ROZWÓD I SEPARACJA. Jak wnieêç pozew o rozwód? Co to jest separacja? Stan prawny na dzieƒ 1 paêdziernika 2004 r.

Transkrypt

1 1 ROZWÓD I SEPARACJA Jak wnieêç pozew o rozwód? Co to jest separacja? Stan prawny na dzieƒ 1 paêdziernika 2004 r. Publikacja przygotowana dzi ki wsparciu finansowemu Unii Europejskiej

2 2 Informacje zawarte w broszurze pozwolà Paƒstwu znaleêç odpowiedzi na podstawowe pytania, które najcz Êciej zadajecie w sekretariatach sàdowych. O ewentualne porady prawne nale y zwróciç si do prawnika.

3 3 Co nale y zrobiç, aby rozpoczàç post powanie sàdowe o rozwód? W celu rozpocz cia procesu rozwodowego ma onek, który chce si rozwieêç, powinien z o yç pozew. Co powinien zawieraç pozew? Pozew powinien zawieraç nast pujàce dane: 1. imi, nazwisko i dok adny adres powoda, czyli osoby domagajàcej si orzeczenia rozwodu; 2. imi, nazwisko i dok adny adres pozwanego, czyli drugiego ma onka. W pozwie nale y okreêliç czego powód àda, tj.: 1. orzeczenia rozwodu i z czyjej winy, ewentualnie bez orzekania o winie; 2. orzeczenia o w adzy rodzicielskiej nad wspólnymi ma oletnimi dzieçmi; 3. orzeczenia o alimentach dla wspólnych ma oletnich dzieci. Ponadto mo na àdaç orzeczenia o: 1. podziale majàtku wspólnego; 2. sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania ma onków; 3. eksmisji jednego z ma onków ze wspólnego mieszkania. Pozew powinien zawieraç uzasadnienie, w którym nale y wskazaç przyczyny wystàpienia o rozwód.

4 4 Jak wnieêç pozew? Wzór pozwu znajdziesz na koƒcu ulotki. Pami taj! Z ó pozew w dwóch egzemplarzach i za àcz: 1. odpis zupe ny aktu ma eƒstwa, 2. odpisy aktów urodzenia dzieci, o ile sà ma oletnie, 3. zaêwiadczenie o dochodach. W pozwie powinieneê, oprócz elementów, które znajdziesz we wzorze, zg osiç dowody do rozpoznania na rozprawie, np. wskazaç Êwiadków. Po wniesieniu pozwu musisz oczekiwaç na ustalenie przez sàd wysokoêci wpisu tymczasowego i na wezwanie sàdu, op aciç wpis w wyznaczonym terminie. Wpis tymczasowy mo e wynosiç od 50 do 600 z otych. Pami taj! Je eli nie staç Ci na pokrycie kosztów procesu, mo esz wnieêç o zwolnienie od kosztów sàdowych i ustanowienie adwokata z urz du. Pe nomocnikiem w sprawie rozwodowej mo e byç tylko adwokat. Nie mo e nim byç radca prawny. Ustanowienie pe nomocnika nie jest obowiàzkowe. Ostateczny wpis okreêla sàd w wyroku, w którym orzeka o rozwodzie, majàc na uwadze stan majàtkowy stron obcià onych kosztami oraz stopieƒ zawi oêci sprawy.

5 5 Do jakiego sàdu nale y skierowaç pozew? Do sàdu okr gowego, w którego okr gu ma onkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania, o ile chocia jedno z ma onków stale w tym okr gu przebywa. W przeciwnym przypadku w aêciwym jest sàd miejsca zamieszkania pozwanego, a gdyby jego miejsce pobytu nie by o znane, sàd w aêciwy wed ug miejsca zamieszkania powoda. Co sàd bada w procesie o rozwód? Sàd bada, czy mi dzy ma onkami nastàpi zupe ny rozk ad po ycia i czy ma on charakter trwa y. W tym celu bada, czy mi dzy ma onkami istniejà, a jeêli nie istniejà, to od jak dawna, wi zi: psychiczna, fizyczna i majàtkowa. Sàd mo e odmówiç udzielenia rozwodu, je eli : dobro ma oletnich dzieci mog oby na tym ucierpieç, rozwodu àda ma onek wy àcznie winny, a drugi nie wyra a na to zgody. Po wniesieniu i op aceniu pozwu sàd wezwie ma onków na posiedzenie pojednawcze. Je eli strony nie pojednajà si, sàd wyznaczy rozpraw. Jak przebiega rozprawa? Na rozprawie musisz udowodniç wszelkie fakty, które przytaczasz.

6 6 Pami taj! Mo esz zg aszaç wszelkie dowody, za pomocà których chcesz udowodniç podnoszone fakty. Âwiadkami mogà byç Twoi najbli si krewni, np. rodzeƒstwo lub rodzice. Nie mo esz jednak wnioskowaç o przes uchanie swoich dzieci i wnuków, jeêli nie ukoƒczy y lat 17, a innych dzieci, jeêli nie ukoƒczy y lat 13. W ka dej sprawie o rozwód sàd obowiàzkowo przes uchuje ma onków. Pami taj S uchaj dok adnie pouczeƒ sàdu podczas rozprawy i czytaj uwa nie wszystkie pisma, które przesy a ci sàd oraz pouczenia znajdujàce si pod pismami. Sàd rozstrzyga o: O czym sàd rozstrzyga orzekajàc rozwód? rozwiàzaniu ma eƒstwa, w adzy rodzicielskiej nad wspólnymi ma oletnimi dzieçmi oraz alimentach dla wspólnych ma oletnich dzieci. Ponadto sàd mo e rozstrzygnàç o: podziale majàtku wspólnego, je eli przeprowadzenie podzia u nie spowoduje przed u enia czasu trwania procesu, sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania rozwiedzionych ma onków, eksmisji jednego z ma onków ze wspólnego mieszkania, podziale wspólnego mieszkania, albo przyznania

7 7 go jednemu z ma onków, je eli obie strony z o à taki wniosek, alimentach na rzecz ma onka. W wyroku sàd powinien okreêliç, czy i który ma onek ponosi win za rozk ad po ycia ma eƒskiego. Na zgodne àdanie ma onków sàd nie b dzie orzeka o winie. Jakie znaczenie ma orzeczenie winy przy rozwodzie? Orzeczenie o winie ma du e znaczenie, je eli chodzi o koniecznoêç p acenia po rozwodzie alimentów na rzecz drugiego z ma onków. Podstawowà zasadà jest, e ma onek uznany za wy àcznie winnego nie mo e àdaç alimentów. Ma onek, który nie zosta uznany za wy àcznie winnego i który znajduje si w niedostatku, mo e àdaç od drugiego ma onka alimentów. Je eli zaê jeden z ma onków zosta uznany za wy àcznie winnego i rozwód pociàga za sobà istotne pogorszenie sytuacji materialnej drugiego ma onka, wówczas na jego àdanie sàd mo e nakazaç ma onkowi winnemu p acenie alimentów. Obowiàzek p acenia alimentów by emu ma onkowi wygasa: z chwilà zawarcia nowego ma eƒstwa przez otrzymujàcego alimenty ma onka, w pi ç lat po orzeczeniu rozwodu, je eli zobowiàzanym jest ma onek, który nie zosta uznany za winnego rozk adu po ycia. Orzeczenie o winie nie ma wp ywu na obowiàzek p acenia alimentów na rzecz dzieci.

8 8 Czy w toku sprawy o rozwód mo e toczyç si sprawa o alimenty, podwy szenie alimentów lub dotyczàca pieczy nad ma oletnimi dzieçmi przed innym sàdem? Nie mo e. Je eli sprawa z wy ej wymienionego zakresu zosta a wniesiona, sàd rodzinny przekazuje jà do tego sàdu, w którym toczy si sprawa o rozwód. Jakie sà skutki orzeczenia rozwodu? Z chwilà rozwiàzania ma eƒstwa mi dzy ma onkami ustaje wspólnoêç majàtkowa, tzn. od tej pory dochody ka dego z ma onków bàdê nabyte przez nich rzeczy wchodzà w sk ad ich odr bnego majàtku. Je eli w sk ad majàtku wspólnego wchodzi spó dzielcze prawo do lokalu, byli ma onkowie powinni w ciàgu roku zdecydowaç, któremu z nich ma zostaç ono przyznane. Ma onek, który na skutek zawarcia zwiàzku ma eƒskiego zmieni nazwisko, mo e w ciàgu trzech miesi cy od rozwiàzania ma eƒstwa powróciç do poprzedniego nazwiska, sk adajàc odpowiednie oêwiadczenie przed kierownikiem Urz du Stanu Cywilnego. Rozwód a separacja Jakie sà najwa niejsze ró nice oraz podobieƒstwa mi dzy rozwodem a separacjà?

9 9 RÓ NICE: Separacja nie powoduje rozwiàzania ma eƒstwa. Separacja mo e byç zniesiona orzeczeniem sàdu, co powoduje ustanie jej skutków. Rozwód powoduje ostateczne rozwiàzanie ma eƒstwa. Ma onkowie pozostajàcy w separacji nie mogà zawrzeç innego ma eƒstwa. Po orzeczeniu separacji ma onek, który na skutek ma eƒstwa zmieni nazwisko, nie mo e wróciç do nazwiska rodowego. Ma onkowie po orzeczeniu separacji, je eli wymagajà tego wzgl dy s usznoêci, obowiàzani sà do wzajemnej pomocy, tak jak w ma eƒstwie. PODOBIE STWA: O separacji, podobnie jak o rozwodzie, musi orzec sàd. Orzeczenie zarówno separacji, jak i rozwodu powoduje ustanie mi dzy ma onkami wspólnoty majàtkowej. Sàd orzeka o w adzy rodzicielskiej nad ma oletnimi dzieçmi i mo e ograniczyç w adz jednego z rodziców zarówno przy rozwodzie, jak i przy separacji. Ma onek pozostajàcy w separacji, podobnie jak ma onek rozwiedziony, nie dziedziczy spadku w razie Êmierci drugiego ma onka.

10 10 Wzór pozwu rozwodowego (Niniejszy schemat jest tylko przyk adem pozwu, opartym na fikcyjnej historii.) Kraków, dn. 6 maja 2004 r. Sàd Okr gowy w Krakowie Wydzia XI Cywilno-Rodzinny Powódka: Maria Nowak, zam. ul. Asfaltowa Kraków Pozwany: Jan Nowak zam. ul. Brukowana Kraków Wnosz o: Pozew o rozwód 1. rozwiàzanie ma eƒstwa powódki Marii Nowak z pozwanym Janem Nowakiem, zawartego 21 paêdziernika 1975 roku w Urz dzie Stanu Cywilnego w Krakowie, nr aktu ma eƒstwa 1000/89 przez rozwód, bez orzekania o winie; 2. zasàdzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu wed ug norm przepisanych. Uzasadnienie: Strony zawar y zwiàzek ma eƒski w Krakowie w dniu 21 paêdziernika 1975 roku. Dowód: akt ma eƒstwa stron. Z tego ma eƒstwa w dniu 28 maja 1976 roku urodzi a si córka Sylwia Nowak, a 15 grudnia 1977 syn Krzysztof Nowak. Poczàtkowo ma eƒstwo stron uk ada o si dobrze. Strony tworzy y zgodnà rodzin, wychowywa y dzieci, dorabia y si majàtku.

11 11 Oko o 1990 roku stosunki mi dzy ma onkami zacz y si psuç. Powódka straci a prac w przedsi biorstwie paƒstwowym i zacz a wyje d aç do pracy do W och i Hiszpanii. W zwiàzku z dorastaniem dzieci potrzeby finansowe rodziny by y coraz wi ksze i wyjazdy te przed u a y si. Przed u ajàca si nieobecnoêç powódki w kraju powodowa a rozluênianie si wi zi duchowej pomi dzy ma onkami. Dowód: przes uchanie stron. Podczas d ugotrwa ego wyjazdu powódki w latach pozwany nawiàza romans z innà kobietà, który trwa do dziê. Od tego czasu ma eƒstwo stron by o w istocie fikcjà, utrzymywanà jedynie dla dobra dzieci. W tym czasie pozwany zaczà równie nadu ywaç alkoholu. Dowód: przes uchanie stron. Kiedy dzieci stron usamodzielni y si i za o y y w asne rodziny, co nastàpi o w latach , pozwany wyprowadzi si z domu i zamieszka z innà kobietà. W tej sytuacji oczywistym jest, e nastàpi trwa y i zupe ny rozk ad po ycia ma eƒskiego, a orzeczenie rozwodu jest uzasadnione. Dowód: przes uchanie stron. Majàc na uwadze, e strony nie majà ma oletnich dzieci, wnosz o ograniczenie post powania dowodowego do przes uchania stron. Maria Nowak Za àczniki: Odpis zupe ny aktu ma eƒstwa Odpis pozwu

12 12 Ministerstwo SprawiedliwoÊci Al. Ujazdowskie Warszawa tel. (22) Ministerstwo SprawiedliwoÊci, paêdziernik 2004 Publikacja finanasowana ze Êrodków pomocowych Unii Europejskiej w ramach projektu PHARE nr PL2002/