Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z języka polskiego oraz wykaz lektur kl.

Transkrypt

1 Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z języka polskiego oraz wykaz lektur kl. I PP Wymagania podstawowe odpowiadają ocenom: dopuszczającej i dostatecznej Wymagania ponadpodstawowe odpowiadają ocenom: dobrej i bardzo dobrej Stopień niedostateczny dostaje uczeń, który nie spełnia wymagań podstawowych w stopniu stanowiącym minimalny próg zaliczenia odpowiadający ocenie dopuszczającej. Stopień celujący otrzymuje uczeń spełniający wymagania podstawowe i ponadpodstawowe. Wymagania mają charakter hierarchiczny i kumulatywny. Spełnienie wymagań ponadpodstawowych zakłada uprzednie spełnienie wymagań podstawowych. Uczeń otrzymujący ocenę celującą spełniać musi całkowicie wymagania podstawowe i ponadpodstawowe. Dopuszczający - uczeń zna (potrafi określić): 1 ramy chronologiczne epok; treść utworów literackich z listy lektur; W zakresie wiedzy o literaturze (kulturze) i języku główne cechy literatury omawianych epok oraz główne hasła i pojęcia niezbędne dla zrozumienia twórczości tych okresów; główne cechy gatunków literackich; ideały osobowe, typy bohaterów literackich poszczególnych epok;

2 podstawowe prądy, kierunki literackie; podstawowe pojęcia z zakresu poetyki i teorii literatury (np. narracja, mowa zależna, komizm, tragizm, monolog wewnętrzny, ironia, patos, groteska); podstawowe pojęcia z nauki o języku. Dostateczny - uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczającą, a ponadto: Uczeń zna (potrafi określić): 2 główne fakty dotyczące życia najwybitniejszych pisarzy polskich i cechy ich twórczości; konteksty omawianych tekstów (np. biograficzny, historyczny, filozoficzny); związki omawianych epok z wcześniejszymi; pojęcie tradycji literackiej i podstawowe wyznaczniki tych tradycji (np. staropolskiej, romantycznej, awangardowej); przykłady omawianych zagadnień z zakresu nauki o języku; podstawowe motywy literackie, Dobry - uczeń potrafi to, co na ocenę dostateczną, a ponadto: Uczeń zna (potrafi określić): w szerszym zakresie konteksty omawianych tekstów (np. biograficzny, historyczny, filozoficzny); pojęcia związane z kulturą epoki, terminologię historycznoliteracką; znaczenie motywów, symboli w omawianych utworach; ewolucję bohaterów literackich danej epoki; różnice między ideałami omawianych epok; cechy gatunków literackich i publicystycznych (odwołuje się do tekstów);

3 funkcje omawianych zjawisk językowych w tekstach; Bardzo dobry - uczeń potrafi to, co na ocenę dobrą,a ponadto: Uczeń zna (potrafi określić): funkcje motywów, symboli w omawianych utworach; cechy stylów poszczególnych epok; potrafi rozpoznawać i stosować w praktyce poznane elementy wiedzy o języku; wartości niesione przez różne tradycje literackie i kierunki filozoficzne. W zakresie analizy i interpretacji tekstów kultury Dopuszczający -uczeń: prezentuje własne przeżycia związane wynikające z kontaktu z dziełem sztuki; rozpoznaje typ nadawcy i adresata tekstu; rozpoznaje treści dosłowne swoimi słowami opowiada (streszcza, parafrazuje) czytany utwór; określa tematykę, wątki i motywy; opisuje główne wydarzenia i bohaterów; nazywa wartości i postawy obecne w utworze; wykorzystuje konteksty do interpretacji utworu: -znajduje informacje o autorze i okolicznościach powstania dzieła; 3

4 -w analizowanych dziełach odnajduje echa poglądów filozoficznych; -dostrzega w utworze najważniejsze wartości charakterystyczne dla epoki; W zakresie analizy i interpretacji tekstu poetyckiego: formułuje hipotezy interpretacyjne i podejmuje próbę uzasadnienia ich na podstawie analizy; określa podmiot liryczny i adresata utworu lirycznego; wyjaśnia tytuł utworu; określa styl i nastrój wiersza; rozpoznaje rodzaj liryki, gatunek literacki i kompozycję utworu; wskazuje występujące w omawianych utworach środki stylistyczne (porównania, powtórzenia, metafory, antytezy itp.) i próbuje określać ich funkcję. W zakresie interpretacji, analizy fragmentu prozy: dokonuje wstępnego rozpoznania fragmentu; określa jego główną myśl, temat; formułuje wnioski na temat bohatera wynikające ze sposobu jego kreacji w tekście. W zakresie interpretacji, analizy fragmentu dramatu: umiejscawia fragment w całości dzieła; dokonuje charakterystyki postaci dramatycznej. Dostateczny- uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczającą, a ponadto: 4

5 czyta utwory literackie i ze zrozumieniem ich przesłania (tzn. rozumie znaczenia słów, związków frazeologicznych, zdań, fragmentów na poziomie dosłownym i przenośnym, symbolicznym lub parabolicznym); dostrzega najistotniejsze sensy w utworze i skupia się na nich; rozpoznaje podstawową funkcję dzieła (np. dydaktyczno- moralizatorską); podejmuje próbę odczytana obrazu, rzeźby, dzieła architektury w kontekście epoki, z której pochodzą; wykorzystuje konteksty do interpretacji utworu: -wskazuje przybliżony czas powstania dzieła, -dostrzega powiązania utworów z historią Polski i Europy, -w czytanych utworach odnajduje podstawowe elementy poglądów filozoficznych, -dostrzega obecność toposów antycznych i biblijnych oraz inne nawiązania kulturowe W zakresie analizy i interpretacji tekstu poetyckiego: formułuje wnioski interpretacyjne i uzasadnia je na podstawie analizy; wskazuje występujące w omawianych utworach środki stylistyczne (porównania, powtórzenia, metafory, antytezy itp.) i określa ich funkcję; wskazuje w wierszach stylizację i określa jej funkcję; dostrzega w czytanych utworach cechy charakterystyczne określonej epoki; W zakresie interpretacji, analizy fragmentu prozy: określa narratora; określa elementy świata przedstawionego; wskazuje różnice między prawdą historyczną i fikcją literacką; 5

