Erasmus w Polsce w roku akademickim 2008/09

Transkrypt

1 Erasmus w Polsce w roku akademickim 2008/ Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Warszawa 2010

2 Erasmus w Polsce w roku akademickim 2008/09 Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Narodowa Agencja Programu Uczenie się przez całe życie Warszawa 2010

3 Druk sfinansowano przy wsparciu Komisji Europejskiej ze środków programu Uczenie się przez całe życie. Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji Warszawa 2010 Fundacja ponosi całkowitą odpowiedzialność za treść niniejszej publikacji. Teksty: Małgorzata Członkowska-Naumiuk, Beata Skibińska, Renata Smolarczyk Redakcja: Małgorzata Członkowska-Naumiuk Korekta: Agnieszka Pawłowiec, Weronika Walasek Opracowanie graficzne i skład: Eliza Goszczyńska Druk: Neco Media Agencja Reklamowa Dorota Dmuch, Warszawa; P. W. Print-Pap s.c., Krynica Zdrój ISSN: ISBN: Narodowa Agencja Programu Uczenie się przez całe życie ul. Mokotowska Warszawa tel.: faks:

4 Spis treści Wstęp 5 Informacje ogólne i terminologia 7 Erasmus 2008/09 w pigułce 9 Budżet programu w roku 2008/09 10 Działania typu mobilność w Polsce w roku 2008/09 12 Wymiana studentów w Europie 13 Wymiana studentów w Polsce 27 Wyjazdy 27 Wyjazdy na studia 31 Wyjazdy na praktyki 41 Przyjazdy studentów zagranicznych uczelni 48 Przyjazdy na studia 51 Przyjazdy na praktyki 55 Wymiana pracowników uczelni w Europie 57 Wymiana pracowników uczelni w Polsce 67 Wyjazdy 67 Wyjazdy w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych 69 Wyjazdy szkoleniowe 73 Przyjazdy pracowników zagranicznych uczelni 77 Intensywne kursy językowe (EILC) 81 Kursy intensywne (IP) 90 Information in English: Erasmus in Poland in 2008/09 some statistics 98 3

5

6 Wstęp Wydawana co roku publikacja Erasmus w Polsce prezentuje wyniki realizacji programu Erasmus przez polskie uczelnie w danym roku akademickim. Zawiera również przegląd najważniejszych danych pochodzących ze wszystkich krajów uczestniczących w programie. Informacje przedstawione w publikacji dotyczącej roku 2008/09 zostały zaczerpnięte ze sprawozdań końcowych z realizacji działań zdecentralizowanych Erasmusa, składanych przez uczelnie do Narodowej Agencji programu Uczenie się przez całe życie, oraz ze statystyk Komisji Europejskiej powstających na podstawie raportów składanych przez poszczególne kraje uczestniczące w programie. Niniejsze opracowanie zawiera ogólne dane statystyczne, natomiast szczegółowe zestawienia pokazujące udział poszczególnych polskich uczelni w Erasmusie znajdują się w materiałach dostępnych na stronie internetowej Tekst urozmaicają krótkie wypowiedzi i opinie studentów stypendystów Erasmusa. Zespół programów Erasmus, Erasmus Mundus, Tempus, Eksperci Bolońscy Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji 5

7

8 Informacje ogólne i terminologia Erasmus w programie Uczenie się przez całe życie Erasmus program Unii Europejskiej adresowany do sektora szkolnictwa wyższego wspiera międzynarodową współpracę szkół wyższych, umożliwia wyjazdy studentów za granicę na część studiów i praktykę, ułatwia mobilność pracowników uczelni, stwarza uczelniom liczne możliwości udziału w międzynarodowych projektach wraz z partnerami zagranicznymi. Studenci pozostają jego największą grupą docelową. Przez 22 lata (1987/ /09) z oferowanych w programie wyjazdów skorzystało studentów. Od roku akademickiego 2007/08 Erasmus jest częścią programu Uczenie się przez całe życie (LLP the Lifelong Learning Programme), którego celem jest podnoszenie jakości i atrakcyjności kształcenia oraz ułatwianie międzynarodowej współpracy i wymiany w dziedzinie edukacji. W Erasmusie nastąpiło kilka zmian w stosunku do poprzedniej fazy, z których najważniejsze to rozszerzenie mobilności studentów i pracowników uczelni. Studenci, oprócz wyjazdów na studia, uzyskali możliwość wyjazdów na praktykę, a pracownicy uczelni możliwość wyjazdów szkoleniowych. Kraje uczestniczące w programie Erasmus w roku 2008/09: 27 krajów członkowskich UE: Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Litwa, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy; 3 kraje Europejskiego Obszaru Gospodarczego: Islandia, Lichtenstein, Norwegia; kraj kandydujący: Turcja. Możliwości dla poszczególnych grup odbiorców Uczelnie Warunkiem udziału szkoły wyższej w programie jest przyznanie jej przez Komisję Europejską Karty Uczelni Erasmusa (Erasmus University Charter), która uprawnia do ubiegania się o fundusze na dofinansowanie konkretnych działań przewidzianych w programie. Uczelnie mogą prowadzić wymianę studentów i pracowników, a także koordynować kursy intensywne Erasmusa (Intensive Programmes) lub brać w nich udział jako partnerzy. Mogą też koordynować lub uczestniczyć w projektach wielostronnych Erasmusa, administrowanych przez Agencję Wykonawczą ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego w imieniu Komisji Europejskiej. Projekty tego typu mogą dotyczyć opracowywania nowych programów nauczania, modernizowania uczelni, współpracy z przemysłem itp. Ponadto uczelnie mają możliwość udziału w sieciach akademickich Erasmusa oraz w tzw. działaniach horyzontalnych. Studenci Warunkiem ubiegania się studenta o wyjazd w programie Erasmus jest udział jego macierzystej uczelni w tym programie. W ramach Erasmusa studenci mogą wyjechać na uczelnię w innym kraju uczestniczącym w programie na część studiów (na okres od 3 miesięcy do jednego roku akademickiego) lub do zagranicznego przedsiębiorstwa na praktykę (3-12 miesięcy). Obowiązuje zasada jednokrotnego wyjazdu student może wyjechać jeden raz w celu studiowania i jeden raz w celu odbycia praktyki, niezależnie od tego, na ilu kierunkach studiuje. Studenci mają też inne okazje skorzystania z wymiany i współpracy międzynarodowej. Mogą wziąć udział w kursie intensywnym Erasmusa jeżeli w projekcie tego typu uczestniczy ich wydział, a kurs dotyczy ich dziedziny studiów. Mogą także uczęszczać na wykłady lub innego rodzaju zajęcia prowadzone przez zagranicznych wykładowców lub specjalistów przyjeżdżających na ich uczelnię w ramach Erasmusa. 7

