Formy prowadzenia działalności gospodarczej :46:03

Transkrypt

1 Formy prowadzenia działalności gospodarczej :46:03

2 2 Zrozumienie zasad rządzących poszczególnymi formami prowadzenia działalności gospodarczej w USA ułatwi polskim przedsiębiorcom wybór odpowiedniej formy prowadzenia działalności gospodarczej w USA, jak również pomoże uniknąć nieporozumień w kontaktach z amerykańskimi kontrahentami. UWAGA: Ponieważ wiele form prawnych prowadzenia działalności gospodarczej w USA ma swój polski odpowiednik, dla ułatwienia posługujemy się nazwami ich polskich odpowiedników (np. limited liability company to spółka z ograniczoną odpowiedzialnością). Należy jednak pamiętać, że są to firmy amerykańskie, podlegające prawu amerykańskiemu i często różniące się od polskich podmiotów prawnych. Nie należy zakładać, że tylko dlatego że spółka jest np. amerykańską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, amerykańskie przepisy jej dotyczące, np. związane z reprezentacją spółki czy też zarządzaniem spółką, są identyczne do przepisów polskich. Polskimi nazwami posługujemy się jedynie dla syntetycznego ujęcia głównych cech tej formy prawnej. Zrozumienie zasad rządzących poszczególnymi formami prowadzenia działalności gospodarczej w USA ułatwi polskim przedsiębiorcom wybór odpowiedniej formy prowadzenia działalności gospodarczej w USA, jak również pomoże uniknąć nieporozumień w kontaktach z amerykańskimi kontrahentami. Jeżeli polski przedsiębiorca decyduje się na założenie w USA firmy, po zapoznaniu się z formami prowadzenia działalności na tym rynku, powinien przygotować szczegółowe plany działalności, w tym zasięg terytorialny oraz zasady dysponowania zyskiem wypracowanym w USA. Z tym planami, oraz wstępnym rozeznaniem co do formy prawnej najbardziej odpowiadającej przedsiębiorcy, firma powinna zgłosić się do kancelarii prawnej w USA, w celu sfinalizowania wyboru formy prawnej oraz załatwienia formalności związanych z założeniem firmy. Formy prowadzenia działalności gospodarczej w USA Działalność gospodarczą w USA na mniejszą skalę można prowadzić bezpośrednio zza granicy (bez osobnej firmy w USA), bądź poprzez mniejszą jednostkę organizacyjną typu filia bądź oddział. Czasami, zależnie od stanu, działalności prowadzonej bezpośrednio zza granicy nie trzeba rejestrować. W przypadku powołania oddziału lub filii w USA, w większości stanów należy ją zgłosić do odpowiednich organów. Jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się na bardziej stałą obecność na rynku amerykańskim decydując się na założenie w USA firmy, podstawowymi formami prowadzenia działalności gospodarczej w USA są: działalność na podstawie wpisu do ewidencji (sole proprietorship), spółka cywilna (general partnership), spółka komandytowa (limited partnership), spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (limited liability company), korporacja/spółka akcyjna (corporation), oraz mniej popularne formy, jak: o spółka partnerska (limited liability partnership) oraz o spółka partnersko-komandytowa (limited liability limited partnership).

