Idea planowania funkcjonalnego. i jej wdrażanie w pracach MRR

Transkrypt

1 Idea planowania funkcjonalnego Ład przestrzenny w KPZK 2030 i jej wdrażanie w pracach MRR Wrocław Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Innowacyjność w przekształcaniu miast Europy Gdańsk Maria Zalewska Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Bogumiła Olkowska

2 Kryteria delimitacji etap terytorializacji polityki rozwoju KPZK 2030, KSRR - wskazanie typów obszarów funkcjonalnych - początkowy element terytorializacji polityki rozwoju, wymaga rozwinięcia i wbudowania pojęcia obszar funkcjonalny w system programowania i wdrażania opracowanie kryteriów wyznaczania granic - podstawy merytoryczne (także dla prowadzenia monitoringu) - wspólna metodologia pozwala na prowadzenie transparentnej polityki, jest warunkiem budowania obiektywnej wiedzy i zasad prowadzenia polityki rozwoju podstawy formalne dla współdziałania różnych administracyjnie podmiotów w zakresie formułowania celów rozwojowych i działań, w tym określenie zasad finansowania ze środków UE (głównie zmiany prawne)

3 Założenia delimitacji Definicja MOF (implikuje dobór wskaźników): spójna pod względem przestrzennym strefa oddziaływania miasta, charakteryzująca się istnieniem powiązań funkcjonalnych oraz zaawansowaniem procesów urbanizacyjnych, wyróżniająca się z otoczenia i upodabniająca się pod pewnymi względami do głównego miasta Problemy w doborze wspólnych kryteriów: optymalna i ograniczona liczba wskaźników - silne zróżnicowanie stref podmiejskich - pochodna różnych procesów historycznych i rozwojowych minimalne poziomy wskaźników - różnice w wielkości stref oddziaływania miast, proporcjonalnie do wielkości miasta podstawowa jednostka delimitacyjna gmina - zapewnia odpowiedni stopień zróżnicowania, przy jednoczesnej zwartości funkcjonalnej oraz odpowiada ewentualnym potrzebom organizacji terytorialnej i zarządzania danym obszarem

4 Wskaźniki wyznaczania MOFow FUNKCJONALNE F1 liczba wyjeżdżających do pracy najemnej do rdzenia MOF na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym, 2006 F2 liczba zameldowań z rdzenia MOF na 1000 mieszkańców, 2009 SPOŁECZNO-GOSPODARCZE S1 udział pracujących w zawodach pozarolniczych jako stosunek do średniej wojewódzkiej, 2002 S2 liczba podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców, jako do średniej wojewódzkiej, 2011 S3 udział podmiotów gospodarczych w usługach wyższego rzędu (sekcje J-R) jako stosunek do rdzenia MOF, 2011 MORFOLOGICZNE M1 gęstość zaludnienia (bez lasów i wód) jako stosunek do średniej wojewódzkiej, 2011 M2 liczba mieszkań oddanych do użytku na 1000 mieszkańców jako stosunek do średniej wojewódzkiej,

5 Zasady wyznaczania MOFow ADMINISTRACYJNE rozróżnienie i położenie rdzeni i stref zewnętrznych Rdzeń = miasto-stolica województwa i mające z nim wspólną granicę inne miasto na prawach powiatu (MOF Gdańska i Katowic) Granice MOF nie przekraczają granic odpowiednich województw Przyjęcie takiej zasady wydaje się optymalne z punktu widzenia organizacji terytorialnej oraz uwarunkowań wynikających z kompetencji poszczególnych samorządów. TOPOLOGICZNE zastosowanie warunku spójności: obszar MOF jest ciągły przestrzennie, tj. zawiera w sobie tylko gminy graniczące ze sobą oraz nie może zawierać w sobie gmin nie należących do MOF, a otoczonych ze wszystkich stron tego typu jednostkami i rozłączności: każda gmina może należeć tylko do jednego MOF SPEŁNIENIA LICZBY MINIMALNYCH KRYTERIÓW 6 z 7 ustalonych minimalnych kryteriów (niskie wymogi minimalnych kryteriów, ale wyższe liczby spełniania kryteriów)

6 Minimalne kryteria Funkcjonalne Społeczno-gospodarcze Morfologiczne Liczba spełnianych kryteriów F1 F2 S1 S1w S2 S2w S2r S3 S3w S3r M1 M1w M2 M2w 50 3 x 75% x 75% x x x 50% x 50% x 75% 6

7 Wyniki delimitacji MOFow Szukano takiego wariantu, który przy zadanej kombinacji poziomów wskaźników i ich odniesienia na poziomie kraju, województwa i rdzenia, przedstawiałby obszar najbardziej zwarty dla największej liczby stolic i gmin położonych wokół nich Ostateczna delimitacja: MOF spójny geograficznie i topologicznie Ocena uzyskanych wyników z wiedzą ekspercką, dotyczącą kształtowania się obszarów funkcjonalnych + nieznaczne korekty - głównie włączenie pojedynczych gmin: otoczonych z kilku stron (ale nie w całości) jednostkami spełniającymi kryteria gminy charakteryzujące się minimalnymi brakami wartości wskaźników ( tuż pod kreską ) część wskaźników funkcjonalnych osiągała bardzo wysokie wartości, kilkukrotnie przewyższające ustalone minimalne kryteria

8 Wyniki delimitacji MOFow

9 MOFow WROCŁAW Oleśnica (gmina wiejska) włączenie ze względu na nieduże braki dwóch wskaźników: S1w (70,2%) udział pracujących w zawodach pozarolniczych S3r (46,0%) udział podmiotów gospodarczych w usługach wyższego rzędu (sekcje J-R) oraz możliwość uzyskania spójności z miastem Oleśnica, spełniającym kryteria delimitacyjne.

10 Podsumowanie Delimitację MOF przeprowadza samorząd województwa, w oparciu o wypracowane kryteria Delimitacja ma odzwierciedlać: MOF zajmują obszar głównego miasta rdzeń oraz strefę zewnętrzną tj. strefę uwarunkowań rozumianą jako obszar powiązań funkcjonalnych wynikający ze stanu istniejącego jak i związane prognozowanym. Delimitowany MOF musi charakteryzować się spójnością przestrzenną, społeczną i gospodarczej jak również spójnością poziomu i jakości życia jej mieszkańców. Delimitacja może być poszerzona jedynie w dobrze uzasadnionych merytorycznie przypadkach, jednak nie może wykraczać poza zasięg tzw. szerszych stref miejskich (LUZ), wyznaczonych przez GUS. Dla poszerzonego obszaru strategia rozwoju (warunek fakultatywny ZIT) priorytetyzacja i wybór działań w ramach ZIT oraz realizowanych w innym trybie, w ramach RPO i krajowych PO Wypracowane kryteria zostaną ujęte w rozporządzeniu MRR Delimitacja na bazie niniejszych kryteriów posłuży do przyznania funduszy na realizację Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych: jednym z warunków obligatoryjnych jest wskazanie obszaru wsparcia w Programie działań ZIT; środki przewidziane na realizację ZIT zostaną podzielone na podstawie liczby ludności zamieszkującej MOFow. Aby województwo otrzymało alokację na ZIT, musi wykazać przygotowanie do realizacji ZIT: w tym delimitacja MOFow) do momentu końcowego etapu programowania UP i PO (rozdysponowanie rezerwy programowej) Metodologia do wykorzystania w wyznaczaniu pozostałych MOF

11 Podstawy dla obszarów funkcjonalnych w pracach legislacyjnych - Uporządkowanie definicji i wyjaśnienie relacji pomiędzy pojęciami dotyczącymi obszarów geograficznych: obszar funkcjonalny, obszar problemowy, obszar metropolitalny, obszar miejski, obszar strategicznej interwencji - Odwołanie do obszarów funkcjonalnych wskazanych w KPZK Zdefiniowanie miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego (MOFow) - Podstawy dla opracowania i realizacji strategii rozwoju MOFow - Określenie podmiotów odpowiedzialnych za opracowanie i realizację strategii (jednostki samorządu terytorialnego wchodzące w skład obszaru funkcjonalnego, wiodąca rola władz miasta będącego siedzibą zarządu województwa lub wojewody (możliwość opracowania jednej wspólnej strategii lub dwóch odrębnych dla obszarów miejskich gdzie siedziby te są rozdzielone) - Rozporządzenie w sprawie kryteriów delimitacji obszarów funkcjonalnyc Harmonogram prac nad ustawą: (uzgodnienia międzyresortowe 2012/2013, Rada Ministrów pierwszy kwartał 2013, sejm lipiec/sierpień 2013)

12 Konkurs dotacji dla samorządów w zakresie planowania miejskich obszarów funkcjonalnych Ogłoszenie konkursu 29 listopada 2012 Termin składania wniosków 1 lutego 2013 Maksymalny termin realizacji projektów 31 marca 2015 sfinansowane mogą zostać: badania i analizy, studia, strategie i plany, ewaluacje i ekspertyzy, przygotowanie: studiów wykonalności, dokumentacji przetargowej dotyczącej oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, w tym konsultacji społecznych oraz dokumentacji technicznej dla inwestycji. Wartość projektów: min. 400 tys. zł, max 3 mln zł Wymagany wkład własny: min. 10 % kosztów kwalifikowalnych danego projektu Budżet konkursu: 30 mln zł. złotych ze środków Programu Pomoc Techniczna Spotkania informacyjne: Lublin 6 grudnia 2012 Białystok 11 grudnia 2012 Wrocław 7 stycznia 2013 Łódź 11 stycznia 2013 Katowice 15 stycznia 2013 Warszawa 16 stycznia 2013 Pytania: konkursdotacji.popt@mrr.gov.pl Szczegółowe informacje i dokumenty: strona Programu Pomoc Techniczna (zakładka Konkursy)

13 Ład przestrzenny w KPZK 2030 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Innowacyjność w przekształcaniu miast Europy Gdańsk Maria Zalewska Ministerstwo Rozwoju Regionalnego