9 Kurs intensywny Kurs intensywny programu Erasmus to projekt realizowany przez grupę uczelni z różnych krajów, polegający na opracowaniu i przeprowadzeniu intensywnego cyklu zajęć dotyczących specjalistycznego zagadnienia w danej dziedzinie albo tematyki interdyscyplinarnej. Wyjątkowy, międzynarodowy charakter kursu wynika stąd, że zarówno prowadzący go nauczyciele akademiccy, jak i studenci uczestnicy kursu pochodzą z różnych krajów. Pracownicy uczelni Nauczyciele akademiccy mogą wyjeżdżać do partnerskich uczelni za granicą w celu prowadzenia tam zajęć dydaktycznych. Natomiast wszyscy pracownicy uczelni mogą się ubiegać o wyjazdy szkoleniowe do zagranicznych uczelni lub instytucji. Inne możliwości udziału pracowników w Erasmusie to m.in. uczestnictwo w projektach typu kursy intensywne oraz w projektach wielostronnych i sieciach tematycznych, w które są zaangażowane macierzyste jednostki pracowników. Terminologia związana z programem Erasmus Mobilność w programach europejskich: wyjazdy do innych krajów (pobyt czasowy) w celu studiowania, podjęcia pracy, odbycia praktyki, udziału w szkoleniach, prowadzenia zajęć dla studentów itp.; często synonim wymiany lub wyjazdów zagranicznych. Mobilność, jaką oferuje studentom program Erasmus, odbywana w ramach tego samego roku studiów, jest coraz częściej nazywana mobilnością poziomą (horizontal mobility). Działania zdecentralizowane programu Erasmus to działania programu Erasmus, za których koordynację są odpowiedzialne narodowe agencje programu w poszczególnych krajach, a nie centralnie Komisja Europejska. Działania zdecentralizowane Erasmusa obejmują: wymianę studentów (Student mobility), wymianę pracowników uczelni (Staff mobility), realizację projektów typu kursy intensywne Erasmusa (Intensive Programmes, IP), organizację kursów językowych Erasmusa (Erasmus Intensive Language Courses, EILC). Działania (zdecentralizowane) typu mobilność : wyjazdy studentów na część studiów, wyjazdy studentów na praktykę, wyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych w zagranicznych uczelniach (oraz przyjazdy specjalistów z zagranicznych przedsiębiorstw/instytucji w celu prowadzenia zajęć dla studentów, finansowane z tej samej pozycji budżetowej), wyjazdy pracowników uczelni na szkolenia. Działania scentralizowane podlegają bezpośredniemu nadzorowi Komisji Europejskiej; obsługę techniczną tych działań zapewnia powołana przez Komisję Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego (the Education, Audiovisual and Culture Executive Agency EACEA). Działania scentralizowane obejmują: Projekty wielostronne (Multilateral Projects) dotyczące następujących zagadnień: rozwój współpracy między szkołami wyższymi i środowiskiem pozaakademickim - przedsiębiorstwami, organizacjami, stowarzyszeniami zawodowymi, izbami handlowymi i przemysłowymi, partnerami społecznymi, partnerami lokalnymi, regionalnymi itp., zwiększanie dostępu do szkolnictwa wyższego, szczególnie w przypadku grup defaworyzowanych, rozwój mobilności, likwidowanie barier ograniczających mobilność, modernizacja programów kształcenia i rozwiązań instytucjonalnych w szkołach wyższych, rozwój potencjału dydaktycznego i badawczego uczelni, zwiększanie innowacyjności i podnoszenie jakości kształcenia, zacieśnianie związków między kształceniem i badaniami; Sieci akademickie, Działania towarzyszące (Accompanying Measures). 8 8

10 Erasmus 2008/09 w pigułce Wszystkie kraje uczestniczące Ponad 3000 uczelni z Kartą Uczelni Erasmusa wyjazdów studentów, w tym wyjazdy na część studiów wyjazdów na praktykę wyjazdów pracowników uczelni, w tym wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć 7774 wyjazdy pracowników uczelni na szkolenia 326 intensywnych kursów językowych Erasmusa (EILC) 319 projektów typu kursy intensywne programu Erasmus (IP) Polska 270 uczelni z przyznaną Kartą Uczelni Erasmusa 229 uczelni realizujących konkretne działania przewidziane w programie Erasmus w ramach umowy finansowej podpisanej z Narodową Agencją wyjazdy studentów, w tym wyjazdy na część studiów 1618 wyjazdów na praktykę 4928 przyjazdów zagranicznych studentów, w tym 4528 przyjazdów na część studiów 400 przyjazdów na praktykę 3079 wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć w zagranicznych uczelniach 1262 wyjazdy pracowników uczelni na szkolenia 1676 przyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć w polskich uczelniach 221 przyjazdów pracowników zagranicznych uczelni na szkolenia w Polsce Ogółem w latach : wyjazdów polskich studentów w ramach Erasmusa przyjazdy zagranicznych studentów wyjazdów nauczycieli akademickich 9445 przyjazdów nauczycieli akademickich z zagranicznych uczelni (w latach ) 9

11 Budżet programu w roku 2008/09 Rok akademicki 2008/09 był drugim rokiem realizacji Erasmusa jako jednego z programów sektorowych programu Uczenie się przez całe życie. Decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady na finansowanie programu Uczenie się przez całe życie w okresie przeznaczono 6,97 miliarda euro, a programu Erasmus mniej więcej 40% tej kwoty. W budżecie Erasmusa na rok akademicki 2008/09 ogółem w Europie przeznaczono na działania zdecentralizowane (tj. zarządzane przez narodowe agencje programu w poszczególnych krajach) ponad 414 milionów euro. Poniższa tabela przedstawia podział budżetu przyznanego poszczególnym krajom na realizację działań zdecentralizowanych programu Erasmus (wyjazdy studentów i pracowników, organizacja wymiany, projekty typu kursy intensywne oraz kursy językowe EILC). Fundusze z budżetu programu Erasmus przyznane na działania zdecentralizowane poszczególnym krajom w roku akademickim 2008/09. Erasmus funds for decentralised actions allocated to the participating countries in 2008/09. Fundusze przyznane, w euro Allocated funds (EUR) 1 Hiszpania ES Niemcy DE Francja FR Włochy IT Polska PL Wielka Brytania UK Turcja TR Rumunia RO Portugalia PT Holandia NL Grecja GR Belgia BE Czechy CZ Węgry HU Szwecja SE Finlandia FI Austria AT Bułgaria BG Litwa LT Irlandia IRL Dania DK Norwegia NO Słowacja SK Łotwa LV

12 Fundusze przyznane, w euro Allocated funds (EUR) 25 Słowenia SI Estonia EE Cypr CY Islandia IS Malta MT Luksemburg LU Liechtenstein LI Ogółem (Total) Pod względem wysokości przyznanych środków Polska plasowała się na piątej pozycji wśród państw uczestniczących w programie. Wysokość funduszy dla naszego kraju jest wypadkową czynników branych pod uwagę w algorytmie służącym do obliczania środków finansowych. Algorytm uwzględnia liczbę studentów, liczbę nauczycieli akademickich w przeliczeniu na pełne etaty, lokalizację kraju (średnio-ważona kwota ponoszona na sfinansowanie podróży), liczbę studentów i pracowników, którzy byli beneficjantami programu Erasmus w ostatnim okresie sprawozdawczym, liczbę projektów typu kurs intensywny koordynowanych przez uczelnie z danego kraju oraz liczbę kursów EILC zorganizowanych w ostatnim okresie sprawozdawczym i liczbę uczestniczących w nich studentów. Z ogólnej kwoty euro przyznanej Polsce na działania zdecentralizowane w roku 2008/09 wykorzystano ogółem euro, tj. 99,56%. Poniższa tabela prezentuje rozkład środków, które nie zostały wykorzystane przez polskie uczelnie lub podlegały zwrotowi w roku 2008/09; środki te stanowiły niecałe 0,5% przyznanych funduszy. Wysokość środków niewykorzystanych w ramach poszczególnych działań programu Erasmus w roku 2008/09. Erasmus funds not used by the beneficiaries in Poland in 2008/09. Rodzaj działania Symbol działania Kwota zadeklarowana w sprawozdaniu końcowym jako niewykorzystana lub należna do zwrotu w wyniku przeprowadzonej kontroli (w euro) Wyjazdy studentów na studia SMS Wyjazdy studentów na praktyki SMP Wyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych STA Wyjazdy pracowników w celach szkoleniowych STT Organizacja wymiany (zwrot był wymagany, jeżeli liczba zrealizowanych wyjazdów była mniejsza niż liczba wyjazdów, na jaką przyznano dofinansowanie OM) OM Projekty typu kurs intensywny IP Kursy językowe EILC EILC 0 Ogółem (Total) Opracowanie: Beata Skibińska 11

13 Działania typu mobilność w Polsce w roku 2008/09 Do Narodowej Agencji trafiło 230 formalnie uprawionych wniosków o dofinansowanie działań związanych z mobilnością. Wnioski złożyło 110 uczelni publicznych oraz 120 niepublicznych. We wniosku składanym do Narodowej Agencji uczelnie mogły planować realizację jednego, kilku lub wszystkich wymienionych poniżej działań:!! wyjazdy studentów na studia,!! wyjazdy studentów na praktyki,!! wyjazdy nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych,!! wyjazdy pracowników uczelni w celach szkoleniowych. Jedna uczelnia niepubliczna zrezygnowała z realizacji działań jeszcze przed podpisaniem umowy. W ramach podpisanych 229 umów:!! 217 uczelni planowało organizację wyjazdów studentów na studia,!! 146 uczelni planowało organizację wyjazdów studentów na praktyki,!! 214 uczelni planowało organizację wyjazdów nauczycieli akademickich w celu prowadzenia zajęć dydaktycznych,!! 177 uczelni planowało organizację wyjazdów pracowników w celach szkoleniowych. Dane te dotyczą osobno każdej kategorii wyjazdów, ale wiele uczelni prowadziło zarówno wymianę studentów, jak i pracowników. Wyjazdy studentów na praktyki mogły organizować jedynie uczelnie, które uzyskały tzw. rozszerzoną Kartę Uczelni Erasmusa, uprawniającą nie tylko do prowadzenia standardowej wymiany studentów, lecz także do organizacji wyjazdów na praktyki. Wyjazdy studentów na praktyki mogły być realizowane także za pośrednictwem konsorcjów. W roku akademickim 2008/09 trzy konsorcja organizowały wyjazdy na praktyki w zagranicznych przedsiębiorstwach. Więcej informacji na ten temat znajduje się w rozdziale poświęconym wyjazdom polskich studentów. Stopień realizacji planowanych działań Erasmusa typu mobilność przez polskie uczelnie zestawienie ogólne. Implementation of planned mobility type activities by Polish universities in 2008/09, an overview. Liczba uczelni ubiegających się o dofinansowanie na realizację mobilności. Number of HEIs which planned mobility activities. Liczba uczelni, które podpisały umowę finansową na realizację mobilności. Number of HEIs which signed the Financial Agreement with the NA. Liczba uczelni, które zorganizowały co najmniej jeden wyjazd. Number of HEIs which organised at least one mobility flow. Ogółem Total number of HEIs Publiczne Public HEIs Niepubliczne Non-public HEIs Opracowanie: Beata Skibińska 12

14 Wymiana studentów w Europie SM Student mobility Coraz więcej młodych Europejczyków korzysta z możliwości nauki za granicą w trakcie studiów. Pokolenie Erasmusa potwierdza, że to doświadczenie pomaga w rozwoju naukowym i osobistym, a także ułatwia znalezienie pracy po studiach. W ramach nowej inicjatywy Mobilna Młodzież ( Youth on the Move ) chcemy rozszerzyć ten udany europejski projekt, aby każdy młody człowiek miał szansę wziąć w nim udział. Androulla Vassiliou, Komisarz ds. Edukacji, Kultury, Wielojęzyczności i Młodzieży W roku akademickim 2008/2009 na studia i praktyki za granicą dotowane przez UE w ramach programu Erasmus wyjechało więcej studentów niż kiedykolwiek wcześniej. Stypendia na studia lub praktykę otrzymało prawie studentów szkół wyższych. W stosunku do poprzedniego roku akademickiego oznacza to ogólny wzrost o 8,7%. Od rozpoczęcia programu w 1987 r. stypendium Erasmusa otrzymało w sumie ponad dwa miliony młodych Europejczyków. Najbardziej o ponad 50 % w stosunku do ubiegłego roku wzrosła liczba studentów odbywających praktyki w przedsiębiorstwach. Rekordowa liczba stypendystów Erasmusa odzwierciedla zwiększenie budżetu 2008/2009 na studia, praktyki i inne działania wspierające mobilność o 12%. Dzięki temu zwiększyła się także wysokość średniego miesięcznego stypendium, jakie otrzymywali studenci ze środków UE: w roku 2008/2009 wynosiło ono 272 euro (rok wcześniej 255 euro). Tylko dwa kraje Islandia i Liechtenstein wysłały w ramach programu mniej studentów niż w poprzednich latach. Jeśli nie pojawią się dodatkowe źródła finansowania, w kolejnych latach utrzymanie podobnego tempa wzrostu programu będzie trudne ze względu na mniejszy przyrost środków budżetowych 1. 1 Materiały prasowe Komisji Europejskiej z dnia 21 czerwca 2010 r., Highest number of Erasmus students, 13

15 Liczba wyjazdów studentów w ramach programu Erasmus w latach 1987/ /09. Erasmus student mobility 1987/ / Liczba wyjazdów studentów w ramach Erasmusa (Number of Erasmus students) / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / Jak pokazuje powyższy wykres, liczba studentów korzystających z wyjazdów Erasmusa systematycznie wzrasta od początku istnienia programu, przy czym w dwóch ostatnich latach wzrost ten utrzymuje się na wysokim poziomie przede wszystkim dzięki wprowadzeniu wyjazdów na praktyki, które cieszą się dużą popularnością wśród studentów. Łącznie na praktyki w zagranicznych przedsiębiorstwach wyjechało 15% stypendystów Erasmusa. Wyjazdy studentów w programie Erasmus w roku 2007/08 i 2008/09 wzrost lub spadek liczby wyjazdów. Outgoing Erasmus students in Europe in 2007/08 and in 2008/09 increased or decreased mobility. Kraj Country 2007/ /2009 Wzrost lub spadek w stosunku do roku 2007/08 Rate of increase as compared with 2007/08 Austria AT ,2% Belgia BE ,4% Bułgaria BG ,6% Cypr CY ,3% Czechy CZ ,2% Dania DK ,5% 14

16 Estonia EE ,1% Finlandia FI ,6% Francja FR ,0% Grecja GR ,7% Hiszpania ES ,7% Holandia NL ,0% Irlandia IE ,2% Islandia IS ,3% Lichtenstein LI ,1% Litwa LT ,1% Luksemburg LU ,5% Łotwa LV ,2% Malta MT ,1% Niemcy DE ,1% Norwegia NO ,5% Polska PL ,3% Portugalia PT ,5% Rumunia RO ,8% Słowacja SK ,0% Słowenia SI ,9% Szwecja SE ,6% Turcja TR ,7% Węgry HU ,1% Wielka Brytania UK ,3% Włochy IT ,5% Ogółem (Total) ,7% W porównaniu do roku 2007/08 liczba wyjazdów studentów wzrosła najbardziej o ponad 20% na Malcie, w Bułgarii, na Łotwie, w Grecji i Norwegii. Bardzo nieznaczny wzrost liczby wyjeżdżających odnotowany został na Cyprze i w Irlandii; również w Polsce wzrost był niewielki (4,3%). Najbardziej mobilni okazali się studenci z Francji ( osoby), Niemiec (27 894), Hiszpanii (27 405), Włoch (19 376) i Polski (13 402). Najpopularniejsze były zaś wyjazdy do Hiszpanii ( studentów), Francji (24 615) i Niemiec (21 939). We wszystkich krajach nastąpił wzrost liczby przyjazdów. 15

17 Wyjazdy studentów z poszczególnych krajów na studia i na praktyki w roku 2008/09. Student mobility for studies and placements in 2008/09 outgoing students per country. Kraj Country Liczba studentów wyjeżdżających na studia Number of outgoing students studies Liczba studentów wyjeżdżających na praktyki Number of outgoing students placements Łączna liczba studentów wjeżdżających na studia i na praktyki Number of outgoing students studies and placements Austria AT Belgia BE Bułgaria BG Cypr CY Czechy CZ Dania DK Estonia EE Finlandia FI Francja FR Grecja GR Hiszpania ES Holandia NL Irlandia IE Islandia IS Lichtenstein LI Litwa LT Luksemburg LU Łotwa LV Malta MT Niemcy DE Norwegia NO Polska PL Portugalia PT Rumunia RO Słowacja SK Słowenia SI Szwecja SE Turcja TR Węgry HU Wielka Brytania UK Włochy IT Ogółem (Total)

18 Wyjazdy studentów z poszczególnych krajów na studia i na praktyki w roku 2008/09. Student mobility for studies and placements in 2008/09 outgoing students per country Liczba studentów wyjeżdżających na praktyki (Number of outgoing students placements) Liczba studentów wyjeżdżających na studia (Number of outgoing students studies) FR DE ES IT PL UK TR NL CZ BE PT AT FI HU RO GR LT SE DK SK IE LV BG NO SI EE LU IS CY MT LI Dane pochodzące ze wszystkich krajów biorących udział w programie wskazują, że studenci wyjeżdżający w ramach Erasmusa do zagranicznych szkół wyższych lub przedsiębiorstw stanowili średnio 0,92% populacji studentów. Poza dwoma małymi krajami Luksemburgiem i Lichtensteinem najlepiej pod względem odsetka studentów Erasmusa wypadły Austria (1,9%), Republika Czeska (1,7 %), Hiszpania (1,54%) i Malta (1,54%). W Polsce studenci Erasmusa stanowili 0,62% populacji studentów, co plasuje nasz kraj poniżej średniej europejskiej. Studenci wyjeżdżający w ramach Erasmusa w roku 2008/09 jako procent populacji studentów w danym kraju. Outgoing Erasmus students in 2008/09 as a share of student population by country. 6,00% 5,00% 15,50% Średnia w roku (average in) 2008/09 (0,92%) 4,00% 2,00% 1,00% 0,00% LU LI 1,67% 1,54% 1,54% 1,51% 1,50% 1,47% 1,43% 1,30% 1,89% AT CZ ES MT BE LT PT 1,25% 1,22% 1,19% 1,14% 1,13% 1,11% 0,97% FI FR IS DE NL LV SI EE IE IT HU 0,95% 0,94% 0,93% 0,92% SK DK CY NO SE 0,71% 0,66% 0,65% 0,62% 0,53% PL BG GR 0,50% 0,46% 0,40% UK RO TR 0,32% 3,00% 3,01% 17

19 Wśród danych opublikowanych przez Komisję Europejską na podstawie sprawozdań ze wszystkich uczelni biorących udział w programie Erasmus znalazły się m.in. zestawienia rankingowe uczelni wysyłających najwięcej studentów na studia i praktyki. W wykazie obejmującym 500 uczelni o najlepszych wynikach na pierwszych miejscach figurują, co zrozumiałe, duże uniwersytety uczelnie o profilu ogólnym oraz politechniki lub uniwersytety techniczne. Wysokie czwarte miejsce zajmuje Uniwersytet Warszawski; także inne nasze uniwersytety znalazły się na bardzo dobrych pozycjach: Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu na 12. miejscu, Uniwersytet Jagielloński na 17. miejscu i Uniwersytet Wrocławski na 21. miejscu. Pierwsza dziesiątka uczelni, które wysłały najwięcej studentów na studia i praktyki Erasmusa w roku 2008/09 wygląda następująco: Uczelnia Kraj Liczba stypendystów Erasmusa w roku 2008/09 (wyjazdy na studia i na praktyki) Universidad Complutense de Madrid Hiszpania 1554 Università di Bologna Włochy 1469 Universidad de Granada Hiszpania 1455 Uniwersytet Warszawski Polska 1171 Universidad Politécnica de Valencia Hiszpania 1152 Univerzita Karlova v Praze Czechy 1110 Università degli Studi di Roma La Sapienza Włochy 1108 Universidad de Sevilla Hiszpania 1037 Universitat de Valencia (Estudi General) Uveg Hiszpania 1021 Universitaet Wien Austria 955 Wyjazdy na studia SMS Student mobility for studies Stypendia programu Erasmus na wyjazd na studia za granicą otrzymało studentów, czyli o 3,4% więcej niż w poprzednim roku ( ). W kraju docelowym spędzili oni średnio sześć miesięcy, a średnie stypendium wynosiło 253 euro na miesiąc. W 21 krajach nastąpił wzrost liczby wyjeżdżających studentów w porównaniu do poprzedniego roku, w dwóch krajach (Niemcy i Polska) liczba studentów Erasmusa pozostała na zbliżonym poziomie, a osiem państw odnotowało spadek (Austria, Cypr, Dania, Estonia, Islandia, Irlandia, Liechtenstein i Wielka Brytania). Prawdopodobnie miały na to wpływ takie czynniki, jak większa liczba wyjazdów na praktyki, konkurencja krajów przyjmujących spoza Europy, rozpoczęcie się kryzysu gospodarczego i niskie stypendia 2. 2 Materiały prasowe Komisji Europejskiej z dnia 21 czerwca 2010 r., Highest number of Erasmus students, 18

20 Wyjazdy z poszczególnych krajów i przyjazdy do poszczególnych krajów na studia w roku 2008/09. Student mobility for studies in 2008/09 outgoing and incoming students by country. Kraj Country Liczba studentów wyjeżdżających Number of outgoing students Liczba studentów przyjeżdżających Number of incoming students Różnica między liczbą wyjazdów a liczbą przyjazdów Difference Stosunek liczby przyjeżdżających do wyjeżdżających (%) Incoming/outgoing students ratio (%) Austria AT ,7% Belgia BE ,8% Bułgaria BG ,6% Cypr CY ,5% Czechy CZ ,2% Dania DK ,0% Estonia EE ,3% Finlandia FI ,0% Francja FR ,9% Grecja GR ,1% Hiszpania ES ,5% Holandia NL ,6% Irlandia IRL ,8% Islandia IS ,8% Lichtenstein LI ,0% Litwa LT ,1% Luksemburg LU ,4% Łotwa LV ,3% Malta MT ,0% Niemcy DE ,7% Norwegia NO ,9% Polska PL ,4% Portugalia PT ,6% Rumunia RO ,3% Słowacja SK ,2% 19

21 Kraj Country Liczba studentów wyjeżdżających Number of outgoing students Liczba studentów przyjeżdżających Number of incoming students Różnica między liczbą wyjazdów a liczbą przyjazdów Difference Stosunek liczby przyjeżdżających do wyjeżdżających (%) Incoming/outgoing students ratio (%) Słowenia SI ,5% Szwecja SE ,1% Turcja TR ,1% Węgry HU ,7% W. Brytania UK ,2% Włochy IT ,5% Ogółem (Total) W Estonii, Belgii, Austrii i Francji wystąpiła największa równowaga między liczbą wyjazdów i przyjazdów studentów. Największa przewaga przyjazdów miała miejsce w Szwecji, Danii, Irlandii, na Malcie, w Norwegii i Wielkiej Brytanii, a najbardziej znacząca przewaga wyjazdów w Polsce, na Łotwie, w Turcji, Rumunii, Bułgarii i Luksemburgu. Najkorzystniejsza jest oczywiście równowaga wymiany studentów, jednak jak widać w wielu krajach, w tym w Polsce, stan ten jest trudny do osiągnięcia, m.in. z uwagi na zbyt ograniczoną ofertę studiów w językach obcych. Poniższe wykresy prezentują wyjazdy oraz przyjazdy studentów do poszczególnych krajów na studia w ramach programu Erasmus. Wyjazdy z poszczególnych krajów na studia w ramach Erasmusa w roku 2008/09. Student mobility for studies in 2008/09 outgoing students, by country ES FR DE IT PL UK TR CZ BE NL PT AT HU FI RO GR 2425 LT SE SK DK IE NO BG SI 1104 LV EE LU IS CY MT LI 20

22 Przyjazdy do poszczególnych krajów na studia w ramach Erasmusa w roku 2008/09. Student mobility for studies in 2008/09 incoming students, by country ES FR DE UK IT SE NL FI PT BE DK PL IE AT CZ NO TR HU GR LT SI RO SK EE LV BG MT IS CY LU LI Poniżej zamieszczona została pierwsza dziesiątka uczelni, które wysłały najwięcej studentów na studia w ramach programu Erasmus w roku 2008/09, a następnie dziesięć uczelni, które przyjęły najwięcej zagranicznych studentów Erasmusa. Uczelnia Kraj Liczba studentów wysłanych na studia w ramach Erasmusa w roku 2008/09 Universidad Complutense de Madrid Hiszpania 1473 Universidad de Granada Hiszpania 1408 Università di Bologna Włochy 1365 Uniwersytet Warszawski Polska 1097 Università degli Studi di Roma La Sapienza Włochy 1090 Univerzita Karlova v Praze Czechy 1088 Universidad Politécnica de Valencia Hiszpania 1082 Universitat de Valencia (Estudi General) Uveg Hiszpania 1021 Universidad de Sevilla Hiszpania 978 Universitaet Wien Austria 917 Uczelnia Kraj Liczba przyjętych stypendystów Erasmusa z zagranicy w roku 2008/09 Universidad de Granada Hiszpania 1858 Universitat de Valencia (Estudi General) Uveg Hiszpania 1667 Universidad Complutense de Madrid Hiszpania