3 3 A. Qualification to do business (Prowadzenie Działalności Gospodarczej w Stanie przez Przedsiębiorcę Zagranicznego Filia i Oddział) Prawo większości stanów nie wyróżnia pojęć filii, oddziału, czy przedstawicielstwa. W myśl prawa większości stanów, albo firma zagraniczna prowadzi w stanie działalność gospodarczą, albo nie. Na ogół, oddziały, przedstawicielstwa, bądź filie nie mają własnego statusu prawnego. Jeżeli firma prowadzi w stanie działalność gospodarczą, zwykle powinna zarejestrować się w odpowiednim urzędzie stanowym, którym na ogół jest stanowy (nie federalny) Departament Stanu. Proces ten zwykle określa się mianem qualification to do business. Prawa wielu stanów różnią się tym, co uważają za prowadzenie działalności gospodarczej w danym stanie. Wiele prostych czynności związanych z działalnością handlową, np. odbywanie zebrań organów spółek w danym stanie, założenie konta bankowego, prowadzenie sprzedaży poprzez niezależnych dystrybutorów, niektóre formy oferowania produktów czy usług na rynku lokalnym (np. pod warunkiem, że wszystkie umowy muszą być wpierw zatwierdzone przez główne biuro firmy w Polsce), zaciąganie lub nabycie długu, utworzenie czy nabycie ograniczonych praw rzeczowych, zawieranie pojedynczych umów, bądź nabycie nieruchomości nie są traktowane jako prowadzenie działalności gospodarczej. Niektóre stany (np. Floryda) wyliczają jakiego typu działalność nie uważa się za prowadzenie działalności gospodarczej, a pozostałą działalność traktuje się jako działalność gospodarczą którą należy zarejestrować. W innych stanach (np. Nowy Jork), prowadzenie działalności gospodarczej nie zostało zdefiniowane ustawowo i zostało dopracowane przez orzecznictwo sądowe. W większości stanów, jeżeli firma ma biura, pracowników, konta bankowe i zawiera umowy na miejscu, oznacza to, że prowadzi działalność w tym stanie. Proces rejestracji jest zwykle prosty i zasadza się na wypełnieniu formularza, przedłożeniu dowodu zarejestrowania firmy w Polsce, mianowania przedstawiciela do otrzymywania pism procesowych w imieniu firmy i uiszczeniu opłaty, która wynosi od stu do kilkuset dolarów, zależenie od stanu oraz formy prawnej spółki polskiej. Szczegółowe konsekwencje zarejestrowania bądź niezarejestrowania działalności gospodarczej w danym stanie zależą od stanu. W większości stanów zarejestrowanie działalności powoduje, że zarejestrowana firma zagraniczna traktowana jest jako firma lokalna; w związku z czym można ją pozwać w stanie w którym jest zarejestrowana. Zarejestrowanie będzie rodzić konsekwencje podatkowe w tym stanie, a spółki kapitałowe będą zwykle musiały składać roczny raport z działalność w każdym stanie, w którym są zarejestrowane. Konsekwencje niezarejestrwowania działalności, gdy w myśl przepisów stanowych działalność powinna była zostać zarejestrowana, również zależą od stanu. W większości stanów, firma zagraniczna traci prawo do odwoływania się do sądów; jest to bardzo bolesne, gdyż lokalni kontrahenci mogą mieć świadomość, iż ich kontrahent z Polski nie zarejestrował się, w związku z czym wszelkie naruszenie umów z nim zawartych może pozostać bezkarne. W innych stanach członkowie zarządu ponoszą odpowiedzialność osobistą za długi spółki, bądź spółka ponosi karę za każdy dzień zwłoki. B. Sole proprietorship (Osoba Fizyczna Prowadząca Działalność Gospodarczą na Podstawie Wpisu do Ewidencji) W skrócie Podstawową formą prowadzenia działalności gospodarczej w Stanach Zjednoczonych przez mniejszych przedsiębiorców jest, podobnie jak w Polsce, osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji (sole proprietorship). W praktyce, forma to zarezerwowana jest dla osób fizycznych (ewentualnie małżeństw) i nie stwarza korzystnych warunków dla firm prowadzonych przez kilka osób. Pojawiają się trudności z

4 4 pozyskaniem kapitału, dzieleniem zysku, strat, od odpowiedzialności oraz zarządzanie między osobami zaangażowanymi w prowadzenie działalności. Założenie firmy Szczególne wymagania dotyczące rejestracji działalności gospodarczej zależą od stanu, w którym działalność będzie prowadzona. W uproszczeniu, należy jedynie zgłosić prowadzenie działalności gospodarczej do odpowiedniego urzędu (na ogół jest nim stanowy Departament Stanu).W niektórych stanach, nie ma nawet tego wymogu. Odpowiedzialność za długi Podobnie jak w Polsce, osoba fizyczna prowadząca działalność na podstawie wpisu do ewidencji jest w pełni odpowiedzialna za długi firmy. Prawo nie rozróżnia między majątkiem firmy i majątkiem osobistym przedsiębiorcy. Cały majątek osobisty przedsiębiorcy, w tym majątek posiadany za granicą, np. w Polsce, może stanowić przedmiot zaspokojenia wierzycieli, nawet, jeżeli nie ma żadnego związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (np. obrazy, samochód używany dla celów rodzinnych, nieruchomość, oszczędności zgromadzone na koncie w Polsce mogą stanowić przedmiot postępowania egzekucyjnego za długi firmy w USA). Zarządzanie firmą Firmą zarządza właściciel, czyli osoba fizyczna, która zgłosiła prowadzenie działalności. Pozostałe osoby, niezależnie od swojego wkładu finansowego w firmę nie mają zagwarantowanych żadnych praw do zarządzania firmą. Właściciel może zatrudnić pracowników i im powierzyć kierowanie firmą. UWAGA: Jeżeli osoba prowadząca działalność gospodarczą dopuszcza osoby trzecie do współzarządzania firmą, może się pojawić pytanie, czy firma nie stała się de facto spółką cywilną (general partnership). W takim przypadku, osoby biorące udział w zarządzaniu mogą stać się de facto wspólnikami, ze wszelkimi wynikającymi z tego konsekwencjami. Opodatkowanie Według prawa amerykańskiego, dochody z prowadzenia działalności gospodarczej przez osobę fizyczną opodatkowane są łącznie z pozostałymi dochodami właściciela z innych źródeł. Dochód opodatkowuje się niezależnie od tego, czy właściciel je,,wyciągnął" z firmy czy nie. UWAGA: Między innymi tym rożni się prowadzenie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną, od działalności prowadzonej w postaci spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (LLC) lub spółki akcyjnej (corporation). W przypadku spółek LLC lub korporacji, jeżeli dochody nie zostaną wypłacone wspólnikom lecz zostaną w firmie, nie zostają opodatkowane jako dochód wspólnika.

5 5 C. General partnership (Spółka cywilna) W skrócie Amerykańska spółka cywilna (partnership), podobnie jak w Polsce, jest podstawową formą prowadzenia działalności gospodarczej na małą skalę. Jej podstawowymi cechami są: (1) kilku współwłaścicieli (wspólników), (2) pełna odpowiedzialność każdego wspólnika za długi firmy, oraz (3) opodatkowanie wspólników, a nie spółki. W większości stanów, spółka cywilna ma podmiotowość prawną. Założenie firmy Szczegółowe wymagania dotyczące rejestracji spółki cywilnej różnią się zależnie od stanu. Wspólnikami w spółce cywilnej mogą być osoby fizyczne, jak i osoby prawne (zarówno spółki kapitałowe jak i osobowe). Umowa spółki Umowa spółki jest bardzo istotna, gdyż w niej reguluje się wszystkie kwestie związane z wewnętrznymi relacjami między wspólnikami. Między innymi, w umowie spółki należy ustalić (1) zasady zarządzania firmą, (2) zasady dzielenia się zyskiem oraz pokrywania strat przez wspólników, (3) wysokość wkładu poszczególnych wspólników, (4) czy wspólnicy mogą wykluczyć wspólnika ze spółki i jeśli tak, to w jakich okolicznościach i (5) inne. W przypadku nieustalenia tych kwestii w umowie, zastosowanie będą miały zasady ogólne (wynikające z ustawodawstwa, oraz orzecznictwa stanowego) obowiązującego w danym stanie. UWAGA: Niepodpisanie umowy spółki nie oznacza, iż umowa spółki nie została zawarta ustnie bądź przez czyny dokonane. W niektórych przypadkach sąd może uznać, iż kilku przedsiębiorców prowadzi spółkę cywilną, mimo, iż nigdy nie podpisali umowy spółki ani nie uważali prowadzonej działalności za spółkę. Sąd może jednak przeanalizować stosunki między współpracującymi przedsiębiorcami (między innymi ich wkład w prowadzoną działalność, zasady dzielenia się zyskiem bądź zasady współzarządzania firmą) i uznać, iż prowadzona przez nich działalność jest spółką. Konsekwencją takiego orzeczenia jest rozciągnięcie pełnej odpowiedzialności na wszystkich wspólników. Dlatego też, w przypadku nawiązania bliskich kontaktów handlowych z partnerem i bieżącego zaangażowania w jego działalność gospodarczą, należy jasno określić stosunki między obiema stronami. Zgłoszenie Prowadzenie działalności gospodarczej należy zgłosić do odpowiedniego urzędu (na ogół, stanowy Departament Stanu). Rozwiązanie firmy Przypadki, w których spółka może zostać rozwiązana powinny zostać uregulowane w umowie spółki. W przypadku braku szczegółowych uregulowań umownych, zastosowanie będą miały przepisy ustawowe danego stanu. Uogólniając, spółka może zwykle ulec rozwiązaniu z powodu (1) wystąpienia jednego wspólnika ze spółki (dissociation), (2) śmierci jednego ze wspólników, (3) rozwiązania spółki decyzją wspólników, bądź (4) upływu okresu, na jaki spółka została zawarta. W niektórych stanach, spółka zostaje rozwiązana z mocy prawa, gdy wspólnik wystąpi ze spółki bądź umrze. W innych, rozwiązanie spółki w takiej sytuacji zależałoby od tego, czy

6 6 spółka została zawarta na okres ograniczony, czy nieograniczony. W jeszcze innych stanach, wspólnik może wystąpić ze spółki, nie powodując rozwiązania spółki. Co więcej, w niektórych stanach, jeżeli spółka została zawiązana na czas oznaczony, bądź do wykonania określonego zadania, doprowadzenie do rozwiązania spółki (np. przez wystąpienie) może zostać potraktowane jako naruszenie umowy z pozostałymi wspólnikami, co może pociągnąć za sobą odpowiedzialność wspólnika występującego ze spółki za szkody wyrządzone pozostałym wspólnikom przez rozwiązanie spółki. Ze względu na dużą liczbę niewiadomych, przypadki, w których spółka ulega rozwiązaniu, oraz skutki prawne rozwiązania powinny zostać opisane w umowie spółki. Odpowiedzialność za długi Wierzyciele spółki cywilnej mogą zaspokoić swe wierzytelności nie tylko z majątku firmy, ale również z majątku osobistego każdego wspólnika. Każdy wspólnik jest w pełni odpowiedzialny wobec osób trzecich za długi firmy, niezależnie od swojego wkładu, udziału w zyskach, czy nawet umownie ustalonego udziału w stratach. Aczkolwiek zwykle wierzyciele występują do spółki o zaspokojenie długów, mogą się o to również zwrócić bezpośrednio do wspólnika. W przypadku zaspokojenia długu spółki przez wspólnika, wspólnik może domagać się od spółki pokrycia spłaconego długu (indemnification). Odpowiedzialność wspólników za długi spółki cywilnej rozciąga się do całego majątku osobistego wspólników, nawet tego położonego za granicą, nie związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej. Co więcej, odpowiedzialność ta nie może być umownie ograniczona. Jeżeli wspólnicy umówią się w umowie spółki do ograniczenia swojej odpowiedzialności wg pewnego schematu (np. każdy z czterech