Współczesne problemy ochrony zespołów urbanistycznych, architektury i krajobrazu. Rok akademicki: 2015/2016 Kod: HKL OD-s Punkty ECTS: 2

Transkrypt

1 Nazwa modułu: Współczesne problemy ochrony zespołów urbanistycznych, architektury i krajobrazu Rok akademicki: 2015/2016 Kod: HKL OD-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Humanistyczny Kierunek: Kulturoznawstwo Specjalność: Ochrona dóbr natury i dóbr kultury Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 2 Strona www: Osoba odpowiedzialna: prof. nadzw. dr hab. Dębicki Jacek (jackdeb@autocom.pl) Osoby prowadzące: Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 Student zna podstawową terminologią związaną z szeroko pojętym dziedzictwem kulturowym, jego ochroną i zagadnieniami konserwatorskimi. KL2A_W14, KL2A_W21, KL2A_W24 M_W002 Zna chronologię głównych epok artystycznych w zakresie historii architektury i urbanistyki. KL2A_W03, KL2A_W07, KL2A_W20 M_W003 Student ma wiedzę na temat regulacji prawnych dotyczących ochrony i konserwacji zabytków architektury oraz krajobrazu KL2A_W14, KL2A_W21, KL2A_W24 Umiejętności M_U001 Zna zasady działania konserwatorskiego i ma wiedzę umożliwiającą przeprowadzenie krytycznej analizy działań konserwatorskich. KL2A_U06, KL2A_U19 Kompetencje społeczne M_K001 Student ma świadomość znaczenia i społecznego kontekstu dziedzictwa oraz jego miejsca w procesie historyczno-kulturowym. KL2A_K07, KL2A_K08, KL2A_K09 Aktywność na zajęciach 1 / 5

2 Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład audytoryjne laboratoryjne projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne terenowe warsztatowe Inne E-learning Wiedza M_W001 M_W002 M_W003 Umiejętności M_U001 Student zna podstawową terminologią związaną z szeroko pojętym dziedzictwem kulturowym, jego ochroną i zagadnieniami konserwatorskimi. Zna chronologię głównych epok artystycznych w zakresie historii architektury i urbanistyki. Student ma wiedzę na temat regulacji prawnych dotyczących ochrony i konserwacji zabytków architektury oraz krajobrazu Zna zasady działania konserwatorskiego i ma wiedzę umożliwiającą przeprowadzenie krytycznej analizy działań konserwatorskich. Kompetencje społeczne M_K001 Student ma świadomość znaczenia i społecznego kontekstu dziedzictwa oraz jego miejsca w procesie historyczno-kulturowym. Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład Współczesne problemy ochrony zespołów urbanistycznych, architektury i krajobrazu Program wykładów: 1. Wprowadzenie podstawowa terminologia dotycząca przedmiotu: - związana z pojęciem zabytku, jego ewolucji i rozszerzenia znaczenia w XX wieku (m. in. obiekty poprzemysłowe, zabytki techniki i inżynierii, sztuka ludowa) - z zakresu dziedzictwa kultury i ochrony zabytków oraz dyscyplin z nimi związanych (m. in. konserwacja, restauracja, rewitalizacja, rewaloryzacja, heritologia) 2. Regulacje prawne dotyczące ochrony zabytków. Ustawodawstwo polskie i światowe. Organizacje wspierające ochronę światowego dziedzictwa kulturowego. 3. Historia konserwacji i najważniejsze doktryny współczesne: 2 / 5

3 - służb konserwatorskie podczas rewolucji francuskiej (F. Vicq d Azyre) - E. Viollet-le-Duc a John Ruskin puryzm stylowy i sprzeciw wobec restauracji - podmiotowa koncepcja przedmiotu działań konserwatorskich i początki wartościowania Alois Riegl - Max Dvořák i znaczenie autentyczności - konservieren nicht restaurieren George Dehio - Le Corbusier i uchwalenie Karty Ateńskiej (1931) zasady nowoczesnego projektowania urbanistycznego - nowe kryteria wartościowania W. Frodla - atto critico priorytetowe znaczenie substancji zabytkowej wg Cesare Brandiego Karta Wenecka opracowanie zasad konserwacji i restauracji zabytków architektury - autentyzm respektowanie oryginalnej funkcji obiektów, ekspozycja ich idei, znaczenia i kontekstu. - teoria operacyjna (Operational Conservation Theory) Brock-Nannestad a 4. Uprawnienia i realne możliwości działania służb konserwatorskich. 5. Zakres kompetencji konserwatora zabytków i efekty jego działań. -teoria wartości system kwalifikacji i waloryzacja zabytków - zagadnienie najistotniejszej, materialnej wartości zabytku (substancja, forma czy substancja i forma?) - problem starzenia się obiektu i jego przekształceń historycznych (na przykładzie konserwacji i restauracji fresków Michała Anioła w Kaplicy Sykstyńskiej i kolegiaty w Tumie pod Łęczycą) - dokumentalna wartość zabytku a jego treści symboliczne i ideowe (na przykładzie sporu o restaurację Zamku Królewskiego na Wawelu na pocz. XX wieku) - cel konserwatorski i rewitalizacja minimalna ingerencja przy jednoczesnym uwypukleniu aspektów kulturowo-społecznych dziedzictwa materialnego. Przykłady skrajnych realizacji zamek w Ogrodzieńcu i zamek w Bobolicach 7. Zagrożenia dóbr kultury i możliwości działań prewencyjnych (kradzieże, klęski żywiołowe, rabunki podczas działań wojennych) 8. Parki i ogrody historyczne 9. Infrastruktura poprzemysłowa i techniczna problem dewaloryzacji deweloperskiej i rewitalizacji konserwatorskiej 8. Ochrona zespołów urbanistycznych - rozwój zrównoważony i problem autentyzmu czyli jak zachować elementy wartościowe przy jednoczesnym przyzwoleniu na ciągłe przeobrażenia tkanki miejskiej - odbudowa i rewaloryzacja miast w kontekście doktryn konserwatorskich przykład Warszawy, Gdańska, Frankfurtu i Drezna 9. Ochrona dziedzictwa archeologicznego w aspekcie naukowym i krajobrazowym. -przykład ustawodawstwa brytyjskiego; działalność Monuments Protection Programme i English Heritage - realizacje polskie gród w Biskupinie, Rynek Główny w Krakowie. 10. Ochrona zespołów urbanistycznych, architektury i krajobrazu a rozwój cywilizacyjny. - turystyka i problem ingerencji w środowisko naturalne (na przykładzie jaskiń z malowidłami prehistorycznymi Lascaux, Chauvet, Altamira) - oczekiwania społeczne rekonstrukcja, restauracja czy odbudowa? - wartościowanie konserwatorskie uruchamiające procesy społeczne 3 / 5

4 Sposób obliczania oceny końcowej Ocena końcowa to ocena z egzaminu 90% i aktywnego udziału w zajęciach 10%. Wymagania wstępne i dodatkowe Znajomość podstaw historii polskiej i powszechnej, chronologii epok historii sztuki i podstaw styloznawstwa Zalecana literatura i pomoce naukowe Literatura Wydawnictwa zbiorowe: -Central Europe. A new dimension of heritage, red. J. Purchla, Kraków Cultural Heritage in the 21st Century. Opportunities and Challenges, red. Monika A. Murzyn, Jacek Purchla, Kraków Doktryny i realizacje konserwatorskie w świetle doświadczeń krakowskich ostatnich 30 lat, red. B. Krasnowolski, Kraków Dziedzictwo kulturowe w XXI wieku. Szanse i wyzwania, red. Monika A. Murzyn, Jacek Purchla, Kraków Protecting and Safeguarding Cultural Heritage, red. J. Purchla, Kraków Przywracanie pamięci. Rewitalizacja zabytkowych dzielnic żydowskich w miastach Europy Środkowej, red. Monika A. Murzyn-Kupisz, Jacek Purchla, Kraków Rozwój obszarów wiejskich w perspektywie integracji z Unią Europejską, red. A. Kaleta, Toruń; -Sztuka konserwacji i restauracji, red. I. Szmelter, M. Jadzińska, Warszawa Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, red. B. Szmygin, Warszawa Bibliografia: -Arszyński M., Idea pamięć troska. Rola zabytków w przestrzeni społecznej i formy działań na rzecz ich zachowania od starożytności do połowy XX wieku, Malbork Beiersdorf Z., Zarys rozwoju doktryny i metodologii konserwatorskiej w odniesieniu do problematyki planowania przestrzennego, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury, t. 25, s Beiersdorf Z., Rewaloryzacja miast w przyszłości funkcją współczesnych doświadczeń, Ochrona Zabytków, t. 44, z. 3, s Beiersdorf Z., Kornecki M. M., Krasnowolski B., Bronowice Małe jako przykład historycznej i konserwatorskiej problematyki wsi podkrakowskiej. Cz. 1, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury, t. 17, s Beiersdorf Z., Kornecki M. M., Krasnowolski B., Bronowice Małe jako przykład historycznej i konserwatorskiej problematyki wsi podkrakowskiej. Cz. 2, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury, t. 18, s Brandi C., Storia del restauro, Torino Czajkowski J., Muzea na wolnym powietrzu w Europie, Warszawa 1984; -Dehio G., Handbuch der deutschen Kunstdenkmäler, Berlin ; -Dvořák M., Katechismus der Denkmalpflege, Vienna 1926; -Frodl W., Pojęcia i kryteria wartościowania zabytków, ich oddziaływanie na praktykę konserwatorską, Warszawa Gardocka T., Sobczak J., Prawna ochrona zabytków, Warszawa 2010; -Januszewski S., Zabytki techniki, interpretacja, ochrona, edukacja, Wrocław 2010; -Kowalski K., O istocie dziedzictwa kulturowego rozważania, Kraków 2013; -Małachowicz E., Ochrona środowiska kulturowego, t. 1-2, Warszawa 1988; -Małachowicz E., Konserwacja i rewaloryzacja architektury w zespołach i krajobrazie, Wrocław 1994; -Małachowicz E., Konserwacja i rewaloryzacja architektury w środowisku kulturowym, Wrocław 2007; -Murzyn M., Kazimierz. Środkowoeuropejskie doświadczenie rewitalizacji, Kraków Pawłowska K., Swaryczewska M., Ochrona dziedzictwa kulturalnego: zarządzanie i partycypacja społeczna, Kraków 2002; -Pruszyński J, Ochrona zabytków w Polsce: geneza, organizacja, prawo, Warszawa 1989; -Purchla J., Krakau Mitten in Europa, Kraków 2003; -Purchla J., Dziedzictwo a transformacja, Kraków 2005; -Raszeja E., Przegląd europejskich metod i instrumentów ochrony krajobrazu, Biuletyn Parków Krajobrazowych Wielkopolski, z. 9 (11), Poznań, s. 9-29; -Riegl A., Der Moderne Denkmalkultas, Vien Startin, B., The Monuments Protection Programme: protecting what, how and for whom? [in:] Managing Archaeology, ed. M.A. Cooper, A. Firth, J. Carman, D. Wheatley, London, Routledge Szmygin B., Kształtowanie koncepcji zabytku i doktryny konserwatorskiej w Polsce w XX wieku, Lublin 2000; 4 / 5

5 -Tomaszewski A., Ku nowej filozofii dziedzictwa, Kraków 2013; -Waloś S., Prawna ochrona dóbr kultury w Europie [w:] Spotkania w willi Struvego. Wykłady o dziedzictwie kultury, Warszawa 2001; -Vicq d Azyr F., Instruction sur la manière d inventorier et de conserver, dans toute l étendue de la République, tous les objets qui peuvent servir aux arts, aux sciences, et à l enseignement, proposée par la Commission temporaire des arts, et adopté par le Comité d instruction publique de la Convention nationale, Paris, &p=1&do=page [dostęp: 22 II 2015]. -Viollet-le-Duc E., Réstauration [w:] Dictionnaire raisonné de l architecture française du XIe au XVIe siècle, t. 8, se_du_xie_au_xvie_si%c3%a8cle/restauration [dostęp: 22 II 2914] -Zachwatowicz J., Program i zasady konserwacji zabytków, Biuletyn Historii Sztuki i Kultury, 8, 1946, nr 1-2, -Zielińska K., Ochrona zabytków, Warszawa Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu J. Dębicki, Rozwój cywilizacji a działalność twórcza, w: Wpływ prawidłowości i zjawisk globalnych na rozwój współczesnych społeczeństw, Kraków 1990, s (Materiały pokonferencyjne wydane przez Politechnikę Krakowską). J. Dębicki, Relacje między centrum kulturowym a regionem, w: Kontynuacja i zmiana w kulturze współczesnej wsi polskiej. /W:/ Materiały I Konferencji Naukowej zorganizowanej w dniach kwietnia 1995 roku w Krakowie i Zubrzycy Górnej, Kraków 1995, s Informacje dodatkowe Brak Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Udział w wykładach Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Dodatkowe godziny kontaktowe z nauczycielem lub kolokwium zaliczeniowe Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 28 godz 18 godz 4 godz 2 godz 52 godz 2 ECTS 5 / 5