Spójność i Agenda Lizbońska: Rola regionów 3 marca 2005 r. Charlemagne Building, rue de la Loi 170, 1040-Brussels

Transkrypt

1 Spójność i Agenda Lizbońska: Rola regionów 3 marca 2005 r. Charlemagne Building, rue de la Loi 170, 1040-Brussels Ramowy program sesji i posiedzeń okrągłego stołu Wprowadzenie Na dwa tygodnie przed spotkaniem Rady Europejskiej, poświęconemu dokonaniu przeglądu Strategii Lizbońskiej z marca 2000 roku, Danuta Hübner, komisarz odpowiedzialna za politykę regionalną, zaprosiła ponad 500 uczestników wśród nich liderów wybranych w wielu regionach UE, przedstawicieli grup interesów i ekspertów w dziedzinie polityki regionalnej do dyskusji na temat sposobów, w jakie regiony mogą przyczynić się do realizacji tej strategii. Regiony Unii Europejskiej, obecnie 254, mają do odegrania kluczową rolę w nowym partnerstwie na rzecz rozwoju i zatrudnienia, zgodnie z ostatnią propozycją Komisji ponownej inauguracji Strategii Lizbońskiej. Regiony Europy mają bogate doświadczenie we wspieraniu starań o bardziej konkurencyjną gospodarkę. Z pomocą Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności UE, regiony już podejmują działania zmierzające do wdrożenia głównych aspektów Agendy Lizbońskiej. Ten wysiłek musi być kontynuowany w przyszłości i właśnie to mając na uwadze, Komisja, przedstawiła w roku 2004 propozycję reformy polityki regionalnej i spójności na lata W przyszłości, należy bardziej skoncentrować się na działaniach na rzecz rozwoju i zatrudnienia. Większe zaangażowanie w rozwój i realizację tej strategii ze strony regionów oznacza lepsze wyniki gospodarki UE jako całości. W tym względzie, Strategii Lizbońskiej potrzebne są regiony, w takim samym stopniu jak regionom potrzebna jest Strategia Lizbońska.

2 Otwarcie obrad przez przewodniczącego Barroso oraz pierwsza sesja plenarna (9:20-11:00) Między godziną 9:20 a 9:45, przewodniczący Barroso wygłosi przemówienie inauguracyjne. Po nim, głos zabiorą komisarz Hübner, minister Schmit, przedstawiciel prezydencji luksemburskiej i przewodniczący Parlamentu, pan Borrell. Na każde z tych wystąpień przewiduje się 15 minut. Następnie odbędzie się ogólna debata z uczestnikami sesji, która potrwa 30 minut. Sesja na temat raportu Koka (11:00-12:30) Dnia 3 listopada 2004 r., Wim Kok, były niderlandzki premier, przedstawił przewodniczącemu Komisji średniookresowy przegląd Strategii Lizbońskiej. W raporcie stwierdza, że dotychczas uzyskane wyniki są raczej niezadowalające i potrzebne jest skuteczniejsze wdrażanie Strategii Lizbońskiej, by nadrobić stracony czas. Głównym problemem, który został wskazany w raporcie to brak oddolnego zaangażowania w realizację strategii. W tym względzie, kluczowe znaczenie ma wymiar regionalny. Regiony w największym stopniu mogą przyczynić się do wprowadzenia w życie tej strategii. Dwa zasadnicze zalecenia sformułowane w raporcie zwiększenie zaangażowania instytucji UE i Państw Członkowskich w realizację Strategii Lizbońskiej oraz zmiana budżetu UE w taki sposób, by lepiej odzwierciedlał jej priorytety mają bezpośredni związek z propozycją Komisji z 2004 roku, dotyczącą reformy polityki regionalnej i nowej polityki spójności na lata Podczas sesji pod przewodnictwem komisarz Hübner, wystąpią: pan Kok, pan Rousset, przewodniczący Związku Regionów Francuskich i przewodniczący Regionalnej Rady Akwitanii, pan Fernández Ordóñez, hiszpański sekretarz stanu ds. finansowych i budżetowych, a także pan Hausner, polski wicepremier i minister ds. gospodarki, pracy i polityki społecznej (czas każdego wystąpienia - 10 minut). Następnie odbędzie się ogólna debata z uczestnikami sesji, która potrwa 30 minut. Pytania: Jakie doświadczenia, w związku z zaangażowaniem w realizację Agendy Lizbońskiej, mają regiony w zakresie budowania regionalnego partnerstwa na rzecz osiągnięcia celów lizbońskich? Jak w kategoriach strategicznych w następnej generacji programów można zapewnić niezbędne ukierunkowanie agendy na rozwój i zatrudnienie? Jakie doświadczenia z programów polityki regionalnej, realizowanych w bieżącym okresie , można wykorzystać?