6 rozpoznaje w utworze sposoby kreowania świata przedstawionego i bohatera; porównuje utwory literackie lub ich fragmenty. W zakresie interpretacji, analizy fragmentu dramatu: dokonuje szczegółowej analizy postaci dramatycznej; określa formy podawcze w dramacie; określa przestrzeń i czas. Dobry - uczeń potrafi to, co na ocenę dostateczną, a ponadto: inspirowany czytanymi utworami stawia pytania dotyczące ludzkiej egzystencji, problemów filozoficznych itp.; rozpoznaje konwencję literacką; wskazuje charakterystyczne cechy stylu danego tekstu, rozpoznaje zastosowane w nim środki językowe i ich funkcje w tekście; rozpoznaje w wypowiedzi ironię, objaśnia jej mechanizm i funkcję; wykorzystuje w interpretacji elementy znaczące dla odczytania sensu utworu ( np. słowa- klucze); w czytanych utworach rozpoznaje elementy kierunków filozoficznych i wskazuje ich wyróżniki; porównuje funkcjonowanie tych samych motywów w różnych dziełach; odczytuje treści alegoryczne i symboliczne utworu; dostrzega strukturę artystyczną dzieła; rozpoznaje podstawowe wyróżniki kodu innych niż literackie dziedzin sztuki w zakresie niezbędnym do odbioru dzieł (np. plastycznych, teatralnych, filmowych). W zakresie analizy i interpretacji tekstu poetyckiego: samodzielnie interpretuje wiersz na podstawie jego analizy; 6

7 interpretuje wiersz, sytuując go w różnych kontekstach (np. historycznym, kulturowym, literackim); dostrzega wartości stylistyczne środków językowych (zwłaszcza słownikowych, słowotwórczych i frazeologicznych) występujących w wierszu. W zakresie interpretacji, analizy fragmentu prozy: określa sytuację narratora, rodzaj oraz horyzont narracji; charakteryzuje elementy świata przedstawionego w sposób ukierunkowany; odczytuje metaforyczne sensy zawarte w tekście. W zakresie interpretacji, analizy fragmentu dramatu: określa poetykę fragmentu dramatu; określa cechy kreacji przestrzeni; obok płaszczyzny dosłownej rozpoznaje i wyjaśnia uniwersalne, ukryte treści w utworze. Bardzo dobry - uczeń potrafi to, co na ocenę dobrą, a ponadto: określa funkcję występujących w dziele tematów, toposów, motywów; na podstawie czytanych utworów określa funkcję toposów antycznych i biblijnych w kulturze współczesnej; wyjaśnia w pogłębiony sposób zagadnienia filozoficzne, psychologiczne, społeczne występujące w utworze (odwołuje się do stosownych tekstów). W zakresie analizy i interpretacji tekstu poetyckiego: 7

8 samodzielnie interpretuje czytane wiersze, odwołując się zarówno do ich treści, jak i poetyki; - rozpoznaje znaki tradycji (judaistycznej, antycznej, chrześcijańskiej, staropolskiej, romantycznej itp.); analizując teksty dawne, dostrzega różnice językowe ( fonetyczne, leksykalne) wynikające ze zmian historycznych. W zakresie interpretacji, analizy fragmentu prozy: umieszcza fragment w konwencji i określa jej wyróżniki; określa konstrukcję czasu i jego funkcję. W zakresie interpretacji, analizy fragmentu dramatu: umieszcza dramat w określonej konwencji; określa funkcję kreacji przestrzeni; określa występujące w tekście kategorie estetyczne. Dopuszczający-uczeń: 8 W zakresie tworzenia wypowiedzi pisemnych pisze dłuższy tekst, przestrzegając podstawowych zasad organizacji poznanych form; wypowiedzi, a zwłaszcza: rozprawki, recenzji, referatu, interpretacji utworu literackiego lub jego fragmentu, zgodnie z podstawowymi regułami jego organizacji, przestrzegając zasad spójności znaczeniowej i logicznej; styl wypowiedzi jest zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi; wystarczająca leksyka; język wypowiedzi jest komunikatywny, mimo uchybień składniowych, fleksyjnych i błędów leksykalnych; popełnia nieliczne błędy ortograficzne różnego stopnia, stosuje na ogół poprawną interpunkcję; redaguje noty biograficzne wskazanych postaci (np. filozofów greckich, twórców renesansowych, współczesnych pisarzy i poetów);

9 samodzielnie sporządza przejrzyste notatki z lekcji i pracy własnej; stosuje podstawowe terminy z historii literatury, poetyki, teorii literatury i nauki o języku (a także niektóre najważniejsze terminy z zakresu sztuk pięknych); wykazuje się podstawową wiedzą o omawianych utworach, tekstach, gatunkach literackich, zjawiskach kulturowych etc. Dostateczny - uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczającą, a ponadto: tworzy samodzielną wypowiedz argumentacyjną według zasad logiki i retoryki ( stawia tezę lub hipotezę, dobiera argumenty, porządkuje je, hierarchizuje, dokonuje ich selekcji, przeprowadza prawidłowe wnioskowanie); komponuje i wygłasza przemówienie; stosuje uczciwe zabiegi perswazyjne, zdając sobie sprawę z ich wartości i funkcji; doskonali język, styl, kompozycję; poprawia błędy językowe i stylistyczne; świadomie (celowo) streszcza, parafrazuje, cytuje, komentuje teksty, odróżniając te czynności od siebie; przekształca cudzy tekst np. streszcza, parafrazuje, sporządza konspekt, cytuje; formułuje i uzasadnia opinie; przedstawia (komentuje) własne przeżycia wynikające z kontaktów z literaturą i sztuką; pisze z dbałością o estetykę wypowiedzi; opracowuje redakcyjnie własny tekst ( dokonuje uzupełnień, przekształceń, skrótów, eliminuje niejednoznaczność, sporządza przypisy). Dobry - uczeń potrafi to, co na ocenę dostateczną, a ponadto: opracowuje redakcyjnie tekst (wprowadza celową kolejność podawania informacji, dokonuje adiustacji tekstu, segmentuje go, wprowadza tytuły i śródtytuły, stosuje wyróżnienia graficzne); 9 wprowadza w sposób celowy do swoich wypowiedzi podstawowe cechy tekstu popularnonaukowego lub publicystycznego;

10 redaguje własną wypowiedź zgodnie z cechami gatunku i zamierzoną funkcją tekstu; pisze pracę na wskazany temat, w formie dostosowanej do tematu, o wyrazistym zamyśle kompozycyjnym; styl wypowiedzi jest jasny, żywy, swobodny, zgodny z zastosowana formą wypowiedzi; urozmaicona leksyka; język wypowiedzi jest komunikatywny, poprawna składnia, słownictwo, frazeologia i fleksja; zapis wypowiedzi odznacza się poprawną ortografią oraz interpunkcją; pisze pracę na temat poznanych utworów literackich, uwzględniając konteksty kulturowe i filozoficzne oraz powiązania literackie; właściwie wykorzystuje w swoich pracach pojęcia teoretycznoliterackie i kategorie estetyczne; wypowiada się w podstawowych formach gatunkowych jak rozprawka, recenzja, referat, interpretacja utworu poetyckiego, interpretacja porównawcza, felieton; sporządza konspekt, przypis, opis bibliograficzny, zestawienie bibliograficzne. Bardzo dobry - uczeń potrafi to, co na ocenę dobrą, a ponadto: interpretując utwór, wykorzystuje różne konteksty, swobodnie stosuje właściwą terminologię i pojęcia z zakresu poetyki historycznej ; stosuje celowo chwyty retoryczne oraz inne środki językowej ekspresji; zauważa w tekście własnym i cudzym błędy językowe, poprawia je, określa ich źródła. Dopuszczający -uczeń: 10 W zakresie tworzenia wypowiedzi ustnych buduje kilkuzdaniową wypowiedź na wskazany temat utrzymaną we właściwym stylu; tworzy wypowiedź stosowną i skuteczną; posługuje się polszczyzną literacką, używa językowych form grzecznościowych, unika agresywności i brutalizacji wypowiedzi; wybiera środki językowe ( przede wszystkim leksykalne i frazeologiczne) stosowne w danej sytuacji;

11 uczestniczy w dyskusji, dialogu, debacie klasowej, starając się bronić swojego stanowiska; poprawnie buduje argumenty; publicznie zabiera głos, właściwie komponując wystąpienie; przedstawia własne refleksje powstałe pod wpływem lektury poznanych utworów. Dostateczny - uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczający, ponadto: przygotowuje samodzielnie wypowiedź ( wybiera formę gatunkową i odpowiedni układ kompozycyjny, analizuje temat, wybiera formę kompozycyjną, sporządza plan wypowiedzi, dobiera odpowiednie słownictwo); formułuje własne sądy i opinie, uzasadnia je. Dobry - uczeń potrafi to, co na ocenę dostateczny, ponadto: ujmuje swoje sądy i przemyślenia w formę dłuższej, uporządkowanej wypowiedzi; przedstawia zasady kultury dyskusji i je stosuje; wypowiada się na temat literatury i sztuki poznawanych epok w sposób komunikatywny, jasny, w miarę płynny; buduje wypowiedź o wyraźnie zaznaczonym punkcie wyjścia, rozwija myśli w logiczny, konsekwentny sposób, formułując wnioski; używa niektórych terminów i pojęć specjalistycznych; wskazuje podstawowe rodzaje argumentów; wygłasza krótkie referaty, wykorzystując wiadomości z podręcznika i innych źródeł; przestrzega zasad poprawności języka w zakresie wymowy, fleksji, leksyki, frazeologii i składni. Bardzo dobry - uczeń potrafi to, co na ocenę dobry, ponadto: 11 wypowiada się w sposób płynny, komunikatywny, jasny;

12 wskazuje różnorodne rodzaje argumentów; celowo stosuje odpowiednie chwyty retoryczne; właściwie wykorzystuje czas przeznaczony na wypowiedź. W zakresie czytania tekstu nieliterackiego, tzn. popularnonaukowego, publicystycznego, naukowego (np. filozoficznego lub teoretycznoliterackiego): Dopuszczający - uczeń: streszcza, tworzy plan ramowy i szczegółowy; czyta tekst ze zrozumieniem, tzn. rozumie znaczenie słów, związków frazeologicznych, zdań, akapitów, całości.; rozumie teksty naukowe i filozoficzne; odczytuje znaczenia dosłowne słów i słów w kontekście; wyodrębnia tezę (główną myśl) całego tekstu lub jego fragmentu (np. akapitu); wyróżnia argumenty, kluczowe pojęcia i twierdzenia w tekście argumentacyjnym, odróżnia występujące w tekście informacje od opinii; odróżnia wstęp, rozwinięcie, zakończenie; rozpoznaje zasadę kompozycyjną tekstu; określa nadawcę i odbiorcę tekstu. Dostateczny - uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczającą, a ponadto: wskazuje wykorzystane (przywołane) w tekście argumenty; określa główną funkcję tekstu; 12

13 rozpoznaje charakterystyczne cechy języka i stylu tekstu; nazywa najważniejsze środki językowe występujące w tekście i określa ich funkcje; określa cechy gatunkowe tekstu, np. eseju, recenzji, reportażu, tekstu popularnonaukowego; znajduje w tekście potrzebne informacje, odtwarza je i przetwarza (porządkuje, wykorzystuje do rozwiązania problemu, systematyzuje); dostrzega związki logiczne, czyli rozumie tok przyczynowo-skutkowy, wskazuje tezę, argumenty, kontrargumenty; dostrzega i rozumie cel tekstu (np. intencje nadawcy, dominującą funkcję tekstu); określa funkcje tytułów i podtytułów; rozpoznaje różnorodność form komunikatów; dostrzega etyczne, estetyczne i pragmatyczne aspekty czytanych tekstów; popularnonaukowych, esejów i tekstów filozoficznych. Dobry- uczeń potrafi to, co na ocenę dostateczną, a ponadto: rozpoznaje specyfikę tekstów publicystycznych ( artykuł, felieton, reportaż), politycznych ( przemówienie) i popularnonaukowych; dostrzega związki logiczne, czyli rozumie tok przyczynowo-skutkowy, wskazuje tezę, argumenty, kontrargumenty, przykłady, wnioski, zależności między zdaniami i akapitami oraz innymi częściami tekstu; rozumie znaczenia wyrazów, które wskazują na tok myślowy autora, np. sygnalizują wnioskowanie, nawiązanie do poprzedniego akapitu, dygresję, powtórzenie myśli zawartych we wcześniejszym akapicie itp.; określa cechy stylistyczne tekstu i rozumie funkcjonalność użytych środków językowych; wskazuje analogie między poszczególnymi fragmentami tekstu; określa funkcje czytanego tekstu i potrafi uargumentować swoją odpowiedź. 13

