MAKROFOTOGRAFIA Skala odwzorowania najważniejsze pojęcie makrofotografii

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "MAKROFOTOGRAFIA Skala odwzorowania najważniejsze pojęcie makrofotografii"

Liliana Kowalska
8 lat temu
Przeglądów:

1 MAKROFOTOGRAFIA Skala odwzorowania najważniejsze pojęcie makrofotografii W fotografii można wyróżnić kilka ważnych terminów m.in. ekspozycja, kompozycja oraz nieco bardziej techniczne pojęcia, takie jak czas naświetlania, przysłona, czułość ISO. W przypadku fotografii najważniejszym terminem jest jednak skala odwzorowania, i termin ten pojawia się praktycznie na każdym kroku. Co to takiego? Otóż skala odwzorowania, zwana też skalą reprodukcji, to stosunek wielkości fotografowanego przedmiotu do jego obrazu rzutowanego przez obiektyw na matrycę aparatu lub błonę światłoczułą. Gdy obiekt i jego obraz na przetworniku mają dokładnie te same rozmiary, mówimy o skali odwzorowania 1:1. Gdy obraz jest dwukrotnie mniejszy, skala odwzorowania wynosi 1:2, natomiast gdy dwukrotnie większy od oryginału 2:1. Cały problem ze skalą odwzorowania polega na tym, że nie przekłada się ona w sposób bezpośredni na rozmiar tego, co zobaczymy na zdjęciu. Jest tak, ponieważ aparaty fotograficzne (zwłaszcza cyfrówki) odznaczają się zróżnicowanymi rozmiarami elementów światłoczułych. Szacuje się, że większość kompaktów wyposażonych w tzw. tryb makro jest w stanie zapewnić skalę odwzorowania nieco mniejszą niż 1:2, lecz tylko z bardzo bliskich odległości (najczęściej tak bliskich, że nie dających się wykorzystać w praktyce).

W przypadku fotografii najważniejszym terminem jest jednak skala odwzorowania, i termin ten pojawia się praktycznie na każdym kroku. Co to takiego?

2 Optyka o skali odwzorowania 1:1 pozwala spojrzeć na świat z zupełnie innej (niekiedy przerażającej) perspektywy

3 Podobny jak na wcześniejszym przykładzie pająk uwieczniony obiektywem standardowym (model Canon EF-S 17-55mm f/2.8 IS USM, skala odwzorowania około 1:6)

4 Fotografia makro a zbliżeniowa (close-up) podobieństwa i różnice W czasach dominacji tradycyjnej fotografii małoobrazkowej przyjmowało się, że zdjęcie można było określić jako makrofotografię, gdy wykonane zostało przy skali odwzorowania 1:1 lub większej. Obecnie wśród lustrzanek cyfrowych dominującą grupę stanowią modele z przetwornikiem APS-C, a ponadto na porządku dziennym jest wycinanie ze zdjęć fragmentów kadru i publikowanie ich w postaci całych fotografii. W efekcie za zdjęcia makro uznawane są już fotografie wykonane przy nieco mniejszej skali odwzorowania, np. 1:2. Jednak wiele aparatów fotograficznych wyposażonych jest w tzw. tryb makro, który nie umożliwia uzyskania aż takich powiększeń. Również niektóre z obiektywów przeznaczonych dla lustrzanek i aparatów bezlusterkowych zawierają w swojej nazwie to słowo, mimo iż ich skala odwzorowania nie przekracza nawet 1:4. Sprzęt ten pozwala wykonać niejednokrotnie bardzo piękne zdjęcia w nieco mniejszym powiększeniu. Choć fotografie takie bywają określane mianem makro, to tak naprawdę zaliczać się je powinno do tzw. fotografii zbliżeniowej (ang. close-up). Niemniej jednak większość uwag i wskazówek dotyczących makrofotografii dotyczy również zdjęć typu close-up.

Obecnie wśród lustrzanek cyfrowych dominującą grupę stanowią modele z przetwornikiem APS-C, a ponadto na porządku dziennym jest wycinanie ze zdjęć fragmentów kadru i publikowanie ich w postaci całych

5 Dobór i stosowanie sprzętu do makrofotografii Do wykonywania zdjęć w zakresie makrofotografii w celu zwiększenia skali odwzorowania należy zastosować sprzęt typowy dla makro. Soczewki nasadkowe wkręca się je z przodu obiektywu tak jak filtry. Stanowią one najprostszy i najtańszy sposób na fotografowanie z bliska. Dostępne są w różnych wielkościach zdolności skupiającej. Im większa liczba dioptrii, tym silniejsze powiększenie uzyskuje się na filmie. Soczewka nasadkowa działa na zasadzie załamania przechodzących przez nią promieni świetlnych, dzięki czemu ich zogniskowanie następuje bliżej. Zaletą soczewek nasadkowych jest to że nie zmniejszają ilości światła wpadającego do obiektywu, nie wymagają też kompensacji ekspozycji. Ich główną wadą jest to że, pogarszają jakość obrazu, ponieważ stanowią dodatkowy element optyczny na drodze światła. Możliwość uzyskania dzięki nim dużego powiększenia jest ograniczona, chyba że połączy się kilka nasadek, ale wtedy pogorszenie jakości będzie znaczne. Pierścienie pośrednie montuje się między obiektywem a korpusem aparatu. To zwiększenie odległości pomiędzy obiektywem a płaszczyzną błony pozwala na bliższe podejście do fotografowanego przedmiotu niż przy zastosowaniu samego obiektywu. Zazwyczaj sprzedaje się je jako komplet

Im większa liczba dioptrii, tym silniejsze powiększenie uzyskuje się na filmie.

6 pierścieni o różnych grubościach. Podobnie jak soczewki nasadkowe mogą być używane pojedynczo lub łącznie. Im większa będzie grubość pierścieni, tym silniejsze można uzyskać powiększenie odwzorowania. Pierścienie pośrednie dzięki temu, że nie mają żadnych elementów optycznych, nie powodują pogorszenia ostrości obrazu. Zmniejszają jednak ilość światła docierającego do filmu. Powoduje to konieczność szerszego otwierania przesłony lub używana czulszej błony. Stosowanie większości pierścieni (chociaż nie wszystkich) zachowuje sprzężenie aparatu z przesłoną obiektywu. Dzięki temu nie trzeba ustawiać przesłony ręcznie i działa pomiar światła przez obiektyw. Może nie działać funkcja automatycznego nastawiania ostrości, ale ma ona ograniczone zastosowanie w makrofotografii. Mieszek montuje się również pomiędzy korpusem a obiektywem. Działa w ten sam sposób jak pierścienie pośrednie. Jeden koniec mieszka łączy się z gniazdem mocowania obiektywu w korpusie aparatu, a w drugim mocuje się obiektyw (może co być obiektyw standardowy, szerokokątny). Długość mieszka zazwyczaj reguluje się w sposób płynny za pomocą dającej się blokować zębatki znajdującej się u jego podstawy, dzięki czemu skalę odwzorowania można zmniejszać lub zwiększać obrotem pokrętła. Mieszki są bardziej wszechstronne niż pierścienie.

Powoduje to konieczność szerszego otwierania przesłony lub używana czulszej błony. Stosowanie większości pierścieni (chociaż nie wszystkich) zachowuje sprzężenie aparatu z przesłoną obiektywu.

8 Obiektywy makro to najwygodniejszy, ale i najdroższy sprzęt do makrofotografii. Można tu wyróżnić dwie grupy - obiektywy makro i obiektywy zmiennoogniskowe z funkcją makro. Obiektywy makro są optymalizowane pod kątem uzyskania najlepszych właściwości optycznych przy minimalnych odległościach ostrzenia. Zazwyczaj umożliwiają uzyskanie skali odwzorowania od 1:2 lub 1:1. Przy tych dających 1:2 często dołączana jest dedykowana soczewka nasadkowa umożliwiająca uzyskanie skali 1:1. Obiektywy makro są często używane do reprodukcji i zazwyczaj są projektowane tak, że powierzchnia ostrzenia (czyli powierzchnia, na której leżą punkty tworzące ostry obraz na filmie) jest płaska (dla zwykłych obiektywów powierzchnia ta jest zazwyczaj wycinkiem sfery). Konstrukcja taka umożliwia uzyskanie ostrego obrazu całej reprodukowanej płaszczyzny przy pełnej jasności obiektywu. Można je również wykorzystywać jako bardzo dobre obiektywy do innych celów, niż makrofotografia. Obiektywy zmiennoogniskowe z funkcją makro są zazwyczaj tanimi obiektywami amatorskimi, nie zapewniającymi zbyt dużych skal odwzorowania - najczęściej 1:4 lub 1:5, czasami ok. 1:2.5, sporadycznie 1:2. Ich parametry optyczne z reguły bardzo ustępują obiektywom makro, tym niemniej jeśli uzyskiwana skala odwzorowania jest wystarczająca, a planowany format odbitki umiarkowany, mogą stanowić niezłe rozwiązanie Telekonwertery stosuje się głównie w celu przedłużenia efektywnej odległości ogniskowej obiektywu. Są to dodatkowe zestawy optyczne które umożliwiają uzyskanie większego powiększenia przy najbliższym nastawieniu

Przy tych dających 1:2 często dołączana jest dedykowana soczewka nasadkowa umożliwiająca uzyskanie skali 1:1.

9 odległości. mieszkami. Można ich używać w połączeniu z pierścieniami pośrednimi i Pierścienie odwracające są to cienkie metalowe pierścienie z gwintem do filtru po jednej stronie i mocowaniem obiektywu po drugiej. Pierścień odwracający montuje się pomiędzy korpusem aparatu a odwróconym obiektywem Dzięki nim można odwrotnie zamocować obiektyw. Wadą jest całkowita utrata sprzężenia z obiektywem - łącznie z regulacją przesłony i pomiarem światła. Uzyskiwana skala jest niezmienna, a zakres odległości ograniczony. Pierścienie odwracające nie współpracują dobrze z obiektywami, których przesłona umieszczona jest bliżej tylu obiektywu, ponieważ po odwróceniu znajdzie się z przodu, powodując dyfrakcję i tym samym pewną stratę ostrości.

drugiej. Pierścień odwracający montuje się pomiędzy korpusem aparatu a odwróconym obiektywem Dzięki nim można odwrotnie zamocować obiektyw.

10 Pierścienie sprzęgające są podobne do pierścieni odwracających, ale zamiast mocowania obiektywu z jednej strony mają po obu stronach gwint jak oprawa filtru. Pozwala to na umocowanie odwróconego obiektywu na drugim, zamocowanym do aparatu. Odwrócony obiektyw staje się w rezultacie skomplikowaną soczewką nasadkową, która pozwala na uzyskanie znacznie lepszej jakości i większego powiększenia. Pierścienie te dają możliwość uzyskania dużych powiększeń przy bardzo niskich kosztach.

Odwrócony obiektyw staje się w rezultacie skomplikowaną soczewką nasadkową, która pozwala na uzyskanie znacznie lepszej

Podobne dokumenty

III. METODY STOSOWANE W MAKROFOTOGRAFII. 1. Soczewki nasadkowe makro

III. METODY STOSOWANE W MAKROFOTOGRAFII 1. Soczewki nasadkowe makro Soczewki makro są elementami mocowanymi na obiektywie w sposób identyczny do mocowania filtrów. Ich zasada działania polega na zmniejszeniu