Syndrom słonia. Powstanie Warszawskie czy było warto?

Transkrypt

1 Syndrom słonia Nr 1 (116) Powstanie Warszawskie czy było warto? Cios w plecy ISSN Wrzesień 2009

2 Od redakcji Drogie Czytelniczki i Czytelnicy, Witam wszystkich bardzo serdecznie! Oj, chyba zaczęłam zbyt oficjalnie. Dzień dobry, cześć, elo, siema, yo. Jak tylko lubicie. Bardzo się cieszę, że w tym roku mogę być tu z Wami i każdego miesiąca adresować do Was słowa zachęcające do wytrwania w tym ciężkim, choć niezaprzeczalnie miłym roku szkolnym. W tej chwili wręcz obezwładnia mnie lęk przed natłokiem obowiązków, które mnie czekają. Martwię się przede wszystkim czy uda mi się poprowadzić naszą gazetkę równie dobrze jak moja wspaniała poprzedniczka albo przynajmniej na takim poziomie żeby Was nie znudzić. Mam nadzieję, że wakacje spędziliście na odpoczynku, naładowaliście swoje akumulatory i nie marzycie o niczym innym jak o rozpoczęciu tego wyzwania jakim jest nowy rok szkolny. Ja w imieniu swoim jak i redakcji życzę Wam wiele wytrwałości, siły i przede wszystkim pogody ducha, każdego nawet najbrzydszego dnia. I serdecznie zapraszam Was do odwiedzenia biblioteki, a także do pisania. Mam nadzieję, że nie będziecie ukrywać swoich talentów i podzielicie się nimi ze mną, a także całą szkołą, za pośrednictwem gazetki. :) Przyjemnego czytania! Redaktor naczelny, Maria Dybcio Zespół redakcyjny: Opieka: mgr Jadwiga Gaudasińska Redaktor naczelny: Maria Dybcio Sekretarz Redakcji: Anna Dąbrowska Redaktorzy: Aleksandra Belina Rajmund Bobrowski Żaneta Dela Jan Jeż Łukasz Krawczyński Helena Mazur Jarosław Nowak Beata Piotrowska Marta Pawikowska Aleksandra Stembnowska Filip Urbański Monika Wiśniewska Grafika: Monika Wiśniewska Skład: Maria Dybcio Wydawca: XXXVII LICEUM OGÓLNO- KSZTAŁCĄCE im. Jarosława Dąbrowskiego, ul. Świętokrzyska 1, Warszawa, Tel./fax.: w. 28

3 propozycje nr 1(116) W NUMERZE: Alternatywne wakacje, s.4 A może świetliki, s.5 Inne oblicze warszawskiej Pragi, s.6 Królu Michaelu, żegnamy cię, s.8 Skrzypczaka pamięci żałobny artykuł, s.10 Powstanie Warszawskie, s.11 Cios w plecy, s.12 Baczyńskiemu hołd oddajmy, s lat historii, s.15 Z życia redakcji, s.19 Twórczość Dąbrowszczaków, s.20 Syndrom słonia, s.21 Nowi nauczyciele, nowi koledzy, s.23

4 Teraz, z perspektywy czasu (piszę te słowa tuż po zakończeniu workcampu) trzy tygodnie spędzone we Francji wydają się być dla mnie nieograniczona przestrzenią, wielkim przeżyciem, okresem porównywalnym do kilku lat. Tak wiele się wydarzyło, iż nie sposób omówić w kilku zdaniach tego, co zyskałam i jak wyjątkowy był czas spędzony w Leffrinockoucke. Dlatego też zamieszczę fragmenty specyficznego dziennika, które odwołują się głownie do dnia powrotu. Ostatnie godziny projektu i towarzyszące im emocje uświadomiły mi przywiązanie do osób, do miejsc, wartość tych niezwykłych wakacji. 9 sierpnia 2009 Dziś zrozumiałam, że nietrudno jest być szczęśliwym. Ale ile "wazy" szczęście? Czy można "szczęścia" porównać? Teraz wiem, jak "brzmi" uczucie "czystego szczęścia"/ radości. Dla mnie brzmi angielskim rockiem, francusko-hiszpańskim akcentem, szumiącym Morzem Północnym, odgłosem lekkiego ciepłego wiatru i tonami francuskiej dyskoteki. To coś niesamowitego- móc "przenieść się" na trzy tygodnie w Całkiem inny świat, rzeczywistość, która jednocześnie kusi, relaksuje, jak również wymaga wielu zmian, przyzwyczajeń. Choćby zupełnej zmiany trybu życia i sposobu myślenia. Totalna wolność z jednej strony, a z drugiej - niezwyczajne obowiązki i poczucie wewnętrznych zmian, kiedy spędzasz niezapomniane chwile w międzynarodowym towarzystwie. Znaczne poszerzenie horyzontów myślowych, pokonanie dawnych barier sierpnia 2009 ALTERNATYWNE WAKACJE Dzień piękny, ciepły. Tak dużo emocji i zdarzeń. Wyruszamy rano, ostatnie big śniadania, biorę flagę zrobioną dwa dni temu przez Agathe (uwielbiam ja!;]). Wciąż trwają uściski ze wszystkimi. Po dniu spędzonym z Ania i Agathe, docieramy z Luisem do lotniska. Co za szczęście, że nie musze jechać tu sama, otoczona wspomnieniami i żalem, za tym co minęło! Na szczęście hiszpański przyjaciel wspiera mnie- duchowo i organizacyjnie ( niebawem go odwiedzę!). Stad jest piękny widok, wielkie szklane ściany, widać samoloty, w oddali zabytkowy kościół z Aleksandra Belina 4 PROPOZYCJE WRZESIEŃ 2009 czerwonej cegły, garstkę domów, drzewa..niesamowite, życie zdaje się być prawdziwym skarbem! Start był komfortowy, czuję się bardzo dobrze. Widok miast, świateł splątanych w niesamowite kształty niczym jasne drzewa na tle magicznego horyzontu światła słońca gasną, ukrywają się stopniowo, niczym miód lub spalona słońcem opalenizna kobiety z egzotycznych krajów, której skóra nie jest wrażliwa na promienie. Głęboki, gęsty błękit zamienia się w łagodny odcień morskiej toni, by niżej ustąpić soczystej pomarańczy i żółci, którym "przeszkadzają" tylko ułożone warstwowo granatowe chmury. Stopniowo poczynają coraz mniej przypominać znane nam obłoki. Staja się po części złowieszczym pasmem piasku na tej pustyni odcieni. Jest jeszcze zieleńskromna, przejrzysta, jasna. Czasem zdaje się, że owe warstwy chmur są niczym plaża lub po prostu gąszcz wiotkich krzewów, podobnych do tych, które "spotykaliśmy" na co dzień we Francji. Jest w tym coś z magii, nuta strachu lub grozy, ale przeważa poczucie bezwładności, wolności, beztroski i szczęścia. Mówiłam do siebie jak bardzo się cieszę z tej chwili, jak poraża mnie to piękno, czar rzeczywistości. Mowilam : "Goodbye Luis, Ania, Agathe, Mexicanos(Juan Carlos i Andy), Camill, Damian, Meimei, Pinto, John, Laura, Elisa, goodbye miasta, miejsca, goodbye mieszkańcy, pracownicy, Henry, panie z piekarni (przemiłe!), wszyscy, których spotkałam.. Goodbye Francjo, Belgio.. Było warto. Piękne przeżycia. Wiele emocji. Poczucie szczęścia. Silne wrażenia. Soki życiowe. Mimo chwil zwątpienia. Mimo płaczu. Z pewnością wrócę tam, by spotkać bliskich mi ludzi. Z pewnością to mój pierwszy, lecz nie ostatni workcamp.