14 Bardzo dobry - uczeń potrafi to, co na ocenę dobrą, a ponadto: rozpoznaje różnorodność form i funkcji komunikatów; rozpoznaje retoryczne środki perswazji i środki manipulacji językowej; formułuje definicje terminów zastosowanych w tekście popularnonaukowym, filozoficznym stosuje przy odczytywaniu tekstów podstawowe pojęcia z poetyki, teorii literatury i językoznawstwa oraz innych dziedzin nauki o kulturze. W zakresie samokształcenia i docierania do informacji Dopuszczający - uczeń: korzysta z podstawowych źródeł informacji: słowników (np. ortograficznego, poprawnej polszczyzny, języka polskiego, terminów literackich), różnych encyklopedii; korzysta z Internetu i innych elektronicznych źródeł informacji; znajduje w Internecie strony z potrzebnymi informacjami. Dostateczny- uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczający, a ponadto: sporządza poprawny opis bibliograficzny; sporządza bibliografię źródeł, z których korzystał; czyta ze zrozumieniem fragmenty literatury popularnonaukowej, pozycje z historii literatury i filozofii oraz z teorii literatury; czyta teksty, by znaleźć potrzebne informacje; notuje, sporządza plan odtwórczy, konspekt wypowiedzi własnej; korzysta z encyklopedii i tekstów źródłowych, pogłębiając wiedzę dotyczącą wskazanego zagadnienia; poszukuje związków istniejących między kulturą a poczuciem własnej tożsamości. 14

15 Dobry - Uczeń potrafi i wykonuje to, co na ocenę dostateczną, a ponadto: integruje wiedzę z różnych obszarów polonistyki szkolnej ( z zakresu historii literatury, językoznawstwa i nauki o kulturze); Szuka literatury przydatnej do opracowania różnych zagadnień, selekcjonuje ją według wskazanych kryteriów. Bardzo dobry - uczeń potrafi i wykonuje to, co na ocenę dobrą, a ponadto: korzysta z literatury fachowej, samodzielnie sporządza notatki i korzysta z nich podczas lekcji, relacjonuje swoje wiadomości pozostałym uczniom; korzysta z różnych rodzajów i technik gromadzenia i przekazywania informacji - dokumentów, leksykonów, encyklopedii, słowników, baz danych magnetofonowych i DVD, Internetu. 15 Numer i temat lekcji 2. Fundamenty kultury europejskiej Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca) Uczeń: wyjaśnia znaczenie słów: antyk, klasyczny, monoteizm i politeizm, antropocentryzm wskazuje różnice między politeizmem i monoteizmem podaje datę upadku cesarstwa zachodniorzymskiego i przedstawia znaczenie tego wydarzenia w Wymagania podstawowe (ocena dostateczna) Uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczającą oraz: wyjaśnia znaczenie słów: judaizm, chrześcijaństwo, miasto-państwo, demokracja oraz imperium i używa ich w odpowiednim kontekście właściwie stosuje w swoich wypowiedziach przymiotnik klasyczny wykorzystuje pojęcia miasto-państwo i demokracja do opisu form Wymagania rozszerzające (ocena dobra) Uczeń potrafi to, co na ocenę dostateczną oraz: ANTYK O EPOCE określa, na czym polegało przełomowe znaczenie wynalazku pisma podaje etymologię i wyjaśnia sens słowa antropocentryzm w kontekście kultury antyku Wymagania dopełniające (ocena bardzo dobra) Uczeń potrafi to, co na ocenę dobrą oraz: omawia ideę kalokagatii jako ideału człowieczeństwa fundamentalnej roli starożytności klasycznej w historii kultury europejskiej Wymagania wykraczające (ocena celująca) Uczeń: potrafi to, co na ocenę bardzo dobrą oraz: wyjaśnia, kim był Perykles i odnosi tę postać do złotego wieku w kulturze greckiej przedstawia znaczenie prawa rzymskiego dla rozwoju późniejszych kodyfikacji prawnych podaje datę podziału cesarstwa rzymskiego na wschodnie i zachodnie tłumaczy, co oznacza

16 3. Poglądy filozoficzne starożytnych Greków 4.Sztuka antyku określaniu ram czasowych epoki wymienia imiona najważniejszych filozofów starożytnej Grecji: Sokratesa, Platona i Arystotelesa podaje najważniejsze założenia filozofii stoickiej i epikurejskiej rozróżnia porządki architektoniczne: dorycki, joński i koryncki rozpoznaje najważniejsze zabytki starożytnej Grecji i starożytnego Rzymu 5. Teatr antyczny wymienia nazwy rodzajów literackich i definiuje dramat wskazuje podstawowe elementy budowy teatru greckiego orchestrę, proscenium, skene, parodos wyjaśnia, na czym polegała zasada trzech ustrojowych starożytnej Grecji wymienia podstawowe założenia filozofii Sokratesa, Platona i Arystotelesa czyta ze zrozumieniem fragment Uczty Platona i objaśnia platońską metaforę jaskini określa etymologię oraz znaczenie słowa filozofia podaje główne cechy sztuki antycznej wymienia rzymskie wynalazki architektoniczne: arkadę oraz kopułę i wskazuje je na przykładach konkretnych zabytków wyjaśnia znaczenie pojęć: polichromia, fresk, mozaika, kompozycja dzieła, arkada, kariatyda, kolumna, akwedukt, Koloseum, kopuła, łuk triumfalny rozróżnia antyczne gatunki dramatyczne: tragedię, komedię i dramat satyrowy opisuje podstawowe elementy budowy teatru greckiego orchestrę, proscenium, skene, parodos przedstawia budowę tłumaczy, co oznacza pojęcie materializm w odniesieniu do filozofii przyrody określa sens wyrazu idealizm w kontekście filozofii Platona wyjaśnia znaczenie słowa cnota i odnosi je do filozofii Sokratesa omawia znaczenie harmonii w sztuce antyku tłumaczy, czym jest kanon objaśnia sens pojęcia mimesis jako kategorii sztuki antycznej omawia historię narodzin teatru swobodnie posługuje się pojęciami i wyrażeniami: dytyramb, koryfeusz, agon, chór, koturny, maska, deus ex machina, amfiteatr wyjaśnia znaczenie pojęcia arche opisuje zasadę złotego środka w odniesieniu do filozofii Arystotelesa objaśnia sens słów: cynizm, hedonizm, sofistyka charakteryzuje antyczny ideał piękna dokonuje analizy dzieła sztuki według następujących kryteriów: stosunek do natury, kompozycja, sposób ukazania tematu, kontekst kulturowy i filozoficzny określa rolę trzech pisarzy Ajschylosa, Eurypidesa i Sofoklesa w rozwoju dramatu pojęcie agora określa pochodzenie słów akademia i liceum przedstawia główne poglądy Heraklita z Efezu ceramiki antycznej przedstawia najistotniejsze informacje na temat muzyki w antyku rozróżnia okresy klasyczny i hellenistyczny w historii sztuki starożytnej Grecji i przyporządkowuje im odpowiednie dzieła podaje etymologię słowa tragedia omawia wpływ tragików greckich: Ajschylosa, Eurypidesa i Sofoklesa oraz komediopisarza Arystofanesa na rozwój teatru 16

17 6. i 7. Mitologia Greków i Rzymian 8. U źródeł poezji liryka grecka jedności przytacza tytuły przynajmniej dwóch tragedii Sofoklesa (Król Edyp i Antygona) na podstawie fragmentu Mitologii Jana Parandowskiego relacjonuje powstanie świata i bogów według wierzeń Greków streszcza mit o Orfeuszu wymienia imiona najważniejszych bogów greckich (Zeus, Posejdon, Hades, Hera, Hestia, Demeter, Afrodyta, Apollo, Ares, Atena, Hermes i Hefajstos) omawia podział na rodzaje literackie wymienia nazwy gatunków lirycznych uprawianych w antyku dramatu antycznego wyjaśnia znaczenie pojęcia mit na tle wierzeń świata starożytnego odróżnia mit od legendy i baśni charakteryzuje rodzaje mitów: kosmogoniczne, teogoniczne, antropogeniczne oraz genealogiczne i podaje konkretne przykłady każdego z nich opisuje najważniejszych bogów greckich: Zeusa, Posejdona, Hadesa, Herę, Hestię, Demeter, Afrodytę, Apolla, Aresa, Atenę, Hermesa i Hefajstosa, Artemidę, Uranosa, Gaję, Kronosa, Reę podaje definicje gatunków lirycznych: pieśni, trenu, anakreontyka, ody, elegii, poezji tyrtejskiej definiuje patriotyzm w kontekście utworu Tyrtajosa wymienia twórców starożytnej liryki greckiej: Tyrtajosa, Safonę, ANTYK TEKSTY Z EPOKI używa ze zrozumieniem pojęć sacrum i profanum tłumaczy znaczenie pojęcia antropomorfizm i odnosi je do mitów greckich interpretuje mit o Orfeuszu charakteryzuje poezję tyrtejską na przykładzie wiersza Tyrtajosa interpretuje poezję Anakreonta w odniesieniu do filozofii epikurejskiej porównuje liryki Tyrtajosa z wierszami Anakreonta omawia twórczość poetów starożytnej Grecji: Tyrtajosa, Safony, wyjaśnia znaczenie pojęcia archetyp w kontekście mitu o Orfeuszu szczegółowo analizuje i interpretuje wiersze, używając terminologii z zakresu teorii literatury (rodzaj liryki, podmiot liryczny, sytuacja liryczna) i wskazując zastosowane w utworze środki wyrazu artystycznego oraz określając ich funkcje na podstawie mitów o Prometeuszu i Syzyfie określa sens pojęcia archetyp tłumaczy, czym były misteria eleuzyńskie interpretuje mit o rodzie Labdakidów interpretuje liryki Tyrtajosa, Anakreonta i Safony, odnosząc je do światopoglądu starożytnych Greków ocenia formę i styl poznanych liryków 17

18 9. i 10. Homer początki epiki 11. i 13. Król Edyp Sofoklesa określa tematykę przeczytanego fragmentu Iliady uzasadnia przynależność eposu do epiki streszcza tragedię Król Edyp Sofoklesa 14. Retoryka wyjaśnia znaczenie pojęcia retoryka wyróżnia argumenty rzeczowe, logiczne i emocjonalne Anakreonta wymienia cechy eposu homeryckiego wyjaśnia, na czym polega specyfika porównania homeryckiego i wskazuje odpowiednie przykłady w tekście tłumaczy znaczenie pojęcia stały epitet i podaje przykłady takich epitetów z eposu homeryckiego wyjaśnia, co oznacza wyrażenie koń trojański wskazuje w tekście elementy budowy dramatu antycznego omawia zasadę trzech jedności na przykładzie utworu Sofoklesa charakteryzuje głównego bohatera tragedii wymienia funkcje chóru w dramacie antycznym, odwołując się do przykładów z tekstu prezentuje na przykładach różne typy argumentów rzeczowe, logiczne i emocjonalne wymienia etapy przygotowania wypowiedzi ustnej Anakreonta relacjonuje główne wątki Iliady odróżnia inwokację od apostrofy omawia na przykładach istotę toposu wyjaśnia istotę tragizmu w kontekście treści utworu na przykładzie działań Edypa określa funkcjonowanie ironii tragicznej przedstawia, na czym polega wina tragiczna w odniesieniu do losów głównego bohatera ANTYK NAUKA O JĘZYKU wyjaśnia znaczenie słowa perswazja i wskazuje odmiany perswazji: propagandę oraz agitację realizuje w praktyce etapy przygotowania wypowiedzi ustnej ANTYK PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE rozpoznaje i wskazuje cechy stylu podniosłego charakteryzuje głównych bohaterów Iliady analizuje zagadnienie fatum w świecie starożytnych Greków, odnosząc się do treści Króla Edypa posługuje się pojęciem hybris przy charakteryzowaniu postaci Edypa objaśnia zagadnienie katharsis jako jednej z podstawowych kategorii tragedii greckiej rozpoznaje manipulację językową i najczęstsze chwyty erystyczne tworzy konspekt dłuższej wypowiedzi ustnej podczas wypowiadania się zwraca uwagę na mowę ciała wymienia imiona drugoplanowych bohaterów Iliady: Andromacha, Priam, Kasandra, Helena, Parys, Laokoon konfrontuje historię o Laokoonie z rzeźbą Grupa Laokoona omawia tematykę, toposy i przesłanie Odysei wyjaśnia znaczenie pojęcia homo viator streszcza mit o rodzie Labdakidów wyjaśnia na przykładzie Króla Edypa, na czym polega zasada decorum rozpoznaje i analizuje wypowiedź propagandową 18

19 15. Powtórzenie wiadomości 16. Świat judeochrześcijański 17. Biblia wiadomości wstępne 18. Rozważania o cierpieniu Księga Hioba 19. Poezja biblijna Księga Psalmów przytacza najważniejsze fakty, sądy i opinie na temat antyku podaje nazwy religii wywodzących się z Biblii wymienia podobieństwa i różnice pomiędzy judaizmem a chrześcijaństwem określa pochodzenie słowa Biblia prezentuje podział ksiąg biblijnych opowiada historię Hioba przyporządkowuje psalmy do liryki wykorzystuje najważniejsze konteksty wywodzące się z twórczości antycznej wymienia nazwy religii chrześcijańskich i wskazuje podstawowe różnice pomiędzy nimi wyjaśnia znaczenie pojęcia Testament w odniesieniu do Biblii dokonuje podziału ksiąg biblijnych na księgi historyczne, dydaktyczne oraz profetyczne i podaje ich przykłady wymienia przekłady Biblii określa, w jakich językach została zapisana Biblia wyjaśnia znaczenie pojęć werset i alegoria omawia relacje między Hiobem a Bogiem na podstawie fragmentu Biblii klasyfikuje psalmy według poznanych wyciąga wnioski na tematy związane z twórczością antyczną określa własne stanowisko w kwestii dziedzictwa antyku ANTYK NAWIĄZANIA BIBLIA O EPOCE omawia różnice pomiędzy Starym a Nowym Testamentem wyjaśnia, czym są Ewangelie i wymienia imiona ewangelistów charakteryzuje przekłady Biblii wyjaśnia znaczenie pojęć: kanon, teologia, symbol BIBLIA TEKSTY Z EPOKI interpretuje przemianę postawy Hioba po rozmowie z Bogiem związku psalmów z muzyką zabiera głos w dyskusji na tematy związane z antykiem i stosuje odpowiednie argumenty w swoich wypowiedziach dokonuje uogólnień, podsumowań i porównań analizuje relacje dogmatyczne i społeczne pomiędzy judaizmem i chrześcijaństwem, a także pomiędzy wyznaniami chrześcijańskimi omawia funkcje Biblii sakralną, poznawczą i estetyczną podejmuje dyskusję na temat sensu cierpienia i zgody Boga na istnienie zła (teodycei) przedstawia obraz Boga wyłaniający się z psalmów wykorzystuje bogate konteksty wywodzące się z twórczości antycznej formułuje i rozwiązuje problemy badawcze związane z twórczością antyku wyczerpująco opisuje jedną z religii wywodzących się z Biblii wymienia nazwy świętych ksiąg innych religii omawia problem cierpienia we współczesnym świecie interpretuje obraz Léona Bonnata w kontekście historii Hioba porównuje tłumaczenia psalmów (z Biblii 19

20 20. Biblijne oblicza miłości Pieśń nad Pieśniami 21. Moralizatorski sens przypowieści biblijnych 22. Wizja końca świata w Apokalipsie św. Jana określa rodzaj liryki oraz nadawcę i adresata psalmów wyjaśnia znaczenie pojęć psalm i psałterz uzasadnia przynależność Pieśni nad Pieśniami do liryki odczytuje przypowieści na poziomie dosłownym i alegorycznym tłumaczy znaczenie pojęcia parabola streszcza Księgę Apokalipsy na podstawie przeczytanych fragmentów kryteriów podaje przykłady paralelizmów charakteryzuje relacje między Oblubieńcem a Oblubienicą wyjaśnia znaczenie wyrażenia miłość zmysłowa w kontekście utworu wymienia elementy świata przedstawionego, zwracając uwagę na ich schematyczną konstrukcję opisuje jeźdźców Apokalipsy i charakteryzuje ich na podstawie ryciny Albrechta Dürera Czterech jeźdźców Apokalipsy definiuje pojęcie eschatologii wskazuje środki stylistyczne zastosowane w psalmach i omawia ich funkcje omawia oddziaływanie Pieśni nad Pieśniami na zmysły, wskazując cytaty z tekstu odnajduje środki stylistyczne zastosowane w utworze i określa ich funkcję wyjaśnia funkcję schematycznej konstrukcji przypowieści i podaje przyczynę braku imion bohaterów odróżnia przypowieść od exemplum wskazuje główne cechy stylu Apokalipsy interpretuje symbole i alegorie znajdujące się w omawianym fragmencie podejmuje dyskusję na temat przynależności Pieśni nad Pieśniami do kanonu biblijnego symbolicznej interpretacji Pieśni uzasadnia sens posługiwania się formą przypowieści w Biblii wskazuje na średniowiecznej miniaturze Czterech ewangelistów atrybuty właściwe poszczególnym ewangelistom sposobów obrazowania i wywoływania nastroju grozy w Apokalipsie porównuje biblijną Apokalipsę z innymi przedstawieniami końca świata Tysiąclecia, Jana Kochanowskiego i Czesława Miłosza) porównuje opis miłości zaprezentowany w Pieśni nad Pieśniami z wybranymi utworami miłosnymi z kręgu popkultury opisuje postać z obrazu Oblubienica Rossettiego i zestawia ją z literackim pierwowzorem z Biblii podejmuje dyskusję na temat aktualności wzorców moralnych propagowanych w przypowieściach podaje przykłady utworów literackich o charakterze parabolicznym pisze analizę porównawczą Apokalipsy i dowolnego dzieła prezentującego koniec świata (literackiego, malarskiego bądź filmowego) 23. Style wypowiedzi wymienia style funkcjonalne obecne w BIBLIA NAUKA O JĘZYKU podaje cechy stylów rozpoznaje stylizację funkcjonalnych językową omawia różnice pomiędzy stylem tworzy teksty napisane różnymi stylami 20

21 24. Podsumowanie wiadomości na temat Biblii języku polskim i rozpoznaje je w praktyce wymienia najczęstsze rodzaje stylizacji językowej relacjonuje opinie na temat Biblii, zawarte w tekstach Anny Kamieńskiej Książka nad książkami i Anny Świderkówny Rozmowy o Biblii wskazuje wyróżniki stylu biblijnego BIBLIA PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE wskazuje i komentuje na podstawie różnice pomiędzy tekstami przeczytanych fragmentów obu autorek formułuje własne sądy na temat Biblii funkcjonalnym a artystycznym podaje cechy dobrego stylu podejmuje dyskusję o miejscu Biblii w przeszłości i we współczesnym świecie funkcjonalnymi wpływu Biblii na dzieje świata 25. Kino o wartościach Dekalog I Krzysztofa Kieślowskiego przedstawia swoje odczucia po obejrzeniu filmu zabiera głos w dyskusji na temat postawy bohatera filmu Krzysztofa dialogów, narracji i kadrowania w filmie analizuje rolę przypadku w konstrukcji fabuły interpretuje postać graną w filmie przez Artura Barcisia podejmuje dyskusję o hierarchii wartości we współczesnym świecie formułuje wypowiedź na temat innego filmu z cyklu Dekalog 26. Średniowiecze wprowadzenie do epoki 27. Filozofia chrześcijańska podaje etymologię nazwy epoki wymienia najważniejsze wydarzenia związane z początkiem i końcem średniowiecza wyjaśnia znaczenie słów teocentryzm i feudalizm określa fazy średniowiecza czyta ze zrozumieniem fragment Wyznań św. omawia najważniejsze wydarzenia związane z początkiem i końcem średniowiecza porównuje ramy czasowe średniowiecza polskiego i europejskiego charakteryzuje średniowieczny system szkolny wyjaśnia, co oznacza sformułowanie Biblia pauperum wymienia podstawowe założenia obu filozofii ŚREDNIOWIECZE O EPOCE analizuje specyfikę periodyzacji polskiego średniowiecza omawia, na czym polegał średniowieczny uniwersalizm i teocentryzm na podstawie Summy teologicznej wyjaśnia interpretuje rolę karnawału przedstawia różnice między filozofią św. opisuje wpływ antyku i kultury arabskiej na średniowiecze interpretuje portret św. Augustyna 21

