ANATOMIA KLINICZNA - PRZYGOTOWANIE PACJENTA DO OPERACJI:
|
|
- Witold Gajda
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ANATOMIA KLINICZNA - PRZYGOTOWANIE PACJENTA DO OPERACJI: Badanie przedoperacyjne ma za zadanie przygotowanie pacjenta do zabiegu, aby móc go przeprowadzić w najbardziej bezpieczny dla chorego sposób. W ocenie przedoperacyjnej skupiamy się nie tylko na stwierdzonej patologii, ale na stanie ogólnym pacjenta. Należy pamiętać, że znieczulenie (analgosedacja) może mieć różne następstwa kliniczne, dlatego ocena przedoperacyjna konieczna jest przynajmniej 24 godz. przed zabiegiem (daje to czas na dodatkowe badania w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości aby umożliwić dalsze postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne). W czasie wizyty przedoperacyjnej należy: - ocenić stan fizyczny i psychiczny pacjenta - ocenić ryzyko znieczulenia ogólnego - poinformować pacjenta o przebiegu operacji i rodzaju znieczulenia oraz uzyskać świadomą zgodę na proponowane procedury - zadbać o zmniejszenie lęku pacjenta - zaplanować premedykację obejmującą: leki rutynowo przyjmowane, antybiotyk, sedację, ewentualnie leki przeciwbólowe. Przed planową operacją należy odstawić doustne leki przeciwkrzepliwe (i ewentualnie zastosować heparynę drobnocząsteczkową), oraz odstawić doustne leki przeciwcukrzycowe (i zastosować insulinę). u Wywiad i badanie przedmiotowe powinny się koncentrować na tych układach i narządach, na których funkcję będą miały wpływ zarówno środki podawane pacjentowi, jak i operacja. Ocenie podlegają przede wszystkim: Układ krążenia Układ oddechowy Ośrodkowy układ nerwowy Czynność nerek Czynność wątroby Układ krzepnięcia krwi, morfologia krwi obwodowej, grupa krwi + ew. próba zgodności (tzw. krzyżówka ) 1
2 BADANIE PODMIOTOWE: W badaniu podmiotowym (wywiad) szczególną uwagę zwracamy na: u Subiektywną ocenę stanu zdrowia przez pacjenta u Aktualne dolegliwości (zwłaszcza nasilenie objawów w ostatnim czasie, ewentualne nowe dolegliwości) u Schorzenia przewlekłe: ich przebieg (aktualne wyrównanie bądź zaostrzenie w ostatnim czasie) oraz leki przyjmowane stale i doraźnie (np.: OTC) u Przebyte operacje (zaburzają prawidłowe stosunki anatomiczne): rodzaj przebytego zabiegu, ewentualne powikłania znieczulenia u Alergie Dalszą oceną należy objąć: OUN: Należy mieć świadomość, że niezdiagnozowane patologie w obrębie OUN mogą zagrozić życiu chorego w okresie okołooperacyjnym i pooperacyjnym. Dlatego zwracamy uwagę na: - przebyte schorzenia OUN (np.: udar, TIA, padaczka) - przebyte urazy, operacje (skutkują zaburzeniami budowy, a w konsekwencji zaburzeniami funkcji OUN) - orientację pacjenta co do własnej osoby (orientacja autopsychiczna) oraz co do miejsca i czasu (orientacja allopsychiczna) dotyczy to szczególnie pacjentów w stanach nagłych. Kładziemy nacisk na sprawdzenie stanu przytomności pacjenta, gdyż zgoda na zabieg operacyjny powinna być świadoma (!). NERKI I WĄTROBĘ: Aby miarodajnie ocenić budowę i funkcję tych narządów, należy przeprowadzić badanie podmiotowe, badanie przedmiotowe oraz zlecić stosowne badania dodatkowe: - badanie usg jamy brzusznej z oceną wątroby, nerek i dróg moczowych - badania biochemiczne funkcji wątroby i nerek Badania te pozwalają ocenić bezpieczeństwo stosowania odpowiednich leków i dostosowanie ich dawkowania do poziomu wydolności wątroby i nerek (drogi eliminacji leków z ustroju), aby uniknąć efektu toksycznego zbyt dużych dawek. 2
3 UKŁAD KRĄŻENIA: Bodźce bólowe powodują aktywację części współczulnej układu autonomicznego, co skutkuje wzrostem ciśnienia tętniczego krwi i przyspieszeniem akcji serca może to prowadzić do powikłań i znacznego pogorszenia stanu pacjenta, u którego przed planową operacją nie rozpoznano właściwie objawów niewydolności układu krążenia. Ponadto w okresie okołooperacyjnym chory jest zagrożony utratą krwi, która jeśli będzie masywna może doprowadzić do np.: wstrząsu hipowolemicznego. UKŁAD ODDECHOWY: W okresie okołooperacyjnym pacjent podlega przyrządowemu zaopatrzeniu dróg oddechowych i oddycha za pomocą respiratora stwarza to zagrożenie powikłaniami wiążącymi się niekiedy z koniecznością zastosowania respiratoroterapii w okresie pooperacyjnym. PATOLOGIE STWARZAJĄCE ZAGROŻENIE PODCZAS INTUBACJI DOTCHAWICZEJ: 1. Refluks żołądkowo-przełykowy: - spowodowany nadmierną relaksacją zwieracza dolnego przełyku - zwiększa ryzyko zachłyśnięcia treścią żołądkową podczas intubacji dotchawiczej 2. Niedrożność przewodu pokarmowego (z różnych przyczyn, np.: guz jelita grubego zamykający światło jelita, uwięźnięta przepuklina): - powoduje zastój treści płynnej w jelicie, poszerzenie miejsca przed zwężeniem, ścieńczenie i wzrost przepuszczalności ściany jelita (zaburzenia wodno-elektrolitowe i kwasowo-zasadowe) - wzrost ryzyka perforacji jelita i zapalenia otrzewnej - ryzyko wymiotów kałowych, a co za tym idzie ryzyko zachłyśnięcia i chemicznego zapalenia płuc, prowadzącego do niewydolności oddechowej a nawet śmierci BADANIA LABORATORYJNE: Przed jakimkolwiek zabiegiem operacyjnym zawsze należy oznaczyć grupę krwi pacjenta. Ocenie podlega ponadto układ krzepnięcia (patologie w jego zakresie zwiększają ryzyko wystąpienia powikłań krwotocznych lub powikłań zakrzepowo-zatorowych) oraz morfologia krwi: liczba krwinek białych (infekcje), stężenie hemoglobiny (niedokrwistość, mogąca 3
4 skutkować niedotlenieniem w okresie okołooperacyjnym bądź pooperacyjnym), liczba płytek krwi (hemostaza). UKŁAD KRĄŻENIA: Ocena stanu wydolności układu krążenia pacjenta powinna uwzględnić kilka aspektów: - aktualny stan zdrowia - oszacowanie ryzyka operacyjnego - plan minimalizacji tego ryzyka Stwierdzenie ostrego stanu kardiologicznego dyskwalifikuje pacjenta od planowego zabiegu operacyjnego. Ocenę należy rozpocząć w momencie zbierania wywiadu pytamy o tolerancję wysiłku fizycznego, np.: jaki dystans pacjent jest w stanie przejść bez zmęczenia, na które piętro jest w stanie wejść. W badaniu fizykalnym szukamy wszelkich oznak niewydolności układu krążenia (sinica, obrzęki, żylaki kończyn dolnych), sprawdzamy stan naczyń żylnych pod kątem dostępu naczyniowego i stan tętnic (badanie tętna na tętnicach obwodowych), osłuchujemy serce i płuca (zastój w krążeniu płucnym), wykonujemy pomiar ciśnienia tętniczego metodą nieinwazyjną. Przed planową operacją należy wykluczyć objawy dekompensacji układu krążenia, gdyż podczas zabiegu pacjent narażony jest m.in. na utratę krwi, co skutkuje przyspieszeniem akcji serca, centralizacją krążenia (w efekcie może to prowadzić do dalszego zaostrzenia niewydolności serca u pacjenta zdekompensowanego już przed operacją i może zwiększyć ryzyko wystąpienia niedokrwienia mięśnia serca). OBIEG KRWI W UKŁADZIE KRWIONOŚNYM: System krwionośny jest to zamknięty układ, utworzony przez naczynia krwionośne i serce, funkcjonalnie złożone z układu dwóch odseparowanych od siebie pomp, prawej i lewej. Pompa prawa odpowiada za przepływ krwi odtlenowanej do płuc, pompa lewa tłoczy z płuc krew utlenowaną do wszystkich organów wewnętrznych. Każdą pompę tworzy przedsionek i komora serca, odseparowane od siebie zastawką. 4
5 Krew utlenowana jest wypychana podczas skurczu lewej komory serca do aorty przez zastawkę aortalną. Stąd przepływa do mniejszych tętnic, tętniczek i sieci naczyń włosowatych. Naczynia włosowate łączą się w żyłki, a następnie w większe żyły tworzące żyłę główną górną (odprowadzającą krew z narządów położonych nad przeponą) i żyłę główną dolną (odprowadzającą krew z narządów położonych poniżej przepony). Żyły te prowadzą krew odtlenowaną do prawego przedsionka serca. Stąd krew przepływa przez zastawkę trójdzielną do prawej komory. Skurcz prawej komory wypycha następnie krew przez zastawkę pnia płucnego do pnia płucnego, rozgałęziającego się na tętnicę płucną lewą i tętnicę płucną prawą. Dzielą się one na naczynia o coraz mniejszym kalibrze, kończąc się jako sieć kapilar otaczających pęcherzyki płucne. Z sieci kapilar płucnych, po zakończeniu wymiany gazowej krew utlenowana powraca do lewego przedsionka czterema żyłami płucnymi, a następnie przepływa przez zastawkę mitralną do lewej komory serca. BADANIE RADIOLOGICZNE KLATKI PIERSIOWEJ: Badanie radiologiczne klatki piersiowej (rtg klp) w projekcji PA, będące jednym z podstawowych badań dodatkowych przed zabiegiem operacyjnym (wykonywane również jako pierwsze badanie obrazowe diagnozujące choroby serca), pozwala uwidocznić najważniejsze struktury w obrębie klatki piersiowej: - żebra (rusztowanie klp) - płuca - serce (położenie, jamy i ich przerost, łuk aorty, większe naczynia krwionośne); badanie to pozwala również uwidocznić uwapnione blaszki miażdżycowe w obrębie aorty. ZASTAWKI SERCA: Ryc Richard L. Drake, A. Wayne Vogl, Adam W. M. Mitchell (2010), Anatomia Gray a. Podręcznik dla studentów. t.2. Elsevier Urban & Partner, Wrocław, dodruk 2013 Zastawki serca działają w układzie sprzężonym. Podczas skurczu komór zamykają się zastawki: mitralna i trójdzielna (generując dźwięk słyszalny jako I ton serca), a otwierają zastawki: aortalna i pnia płucnego. W fazie rozkurczu komór otwierają się zastawki przedsionkowo-komorowe, a zamykają zastawki półksiężycowate (generując dźwięk słyszalny jako II ton serca). 5
6 Obecnie wraz ze starzeniem się społeczeństwa, rośnie liczba operacji przeprowadzanych u chorych w podeszłym wieku, a pacjenci w tej grupie wiekowej są często obciążeni wadami zastawkowymi, stąd konieczność dokładnego badania fizykalnego przed zabiegiem operacyjnym. OSŁUCHIWANIE ZASTAWEK SERCA: Osłuchiwanie zastawek serca pozwala ocenić cykl pracy serca oraz częstość i regularność akcji serca. Patologie w obrębie zastawek serca generują szmery charakterystyczne dla poszczególnych faz cyklu serca. Ryc Richard L. Drake, A. Wayne Vogl, Adam W. M. Mitchell (2010), Anatomia Gray a. Podręcznik dla studentów. t.2. Elsevier Urban & Partner, Wrocław, dodruk 2013 Zamykanie się zastawek serca powoduje powstawanie tonów serca, możliwych do wysłuchania za pomocą stetoskopu, umiejscowionego zgodnie z przepływem krwi, odpowiednio: 1. w IV przestrzeni międzyżebrowej przy prawym brzegu mostka w czasie osłuchiwania zastawki trójdzielnej 2. w V przestrzeni międzyżebrowej w linii środkowo-obojczykowej lewej w czasie osłuchiwania zastawki mitralnej 3. w II przestrzeni międzyżebrowej przy prawym brzegu mostka w czasie osłuchiwania zastawki aortalnej 4. w II przestrzeni międzyżebrowej przy lewym brzegu mostka w czasie osłuchiwania zastawki pnia płucnego Ryc Richard L. Drake, A. Wayne Vogl, Adam W. M. Mitchell (2010), Anatomia Gray a. Podręcznik dla studentów. t.2. Elsevier Urban & Partner, Wrocław, dodruk 2013 Aby prawidłowo zlokalizować poszczególne przestrzenie międzyżebrowe, należy odszukać wcięcie szyjne na górnej krawędzi rękojeści mostka, następnie przesunąć palce w dół szukając wybrzuszenia utworzonego przez kąt mostka na styku rękojeści i trzonu mostka. Jest to miejsce przyczepu do mostka chrząstki żebrowej II żebra. Przesuwając palce ku dołowi i bocznie można łatwo zlokalizować pozostałe żebra. 6
7 Badanie fizykalne i badania dodatkowe, które wykonujemy, są odzwierciedleniem czynności serca, gdyż każda część zapisu ekg i tony serca są skorelowane z czynnością mechaniczną serca. Ryc Richard L. Drake, A. Wayne Vogl, Adam W. M. Mitchell (2010), Anatomia Gray a. Podręcznik dla studentów. t.2. Elsevier Urban & Partner, Wrocław, dodruk 2013 BADANIE ELEKTROKARDIOGRAFICZNE (EKG): Jest podstawowym badaniem w diagnostyce chorób serca, polegającym na rejestracji aktywności elektrycznej mięśnia serca poprzez umieszczenie elektrod na powierzchni klatki piersiowej pacjenta i umożliwiającym pomiar różnicy potencjałów pomiędzy dwiema elektrodami, który jest następnie przetwarzany na graficzny zapis w postaci krzywej elektrokardiograficznej na papierze milimetrowym lub ekranie monitora. Załamek P depolaryzacja przedsionków Zespół QRS depolaryzacja komór Załamek T repolaryzacja komór Odstęp QT czas aktywności komór Odcinek ST wczesna faza repolaryzacji komór (czas elektrokardiograficznej ciszy) Należy zwrócić szczególną uwagę na 2 najważniejsze elementy krzywej EKG: załamek P i zespół QRS (będące odpowiednio odzwierciedleniem skurczu przedsionków i komór). UKŁAD BODŹCOPRZEWODZĄCY SERCA: Ryc Richard L. Drake, A. Wayne Vogl, Adam W. M. Mitchell (2010), Anatomia Gray a. Podręcznik dla studentów. t.2. Elsevier Urban&Partner, Wrocław, dodruk 2013 Skurcze mięśniówki przedsionków i komór serca są zapoczątkowywane, a następnie koordynowane przez układ bodźcoprzewodzący serca, zbudowany z wyspecjalizowanych komórek mięśniowych zdolnych do samoistnej spontanicznej depolaryzacji. W skład układu bodźcoprzewodzącego serca wchodzą: - węzeł zatokowo-przedsionkowy 7
8 - węzeł przedsionkowo-komorowy - pęczek przedsionkowo-komorowy (Hisa) dzielący się na dwie odnogi prawą i lewą - włókna Purkinjego (zlokalizowane podwsierdziowo u podstawy mięśni brodawkowatych w okolicy koniuszka serca) Elementy układu bodźcoprzewodzącego serca zapewniają jednokierunkową transmisję pobudzenia i skurczu, rozpoczynającego się od mięśni brodawkowatych i wierzchołków komór w kierunku dróg odpływu krwi. Podstawowym rozrusznikiem serca są komórki węzła zatokowo-przedsionkowego zlokalizowanego w pobliżu ujścia żyły głównej górnej do prawego przedsionka. Pobudzenie z węzła zatokowo-przedsionkowego rozprzestrzenia się na mięśniówkę przedsionków oraz w kierunku węzła przedsionkowo-komorowego zlokalizowanego w pobliżu ujścia zatoki wieńcowej oraz przegrodzie przedsionkowokomorowej. Węzeł przedsionkowo-komorowy stanowi początek pęczka przedsionkowokomorowego (Hisa), biegnącego wzdłuż części błoniastej przegrody międzykomorowej, a następnie dzielącego się na dwie odnogi: prawą i lewą. Odnogi te kończą się podwsierdziowo siecią komórek bodźcoprzewodzących (włókna Purkinjego), których zakończenia znajdują się u podstawy mięśni brodawkowatych w okolicy koniuszka serca - ich skurcz inicjuje napinanie się strun ścięgnistych i tym samym zamknięcie zastawek żylnych. Komora ma kształt stożka pobudzenie rozchodzi się od części najwęższej (koniuszka serca) do najszerszej. W przypadku niedokrwienia mięśnia serca dochodzi do asynchronii skurczu, stałego zalegania pewnej objętości krwi w komorze podczas skurczu i w efekcie do przerostu mięśnia komory. TĘTNICE WIEŃCOWE: Do prawidłowej pracy serca konieczne jest stałe zaopatrzenie komórek mięśniowych w tlen i substancje odżywcze. Odpowiadają za to tętnice wieńcowe odchodzące od opuszki aorty i unaczyniające tkanki serca. Dwa główne naczynia wieńcowe to lewa tętnica wieńcowa (LTW) i prawa tętnica wieńcowa (PTW) klinicznie istotna jest znajomość zakresu unaczynienia tych tętnic (aby umieć zinterpretować np.: wynik badania koronarograficznego). u PRAWA TĘTNICA WIEŃCOWA (ang. RCA, right coronary artery) bierze początek w prawej zatoce aorty i oddaje: Gałąź przedsionkową (od niej odchodzi gałąź węzła zatokowo-przedsionkowego) 8
9 Gałąź brzeżną prawą Gałąź międzykomorową tylną (ang. PDA, posterior descending artery) PTW odpowiada za ukrwienie prawego przedsionka, większej części prawej komory, węzłów (zarówno zatokowo-przedsionkowego, jak i przedsionkowo-komorowego), przegrody międzyprzedsionkowej, niewielkiej części lewego przedsionka, a także tylnej 1/3 przegrody międzykomorowej oraz części tylnej ściany lewej komory. u LEWA TĘTNICA WIEŃCOWA (ang. LCA, left coronary artery) bierze początek w lewej zatoce aorty i oddaje: Gałąź międzykomorową przednią (ang. LAD, left anterior descending artery) Gałąź okalającą (ang. LCx, left circumflex) LTW odpowiada za ukrwienie większej części lewego przedsionka oraz lewej komory, a także większej części przegrody międzykomorowej, z pęczkiem Hisa i jego gałęziami. Ponieważ PTW odpowiada w dużej mierze za ukrwienie obu węzłów w razie jej zwężenia lub zamknięcia, niedokrwienie tych struktur może powodować zaburzenia rytmu serca. Z zakresu unaczynienia jasno wynika, iż zamknięcie LTW niesie bardzo poważne konsekwencje. UNERWIENIE SERCA: Ryc Richard L. Drake, A. Wayne Vogl, Adam W. M. Mitchell (2010), Anatomia Gray a. Podręcznik dla studentów. t.2. Elsevier Urban&Partner, Wrocław, dodruk 2013 Funkcjonalnie serce zdolne jest do odpowiedzi na potrzeby ustroju dzięki unerwieniu pochodzącemu z autonomicznego układu nerwowego, które formuje splot sercowy (plexus cardiacus), posiadający: a) część powierzchowną zlokalizowaną pomiędzy łukiem aorty, a leżącym do przodu od łuku pniem płucnym, b) część głęboką - zlokalizowaną pomiędzy łukiem aorty, a rozdwojeniem tchawicy. 9
10 Splot sercowy daje początek niewielkim gałęziom mieszanym, zawierającym zarówno włókna współczulne jak i przywspółczulne, wpływające na struktury serca, takie jak: układ bodźcoprzewodzący serca, naczynia wieńcowe, mięśniówka komór. Pobudzenie włókien przywspółczulnych powoduje: - zwolnienie akcji serca - obniżenie kurczliwości mięśnia sercowego - zwężenie tętnic wieńcowych. Serce otrzymuje włókna przywspółczulne (przedzwojowe) z prawego i lewego nerwu błędnego poprzez gałęzie sercowe. Pobudzenie włókien współczulnych powoduje: - przyspieszenie akcji serca - wzrost kurczliwości mięśnia sercowego - rozszerzenie tętnic wieńcowych Unerwienie współczulne splotu sercowego pochodzi z nerwów trzewnych sercowych biegnących od pni współczulnych. Należy pamiętać, że działania lekarskie mogą pobudzać nerwy współczulne i przywspółczulne. UKŁAD ODDECHOWY NOS: Jama nosowa podzielona jest przez przegrodę nosową na 2 części. Przegroda składa się z części kostnej i chrzęstnej, jest pokryta błoną śluzową. Zazwyczaj przegroda znajduje się w linii pośrodkowej. Często występuje jednak skrzywienie boczne, które uniemożliwia bądź utrudnia wprowadzenie rurki intubacyjnej przez nos. Na bocznych ścianach znajdują się małżowiny nosowe dzielące jamę nosową na przewody. Przewody te łączą się z jamą nosowo-gardłową. Na górnej i bocznej ścianie jamy nosowej znajdują się ujścia zatok przynosowych. Długotrwały ucisk na te ujścia wywołany rurką intubacyjną może doprowadzić do rozwinięcia się stanu zapalnego. 10
11 Błona śluzowa jamy nosowej jest bogato unaczyniona, co grozi masywnym krwawieniem podczas traumatycznej intubacji. Uszkodzenie splotu Kisselbacha, znajdującego się w błonie śluzowej przegrody nosa może doprowadzić do krwawienia, które u nieprzytomnej osoby grozi aspiracją krwi do drzewa oskrzelowego. GARDŁO: Sklepienie części nosowej gardła jest utworzone przez kości podstawy czaszki. W okolicy podniebienia miękkiego część nosowa gardła przechodzi w część ustną. W ścianach bocznych nosogardzieli znajdują się trąbki słuchowe (trąbki Eustachiusza), które łączą nosogardziel z uchem środkowym. Trąbka słuchowa i ujścia zatok przynosowych są często uciśnięte przez rurkę wprowadzoną przez nos, co przy długotrwałej intubacji sprzyja zakażeniom tej okolicy. Część ustna gardła rozciąga się od podniebienia miękkiego do nagłośni. Po bokach ustnej części gardła znajdują się migdałki podniebienne, które u niektórych dzieci są tak przerośnięte, że stykają się ze sobą w linii pośrodkowej, co utrudnia wprowadzenie rurki intubacyjnej po dolnej części gardła podczas laryngoskopii. Poniżej i do tyłu od migdałków podniebiennych, nad wejściem do krtani, znajduje się tylna część języka. Ta część języka łączy się nagłośnią trzema fałdami. Migdałek językowy powoduje, że podstawa języka przybiera nieregularne obrysy. Część ustna gardła łączy się bezpośrednio z jamą ustną i dolną częścią gardła. Stawy żuchwowe łączą żuchwę obustronnie ze skroniową częścią kości czaszki. Ponadto ruchomość w stawach żuchwowych jest zmniejszona na skutek wrodzonych i nabytych wad. Utrudnia to lub nie pozwala na otwarcie ust, co jest przeszkodą lub nawet uniemożliwieniem przeprowadzenia intubacji. Język jest zbudowany z wiązek włókien mięśniowych, które są pokryte błoną śluzową. W prawidłowych warunkach język może być łatwo odsunięty w bok poprzez silny ucisk laryngoskopu podczas intubacji. Zęby mają szczególne znaczenie podczas intubacji. Należy pamiętać, że przednie zęby są osadzone w szczęce za pomocą tylko jednego korzenia i dlatego łatwo mogą być wyłamane w wyniku wykonywania dźwigni laryngoskopem. Szczególna ostrożność jest wskazana u: dzieci z zębami mlecznymi 11
12 starszych osób pacjentów nieprzestrzegających higieny jamy ustnej lub ze schorzeniami dziąseł osób z wystającymi siekaczami W takich przypadkach zęby mogą być z łatwością wyłamane. Skala Mallampatiego polega na określeniu zależności pomiędzy wielkością języka a obszarem gardła. W czasie badanie pacjent powinien siedzieć prosto, a jego głowa powinna się znajdować w pozycji neutralnej. Powinien otworzyć usta możliwie najszerzej i maksymalnie wysunąć język. Badanie można przeprowadzić także u pacjentów leżących. Skala warunków intubacji Mallampatiego: I. Widoczne są podniebienie miękkie, języczek, gardło, a także przednie i tylne zarysy migdałków i języczek II. Widoczne są podniebienie miękkie i języczek III. Widoczne są podniebienie miękkie i podstawa języczka IV. Nie jest widoczne podniebienie miękkie. Stopnie III i IV wskazują na możliwość wystąpienia trudnej intubacji. KRTAŃ: Przejście przez krtań jest najtrudniejszą częścią intubacji dotchawiczej, ponieważ krtań nie jest widoczna podczas oglądania jamy ustnej i gardła pacjenta. Konieczne jest użycie lusterka laryngologicznego, co i tak nie odpowiada w każdym przypadku warunkom, które będą osiągnięte podczas zakładania laryngoskopu. Krtań jest połączona z tchawicą i leży na wysokości trzonów kręgów C4-C6. Chrząstka tarczowata, tworząca tzw. wyniosłość krtaniową, składa się z dwóch płytek chrzęstnych połączonych ze sobą z przodu i otwartych z tyłu. Dogłowowo chrząstka tarczowata łączy się poprzez błonę tarczowo-gnykową z kością gnykową, doogonowo zaś poprzez więzadło pierścienno-tarczowe z chrząstką pierścieniowatą. Krtań od dołu jest połączona z tchawicą poprzez chrząstkę pierścieniowatą: chrząstka ta ma kształt sygnetu o wąskim łuku i boku, który rozszerza się w stronę tylną. Z tchawicą jest ona połączona więzadłem. 12
13 Przestrzeń między strunami głosowymi to szpara głośni. Pojęciem głośnia określa się szparę głośni łącznie z fałdami głosowymi. Długość strun głosowych u mężczyzn wynosi 1,7-2,3 cm, u kobiet 1,3-1,7 cm. U człowieka dorosłego szpara głośni jest najwęższym miejscem krtani, decydującym o rozmiarze rurki w przypadku intubacji przez usta. Krtań jest unerwiona przez gałęzie nerwu błędnego: nerw krtaniowy górny i nerw krtaniowy wsteczny. Nerw krtaniowy wsteczny jest najważniejszym nerwem motorycznym krtani. Jego uszkodzenie powoduje porażenie strun głosowych. Włókna czuciowe zaopatrują śluzówkę krtani poniżej szpary głośni. Nerw krtaniowy górny zaopatruje czuciowo całą krtań, łącznie z nagłośnią, aż do strun głosowych oraz motorycznie mięsień pierścienno-tarczowy. U dzieci najwęższa przestrzeń znajduje się w przestrzeni podgłośniowej ok. 1 cm poniżej strun głosowych. Światło krtani ma kształt lejka. Nagłośnia u dziecka jest węższa i dłuższa niż u dorosłych. Z tego powodu wejście do krtani jest mniejsze, co w określonych schorzeniach może doprowadzić do obrzęku zagrażającego życiu. TCHAWICA: Rozpoczyna się w obrębie szyi poniżej chrząstki pierścieniowatej. Przebiega w linii pośrodkowej szyi i klatki piersiowej do wysokości kręgu ThV-ThVI, gdzie rozdziela się na prawe i lewe oskrzele główne. U ludzi dorosłych długość tchawicy wynosi cm, u dzieci 6-8 cm, a średnica odpowiednio 1,5-2,5 cm i 5-8 mm. Dolny koniec tchawicy zbacza w prawo. Jej długość zmienia się zależności od fazy oddechowej: wzrasta w czasie wdechu, maleje przy wydechu. Ściany tchawicy są zbudowane z chrząstek w kształcie litery C, otwartych ku tyłowi, od tyłu otwory zamyka przebiegająca wzdłuż błona (ściana błoniasta). Tchawicę wyściela błona śluzowa pokryta nabłonkiem migawkowym. Bezpośrednio ku tyłowi od tchawicy znajduje się przełyk, do którego można łatwo wprowadzić rurkę intubacyjną. Ku przodowi od tchawicy znajduje się większa część tarczycy, która otacza ją częściowo na wysokości 2-4 chrząstki tchawiczej. Tchawica dzieli się na dwa oskrzela główne: prawe i lewe. Oskrzele główne prawe ma większą średnicę oraz przebiega bardziej pionowo niż oskrzele główne lewe, stąd tendencja do przedostawania się ciał obcych na prawą stronę w przypadku zachłyśnięcia. Oskrzela główne wchodzą do korzeni płuc, a stąd poprzez wnęki do wnętrz płuc. 13
14 Płuco lewe zbudowane jest z dwóch płatów: górnego i dolnego, a podczas jego osłuchiwania należy zwrócić uwagę na lokalizację oddzielającej płaty szczeliny skośnej, przebiegającej od punktu pomiędzy wyrostkiem kolczystym ThIII i ThIV grzbietowo do dolnego brzegu 6 żebra przymostkowo. Płuco prawe zbudowane jest z trzech płatów: górnego, środkowego i dolnego, a podczas jego osłuchiwania należy zwrócić uwagę na lokalizację: - szczeliny skośnej przebiegającej od wyrostka kolczystego Th4 grzbietowo do dolnego brzegu 6 żebra przymostkowo - szczeliny poziomej przebiegającej od 4 żebra przymostkowo do 5 żebra w linii pachowej środkowej. Podczas intubacji dotchawiczej koniec rurki intubacyjnej powinien znajdować się nad rozwidleniem tchawicy. Zbyt głębokie położenie rurki może spowodować intubację prawego oskrzela, a nawet zamknięcie oskrzela do górnego płata (stwierdza się ciszę podczas osłuchiwania górnego płata prawego płuca). Osłuchując płuca pacjenta po wykonaniu intubacji dotchawiczej, należy przeprowadzić badanie każdego płuca z osobna (od szczytu do podstawy) oraz osłuchać oba płuca symetrycznie, w celu porównania szmerów oddechowych. Przed planowanym zabiegiem operacyjnym, pacjenta przytomnego należy dokładnie osłuchać również z tyłu. W razie stwierdzenia jakichkolwiek nieprawidłowości należy również zbadać opukowo oba płuca. Intubację dotchawiczą można przeprowadzić z trzech dostępów: u Przez usta u Przez nos u Z dojścia szyjnego przez konikupunkcję, konikotomię (krikotyreotomię) lub przez tracheotomię. Konikopunkcja polega na nakłuciu igłą więzadła pierścienno-tarczowego między chrząstką pierścienną a tarczowatą. Konikotomia polega na operacyjnym utworzeniu dostępu do tchawicy poprzez więzadło pierścienno-tarczowe. Wykonuje się ją skalpelem. Konikotomia może być wykorzystana w sytuacjach nagłych, jeżeli wykonanie zwykłej intubacji dotchawiczej nie jest możliwe. Przy wykonywaniu tych procedur należy pamiętać o ryzyku uszkodzenia strun głosowych. 14
15 Tracheotomia polega na uzyskaniu dostępu do tchawicy, poprzez wycięcie okna w chrząstkach tchawicy. Jest to dostęp uzyskiwany w warunkach sali operacyjnej. Podczas badania przeprowadzanego przed planową operacją, w obrębie szyi pacjenta należy ocenić stan naczyń żylnych, zbadać tarczycę, węzły chłonne, a także tętno na tętnicach szyjnych. KRĘGOSŁUP Kręgosłup składa się z kręgów. Różnią się one między sobą budową w zależności od odcinka w którym się znajdują. Wyróżniamy 7 kręgów szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 krzyżowych (zrośniętych ze sobą i tworzących kość krzyżową) oraz 3-4 kręgi guziczne (również zrośnięte). Kręgosłup oglądany z boku ma następujące krzywizny: w odcinku piersiowym i krzyżowo-guzicznym pierwotne krzywizny kręgosłupa skierowane krzywizną ku tyłowi w odcinku szyjnym i lędźwiowym wtórne krzywizny kręgosłupa zwrócone krzywizną do przodu Ryc. 4.2 (s.5), 5.5 (s.7) Richard L. Drake, A. Wayne Vogl, Adam W. M. Mitchell (2010), Anatomia Gray a. Podręcznik dla studentów. t.2. Elsevier Urban&Partner, Wrocław, dodruk 2013 KANAŁ KRĘGOWY: Jest to kanał utworzony przez sąsiadujące kręgi kręgosłupa oraz elementy otaczających tkanek. Ściana przednia kanału kręgowego utworzona jest przez trzony kręgów, krążki międzykręgowe oraz więzadło podłużne tylne. Ściany boczne i tylne są utworzone przez łuki kręgów oraz więzadło żółte. Wewnątrz kanału kręgowego znajduje się rdzeń kręgowy otoczony trzema oponami rdzenia kręgowego: miękką, pajęczą oraz twardą. Opona pajęcza jest oddzielona od opony miękkiej przestrzenią podpajęczynówkową, wypełnioną płynem mózgowo-rdzeniowym. Przestrzeń między oponą twardą a ścianą kanału kręgowego nazywana jest przestrzenią nadtwardówkową (zewnątrzoponową), natomiast jej zawartość stanowi tkanka tłuszczowa, tkanka łączna wiotka oraz sploty żylne. 15
16 Nakłucie przestrzeni podpajęczynówkowej wykonuje się w lędźwiowym odcinku kręgosłupa. Jest to uwarunkowane bezpieczeństwem pacjenta, ponieważ u większości dorosłych Europejczyków rdzeń kręgowy kończy się pomiędzy kręgiem LI a LII. U niewielkiego odsetka ludzi rdzeń kręgowy kończy się na poziomie ThXII bądź LII/LIII. Ponadto w tym odcinku kręgosłupa wyrostki kolczyste znajdują się niemalże prostopadle do osi kręgosłupa, są szerokie, dobrze wyczuwalne palpacyjnie, a także odległość między sąsiednimi wyrostkami kolczystymi jest większa niż w przypadku innych odcinków. Potwierdzeniem identyfikacji przestrzeni podpajęczynówkowej jest wypływ płynu mózgowo-rdzeniowego z igły. Nakłucie przestrzeni zewnątrzoponowej można wykonać w każdym odcinku kręgosłupa, ponieważ igła nie penetruje opony twardej. Wprowadzanie igły do przestrzeni zewnątrzoponowej bądź podpajęczynówkowej wiąże się z identyfikacją oporów, które wyczuwamy wprowadzając igłę. Odpowiadają one ściśle kolejnym warstwom tkanek, które przekłuwamy. W związku z tym konieczna jest znajomość więzadeł kręgosłupa, które musimy zidentyfikować na podstawie wyczuwalnego oporu. WIĘZADŁA KRĘGOSŁUPA: Więzadło nadkolcowe łączy wierzchołki wyrostków kolczystych od C7 do kości krzyżowej. Więzadło to jest najgrubsze i najszersze w odcinku lędźwiowym Więzadło międzykolcowe w postaci cienkiej błony łączy ze sobą trzony wyrostków kolczystych. Jest najgrubsze i najszersze w odcinku lędźwiowym Więzadło żółte łączy ze sobą sąsiednie łuki kręgowe. Przebiega od dolnego brzegu łuku kręgowego kręgu leżącego wyżej od górnego brzegu łuku kręgowego kręgu leżącego niżej. Więzadło podłużne, przednie i tylne łączą ze sobą trzony kręgosłupa Nakłucie przestrzeni podpajęczynówkowej najczęściej wykonuje się na poziomie przestrzeni LIII/LIV. Poprawna identyfikacja przestrzeni warunkuje bezpieczeństwo pacjenta. Pozioma linia przeprowadzona przez najwyższe punkty grzebienia biodrowego krzyżuje wyrostek kolczysty LIV. Wyrostki kolczyste kręgów LIII i LV są wyczuwalne odpowiednio poniżej i powyżej wyrostka LIV. Ryc (s.62) Richard L. Drake, A. Wayne Vogl, Adam W. M. Mitchell (2010), Anatomia Gray a. Podręcznik dla studentów. t.2. Elsevier Urban&Partner, Wrocław, dodruk
17 Przygotowanie pacjenta do znieczulenia regionalnego (zewnątrzoponowego lub podpajęczynówkowego) powinno obejmować wszystkie elementy przygotowania pacjenta do znieczulenia ogólnego, z poszerzeniem o badanie grzbietu pacjenta. Bibliografia: Richard L. Drake, A. Wayne Vogl, Adam W. M. Mitchell (2010), Anatomia Gray a. Podręcznik dla studentów. t.2. Elsevier Urban&Partner, Wrocław, dodruk 2013 Praca zbiorowa (2015) Interna Szczeklika 2015, pod red. Piotra Gajewskiego, Medycyna Praktyczna Baza danych UpToDate (2015) dostępna przez: < 17
Układ oddechowy. Drogi oddechowe. + płuca + opłucna
Układ oddechowy Układ oddechowy Drogi oddechowe + płuca + opłucna I. Górne drogi oddechowe: nos i gardło 1. Nos - szkielet nosa zewnętrznego: kostny - kości nosowe, wyrostki czołowe szczęk chrzęstny -
Bardziej szczegółowoPytania na zaliczenie II-gie poprawkowe z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego
Pytania na zaliczenie II-gie poprawkowe z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego KOŃCZYNA GÓRNA Kości i ich połączenia 1. Stałe i niestałe składniki stawów 1. Połączenia
Bardziej szczegółowomgr Grzegorz Witkowski Układ oddechowy
mgr Grzegorz Witkowski Górne drogi odd: - Jama nosowa - Gardło Dolne drogi odd: - Krtań - Tchawica - Oskrzela - Płuca Jama nosowa Nos zewnętrzny: - Trójścienna piramida - Koniec górny: nasada nosa - Boczne
Bardziej szczegółowoWielkością i kształtem przypomina dłoń zaciśniętą w pięść. Położone jest w klatce piersiowej tuż za mostkiem. Otoczone jest mocnym, łącznotkankowym
Wielkością i kształtem przypomina dłoń zaciśniętą w pięść. Położone jest w klatce piersiowej tuż za mostkiem. Otoczone jest mocnym, łącznotkankowym workiem zwanym osierdziem. Wewnętrzna powierzchnia osierdzia
Bardziej szczegółowoKIERUNEK: PIELEGNIARSTWO; I rok I ο PRZEDMIOT: ANATOMIA (ĆWICZENIA 45h) ĆWICZENIE 1 (01.10.2012) ĆWICZENIE 2 (04.10.2012) ĆWICZENIE 3 (08.10.
KIERUNEK: PIELEGNIARSTWO; I rok I ο PRZEDMIOT: ANATOMIA (ĆWICZENIA 45h) ĆWICZENIE 1 (01.10.2012) - Zapoznanie się z regulaminem i przepisami BHP obowiązującymi na zajęciach. Podstawowe mianownictwo anatomiczne
Bardziej szczegółowoUkład oddechowy. Drogi oddechowe. + płuca + opłucna
Układ oddechowy Układ oddechowy Drogi oddechowe + płuca + opłucna I. Górne drogi oddechowe: nos i gardło 1. Nos - szkielet nosa zewnętrznego: kostny - kości nosowe, wyrostki czołowe szczęk chrzęstny -
Bardziej szczegółowoAnatomia układu oddechowego
Anatomia układu oddechowego Justyna Krypel-Kos Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Szpitala Wojewódzkiego w Tychach Układ oddechowy jama ustna i nosowo-gardłowa krtań tchawica drzewo oskrzelowe
Bardziej szczegółowoWykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego
Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Układ krążenia Serce Naczynia krwionośne Układ krążenia Prawa strona serca tłoczy krew do płuc (krążenia płucnego), gdzie odbywa
Bardziej szczegółowoANATOMIA wykład 2 Układ Sercowo - Naczyniowy. 18 października 2006
1. Naczynia krwionośne. tętnice krew płynie od serca do tkanek (sieci naczyń kapilarnych / włosowatych) bez względu na to czy zawierają krew natlenowaną czy odtlenowaną) krew od serca grube ściany oddają
Bardziej szczegółowoPytania na II-gi termin poprawkowy z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego
Pytania na II-gi termin poprawkowy z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego CZASZKA 1. Połączenia ścisłe kości czaszki. Ciemiączka 2. Staw szczytowo-potyliczny 3. Staw
Bardziej szczegółowoWykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego
Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Układ oddechowy Zapewnia drogę wnikania do ustroju zapasu tlenu obecnego w powietrzu atmosferycznym, stwarza też drogę wydalania
Bardziej szczegółowoOpracował: Arkadiusz Podgórski
Opracował: Arkadiusz Podgórski Serce to pompa ssąco-tłocząca, połoŝona w klatce piersiowej. Z zewnątrz otoczone jest workiem zwanym osierdziem. Serce jest zbudowane z tkanki mięśniowej porzecznie prąŝkowanej
Bardziej szczegółowoWykaz mian anatomicznych obowiązujących na zaliczeniu praktycznym z Anatomii dla Kierunku Ratownictwo Medyczne i Pielęgniarstwo 2014/15
Wykaz mian anatomicznych obowiązujących na zaliczeniu praktycznym z Anatomii dla Kierunku Ratownictwo Medyczne i Pielęgniarstwo 2014/15 Kolokwium I: Klatka piersiowa, grzbiet i kończyna górna Typowy kręg
Bardziej szczegółowoPACLITAXELUM. Załącznik C.47. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA
Załącznik C.47. PACLITAXELUM Lp 1. PACLITAXELUM C00 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WARGI 2. PACLITAXELUM C00.0 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI GÓRNEJ 3. PACLITAXELUM C00.1 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI DOLNEJ 4. PACLITAXELUM
Bardziej szczegółowoWykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego
Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Tchawica Tchawica, będąca przedłużeniem krtani, ma długość 10-11 cm, rozciąga się w dół do około poziomu Th5, gdzie ostroga tchawicy
Bardziej szczegółowotel:
Funkcjonalny model krtani, powiększenie 4x Nr ref: MA01453 Informacja o produkcie: Funkcjonalny model krtani. Powiększenie 4x Wysokiej jakości powiększony model krtani wraz z kością gnykową. W prawej części
Bardziej szczegółowoTopografia klatki piersiowej. Badanie fizykalne układu krążenia. Topografia klatki piersiowej. Topografia klatki piersiowej 2015-04-23
Topografia klatki piersiowej Badanie fizykalne układu krążenia KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 A Pachowa przednia prawa B Obojczykowa środkowa prawa C Mostkowa D Obojczykowa środkowa lewa E Pachowa przednia
Bardziej szczegółowoREGULAMIN I ZASADY BHP OSTEOLOGIA OSTEOLOGIA (CIĄG DALSZY) SYNDESMOLOGIA I ARTROLOGIA
TEMATYKA ĆWICZEŃ Z PRZEDMIOTU "ANATOMIA CZŁOWIEKA" REALIZOWANA PRZEZ STUDENTÓW I ROKU WYDZIAŁU NAUK MEDYCZNYCH KIERUNEK DIETETYKA W SEMESTRZE ZIMOWYM 2010/2011 I 04. 10. 2010 05. 10. 2010 II 11. 10. 2010
Bardziej szczegółowoMIĘŚNIE KLATKI PIERSIOWEJ
Slajd Slajd 2 Slajd 3 MIĘŚNIE KLATKI PIERSIOWEJ Podział mięśni klatki piersiowej Wyróżnia się trzy grupy mm klatki piersiowej: mięśnie powierzchowne, mięśnie głębokie, przepona Mięśnie powierzchowne Związane
Bardziej szczegółowoRozdział 3. Ograniczenia i połączenia dołów i przestrzeni czaszki Rozdział 4. Mięśnie i powięzie głowy, szyi i karku
Spis treści 7 Spis treści Rozdział 1. Okolice głowy, szyi i karku... 13 Rozdział 2. Kościec głowy i szyi... 23 2.1. Kościec głowy... 23 2.1.1. Czaszka mózgowa... 23 2.1.1.1. Ściana przednia... 23 2.1.1.2.
Bardziej szczegółowoSlajd 1. Slajd 2. Slajd 3 OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ ŻEBRO
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ W skład szkieletu klatki piersiowej wchodzi: 12 kręgów piersiowych, 12 par żeber i mostek. trzon mostka ŻEBRO Jest kością długą w kształcie
Bardziej szczegółowoPOŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA
POŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA KRĘGOSŁUP (columna vertebralis) Kręgosłup nie jest sztywnym słupem kostnym składa się z kręgów zrośniętych ze sobą w odcinkach krzyżowym i guzicznym oraz ruchomych połączeo w części
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1 Anatomia ogólna 1. 2 Głowa i szyja Czaszka i mięśnie głowy Nerwy czaszkowe 64
1 Anatomia ogólna 1 Ogólne zasady budowy ciała ludzkiego 1 Położenie narządów wewnętrznych, punkty palpacyjne i linie topograficzne 2 Płaszczyzny i kierunki ciała 4 Osteologia 6 Kościec ciała ludzkiego
Bardziej szczegółowoukładu krążenia Paweł Piwowarczyk
Monitorowanie układu krążenia Paweł Piwowarczyk Monitorowanie Badanie przedmiotowe EKG Pomiar ciśnienia tętniczego Pomiar ciśnienia w tętnicy płucnej Pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego Echokardiografia
Bardziej szczegółowoPodstawy fizjologii i patofizjologii nurkowania
Podstawy fizjologii i patofizjologii nurkowania Układ krążenia, krwionośny Układ krążenia (krwionośny) zbudowany jest z zamkniętego systemu naczyń krwionośnych, które pod wpływem rytmicznych impulsów serca
Bardziej szczegółowoII KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK
II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Zawał serca ból wieńcowy p30 min +CPK +Troponiny Zawał serca z p ST STEMI ( zamknięcie dużej tętnicy wieńcowej) Z wytworzeniem załamka Q Zawał serca bez pst NSTEMI Zamknięcie
Bardziej szczegółowoKlinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Centralny Szpital Kliniczny
Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Dysphagia in the intensive care unit: epidemiology, mechanisms, and clinical management. Critical Care 2019, marzec Systematyczny
Bardziej szczegółowoOGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ
OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ SZKIELET KLATKI PIERSIOWEJ W skład szkieletu klatki piersiowej wchodzi: 12 kręgów piersiowych, 12 par żeber i mostek. trzon mostka ŻEBRO Jest kością długą w
Bardziej szczegółowoFLUOROURACILUM. Załącznik C.26. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz. 42 Załącznik C.26. FLUOROURACILUM 1 FLUOROURACILUM C00 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WARGI 2 FLUOROURACILUM C00.0 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI GÓRNEJ 3 FLUOROURACILUM
Bardziej szczegółowoSZKIELET OSIOWY. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 SZKIELET OSIOWY Szkielet osiowy zbudowany jest z czaszki, kręgosłupa, żeber i mostka. CZASZKA (cranium) Czaszka składa się z dwóch części: tylno górnej, która stanowi czaszkę mózgową
Bardziej szczegółowoWZÓR PROFILAKTYCZNEGO BADANIA PACJENTA W GABINECIE STOMATOLOGICZNYM
WZÓR PROFILAKTYCZNEGO BADANIA PACJENTA W GABINECIE STOMATOLOGICZNYM Przedstawiamy badanie w kierunku raka jamy ustnej zamieszczone na stronach Państwowego Instytutu Dentystycznego i Twarzowo-Czaszkowego
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS Obowiązuje od roku akademickiego: 2011/2012 Instytut Zdrowia Kierunek studiów: Ratownictwo medyczne Kod kierunku: 12.9 Specjalność: - 1. PRZEDMIOT
Bardziej szczegółowoBUDOWA I FUNKCJE UKŁADU ODDECHOWEGO. Autor: Paulina Duraj
BUDOWA I FUNKCJE UKŁADU ODDECHOWEGO Autor: Paulina Duraj UKŁAD ODDECHOWY Każdy człowiek od pierwszej chwili życia aż do śmierci oddycha bez przerwy. Jest to podstawowa czynność utrzymująca funkcjonowanie
Bardziej szczegółowoANATOMIA FUNKCJONALNA
BOGUSŁAW MARECKI ANATOMIA FUNKCJONALNA TOM II UKŁADY: naczyniowy, oddechowy, trawienny, moczowy, płciowy, nerwowy, wewnątrzwydzielniczy, narządów zmysłów, powłoka wspólna Akademia Wychowania Fizycznego
Bardziej szczegółowoIRINOTECANUM. Załącznik C.35.a. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA
Załącznik C.35.a. IRINOTECANUM Lp 1. IRINO TECANUM C15 RAK PRZEŁYKU 2. IRINO TECANUM C15.0 SZYJNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 3. IRINO TECANUM C15.1 PIERSIOWA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 4. IRINO TECANUM C15.2 BRZUSZNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU
Bardziej szczegółowoCENNIK BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH wykonywanych w II Zakładzie Radiologii Lekarskiej SPSK Nr 1
Załącznik Nr 4 do Zarządzenia Nr 15/2018 Dyrektora SPSK Nr 1 w Lublinie z dnia 16 kwietnia 2018r. Załącznik Nr 31 do Regulaminu Organizacyjnego SPSK Nr 1 w Lublinie CENNIK BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH wykonywanych
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1097 Poz. 42 Załącznik C.35. IRINOTECANUM
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1097 Poz. 42 Załącznik C.35. IRINOTECANUM 1. IRINOTECANUM C15 RAK PRZEŁYKU 2. IRINOTECANUM C15.0 SZYJNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 3. IRINOTECANUM C15.1 PIERSIOWA CZĘŚĆ PRZEŁYKU
Bardziej szczegółowoŚCIANY KLATKI PIERSIOWEJ 2.3.1.2 ŻEBRA
133 2.3.1.2 ŻEBRA U człowieka występuje 12 par żeber. Są to długie, płaskie i wygięte listwy kostne, zwane też kośćmi żebrowymi. Z przodu ich przedłużeniami są chrząstki żebrowe. Tylny koniec żebra (costa)
Bardziej szczegółowoBiologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 8 :
Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 8 : 19.11.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ I gr 08:30 10:00 II gr 10:15 11:45 III gr 12:00 13:30
Bardziej szczegółowoDwupłciowy tułów ludzki do ćwiczeń [ BAP_2009554.doc ]
Dwupłciowy tułów ludzki do ćwiczeń [ ] OPIS Rozkładany, 24-częściowy tułów z niełamliwego, nieulegającego odkształceniom plastiku, przystosowanego do mycia. Wysokość: 85 cm. Głowa jest odłączalna. Dla
Bardziej szczegółowoPodstawy anatomii, wykłady
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Nauk Przyrodniczych Zakład: Anatomii i Antropologii Podstawy anatomii, wykłady Osoby prowadzące przedmiot: Barbara Duda, prof. nadzw. dr hab.,
Bardziej szczegółowoLp. Zakres świadczonych usług i procedur Uwagi
Choroby układu nerwowego 1 Zabiegi zwalczające ból i na układzie współczulnym * X 2 Choroby nerwów obwodowych X 3 Choroby mięśni X 4 Zaburzenia równowagi X 5 Guzy mózgu i rdzenia kręgowego < 4 dni X 6
Bardziej szczegółowoSlajd 1. Slajd 2. Slajd 3 PODZIAŁ MIĘŚNI GRZBIETU MIĘŚNIE GRZBIETU POWIERZCHOWNE
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 PODZIAŁ MIĘŚNI GRZBIETU Mięśnie grzbietu dzieli się na dwie grupy: - warstwę bardziej powierzchowną stanowią mięśnie związane ze szkieletem kończyny górnej - do warstwy głębokiej
Bardziej szczegółowoUkłady: oddechowy, krążenia,
Układy: oddechowy, krążenia, Kurs Kynologia ESPZiWP Układ oddechowy Układ oddechowy jest odpowiedzialny za utrzymanie stałej wymiany gazów między organizmem a środowiskiem. Składa się z dróg oddechowych
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Bardziej szczegółowoSzkielet osiowy zbudowany jest z czaszki, kręgosłupa, żeber i mostka.
SZKIELET OSIOWY Szkielet osiowy zbudowany jest z czaszki, kręgosłupa, żeber i mostka. CZASZKA (cranium) Czaszka składa się z dwóch części: tylno górnej, która stanowi czaszkę mózgową i przednio dolnej,
Bardziej szczegółowoANKIETA ANESTEZJOLOGICZNA
ANKIETA ANESTEZJOLOGICZNA 1. Czy leczy się Pan/Pani? Jeśli tak to na jakie schorzenie? TAK / NIE 2. Jakie leki przyjmuje Pan/Pani obecnie? TAK / NIE 3. Czy był/a Pan/Pani operowana? Kiedy? TAK / NIE..
Bardziej szczegółowoOZW istotne elementy wywiadu chorobowego cd.
OZW istotne elementy wywiadu chorobowego cd. Jakość bólu charakter bólu; Jak można go określić, gdzie odczuwany jest dyskomfort? Promieniowanie Gdzie odczuwany jest ból? Gdzie ten ból bólu promieniuje?
Bardziej szczegółowoDIAGNOSTYKA NIEINWAZYJNA I INWAZYJNA WRODZONYCH I NABYTYCH WAD SERCA U DZIECI
DIAGNOSTYKA NIEINWAZYJNA I INWAZYJNA WRODZONYCH I NABYTYCH WAD SERCA U DZIECI Dlaczego dzieci sąs kierowane do kardiologa? Różnice w diagnostyce obrazowej chorób układu krążenia u dorosłych i dzieci Diagnostyka
Bardziej szczegółowoBóle w klatce piersiowej. Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Nadciśnienia Tętniczego
Bóle w klatce piersiowej Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Nadciśnienia Tętniczego Bóle w klatce piersiowej Najczęstsza przyczyna konsultacji szpitalnych Największy niepokój chorego Najczęstsza po
Bardziej szczegółowoCzęść II - Ceny świadczeń medycznych i usług diagnostyki obrazowej r. Dział pierwszy - ŚWIADCZENIA I USŁUGI RADIODIAGNOSTYCZNE
Część II - Ceny świadczeń medycznych i usług diagnostyki obrazowej 10.10.2018 r. Rozdział I - BADANIA RADIOLOGICZNE CZASZKI 1. Rtg czaszki (AP+bok) 40,00 zł 2. Rtg czaszki (dodatkowa projekcja) 20,00 zł
Bardziej szczegółowoPACLITAXELUM. Zał cznik C.47. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA
Zał cznik C.47. PACLITAXELUM Lp 1. PACLITAXELUM C00 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WARGI 2. PACLITAXELUM C00.0 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI GÓRNEJ 3. PACLITAXELUM C00.1 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI DOLNEJ 4. PACLITAXELUM
Bardziej szczegółowobiologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA
biologia w gimnazjum 2 UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA SKŁAD KRWI OSOCZE Jest płynną częścią krwi i stanowi 55% jej objętości. Jest podstawowym środowiskiem dla elementów morfotycznych. Zawiera 91% wody, 8%
Bardziej szczegółowoFizjologia czlowieka seminarium + laboratorium. M.Eng. Michal Adam Michalowski
Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/
Bardziej szczegółowoFizjologia układu krążenia
Fizjologia układu krążenia Ćwiczenie II. l. Badanie fizykalne serca a/ oglądanie klatki piersiowej - punkty i linie orientacyjne, ocena kształtu, budowy klatki piersiowej /symetria, wysklepienie, ruchomość
Bardziej szczegółowoKardiologia. Aspekty kliniczne. Wskazania kliniczne
3 Kardiologia Aspekty kliniczne Wycinkowa echokardiografia jest idealnym narzędziem diagnostycznym do oceny zaburzeń kardiologicznych w stanach zagrożenia życia. Opierając się jedynie na wynikach badania
Bardziej szczegółowoEPIRUBICINUM. Załącznik C.23. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1009 Poz.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1009 Poz. 66 Załącznik C.23. EPIRUBICINUM 1 EPIRUBICINUM C11 NOWOTWÓR ZŁOŚLIWY CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA (NASOPHARYNX) 2 EPIRUBICINUM C11.0 ŚCIANA GÓRNA CZĘŚCI NOSOWEJ GARDŁA
Bardziej szczegółowoAdam Zborowski. ATLAS anatomii człowieka
Adam Zborowski ATLAS anatomii człowieka Kraków 2007 SPIS TREŚCI schemat komórki ludzkiej...12 rodzaje komórek...13 składniki komórkowe krw i... 14 rodzaje komórek...15 rodzaje nabłonków jednowarstwowych...
Bardziej szczegółowoPrawidłowe zasady podawania leków donosowo
Prawidłowe zasady podawania leków donosowo WSKAZANIA do podawania leków donosowo 1) ostre infekcyjne zapalenie błony śluzowej nosa 2) alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa 3) idiopatyczny nieżyt nosa
Bardziej szczegółowoPodstawy anatomii i fizjologii
Kwalifikowana Pierwsza Pomoc Podstawy anatomii i fizjologii Mgr Jarosław Klaczak Definicje Anatomia Nauka o budowie ciała Fizjologia Nauka o czynnościach żywego organizmu, będąca zbiorem praw, wedle których
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ ODDZIAŁ FIZJOTERAPII
07.10.2015 PROGRAM WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ OSTEOLOGIA, ANATOMIA JAM CIAŁA Wykład Inauguracyjny. Anatomia budowa ciała ludzkiego. Reguły opisu anatomicznego. Ogólna budowa kości i ich połączeń. 14.10.2015 Biomechanika
Bardziej szczegółowoI. Rentgenodiagnostyka
UNIWERSYTECKIE CENTRUM KLINICZNE Zakład Radiologii ul. Smoluchowskiego 17, 80-214 Gdańsk, tel. (058) 727 05 05 UWAGA: Jeżeli badanie nie jest z zakresu opieki medycznej, służącej profilaktyce, zachowaniu,
Bardziej szczegółowoCENNIK PROCEDUR MEDYCZNYCH WYKONYWANYCH W PRACOWNI ULTRASONOGRAFII ŚWIĘTOKRZYSKIEGO CENTRUM ONKOLOGII W KIELCACH NA 2019 ROK
1 USG tarczycy 60,00 2 USG piersi 90,00 3 USG worka mosznowego 70,00 4 USG dołów pachowych, nad i podobojczykowych 60,00 5 USG jam opłucnych i worka osierdziowego 60,00 6 USG blizn pooperacyjnych 60,00
Bardziej szczegółowoASD. 3-14% wad serca. jedna z częstszych wrodzona anomalia. ubytek tkanki przegrody IAS; może być w każdym miejscu; wada izolowana;
ASD ASD 3-14% wad serca jedna z częstszych wrodzona anomalia ubytek tkanki przegrody IAS; może być w każdym miejscu; wada izolowana; (+) PS, TAPVD, VSD, PDA, MS, z.barlowe a. Rozwój przegrody międzyprzedsionkowej
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ ODDZIAŁ FIZJOTERAPII
12.10.2016 PROGRAM WYKŁADÓW I ĆWICZEŃ OSTEOLOGIA, ANATOMIA JAM CIAŁA Wykład Inauguracyjny. Anatomia budowa ciała ludzkiego. Reguły opisu anatomicznego. Ogólna budowa kości i ich połączeń. 19.10.2016 Biomechanika
Bardziej szczegółowoTABELA NORM USZCZERBKU NA ZDROWIU EDU PLUS
Załącznik nr do Ogólnych Warunków Ubezpieczenia Edu Plus zatwierdzonych uchwałą 0/04/03/204 Zarządu InterRisk TU S.A. Vienna Insurance Group z dnia 04.03.204 r. I. USZKODZENIA GŁOWY. ZŁAMANIE KOŚCI POKRYWY
Bardziej szczegółowo57.94 Wprowadzenie na stałe cewnika do pęcherza moczowego
ICD9 kod Nazwa 03.31 Nakłucie lędźwiowe 03.311 Nakłucie lędźwiowe w celu pobrania płynu mózgowo-rdzeniowego 100.62 Założenie cewnika do żyły centralnej 23.0103 Porada lekarska 23.0105 Konsultacja specjalistyczna
Bardziej szczegółowoTablica 18. Głowa szyja tułów. 18 Mięśnie właściwe (głębokie) grzbietu ( ryc , , 2.96) I Pasmo boczne
Tablica 18 Głowa szyja tułów 18 Mięśnie właściwe (głębokie) grzbietu ( ryc. 2.76 2.79, 2.81 2.84, 2.96) I Pasmo Pasmo mięśni właściwych grzbietu pokrywa w odcinku szyjnym i lędźwiowym pasmo przyśrodkowe,
Bardziej szczegółowoZAKŁAD DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ Cennik badań
ZAKŁAD DIAGNOSTYKI OBRAZOWEJ Cennik badań Badania RTG 1 Zdjęcia klatki piersiowej ( p-a lub boczne) 2 40,00 2 Zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej - 30,00 3 Zdjęcie czaszki 2 40,00 4 Zdjęcie celowane siodełka
Bardziej szczegółowoUkład krążenia część 2. Osłuchiwanie serca.
Układ krążenia część 2 Osłuchiwanie serca. Osłuchiwanie serca Osłuchiwanie serca miejsce osłuchiwania Miejsca osłuchiwania : Zastawka dwudzielna - V międzyżebrze palec przyśrodkowo od lewej linii środkowo-
Bardziej szczegółowoTOMOGRAFIA KOMPUTEROWA W KARDIOCHIRURGII
TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA W KARDIOCHIRURGII Prof. nadzw. dr hab. med. Marek Jemielity Klinika Kardiochirurgii UM w Poznaniu Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA W KARDIOCHIRURGII
Bardziej szczegółowoPodział układu naczyniowego
Układ naczyniowy Podział układu naczyniowego Część krwionośna: serce, naczynia krwionośne, krew. Część chłonna (limfatyczna): naczynia chłonne, węzły chłonne, chłonka (limfa). Rola układu naczyniowego:
Bardziej szczegółowoANATOMIA. mgr Małgorzata Wiśniewska Łowigus
ANATOMIA mgr Małgorzata Wiśniewska Łowigus Wśród nauk biologicznych, zajmujących się wszelkimi formami życia, wyróżnia się dwa podstawowe działy: morfologię, fizjologię. MORFOLOGIA - zajmuje się poznaniem
Bardziej szczegółowoZdjęcie rentgenowskie oraz tomografia komputerowa u chorych z mechanicznym wspomaganiem oddychania
Zdjęcie rentgenowskie oraz tomografia komputerowa u chorych z mechanicznym wspomaganiem oddychania Jan Głowacki Współcześnie stosowane metody w diagnostyce chorób KLP: -zdjęcie sumacyjne P-A i boczne -zdjęcie
Bardziej szczegółowoZAKŁAD RADIOLOGII. Nazwa procedury
CENNIK BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH ZAKŁAD RADIOLOGII (Obowiązuje od 1.08.2014r.) Pracownie Radiologii Nazwa procedury jednostkowa 1 87.04.1 Tomografia siodła tureckiego 68,00 2 87.092 RTG krtani bez kontrastu
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W BIAŁYMSTOKU SYLABUS - CHIRURGIA.... (imię i nazwisko)
UNIWERSYTET MEDYCZNY W BIAŁYMSTOKU SYLABUS - CHIRURGIA... (imię i nazwisko) III rok (semestr 5/6) wykłady seminaria ćwiczenia I Klinika Chirurgii Ogólnej i Endokrynologicznej II Klinika Chirurgii Ogólnej
Bardziej szczegółowob c a. serce b. tętnica c. żyła
Spis treści: 1.Budowa układu krwionośnego. 2.Porównanie budowy naczyń krwionośnych. 3.Serce. 4.Budowa wewnętrzna serca. 5.Praca serca. 6.Tętno i ciśnienie krwi. 7.Krążenie krwi. 8.Krążenie wrotne. 9.Bibliografia
Bardziej szczegółowoZmiany stwierdzane w badaniu przezklatkowym
162 Choroba nadciśnieniowa serca Prezentacja dwuwymiarowa S Przerost (> 12 mm) mięśnia sercowego (od umiarkowanego do znacznego), obejmujący głównie przegrodę międzykomorową, brak odcinkowych zaburzeń
Bardziej szczegółowoPodstawy elektrokardiografii część 1
Podstawy elektrokardiografii część 1 Dr med. Piotr Bienias Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus w Warszawie ELEKTROKARDIOGRAFIA metoda rejestracji napięć elektrycznych
Bardziej szczegółowoKARTA BADANIA LEKARSKIEGO
.. Oznaczenie podmiotu przeprowadzającego badanie lekarskie KARTA BADANIA LEKARSKIEGO Zgodnie art. 15f ust. 4 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2012 r. poz. 576, z późn. zm.) wyniki
Bardziej szczegółowoW01 Świadczenie pohospitalizacyjne. W11 Świadczenie specjalistyczne 1-go typu. W12 Świadczenie specjalistyczne 2-go typu
W01 Świadczenie pohospitalizacyjne zgodnie z definicją świadczenia W11 Świadczenie specjalistyczne 1-go typu zgodnie z definicją świadczenia W12 Świadczenie specjalistyczne 2-go typu konieczne wykazanie
Bardziej szczegółowoGrzegorz Lewandowski. Wydanie poprawione
Grzegorz Lewandowski O Wydanie poprawione GRZEGORZ LEWANDOWSKI Masaż leczniczy Wydanie poprawione i uzupełnione Łódź 2012 4 Spis treści W prowadzenie... 3 Rozdział I. Okolice ciała ludzkiego... 11 Rozdział
Bardziej szczegółowoTETRALOGIA FALLOTA. Karol Zbroński
TETRALOGIA FALLOTA Karol Zbroński Plan prezentacji Historia Definicja Epidemiologia i genetyka Postacie kliniczne Diagnostyka Postępowanie Powikłania Historia Definicja 1 - ubytek w przegrodzie międzykomorowej
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13
Spis treści Przedmowa................ 11 1. Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi.................. 13 Najważniejsze problemy diagnostyczne....... 13 Ból w klatce piersiowej........... 14 Ostry
Bardziej szczegółowoObowiązuje mianownictwo w języku łacińskim.
PROGRAM ĆWICZEŃ WYDZIAŁ LEKARSKI 2011/2012 Ćwiczenie 1 03 05.10.2011 Wprowadzenie do zajęć prosektoryjnych. Obowiązuje mianownictwo w języku łacińskim. Ogólne miana anatomiczne. Płaszczyzny, osie i kierunki
Bardziej szczegółowoObraz kliniczny chorych z venectazjami lub żyłami siatkowatymi.
1 Obraz kliniczny przewlekłej niewydolności żylnej Autor: Marek Ciecierski Na obraz kliniczny składają się dolegliwości związane z zaburzonym odpływem krwi z żył kończyn dolnych. Jest to całe spectrum
Bardziej szczegółowoANKIETA ANESTEZJOLOGICZNA
ANKIETA ANESTEZJOLOGICZNA IMIĘ I NAZWISKO PESEL. 1. Czy leczy się Pan/Pani? Jeśli tak to na jakie schorzenie? TAK / NIE 2. Jakie leki przyjmuje Pan/Pani obecnie? TAK / NIE 3. Czy był/a Pan/Pani operowana?
Bardziej szczegółowoKlatka piersiowa. 5. Ściany klatki piersiowej. 8. Płuca i opłucna. 6. Jama klatki piersiowej. 7. Śródpiersie. 9. Anatomia powierzchniowa
Grzbiet 1. Kości, więzadła i stawy Kręgosłup: opis ogólny...................................... 2 Budowa kręgosłupa......................................... 4 Odcinek szyjny kręgosłupa..................................
Bardziej szczegółowoWywiady dotyczące układu oddechowego. Dr n. med. Monika Maciejewska
Wywiady dotyczące układu oddechowego Dr n. med. Monika Maciejewska O co pytamy? Kaszel Wykrztuszanie Krwioplucie Duszność Chrypka Ból w klp Choroby przebyte, nawyki, wywiady środowiskowe i dotyczące pracy
Bardziej szczegółowoKLATKA PIERSIOWA - THORAX
KLATKA PIERSIOWA - THORAX KLATKA PIERSIOWA THORAX Kości klatki piersiowej 1. Głowa żebra, prawego, lewego Head of rib, right, left 2. Szyjka żebra, prawa, lewa Neck of rib, right, left 3. Trzon żebra,
Bardziej szczegółowoDiagnostyka różnicowa omdleń
Diagnostyka różnicowa omdleń II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Omdlenie - definicja Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie
Bardziej szczegółowoChirurgia - opis przedmiotu
Chirurgia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Chirurgia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-Ch Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj studiów jednolite
Bardziej szczegółowoKATEDRA CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I SZCZĘKOWO- TWARZOWEJ ZAKŁAD CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ
DLA STUDENTÓW III ROKU ODDZIAŁU STOMATOLOGII SEMESTR VI (LETNI) 1. Zapoznanie z organizacją Katedry, w szczególności z organizacją Zakładu Chirurgii Stomatologicznej. Powiązania chirurgii stomatologicznej
Bardziej szczegółowoPatofizjologia krążenia płodowego
Patofizjologia krążenia płodowego Krążenie płodowe w warunkach prawidłowych W łożysku dochodzi do wymiany gazów i składników odżywczych pomiędzy oboma krążeniami Nie dochodzi do mieszania się krwi w obrębie
Bardziej szczegółowoCENNIK PODSTAWOWY PROCEDUR KOMERCYJNYCH REALIZOWANYCH W ZAKŁADZIE RADIOLOGII
CENNIK PODSTAWOWY PROCEDUR KOMERCYJNYCH REALIZOWANYCH W ZAKŁADZIE RADIOLOGII Lp. Rodzaj badania Cena (PLN) A RTG 1 Badanie lekarskie: RTG przewodu pokarmowego - przełyk 100,00 zł 2 Badanie lekarskie: Seriogram
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTECKIE CENTRUM KLINICZNE. Zakład Radiologii. ul. Dębinki 7, 80-952 Gdańsk, tel. (058) 349 22 60
UNIWERSYTECKIE CENTRUM KLINICZNE Zakład Radiologii ul. Dębinki 7, 80-952 Gdańsk, tel. (058) 349 22 60 UWAGA: Jeżeli badanie nie jest z zakresu opieki medycznej, służącej profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu,
Bardziej szczegółowoDOCETAXELUM. Zał cznik C.19. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA
Zał cznik C.19. DOCETAXELUM Lp 1 DOCETAXELUM C00 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WARGI 2 DOCETAXELUM C00.0 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI GÓRNEJ 3 DOCETAXELUM C00.1 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI DOLNEJ 4 DOCETAXELUM
Bardziej szczegółowoUKŁAD KRĄŻENIA I UKŁAD ODDECHOWY- N.Olszewska
UKŁAD KRĄŻENIA I UKŁAD ODDECHOWY- N.Olszewska 1.Trombocyty (płytki kwi)biorą udział w procesie: A.fagocytozy B.transportu tlenu C.oddychania D.krzepnięcia krwi 2. Której z wymienionych funkcji nie pełni
Bardziej szczegółowoRodzaje omdleń. Stan przedomdleniowy. Omdlenie - definicja. Diagnostyka różnicowa omdleń
Omdlenie - definicja Diagnostyka różnicowa omdleń Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie ilości tlenu dostarczonego
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Bardziej szczegółowo