23 Uczelnia Kraj Liczba przyjętych stypendystów Erasmusa z zagranicy w roku 2008/09 Universidad Politécnica de Valencia Hiszpania 1547 Università di Bologna Włochy 1526 Universidad de Sevilla Hiszpania 1392 Universidad de Salamanca Hiszpania 1174 Università degli Studi di Firenze Włochy 1138 Universitat Autonoma de Barcelona Hiszpania 1082 Università degli Studi di Roma La Sapienza Włochy 1060 Jak łatwo zauważyć, większość z wymienionych wyżej uczelni należy do czołówki zarówno pod względem liczby wysłanych, jak i przyjętych studentów. Jeśli chodzi o instytucje przyjmujące, to pierwszych dziesięć miejsc zajęły uczelnie z Hiszpanii i Włoch. Na dobrych pozycjach wśród uczelni przyjmujących zabrakło niestety uczelni polskich. Uniwersytet Warszawski, nasz lider jeśli chodzi o liczbę studentów wyjeżdżających, znalazł się dopiero na 76. miejscu rankingu pod względem liczby przyjętych studentów z zagranicy (413 osób). Pobyt na Erasmusie to ciekawe doświadczenie. Przede wszystkim ciągła możliwość poznawania nowych ludzi, szkolenia umiejętności językowych, sprawdzenia się w różnych sytuacjach, usamodzielnienia się i podróżowania. Mnie wyjazd naładował pozytywną energią, dzięki której teraz bardziej wierzę w siebie i swoje możliwości. Stał się również inspiracją do poszukiwania nowych miejsc jeszcze bardziej wzrósł apetyt na podróże i poznawanie innych ludzi. Klaudia, Uniwersytet Warszawski (PL WARSZAW01) instytucja przyjmująca: Universiteit Antwerpen (B ANTWERP01), Belgia 2009/10 22

24 Wyjazdy na praktyki SMP Student mobility for placements Od 2007 r. program daje studentom możliwość wyjazdu na praktykę do firm i innych organizacji za granicą. W porównaniu do poprzedniego roku odnotowano ponad pięćdziesięcioprocentowy wzrost liczby wyjazdów: w roku 2007/2008 na praktykę wyjechało studentów, a w roku 2008/2009 już studentów. Według badania Eurobarometru z 2009 r. główną przyczyną rosnącej popularności studenckich praktyk w zagranicznych firmach w ramach Erasmusa jest chęć zwiększenia szans na rynku pracy dzięki odbyciu praktyki 3. Przypomnijmy, że praktyka Erasmusa może trwać od 3 do 12 miesięcy, musi być ściśle związana z dziedziną studiów i zostać zaliczona przez macierzystą uczelnię studenta jako praktyka obowiązkowa lub nieobowiązkowa, co powinno być potwierdzone jej wpisaniem do suplementu do dyplomu. Średnie miesięczne stypendium wypłacane studentom w roku 2008/09, obliczone na podstawie danych ze wszystkich krajów biorących udział w programie Erasmus, wyniosło 433 euro, czyli więcej niż w roku 2007/08 (409 euro). Najliczniejsza grupa studentów wyjechała na praktyki Erasmusa z Francji (4723 osoby), Niemiec (4487), Wielkiej Brytanii (3397) i Hiszpanii (3006). Polska zajęła siódmą pozycję (1618 osób). Najbardziej popularnymi krajami docelowymi były, jak w poprzednim roku: Hiszpania (5003 przyjazdy na praktyki), Wielka Brytania (4786), Niemcy (4217), Francja (3660) i Włochy (1966). Wyjazdy studentów z poszczególnych krajów i przyjazdy do poszczególnych krajów na praktyki w roku 2008/09. Erasmus outgoing and incoming students per country student mobility for placements. Kraj Country Liczba studentów wyjeżdżających na praktyki Number of outgoing students Liczba studentów przyjeżdżających na praktyki Number of incoming students Różnica między liczbą wyjazdów a liczbą przyjazdów Difference Stosunek liczby przyjeżdżających do wyjeżdżających (%) Incoming/outgoing students ratio (%) Austria AT ,8% Belgia BE ,9% Bułgaria BG ,3% Cypr CY ,8% 3 Materiały prasowe Komisji Europejskiej z dnia 21 czerwca 2010 r., Highest number of Erasmus students, 23

25 Kraj Country Liczba studentów wyjeżdżających na praktyki Number of outgoing students Liczba studentów przyjeżdżających na praktyki Number of incoming students Różnica między liczbą wyjazdów a liczbą przyjazdów Difference Stosunek liczby przyjeżdżających do wyjeżdżających (%) Incoming/outgoing students ratio (%) Czechy CZ ,3% Dania DK ,4% Estonia EE ,2% Finlandia FI ,4% Francja FR ,5% Grecja GR ,9% Hiszpania ES ,4% Holandia NL ,5% Irlandia IRL ,4% Islandia IS ,3% Lichtenstein LI ,0% Litwa LT ,6% Luksemburg LU Łotwa LV ,4% Malta MT ,0% Niemcy DE ,0% Norwegia NO ,2% Polska PL ,7% Portugalia PT ,3% Rumunia RO ,8% Słowacja SK ,7% Słowenia SI ,9% Szwecja SE ,9% Turcja TR ,8% Węgry HU ,6% Wielka Brytania UK ,9% Włochy IT ,2% Ogółem (Total)

26 Wyjazdy studentów z poszczególnych krajów na praktyki Erasmusa w roku 2008/09. Student mobility for placements in 2008/09 outgoing students, by country FR DE UK ES NL IT PL FI BE TR AT RO CZ LT PT HU DK IE LV SK GR SE EE SI BG NO CY 2 0 IS MT LI LU Przyjazdy do poszczególnych krajów na praktyki Erasmusa w roku 2008/09. Student mobility for placements in 2008/09 incoming students, by country ES UK DE FR IT BE NL IE GR 905 AT SE PT FI CZ PL DK NO TR HU MT LU RO CY SK BG EE LT SI LV IS LI Podobnie jak w przypadku wyjazdów na studia tylko w nielicznych krajach wymiana studentów odbywających praktyki osiągnęła względną równowagę (Niemcy, Portugalia, Bułgaria). Jednak 25

27 zdecydowana większość krajów odnotowała przewagę wyjazdów albo przyjazdów na praktyki. Oprócz Luksemburga, który nie wysłał żadnego studenta na praktyki, ale przyjął aż 224 studentów z zagranicy, największą przewagę przyjazdów odnotowano na Malcie, na Cyprze, w Liechtensteinie, Islandii, Norwegii i Grecji. Natomiast jeśli chodzi o kraje, w których wystąpiła największa przewaga wyjazdów na praktyki na niekorzyść przyjazdów, były to Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia i Turcja. Ciekawie przedstawia się czołówka uczelni, które w roku 2008/09 wysłały na praktyki Erasmusa najwięcej studentów. W pierwszej dziesiątce znalazło się sześć uczelni brytyjskich, dwie uczelnie holenderskie, jedna polska i jedna niemiecka, przy czym są to zupełnie inne uczelnie niż te, które wysyłają najwięcej studentów na studia w ramach Erasmusa. Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu uplasowała się na wysokim drugim miejscu w skali Europy; także inne polskie szkoły wyższe zajęły dość dobre pozycje: na 19. miejscu był Uniwersytet Wrocławski, a na 33. miejscu Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Uczelnia Kraj Liczba studentów wysłanych na praktyki Erasmusa w roku 2008/09 The University of Nottingham Wielka Brytania 215 Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu Polska 208 University of Bristol Wielka Brytania 204 The University of Manchester Wielka Brytania 178 University of Bath Wielka Brytania 175 Hogeschool Zuyd Holandia 158 University of Leeds Wielka Brytania 152 Hanzehogeschool Groningen Holandia 151 Technische Universität Dresden Niemcy 141 The Queen s University of Belfast Wielka Brytania 133 Opracowanie: Małgorzata Członkowska-Naumiuk 26

28 Wymiana studentów w Polsce SM Student mobility, Poland Wyjazdy Outgoing students Środki przeznaczone na wyjazdy studentów stanowiły 81% całkowitej kwoty przyznanej Polsce z budżetu programu Erasmus w roku 2008/09 na działania zdecentralizowane (koordynowane przez Narodową Agencję). Na wsparcie mobilności studentów nasze uczelnie wykorzystały euro z funduszy programu Erasmus, tj. prawie 100% kwoty przyznanej na ten cel (99,8%). Dofinansowanie ze środków własnych uczelni i z innych źródeł wyniosło około euro (kwota szacunkowa, na podstawie sprawozdań końcowych uczelni). Liczba polskich studentów wyjeżdżających w ramach programu Erasmus w kolejnych latach. Polish outgoing Erasmus students, by year / / / / / / / / / / /09 W roku 2008/09 na studia i praktyki Erasmusa wyjechało łącznie polskich studentów. W stosunku do roku 2007/08 nastąpił około czteroprocentowy wzrost liczby wyjazdów, przy czym był on wynikiem jedynie znacznego zwiększenia się liczby wyjazdów na praktyki (aż o 66%), ponieważ liczba wyjazdów na studia nieznacznie zmalała (o niecały 1%). Wśród stypendystów Erasmusa było studentów uczelni publicznych (89%) i 1495 studentów uczelni niepublicznych (11%). Najwięcej naszych studentów przyjęły Niemcy, Hiszpania, Francja i Włochy. 27

29 Wyjazdy studentów polskich uczelni do poszczególnych krajów od 2000 do 2009 r. i łącznie w okresie 1998/ /09. Polish outgoing students from 2000 to 2009, and in the period 1998/ /09, by country of destination / / / / / / / / /09 Ogółem w latach Austria AT Belgia BE Bułgaria BG Cypr CY Czechy CZ Dania DK Estonia EE Finlandia FI Francja FR Grecja GR Hiszpania ES Holandia NL Irlandia IRL Islandia IS Liechtenstein LI Litwa LT Luksemburg LU Łotwa LV Malta MT Niemcy DE Norwegia NO Portugalia PT Rumunia RO Słowacja SK Słowenia SI Szwecja SE Turcja TR Węgry HU Wielka Brytania UK Włochy IT Ogółem Dane od roku 2007/08 obejmują wyjazdy na studia i na praktyki łącznie. 28

30 Wyjazdy studentów polskich uczelni do poszczególnych krajów na studia i na praktyki Erasmusa w roku 2008/09. Student mobility for studies and placements in 2008/09 Polish outgoing students, by country Wyjazdy na praktyki Wyjazdy na studia DE ES FR IT PT UK DK BE CZ NL GR FI TR SE AT SK NO HU LT SI IE BG LV EE RO CY IS MT LU LI Erasmus to przygoda związana z nowym krajem, nową kulturą i nowymi ludźmi. Dzięki programowi poznajemy także nową uczelnię o własnej strukturze, nowe sposoby nauczania, nową formę studiów. Szlifujemy język poznając nieznane zwroty, idiomy, żargon lub język specjalistyczny na uczelni. Z racji licznych zniżek i większej ilości wolnego czasu dla Erasmusów można pozwolić sobie na dalsze podróże i zwiedzanie. Wyjazd daje również sporo wolności, a zarazem samodzielności z ulgą można wyrwać się z dużego, zatłoczonego miasta lub w niektórych przypadkach spod skrzydeł rodziców. Wyjazd to także zmiana czyli nowe środowisko, inna kultura, międzynarodowi przyjaciele. Może być dobrym doświadczeniem na przyszłość pracodawcy cenią kandydatów z wymian zagranicznych. Bartek, Akademia Obrony Narodowej, PL WARSZAW68 instytucja przyjmująca: Tartu Lennukolledž (EE TARTU03), Estonia, 2009/10 29

31 Osoby, które w roku 2008/09 wyjechały na stypendium Erasmusa na studia lub na praktyki stanowiły 0,62% populacji studentów w Polsce; jest to wskaźnik nieco niższy od średniej ogólnoeuropejskiej, wynoszącej 0,92%. Interesujące są także dane obrazujące sytuację w poszczególnych uczelniach. Najwyższy odsetek stypendystów Erasmusa miały przede wszystkim niezbyt duże uczelnie prowadzące intensywną wymianę studentów. Bardzo dobrze wypadły w rankingu uczelnie artystyczne: w grupie szesnastu uczelni, w których stypendyści Erasmusa stanowili ponad 2% ogółu studentów, znalazło się aż osiem uczelni o profilu artystycznym, w tym pięć akademii sztuk pięknych. Uczelnie o najwyższym odsetku stypendystów Erasmusa w roku 2008/09 w stosunku do łącznej liczby studentów na uczelni (pow. 2%). Universities with the highest Erasmus students percent in 2008/09. Nazwa Uczelni University Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera w Krakowie Kod Erasmusa Liczba studentów, którzy wyjechali w ramach Erasmusa w roku 2008/09 (na studia i praktyki) Number of outgoing Erasmus students in 2008/09 Liczba wszystkich studentów (na podstawie ostatniego wniosku do NA) Total number of students registered at the university in 2008/09 Procent studentów, którzy wyjechali w ramach Erasmusa w stosunku do liczby studentów na uczelni Erasmus students ratio PL POZNAN ,52% PL KRAKOW ,70% Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie PL WARSZAW ,53% Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie PL KRAKOW ,33% Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku PL GDANSK ,77% Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta PL WROCLAW ,67% we Wrocławiu Akademia Muzyczna w Krakowie PL KRAKOW ,12% Collegium Civitas PL WARSZAW ,94% Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu (dawniej Akademia Sztuk Pięknych ) PL POZNAN ,84% Szkoła Główna Handlowa w Warszawie PL WARSZAW ,77% Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie PL WARSZAW ,63% Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii w Suchej Beskidzkiej PL SUCHA-B ,44% Wyższa Szkoła Sztuki Użytkowej w Szczecinie PL SZCZECI ,10% Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu PL POZNAN ,05% Uniwersytet Wrocławski PL WROCLAW ,02% Uniwersytet Warszawski PL WARSZAW ,02% 30

32 Wyjazdy na studia SMS Student mobility for studies, Poland Z wyjazdów na uczelnie zagraniczne na semestr lub rok studiów skorzystało studentów polskich szkół wyższych. Statystyczny stypendysta Erasmusa przebywał za granicą średnio nieco ponad 6 miesięcy i otrzymał średnie stypendium wynoszące 354 euro na miesiąc. Uczelnie wykorzystały euro z budżetu programu, tj. 99,95% przyznanej kwoty. Ponadto 106 uczelni zapewniło dofinansowanie wyjazdów z własnych środków lub ze źródeł zewnętrznych, które w przeliczeniu na euro wyniosło łącznie ok euro czyli równowartość ok. 6% wykorzystanych funduszy z programu Erasmus. Liczba wyjazdów na studia nieznacznie spadła w stosunku do roku 2007/08 (o 0,8%); Polska znalazła się więc w grupie krajów, w których obserwuje się pewną stagnację pod tym względem (Niemcy spadek o 0,6%, Wielka Brytania o 1,2%, Dania o 1,6%). Najliczniejszą grupę stypendystów stanowili studenci studiów II stopnia lub wyższych lat jednolitych studiów magisterskich (58,5%), a jeśli chodzi o płeć osób wyjeżdżających na studia w ramach Erasmusa, to dominowały kobiety (69%). Szczegółowe dane dotyczące klasyfikacji stypendystów Erasmusa wg poziomu studiów i płci prezentuje poniższa tabela. Studenci studiów I, II i III stopnia wyjeżdżający na część studiów w roku 2008/09, w podziale na kobiety i mężczyzn. Erasmus student mobility for studies in Poland (2008/09) number of students, by cycle of study and gender. Kobiety Women Kobiety procent % of women Mężczyźni Men Mężczyźni procent % of men Łączna liczba wyjazdów Total Procent łącznej liczby wyjazdów % of the total number of outgoing students Studia I stopnia lub niższe lata studiów jednolitych First cycle students or students of the first 3 years of one-tier degrees Studia II stopnia Second cycle students or students of the last years of one-tier degrees Doktoranci Doctoral candidates ,8% ,2% ,4% ,0% ,0% ,5% 90 68,7% 41 31,3% 131 1,1% Ogółem (Total): ,3% ,7% % 31

33 Jedno z najpiękniejszych doświadczeń życiowych. Szkoła życia. Możliwość poznania nie tylko wspaniałych ludzi, ale również poznania samego siebie. To naprawdę cudowne spędzić pół roku w kraju, o którym uczyłam się czysto teoretycznie na zajęciach w przeciągu dwóch lat. Ola, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (PL POZNAN01) instytucja przyjmująca: Plovdivski Universitet Paisii Hilendarski (BG PLOVDIV04), Bułgaria, 2009/10 Najwięcej studentów wysłały na studia w ramach Erasmusa duże uniwersytety, politechniki i uczelnie ekonomiczne, przy czym w czołówce są co zrozumiałe uczelnie prowadzące intensywną współpracę i wymianę międzynarodową. Uczelnie, które wysłały ponad 200 studentów do zagranicznych szkół wyższych w roku 2008/09. Polish universities with the highest number of outgoing Erasmus students (studies) in 2008/09. Uczelnia Liczba wyjazdów studentów na studia Uniwersytet Warszawski PL WARSZAW Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu PL POZNAN Uniwersytet Jagielloński PL KRAKOW Uniwersytet Wrocławski PL WROCLAW Uniwersytet Łódzki PL LODZ Politechnika Warszawska PL WARSZAW Uniwersytet Mikołaja Kopernika PL TORUN Szkoła Główna Handlowa w Warszawie PL WARSZAW Uniwersytet Śląski w Katowicach PL KATOWIC

34 Politechnika Łódzka PL LODZ Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie PL KRAKOW Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu PL POZNAN Uniwersytet Gdański PL GDANSK Politechnika Wrocławska PL WROCLAW Liczba wyjazdów studentów z poszczególnych województw jest uzależniona przede wszystkim od liczby i wielkości uczelni w danym województwie. Prezentowane dane odnoszą się do osób studiujących w danym województwie, co nie zawsze oznacza, że osoby te w tym samym województwie zamieszkują. Najwięcej studentów wyjechało na studia w ramach Erasmusa z uczelni województwa mazowieckiego (2701), małopolskiego (1722), wielkopolskiego (1523) i dolnośląskiego (1390). Wyjazdy studentów na studia w roku 2008/09 w podziale na województwa. Student mobility for studies in 2008/09, by province. Województwo Province Liczba uczelni realizujących wyjazdy studentów No. of higher education institutions Łączna liczba wyjazdów na studia Total number of students SMS dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie 3 71 łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie 5 63 warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie