Rakieta z Gdyni może zawojować światowy rynek
|
|
- Maria Jakubowska
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Rakieta z Gdyni może zawojować światowy rynek Zaczynali w kilka osób, grupa pasjonatów techniki rakietowej. Dzisiaj tworzą firmę, która chce posłać w kosmos polską rakietę SIR i zawojować światowy rynek badań w warunkach tzw. mikrograwitacji. Z założycielem SapceForest, Robertem Magierą, rozmawiamy w siedzibie firmy w Pomorskim Parku Naukowo Technologicznym. - O rakiecie badawczej powstającej w Gdyni, pojawiła się ostatnio masa informacji, niekoniecznie prawdziwych. Ustalmy zatem-co to będzie za rakieta? - Absolutnie nie mówimy o wyniesieniu żadnego satelity. Po komentarzach w internecie widzę, że ludzie do jednego worka wrzucają rakiety nośne i rakiety suborbitalne. Nasza rakieta nie będzie miała takich zdolności, żeby ładunek wynieść na orbitę. Zresztą Polska się do tego nie nadaje, bo jesteśmy w złym położeniu geograficznym. Generalnie prawdziwe kosmodromy, z których startują rakiety nośne z ładunkami na orbitę, są zlokalizowane w pobliżu równika. Poza tym ta rakieta będzie uzyskiwać prędkość maksymalną około 4,5 [Ma], co oznacza, że wiele nam jeszcze brakuje do pierwszej prędkości kosmicznej - tych 8 km na sekundę, które są niezbędne, żeby wejść na orbitę Ziemi. Nasza rakieta będzie osiągać ok. 1,5 km na sekundę. - Niemniej jednak mówimy o rakiecie badawczej, która może zawojować światowy rynek badań w warunkach tzw. mikrograwitacji. - Tak. Nasza rakieta będzie gwarantować bardzo dobre warunki mikrograwitacji, czyli warunki praktycznego braku ciążenia. Dzięki temu na pokładzie naszej rakiety będzie można badać różnego rodzaju mechanizmy kosmiczne i przeprowadzać różnego rodzaju eksperymenty w bardzo podobnych warunkach do tych, jakie będą panować podczas docelowych misji kosmicznych. - Kto będzie zainteresowany skorzystaniem z waszej oferty? - Zastosowanie mikrograwitacji jest bardzo szerokie. Badane są eksperymenty nie tylko techniczne czy technologiczne, ale również biologiczne. My nie proponujemy naukowcom, co należy badać, natomiast jeśli takie narzędzie jak nasza rakieta zacznie regularnie latać, nagle się otworzą szerokie horyzonty. Zakres różnego rodzaju eksperymentów dla niej jest bardzo duży. Od mechanizmów poprzez różnego rodzaju urządzenia elektroniczne jak komponenty satelitów po badanie fizycznego zachowania się różnych substancji czy materiałów w przestrzeni kosmicznej. Poza mikrograwitacją możemy także umieszczać czujniki bezpośrednio w pewnych ciekawych obszarach atmosfery. Może to być np. jonosfera, w której zachodzą ciekawe zjawiska podczas rozbłysków słonecznych. Nasza rakieta może mieć również znaczenie dla badań urządzeń radarowych i sama stać się obiektem obserwowanym z ziemi.
2 - Eksperymenty z mikrograwitacją można przeprowadzać tylko na pokładzie rakiety? - Nie do końca, co prawda możemy umieścić taki eksperyment na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, ale to są ogromne koszty. Natomiast zaletą jest długi czas na przeprowadzanie eksperymentu i najwyższa jakość nieważkości. Możemy też wynająć samolot do lotów parabolicznych, ale jakość takiej mikrograwitacji jest niewielka i czas na eksperyment to tylko około 20 sekund. Ostatnią alternatywą jest specjalna wieża zrzutowa, ale tam czas eksperymentu to zaledwie kilka sekund. Rakieta suborbitalna daje kilka minut bardzo dobrej jakości mikrograwitacji i jest efektywna kosztowo w stosunku do badań dostępnych na ISS. - Mówicie, że będziecie konkurencyjni cenowo. Z czego ta niższa cena będzie wynikać? - Zamierzamy zaproponować bardzo konkurencyjną cenę wyniesienia jednego eksperymentu. W tej chwili możemy się odnieść właściwie tylko do firmy UP Aerospace działającej w USA, która oficjalnie na swojej stronie podaje cenę 300 tys. dolarów za lot. To jest obecnie najtańsza oferta na świecie, później jest już tylko drożej. My zamierzamy zaproponować cenę o połowę niższą. - To sporo mniej, jak chcecie tego dokonać? - Ta niższa cena będzie wynikać z tego, że rakieta będzie w pełni odzyskiwana. Co dzieje się z rakietami, które obecnie są wystrzeliwane w tego typu eksperymentach? Obecnie stosowane rakiety sondujące wystrzeliwane na północy Szwecji niedaleko Kiruny albo w Norwegii północnej mają odzyskiwany tylko przedział ładunkowy z głowicą i telemetrią, natomiast cała cześć silnikowa jest tracona w morzu lub upada gdzieś na pustkowiu. Zakładamy, że nasza rakieta będzie mogła polecieć co najmniej 10 razy. Odzyskiwana będzie dzięki spadochronom, podobnie jak nasze wszystkie poprzednie rakiety. Obecnie zastanawiamy się również nad spadochronem sterowalnym, który pozwoli na precyzyjne lądowanie w wyznaczonym obszarze.
