach ciekłych - stan obecny, proponowane zmiany
Ustawa o biokomponentach i biopaliwach ciekłych - stan obecny, proponowane zmiany Ustawa z dnia 30 listopada 2016 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz.
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 30 czerwca 2017 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ENERGII 1) z dnia 12 czerwca 2017 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 30 czerwca 2017 r. Poz. 1294 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ENERGII 1) z dnia 12 czerwca 2017 r. w sprawie metodyki obliczania emisji gazów cieplarnianych,
Bardziej szczegółowoCo można nazwać paliwem alternatywnym?
Co można nazwać paliwem alternatywnym? Grzegorz WIELGOSIŃSKI Politechnika Łódzka Wydział Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Alternatywa Alternatywą dla spalarni odpadów komunalnych może być nowoczesny
Bardziej szczegółowoBadania wpływu zwiększonej zawartości bioetanolu w benzynie silnikowej na wartość liczby oktanowej
NAFTA-GAZ, ROK LXXII, Nr 11 / 2016 DOI: 10.18668/NG.2016.11.12 Kornel Dybich Instytut Nafty i Gazu Państwowy Instytut Badawczy Badania wpływu zwiększonej zawartości bioetanolu w benzynie silnikowej na
Bardziej szczegółowoRozwój krajowego rynku CNG na tle państw UE: szanse i zagrożenia
Ministerstwo Gospodarki Rozwój krajowego rynku CNG na tle państw UE: szanse i zagrożenia Maciej Kaliski Piotr Janusz Adam Szurlej Departament Ropy i Gazu Paliwo gazowe CNG: ekologia, ekonomia, bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoOpis modułu kształcenia Materiałoznawstwo paliw
Nazwa podyplomowych Nazwa obszaru kształcenia, w zakresie którego są prowadzone studia podyplomowe Nazwa kierunku, z którym jest związany zakres podyplomowych Tytuł/stopień naukowy/zawodowy imię i nazwisko
Bardziej szczegółowoŚrodowiskowe aspekty wykorzystania paliw metanowych w transporcie
Środowiskowe aspekty wykorzystania paliw metanowych w transporcie Izabela Samson-Bręk Zakład Odnawialnych Zasobów Energii Plan prezentacji Emisje z sektora transportu; Zobowiązania względem UE; Możliwości
Bardziej szczegółowoPrzy prawidłowej pracy silnika zapłon mieszaniny paliwowo-powietrznej następuje od iskry pomiędzy elektrodami świecy zapłonowej.
TEMAT: TEORIA SPALANIA Spalanie reakcja chemiczna przebiegająca między materiałem palnym lub paliwem a utleniaczem, z wydzieleniem ciepła i światła. Jeżeli w procesie spalania wszystkie składniki palne
Bardziej szczegółowo750 testów 200 ruchomych części silnika 100 ekspertów 1 LOTOS QUAZAR. www.lotosquazar.eu
750 testów 200 ruchomych części silnika 100 ekspertów 1 LOTOS QUAZAR www.lotosquazar.eu OLEJE SILNIKOWE LOTOS QUAZAR Postęp technologiczny sprawia, że silniki samochodów mają coraz większą moc, co umożliwia
Bardziej szczegółowoPrzegląd specyfikacji bioetanolu paliwowego
We wstępie do artykułu zamieszczono informację o uczestnictwie Zakładu Paliw i Procesów Katalitycznych w krajowym i europejskim procesie normalizacyjnym produktu BIOETANOL PALIWOWY. Następnie dokonano
Bardziej szczegółowoPRZYPOMINAMY: Od 12 października 2018 r. nowe oznaczenia odmierzaczy paliwowych na wszystkich stacjach
Prawo 2018-09-29 PRZYPOMINAMY: Od 12 października 2018 r. nowe oznaczenia odmierzaczy paliwowych na wszystkich stacjach Od 12 października 2018 r. wszystkie odmierzacze na stacjach paliw w całym kraju
Bardziej szczegółowoLogistyka - nauka. Wpływ zastosowania paliwa z dodatkiem etanolu do zasilania silników spalinowych na skład spalin
dr inż. Jerzy Kaszkowiak Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, dr inż. Marcin Zastempowski, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy dr inż. Sylwester Borowski, Uniwersytet
Bardziej szczegółowoOcena parametryczna biopaliw płynnych
CZAS TECHNOLOGIA Ocena parametryczna biopaliw płynnych dr inż. Wojciech Golimowski w.golimowski@itep.edu.pl ITP Oddział Poznań PALIWA Paliwa kopalne BIOMASA Biopaliwa Węgiel Paliwa stałe Celuloza Ropa
Bardziej szczegółowoWpływ rodzaju paliwa gazowego oraz warunków w procesu spalania na parametry pracy silnika spalinowego mchp
Wpływ rodzaju paliwa gazowego oraz warunków w procesu spalania na parametry pracy silnika spalinowego do zastosowań w układzie mchp G. Przybyła, A. Szlęk Politechnika Śląska w Gliwicach Instytut Techniki
Bardziej szczegółowoDOŚWIADCZENIA W PRODUKCJI I EKSPLOATACJI AUTOBUSÓW JELCZ NA CNG. AGH Kraków, 8-9 maja 2009 r.
DOŚWIADCZENIA W PRODUKCJI I EKSPLOATACJI AUTOBUSÓW JELCZ NA CNG AGH Kraków, 8-9 maja 2009 r. AUTOBUSY MIEJSKIE JELCZ CNG ZAŁOŻENIA KONSTRUKCYJNE AUTOBUSÓW EKOLOGICZNYCH JELCZ CNG 1. Zastosowanie gazu ziemnego
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 297
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 297 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 14 Data wydania: 19 marca 2012 r. Nazwa i adres OŚRODEK BADAWCZO-ROZWOJOWY
Bardziej szczegółowoWYNIKI KONTROLI JAKOŚCI PALIW REALIZOWANYCH PRZEZ INSPEKCJĘ HANDLOWĄ W OKRESIE STYCZEŃ GRUDZIEŃ 2008
WYNIKI KONTROLI JAKOŚCI PALIW REALIZOWANYCH PRZEZ INSPEKCJĘ HANDLOWĄ W OKRESIE STYCZEŃ GRUDZIEŃ 2008 WARSZAWA, LUTY 2009 Opracowanie: Departament Inspekcji Handlowej UOKiK 2 I. WSTĘP System monitorowania
Bardziej szczegółowoMetan z procesów Power to Gas - ekologiczne paliwo do zasilania silników spalinowych.
XXXII Konferencja - Zagadnienia surowców energetycznych i energii w energetyce krajowej Sektor paliw i energii wobec nowych wyzwań Metan z procesów Power to Gas - ekologiczne paliwo do zasilania silników
Bardziej szczegółowonowe trendy mobilności w regionach Europy
E-pojazdy nowe trendy mobilności w regionach Europy Marek Drożdż Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN Partnerzy programu Polska Holandia Hiszpania Wielka Brytania Szwecja Włochy Małopolska
Bardziej szczegółowoRAF-2. Sprawozdanie o produkcji i obrocie produktami naftowymi
MINISTERSTWO GOSPODARKI I PRACY, Plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Numer identyfikacyjny - REGON RAF-2 Agencja Rynku Energii S.A. 00-950 Warszawa, skr. poczt.
Bardziej szczegółowoBiopaliwo do silników z zapłonem samoczynnym i sposób otrzymywania biopaliwa do silników z zapłonem samoczynnym. (74) Pełnomocnik:
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 197375 (21) Numer zgłoszenia: 356573 (22) Data zgłoszenia: 10.10.2002 (13) B1 (51) Int.Cl. C10L 1/14 (2006.01)
Bardziej szczegółowoWYNIKI KONTROLI JAKOŚCI PALIW REALIZOWANYCH PRZEZ INSPEKCJĘ HANDLOWĄ W 2017 ROKU
INFORMACJA Z KONTROLI WYNIKI KONTROLI JAKOŚCI PALIW REALIZOWANYCH PRZEZ INSPEKCJĘ HANDLOWĄ W 2017 ROKU I. WSTĘP Rok 2017 był kolejnym rokiem, w którym realizowana była kontrola jakości paliw. Kontrole
Bardziej szczegółowoELEKTROMOBILNOŚĆ WPROWADZENIE. Michał Kaczmarczyk, GLOBEnergia Zakopane, 26.06.2014
ELEKTROMOBILNOŚĆ WPROWADZENIE Michał Kaczmarczyk, GLOBEnergia Zakopane, 26.06.2014 DLACZEGO POTRZEBNA JEST DYSKUSJA? wyczerpywanie się stosowanych dotychczas źródeł energii problem ekologiczny (efekt cieplarniany)
Bardziej szczegółowoTesty i normy dla olejów silnikowych samochodów osobowych i ciężarowych
Testy i normy dla olejów silnikowych samochodów osobowych i ciężarowych data aktualizacji: 2016.08.10 Tomasz Piergies specjalista z Działu Badań i Rozwoju Orlen Oil Wymagania dla nowoczesnych olejów silnikowych
Bardziej szczegółowoMożliwości wykorzystania recyklingu energetycznego odpadowych tworzyw sztucznych do sprężania gazu ziemnego dla potrzeb zasilania
Andrzej Kulczycki, Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych Możliwości wykorzystania recyklingu energetycznego odpadowych tworzyw sztucznych do sprężania gazu ziemnego dla potrzeb zasilania pojazdów w CNG
Bardziej szczegółowoPrzegląd metod analitycznych stosowanych w oznaczaniu właściwości bioetanolu
NAFTA-GAZ czerwiec 2011 ROK LXVII Zygmunt Burnus, Sylwia Jędrychowska, Aleksander Kopydłowski, Agnieszka Wieczorek Instytut Nafty i Gazu, Kraków Przegląd metod analitycznych stosowanych w oznaczaniu właściwości
Bardziej szczegółowoMINISTERSTWO ŚRODOWISKA PODSEKRETARZ STANU
Warszawa, dnia 02-11-2015 r. MINISTERSTWO ŚRODOWISKA PODSEKRETARZ STANU Janusz Ostapiuk DGO-III.070.1.2015.MK Pani Małgorzata Kidawa-Błońska Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Odpowiadając na pismo
Bardziej szczegółowoZarządzanie silnikiem pod kontrolą
Zarządzanie silnikiem pod kontrolą data aktualizacji: 2017.11.01 Jako wiodący producent systemów zarządzania silnikiem OE, Delphi wkłada doświadczenie pierwszomontażowe w każdy produkt. Tym samym powstają
Bardziej szczegółowoLogistyka - nauka. Wpływ zastosowania paliwa z dodatkiem alkoholu na efektywność pracy silników spalinowych. Wstęp
Marcin ZASTEMPOWSKI, Jerzy KASZKOWIAK, Sylwester BOROWSKI, Andrzej BOCHAT, Arkadiusz ŚWIECA 1, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy Wpływ zastosowania paliwa z dodatkiem alkoholu na efektywność
Bardziej szczegółowoWPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU
WPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU GOSPODARCZEGO NA POZYCJĘ KONKURENCYJNĄ UNII EUROPEJSKIEJ W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM Tomasz Białowąs Katedra Gospodarki Światowej i Integracji Europejskiej, UMCS w Lublinie bialowas@hektor.umcs.lublin.pl
Bardziej szczegółowoXIII Spotkanie BranŜy LPG
XIII Spotkanie BranŜy LPG 26-27 października 2016 Zakopane Bartosz Czubała PrinsAutogaz Sp. z o.o. Silniki diesla cały czas pojawiają się w publikacjach prasowych VW - Dieselgate Według raportu Ermes
Bardziej szczegółowoOFERTA TEMATÓW PROJEKTÓW DYPLOMOWYCH (MAGISTERSKICH) do zrealizowania w Katedrze INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ
OFERTA TEMATÓW PROJEKTÓW DYPLOMOWYCH (MAGISTERSKICH) do zrealizowania w Katedrze INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ Badania kinetyki utleniania wybranych grup związków organicznych podczas procesów oczyszczania
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA GAZU ZIEMNEGO DO PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE
PERSPEKTYWY WYKORZYSTANIA GAZU ZIEMNEGO DO PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ W POLSCE Paweł Bućko Konferencja Rynek Gazu 2015, Nałęczów, 22-24 czerwca 2015 r. Plan prezentacji KATEDRA ELEKTROENERGETYKI Stan
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr RADY MIEJSKIEJ W ŁODZI z dnia
Druk Nr... Projekt z dnia... UCHWAŁA Nr RADY MIEJSKIEJ W ŁODZI z dnia zmieniająca uchwałę w sprawie przyjęcia Zintegrowanego Planu Rozwoju Transportu Publicznego Aglomeracji Łódzkiej i upoważnienia Prezydenta
Bardziej szczegółowonr 1/2009 Rozwój benzyn silnikowych w świetle wymagań współczesnej motoryzacji
W pracy przedstawiono informacje dotyczące badań paliw silnikowych, węglowodorowych i alternatywnych, w zakresie oceny użytkowej. Rozwój konstrukcji silników samochodowych i zaostrzone przepisy administracyjne,
Bardziej szczegółowoOleje silnikowe LOTOS z formułą Thermal Control
Oleje silnikowe z formułą Thermal Control INTELIGENTNA FORMUŁA BEZGRANICZNA OCHRONA W olejach rodziny Thermal Control zostały zastosowane tak dobrane składniki, że zapewniają pełną ochronę silnika już
Bardziej szczegółowoSystem Zarządzania Energią według wymagań normy ISO 50001
System Zarządzania Energią według wymagań normy ISO 50001 Informacje ogólne ISO 50001 to standard umożliwiający ustanowienie systemu i procesów niezbędnych do osiągnięcia poprawy efektywności energetycznej.
Bardziej szczegółowoBiopaliwa - przyjazne dla silnika, przyjazne dla środowiska
Biopaliwa - przyjazne dla silnika, przyjazne dla środowiska Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy Delfina Rogowska IX Spotkanie Branży Paliwowej Polski Rynek Biopaliw 20-21 kwietnia 2016
Bardziej szczegółowo