22 28. Sztuka średniowieczna 29. Bogurodzica najstarszy polski utwór poetycki 30. Ludzki wymiar cierpienia Matki Boskiej w Lamencie świętokrzyskim Augustyna oraz Summy teologicznej św. Tomasza wyjaśnia znaczenie pojęcia asceza rozpoznaje najważniejsze zabytki polskiego i europejskiego średniowiecza odróżnia styl romański od gotyckiego czyta ze zrozumieniem Bogurodzicę wskazuje przykłady archaizmów w utworze czyta ze zrozumieniem Lament świętokrzyski wskazuje przykłady archaizmów w utworze tłumaczy, co oznaczają pojęcia: dualizm, iluminacja, akt, potencja, hierarchia bytów wymienia podstawowe cechy stylu romańskiego i gotyckiego podaje przykłady zabytków polskiego i europejskiego średniowiecza właściwie posługuje się terminami: płaskorzeźba, rzeźba pełnofigurowa, fresk, pieta, ikona, nawa, ołtarz, prezbiterium, apsyda, katedra, przypora, rozeta, witraż, portal pochodzenie hierarchii bytów według św. Tomasza omawia wpływ idei hierarchii bytów na średniowieczną koncepcję władzy i społeczeństwa wyjaśnia i ilustruje przykładami parenetyczny i anonimowy charakter sztuki średniowiecznej omawia alegorię i podaje jej przykłady używa we właściwym kontekście terminów: symultanizm, iluminatorstwo, miniatura, chorał, bazylika ŚREDNIOWIECZE TEKSTY Z EPOKI kompozycji utworu omawia funkcję Bogurodzicy w średniowiecznej Polsce rozpoznaje podmiot liryczny oraz adresata utworu wskazuje archaizmy leksykalne i fleksyjne w Bogurodzicy wyjaśnia znaczenie pojęcia kierlesz określa sytuację liryczną, podmiot liryczny i adresatów utworu wskazuje archaizmy leksykalne i fleksyjne w Lamencie świętokrzyskim charakteryzuje Maryję jako matkę rozpoznaje w wierszu motyw Stabat mater Augustyna a filozofią św. Tomasza analizuje średniowieczne dzieło sztuki według następujących kryteriów: symbolika, kolorystyka, kolejność ukazywania postaci, sposób przedstawienia sylwetki ludzkiej, kontekst filozoficzny i historyczny dzieła, kompozycja odnajduje w treści Bogurodzicy motyw deesis i odnosi go do sztuk plastycznych omawia formę wiersza porównuje obrazy Maryi z Lamentu świętokrzyskiego i z Bogurodzicy objaśnia alegoryczne znaczenie koloru na obrazie Justusa z Gandawy wymienia cechy stylu bizantyjskiego i podaje jego przykłady muzyki średniowiecznej wskazuje podobieństwa między motywem deesis w Bogurodzicy a przedstawionym na średniowiecznej ikonie zestawia obrazy męki Pańskiej przedstawione w Lamencie świętokrzyskim i na obrazie Matthiasa Grünewalda Ukrzyżowanie obrazu Żydów w tekście Lamentu świętokrzyskiego 22

23 31. Motyw tańca śmierci w Rozmowie Mistrza Polikarpa ze Śmiercią 32. Średniowieczna miłość Dzieje Tristana i Izoldy czyta ze zrozumieniem Rozmowę Mistrza Polikarpa ze Śmiercią streszcza utwór wskazuje przykłady archaizmów w tekście dla fragmentów utworu: streszcza fragment Dziejów Tristana i Izoldy dla całości utworu: streszcza utwór Dzieje Tristana i Izoldy sporządza plan wydarzeń opisuje obraz śmierci przedstawiony w utworze, posługując się przy tym terminem alegoria wskazuje w tekście archaizmy leksykalne i fleksyjne dla fragmentów utworu: formułuje zasady miłości rycerskiej dla całości utworu: omawia etos rycerski na przykładzie postaci Tristana odnajduje w przeczytanym fragmencie motyw danse macabre wyjaśnia przyczyny popularności motywu śmierci w średniowieczu wyjaśnia w kontekście utworu znaczenie pojęć memento mori i ars moriendi dla fragmentów utworu: objaśnia funkcję fantastyki w tekście dla całości utworu: podaje przykłady elementów fantastyki w Dziejach Tristana i Izoldy i określa ich funkcję omawia na podstawie lektury światopogląd ludzi średniowiecza średniowiecznych wskazań ars moriendi tłumaczy, czym była w średniowieczu czarna śmierć dla fragmentów utworu: analizuje specyfikę uczucia łączącego Tristana i Izoldę dla całości utworu: charakteryzuje obyczajowość średniowieczną na podstawie Dziejów Tristana i Izoldy porównuje motyw danse macabre przedstawiony w Rozmowie i na obrazie Bernta Notkego Taniec śmierci streszcza historię Abelarda i Heloizy podaje przykłady dzieł (także współczesnych) opartych na historii podobnej do romansu Tristana i Izoldy miniatury Tristan i Izolda podczas morskiej podróży 33. U źródeł języka polskiego 34. Podsumowanie wiadomości wymienia dialekty polszczyzny przytacza przykłady zabytków języka polskiego (w tym pierwsze zapisane zdanie) relacjonuje opinie na temat średniowiecza, zawarte we fragmentach tekstów Franca Cardiniego Wojownik i rycerz oraz ŚREDNIOWIECZE NAUKA O JĘZYKU rozpoznaje we omawia historię współczesnym języku zapożyczeń niektóre pozostałości wskazuje przykłady staropolskie, np. ślady wyrazów z przegłosem liczby podwójnej polskim, palatalizacją oraz e ruchomym podaje przyczyny zmian zachodzących w języku polskim ŚREDNIOWIECZE PODSUMOWANIE I POWTÓRZENIE wskazuje i komentuje formułuje własne sądy na podejmuje dyskusję różnice pomiędzy tekstami podstawie przeczytanych dotyczącą oceny obu autorów fragmentów średniowiecza, w której odwołuje się do fragmentów tekstów sytuuje język polski we właściwej grupie języków słowiańskich wymienia nazwy podstawowych grup języków wywodzących się z języka praindoeuropejskiego oraz języków spoza rodziny indoeuropejskiej przywołuje szerokie konteksty i nawiązania wywodzące się ze światopoglądu i z twórczości średniowiecza 23

24 Johana Huizingi Jesień średniowiecza Cardiniego i Huizingi 24

25 Numer i temat lekcji 35. U progu czasów nowożytnych 36. Filozofia renesansu Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca) Uczeń: określa, na kiedy datowany jest początek renesansu w Europie podaje umowną datę początku renesansu w Polsce wyjaśnia znaczenie i pochodzenie nazwy epoki tłumaczy, co oznacza pojęcie reformacja i opisuje rolę Marcina Lutra dostrzega związki pomiędzy odrodzeniem a antykiem wymienia nazwiska czołowych filozofów i myślicieli epoki odrodzenia streszcza fragment Pochwały głupoty Erazma z Rotterdamu przedstawia główny temat Księcia Niccola Machiavellego Wymagania podstawowe (ocena dostateczna) Uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczającą, oraz: objaśnia, na czym polegała reformacja i jakie były jej przyczyny opisuje przemiany kulturowe, które stały się podwalinami nowej epoki podaje przykłady związków pomiędzy renesansem a antykiem wymienia wyznania protestanckie wyjaśnia znaczenie pojęć humanizm i antropocentryzm omawia najważniejsze założenia filozofii Erazma z Rotterdamu opisuje ogólne tendencje filozoficzne odrodzenia Wymagania rozszerzające (ocena dobra) Uczeń potrafi to, co na ocenę dostateczną, oraz: RENESANS O EPOCE omawia społeczne uwarunkowania narodzin epoki odrodzenia charakteryzuje rolę wydarzeń wyznaczających początek renesansu w kształtowaniu nowej epoki wyjaśnia znaczenie wyrażenia ad fontes wyczerpująco przedstawia problematykę fragmentów Pochwały głupoty i Księcia w kontekście fragmentów tekstów Machiavellego i Erazma z Rotterdamu wyjaśnia znaczenie terminów makiawelizm i tolerancja Wymagania dopełniające (ocena bardzo dobra) Uczeń potrafi to, co na ocenę dobrą, oraz: analizuje wpływ antyku na narodziny nowej epoki podejmuje dyskusję na temat poglądów Erazma z Rotterdamu i Machiavellego Wymagania wykraczające (ocena celująca) Uczeń potrafi to, co na ocenę bardzo dobrą, oraz: wyjaśnia, jakie było podłoże różnicy pomiędzy periodyzacją renesansu w Europie i w Polsce omawia wpływ teorii heliocentrycznej Mikołaja Kopernika, wynalezienia druku i upadku Konstantynopola na kształtowanie się renesansu objaśnia wpływ filozofii Platona na myśl renesansową gatunku zapoczątkowanego przez Michela de Montaigne a podejmuje dyskusję na temat etyki w kontekście dzieła Niccola Machiavellego 37. Sztuka renesansu rozpoznaje dzieła sztuki renesansowej ogólnie wypowiada się na temat najważniejszych artystów odrodzenia (Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Rafael, Sandro Botticelli) Poezja religijna Jana Kochanowskiego czyta ze zrozumieniem Pieśń XXV z Ksiąg wtórych Kochanowskiego określa rodzaj liryki występujący w utworze wymienia cechy charakterystyczne stylu renesansowego i objaśnia je na przykładach prezentuje dzieła polskiego renesansu wyjaśnia znaczenie terminów: akt, portret, perspektywa, scenka rodzajowa, krużganki, miasto idealne, sfumato wskazuje podmiot liryczny oraz adresata lirycznego pieśni określa gatunek utworu i wskazuje na jego wskazuje i ilustruje przykładami najważniejsze tematy sztuki renesansowej omawia twórczość najważniejszych artystów odrodzenia (Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Rafael, Sandro Botticelli) RENESANS TEKSTY Z EPOKI interpretuje wiersz wyjaśnia, na czym polega renesansowy charakter utworu analizuje renesansowe dzieło sztuki charakteryzuje wpływ antyku na sztukę odrodzenia porównuje kreację Boga w pieśni z Jego obrazem w utworach średniowiecznych rozpoznaje rodzaj opisuje twórczość renesansowych artystów północnych analizuje i ocenia dzieła renesansowe muzyki XVI-wiecznej na podstawie indywidualnych poszukiwań wyjaśnia znaczenie wyrażenia Deus artifex i odnosi je do

26 WYKAZ TEKSTÓW WYMAGANYCH NA POZIOMIE PODSTAWOWYM KLASA I Poniższa lista zawiera wykaz tekstów literackich, których znajomość jest wymagana na poziomie podstawowym zgodnie z podstawą programową. Jeśli po zrealizowaniu planu na dany poziom zostaną godziny do dyspozycji nauczyciela, dopuszcza się omawianie lektury z kolejnej (wyższej) klasy. Pozostałe teksty literackie są dobierane przez nauczycieli stosownie do problematyki danej lekcji i służą ćwiczeniu kluczowych umiejętności wymaganych na poszczególne stopnie. Dowolność doboru tekstów kultury wynika z wymagań maturalnych, ponieważ zadania egzaminacyjne formułowane są na podstawie różnych tekstów, także spoza propozycji uwzględnionych w podstawie programowej. Służy to sprawdzeniu umiejętności interpretowania dowolnych tekstów kultury w ramach znanej uczniom konwencji. Gwiazdką wyróżniono te pozycje, których znajomość jest obligatoryjna na egzaminie maturalnym. KLASA I 1. Sofokles Król Edyp 2. Wybrane mity 3. Biblia wybrane fragm. ST i NT 4. *Bogurodzica 5. Lament świętokrzyski 6. Dzieje Tristana i Izoldy (fragmenty) 26

27 7. *Jan Kochanowski wybrane pieśni, treny inne niż w gimnazjum, psalm 8. M. de Cervantes Don Kichote fragment 9. W. Szekspir Makbet 10. J. Ch. Pasek Pamiętniki fragmenty 11. I. Krasicki wybrana satyra, bajki, Monachomachia fragm. 27