3 - Skąd poleci wasza rakieta? - Jeśli mamy być konkurencyjni cenowo to nie możemy korzystać ze wspomnianych miejsc w Skandynawii, bo zjedzą nas koszty. Musimy użytkować rakietę w Polsce, czyli strzelać gdzieś z Wybrzeża. Natomiast nie możemy pozwolić sobie na loty suborbitalne w starym stylu, czyli na typowe loty paraboliczne. Loty nad Bałtykiem wymagają bardzo precyzyjnego sterowania lotem. Rozważamy szereg lokalizacji, m.in. koło Łeby, gdzie Niemcy testowali swoje rakiety w czasie II wojny światowej, a następnie mieściła się Stacja Sondażu Rakietowego rakiet meteorologicznych Meteor. Jest też np. poligon wojskowy w Ustce, gdzie testuje się pociski rakietowe strzelane w morze. W naszej ocenie loty rakiet muszą się odbywać nad wodami - w razie jakby coś się nie powiodło, rakieta wodowałaby w zamkniętym obszarze. - Polska Agencja Kosmiczna sfinansuje studium wykonalności dla budowy kosmodromu? - Mamy zapewnienia o takiej intencji, ale data jeszcze nie została określona. Studium wykonalności określi najbardziej odpowiednie miejsce na Wybrzeżu dla zlokalizowania planowanej działalności. Co ważne stworzenie miejsca startów dla rakiety suborbitalnej nie wymaga żadnej wielkiej infrastruktury. Tak naprawdę potrzebna jest wyrzutnia rakietowa, droga dojazdowa, ogrodzony teren i media. Nawet budynki nie są niezbędne na początku, wystarczyłyby ze dwa kontenery, żeby zmieścić się z aparaturą. - Obecnie pracujecie nad napędem hybrydowym, silnik do waszej rakiety będzie budowany w Gdyni? - Tak. Proponowany przez nas napęd to napęd hybrydowy. Utleniaczem jest ciekły podtlenek azotu, natomiast w komorze spalania znajduje się stałe paliwo, w naszym wypadku będzie to modyfikowana parafina. Hybrydowość tego napędu oznacza właśnie to, że składniki materiału pędnego są w dwóch różnych stanach skupienia. W ramach projektu przeskalujemy 10 krotnie nasz obecny silnik SF1 opracowany w poprzednich projektach. Impuls całkowity SF1 to 20 tysięcy niutonosekund, natomiast w pierwszej fazie projektu powstanie silnik SF200 o impulsie całkowitym 200 tys. [Ns], zapewniający pół tony ciągu w czasie 40 sekund pracy. Następnie stworzymy docelowy silnik SF1000, o impulsie 1 mln niutonosekund i ciągu 3 do 6 ton.
4 - Jaki jest harmonogram prac? - Cały projekt podzielony jest na kilka etapów. Po wykonaniu silnika SF200 powstanie testowy model rakiety w skali 1:1, na którym będziemy badać aerodynamikę rakiety oraz różne podsystemy. Testy do wysokości 15 km planowane są na poligonie w Drawsku Pomorskim. Powstaną także maleńkie modele redukcyjne rakiety w celu badań aerodynamiki w tunelu transonicznym. W tych etapach będą nam pomagać specjaliści z Instytutu Maszyn Przepływowych z Gdańska. W trzecim roku projektu planowane jest ukończeniu prac nad docelowym napędem SF1000, a czwartym roku powstanie gotowy prototyp rakiety. Ostatni, piąty rok projektu przeznaczony jest w całości na testowanie konstrukcji w locie. Harmonogram zakłada także docelowy lot na wysokość 150 km na koniec 2022 roku. - Dzisiaj nazwę SpaceForest wszyscy kojarzą właśnie z tym projektem, ale robicie też inne ciekawe rzeczy. Mało kto wie np., że tu, w pomieszczeniach PPNT w Gdyni, powstają urządzenia do szwedzkiego akceleratora cząstek. - Tak, na zlecenie Politechniki Warszawskiej wykonaliśmy 60 sztuk sprzęgaczy mikrofalowych dużej mocy do European Spallation Source w Lund w Szwecji. To zlecenie to spory sukces dla naszej firmy. Na rynku działamy od 2004 roku, zaczynaliśmy od firmy specjalizującej się w naprawie urządzeń telekomunikacyjnych. W 2012 powołaliśmy SpaceForest, dziś jest nas ok. 20 osób. Dla chłopaków każda rakieta to odskocznia od typowych działań naszej firmy. Prawie wszyscy inżynierowie, aż parują, żeby wykonać jakiś komponent do rakiety (śmieje się). Mamy kilka działów: jeden zajmuje się głównie projektami dla Europejskiej Agencji Komicznej, gdzie rozwijamy elektronikę do zastosowań w telekomunikacji satelitarnej. Drugi dział rozwija technologię strojenia filtrów mikrofalowych. Mamy też oczywiście dział rakiet badawczych oraz dział mechaniczny, który działa na potrzeby wszystkich innych. Dzięki uzyskanemu wsparciu dla projektu rakiety suborbitalnej wierzę, że teraz dostaniemy rakietowego przyspieszenia.
5 Z Robertem Magierą rozmawiała Arleta Bolda-Górna. Więcej o firmie:
6
7
8
9 Opublikowano: :00 Autor: Arleta _Bolda-Górna Zaktualizowano: :18 Zmodyfkował: Arleta Bolda-Górna Źródło:
Kosmiczny dzień w PPNT
Kosmiczny dzień w PPNT Kręcą Cię nowinki techniczne, a nade wszystko te związane z podbojem przestrzeni kosmicznej? Skorzystaj z zaproszenia Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego i bądź częścią największego
Bardziej szczegółowo"Czy Polska może e i powinna być aktywnym uczestnikiem programów w kosmicznych?"
"Czy Polska może e i powinna być aktywnym uczestnikiem programów w kosmicznych?" Piotr Wolański KOMITET BADAŃ KOSMICZNYCH I SATELITARNYCH PAN Warszawa 21-06 06-2007 Historia W tym roku obchodzimy 50-lecie
Bardziej szczegółowoPAK i Krajowy Program Kosmiczny
PAK i Krajowy Program Kosmiczny Grzegorz Brona Prezes Polskiej Agencji Kosmicznej Page 1 Ostatnie miesiące to pasmo sukcesów polskiego sektora kosmicznego Page 2 Projekty NCBiR (2017) ScanSAT platforma
Bardziej szczegółowoNADZIEJE I SZANSE DLA POLSKICH NAPĘDÓW RAKIETOWYCH [RELACJA]
aut. Paweł Ziemnicki 16.04.2019 NADZIEJE I SZANSE DLA POLSKICH NAPĘDÓW RAKIETOWYCH [RELACJA] We wtorek 16 kwietnia 2019 r. w warszawskim Instytucie Lotnictwa odbyła się konferencja Rozwój i zastosowania
Bardziej szczegółowoSpace Transoprtation System
Zespół Szkół Elektrycznych we Włocławku ul. Toruńska 77/83 87-800 Włocławek Tel. : 54-236 - 22 25 Adres email : zsel@zsel.edu.pl Space Transoprtation System Przygotował : Opiekunowie : Cezary Dobruń Andrzej
Bardziej szczegółowoRakiety. Liceum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 4
Liceum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 4 Rok 2017 1. Wstęp teoretyczny Na Ziemi, poruszające się pojazdy cały czas oddziałują z jakimś ośrodkiem (powietrzem, wodą, podłożem), które może posłużyć
Bardziej szczegółowoKrzysztof Płatek, Marcel Smoliński
Krzysztof Płatek, Marcel Smoliński Samolot udźwigowy na zawody Air Cargo 2015 Stuttgart ukończenie: sierpień 2015 Prototyp samolotu solarnego SOLARIS ukończenie: wrzesień 2015 Prototyp samolotu dalekiego
Bardziej szczegółowo1.01. Kosmiczna mapa mieci 1.02.
1. WPROWADZENIE 1.01. Kosmiczna mapa śmieci 1.02. Źródła zanieczyszczenia przestrzeni okołoziemskiej 1.03. Kolizje w kosmosie 1.04. Powroty kosmicznego złomu na Ziemię 1.05. Inne kolizje w kosmosie i powroty
Bardziej szczegółowoPotencjał dydaktyczny Politechniki Rzeszowskiej dla sektora kosmicznego. Paweł Rzucidło
Potencjał dydaktyczny Politechniki Rzeszowskiej dla sektora kosmicznego Paweł Rzucidło 1 Politechnika Rzeszowska 2 Kierunki kształcenia studentów architektura, budownictwo, inżynieria środowiska, ochrona
Bardziej szczegółowoStudenci podbijają kosmos. Maciej Urbanowicz Studenckie Koło Astronautyczne
Studenci podbijają kosmos Maciej Urbanowicz Studenckie Koło Astronautyczne Plan... projekty w Przyszłość Pytania Zakończenie Dawno dawno temu... Marzenia, gwiazdy i my Dawno dawno temu......aż do 1996
Bardziej szczegółowoKształcenie na kierunku Lotnictwo i Kosmonautyka na wydziale MEiL PW. Cezary Galiński, Warszawa
Kształcenie na kierunku Lotnictwo i Kosmonautyka na wydziale MEiL PW Cezary Galiński, Warszawa 28.01.2011 Najstarszy w Polsce ośrodek kształcenia inŝynierów lotniczych 4.01.1826 otwarcie Szkoły Przygotowawczej
Bardziej szczegółowoPęd. Jan Masajada - wykłady z podstaw fizyki
Temat IV Pęd UKŁAD IZOLOWANY p p =0 po pewnej chwili p1 k p2 k p1 k+ p2 k=0 Działo zostało wymierzone pod kątem = 30 0 do podłoża. W pewnej chwili wystrzelono pociski o masie 30kg z prędkością początkową
Bardziej szczegółowoGdynia wsiada na MEVO!
Gdynia wsiada na MEVO! Ruszyły! Od dziś na terenie 14 miast i gmin Obszaru Metropolitalnego Gdańsk Gdynia Sopot można korzystać z MEVO. To największy w Europie system rowerów publicznych, na których mogą
Bardziej szczegółowoAktywne Słońce. Tomasz Mrozek. Instytut Astronomiczny. Uniwersytet Wrocławski
Aktywne Słońce Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski Heliofizyka XXI w Źródło energii słonecznej 600 mln ton wodoru zamienia się w hel w każdej sekundzie 4 mln ton jest przekształcane
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA RZESZOWSKA PLAN STUDIÓW
POLITECHNIKA RZESZOWSKA im. Ignacego Łukasiewicza Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa PLAN STUDIÓW dla kierunku: Lotnictwo i kosmonautyka studia II stopnia stacjonarne Rzeszów 09. 12. 2015 Plan studiów z
Bardziej szczegółowoWSPÓŁPRACA NAUKA PRZEMYSŁ
Rzeszów, 2007.07.19 POLITECHNIKA RZESZOWSKA WSPÓŁPRACA NAUKA PRZEMYSŁ Projekty realizowane w ramach CZT AERONET oraz Sieci Naukowej Aeronautica Integra Prof. dr hab. inż. Marek ORKISZ DEMONSTRATOR ZAAWANSOWANYCH
Bardziej szczegółowoTreści wykraczające poza podstawę programową. Omawia technikę lotu balonem w kontekście zmian gęstości powietrza i temperatury.
43 S t r o n a III. TREŚCI NAUCZANIA Przedmiot Treści nauczania z podstawy programowej 3.8. Analizuje i porównuje wartości sił wyporu dla ciał zanurzonych w cieczy lub gazie. Treści wykraczające poza podstawę
Bardziej szczegółowoSPRAWDZIAN NR Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową.
SPRAWDZIAN NR 1 IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Siłę powodującą ruch Merkurego wokół Słońca
Bardziej szczegółowoZAPYTANIE OFERTOWE nr SF/POIR_1.1.1/1 CPV: W związku z realizacją Projektu pt.:
Gdynia, 20.10.2017 r. ZAPYTANIE OFERTOWE nr SF/POIR_1.1.1/1 CPV: 73100000-3 W związku z realizacją Projektu pt.: SIR - sterowalna i odzyskiwalna rakieta suborbitalna z silnikiem hybrydowym SF1000 bazującym
Bardziej szczegółowoWybrane aspekty rozwoju współczesnego rynku ciepła
Wybrane aspekty rozwoju współczesnego rynku ciepła Bożena Ewa Matusiak UŁ REC 2013 2013-11-24 REC 2013 Nałęczów 1 Agenda 1 2 3 Wprowadzenie Model prosumenta i model ESCO Ciepło rozproszone a budownictwo
Bardziej szczegółowoTytuł projektu: Jak wzbić się do nieba?
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Tytuł projektu: Jak wzbić się do nieba? Realizacja Przedmiot Treści nauczania z podstawy programowej Treści
Bardziej szczegółowoLoty kosmiczne. dr inż. Romuald Kędzierski
Loty kosmiczne dr inż. Romuald Kędzierski Trochę z historii astronautyki Pierwsza znana koncepcja wystrzelenia ciała, tak by okrążało Ziemię: Newton w 1666 roku przedstawił pomysł zbudowania ogromnego
Bardziej szczegółowoLot na Księżyc. Misja Apollo 11
Lot na Księżyc. Misja Apollo 11 Wydział Fizyki i Astronomii Uniwersytetu Zielonogórskiego WFiA UZ 1 / 14 Program Apollo wyścig kosmiczny (wyścig zbrojeń, zimna wojna) pomiędzy USA i ZSRR cel: przejęcie
Bardziej szczegółowoPATRYK CHAJA SEBASTIAN BYKUĆ
KLASTRY ENERGII WEDŁUG IMP PAN PATRYK CHAJA SEBASTIAN BYKUĆ Gdańsk 26.04.2017 BARDZO CIEKAWY POMYSŁ Klastry Energii Źródło: https://www.lochemenergie.net/ Udało się w Szwecji, Holandii, Niemczech, Włoszech
Bardziej szczegółowoORP Ślązak po pierwszych próbach
ORP Ślązak po pierwszych próbach Pierwsze próby morskie okręt patrolowy ORP Ślązak ma już za sobą. W Stoczni Wojennej podsumowano postęp prac i najbliższe plany dotyczące okrętu, który już za kilka miesięcy
Bardziej szczegółowoPOLSKA W PROGRAMACH ESA
POLSKA W PROGRAMACH ESA Beata Mikołajek-Zielińska Departament Innowacji i Rozwoju PARP, Warszawa, 14.10.2015 ul. Hoża 20 \ ul. Wspólna 1/3 \ 00-529 Warszawa \ tel. +48 (22) 529 27 18 \ fax +48 (22) 628
Bardziej szczegółowoJuż działa 10 dodatkowych mierników jakości powietrza
Już działa 10 dodatkowych mierników jakości powietrza Tak jak zapowiadano, są już zamontowane i działają nowe mierniki jakości powietrza. Miejsca, w których się pojawiły, zostały uzgodnione z mieszkańcami.
Bardziej szczegółowoStudenci do dzieła! Wystartował Gdyński Biznesplan
Studenci do dzieła! Wystartował Gdyński Biznesplan Gdynia zaprasza kreatywnych i marzących o własnej firmie studentów do udziału w konkursie Gdyński Biznesplan. Na zwycięzcę czeka 30 tysięcy złotych i
Bardziej szczegółowo24.06.2015. Sprawozdanie z przedsięwzięcia "Budowa ekologicznego pojazdu zasilanego ogniwem paliwowym." WFOŚ/D/201/54/2015
24.06.2015 Sprawozdanie z przedsięwzięcia "Budowa ekologicznego pojazdu zasilanego ogniwem paliwowym." WFOŚ/D/201/54/2015 1. Opis ogólny Wszystkie osoby mające możliwość obejrzenia pojazdu zostały poinformowane
Bardziej szczegółowoSTUDENCKIE KOŁO ASTRONAUTYCZNE WYDZIAŁ MECHANICZNY ENERGETYKI I LOTNICTWA POLITECHNIKA WARSZAWSKA PW-SAT2. Kamery Cameras
STUDENCKIE KOŁO ASTRONAUTYCZNE WYDZIAŁ MECHANICZNY ENERGETYKI I LOTNICTWA POLITECHNIKA WARSZAWSKA PW-SAT2 PRELIMINARY REQUIREMENTS REVIEW Kamery Cameras 1.0 PL Kategoria: Tylko do użytku 2014-04-07 Abstrakt
Bardziej szczegółowoSieci Satelitarne. Tomasz Kaszuba 2013 kaszubat@pjwstk.edu.pl
Sieci Satelitarne Tomasz Kaszuba 2013 kaszubat@pjwstk.edu.pl Elementy systemu Moduł naziemny terminale abonenckie (ruchome lub stacjonarne), stacje bazowe (szkieletowa sieć naziemna), stacje kontrolne.
Bardziej szczegółowoRekomendacje do programu Polish Trainee
Rekomendacje do programu Polish Trainee Opracowane przez: Polish Space Professionals Association Warszawa, 6 lipca 2015 r. WPROWADZENIE Niniejszy dokument przedstawia rekomendacje i sugestie odnoszące
Bardziej szczegółowoPOLSKA ELEKTROMOBILNOŚĆ bariery wejścia. Tomasz Detka, St. Specjalista ds. Elektromobilności
POLSKA ELEKTROMOBILNOŚĆ bariery wejścia Tomasz Detka, St. Specjalista ds. Elektromobilności Bariery Elektromobilności Plusy i minusy posiadania samochodu elektrycznego Strona 1 Źródło: Trendy w branży
Bardziej szczegółowo16 lipca 1969 roku. Apollo 11
16 lipca 1969 roku Apollo 11 Program Apollo seria amerykańskich lotów kosmicznych przygotowywanych od roku 1961 zrealizowanych w latach 1966-1972. Celem programu było lądowanie człowieka na Księżycu, a
Bardziej szczegółowoSytuacja na niemieckim rynku budowlanym w 2017 roku
Niemieckie place budowy to eldorado finansowe dla polskich firm budowlanych. Mnóstwo wolnych zleceń, rosnące stawki finansowe i coraz bardziej sprzyjająca koniunktura powodują, że w 2017 roku da się dużo
Bardziej szczegółowoSTUDENCKIE KOŁO ASTRONAUTYCZNE WYDZIAŁ MECHANICZNY ENERGETYKI I LOTNICTWA POLITECHNIKA WARSZAWSKA PW-SAT2. Czujnik Słońca Sun Sensor
STUDENCKIE KOŁO ASTRONAUTYCZNE WYDZIAŁ MECHANICZNY ENERGETYKI I LOTNICTWA POLITECHNIKA WARSZAWSKA PW-SAT2 PRELIMINARY REQUIREMENTS REVIEW Czujnik Słońca Sun Sensor 1.0 PL Kategoria: Tylko do użytku 2014-04-07
Bardziej szczegółowoEgzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy
Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy 14. Kule (3 pkt) Dwie małe jednorodne kule A i B o jednakowych masach umieszczono w odległości 10 cm od siebie. Kule te oddziaływały wówczas
Bardziej szczegółowoDrugie urodziny Miejskiego Klubu Seniora Północ
Drugie urodziny Miejskiego Klubu Seniora Północ Był tort, życzenia i występy artystyczne. W piątek, 26 stycznia, Miejski Klub Seniora Północ świętował drugie urodziny. To dobra okazja do podsumowania tego,
Bardziej szczegółowoDziesiątki pomysłów na Park Centralny. Opowiedz o swoim
Dziesiątki pomysłów na Park Centralny. Opowiedz o swoim Gdzie dokładnie powinno być boisko? Czy fontanna jest trafniejszym pomysłem od stawu? Czy mury oporowe można zastąpić lekką skarpą, która zimą przyciągałaby
Bardziej szczegółowo12 milionów na nowe kierunki, staże oraz szkolenia dla Politechniki Białostockiej
12 milionów na nowe kierunki, staże oraz szkolenia dla Politechniki Białostockiej Blisko 12 milionów złotych otrzyma Politechnika Białostocka z Programu Operacyjnego Wiedza, Edukacja, Rozwój (POWER). Oprócz
Bardziej szczegółowoSatelitarny system optoelektronicznej obserwacji Ziemi
Opracowanie studium wykonalności dla programu strategicznego na rzecz bezpieczeństwa i obronności państwa pn.: Satelitarny system optoelektronicznej obserwacji Ziemi. dr inż. Marcin SZOŁUCHA Warszawa dnia,
Bardziej szczegółowoBilans osiągnięć w sektorze kosmicznym - przemysł
Bilans osiągnięć w sektorze kosmicznym - przemysł Argumenty za przystąpieniem Polski do ESA z 2012 r. 1 1. Dzięki przystąpieniu do ESA Polska w znacznie większym stopniu niż dotychczas będzie mogła uczestniczyć
Bardziej szczegółowoUczą, jak dobrze sprzedawać. Pipeline Summit #wgdyni
Uczą, jak dobrze sprzedawać. Pipeline Summit #wgdyni Co zrobić, żeby poprawić wyniki sprzedaży w swojej firmie, korzystając z rozwiązań sprawdzonych przez specjalistów? Jak trafić do klienta i sprawić,
Bardziej szczegółowoMłodzi innowatorzy spotykają się #wgdyni
Młodzi innowatorzy spotykają się #wgdyni Najzdolniejsi młodzi naukowcy z całego świata przyjechali do Gdyni! Od dziś aż do niedzieli w mieście będą odbywać się targi MILSET Expo Sciences Europe. Po raz
Bardziej szczegółowoMedal dla Lubuskiego! - TOUR SALON 2017
Medal dla Lubuskiego! - TOUR SALON 2017 Medal Acanthus Aureus za uczestnictwo w targach TOUR SALON 2017 w Poznaniu dla Lubuskiego (za stoisko najbardziej sprzyjając realizacji strategii marketingowej.
Bardziej szczegółowoLoty Załogowe KOSMONAUTYKA Wykład nr 10. Piotr Wolański
Loty Załogowe KOSMONAUTYKA Wykład nr 10 Piotr Wolański Wykład jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego LOTY ZAŁOGOWE WOSTOK MERCURY WOSCHOD GEMINI APOLLO
Bardziej szczegółowoHistorisch-technisches Informationszentrum.
1 Historisch-technisches Informationszentrum. Wojskowy Ośrodek Badawczy w Peenemünde był w latach 1936-1945 jednym z najbardziej nowoczesnych ośrodków technologii na świecie. W październiku 1942 roku udało
Bardziej szczegółowoPomysły, które mogą zmienić świat
Pomysły, które mogą zmienić świat Platforma do rehabilitacji dzieci z porażeniem mózgowym Szymona Grocholskiego zdobyła pierwsze miejsce w Konkursie o Nagrodę im. prof. Romualda Szczęsnego. Celem przyznanej
Bardziej szczegółowoPomorski Park Naukowo-Technologiczny największa tego typu inwestycja w Polsce - została zakończona
Pomorski Park Naukowo-Technologiczny największa tego typu inwestycja w Polsce - została zakończona Po niespełna 2,5 roku od wmurowania kamienia węgielnego (8 października 2010 z udziałem prof. Jerzego
Bardziej szczegółowoOrbita Hohmanna. Szkoła średnia Klasy I IV Doświadczenie konkursowe 1
Szkoła średnia Klasy I IV Doświadczenie konkursowe 1 Rok 019 1. Wstęp teoretyczny Podróże kosmiczne znacznie różnią się od podróży ziemskich. Na Ziemi podróżujemy między punktami o ustalonym położeniu,
Bardziej szczegółowoIII. PYTANIA KONKURSOWE (i odpowiedzi na nie)
III. PYTANIA KONKURSOWE (i odpowiedzi na nie) Pytania eliminacyjne, jednakowe dla juniorów i studentów (należy odpowiedzieć poprawnie na min. 13 z 15 pytań, aby przejść do II etapu): 1. Jak nazywał się
Bardziej szczegółowoCreoTech Instruments Create The Imposible. Czy Polska firma może podbić Kosmos Grzegorz Brona, VP
CreoTech Instruments Create The Imposible Czy Polska firma może podbić Kosmos Grzegorz Brona, VP Kiedyś miałem 17 000 PLN Wybór był prosty.... w końcu SpaceX się udało SpaceX: Założona w 2002 roku Pracownicy:
Bardziej szczegółowodr inż. Tomasz Wiktorski inż. Tadeusz Respondek Innowacyjność w przemyśle meblarskim
dr inż. Tomasz Wiktorski inż. Tadeusz Respondek Innowacyjność w przemyśle meblarskim 12.05. 2016 r. CZY POLSKA BRANŻA MEBLARSKA MA POTENCJAŁ? 25 tysięcy podmiotów deklaruje produkcję mebli duże; 100; 0,4%
Bardziej szczegółowoSilence! - portfolio
Silence! - portfolio Dziękujemy za zainteresowanie. W załączonej prezentacji chcielibyśmy podzielić się informacjami o naszej firmie i jej osiągnięciach. Silence istnieje na rynku od 2005 roku. Od tego
Bardziej szczegółowodr Stanisław Gasik s.gasik@vistula.edu.pl www.sybena.pl/uv/2014-wyklad-eko-zp-9-pl/wyklad4.pdf Podstawy konkurencyjności w projektach Koszt Wartość
Wykład Zarządzanie projektami Zajęcia 4 Zarządzanie jakością w projekcie dr Stanisław Gasik s.gasik@vistula.edu.pl www.sybena.pl/uv/2014-wyklad-eko-zp-9-pl/wyklad4.pdf Podstawy konkurencyjności w projektach
Bardziej szczegółowoLNG. Nowoczesne źródło energii. Liquid Natural Gas - Ekologiczne paliwo na dziś i jutro. Systemy. grzewcze
LG owoczesne źródło energii Liquid atural - Ekologiczne paliwo na dziś i jutro Systemy B Szanowni Państwo, W obecnych czasach obserwujemy stały wzrost zapotrzebowania na paliwa płynne oraz wzrost ich cen
Bardziej szczegółowoZAKŁAD TECHNOLOGII KOSMICZNYCH
ZAKŁAD TECHNOLOGII KOSMICZNYCH ZAKŁAD TECHNOLOGII KOSMICZNYCH Zakład Technologii Kosmicznych Instytutu Lotnictwa jest jednym z nielicznych w Polsce Zakładem prowadzącym prace w zakresie opracowywania nowych
Bardziej szczegółowoCreotech Instruments doświadczenia w sektorze kosmicznym
Creotech Instruments doświadczenia w sektorze kosmicznym Obserwacje i wnioski dot. biznesu kosmicznego Globalny charakter konieczność konkurowania z większymi i bardziej doświadczonymi firmami światowymi
Bardziej szczegółowoSprawdzian Na rysunku przedstawiono siłę, którą kula o masie m przyciąga kulę o masie 2m.
Imię i nazwisko Data Klasa Wersja A Sprawdzian 1. 1. Orbita każdej planety jest elipsą, a Słońce znajduje się w jednym z jej ognisk. Treść tego prawa podał a) Kopernik. b) Newton. c) Galileusz. d) Kepler..
Bardziej szczegółowoOd centrum Słońca do zmian klimatycznych na Ziemi
Od centrum Słońca do zmian klimatycznych na Ziemi Źródło energii słonecznej 600 mln ton wodoru zamienia się w hel w każdej sekundzie 4 mln ton jest przekształcane w energię: 3.6*10 26 W Ciągłe rozpraszanie,
Bardziej szczegółowoZa działania na rzecz gdyńskiego dziedzictwa kulturowego
Za działania na rzecz gdyńskiego dziedzictwa kulturowego W Muzeum Emigracji w Gdyni obchodzono Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków. To święto wszystkich tych, którym zabytki leżą na sercu, amatorów,
Bardziej szczegółowoNASZA MISJA. wszystkie nasze dzialania sfokusowane sa na efektywną, partnerską współprace.
NASZA MISJA Aby tworzyć najbardziej użyteczne, najlepsze aplikacje ściśle dopasowane do Państwa wymagań i potrzeb oraz budżetu, który chcecie Państwo zainwestować. podstawa satysfakcjonujacej współpracy
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA ŁÓDZKA DOBRY PARTNER DLA PRZEMYSŁU
POLITECHNIKA ŁÓDZKA DOBRY PARTNER DLA PRZEMYSŁU Politechnika Łódzka obszary aktywności Uczenie wyższe KSZTAŁCENIE PROWADZENIE BADAŃ WSPÓŁPRACA Z OTOCZENIEM SPOŁECZNO - GOSPODARCZYM Potencjał Politechniki
Bardziej szczegółowoJednolita Europejska Przestrzeń Powietrzna. Sesja INFORMS - Warszawa 18.09.2012
Sesja INFORMS - Warszawa 18.09.2012 Geneza i przyczyny powstania inicjatywy Lata 1975 2000 - ruch lotniczy zwiększył się prawie trzykrotnie Lata 1997-1999 - Komisja Europejska rozpoczęła analizy wzrostu
Bardziej szczegółowoVII Liceum Ogólnokształcące im. Józefa Wybickiego w Gdańsku
VII Liceum Ogólnokształcące im. Józefa Wybickiego w Gdańsku Żaden kraj z ambicjami nie może być krajem analfabetów matematycznych. (Immanuel Kant) Matematyka uczy logicznego myślenia i precyzyjnego formułowania
Bardziej szczegółowoOd know-how do gotowego biznesplanu
Od know-how do gotowego biznesplanu Marketing, sprzedaż online, formy spółek, czy reklama w mediach społecznościowych to tylko część tematów, z których przeszkolą się w najbliższych dniach uczestnicy konkursu
Bardziej szczegółowoSkładanie modelu wahadłowca
Narodowa Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej Produkt edukacyjny Dla nauczycieli i uczniów EB-2000-08-130-HQ Gimnazjum i liceum (10-18 lat) Materiał edukacyjny Latający wahadłowiec z papieru Ten
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 23 lutego 2015 r. Poz. 3
Warszawa, dnia 23 lutego 2015 r. Poz. 3 DECYZJA Nr 13 PREZESA URZĘDU LOTNICTWA CYWILNEGO z dnia 23 lutego 2015 r. w sprawie wprowadzenia do stosowania Raportu Uznania Wiedzy Na podstawie art. 21 ust. 2
Bardziej szczegółowoTechnika Samochodowa
Gliwice, Maj 2015 Technika Samochodowa ZAPRASZAMY!!! Specjalność na kierunku MiBM którą opiekuje się Instytut Techniki Cieplnej 1 Instytut Techniki Cieplnej, Politechnika Śląska www.itc.polsl.pl Konarskiego
Bardziej szczegółowoWykorzystanie serwerów w chmurze w sytuacji nagłego wzrostu zainteresowania serwisem www w akcji społecznościowej o zasięgu ogólnopolskim.!
Case study Wykop.pl projekt: jestemprzeciwakta.pl Wykorzystanie serwerów w chmurze w sytuacji nagłego wzrostu zainteresowania serwisem www w akcji społecznościowej o zasięgu ogólnopolskim. www.beyond.pl
Bardziej szczegółowoModel Matematyczny Call Center
OFERTA SZKOLENIOWA Model Matematyczny Call Center TELEAKADEMIA to profesjonalne centrum szkoleniowe mające swoją siedzibę w Pomorskim Parku Naukowo-Technologicznym w Gdyni. TELEAKADEMIA realizuje szkolenia
Bardziej szczegółowoBadania Amerykanie prowadzą. została w satelicie Sputnik 2. w NASA (Narodowej Agencji. Amerykańscy naukowcy. kosmicznej.
karta pracy nr 1 (część 3, grupa 1) kwiecień 1961 Gagarin lipiec 1958 NASA Nikt nie wiedział, czy Gagarin przeżyje tę misję. Sputnik1 wystrzelili na orbitę naukowcy ze Związku Radzieckiego. Amerykańscy
Bardziej szczegółowoRaport miesięczny marzec/2018
MARZEC 2018 1. Informacje na temat wystąpienia tendencji i zdarzeń w otoczeniu rynkowym emitenta, które w ocenie emitenta mogą mieć w przyszłości istotne skutki dla kondycji finansowej oraz wyników finansowych
Bardziej szczegółowoUrządzenie do produkcji elektryczności na potrzeby autonomicznego zasilania stacji pomiarowych w oparciu o zjawisko Seebecka
Urządzenie do produkcji elektryczności na potrzeby autonomicznego zasilania stacji pomiarowych w oparciu o zjawisko Seebecka Dofinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Bardziej szczegółowoPolski satelita studencki
Polski satelita studencki Materiały informacyjne 2014 Skontaktuj się z nami Inna Uwarowa Koordynator Projektu PW-Sat2 Artur Łukasik Wicekoordynator Projektu PW-Sat2 Dominik Roszkowski Koordynator ds. Promocji
Bardziej szczegółowoGdynia ma kolejny żłobek samorządowy
Gdynia ma kolejny żłobek samorządowy Koniczynka taką nazwę wybrali gdynianie dla nowego żłobka w facebookowym plebiscycie. Dzisiaj oficjalnie zainaugurowano jego działalność. Dzieci po raz pierwszy skorzystają
Bardziej szczegółowoCiekawostki rolnicze w 100 sekund m.in. nielegalny ubój
https://www. Ciekawostki rolnicze w 100 sekund m.in. nielegalny ubój Autor: Agata Piechota Data: 9 lutego 2019 W co zamierzamy inwestować w 2019 roku? Ile kosztować nas będzie nielegalny ubój krów? Jak
Bardziej szczegółowoZadania z fizyki. Promień rażenia ładunku wybuchowego wynosi 100 m. Pewien saper pokonuje taką odległość z. cm. s
c) 6(3x - 2) + 5(1-3x) = 7(x + 2) 3(1-2x) d) - 4)(5x + 3) + (4x - 3)(6x + 3) = (6x - 6)(8x + 3) + (9x 2-10) Zadanie 1. Zadania z fizyki Działająca na motocykl siła, której źródłem jest jego silnik, ma
Bardziej szczegółowoEmapa Transport Europa. Opis produktu
Emapa Transport Europa Opis produktu Spis treści: 1. Opis produktu... 3 1.1 Korzyści związane z posiadaniem aplikacji... 3 2. Moduły funkcjonalne... 4 3. Zasoby mapowe... 4 4. Porównaj i wybierz... 5 5.
Bardziej szczegółowoThere is talent. There is capital. Start in Poland.
There is talent. There is capital. Start in Poland. Polska gospodarka nieustannie się rozwija jak wynika z najnowszych prognoz Banku Światowego: jej wzrost przyspieszy do 3,3% w 2017 r., z 2,8% w 2016
Bardziej szczegółowoOkres realizacji projektu: r r.
PROJEKT: Wykorzystanie modułowych systemów podawania i mieszania materiałów proszkowych na przykładzie linii technologicznej do wytwarzania katod w bateriach termicznych wraz z systemem eksperckim doboru
Bardziej szczegółowoBalticSatApps Speeding up Copernicus Innovation for the BSR Environment and Security
BalticSatApps Speeding up Copernicus Innovation for the BSR Environment and Security http://www.balticsatapps.pl/ http://balticsatapps.eu/ O projekcie BalticSatApps jest międzynarodowym projektem INTERREG,
Bardziej szczegółowoProgram Elektromobilności
Program Elektromobilności Działania na rzecz rozwoju przemysłu elektromobilności Piotr Zaremba Kierownik Projektu Ministerstwo Energii 1 AGENDA Cele Korzyści Wyzwania Proponowane dźwignie rozwoju 2 KONTEKST
Bardziej szczegółowoAutobusy, eksperymenty i dobra zabawa
Autobusy, eksperymenty i dobra zabawa Zajezdnia autobusowa PKA, Centrum Nauki Experyment czy Wydział Nawigacyjny Uniwersytetu Morskiego między innymi te gdyńskie instytucje, w piątek 10 maja, zaprosiły
Bardziej szczegółowoMultimediateka na ostatniej prostej
Multimediateka na ostatniej prostej Strefa ciszy, książkomat, baza dla dzieci, możliwość samodzielnego wypożyczania książek, a także przestrzeń dla melomanów. Taka będzie nowa odsłona Biblioteki Śródmieście.
Bardziej szczegółowoWstęp. Regulamin przedmiotu Efekty kształcenia Materiały na stronie www2.wt.pw.edu.pl/~akw METEOROLOGIA LOTNICZA. Wstęp.
Wstęp METEOROLOGIA LOTNICZA Wstęp Ćwiczenie 1 Regulamin przedmiotu Efekty kształcenia Materiały na stronie www2.wt.pw.edu.pl/~akw 1 Zaliczenie Dwie kartkówki punktowane: 1. W połowie zajęć. 2. Ostatnie
Bardziej szczegółowoMieszkanie Plus na Kaczych Bukach rusza budowa
Mieszkanie Plus na Kaczych Bukach rusza budowa Na Kaczych Bukach w Gdyni powstaną 172 mieszkania w ramach rządowego programu Mieszkanie Plus. Z udziałem wicepremiera Mateusza Morawieckiego i prezydenta
Bardziej szczegółowoNadawcza Radiostacja Transatlantycka Babice
Opracowanie: mgr inż. Krzysztof Słomczyński Wojskowe Biuro Zarządzania Częstotliwościami Warszawa, 2005 1 HISTORIA (1) : Po odzyskaniu niepodległości w wyniku pierwszej wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej,
Bardziej szczegółowoRozwiązania bezzałogowe w służbie ochrony środowiska Tomasz Kierul Mateusz Kozłowski
Rozwiązania bezzałogowe w służbie ochrony środowiska Tomasz Kierul Mateusz Kozłowski plan prezentacji Informacje o firmie Monitoring środowiska za pomocą dronów Przykład nr 1 - projekt AirDron bezzałogowa
Bardziej szczegółowoProgram Coachingu dla młodych osób
Program Coachingu dla młodych osób "Dziecku nie wlewaj wiedzy, ale zainspiruj je do działania " Przed rozpoczęciem modułu I wysyłamy do uczestników zajęć kwestionariusz 360 Moduł 1: Samoznanie jako część
Bardziej szczegółowoKLASA INŻYNIERSKA profil matematyczno-fizyczny. Innowacja pedagogiczna Liceum Ogólnokształcące Nr I im. D. Siedzikówny Inki we Wrocławiu
KLASA INŻYNIERSKA profil matematyczno-fizyczny Innowacja pedagogiczna Liceum Ogólnokształcące Nr I im. D. Siedzikówny Inki we Wrocławiu Adresat klasy uczeń zainteresowany przedmiotami ścisłymi uczeń zamierzający
Bardziej szczegółowoMSPO 2017: EUROFIGHTER "ALTERNATYWĄ" DLA POLSKI
06.09.2017 MSPO 2017: EUROFIGHTER "ALTERNATYWĄ" DLA POLSKI Konsorcjum Eurofighter proponuje Polsce w trakcie targów MSPO 2017 nabycie myśliwca Eurofighter Typhoon jako najlepszą alternatywę w zakresie
Bardziej szczegółowoSystemy nawigacji satelitarnej. Przemysław Bartczak
Systemy nawigacji satelitarnej Przemysław Bartczak Systemy nawigacji satelitarnej powinny spełniać następujące wymagania: system umożliwia określenie pozycji naziemnego użytkownika w każdym momencie, w
Bardziej szczegółowoJak patrzymy na testy czyli Jak punkt widzenia zależy od punktu siedzenia. Click Piotr Kałuski to edit Master subtitle style
Jak patrzymy na testy czyli Jak punkt widzenia zależy od punktu siedzenia Click Piotr Kałuski to edit Master subtitle style Punkty widzenia Zespół Testów Manager Projektu Użytkownik końcowy Zespół Testów
Bardziej szczegółowoKierunek: Technologia Chemiczna Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne. Wykład Ćwiczenia
Wydział: Energetyki i Paliw Kierunek: Technologia Chemiczna Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne Rocznik: 013/014 Język wykładowy: Polski Semestr 1 STC-1-105-s Mechanika techniczna
Bardziej szczegółowolider projektu: finansowanie:
lider projektu: finansowanie: - zapoznanie się z możliwościami budowania programów w Lego Mindstorms EV3 - budowa prostego robota z jednym silnikiem i jednym czujnikiem - naładowane zestawy Lego Mindstorms
Bardziej szczegółowoINDEX. Chcemy tworzyć nowy kapitał know-how, by skutecznie budować przewagę konkurencyjną naszych Klientów GRUPA BAROSZ FAKTY W LICZBACH KNOW HOW
INDEX 1 GRUPA BAROSZ 03 2 FAKTY W LICZBACH 04 3 KNOW HOW 07 4 ZAAWANSOWANA OBRÓBKA METALI 09 5 PRODUKTY 17 6 JAKOŚĆ 25 7 CERTYFIKATY 30 8 BEZPIECZEŃSTWO 31 9 WARTOŚCI 32 10 ZAUFALI NAM 33 11 KONTAKT 34
Bardziej szczegółowoPanattoni Europe wybuduje największy zakład produkcyjny fabryki zmywarek BSH w Łodzi
23-12-18 1/7 zakład produkcyjny fabryki zmywarek 15.10.2018 13:53 Marlena Kamińska / BPKSiT Panattoni Europe, lider rynku powierzchni przemysłowych, wmurował kamień węgielny pod budowę fabryki zmywarek
Bardziej szczegółowoFoto: Kpt. Tadeusz Dulla w kombinezonie stratosferycznym skoczka. Samolot typu IŁ -28 w Muzeum Wojska Polskiego. Warszawa r.
W latach 1955-1960r. rozpoczęto wyposażanie pułków lotniczych LWP w nowy rodzaj samolotów typu odrzutowego. Wkraczający postęp wymusił odejście od trawiastych lotnisk na rzecz lotnisk bazowych z infrastrukturą
Bardziej szczegółowoVII Liceum Ogólnokształcące im. Józefa Wybickiego w Gdańsku
VII Liceum Ogólnokształcące im. Józefa Wybickiego w Gdańsku Żaden kraj z ambicjami nie może być krajem analfabetów matematycznych. (Immanuel Kant) Matematyka uczy logicznego myślenia i precyzyjnego formułowania
Bardziej szczegółowo