3 Okrągły stół 1 : Konkurencyjność i współrządzenie (14:00-15:30) Zróżnicowanie terytorialne jest często wynikiem silnie zaznaczającej się dysproporcji w obrębie regionów pod względem czynników wpływających na konkurencyjność. Tego zróżnicowania terytorialnego nie można lekceważyć, ponieważ ma ono wpływ na ogólną konkurencyjność gospodarki UE. Polityka spójności UE wykazała, że konkurencyjność i spójność to dwie strony medalu, a najważniejszym wyzwaniem jest osiąganie konkurencyjności i rozwój na poziomie regionalnym oraz lokalnym. Podczas tej sesji, pod przewodnictwem komisarza Barrot, wystąpią: pani Simsic, mer Lubliany i reprezentant EUROCITIES, pan Straub, przewodniczący Komitetu Regionów, i pan Martini, prezydent Toskanii i przewodniczący Konferencji Peryferyjnych Regionów Nadmorskich (czas każdego wystąpienia - 10 minut). Następnie odbędzie się ogólna debata z uczestnikami sesji, która potrwa 30 minut. Pytania: Jaka jest rola regionów i miast w tworzeniu warunków dla rozwoju gospodarczego i konkurencyjności? W jaki sposób regiony zamierzają wykorzystać aktywa i zasoby, w celu uzyskania konkurencyjnych wyników? W jaki sposób można w regionach osiągnąć kompromisowe rozwiązania typu wygrany - wygrany, w celu pogodzenia rozwoju/konkurencyjności i spójności? Czy regiony posiadają odpowiednią zdolność w tym zakresie? Co należy zrobić w celu uzyskania możliwie najlepszych efektów i największej wartości dodanej w wyniku realizacji regionalnych programów UE w przyszłości?

4 Okrągły Stół 2 : Innowacje i regiony (16:00-17 :30) W Strategii Lizbońskiej podkreśla się znaczenie badań naukowych i rozwoju dla wzrostu gospodarczego, zatrudnienia i spójności społecznej. Wykorzystanie wiedzy regionalnej, potencjału innowacyjnego i współpracy między podmiotami gospodarczymi, wyższymi uczelniami i instytucjami naukowo-badawczymi odgrywa zasadniczą rolę w uzyskiwaniu konkurencyjnych wyników w regionach. Dla regionów, wykorzystanie nowych możliwości gospodarczych oferowanych przez społeczeństwo informacyjne i poszerzenie zakresu wiedzy na poziomie lokalnym może stać się punktem przełomowym, dzięki wzrostowi zdolności innowacyjnych. Wzmocnienie zdolności w zakresie regionalnych badań naukowych i rozwoju technologicznego, ze szczególnym uwzględnieniem transferu wiedzy do biznesu, pomaga w osiąganiu trwałego, zintegrowanego, regionalnego i lokalnego rozwoju gospodarczego poprzez mobilizację i wzmocnienie wewnętrznych zdolności. Podczas tej sesji, pod przewodnictwem komisarz Kroes, wystąpią: pan Milbradt, minister-prezydent Saksonii, pan Manninen, fiński minister ds. regionów i gmin miejskich (Finlandia) i pani Sigmund, przewodnicząca Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (czas każdego wystąpienia - 10 minut). Następnie odbędzie się ogólna debata z uczestnikami sesji, która potrwa 30 minut. Pytania: Co mogą zrobić regiony i miasta, by wykorzystać potencjał wyższych uczelni i dużych ośrodków naukowo-badawczych? Jakie działania mogą podjąć regiony w celu ułatwienia transferu wiedzy z uniwersytetów i ośrodków badawczych do biznesu? W jaki sposób regiony mogą sprzyjać szerszej współpracy między przedsiębiorstwami a wyższymi uczelniami? Jakie strategie innowacji są niezbędne dla wspierania rozwoju i konkurencyjności?

5 Informacje ogólne: wkład Funduszy Strukturalnych w osiągnięcie celów lizbońskich Cele Strategii Lizbońskiej i funduszy strukturalnych pokrywają się w znacznym stopniu. Wspólnym celem jest rozwój gospodarczy, który, w wypadku programów regionalnych przekłada się na wspomaganie osiągania konwergencji w Państwach Członkowskich i regionach biorąc pod uwagę PKB na mieszkańca. Dzięki alokacji europejskich funduszy strukturalnych w realizację projektów na polach: zatrudnienia, informacji, infrastruktury technologicznej, badań naukowych, zasobów ludzkich, rozwoju przedsiębiorstw, społecznej integracji i stałego wzrostu. Od 2000 roku rozdysponowano blisko 80 miliardów przeznaczając je na wsparcie głównych celów Strategii Lizbońskiej, łącznie z środkami pochodzącymi z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, utworzonego w celu finansowania inwestycji w latach : 60 miliardów na zapobieganie bezrobociu i jego zwalczanie, rozwój zasobów ludzkich i wspieranie integracji społecznej na rynku pracy, 5,8 miliardów na infrastrukturę społeczną i ochronę zdrowia publicznego (w tym na placówki opieki nad dziećmi i szpitale) i dodatkowo 1,2 miliarda na rozwój rynku pracy (w tym na wspieranie inkluzji społecznej i dyspozycyjności siły roboczej), 9,6 miliardów na badania naukowe, rozwój technologiczny i innowacje, 21,6 miliardów na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) i 3 miliardy na finansowanie kapitału podwyższonego ryzyka MŚP, 6,2 miliardów na infrastrukturę w obszarach telekomunikacji i społeczeństwa informacyjnego, 1,5 miliarda na infrastrukturę kształcenia i szkolenia zawodowego, 29,3 miliardów na infrastrukturę transportową (w tym drogowego/kolejowego i żeglugi śródlądowej) oraz w przyszłości 833 milionów na odnawialne źródła energii. Ponadto z Funduszu Spójności wydatkowano około 4,3 miliardów i planuje się przeznaczyć kolejne 5,5 miliardów na sieci transeuropejskie w sektorze transportu. 10,4 miliardów na infrastrukturę ochrony środowiska naturalnego. Ponadto, z Funduszu Spójności wydatkowano około 2,8 miliardów i planuje się przeznaczyć dalsze 6,2 miliardów na szczególne priorytety w zakresie ochrony środowiska. W ramach średniookresowego przeglądu programów w ścisłej konsultacji z Państwami Członkowskimi przeznaczono dodatkowo 8 miliardów na najbardziej skuteczne programy ze specjalnej rezerwy na nagrody za osiągnięcia. Państwa Członkowskie i regiony skorzystały z możliwości wzmocnienia wielu obszarów przewidzianych w Strategii Lizbońskiej (na przykład, zakończenie budowy infrastruktury szerokopasmowego dostępu do Internetu). Dodatkowo programy przyczyniają się do wdrażanie w życie Inicjatywy Wzrostu w takim zakresie, w jakim dotyczą sieci wysokiej przepustowości zwłaszcza dla szkół i szpitali. Równocześnie, nowe Państwa Członkowskie pracują w oparciu o wytyczne Komisji nad przygotowaniem i wdrożeniem działań w ramach programów, które dotyczą modernizacji sieci, ochrony środowiska naturalnego, zatrudnienia, badań naukowych i innowacji. Ogólnie rzecz biorąc współzależność programów regionalnych i Strategii Lizbońskiej można określić jako zbieżną z celami lizbońskimi przekracza 50%, mimo to różnice pomiędzy regionami i terytoriami są nadal istotne. W wyniku analizy 11 regionalnych i 4 krajowych programów stwierdzono, że wykorzystanie europejskich programów regionalnych dla osiągnięcia celów lizbońskich wyraźniej zaznacza się w wypadku lepiej prosperujących regionów (między 67% a 85%), natomiast w regionach mniej rozwiniętych jest bardziej ograniczone (między 18% a 33%). W regionach mniej rozwiniętych programy zazwyczaj w głównej mierze koncentrują się na podstawowej infrastrukturze mającej fundamentalne znaczenie dla rozwoju. Kryteria wyboru projektów kwalifikujących się do wsparcia w ramach programów zwykle za podstawę przyjmują potencjalny wkład takich programów we wspieranie integracji społecznej, równouprawnienia płci, stabilności, zasobów ludzkich i dostępu do społeczeństwa informacyjnego, a więc w obszary, które wchodzą w zakres Strategii Lizbońskiej.

6 Więcej informacji można uzyskać na: Stronie internetowej Strategii Lizbońskiej: Strategia Lizbońska i Polityka Regionalna: Nowa polityka spójności po roku 2006: