dr inż. Jan Bondaruk mgr inż. arch. Agnieszka Gieroszka mgr Anna Pilch Główny Instytut Górnictwa tel ;

Transkrypt

1 Nowa polityka miejska jako ukierunkowane działania na rzecz zrównoważonego rozwoju miast i ich obszarów funkcjonalnych oraz wykorzystania ich potencjałów w procesach rozwojowych regionów i kraju Patronat honorowy: dr inż. Jan Bondaruk mgr inż. arch. Agnieszka Gieroszka mgr Anna Pilch Główny Instytut Górnictwa tel ; jbondaruk@gig.eu Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

2 Wzrost gospodarczy Ochrona środowiska Odpowiedzialność społeczna Zrównoważony rozwój Podejście ekosystemowe Integracja polityk Zintegrowany system zarządzania miastem Współpraca i partnerstwo wg raportu Europejskiej Grupy Ekspertów ds. Środowiska Miejskiego

3 Zasada Podejścia (myślenia) Ekosystemowego miasto jako system, w którym zachodzą ciągłe, wzajemnie ze sobą powiązane zmiany Ekorozwój miasta to: procesy przepływu energii, zasobów naturalnych i odpadów, system procesów społecznych. Zasada Integracji Polityk - subsydiarność Ekorozwój miasta wymaga: integracji polityk prowadzonych przez różne szczeble od Unii Europejskiej po władze lokalne; integracji poziomej polityk sektorowych, Źródło: opartej na interdyscyplinarnym podejściu do zagadnień rozwojowych miasta. Zasada Zintegrowanego Systemu Zarządzania uwzględnianie wszystkich uwarunkowań i mechanizmów rozwoju miasta: środowiskowych, społecznych i ekonomicznych. Narzędzia zintegrowanego zarządzania miastem: zachęcające do partnerstwa i współpracy, integrujące polityki, regulujące mechanizm rynkowy, zarządzania informacją, monitorowania zmian zachodzących w mieście, w tym wskaźniki określające skalę tych zmian.

4 Polityka miejska: Jedna z polityk publicznych - dotyczy całości zjawisk i procesów obserwowanych w miastach. Sztuka rządzenia miastem dla osiągnięcia dobra wspólnego (w interesie ogółu). Zadanie władz, które powinno prowadzić do realizacji celów rozwojowych służących lokalnej społeczności. Współdziałanie władz różnych szczebli, mieszkańców, właścicieli nieruchomości i podmiotów gospodarczych na rzecz rozwoju miasta. Pogodzenie interesu indywidualnego z ogólnospołecznym.

5 Strategia EU 2020 Pakiet rozporządzeń polityki spójności na lata Dokumenty krajowe, tj.: KSRR 2020, KPZK 2030, SRK 2020, DSRK Karta Lipska Krajowa Polityka Miejska Wsparcie dla miast jako ważny element działań rozwojowych na poziomie krajowym/regionalnym znajduje swoje odzwierciedlenie w: Umowie Partnerskiej, Programach Operacyjnych. Podstawowe ustalenia dla miast określa Kontrakt Terytorialny.

6 Ponad dwie trzecie ludności Europy mieszka na obszarach miejskich. W miastach pojawiają się problemy i znajdowane są rozwiązania. Panuje w nich sprzyjający klimat dla rozwoju nauki i technologii, kultury i innowacji, twórczości indywidualnej i kreatywności zbiorowej oraz dla przeciwdziałania skutkom zmiany klimatu. Jednak miasta są również miejscami, w których kumulują się takie problemy, jak bezrobocie, segregacja i ubóstwo. Miasta jutra. Wyzwania, wizje, rozwiązania Unia Europejska, październik 2011 r. Miasta stoją przed bezprecedensowymi demograficznymi, środowiskowymi, gospodarczymi, społecznymi i przestrzennymi wyzwaniami. Świat jest miejski, a miasta są źródłem jego rozwoju. To, jak będziemy rozwijać nasze miasta, miasteczka i wsie w nadchodzących latach będzie miało wpływ na jakość życia milionów ludzi i będzie stanowiło dziedzictwo dla przyszłych pokoleń. Time To Think Urban UN-HABITAT. 24th Session Governing Council NAIROBI, APRIL 2013r.

7 Krajowa Polityka Miejska (KPM) - kompleksowa wykładnia dla prowadzenia polityki wobec miast. Zawiera zbiór najważniejszych informacji, w tym: zasady, cele rozwojowe, instrumenty rozwojowe (zestaw instrumentów planistycznych, instytucjonalnych, finansowych oraz prawnych), mechanizmy koordynacji i roli podmiotów oddziałujących na rozwój obszarów miejskich, który ujmuje problemy wszystkich miast. Zgodnie z ustawą o zasadach prowadzenia polityki rozwoju Krajowa Polityka Miejska (KPM) jest dokumentem określającym planowane działania administracji rządowej dotyczące polityki miejskiej, uwzględniającym cele i kierunki określone w średniookresowej strategii rozwoju kraju oraz krajowej strategii rozwoju regionalnego (art. 21b). Źródło: Krajowa Polityka Miejska projekt, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, marzec 2014 r.

8 WZMOCNIENIU zdolności miast i obszarów zurbanizowanych do kreowania wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy oraz poprawy jakości życia mieszkańców! poprzez podejście: TERYTORIALNE uwzględniające specyficzne uwarunkowania i zróżnicowane potencjały rozwojowe różnego typu obszarów FUNKCJONALNE uwzględniające całe obszary funkcjonalne, tj. miasta wraz z ich otoczeniem (gminy miejskie, wiejsko-miejskie i wiejskie)

9 KPM ma służyć uspójnianiu działań administracji centralnej dotyczących miast. KPM wskazuje obszary, które wymagają szczególnej uwagi - przestrzeń publiczna, transport, współpraca między jednostkami samorządu terytorialnego. KPM ma pomóc w przezwyciężeniu konkretnych barier, utrudniających zrównoważony rozwój miast. Według KPM samorządy powinny ze sobą współpracować, wspólnie rozwiązywać problemy i odpowiadać na wyzwania, które nie mieszczą się w granicach administracyjnych. KPM koresponduje z dokumentami strategicznymi. KPM jest przewodnikiem dla miast, administracji rządowej oraz partnerów (samorządowych, społecznych, gospodarczych) w zakresie pożądanych kierunków rozwoju. KPM zawiera wskazówki co do potrzeby organizacji centrów wiedzy. KPM jest elementem promocji zintegrowanego podejścia terytorialnego.

10 Nie jest planem podziału Funduszy Europejskich między polskie miasta. Nie jest strategią równoważną z 9 strategiami zintegrowanymi. Nie dotyka w równym stopniu wszystkich aspektów rozwoju miast. Nie zastępuje poszczególnych polityk publicznych w ich wymiarze miejskim. Uwzględnia stosunkowo bliską perspektywę 2020 rok. W KPM BRAKUJE: zapisów dotyczących kultury, która w mieście nie jest tylko czynnikiem decydującym o jakości życia mieszkańców ale także istotnym czynnikiem decydującym o budowaniu społeczności lokalnych. zapisów dotyczących polityki mieszkaniowej jak mieszkamy, od kogo kupujemy i jak wyglądają procesy, które rządzą rynkiem nieruchomości - brak diagnozy oraz oceny skutków dotychczasowych polityk rządu ( Rodzina na swoim", Mieszkanie dla młodych ). Krajowa Polityka Miejska NIE jest konstytucją, a JEST elementem szerszego pakietu strategii rządu.

11 Wizja miasta 1 Poprawa konkurencyjności i zdolności głównych ośrodków miejskich do kreowania rozwoju, wzrostu i zatrudnienia. 2 Wspomaganie rozwoju subregionalnych i lokalnych ośrodków miejskich, przede wszystkim na obszarach problemowych polityki regionalnej (w tym na niektórych obszarach wiejskich) poprzez wzmacnianie ich funkcji oraz przeciwdziałanie ich upadkowi ekonomicznemu. 3 Odbudowa zdolności do rozwoju poprzez rewitalizację zdegradowanych społecznie, ekonomicznie i fizycznie obszarów miejskich. 4 Wspieranie zrównoważonego rozwoju ośrodków miejskich, w tym przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom niekontrolowanej suburbanizacji. 5 Tworzenie warunków dla skutecznego, efektywnego i partnerskiego zarządzania rozwojem na obszarach miejskich, w tym w szczególności na obszarach metropolitalnych. Cele strategii zintegrowanych

12 Podmiotem krajowej polityki miejskiej jest Rząd i współuczestniczące samorządowe władze terytorialne: Samorządy województw Samorządy gmin miejskich Samorządy gmin miejsko-wiejskich na obszarach zurbanizowanych, wchodzących w skład obszarów funkcjonalnych miast Samorządy gmin wiejskich na obszarach zurbanizowanych, wchodzących w skład obszarów funkcjonalnych miast Ważnym podmiotem polityki miejskiej mogą zostać także podmioty reprezentujące obszary funkcjonalne największych miast w przypadku powołania ich do życia bądź, wzmocnione prawnie i instytucjonalnie związki samorządów terytorialnych wchodzących w skład miejskich obszarów funkcjonalnych.

13 Rządowi - aby lepiej koordynować polityki publiczne i wdrażać strategie horyzontalne z uwzględnieniem miast różnej wielkości, oraz aby instytucje rządowe, w tym spółki Skarbu Państwa działały zgodnie z polityką państwa. Miastom - aby mogły korzystać z efektywnych instrumentów i rozwiązań wspierających ich rozwój. Mieszkańcom, podmiotom gospodarczym - aby wskazywać im warunki i sposoby włączania się w kreowanie wizji rozwojowej miast oraz w rozwój tych obszarów a także dla poszerzania zakresu informacji.

14 Adresowana jest do wszystkich polskich miast niezależnie od ich wielkości czy położenia. Respektuje obowiązujący ustrój Polski, którego niezbywalnym elementem jest samodzielność samorządu terytorialnego. Odnosi się bezpośrednio do horyzontu czasowego 2020 roku. Wskazuje pożądane przez rząd kierunki rozwoju miast oraz ich obszarów funkcjonalnych. Koncentruje się na tych zagadnieniach, których wspólne rozpatrywanie przez pryzmat całościowych działań na rzecz miast, ma priorytetowe znaczenie. Nawiązuje wprost do sformułowanych już strategicznych dokumentów rządowych. Proponuje i postuluje szeroką paletę różnorodnych rozwiązań, narzędzi i instrumentów, które w sposób elastyczny mogą być wykorzystane przez miasta różnej wielkości, funkcji i położenia. Tworzy warunki dla integracji i koordynacji różnych polityk, programów rozwoju, programów operacyjnych realizowanych na poziomie krajowym, regionalnym lub lokalnym w odniesieniu do poszczególnych celów rozwojowych. Zapowiada rozwiązania, które mają służyć wsparciu miast poprzez między innymi centra wiedzy inicjujące i prowadzące projekty pilotażowe, promujące i upowszechniające dobre praktyki, wzorcowe dokumenty czy schematy postępowania.

15 I. Zasada integralności II. Zasada zintegrowanego podejścia terytorialnego III. Zasada wielopoziomowego zarządzania Korzyści dla miast: Właściwe wykorzystanie zasobów i specyficznych potencjałów miast, Zapewnienie optymalnych warunków dla realizacji celów rozwojowych miasta, Realizacja przedsięwzięć na danym obszarze w sposób komplementarny i skoordynowany, Planowanie oraz rozwój terytoriów przez pryzmat obszarów funkcjonalnych (a nie granic administracyjnych), Optymalizacja usług publicznych, Różnicowanie wsparcia dla różnych typów miast, Sprawna koordynacja działań i ścisła współpraca pomiędzy rządem, samorządem województwa i samorządami lokalnymi.

16 Kształtowanie przestrzeni Partycypacja Transport i mobilność miejska Niskoemisyjność i efektywność energetyczna Rewitalizacja Polityka inwestycyjna Rozwój gospodarczy Ochrona środowiska i adaptacja do zmian klimatu Wyzwania demograficzne Zarządzanie obszarami miejskimi

17 Wątki tematyczne KPM (10 obszarów) Uwarunkowania i wyzwania dla których określono Kierunki działań KPM wskazuje możliwości wsparcia wszelkie formy działań instytucji rządowych, zidentyfikowanych jako kluczowe w danym temacie zagadnienia wymagające analizy i zmian lub konkretne propozycje zmian przepisów zgromadzone w jednym miejscu i udostępniane przez strony internetowe informacje dotyczące danego zagadnienia fundusze europejskie zmiany przepisów działanie centrum wiedzy KPM wskazuje podmioty odpowiedzialne za wdrażanie polityki Źródło: Opracowanie własne na podstawie Krajowa Polityka Miejska projekt, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, marzec 2014 r.

18 1. Wykorzystanie potencjału głównych ośrodków miejskich i ich obszarów funkcjonalnych do kreowania wzrostu i zatrudnienia oraz zdynamizowania rozwoju kraju 2. Wykorzystanie potencjału miast w procesach rozwoju regionalnego na obszarach problemowych o znaczeniu krajowym 3. Przeciwdziałanie degradacji społeczno - gospodarczej i przestrzennej obszarów zurbanizowanych 4. Poprawa ładu przestrzennego na obszarach miejskich i powstrzymanie żywiołowej suburbanizacji 5. Poprawa jakości zarządzania i współpracy na obszarach miejskich, w tym na obszarach funkcjonalnych miast 6. Wyzwania horyzontalne, które w specyficzny sposób ujawniają się w miastach 7. Infrastruktura transportowa, w tym transport publiczny na obszarach miejskich 8. Stały monitoring zjawisk społeczno-przestrzennych w obszarach miejskich Źródło: Założenia Krajowej Polityki Miejskiej przyjęte przez Radę Ministrów 16 lipca 2013 r.

19 1. Niska pozycja konkurencyjna polskich metropolii w skali UE. 2. Niewystarczające wykorzystanie potencjałów najważniejszych ośrodków miejskich do kreowania wzrostu i zatrudnienia oraz stymulowania rozwoju kraju. 3. Niewystarczające powiązania funkcjonalne pomiędzy polskimi miastami. 4. Utrata dotychczasowych funkcji społeczno-gospodarczych niektórych obszarów miejskich (całych miast lub ich dzielnic). 5. Zagrożenie trwałości i ciągłości przestrzennej sieci osadniczej w skali całej Polski w wyniku koncentracji osadnictwa, procesów metropolizacyjnych oraz procesów depopulacji. 6. Trwanie niekorzystnych, w warunkach gospodarki rynkowej, elementów dziedzictwa historycznego w strukturach społecznych, organizacyjnych, przestrzennych i gospodarczych miast. 7. Postępujący proces suburbanizacji i żywiołowego rozlewania się zabudowy miejskiej. 8. Problemy mieszkaniowe deficyt. 9. Starzenie się społeczeństwa miejskiego oraz obniżenie dynamiki rozwoju ludnościowego miast. Źródło: Raport Wprowadzający Ministerstwa Rozwoju Regionalnego na potrzeby przygotowania Przeglądu OECD krajowej polityki miejskiej w Polsce; Część I Diagnoza stanu polskich miast; Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej; Warszawa, Luty 2010

20 1. Konkurencyjne 2. Silne 3. Spójne społecznie, ekonomicznie i przestrzennie 4. Zrównoważone w kierunku miast zwartych 5. Sprawnie zarządzane w sposób skuteczny, efektywny i partnerski Barcelona Paryż Ateny

21 Rada Ministrów Ministrowie odpowiedzialni za wdrażanie polityk sektorowych Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego Monitorowanie i koordynacja na poziomie krajowym realizacji KPM Zespół konsultacyjny ds. polityki miejskiej i reformy systemu planowania przestrzennego (przy KKPR) Stałe monitorowanie i koordynacja na realizacji poszczególnych celów KPM Ocena okresowa KPM co 3 lata Zawiera z zarządem województwa kontrakt terytorialny Komisja współpracy Rządu i Samorządu Terytorialnego (Zespół ds. funkcjonowania Obszarów Metropolitalnych i Miejskich FOMM) Instytucje rządowe i inne podmioty publiczne Samorząd województwa Jednostki samorządu lokalnego Partnerzy społeczni oraz przedsiębiorcy!!! Tylko suma działań podjętych przez poszczególne samorządy może dać efekt w postaci realizacji celu strategicznego Krajowej Polityki Miejskiej. Źródło: opracowanie własne na podstawie Krajowa Polityka Miejska projekt, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, marzec 2014 r.

22 uzyskanie rzeczowej informacji zwrotnej na temat efektów działań podejmowanych w miastach, które w swojej złożoności są adresatami działań różnych polityk. integracja danych z różnych istniejących systemów i zasobów oraz ich ciągłe dostosowanie do potrzeb lokalnych zwłaszcza w zakresie skali/poziomu zbierania wiarygodnych danych. Dostosowanie systemu monitorowania polityki rozwoju umożliwiające monitorowanie działań polityki miejskiej na poziomie miejskich obszarów funkcjonalnych będzie możliwe dzięki realizacji dwóch celów cząstkowych: 1. sformułowanie/zwiększanie zestawu danych w przekroju terytorialnym wewnątrz miast (na przykład dla identyfikacji i skatalogowania miejskich obszarów zdegradowanych). 2. stworzenie możliwości pozyskiwania potrzebnych, obecnie niedostępnych, danych dla miast (w tym małych i średnich).

23 1. System instytucjonalny - system monitorowania polityki miejskiej, o charakterze sieciowym, będzie scalać działania podmiotów szczebla krajowego i regionalnego (GUS i GUGiK), wykorzystywać będzie działalność instytucji wspomagających procesy monitorowania, wprowadzone przez politykę regionalną (Regionalne Obserwatoria Terytorialne i Krajowe Obserwatorium Terytorialne). 2. Źródła danych - pozyskiwanie informacji ze źródeł publicznych (baz danych, rejestrów, zasobów urzędów centralnych, przeglądów i raportów dostarczanych przez instytucje krajowe i europejskie, jednostki badawcze itp.) 3. Podsystem monitorowanie rewitalizacji - wypracowanie rozwiązań umożliwiających skuteczne monitorowanie zjawisk i zróżnicowań wewnątrzmiejskich, szczególnie na potrzeby monitorowania działań rewitalizacyjnych. 4. Dodatkowe elementy zwiększające wiedzę miast - ESPON (benchmarking miast), Lokalny Wskaźnik Rozwoju Społecznego oraz studia miejskie (urban studies).

24 Obszary funkcjonalne

25 to wyodrębniony przestrzennie obszar, charakteryzujący się wspólnymi uwarunkowaniami geograficznymi, przestrzennymi, społeczno gospodarczymi, systemem powiązań funkcjonalnych oraz określonymi na ich podstawie jednolitymi celami rozwoju, zapewniającymi efektywne wykorzystanie jego przestrzeni. Zgodnie z zapisami Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 OF dzielimy na: Miejskie obszary funkcjonalne Wiejskie obszary funkcjonalne Obszary funkcjonalne szczególnego zjawiska w skali makroregionalnej Obszary kształtowania potencjału rozwojowego Obszary funkcjonalne wymagające rozwoju nowych funkcji przy użyciu instrumentów właściwych polityce regionalnej

26 Proponowana przez KPZK 2030 definicja obszaru funkcjonalnego obejmuje następujące obszary, których wyznaczanie wynika m.in. z obowiązujących ustaw: obszar metropolitalny określony jako obszar wielkiego miasta oraz powiązanego z nim funkcjonalnie bezpośredniego otoczenia, ustalony w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, tereny zamknięte ustalane na zasadach określonych ustawą Prawo geodezyjne i kartograficzne z 17 maja 1989 r. 148 tereny o charakterze zastrzeżonym ze względu na obronność i bezpieczeństwo państwa, strefa ochronna terenu zamkniętego obszar, na którym, z uwagi na potrzeby obronności lub bezpieczeństwa państwa, wprowadza się ograniczenia w zagospodarowaniu lub korzystaniu z terenów, obszar przestrzeni chronionej obszar planowany do ochrony przed zabudową niezwiązaną z celami ochrony i udostępnianiem terenów chronionych wraz z otulinami i korytarzami ekologicznymi, strefy ochronne ujęć wody i zbiorników wód śródlądowych, obszary objęte ochroną zabytków i opieką nad zabytkami oraz tereny zieleni, zadrzewieni, lasów i upraw polowych.

27 Dla realizacji celów KPZK 2030 wyznaczono obszary funkcjonalne, które będą delimitowane na różnych poziomach zarządzania (krajowym, regionalnym, funkcjonalnym). Można je podzielić na cztery podstawowe typy: określone w odniesieniu do całego systemu osadniczego, wyznaczone na podstawie stopnia urbanizacji, obejmujące obszary miejskie rdzenie i ich strefy funkcjonalne i obszary funkcjonalne wiejskie, wyznaczone na podstawie typu potencjału rozwojowego ze względu na występowanie szczególnego zjawiska z zakresu gospodarki przestrzennej i warunków dla polityki rozwoju w skali makroregionalnej, wyznaczone ze względu na możliwość wystąpienia konfliktów przestrzennych związanych ze sposobem wykorzystania ich potencjału przyrodniczego i kulturowego, wymagające restrukturyzacji i rozwoju nowych funkcji przy użyciu instrumentów właściwych polityce regionalnej. Na tych obszarach dochodzi do kumulacji problemów o charakterze społeczno-gospodarczym, co staje się barierą dla osiągania spójności przestrzennej kraju.

28 Układ osadniczy ciągły przestrzennie, złożony z odrębnych administracyjnie jednostek (gmin miejskich, wiejskich i miejsko-wiejskich) i składający się ze zwartego obszaru miejskiego oraz powiązanej z nim funkcjonalnie strefy zurbanizowanej. Są to obszary zurbanizowane o największej gęstości zaludnienia i najważniejszych funkcjach w systemie osadniczym kraju. Ustalenie obowiązek wprowadzenia do pzpw Zalecenie wskazanie dla określania polityki pzpw Miejskie obszary funkcjonalne Ośrodków wojewódzkich, w tym metropolitalnych Ośrodków regionalnych Ośrodków subregionalnych Ośrodków lokalnych Źródło: KPZK 2030 Typologia ta odnosi się do funkcji ośrodków miejskich w systemie osadniczym kraju i została oparta głównie o ich wielkość.

29 Typ obszaru Miejsce i podmiot wskazujący kryteria Podmiot / miejsce delimitacji Działania warunkujące wskazanie Wskazanie wynikające z KPZK Dokumenty powiązane MOF OW KPZK Zespół złożony z przedstawicieli ministrów właściwych PZPW Powołanie zespołu przez ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego Ustalenie Opracowanie strategii i planu zagospodarowania obszaru metropolitalnego Strategia rozwoju województwa, KSRR, polityka miejska Programy regionalne i sektorowe MOF OR KPZK Zespół na poziomie wojewódzkim PZPW Powołanie zespołu przez rząd wojewódzki w ramach prac nad pzpw Zalecenie Opracowanie strategii i planu zagospodarowania OF ośrodka regionalnego Strategia rozwoju województwa, KSRR, polityka miejska Programy regionalne i sektorowe MOF OS KPZK Zespół na poziomie wojewódzkim PZPW Powołanie zespołu przez rząd wojewódzki w ramach prac nad pzpw Możliwość opracowania strategii planu zagospodarowania OF ośrodka subregionalnego Strategia rozwoju województwa, KSRR, polityka miejska Programy regionalne i sektorowe Ośrodki lokalne KPZK Zespół na poziomie wojewódzkim Strefa funkcjonalośrodek lokalny Powołanie zespołu przez rząd wojewódzki w ramach prac nad pzpw Brak konieczności określania OF ośrodków lokalnych Strategia rozwoju województwa, KSRR, polityka miejska Programy regionalne i sektorowe

30 Określenie wspólnych kryteriów, a następnie delimitacja MOF ośrodków wojewódzkich na poziomie krajowym napotyka trudności wynikające z różnych procesów historycznych i rozwojowych oraz wielkości miast i stref ich oddziaływania skutkujących silnym zróżnicowaniem stref podmiejskich utrudniającym przyjęcie optymalnej i jednocześnie ograniczonej liczby wskaźników oraz ich rodzaju. Podstawowa jednostka - gmina, która zapewnia odpowiedni stopień zróżnicowania, przy jednoczesnej zwartości funkcjonalnej oraz odpowiada ewentualnym potrzebom organizacji terytorialnej i zarządzania danym obszarem. Aktualność danych - optymalnie najnowsze odniesienie do danych statystycznych.

31 Wskaźniki I. Wskaźniki funkcjonalne F1 liczba wyjeżdżających do pracy najemnej do rdzenia MOF na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym powyżej 50 (2006); F2 liczba zameldowań z rdzenia MOF na 1000 mieszkańców powyżej 3 (2009); II. Wskaźniki społeczno-gospodarcze S1 udział pracujących w zawodach pozarolniczych jako stosunek do średniej wojewódzkiej powyżej 75% (2002); S2 liczba podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców jako stosunek do średniej wojewódzkiej powyżej 75% (2011); S3 liczba podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców jako stosunek do średniej wojewódzkiej powyżej 75% (2011); III. Wskaźniki morfologiczne M1 gęstość zaludnienia (bez lasów i wód) w stosunku do średniej wojewódzkiej powyżej 50% (2011); M2 liczba mieszkań oddanych do użytku na 1000 mieszkańców w latach w stosunku do średniej wojewódzkiej powyżej 75%.

32 Zasady delimitacji Zasady administracyjne. Rdzeń - miasto-stolica województwa oraz mające z nim wspólną granicę inne miasto na prawach. Granice MOF nie mogą przekraczać granic odpowiednich województw. Zasady topologiczne. Wyznaczony obszar MOF jest ciągły przestrzennie, tj. zawiera tylko gminy graniczące ze sobą oraz nie może obejmować gmin nienależących do MOF, a otoczonych ze wszystkich stron tego typu jednostkami. Zasada rozłączności polega na tym, że każda gmina może należeć tylko do jednego MOF. Zasady spełnienia liczby minimalnych kryteriów w sensie technicznym polegały najpierw na wyborze gmin spełniających zadane kryteria, a następnie obliczeniu, ile tych kryteriów na ogólną liczbę analizowanych siedmiu jest spełnionych. Warunkiem zaliczenia do MOF było spełnienie przez gminę 6 z 7 ustalonych minimalnych kryteriów.

33 przeciwdziała nierównościom w poziomie ich zagospodarowania, pozwala na trafniejsze definiowanie ich potencjałów rozwojowych oraz na kompleksowe rozwiązywanie konfliktów występujących na ich terenie. Mając na uwadze istotną rolę, jaką w planowaniu i prowadzeniu działań rozwojowych odgrywają obszary funkcjonalne, a szczególnie obszary położone wokół miast wojewódzkich istnieje potrzeba aby stosować wobec nich specjalne rozwiązania planistyczne w postaci obowiązku delimitacji, a w przyszłości także przygotowania strategii i planów zagospodarowania. Najważniejszym celem tych działań jest stworzenie podstaw do lepszego, w tym bardziej racjonalnego i efektywnego zarządzania polityką rozwoju na tych obszarach oraz koordynacji i efektywności działań publicznych na ich terenie.

34 Obszary wiejskie są definiowane jako terytorium pozostające poza granicami miast. Wiejskie obszary funkcjonalne ustalenie zalecenie Uczestniczące w procesach rozwoju Obszary wymagające wsparcia procesów rozwojowych Źródło: KPZK 2030 Administracyjne obszary wiejskie położone w bezpośrednim sąsiedztwie ośrodków miejskich podlegające procesom urbanizacji zaliczono do miejskich obszarów funkcjonalnych.

35 W ich obrębie dominuje problem o charakterze przestrzennym, którego zasięg oddziaływania wykracza poza sferę lokalną i regionalną, a rozwiązanie wymaga koordynacji działań na poziomie makroregionalnym. Obszary te wymagają specjalnego podejścia w ramach polityki przestrzennego zagospodarowania kraju. ustalenie Obszary szczególnego zjawiska w skali makroregionalnej zalecenie koordynacja Strefa przybrzeżna Polska wyłączona strefa ekonomiczna na morzu Obszary górnicze Żuławy Ochrony gleb dla celów produkcji rolnej Tereny zamknięte Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi w skali dorzeczy Źródło: KPZK 2030

36 Są to obszary dla których konieczne jest stosowanie działań ochronnych, ograniczeń i wykluczeń funkcji oraz specyficznych form użytkowania ze względu na ich wartość przyrodniczą, kulturową lub szczególne znaczenie dla ochrony zasobów naturalnych. Wskazane obszary wymagają uwzględnienia w obowiązujących planach zagospodarowania przestrzennego województw oraz w studiach i planach miejscowych gmin, a ponadto podjęcia niezbędnych działań zgodnych z przeznaczeniem każdego z tych obszarów. Obszary kształtowania potencjału rozwojowego wymagające programowania działań ochronnych ustalenie Cenne przyrodniczo Ochrony krajobrazów kulturowych Ochrony i kształtowania zasobów wodnych Strategicznych złóż kopalin Źródło: KPZK 2030

37 Wymagają długofalowej interwencji publicznej z poziomu krajowego w partnerstwie z władzami regionalnymi i lokalnymi. Aby zapewnić integrację działań polityki przestrzennego zagospodarowania kraju i polityki regionalnej dla wsparcia tych obszarów, przewidziane jest opracowanie makroregionalnych strategii rozwoju, obligatoryjnie uwzględnianych w planach zagospodarowania przestrzennego województw i strategiach regionalnych, zgodnie z hierarchicznym systemem planowania. ustalenie Obszary wymagające restrukturyzacji i rozwoju nowych funkcji przy wsparciu instrumentów właściwych polityce regionalnej zalecenie koordynacja Obszary o najniższym stopniu rozwoju i pogarszających się perspektywach rozwojowych Miasta i inne obszary tracące swe dotychczasowe funkcje O najniższym poziomie dostępu do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe Przygraniczne O najniższej dostępności transportowej do ośrodków wojewódzkich Źródło: KPZK 2030

38 JAK? sposób delimitacji obszarów funkcjonalnych wyznacza Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju. Najważniejszym celem delimitacji jest stworzenie podstaw do lepszego, w tym bardziej racjonalnego i efektywnego zarządzania polityką rozwoju na obszarach o najwyższej dynamice rozwoju społeczno-gospodarczego i koncentracji wielu potencjałów rozwojowych. KTO? samorząd województwa jest odpowiedzialny za wytyczenie granic poszczególnych obszarów na swoim terenie GDZIE? zapisy w wojewódzkich planach zagospodarowania przestrzennego i strategiach rozwoju województw Dzięki temu ma być możliwe uzgodnienie sposobu zagospodarowania obszarów funkcjonalnych, które w części mogą na siebie zachodzić. OF powinny być uwzględniane jako element planowania przestrzennego oraz społecznogospodarczego na poziomie krajowym, regionalnym, lokalnym, a tam, gdzie jest to zasadne, stanowić odrębną kategorię planistyczną.

39 trafne określenie i wykorzystanie potencjału rozwojowego regionu wzmocnienie współpracy miedzy miastami partnerskimi w zakresie planowanych działań zwiększenie konkurencyjności wobec innych regionów niższe koszty społeczne planowania działań kompleksowe rozwiązywanie problemów na wspólnym obszarze optymalne wykorzystanie istniejących zasobów, zapewniające miastom i województwu długotrwały, zrównoważony rozwój. Źródło: samorzad.pap.pl

40 System zarządzania rozwojem obszarów miejskich zgodny z zapisami krajowych dokumentów: KSRR oraz KPZK 2030 OBSZARY FUNKCJONALNE OBSZARY PROBLEMOWE Obszary Strategicznej Interwencji

41 Dokumenty krajowe: KSRR i KPZK 2030 wskazują obszary strategicznej interwencji (OSI) - terytoria wymagające szczególnego wsparcia procesów rozwojowych, na których następuje największą koncentracją negatywnych zjawisk rozwojowych o zasięgu i znaczeniu krajowym, lub ponadregionalnym. KSRR do obszarów problemowych zalicza: 1. obszary o największych zróżnicowaniach wewnętrznych PKB, 2. obszary wiejskie o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe, 3. miasta i inne obszary tracące dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze, 4. obszary przygraniczne, 5. obszary o najniższej dostępności transportowej. Zapewnienie realizacji działań odpowiednich dla danego obszaru nastąpi poprzez zarezerwowanie środków, w danym programie, na dane przedsięwzięcie (np. umieszczenie inwestycji na liście projektów kluczowych) lub odpowiednie ukierunkowanie interwencji przez określenie preferencji dla geograficznego OSI (specjalnie poświęcona temu OSI oś priorytetowa/działanie lub preferencyjne kryteria wyboru projektów).

42 Nowa polityka miejska w okresie programowania

43 Trzy poziomy programowania: 1. Umowa Partnerska, z której wynika ogólna strategia wobec miast (cele, kierunki, wskaźniki), zasady wsparcia na określonych Obszarach Strategicznej Interwencji odnoszących się do miast, kształt i zasady dla Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT). 2. Programy Operacyjne, które określają zasady i kryteria wsparcia w układzie celów tematycznych i priorytetów inwestycyjnych, projekty kluczowe odnoszące się do miast, wyodrębnioną część ZIT (działania dla miast, środki finansowe). 3. Poszczególne obszary miejskie: implementacja projektów w formie dotacji, realizacja zintegrowanych projektów rozwojowych poprzez instrument ZIT (Zintegrowane Inwestycje Terytorialne).

44 W ramach nowego okresu programowania wsparcie dla miast, a także ich obszarów funkcjonalnych odbywać się będzie na dotychczasowych zasadach poprzez dedykowane osie priorytetowe w programach operacyjnych. Wprowadzenie nowego narzędzia powierzającego pewnym obszarom miejskim zarządzania częścią programów operacyjnych Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT). Przy pomocy tego instrumentu, partnerstwa jednostek samorządu terytorialnego (JST) miast i obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie (miasto i samorządy znajdujące się w jego oddziaływaniu) mogą realizować wspólne przedsięwzięcia, łączące działania finansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego. ZIT to także wyjście poza sztywne granice administracyjne JST i większe możliwości oddziaływania projektów unijnych. Większe skoncentrowanie tematyczne na określonych priorytetach inwestycyjnych w ramach dostępnych celów tematycznych.

45 Wybrane wąski tematyczne KPM Osie priorytetowe RPO woj. małopolskiego RPO woj. śląskiego RPO woj. łódzkiego Polityka inwestycyjna III. Przedsiębiorcza małopolska III. Konkurencyjność MŚP II. Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka Rozwój gospodarczy I. Gospodarka wiedzy III. Przedsiębiorcza małopolska VI. Dziedzictwo regionalne I. Nowoczesna gospodarka III. Konkurencyjność MŚP II. Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka Rewitalizacja Niskoemisyjność i efektywność energetyczna Ochrona środowiska i adaptacja do zmian klimatu XI. Rewitalizacja przestrzeni regionalnej IV. Regionalna polityka energetyczna X. Rewitalizacja oraz infrastruktura społeczna i zdrowotna IV. Efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii i gospodarka niskoemisyjna V. Ochrona środowiska V. Ochrona środowiska i efektywne wykorzystywanie zasobów VI. Rewitalizacja i potencjał endogeniczny regionu IV. Gospodarka niskoemisyjna V. Ochrona środowiska

46 Wątki tematyczne KPM Obejmujące projekty dotyczące kompleksowej rewitalizacji: Społecznej (kwestie społeczne powinny obejmować działania na rzecz aktywizacji środowisk dzieci i młodzieży, kobiet, osób 50+, niepełnosprawnych, zagrożonych wykluczeniem), Partycypacja Wyzwania demograficzne Fizycznej (w zakres rewitalizacji fizycznej wchodzą zadania dotyczące głębokiej przebudowy i adaptacji zdegradowanych obiektów do pełnienia nowych funkcji, np. kulturalnych, społecznych, gospodarczych), Rewitalizacja Gospodarczej (wsparcie przedsiębiorczości i samozatrudnienia, wspieranie gospodarki społecznej, podejmowanie lokalnych inicjatyw na rzecz zatrudnienia oraz wspierania mobilności pracowników), Polityka inwestycyjna Rozwój gospodarczy Środowiskowej Ochrona środowiska i adaptacja do zmian klimatu Niskoemisyjność i efektywność energetyczna Przestrzennej Kształtowanie przestrzeni Transport i mobilność miejska Zarządzanie obszarami miejskimi

47 Na ile projekty wdrażane w ramach RPO realizować będą wyzwania KPM? 1. Wykorzystanie potencjału głównych ośrodków miejskich i ich obszarów funkcjonalnych do kreowania wzrostu i zatrudnienia oraz zdynamizowania rozwoju kraju Cele główne osi priorytetowych RPO woj. małopolskiego Wzrost innowacyjności gospodarki regionalnej, wyrażający się głównie zwiększeniem nakładów na działalność badawczo-rozwojową.? Podnoszenie konkurencyjności sektora MŚP oraz zwiększania atrakcyjności inwestycyjnej regionu, m.in. poprzez wzmocnienie potencjału małopolskiej przedsiębiorczości oraz tworzenie korzystnych warunków do lokowania na jego obszarze przedsiębiorstw i inwestycji oraz wzmacnianie rozwiązań, które będą świadomie kreować popyt na tradycyjne produkty i usługi oferowane przez gospodarkę Małopolski. Podniesienie atrakcyjności i konkurencyjności regionu w oparciu o zasoby dziedzictwa regionalnego. Źródło: RPO województwa małopolskiego na lata projekt, Kraków grudzień 2014 r.

48 Na ile projekty wdrażane w ramach RPO realizować będą wyzwania KPM? 3. Przeciwdziałanie degradacji społeczno - gospodarczej i przestrzennej obszarów zurbanizowanych 4. Poprawa ładu przestrzennego na obszarach miejskich i powstrzymanie żywiołowej suburbanizacji Cele główne osi priorytetowych RPO woj. małopolskiego Wzrost aktywności społecznej i zawodowej? mieszkańców obszarów objętych procesami rewitalizacji miast i odnowy obszarów wiejskich Rozwój kapitału intelektualnego mieszkańców jako podstawa budowania silnej pozycji regionu. Źródło: RPO województwa małopolskiego na lata projekt, Kraków grudzień 2014 r.

49 Na ile projekty wdrażane w ramach RPO realizować będą wyzwania KPM? 5. Poprawa jakości zarządzania i współpracy na obszarach miejskich, w tym na obszarach funkcjonalnych miast Cele główne osi priorytetowych RPO woj. małopolskiego? Zwiększenie poziomu wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych w procesie udostępniania zasobów i realizacji zadań publicznych Źródło: RPO województwa małopolskiego na lata projekt, Kraków grudzień 2014 r.

50 Wyzwania KPM Wybrane cele szczegółowe RPO WSL Wybrane cele szczegółowe RPO WL 1. Wykorzystanie potencjału głównych ośrodków miejskich i ich obszarów funkcjonalnych do kreowania wzrostu i zatrudnienia oraz zdynamizowania rozwoju kraju 3. Przeciwdziałanie degradacji społeczno - gospodarczej i przestrzennej obszarów zurbanizowanych 4. Poprawa ładu przestrzennego na obszarach miejskich i powstrzymanie żywiołowej suburbanizacji 5. Poprawa jakości zarządzania i współpracy na obszarach miejskich, w tym na obszarach funkcjonalnych miast zwiększona atrakcyjność obiektów kulturowych regionu zwiększone urynkowienie działalności badawczo-rozwojowej ulepszone otoczenie proinnowacyjne przedsiębiorstw wzmocnienie aktywności społecznej i zawodowej społeczności lokalnych zamieszkujących obszary zdegradowane i peryferyjne złagodzenie skutków restrukturyzacji przedsiębiorstw w regionie wzrost zdolności do zatrudnienia osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym wzmocnione mechanizmy ochrony różnorodności biologicznej w regionie większa dostępność e-usług publicznych zwiększone wykorzystanie walorów przyrodniczych i kulturowych województwa łódzkiego dla rozwoju gospodarki turystycznej zwiększone urynkowienie działalności badawczo-rozwojowej zwiększone zastosowanie innowacji w przedsiębiorstwach sektora MŚP przywrócenie lub nadanie funkcji społecznych i gospodarczych na terenach zdegradowanych zwiększona dostępność i jakość usług społecznych ograniczających ubóstwo i wykluczenie społeczne wzrost jakości kształcenia zawodowego i ustawicznego wzmocnione mechanizmy ochrony bioróżnorodności w regionie zwiększone wykorzystanie e-usług publicznych, w tym informacji sektora publicznego, przez mieszkańców woj. łódzkiego

51 Wątek tematyczny KPM Rewitalizacja (wyzwania 3, 4) Powierzchnia obszarów objętych rewitalizacją Przykładowe wskaźniki rezultatu PO RPO WM RPO WSL RPO WL Wskaźnik zagrożenia ubóstwem relatywnym Ludność mieszkająca na obszarach objętych zintegrowanymi strategiami rozwoju obszarów miejskich Liczba przebudowanych / przekształconych obiektów zlokalizowanych na rewitalizowanych obszarach Ludność objęta ulepszonymi usługami zdrowotnymi Liczba wspartych podmiotów leczniczych Liczba gospodarstw domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej Liczba wybudowanych/ przebudowanych/ wyremontowanych/ objętych innymi robotami budowlanymi obiektów, w których realizowane są usługi aktywizacji społecznozawodowej Powierzchnia zrewitalizowanych obszarów Osoby korzystające ze świadczeń pomocy społecznej na 10 tyś. mieszkańców Liczba przedsiębiorstw otrzymujących wsparcie Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym Liczba obiektów infrastruktury zlokalizowanych na rewitalizowanych obszarach (CO01) Powierzchnia obszarów objętych rewitalizacją

52 1 ZIT (Zintegrowane Inwestycje Terytorialne) dla Aglomeracji Górnośląskiej wraz z jej obszarem funkcjonalnym, obejmującym cały subregion centralny województwa śląskiego 3 RIT-y (Regionalne InwestycjeTerytorialne) dla trzech ośrodków regionalnych tj. Częstochowy, Bielska-Białej, Rybnika wraz z ich obszarami funkcjonalnymi, obejmującymi całe obszary subregionów OSI - Obszary Strategicznej Interwencji: Bytom, Radzionków Źródło: Regionalnego Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata Anna Jedynak Zastępca Dyrektora Wydziału Rozwoju Regionalnego

53 Zastosowanie instrumentów ZIT oraz RIT przyczyni się do efektywnego osiągnięcia następujących celów szczegółowych i rezultatów programu: Oś priorytetowa Cele i rezultaty programu Oś priorytetowa III Oś priorytetowa IV Oś priorytetowa V Oś priorytetowa VII pozwoli na poprawę potencjału inwestycyjnego Subregionów, w tym zagospodarowanie znacznych powierzchni terenów typu brownfield na cele inwestycyjne; przyczyni się do bardziej kompleksowego podejścia do działań niskoemisyjnych na obszarach Subregionów, w tym rozwoju zrównoważonej mobilności miejskiej; przyczyni się do bardziej kompleksowego podejścia do ochrony środowiska oraz poprawy jakości życia w Subregionach poprzez zmniejszenia ilości odpadów zagrażających mieszkańcom regionu oraz środowisku; przyczyni się do wzrostu zatrudnienia, mobilności zawodowej mieszkańców; Oś priorytetowa VIII przyczyni się do modernizacji i rozwoju przedsiębiorstw, adaptacyjności pracowników przedsiębiorstw, godzenia ich życia zawodowego i rodzinnego; Oś priorytetowa IX, X Oś priorytetowa XI, XII Źródło: RPO WSL poprzez integrację wsparcia EFRR i EFS przyczyni się w sposób kompleksowy do zwiększenia spójności społecznej; poprzez integrację wsparcia EFRR i EFS przyczyni się w sposób kompleksowy do zwiększenia dostępności do placówek wychowania przedszkolnego oraz zwiększenia dostępności i poprawy warunków kształcenia i szkolenia zawodowego.

54 Obszary funkcjonalne miast na poziomie Obszary funkcjonalne miast na poziomie subregionalnym Obszary funkcjonalne miast na poziomie lokalnym ponadlokalnym Źródło: Strategia Rozwoju Małopolski na lata , Delimitacja obszarów funkcjonalnych miast

55 Źródło: Strategia Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych dla Krakowskiego Obszaru Funkcjonalnego Krakowski Obszar Funkcjonalny został zidentyfikowany w projekcie RPO WM jako delimitacja interwencji w formule ZIT w ramach zintegrowanego podejścia terytorialnego. Podejście to ma na celu wykorzystanie specyficznych potencjałów terytorialnych i likwidację barier w rozwoju obszaru funkcjonalnego Krakowa. Zgodnie z polityką krajową, miasto wojewódzkie i jego obszar funkcjonalny Metropolia Krakowska, stanowią jeden z tzw. Obszarów Strategicznej Interwencji (OSI), zdefiniowanych w KSRR.

56 Na terenie miejskiego Krakowskiego Obszaru Funkcjonalnego interwencja w ramach ZIT obejmować będzie: Oś priorytetowa 3. Przedsiębiorcza Małopolska 4. Regionalna polityka energetyczna 6. Ochrona środowiska Priorytet inwestycyjny 3a Promowanie przedsiębiorczości, w szczególności poprzez ułatwienie gospodarczego wykorzystania nowych pomysłów oraz sprzyjanie tworzeniu nowych firm, w tym również poprzez inkubatory przedsiębiorczości 4c Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych i w sektorze mieszkaniowym 4e Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu 6a Inwestowanie w sektor gospodarki odpadami celem wypełnienia zobowiązań określonych w dorobku prawnym Unii w zakresie środowiska oraz zaspokojenia wykraczających poza te zobowiązania potrzeb inwestycyjnych określonych przez państwa członkowskie 6b Inwestowanie w sektor gospodarki wodnej celem wypełnienia zobowiązań określonych w dorobku prawnym Unii w zakresie środowiska oraz zaspokojenia wykraczających poza te zobowiązania potrzeb inwestycyjnych, określonych przez państwa członkowskie Źródło: RPO województwa małopolskiego na lata projekt, Kraków grudzień 2014 r.

57 Oś priorytetowa 7. Infrastruktura transportowa 12. Infrastruktura społeczna 9. Region spójny społecznie 10. Wiedza i kompetencje Priorytet inwestycyjny 7b Zwiększanie mobilności regionalnej poprzez łączenie węzłów drugorzędnych i trzeciorzędnych z infrastrukturą TEN-T, w tym z węzłami multimodalnymi 9a Inwestycje w infrastrukturę zdrowotną i społeczną, które przyczyniają się do rozwoju krajowego, regionalnego i lokalnego, zmniejszania nierówności w zakresie stanu zdrowia oraz przejścia z usług instytucjonalnych do usług na poziomie społeczności lokalnych 9iv Ułatwianie dostępu do przystępnych cenowo, trwałych oraz wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług socjalnych świadczonych w interesie ogólnym 10i Ograniczenie i zapobieganie przedwczesnemu kończeniu nauki szkolnej oraz zapewnianie równego dostępu do dobrej jakości wczesnej edukacji elementarnej oraz kształcenia podstawowego, gimnazjalnego i ponadgimnazjalnego, z uwzględnieniem formalnych, nieformalnych i pozaformalnych ścieżek kształcenia umożliwiających ponowne podjęcie kształcenia i szkolenia 10iv Lepsze dostosowanie systemów kształcenia i szkolenia do potrzeb rynku pracy, ułatwianie przechodzenia z etapu kształcenia do etapu zatrudnienia oraz wzmacnianie systemów kształcenia i szkolenia zawodowego i ich jakości, w tym poprzez mechanizmy prognozowania umiejętności, dostosowania programów nauczania oraz tworzenia i rozwoju systemów uczenia się poprzez praktyczną naukę zawodu realizowaną w ścisłej współpracy z pracodawcami. Źródło: RPO województwa małopolskiego na lata projekt, Kraków grudzień 2014 r.

58 Szacunkowa alokacja wsparcia z EFRR i szacunkowa alokacja EFS RPO Fundusz Szacunkowa kwota wsparcia EFRR dla zintegrowanych przedsięwzięć z zakresu zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich (art. 7.2 rozporządzenia EFRR) oraz szacunkowa alokacja EFS (EUR) Województwa małopolskiego Województwa śląskiego Udział alokacji z kolumny (2) w całości Funduszu na PO Łączne środki EFRR ,77% Łączne środki EFS ,20% Razem EFRR + EFS ,20% Łącznie EFRR ,89% Łącznie EFS ,90% Razem EFRR + EFS ,86% Źródło: Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata , projekt, grudzień 2014 Regionalny Program Operacyjny Województwa Śląskiego na lata , grudzień 2014

59 Krajowa Polityka Miejska wskazuje: działania dla zrównoważonego rozwoju miast, kierunki tworzenia publicznych polityk nakierowane w szczególności na jakość życia w miastach, działania i narzędzia kształtowania przestrzeni miast wpływające na zwiększenie ich dostępności, atrakcyjności i przydatności w codziennym życiu. Obszary funkcjonalne stanowią ważny element wdrażania zapisów KPM, umożliwiający zintegrowany rozwój społeczny, gospodarczy, przestrzenny obszarów miejskich. Programy Operacyjne w perspektywie finansowania tylko w ograniczonym zakresie pozwolą na wdrożenie działań zgodnych z zapisami nowej polityki miejskiej.

60 Przykłady obszarów funkcjonalnych

61 Zintegrowane podejście do problemów obszarów funkcjonalnych na przykładzie Chorzowa, Rudy Śląskiej i Świętochłowic. Cele projektu: określenie dokładnych granic obszaru funkcjonalnego, przygotowanie wspólnej dla całego obszaru strategii rozwoju obszaru funkcjonalnego objętego projektem z uwzględnieniem analiz mających na celu określenie granic obszaru funkcjonalnego lub różnych wariantów tego zasięgu i przeprowadzeniem badań, przygotowanie planów działań na danym obszarze funkcjonalnym, wynikających z diagnozy danego obszaru, opracowanie badań, analiz, ewaluacji, ekspertyz służących przygotowaniu studiów uwarunkowań przestrzennych, MPZP (wg potrzeb), studiów wykonalności oraz inwestycji, które mają być realizowane w ramach perspektywy finansowej przygotowanie studiów wykonalności, dokumentacji przetargowej, dotyczącej oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, w tym konsultacji społecznych i dokumentacji technicznej dla inwestycji wynikających z diagnozy, promocja projektu, proces uspołecznienia działań, szerokie zaangażowanie mieszkańców miast Okres realizacji: Rozpoczęcie: 1 lipca 2013 r. Zakończenie: 15 marca 2015 r. Źródło finansowania: Program Operacyjny Pomoc Techniczna

62 Miasta Chorzów, Ruda Śląska i Świętochłowice wchodzą w skład Metropolitalnego Obszaru Funkcjonalnego - w jego rdzeniu jakim jest Aglomeracja Górnośląska, zgodnie z KPZK 2030 cały ten obszar został uznany za obszar koncentracji ośrodków miejskich tracących swoje dotychczasowe funkcje na skutek przemian związanych z restrukturyzacją przemysłu ciężkiego. Mozaika różnych form użytkowania terenu prezentuje, poprzez różnorodność i rozdrobnienie, specyficzny stopień spójności wewnętrznej wynikającej z przemysłowej genezy miast.

63 Strefa A Zabudowa mieszkaniowa sąsiaduje z terenami przemysłowymi Najwięcej obiektów o funkcjach śródmiejskich Lokalizacja usług wyższego rzędu Największe zagęszczenie dróg i przystanków Strefa B Głównie tereny przemysłowe i poprzemysłowe Najlepszy dostęp spoza regionu DTŚ i A4 Szczególnie ważne jest zagospodarowanie terenów poprzemysłowych i zdegradowanych Strefa C Najniższa gęstość zaludnienia Dużo mniej terenów przemysłowych Ważne są działania skierowane na ochronę gruntów.

64 Projekt Chojnicko-Człuchowski miejski obszar funkcjonalny jest dofinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna na lata Lider Projektu: Powiat Chojnicki Partnerzy Projektu: Gmina Brusy Gmina Chojnice Gmina Miejska Chojnice Gmina Czersk Gmina Konarzyny Gmina Człuchów Gmina Miejska Człuchów

65 Efektem projektu będzie realizacja wspólnych, spójnych i partnerskich inwestycji zmierzających do osiągnięcia poniższych celów szczegółowych: 1. Identyfikacja wspólnych celów rozwojowych obszaru; 2. Rozbudowa powiązań funkcjonalnych między miastami a jego otoczeniem; 3. Wsparcie w zakresie przygotowania dokumentacji dla projektów aplikujących w perspektywie finansowej ; 4. Dążenie do racjonalnego nasycenia całego obszaru różnorodnymi funkcjami miejskimi i usługami wyższego rzędu; 5. Wspieranie zwiększenia atrakcyjności jako miejsca zamieszkania i dostarczania usług; 6. Przeciwdziałanie problemom rozwojowym ośrodków lokalnych; 7. Wzmocnienie współpracy między JST.

66

67 Dziękuję za uwagę Zapraszamy na stronę projektu Patronat honorowy: Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Główny Instytut Górnictwa