RAPORT RAPORT Z ANALIZY BRANŻY ENERGETYCZNEJ NA RYNKU NIEMIECKIM SZANSE WEJŚCIA DLA POLSKICH FIRM

Transkrypt

1 RAPORT RAPORT Z ANALIZY BRANŻY ENERGETYCZNEJ NA RYNKU NIEMIECKIM SZANSE WEJŚCIA DLA POLSKICH FIRM kontakt@birs.eu ANALIZY I WYWIADY RYNKOWE

2 2 Szanowni Państwo, Aktywność polskich firm w zakresie ekspansji rynków zagranicznych sięga niebywałego poziomu. Żadne rynki, branże oraz sektory nie są ograniczeniem. Natomiast branża energetyczna wciąż pozostaje w mniejszości. Niniejszy raport, którego bardzo krótki wstęp, macie Państwo przyjemność czytać, stanowi zachętą i dowodem na to, że również firmy będące częścią tego rynku mogą poszukiwać swoich szans i możliwości na rynkach zagranicznych. Tym razem otwieramy przed Wami rynek niemiecki. W niniejszym zarysie przedstawiamy części składowe raportu oraz executive summary. W przypadku zainteresowania pełną jego wersją zapraszamy do kontaktu.

3 3 PEŁNA WERSJA RAPORTU ZAWIERA 1. Gospodarka Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej Główne sektory gospodarki Eksport / Import 8 Eksport jako ważne źródło wzrostu PKB 8 Struktura geograficzna eksportu i importu 9 Struktura towarowa eksportu i importu Prognozy gospodarcze Analiza Pestel Uwarunkowania polityczne 12 Stabilność polityczna 12 Polityka socjalna państwa 12 Instytucje państwa, a gospodarka 13 Konkurencja na równych warunkach 13 Pomoc dla potencjalnych inwestorów 13 Społeczna gospodarka rynkowa Uwarunkowania ekonomiczne 15 Produkt Krajowy Brutto, koniunktura 15 Czynniki wzrostu PKB 16 Dochód narodowy (wynagrodzenie i oszczędności) 17 Inflacja 18 Finanse państwa 18 Stopa bezrobocia 19 Wydatki konsumpcyjne 19 Oszczędności gospodarstw domowych 20 Optymizm konsumentów 20

4 4 PEŁNA WERSJA RAPORTU ZAWIERA 2.3. Uwarunkowania społeczno-kulturowe 22 Demografia 22 Imigracja 23 Religia 23 Stopa życiowa 23 Życie społeczne 24 Poziom wykształcenia 24 Kultura Uwarunkowania technologiczne 26 Wydatki na B+R 26 Liczba naukowców 27 Liczba patentów Uwarunkowania środowiskowe 29 Klimat i ukształtowanie terenu 29 Odnawialne źródła energii 30 Ekotechnologia 30 Elektromobilność 31 Walka z globalnym ociepleniem 31 Ochrona przyrody 31 Zrównoważony rozwój Uwarunkowania prawne 33 Płaca minimalna 33 Czas pracy 33 Nabywanie i wynajem nieruchomości 34 System zamówień publicznych 34 Ochrona własności przemysłowej i intelektualnej 35 Certyfikaty, licencje, świadectwa 35

5 5 PEŁNA WERSJA RAPORTU ZAWIERA 3. Charakterystyka niemieckiej branży dystrybucji energii elektrycznej Ogólna charakterystyka 37 Stan przed liberalizacją rynku 37 Liberalizacja rynku 37 Energiewende reforma niemieckiego rynku energii elektrycznej 38 Więcej energii z OZE niż z węgla 38 Ceny energii elektrycznej Wielkość rynku 41 Uwarunkowania demograficzno-mieszkaniowe 41 Wielu różnych dostawców 42 Zużycie energii elektrycznej 42 Produkcja energii elektrycznej 43 Transgraniczny handel prądem Uczestnicy rynku Najwięksi producenci i dostawcy energii Kanały dystrybucji/systemy sprzedaży Czynniki rozwoju Wymiana handlowa z zagranicą Rynek usług powiązanych 51 Rynek stacji ładowania samochodów elektrycznych 51 Rynek urządzeń i materiałów elektroenergetycznych Szanse wejścia na rynek niemieckiej branży dystrybucji energii elektrycznej Bariery 56 Dominująca pozycja przedsiębiorstw z państwowym rodowodem 56 Państwowy interwencjonizm 57 Próby wyeliminowania pośredników handlu energią poprzez budowanie tańszej alternatywy na blockchainie 4.2. Prognozy 58 Podsumowanie 60 Spis rysunków i tabel 64 Bibliografia 66 57

6 6 PODSUMOWANIE EXECUTIVE SUMMARY Niemcy to kraj demokratyczny, prężny gospodarczo i otwarty na świat. Niemiecka polityka zarówno krajowa, jak i zagraniczna charakteryzuje się dużym pragmatyzmem niezależnie od ugrupowań sprawujących w Niemczech władzę. W związku z tym sfera ta jest zawsze uznawana za stabilną nawet w przypadku, gdy zarysowują się wewnętrze tarcia poszczególnych frakcji politycznych. INFORMACJE OGÓLNE O RYNKU Polityka niemieckiego rządu promuje konkurencję na równych warunkach. Potencjalni inwestorzy zagraniczni mają możliwość skorzystania z pełnego zakresu usług doradczych dostępnych w Niemczech na wszystkich poziomach zaawansowania. Niemcy z 82,79 mln mieszkańców (stan na 2017 r.) stanowią najliczebniejszy naród w Unii Europejskiej. Istnieje jednak problem starzejącego się społeczeństwa. Prognozuje się, że zmiany demograficzne będą odgrywały w niedalekiej przyszłości Niemiec ogromną rolę. Są one bowiem bardzo ważnym czynnikiem rozwojowym. Receptą dla Niemiec na rozwiązanie problemu demograficznego stało się zjawisko imigracji, jednakże generuje ono inne trudności. Niemcy to wiodąca gospodarka UE oraz strefy euro. Zajmują również czołowe miejsca w globalnych zestawieniach. Niemcy są czwartą największą gospodarką świata zaraz po USA, Chinach oraz Japonii. Konkurencyjność oraz globalne powiązania Niemieckiej gospodarki uwarunkowane są przede wszystkim wielką innowacyjnością oraz silnym ukierunkowaniem na eksport. Za podstawę wzrostu gospodarki niemieckiej uznaje się silną konsumpcję wewnętrzną i ożywienie zarówno w strefie euro, jak i w gospodarce światowej. Czynniki te generują niemiecki eksport, który jest bardzo mocną stroną niemieckiej gospodarki. Na rynku pracy panuje pełne zatrudnienie, zaś w budżecie państwa znajdują się nadwyżki. Taki stan rzeczy przekłada się na rosnące inwestycje i zakupy gospodarstw domowych. Wydatki konsumpcyjne oraz rosnące oszczędności gospodarstw domowych przyczyniają się z kolei do wzrostu optymizmu konsumentów.

7 7 PODSUMOWANIE EXECUTIVE SUMMARY Niemiecka gospodarka znajduje się obecnie w procesie realizacji programu Przemysł 4.0. Jednym z jego głównych celów jest przyspieszenie procesu cyfryzacji w technologii produkcji oraz logistyce. Niemcy wydają coraz większy odsetek PKB na badania i rozwój. INFORMACJE OGÓLNE O RYNKU Siłą napędową potencjału gospodarczego Niemiec jest innowacyjność gospodarki. Niemcy uznawane są w Europie za mistrza w dziedzinie wynalazczości. Efektem dużych nakładów na badania i rozwój oraz rosnącej liczby naukowców jest utrzymująca się (chociaż w ostatnim okresie dynamika ta jest spowolniona) liczba patentów w ramach Triadic patent families. Należy jednak nadmienić, że większą ilość patentów na świecie zgłasza obecnie tylko Japonia i USA. Niemcy to prekursor ochrony klimatu oraz pionier w obszarze zwiększania skali wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Niemcy rozpoczęły w 2015 r. kompleksowe reformowanie krajowego rynku energii. Skupiono się przede wszystkim na zwiększeniu udziału energii z OZE (źródeł odnawialnych), w celu umożliwienia mu właściwego funkcjonowania. Niemcy odgrywają wiodącą rolę w obszarze odnawialnych źródeł energii, technologii ochrony środowiska oraz efektywnego wykorzystywania zasobów naturalnych. Fakt ten bardzo pozytywnie oddziałuje zarówno na rynek pracy, jak i gospodarkę. Sektor ekologiczny w istotnym stopniu przyczynia się do zrównoważonego wzrostu gospodarczego. Ma także duży wkład w procesie rozwoju nowych technologii. Mowa tu przede wszystkim o energetyce, jak i technologiach informacyjno-komunikacyjnych oraz materiałowych. Przemysł energetyczny daje w Niemczech zatrudnienie dla prawie osób. Blisko połowa z tych osób jest zatrudniona w obszarze odnawialnych źródeł energii.

8 8 PODSUMOWANIE EXECUTIVE SUMMARY RYNEK DYSTRYBUCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA RYNKU NIEMIECKIM Przez długi okres sektor energetyczny w Europie charakteryzował się brakiem konkurencyjnych struktur rynkowych. Niemiecki ustawodawca w ramach liberalizacji podjął decyzję pełnego otwarcia rynku. Usunięto bariery dla konkurencji oraz wszyscy odbiorcy końcowi otrzymali możliwość nieograniczonego wyboru dostawcy energii elektrycznej. W efekcie liberalizacji rynku zmieniono także mechanizmy kształtowania cen. Powołano również giełdę energii elektrycznej. Wzmocniono orientację na klienta. Oprócz możliwości swobodnego wyboru dostawcy energii, powiększyła się także oferta nowych taryf oraz produktów. Niemcy wygenerowały w pierwszej połowie 2018 r. więcej energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, niż z elektrowni węglowych. Zgodnie z danymi Niemieckiej Agencji ds. Sieci, w 2018 r. niemieckie elektrownie wiatrowe, wodne, słoneczne, na biogaz oraz biomasę dostarczyły do krajowej sieci elektroenergetycznej (przez 2 h) więcej mocy, niż wynosiło zapotrzebowanie dla całego kraju. Można więc stwierdzić, iż w tym momencie praca konwencjonalnych elektrowni (węglowych, gazowych oraz atomowych) nie była Niemcom w ogóle potrzebna. Cena hurtowa energii elektrycznej w Niemczech zalicza się do najniższych w Europie. Jest np. znacznie niższa niż w Polsce. Tak atrakcyjne ceny są z kolei podyktowane otrzymywaniem przez sektor energii odnawialnej ogromnych subsydiów. W ostatnim okresie zauważalne jest wyhamowanie wszystkich wskaźników demograficznych, które mogą w sposób pośredni kształtować rozwój rynku dystrybucji energii elektrycznej w Niemczech. Zauważalne jest spowolnienie przyrostu liczby gospodarstw domowych. Wszystkie zmiany uwarunkowane są oczywiście liczbą populacji Niemiec. Zgodnie z prognozą zużycia energii elektrycznej opracowaną dla Der Bundesverband der Energie und Wasserwirtschaft (BDEW) oczekuje się stabilnego całkowitego zużycia energii elektrycznej w 2019 r. Według wstępnych danych w 2018 r. w całym kraju zużyto około 556,5 mld kwh energii elektrycznej - w porównaniu do 555,8 mld kwh w 2017 r. Oprócz klientów na krajowym rynku energii elektrycznej możliwe jest także poszerzenie swojej działalności na inne rynki poprzez rozwijający się proces transgranicznego handlu prądem. Jest to jeden z efektów postępującego procesu scalania krajowych rynków energii w Unii Europejskiej.

9 9 PODSUMOWANIE EXECUTIVE SUMMARY RYNEK DYSTRYBUCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ NA RYNKU NIEMIECKIM Duże zainteresowanie niemiecką energią elektryczną innych krajów jest uwarunkowane jej atrakcyjnymi cenami hurtowymi na rynku giełdowym. Cena hurtowa w Niemczech zalicza się bowiem do najniższych w Europie. Na chwilę obecną Niemcy są w większym stopniu eksporterem energii elektrycznej. Saldo wymiany handlowej energią elektryczną jest dodatnie. Zgodnie z szacunkami Komisji Europejskiej Niemcy będą w najbliższym czasie eksportować coraz więcej energii. Ze względu na fakt liberalizacji niemieckiego rynku energii elektrycznej, dostępnych jest na nim bardzo dużo różnych dostawców. Na rynku tym wciąż są jednak dominujące podmioty, które odróżniają się od konkurencji ilością dostaw oraz liczbą klientów. Fakt ten uwarunkowany jest tym, iż przedsiębiorstwa, takie jak np. RWE przejęły po liberalizacji wiele lokalnych rynków bez konieczności konkurowania o klienta. Każdy bowiem konsument, który w momencie uwolnienia rynku nie zmienił swojego dostawcy energii, automatycznie został klientem jednego z głównych dostawców. Oprócz znanych gigantów energetycznych, na rynku niemieckim funkcjonują również z dobrym skutkiem inne mniejsze przedsiębiorstwa. Utrudnieniem wejścia na niemiecki rynek dystrybucji energii elektrycznej, podobnie jak w przypadku innych branż, jest niemieckie prawo. W tym przypadku mowa o prawie energetycznym. Jest on silnie związane z regulacjami UE, które dotyczą energii. Prawo to składa się ono z regulacji prawa publicznego oraz prywatnego. Występują tu również coraz większe zależności od prawa ochrony środowiska. Jako czynnik rozwoju rynku dystrybucji energii elektrycznej w Niemczech można upatrywać cały czas rozwijającą się gospodarkę, która pomimo wzrostu efektywności stosowanych urządzeń, będzie wraz ze swoim rozwojem zgłaszać zapotrzebowanie na prąd. Dotyczy to nie tylko przemysłu, lecz również gospodarstw domowych. Kolejnym czynnikiem rozwoju związanym z gospodarką, a dokładnie z jej najnowszymi trendami, jest fakt rządowego wspierania wszystkich sfer związanych z OZE. Takie wsparcie może mieć jednak również negatywne skutki bowiem w pewnym stopniu zakłóca procesy konkurencyjne na rynku. Mowa tu przede wszystkim o subsydiach dla producentów tzw. zielonej energii. Elementem ściśle związanym z transformacją energetyczną, który może wpływać na rozwój rynku dystrybucji energii elektrycznej w Niemczech, jest rozwój rynku ekotechnologii oraz elektromobilności.

10 RAPORT B.I.R.S. ul. Prosta Warszawa NIP: W przypadku zainteresowania pełną wersją płatnego raportu zapraszamy do nawiązania kontaktu mailowego pod adresem: kontakt@birs.eu bądź skontaktowaniem się telefonicznie: KOSZT RAPORTU: NETTO ANALIZY I WYWIADY RYNKOWE