Sprawozdanie ze spotkania. Natura 2000 w Karpatach. Obszar Ostoja Gorczańska r. Miejski Ośrodek Kultury w Ochotnicy Górnej

Transkrypt

1 Urząd Gminy Ochotnica Dolna Sprawozdanie ze spotkania Natura 2000 w Karpatach. Obszar Ostoja Gorczańska r. Miejski Ośrodek Kultury w Ochotnicy Górnej INFORMACJE OGÓLNE: 29. marca 2010 r. w Miejskim Ośrodku Kultury w Ochotnicy Górnej odbyło się spotkanie informacyjne poświęcone tematyce programu Natura Spotkanie skierowane było do mieszkańców miejscowości Ochotnica Górna oraz radnych gminy, na terenie której położona jest ta miejscowość. Teren Ochotnicy Górnej leży w granicach obszaru Natura 2000 PLH Ostoja Gorczańska i jest największym z nielicznych fragmentów ostoi usytuowanych poza granicami Gorczańskiego Parku Narodowego. Dla właścicieli gruntów terenu o tej specyfice wiąże się to z pewnymi ograniczeniami w gospodarowaniu. Ten sam fakt zwiększa jednak równocześnie szanse regionu na rozwój działalności bazujących na jego naturalnych zasobach dobrze zachowanych walorach przyrody, a także wciąż obecnymi wśród mieszkańców tradycyjnymi sposobami gospodarowania. Celem spotkania było poinformowanie zainteresowanych o konsekwencjach funkcjonowania sieci Natura 2000, a także wspólne ustalenie priorytetów powstającej strategii zarządzania dla Ostoi Gorczańskiej. Spotkanie zorganizowano we współpracy z Urzędem Gminy Ochotnica Dolna i Gorczańskim Parkiem Narodowym, w ramach projektu Optymalizacja wykorzystania zasobów sieci Natura 2000 dla zrównoważonego rozwoju w

2 Karpatach realizowanego przez IOP PAN ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Islandia, Liechtenstein, Norwegia). W spotkaniu wzięło udział łącznie 22 osoby, w tym przedstawiciele Rady Gminy Ochotnica Dolna, Gorczańskiego Parku Narodowego, Ośrodka Doradztwa Rolniczego Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie, PRZEBIEG SPOTKANIA: W trakcie spotkania przedstawiono istotne dla gospodarzy terenu fakty wynikające z obecności na terenie obszaru Natura 2000 walorów przyrodniczych. Zaproszeni specjaliści przedstawili krótkie prezentacje poświęcone zidentyfikowanym na terenie Ostoi Gorczańskiej siedliskom przyrodniczym oraz zasadom ich użytkowania. Poniżej zamieszczono tematy prezentacji (prezentacje w formacie PDF znajdują się w załącznikach do niniejszego sprawozdania). 1. Rozmieszczenie oraz wartość siedlisk przyrodniczych obszaru Natura 2000 Ostoja Gorczańska J. Loch (Gorczański park Narodowy) 2. Użytkowanie łąk w świetle ochrony przyrody programem Natura 2000 M. Ruciński (Gorczański Park Narodowy) 3. Programy rolno środowiskowe na terenach objętych programem Natura 2000 W. Ślósarz (Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach) DYSKUSJA: Wstępem do dyskusji było krótkie wystąpienie kierownika projektu Natura 2000 w Karpatach W. Mroza dotyczące kwestii ewentualnej zabudowy gruntów Ostoi Gorczańskiej. Z analizy wyników inwentaryzacji przyrodniczej w zestawieniu z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego wynika, iż zaledwie na nikłej części terenu (sprawa dotyczy pojedynczej działki) może wystąpić konflikt polegający na przeznaczeniu pod zabudowę usługową działki o wysokich walorach przyrodniczych. Sytuacja ta dotyczy tak małej powierzchni, że mieści się to w granicach błędu opracowania. Pozostałe grunty są przeznaczone w miejscowym

3 planie zagospodarowania pod użytkowanie rolnicze, które nie musi stwarzać żadnego zagrożenia dla przedmiotów ochrony programu Natura Biorąc pod uwagę taką strukturę przeznaczenia gruntów nie dziwi fakt, iż obecni na spotkaniu skupili się głównie na zagadnieniach związanych z rolniczym użytkowaniem terenu. POSTULATY MIESZKAŃCÓW: 1. Programy rolno środowiskowe na terenie obszarów Natura 2000 Obecni na spotkaniu rolnicy mieli do obecnego przedstawiciela ODR pytania związane z samymi kryteriami przyznawania dofinansowania w ramach programów rolno - środowiskowych. Między innymi wyjaśniono kwestię składania wniosku dotyczącego kilku działek (często o różnych walorach Natura 2000). Mianowicie pakiety dotyczące użytkowania terenów, na których występują różne przedmioty ochrony Natura 2000 (np. pakiety dla działek z różnymi siedliskami przyrodniczymi bądź też miejscami lęgu chronionych gatunków ptaków) można ze sobą łączyć. Minimalna wielkość działki, którą zgłosić można do programu to 10 a. Oznacza to, że na jednym wniosku zgłosić można do programu rolno środowiskowego kilka fragmentów działek, bądź też kilka działek o różnych wartościach Natura 2000, z których każda ma powierzchnię nie mniejszą niż 10 a. Dalszą część dyskusji zdominował temat procedur przyznawania dopłat oraz sytuacji rolników, którzy takie dopłaty otrzymują. Obecni na sali gospodarze stwierdzili, że: - nieprzyjazne, skomplikowane procedury oraz niskie (w stosunku do poniesionego przez wnioskodawcę nakładu czasu i kosztów) dopłaty nie zachęcają do korzystania z programów, - sposób działania zajmującego się udzielaniem pomocy rolnikom ze środków krajowych i unijnych oddziału Agencjai Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Czarnej Orawie pozostawia wiele do życzenia. Spośród 10 zainteresowanych zarejestrowaniem gospodarstw ekologicznych i uzyskiwaniem należnego z tego

4 tytułu wsparcia przez procedury wnioskowania przebrnął jeden gospodarz. Według jego relacji uzyskanie statusu gospodarstwa ekologicznego niosło za sobą więcej konsekwencji negatywnych niż widocznych korzyści. Po pierwsze: przyznawane wsparcie (szczególnie w przypadku gospodarstw drobnych) jest niewspółmiernie niskie w odniesieniu do nakładu czasu i kosztów związanego z uzyskaniem statusu gospodarstwa ekologicznego. Ponadto nierzadko dochodzi do błędów w procedurach kontrolnych wykonywanych przez ARiMR. Opierając się na nieaktualnych zdjęciach lotniczych / satelitarnych tudzież błędnie je interpretując zarzucają rolnikom fałsz w zgłoszeniach o dopłaty (przekłamania w związku z powierzchnią działek zgłaszanych do programów). Konsekwencją takiego zarzutu jest oskarżenie rolnika o oszustwo finansowe. Zainteresowany może wyjaśnić sprawę zlecając pomiary geodezyjne, co jednak przekracza jego możliwości finansowe. Według zebranych, bardzo mało wniosków rozpatrywanych jest przez powiatowy Oddział ARiMR pozytywnie z sali padł wniosek, by sprawdzić, jakie są proporcje miedzy liczbą wniosków odrzucanych a tych, których złożenie skutkuje przyznaniem dopłat. POSTULATY MIESZKAŃCÓW: Na terenach ostoi Natura 2000 mechanizmy takie jak pakiety rolno środowiskowe są jednym z ważniejszych instrumentów wiążących użytkowanie gruntu z ochroną przyrody. Mieszkańcy regionu chcą pracować zgodnie z pielęgnowaną tradycją, są zainteresowani prowadzeniem ekstensywnej gospodarki rolnej czy też gazdowaniem. Jednak tego typu działalność nie jest na tyle opłacalna, by mogła utrzymać się bez odpowiedniego wsparcia. W przypadku regionów o takiej specyfice możliwości innej działalności dochodowej są bardzo ograniczone. Młodzi ludzie szukają zatrudnienia nie tylko w bliskich dużych miastach ale także poza terytorium Polski. Skuteczne wspieranie funkcjonowania małych gospodarstw rolnych, promowanie produktów regionalnych czy tez rozwój przyjaznych przyrodzie form

5 turystyki może być nie tylko istotne dla lokalnej społeczności, ale również dla zachowania zasobów przyrody obszaru Natura 2000 Ostoja Gorczańska. Pierwszym krokiem do zmiany może być spotkanie z uczestnictwem przedstawicieli Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Oddziału Powiatowego w Czarnym Dunajcu, Oddziału Regionalnego w Krakowie), na którym omówione zostałyby kwestie wymagające wyjaśnienia / usprawnienia. Ponadto zaproponowano nawiązanie ścisłej współpracy pomiędzy gospodarzami. Założenie spółdzielni gazdów tudzież stowarzyszenia otwiera więcej możliwości działania we wspólnym interesie wielu gospodarzy drobnej własności. Współpraca taka zależy przede wszystkim od własnej inicjatywy mieszkańców regionu, warto jednak by oparli się oni na przykładach spółdzielni / stowarzyszeń, które tą drogą już przeszły. W celu zapoznania się z możliwościami oraz wymiany doświadczeń planuje się zorganizować większe spotkanie konferencję, z udziałem lokalnych działaczy, przedstawicieli stowarzyszeń oraz władz samorządowych terenów o podobnej specyfice. Poruszono również temat kolib drewnianych swego rodzaju wizytówki terenu Gorców. Eksponowanie takich wartości kultury w połączeniu z popularyzacją idei turystyki bliskiej przyrodzie może być jednym z ważnych sposobów promocji regionu. POSTANOWIENIA KOŃCOWE: 1. Przewodnicząca Rady Gminy Józefa Ptaszek zobowiązała się wprowadzić temat programów rolno środowiskowych do porządku obrad sesji Rady Gminy. 2. Planuje się 2 spotkania: - poświęcone tematyce programów rolno środowiskowych, z udziałem przedstawicieli ARiMR i Ministerstwa

6 - poświęcone możliwościom promocji regionu oraz rozwoju ekologicznej gospodarki rolnej. Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie udzieli zainteresowanym pomocy organizacyjnej i finansowej w przygotowaniu i przeprowadzeniu obu spotkań. Do udziału w spotkaniu rolno środowiskowym zaprosi do udziału przedstawiciela Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (co nie tylko pomoże wyjaśnić kwestie sporne, ale także zasygnalizuje, skąd brać może się słabnące zainteresowanie programami rolno środowiskowymi), a także Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Krakowie. 3. Zebrane w trakcie spotkania postulaty mieszkańców zostaną zamieszczone w opracowywanej strategii zarządzania obszarem Ostoja Gorczańska, która pozostawać będzie w ścisłym związku z planem ochrony tego obszaru.