5 A MOŻE ŚWIETLIKI? Helena Mazur O rety! Znowu wrzesień, wakacje minęły nie wiadomo kiedy, a przed uczniami naszego liceum kolejny pracowity rok... Aby przetrwać go pomyślnie, a nawet radośnie, już na początku trzeba postawić sobie zasadnicze i najważniejsze pytanie: jak spędzać czas po lekcjach? Nasza szkoła oferuje w tej kwestii najróżniejsze możliwości... Odrabianie prac domowych, nauka do sprawdzianów, nauka do odpowiedzi ustnych, powtarzanie materiału dla utrwalenia, zajęcia przygotowawcze do matury, spotkania ze szkolnymi przyjaciółmi, SKSy, koło teatralne, polonistyczne, redakcyjne, wolontariat... Ale ponieważ wszystkich powyższych możliwości nie da się rozważyć w jednym artykule, omówmy jedną z nich... Wolontariat działa w Dąbrowskim od lat. Poza organizacją corocznych imprez, jak na przykład Dzień na TAK, wolontariusze zaangażowani są w stałą pomoc w kilku miejscach. Część osób działa w Świetlicy socjo-terapeutycznej na Tamce prowadzonej przez siostry szarytki. Uczęszczają tam uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów, mający trudną sytuacje rodzinną. Dzieci zaczynają schodzić się na świetlicę około godziny 14:00. Przy pomocy wychowawców i wolontariuszy odrabiają lekcje. Mogą korzystać z sali komputerowej, uczestniczą w zajęciach plastycznych, muzycznych, sportowych, grają w gry planszowe, a czasem radośnie biegają po korytarzu i sprawdzają, czy podłoga jest dostatecznie śliska. Gdy pogoda dopisze świetliki mogą wyjść do ogrodu, aby tam spożytkować część energii. Codziennie o 16:00 siostra dzwoni na spotkanie. Wszyscy zbierają się w auli, uczestniczą w krótkiej modlitwie i w zależności od dnia tygodnia: śpiewają, biorą udział w warsztatach z psychologiem albo np. omawiają świetlicowy regulamin. Jeśli któreś z dzieci obchodzi urodziny jest również czas na to aby zaśpiewać Sto lat i złożyć życzenia. W trakcie spotkania, niektórzy myślą już głównie o podwieczorku, który przygotowuje ciocia Halinka. Czasami świetliki pod opieką wolontariuszy i wychowawców wychodzą na spacery bądź wycieczki we wrześniu na przykład było wyście na Uniwersytet Muzyczny na konkurs fortepianowy. Aby rozwijać się kulturalnie nie zawsze trzeba opuszczać świetlicę przy różnych okazjach dzieci wystawiają przedstawienia, a niekiedy ktoś z zewnątrz przyjeżdża, aby przedstawić coś dla świetlików (w zeszłym roku na przykład wędrowna grupa teatralna pokazała Lampę Aladyna ). Zajęcia na Tamce trwają do około 17:30. Potem dzieci wracają do domów. A tam nie mają zbyt dobrej sytuacji. Każde, z około pięćdziesiątki, ma jakieś problemy. Świetliki często pochodzą z rodzin rozbitych, dotkniętych alkoholizmem albo bardzo ubogich. Świetlica daje im możliwość wyrwania się z tego środowiska. Aby mogła funkcjonować, poza współpracą rodziców i wychowawców, niezbędna jest pomoc wolontariuszy. Dlatego, jeśli ktoś ma problem ze zdecydowaniem się, jak chciałby spędzać czas po lekcjach, wolontariat wśród świetlików byłby rozwiązaniem dla niego. Mógłby przychodzić na Tamkę w miarę możliwości, na przykład jeden dzień w tygodniu, w dowolnych godzinach. Poznałby wyjątkowych ludzi i wiele by się przy nich nauczył. Przebywałby w jedynej w swoim rodzaju, rodzinnej, tamkowoświetlicowej atmosferze. I może związałby się z tym miejscem i z ludźmi na lata. Tak jak część absolwentów naszej szkoły, którzy po zakończeniu liceum wciąż przychodzą na Tamkę (na przykład jak ja). PROPOZYCJE WRZESIEŃ

6 Inne oblicze warszawskiej Pragi czyli WIELOKULTUROWA PRZEPRAWA PODWÓRKOWA Praga Północ kojarzy się Warszawiakom jednoznacznie: stare, zniszczone kamienice, ponure zaułki, bazar Różyckiego i podwórka opanowane przez młodocianych bandytów, czy raczej przez dzieci, które pozbawione należytej opieki często nadużywających alkoholu rodziców nie wiedzą, co ze sobą zrobić. Teraz na szczęście zaczęło się to zmieniać, jednak po dziś dzień wielu mieszkańców stolicy słysząc nazwy ulic takich jak Brzeska czy Ząbkowska tylko marszczy się w gniewie, przypominając sobie, jak niegdyś, wieczorem, zostali na nich napadnięci i okradzeni z całej miesięcznej wypłaty Władze Pragi postanowiły jednak zerwać ze starym, negatywnym wizerunkiem i z roku na rok na praskich ulicach pojawia się coraz więcej przytulnych kawiarenek i galerii artystycznych. Przybywa również cyklicznych obchodów i festynów. Jednym z nich są właśnie Praskie Spotkania z Kulturą. Żaneta Dela Tegoroczna, szósta już edycja, odbyła się w niedzielę 6 września i obfitowała w wiele przyciągających oko i ucho wydarzeń. Tematem przewodnim były mniejszości kulturowe i etniczne, wbrew pozorom mało znane Polakom, a określane przez nich bolesnymi stereotypami. Ich sztuka i kultura została przedstawiona w dość niekonwencjonalnej formie: wszystkie wystawy znajdowały się nie w galeriach, a na świeżym powietrzu. Mówiąc jeszcze konkretniej: na owianych złą sławą podwórkach tamtejszych kamienic. Obchody rozpoczęły się dokładnie w południe, ja jednak pojawiłam się na nich dopiero wczesnym wieczorem. Trafiłam akurat na koncert Ivana Mladka i jego Banjo Band, którzy stali się sławni w Polsce dzięki wygrzebanej przez kogoś w Internecie starej piosenki o chwytliwym tytule Jožin z bažin (Józek z bagien). Spojrzałam na plan imprezy i spostrzegłam, że ominęła mnie tak reklamowana przez organizatorów Parada w rytmie samby Przecisnęłam się jakoś przez tłum ludzi i weszłam do pierwszego podwórka, gdzie powitała mnie rozwieszona na jednym ze stoisk flaga Gruzji. Koło niej stała pani w stroju regionalnym i zachęcała do kupna gruzińskiego alkoholu, z czego niestety nie skorzystałam, bo dowód osobisty zajmie honorowe miejsce w moim portfelu dopiero za rok. Kolejne podwórko poświęcone było Wietnamowi i Dalekiemu Wschodowi. Od razu rzuciły mi się w oczy wielobarwne fotografie z tamtych terenów, czerwone lampiony, manekiny odziane w kimona i teatr lalek. Właśnie trwał spektakl i tłum dzieci w pierwszym rzędzie, a dorosłych w dalszych obserwował poczynania marionetek. Nie mogąc nic zobaczyć, poszłam dalej, prosto do podwórka arabskiego, tętniącego egzotyczną muzyką i charakterystyczną wonią z fajek wodnych. Jedna z pań właśnie malowała dziew- 6 PROPOZYCJE WRZESIEŃ 2009

7 czynce tatuaż henną, inna robiła masaż twarzy leżącemu pod baldachimem mężczyźnie. Największe tłumy były jednak koło stoiska z jedzeniem. Minęłam podwórko żydowskie, gdzie trwały warsztaty liternictwa hebrajskiego i przeszłam do usytuowanego na bazarze Różyckiego podwórka słowackiego. Tamtejsza plenerowa wystawa malarstwa Braňo Jánoša oraz happening pop-art posłowacku Jerzego Lassoty i Mirosława Długosza szczególnie mnie urzekły. Nieco dalej znajdowało się podwórko indyjskie, gdzie przy akompaniamencie hinduskiej muzyki ludzie buszowali w stoiskach z indyjską herbatą, przyprawami i ubraniami, naprzeciwko zaś podwórko afrykańskie, gdzie trwały warsztaty gry na bębnach. Zdążyłam jeszcze wpaść na mecz piłki nożnej (Polska Reprezentacja Dziennikarzy kontra Brazylia) i jako ostatnie odwiedziłam podwórko ukraińskie, gdzie oprócz warsztatów garncarstwa i degustacji barszczu była wystawa obrazów ukraińskich malarzy. Na koniec pełnego wrażeń popołudnia zostałam jeszcze na koncercie zespołu Russkaja, który grał tak żywiołową muzykę, że wszyscy zaraz poderwali się do tańca i dzikich skoków. Ciężko opisać tę imprezę jednym słowem. Kolorowa? Żywiołowa? Oryginalna? Ale na pewno zapadająca w pamięć, zrywająca ze starym, złym wizerunkiem Pragi i robiąca apetyt na siódmą odsłonę Praskich Spotkań z Kulturą za rok! Ta tendencja powtórzyła się również na podwórku bałkańskim. Tamtejsze specjały jednak bardziej przypadły mi do gustu, a w szczególności serbska pyta z serem. Jako kolejne odwiedziłam podwórko japońskie, gdzie głównymi atrakcjami było kaligrafowanie na życzenie imion i znaków przez Japończyków, nauka zakładania kimona i warsztaty origami. Potem nieco zmieniłam klimat i przeniosłam się na Kubę, gdzie wielkie, emanujące wszystkimi kolorami tęczy obrazy podpierały ściany kamienic, robiąc miejsce dla ustawionej pośrodku sceny, gdzie tańczono kubańską salsę i rumbę. PROPOZYCJE WRZESIEŃ

8 Królu Michaelu, żegnamy Cię. W czerwcu pożegnaliśmy wielką postać. Niezwykłego artystę, który zmienił nasze spojrzenie na sztukę, prawdziwego prekursora nowych nurtów, człowieka, do którego stylu, nawiązują teraz dziesiątki gwiazd i miliony fanów na całym świecie. Pierwszego tak uwielbianego muzyka od czasów Elvisa Presleya. Żegnamy dzisiaj człowieka, którego zgubiła sława; nastolatka w ciele pięćdziesięcioletniego, schorowanego człowieka. Żegnamy osobę samotną, opuszczoną nawet przez najbliższych, która swobodnie mogła czuć się tylko w towarzystwie dzieci. Żegnamy ekscentryka i zarazem wielkiego wrażliwca. Osobę, która jako jedna z niewielu mogła powiedzieć nam, jaka jest prawdziwa cena sławy, ile można przez nią stracić, jak uzależnia i jak zmienia życie. Poznaliśmy człowieka, który się w niej zatracił i zamiast mu współczuć drwiliśmy z jego odpadającego nosa, nie zastanawiając się nad tym jak bardzo jest zagubiony, wykorzystany przez fałszywych doradców i przyjaciół. Zastanówmy się, kim właściwie był Michael Jackson? Bohaterem tragicznym? Geniuszem? Inspiratorem? Zbadajmy wspólnie jego historię i jednocześnie złóżmy mu hołd, jako wielkiej postaci. Niczym królowi. Bo bez wątpienia można go nim nazwać. Królu Michaelu nigdy Cię nie zapomnimy. Trochę mnie boli, że trzeba było jego śmierci, by się przekonać, że Michael jest wieczny. I nie ma znaczenia, że do końca pozostał Piotrusiem Panem... -Marek Niedźwiecki Dzisiaj często przeglądam telewizyjne archiwa- widzę, że większość artystów zestarzała się, przebrzmiała, odeszła w niepamięć. Jestem Maria Dybcio 8 PROPOZYCJE WRZESIEŃ 2009 przekonany, że Jackson przetrwa niejedną próbę czasu. Jego muzyka ma genialną jakość. -Krzysztof Szewczyk Nie chcę być świadkiem pełnego patosu roztrząsania, czy Michael był mesjaszem, który utorował drogę czarnoskóremu prezydentowi. Nie pobiegnę do sklepu, by kupić reedycję jego płyt, bo chociaż żadnej nie kupiłem, to znam je wszystkie. Na tym właśnie polega olbrzymia siła Jacksona. -Marcin Prokop Hasłem przewodnim życia Michaela Jacksona była Karność i dyscyplina, jaką już od najmłodszych lat narzucał mu jego ojciec, niespełniony artysta oraz zwyczajny tyran maltretujący synów. Być może dzięki ambicjom, których sam nie zrealizował, łatwo udało mu się odkryć ogromne talenty sceniczne jego dzieci. Pomógł, więc pięciorgu braci założyć zespół- The Jackson 5 i został ich menadżerem. Pierwszy przebój grupa wylansowała, kiedy Michael miał zaledwie 11 lat, przez co został pozbawiony części dzieciństwa. Być może, dlatego w późniejszych latach swojego życia chciał do niego powrócić, budując bajkowy Neverland. Rodzinny zespół nie był jednak szczytem marzeń ambitnego nastolatka. Karność, dyscyplina i przede wszystkim ciężka praca zrobiły z niego gwiazdę, jakiej jeszcze nie widział świat. Godzinami ćwiczył w pokoju bez luster (by nie przybierać sztucznej pozy) Moonwalki i inne charakterystyczne dla niego figury, by stać się Michaelem, którego pamiętamy dzisiaj i którego pamięć nie zaginie. Pierwszym solowym albumem Jacksona był wydany w 1979 roku Off the wall przy współpracy z Quincy Jonesem, Rodem Tempertonem, Steviem Wonderem i Paulem McCartneyem. Kolejnym al-

9 bumem Michaela Jacksona był najpopularniejszy krążek wszechczasów Thriller, z którego pochodzą największe hity Michaela. Teledysk nakręcony do Piosenki Thriller był także pierwowzorem swojego gatunku- po raz pierwszy teledysk został zrealizowany, jako minifilm, starannie wyreżyserowane dzieło, pełne efektów specjalnych i doskonałej scenografii. Kolejny krążek Jacksona Bad także przyniósł mu ogromną popularność, mimo że zawarte na nim teksty miały teraz zupełnie inny wydźwięk. Zamiast opowiadać tylko o radości, tańcu, śpiewie i miłości ukazywały także trud życia gwiazdora, a przede wszystkim zmagania z paparazzi (np. Piosenka Leave me alone ). Pozostałe albumy Jacksona nie cieszyły się już tak wielką popularnością. Złą passę Michael miał przełamać swoją ogromną trasą koncertową, którą planował rozpocząć latem. Życie prywatne Jacksona nigdy nie było szczęśliwe- mimo sukcesów scenicznych, król nie umiał ułożyć sobie życia. Jego małżeństwo z Lisą Marie Presley zakończyło się po zaledwie 16 miesiącach, zaś te z pielęgniarką Debbie Rowe, która urodziła mu upragnionego syna i córkę, przetrwało trzy lata. Michael jak nikogo innego na świecie kochał swoje dzieci, to z nimi spędzał najwięcej czasu, bawił się, cieszył każdą chwilą, planował nawet nagrać wspólną piosenkę. Teraz chyba tylko one mogą odczuć prawdziwy brak jego osoby, ponieważ jedynie w ich dziecięcych sercach próżno byłoby szukać fałszu, który otaczał ich ojca. Jednak czy jego dzieci ukrywające się dotąd za maskami przy każdym wyjściu ze swojej posiadłości są w stanie żyć w społeczeństwie, czy ich troskliwy ojciec potrafił zapewnić im, choć w najmniejszym stopniu normalne dzieciństwo i czy nauczył ich jak żyć i postępować? Najprawdopodobniej nigdy się tym nie dowiemy, jego dzieci żyją, bowiem w szczelnie zamkniętym własnym świecie. Z dala od wszystkiego, od szumu mediów, od fanów, ale niestety też od rówieśników. Z całą pewnością nie jest łatwo być dzieckiem wielkiej gwiazdy, nawet jeśli kochanym z całego serca. W pewnym momencie wszystko w życiu Michaela zaczęło się sypać- oskarżono go o molestowanie seksualne chłopca. Początkowa stawka za wycofanie zarzutu wynosiła 1 mln dolarów jednak kilka lat później wzrosła do 20 milionów. W 2005 roku nastąpił moment krytyczny Jacksona. Został on oskarżony o wykorzystywanie seksualne piętnastolatka chorego na raka, szerzenie pornografii, rozpijanie i deprawowanie nieletnich. Wszystko działo się na łamach spragnionej gorących tematów prasy. W ten sposób Jackson, choć został uznany za niewinnego stracił reputację i gigantycznie się zadłużył. Ponadto był już bardzo chory. Lekarze zgodnie orzekli, że jest wrakiem człowieka. Ma zrujnowaną wątrobę, a także popadł w alkoholizm, lekomanię, ciężką depresję, bulimię, anoreksję, a także przewlekłą chorobę płuc. Jak powiedział jeden ze współpracowników Jacksona- Michael nie jadł, nie spał, a kiedy już zasnął miał koszmary, że ktoś go zamorduje. Zamartwiał się, że zawiedzie swoich fanów. Poddał się. Jego głos, jego taniec nie były już takie jak dawniej. Myślę, że wolał umrzeć, niż skompromitować się na scenie. Lekiem na wszystkie problemy miała być trasa koncertowa, do której jednak nie doszło, choć jeszcze dwa dni przed śmiercią Michael ćwiczył choreografię, tak żeby wszystko jednak wypaliło. By nie musiał znosić kompromitacji ani zawiedzenia na twarzach fanów. Michael Jackson zmarł w wieku pięćdziesięciu lat, 25 czerwca 2009 roku na atak serca. Może dopiero teraz udało mu się uciec do prawdziwej krainy wiecznej młodości, do swojej własnej Nibylandii, niebędącej już jej imitacją. Tam gdzie nie musi nic udawać, gdzie ciągle jest małym chłopcem. Tam, gdzie nie jest już sam. PROPOZYCJE WRZESIEŃ

10 Skrzypczaka pamięci żałobny artykuł Filip Urbański 10 PROPOZYCJE WRZESIEŃ sierpnia bieżącego roku dzień jak co dzień. Piękne sierpniowe słońce oświetla płytę i pas startowy wojskowego lotniska w Leźnicy Wielkiej. Tam wylądował samolot transportujący do kraju ciało poległego w Afganistanie kpt. D. Ambrozińskiego. Do zebranych przemawia Dowódca Wojsk Lądowych gen. broni Waldemar Skrzypczak, mówi: My wiemy, czym walczyć - nie urzędnicy, biurokracja. Chcemy, aby nas słuchano. Zabrano nam kompetencje pozostawiając odpowiedzialność. To walka, pole bitwy pisze nowe przepisy, a nie urzędnicy. Jeśli wam, żołnierzom, nie wierzą, to co ja mam wam powiedzieć?. Zaczyna się piekło. Te słowa wywołały lawinę komentarzy. Minister Obrony Narodowej stwierdza, iż gen. Skrzypczak podważył zasadę cywilnej zwierzchności nad armią. Rusza nagonka ministerialna. Jaki jest tego finał? 15 września Skrzypczak przestaje być Dowódcą Wojsk Lądowych. Wszyscy powinniśmy się dobrze zastanowić czego naprawdę dotyczył ten spór. Żołnierze Wojska Polskiego zaangażowani w misje pokojowe i stabilizacyjne w różnych częściach globu oraz pełniący służbę w kraju borykają się z różnymi problemami. Obowiązkiem dowódców jest sygnalizowanie tych problemów drogą służbową. Niestety jest to droga kręta, a na jej końcu może znajdować się mur niezrozumienia i niechęci. Co robić w sytuacji, gdy o ten właśnie mur rozbijają się wołania o sprzęt mogący uratować życie w warunkach bojowych? Generał Skrzypczak w swym wystąpieniu zwrócił się do nas wszystkich. Czy mógł to zrobić? Moim zdaniem działał w stanie wyższej konieczności. Istotą sprawności i szeroko pojętej dobrej organizacji armii jest zaufanie żołnierzy do przełożonych. W chwilach zagrożenia nie ma czasu na roztrząsanie każdego słowa w rozkazie. Podkomendni wykonując go pokładają swoistą nadzieję w umiejętnościach dowódców. Decyzje Ministra Obrony Narodowej mają wobec żołnierzy moc rozkazu. Czy choćby najwybitniejszy historyk sztuki i psychiatra jednocześnie posiada wystarczający zasób wiedzy z dziedziny nauk wojskowych, aby powierzać mu sprawy obrony 38 milionowego państwa w środku Europy? To właśnie pytanie coraz częściej zaczęli zadawać sobie dowódcy, którzy biorą odpowiedzialność za życie swoich podkomendnych. Cywilna kontrola nad armią ma służyć powstrzymaniu ewentualnych zakusów autorytarnych wychodzących z jej kręgów. Jednak czy chodzi o to, aby klasa polityczna mogła robić bezkarnie to co jej się żywnie podoba? Dlaczego Ministerstwem Finansów musi kierować ekonomista, a Ministerstwem Obrony kieruje psychiatra? Niestety są na tym świecie rzeczy, które się filozofom nie śniły. Makabrycznego krajobrazu polskiej obronności dopełnia fakt, iż z każdym rokiem wzrastają w MON wydatki na PR, a środki na inwestycje i modernizację są wydatkowane nieracjonalnie. W tegorocznym i tak okrojonym budżecie zabrakło środków na dozbrojenie kontyngentu w Afganistanie, ale za to będziemy mieć nowe samoloty transportowe. W marcu tego roku miałem okazję zadać gen. Bieńkowi, uważanemu powszechnie za bliskiego współpracownika obecnego Ministra Obrony, pytanie dotyczące przetargu na śmigłowce wielozadaniowe i transportowe dla polskiej armii. Odpowiedź, którą otrzymałem zdziwiła mnie bardzo, ponieważ usłyszałem o planowanym połączeniu w jeden przetarg zapotrzebowania armii, policji, straży granicznej i lotniczego pogotowia ratunkowego. Śmigłowiec sanitarny po godzinach będzie w razie potrzeby zwalczał czołgi. Nierealne? Od dwóch lat czekam na cud może to właśnie jego zapowiedź. Do sierpniowego przesilenia doszło z powodu kryzysu zaufania kadry dowódczej wobec cywilnego kierownictwa resortu. Satysfakcja jaką dała politykom złożona na tacy głowa generała Skrzypczaka jako Dowódcy Wojsk Lądowych nie będzie trwała wiecznie. W ostatnich dniach dymisją zagroził szef Dowództwa Operacyjnego Sił Zbrojnych gen. broni Bronisław Kwiatkowski. Takie sytuacje będą się powtarzać dopóki ktoś nie przywróci Siłom Zbrojnym ich normalnego statusu.

11 Powstanie Warszawskie 1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17: 00 rozpoczęło się Powstanie Warszawskie. Walka ta nie była spontanicznym i bezmyślnym chwyceniem za broń, ale starannie przemyślną i zaplanowaną częścią planu Burza, które miało na celu wyzwoleniu tych terenów, na które wejdą Sowieci by przywitać ich z pozycji gospodarzy, nie zaś tych, którzy potrzebują pomocy. Pomocy radzieckiej spodziewano się zresztą w przeciągu kilku dni. Hitlerowcy mieli miażdżącą przewagę w uzbrojeniu, walki były, więc nadzwyczaj ciężkie. Zgodnie z rozkazem naziści walczyli bezlitośnie, nie biorąc jeńców, mordując zarówno powstańców, jak i zwykłych cywilów mężczyzn, kobiety, dzieci. I tak na przykład: bombardowali szpitale, a gdy słyszeli głosy dochodzące z kanałów( środek komunikacji podczas Powstania) to wrzucali tam granat, lub wpuszczali gaz. Z kolei Powstańcy walczyli o dobro mieszkańców, więc podczas walk nie atakowali ani szpitali, ani kamienic; zdarzały się też przypadki, gdy polskie sanitariuszki zabierały z pola walki rannych Niemców... Powstanie miało trwać ledwie kilka dni, a zakończyło się 2 października po 63 dniach walki. Zginęło w nim powstańców, cywilów i Niemców. Podczas Powstania Warszawa wiele razy była bombardowana, a po zakończeniu walk Hitlerowcy z premedytacją zniszczyli to, co ocalało. Ok. 85% miasta legło w gruzach. Wielowiekowy dorobek kulturowy został zniszczony. Późniejszą, powojenną Warszawę odbudowano według zaleceń Stalina w większości w stylu socrealistycznym. Po Powstaniu stosunki dyplomatyczne między Polską a Aliantami pogorszyły się. Anglicy przestali wspierać AK dostawami sprzętu. Roosvelt dał Stalinowi wolną rękę w sprawach Europy Wschodniej. Oprócz tego pozycja Mikołajczyka (polskiego ambasadora w Moskwie) w rozmowach ze Stalinem została osłabiona. Czy było warto? Jan Jeż Chociaż zapewne niewielu zdaje sobie z tego sprawę, ta walka zatrzymała sowiecką ekspansję. Gdyby, bowiem Armia Czerwona wyzwoliła Warszawę w sierpniu 1944, to od razu ruszyłaby na zachód, na Berlin, a wtedy w ręku Stalina znalazłoby się dużo więcej terenów. Przez lata komunizmu w Europie nauczano, że Powstanie Warszawskie było niepotrzebne i bezsensowne, przedstawiano je w jak najgorszym świetle, umniejszając jego rolę. Dopiero po upadku komunizmu polscy historycy zaczęli dokładniej je badać, próbując oddać należyty honor tym, którzy brali w nim udział. Niektórzy naukowcy twierdzą, że była to bezsensowna walka, że nie osiągnięto przez nią żadnego z zamierzonych celów. Warszawa została zburzona, wiele tysięcy ludzi zostało zamordowanych, lub zginęło w boju. Mówią nawet, że Powstanie było osobistym sukcesem Stalina. Niestety, jest to prawdą: w walce zginął przecież kwiat polskiej inteligencji, kwiat polskiej młodzieży, AK właściwie przestało być dla niego problemem, opozycja została prawie całkowicie zniszczona. Przywódcom Powstania zarzuca się, że Powstanie było źle przygotowane taktycznie, że walka ta nie miała praktycznie żadnego znaczenia militarnego. Należy tu jednak zaznaczyć, że Powstańcy liczyli na pomoc Aliantów i Armii Czerwonej, której właściwie nie otrzymali. Co prawda, miały miejsce zrzuty sowietów, ale takie, że np.: broń zrzucano w zupełnie innej części miasta niż amunicję sowieci mieli inne typy broni niż reszta świata, także pasowała do nich tylko sowiecka amunicja). Jeśli zaś chodzi o Aliantów, to ci nie otrzymali zgody Stalina na lądowanie na terenach wyswobodzonych przez Armię Czerwoną (nie starczyłoby im paliwa w samolotach). Pewna osoba, która przeżyła Powstanie PROPOZYCJE WRZESIEŃ

12 Warszawskie, wypowiedziała się o nim w ten sposób: Nie było warto. Tyle ludzi zginęło. Niestety, w słowach tych jest niemało prawdy. Chociaż dzisiejsi historycy, mówiąc o stratach wśród cywilów, używają raczej liczb takich jak tys., to i tak jest to liczba olbrzymia. Jednak wielu historyków uważa, że Powstanie miało wielkie znaczenie, nie tylko moralne, ale i strategiczne. Powstanie nie mogło nie wybuchnąć. Nam, ludziom żyjącym w XXI wieku historia ta wydaje się odległą, ale przecież żyją wśród nas ludzie, którzy brali udział w tej heroicznej walce. Bierność oznaczałaby przyzwolenie na to, co hitlerowcy robili w Polsce - na obozy koncentracyjne, na mordowanie setek tysięcy, milionów bezbronnych i niewinnych ludzi, na niszczenie polskiej inteligencji, ośmieszanie polskiej kultury... Pewna osoba, która przebywała w Warszawie w dniach Powstania, zapytana o sens tej walki o to, czy było warto toczyć ten bój, powiedziała: Na pewno tak. Gdyż znajdowaliśmy się w takiej sytuacji, że i tak znaleźlibyśmy się pod okupacją czy to niemiecką, czy to sowiecką. Byliśmy już rozszarpani przez pakt Ribbentrop- Mołotow. Owemu zrywowi patriotycznemu zarzuca się, że był pozbawiony jakichkolwiek osiągnięć militarnych a przecież strona niemiecka straciła w nim aż ludzi, z czego zginęło, a zostało rannych. Heinrich Himmler powiedział nawet, że była to walka najbardziej zażarta pośród prowadzonych od początku wojny, równie ciężka jak walka uliczna o Stalingrad.. Nie wolno też zapominać, że Powstanie nie było zwykłą walką. Był to słuszny bój o wolność, którą ceniono wyżej niż życie ludzkie i wszelkie dobra materialne. Jak więc ocenić Powstanie Warszawskie? Czy uznać je za szaleństwo, za bezsensowną walkę, a może za szlachetny bój o wolność i honor? Czy te setki tysięcy istnień ludzkich warto było oddać w imię wolności? A może jest ona warta o wiele więcej? Jakkolwiek byśmy nie oceniali Powstania Warszawskiego, to musimy pamiętać, że tam ludzie ginęli ZA NASZĄ I WASZĄ WOLNOŚĆ. Uznanie, więc, że był to trud nadaremny równało-by się z opluciem ich poświęcenia i odrzuceniem ich ofiary. 12 PROPOZYCJE WRZESIEŃ 2009

13 Wielu historyków i znawców problemów politycznych dochodzi do wniosku, iż położenie geopo- Położenie polityczne Polski jest dla niej przekleństwem. Przez wieki państwo to, leżące w sercu Europy, stanowiło arenę walk często niebędących w jego interesie. W czasach upadku polskiej państwowości przez ziemie Korony i Litwy maszerowały wojska państw ościennych dążące z zachodu na wschód lub ze wschodu na zachód. Wszystkie te konflikty stanowiły kolejny cios dla gospodarki i demografii naszych ziem. Jednak to co przyczyniło się do zaborów jednocześnie umożliwiło odrodzenie państwa. Konflikt trzech zaborców pozwolił po 123 latach niewoli wskrzesić Rzeczpospolitą. Już w drugim roku swego istnienia II RP w oczach bolszewików miała być pomostem, po którym Armia Czerwona wkroczy do rewolucyjnych Niemiec i poniesie sztandar komunizmu aż po Ocean Atlantycki. Jednak dzięki determinacji całego narodu na polach Ossowa i Radzymina udało się uratować Europę Zachodnią przed butem zdziczałego sołdata. Jakiej podzięki za to bohaterstwo doznała Polska? W dwudziestoleciu międzywojennym głównym sojusznikiem naszego kraju miała być Francja. Współpraca polityczno-wojskowa miała dotyczyć głównie neutralizacji zagrożenia ze strony naturalnego wroga obu państw Niemiec. Niestety Francuzi nigdy do końca nie byli przekonani o konieczności istnienia państwa polskiego w granicach ustalonych przez Traktat wersalski i pokój ryski. W sierpniu 1920 r., gdy pod Warszawą decydowały się losy Europy przedstawiciele Francji proponowali marszałkowi Piłsudskiemu rozpoczęcie rozmów z Sowietami i wytyczenie granicy wschodniej na linii Curzona (w przybliżeniu przebiegała wzdłuż dzisiejszej wschodniej granicy RP). Ta propozycja została odrzucona. Decyzja ta, z naszego punktu widzenia jak najbardziej słuszna, zaważyła na pojmowaniu problemów Polski przez elity polityczne Francji aż do roku Nieoficjalnie politycy francuscy twierdzili, iż Polska nie przyjmując linii Curzona sama prowokuje Związek Sowiecki do ataku. Jeżeli zaś chodzi o politykę wobec Niemiec odrzucona została propozycja wojny prewencyjnej przeciwko hitleryzmowi zgłoszona kanałami poufnymi przedstawicielom Francji przez marszałka Piłsudskiego już w roku W czasie ośmiu pokojowych miesięcy 1939 r. na Zachodzie, do którego łatwiej dochodziła propaganda niemiecka niż stanowiska rządu RP nikt nie chciał umierać za Gdańsk. Do gwarantującej nasze bezpieczeństwo Francji dołączyła Wielka Brytania. Polacy naprawdę Cios w plecy Filip Urbański PROPOZYCJE WRZESIEŃ 2009 To wydarzenie w naszej historiografii powszechnie jest określane jako cios w plecy. Być może nie doszłoby do niego gdyby już na początku września nasi sojusznicy zaatakowali Niemcy z zachodu. wierzyli w reakcję sojuszników w przypadku wybuchu wojny. Srodze się zawiedli. Co prawda 3 września obydwaj nasi sojusznicy wypowiedzieli wojnę III Rzeszy, ale była to dziwna wojna. 17 września naszą granicę wschodnią przekroczyły jednostki Sowieckie. To wydarzenie w naszej historiografii powszechnie j e s t o k r e ś l a n e j a k o c i o s w plecy. Być może nie doszłoby do niego gdyby już na początku września nasi sojusznicy zaatakowali Niemcy z zachodu. Dzisiaj w XXI wieku nasze położenie geograficzne powinno być uznawane za błogosławieństwo. Przecięcie szlaków komunikacyjnych biegnących z zachodu na wschód i z południa na północ Europy predestynują nas do przyjęcia roli gospodarczo - kulturalnego łącznika pomiędzy tymi rejonami naszego kontynentu. Jesteśmy członkami NATO i Unii Europejskiej co gwarantuje nam w s z e c h s t r o n n ą pomoc ze strony licznych sojuszników. I w tym momencie wiele osób zakończyłoby wywód o naszej sytuacji. Jednak moja refleksja nad nią będzie bardziej gorzka. Obciążeni bagażem wielowiekowych doświadczeń musimy zawsze pamiętać, iż niepodległość nie jest nam dana raz na zawsze. Każdego dnia powinniśmy umacniać ją poprzez wielopłaszczyznowe działania kreślone w wymiarze strategicznym. To, że w chwili obecnej nie możemy wskazać jasno zagrożenia dla naszego bytu państwowego nie oznacza, iż takie zagrożenie nie pojawi się w kolejnych latach. Za głównego sojusznika uważamy USA jednak do tej pory nie mamy podpisanej ze Stanami Zjednoczonymi umowy bilateralnej gwarantującej ich pomoc w razie niebezpieczeństwa. Niestety 17 września tego roku, wykazując normalną jak na warunki amerykańskie ignorancję, rząd USA powstrzymał wykonanie umowy o budowie w naszym kraju elementów tarczy antyrakietowej. Polska doktryna obronna oparta na założeniach Sojuszu Północnoatlantyckiego zakłada w razie ataku ścisłe współdziałanie z sojusznikami. A co zrobimy gdy ich pomoc będzie miała nadejść dopiero za kilka dni? W ostatnich dniach na Białorusi odbywają się ćwiczenia białorusko rosyjskie Zapad Ich scenariusz zakłada odparcie ataku ze strony Polski. To nam bardzo pochlebia i jednocześnie pomniejsza zdolności analityczne wschodnich sztabowców, którzy jeszcze nie zauważyli, że Polska jest niezdolna do jakiejkolwiek akcji zaczepnej. 13

14 Baczyńskiemu hołd oddajmy Oddzielili Cię syneczku od snów co jak motyl drżą Haftowali Ci syneczku smutne oczy rudą krwią malowali krajobrazy w żółte ściegi pożóg wyszywali wisielcami drzew płonące morze wyuczyli Cię syneczku ziemi Twej na pamięć gdyś jej ścieżki powycinał żelaznymi łzami odchowali Cię w ciemności odkarmili bochnem trwóg przemierzyłeś po omacku najwstydliwsze z ludzkich dróg i wyszedłeś jasny synku z ciemną bronią w noc i poczułeś jak się jeży w dźwięku minut zło zanim padłeś jeszcze ziemię przeżegnałeś ręką czy to była kula, synku? Czy to serce pękło? Maria Dybcio Krzysztof Kamil Baczyński Elegia o chłopcu polskim 14 PROPOZYCJE WRZESIEŃ 2009 Kiedy po raz pierwszy przeczytałam Elegię o chłopcu polskim przeszedł mnie dreszcz. Było to na lekcji polskiego w gimnazjum. Wrażenie, które wtedy wywarł na mnie ten wiersz trwa do dziś. Pamiętam moje rozważania, pytania, całkowite oderwanie się od rzeczywistości, od szkolnej ławki, koleżanek i tablicy. Zastanawiałam się wtedy kim mógłby być ten chłopiec? Czy kochał jakąś dziewczynę? Czy lubił poezję? Czy miał siostry, braci? Czy oni też walczyli? Czy Baczyński znał go osobiście? A może po prostu go wymyślił? A może pisał o sobie? Po jakimś czasie wyrwałam się z moich rozmyślań. Wtedy właśnie uświadomiłam sobie, że to najpiękniejszy wiersz jaki czytałam w życiu. Przeraził mnie i wzruszył. Pobudził we mnie coś, czego wcześniej nie czułam. Zrozumiałam, że muszę wykorzystać życie, jak tylko się da i nie roztkliwiać się nad swoim losem z powodu małych potknięć i niepowodzeń. Wystarczy posłuchać, przeczytać, żeby zobaczyć jak wyglądało życie w tamtych czasach. Wtedy wszyscy ludzie walczyli. Nie poddawali się. A nam wystarczy jedna przeszkoda abyśmy doszli do wniosku, że nie chcemy się podnosić. Boimy się ponownego upadku. Mam wrażenie, że życie w okresie wojny w pewnym sensie było piękne. Wtedy odczuwało się wszystko intensywniej. Miłość. Tęsknotę. Ludzie chcieli zmienić świat, byli silni wewnętrznie i pełni determinacji. Piękna była miłość do ojczyzny, która ich wypełniała. Choć dzisiejszy świat jest zupełnie inny, wiersze takie jak Elegia o chłopcu polskim mogą otworzyć oczy każdemu z nas. Wystarczy tylko przysiąść, zatrzymać się i poczytać. To wcale nie jest wiele. Wracając jednak do treści wiersza. Jak trudno jest wyobrazić sobie co mogli czuć rodzice tych zmarłych chłopców? Co my byśmy zrobili gdyby najważniejsza dla nas osoba odeszła? Wtedy każdego dnia setki matek traciły swoje dzieci. Setki kobiet traciły mężczyzn swojego życia, z którymi wiązały plany na przyszłość, którym śnił się mały domek jak w wierszu innego poety zmarłego podczas Powstania Warszawskiego- Tadeusza Gajcego Moja mała. Mimo to owe kobiety także walczyły. Choć na pewno nie raz nie widziały sensu dalszego życia. Elegia o chłopcu polskim jest wierszem wyjątkowym. Pięknym, ujmującym. Powiedziałam go sobie dzisiaj stojąc przed tablicą upamiętniającą miejsce śmierci Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. A może powiedziałam go samemu Baczyńskiemu...

15 65 lat historii Marta Pawlikowska MartaDo Waszych rąk oddajemy czwartą już część naszego Przewodnika. Warszawa z czasów Powstania miejsca upamiętniające ten okres prawdopodobnie niedługo już przestaną istnieć. Artykuł ten ma przedstawić Wam ważniejsze miejsca z tego czasu. Miejsca, gdzie Powstańcy pokazali swoje bohaterstwo, odwagę, wolę walki oraz ogromną ofiarność. Pamiętajmy! Modlitwa za Warszawę Teodor Bujnicki Modlimy się za naszą stolicę, Z której jesteśmy dumni, Za jej bohaterskie sprawy, Za jej skrwawione ulice. Za poległe kobiety i dzieci, Za żołnierzy na stanowiskach, Za piosenkę, co jak gwiazda świeci Nad baterią, nad rowem strzeleckim. PROPOZYCJE WRZESIEŃ

16 Do broni w szeregach AK drukarnia w oficynie ul. Chmielna 18 Ej, jeszcze kiedyś gruchną strzały, poleci miastem tupot nóg, błyśnie w ciemności orzeł biały i zadrży wróg Jan Romocki Wizja W oficynie drukarskiej rodziny Główczewskich (do dziś zresztą istniejącej) drukowano plakaty wzywające do obrony kraju (w 1939 r.), a w czasie Powstania Warszawskiego afisze wzywające do walki z okupantem i pomocy potrzebującym. Po wojnie rodzina Główczewskich utraciła zakład, który upaństwowiono. Odzyskała go dopiero w latach 90. Oficyna, w której działała drukarnia ma zostać zburzona. Warszawa ma zostać zburzona... Niemcy w Cristalu ul. Bracka 16 Dniem czy nocą idziemy wytrwali, w bitwach ogień hartuje nam pierś, myśmy dawno już drogę wybrali jeśli nawet powiedzie przez śmierć... Krzysztof Kamil Baczyński 16 PROPOZYCJE WRZESIEŃ 2009

17 Kamienica, w której do 1. sierpnia 1944 r. mieściła się restauracja Cristal, została spalona już w pierwszych dniach Powstania. Jeszcze w sierpniu, w ruinach budynku, Niemcy rozstrzelali 90 osób. Żołnierze niemieccy zajmowali wysunięte pozycje, ostrzeliwując Bracką i Aleje Jerozolimskie. We wrześniu, w ruinach Cristalu doszło do spotkania Powstańców z Niemcami. Rozmowy prowadzone były w kamienicy przy ul. Foksal sierpnia, na skutek prowadzonych rozmów, doszło do kilkugodzinnego zawieszenia broni. W tym czasie Powstańcy zabrali zrzutowy zasobnik, natomiast Niemcy swoich zabitych. Przez cały czas na środku alei Jerozolimskich trwała rozmowa obydwu walczących stron, filmowana przez polskiego operatora Stefana Bagińskiego. Po wojnie, na rogu al. Jerozolimskich i Brackiej postawiono budynek o zupełnie innym kształcie. Mieści się tam siedziba Orbisu. Tylko świnie siedzą w kinie! Kino Palladium ul. Złota 7/9 Oto dziś dzień krwi i chwały Oby dniem wolności był W tęczę Franków orzeł biały Patrząc lot swój w niebo wzbił Słońcem lipca podniecany Woła na nas z górnych stron : Powstań Polsko, skrusz kajdany Dziś twój tryumf, albo zgon! Warszawianka Kino to zostało otwarte na kilka lat przed wojną. W stanie niemal niezmienionym przetrwało do 2000 r. Podczas okupacji Niemcy zmienili je na kino nur für Deutsche o nazwie Helgoland. Natomiast w czasie Powstania wyświetlano tu kroniki filmowe pt. Warszawa walczy. Tutaj też zostały przeniesione filmowe montażownie, gdy zakład przy ul. Leszczyńskiej 6 został zniszczony. W gmachu kina, od 5 września, mieścił się Sztab Komendy Głównej Warszawskiego AK. PROPOZYCJE WRZESIEŃ

18 Tu otwierał się inny, odrębny świat, do niczego niepodobny właz kanałowy ul. Nowy Świat 53 przy Wareckiej Jest to miejsce, gdzie Powstańcy ze Starówki ewakuowali się do Śródmieścia. Szli tu z pl. Krasińskich, idąc kanałami pod Miodową, Krakowskim Przedmieściem i Nowym Światem. Wyszli przy skrzyżowaniu z Warecką. Trasę tę (w ciągu kilkudziesięciu godzin) pokonało 4,5 tys. Powstańców. Należy także pamiętać, że liczyła ona blisko dwa kilometry. Pierwsze, na co zwrócili uwagę po wyjściu, były szyby w oknach. Zaskoczeniem było także to, że w Śródmieściu ludzie prowadzili w miarę normalne życie. Nam nie trzeba audycji, lecz żądamy amunicji! Powstańcza radiostacja Błyskawica Ul. Moniuszki 10, ul. Jasna 9 18 PROPOZYCJE WRZESIEŃ 2009 Hallo! Tu - serce Polski!... Tu woła Warszawa Niech pogrzebowe śpiewy wrzucą z audycji!... Nam ducha starczy dla nas, i starczy go dla was. Oklasków też nie trzeba. Żądamy amunicji!!!

19 powstała na rozkaz Komendy Głównej Armii Krajowej. Zbudowana została w zakonspirowanym lokalu pod Częstochową. Do Warszawy została przewieziona pod koniec 1943 r. W dniu wybuchu Powstania Warszawskiego nie udało się jej uruchomić, a nadawanie rozpoczęła dopiero 8 sierpnia. Kilkakrotnie była przenoszona z ul. Jasnej na ul. Moniuszki, później do ambasady sowieckiej przy ul. Poznańskiej, a na końcu do biblioteki przy ul. Koszykowej. Ostatecznie została ona zniszczona. Halo, tu mówi "Błyskawica"! Stacja nadawcza Armii Krajowej w Warszawie, na fali 32,8 oraz 52,1 m. Duch Warszawy jest wspaniały. Wspaniałe są kobiety Warszawy. Są wszędzie; na linii razem z żołnierzami lub jako sanitariuszki albo też łączniczki. Nawet dzieci ożywione są cudownym duchem męstwa. Pozdrawiamy wszystkich wolność miłujących ludzi świata! Żołnierzy Polski walczących we Włoszech i we Francji, polskich lotników i marynarzy. były to pierwsze słowa, które popłynęły z powstańczej radiostacji. Zostały wypowiedziane przez Zbigniewa Świętochowskiego Krzysztofa 8 sierpnia 1944 r. o godz. 9:45. Audycja została nadana z gmachu PKO przy ul. Jasnej 9 (obecnie jest to gmach Poczty Głównej). Jej sygnałem była melodia "Warszawianki". Z życia redakcji Dnia 11 września b.r. redakcja szkolna i klasa II b uczestniczyła w Konferencji "Wiedza na sukces", w siedzibie Gazety Wyborczej. Dowiedzieliśmy się na niej jak zdać dobrze maturę oraz jak dostać się na wymarzone studia. Na zjeździe szkół różnego typu noszących imię Zbigniewa Herberta w czasie powitania uczestników wymieniono XXXVII Liceum Ogólnokształcące i panią Jadwigę Gaudasińską, która przygotowała wraz z młodzieżą sesję herbertowską w grudniu 2008 roku. Reakcja "Zeszytów Literackich" zaprosiła nas na "Lekcję Literatury z autorami", które odbywają się w Bibliotece Narodowej na Placu Krasińskich. 18 września godz. 13:00- spotkanie z Adamem Zagajewski, poetą, eseistą. 8 października godz. 13:00- spotkanie z Wojciechem Krapińskim, pisarzem, eseistą. 19 listopada- spotkanie z Markiem Zagańczykiem- wykład o Juliuszu Słowackim.. W ramach Warszawskiej Jesieni Poezji w naszym liceum odbędzie się lekcja poetycka z udziałem poetów: Elżbiety Musiał (z Kielc) i z Janem Zdzisławem Brudnickim (z Warszawy). PROPOZYCJE WRZESIEŃ

20 Twórczość Dąbrowszczaków Aleksandra Stembnowska Teraźniejszość Błądzenie po korytarzach szarych ulic, gdzie Orbity krążą nad głową mlecznym drogowskazem Wciąż w koło, na oślep bijąc w pysk miedzianym niedźwiedziom Pobrzękującym w misce pełnej brudnej wody z mydłem Wielopiętrowi przechodnie zatapiają dłonie w kieszeniach, w których Szczelnie zaszytych otworach leżą spokojnie Zimne kule dnia i nocy Instynktów i popędów Krzesła uniwersytetu, lustra deformujące ciała Złogi fałszu w tętnicach spowalniają ich ruchy Ciężkim oddechem pokrywa się lustro z pozłacanymi ramami, po których Złoty koń pręży grzbiet przytrzymywany ostrymi Uzdami jeźdźca ze szmaragdowymi oczyma Przywłaszczenie cudzych wartości Podróżnych dnia poprzedniego, którym wypadły z kieszeni Zbierane są prze następnych, ci podnoszą je Ostrożnie i nieustannie pielęgnują Z czasem, aby ich nie stracić zaszywają kieszenie Wyuczeni na pamięć oszczerstw Przybitych do desek ich blatów Zaznajomieni z cywilizacją, jak liznąć ją z dobrej strony, gdy już Żadna latarnia nie świeci światłe Niewygodnie jaskrawym Przyjmuje tylko na siebie zgody milczenie 20 PROPOZYCJE WRZESIEŃ 2009