wspólników pokryje 25% długu), ustalenia te nie są wiążące wobec osób trzecich, które nadal mogą domagać się zaspokojenia długu przez tylko jednego wspólnika. W takich przypadkach, wspólnikowi zaspokajającemu całość długu przysługuje roszczenie regresyjne wobec pozostałych wspólników. Wspólnicy powinni określić zasady dzielenia się zyskiem, oraz pokrywania strat w umowie. W przypadku nieustalenia tych kwestii w umowie, zastosowanie będą miały przepisy stanowe. W niektórych stanach, domniemywa się, że udział wspólnika w zysku oraz stratach spółki jest proporcjonalny do wniesionego wkładu. W innych stanach, domniemywa się, że wspólnicy dzielą się zyskiem oraz stratami równomiernie, niezależnie od wkładu. Przepisy stanowe różnią się, co do zasad regulujących pozywania spółki przez wierzycieli. W niektórych stanach, aby dokonać egzekucji z majątku wspólnika, wierzyciel musi pozwać oraz otrzymać tytuł egzekucyjny również przeciwko spółce jak i wszystkim wspólnikom. W innych stanach, wierzyciel może żądać egzekucji z majątku wspólnika dopiero po nieudanych próbach zaspokojenia się z majątku spółki. W niektórych stanach zasady odpowiedzialności wspólników za długi spółki zależą od podstawy prawnej długu - np. za długi wynikające z czynów niedozwolonych wspólnicy odpowiadają łącznie i solidarnie, a za długi umowne, nie. Zarządzanie firmą W uproszczeniu, każdy ze wspólników ma prawo zarządzania firmą, oraz zawierania umów w jej imieniu, niezależnie od swego wkładu/udziału w stratach, chyba, że partnerzy umówią się, aby inaczej uregulować te kwestie. W praktyce, zarządzanie spółką przez wszystkich wspólników może być uciążliwe. Dlatego też wspólnicy powinni już w umowie spółki określić szczegółowe zasady zarządzania spółką. Między innymi mogą oddelegować zarządzanie jednemu bądź kilku ze wspólników lub powołać komitet zarządzający", na wzór zarządu w spółkach kapitałowych.

7 7 UWAGA: Amerykańska spółka cywilna cechuje się istnieniem bliskich więzów między wspólnikami. Z mocy prawa, wspólnicy zobowiązani są do uczciwości (honesty), dobrej wiary (good faith), oraz sprawiedliwego obchodzenia się ze sprawami spółki, gdy interes wspólników i spółki może kolidować (fair dealing) (w skrócie, określa się te obowiązki jako fiduciary duties"). Wspólnicy nie mogą działać na szkodę firmy, czy też nie mogą dopuścić do konfliktu między swoim dobrem, a dobrem spółki. Na przykład, jeżeli w ramach prowadzenia spraw spółki, wspólnik dowie się o intratnej okazji, musi się podzielić tą informacją ze spółką i pozostałymi wspólnikami i nie może skorzystać z tej okazji samemu. Naruszenie fiduciary duties rodzi odpowiedzialność majątkową. Opodatkowanie Spółka cywilna nie płaci federalnego podatku dochodowego. Płacą go natomiast wspólnicy. Pod koniec roku podatkowego, spółka składa formularz, w którym informuje urząd podatkowy ile zysku bądź strat przypadło na każdego z partnerów. Wspólnicy, składając własne zeznania podatkowe, uwzględniają dochód lub straty przypadające na nich z tytułu uczestnictwa w spółce. W przypadku strat, wspólnik może sobie odpisać straty od dochodu uzyskanego z innych źródeł. D. Limited partnership (LP) (Spółka komandytowa) W skrócie Spółka komandytowa (limited partnership) nie jest popularną formą prowadzenia działalności gospodarczej w Stanach Zjednoczonych. Jej zastosowanie ogranicza się na ogół do przedsiębiorstw inwestujących w nieruchomości (np. wydobycie surowców naturalnych, centra handlowe i biurowce), głównie ze względu na korzystne zasady opodatkowania i amortyzacji. Podobnie jak polska spółka komandytowa, amerykańska spółka komandytowa składa się z co najmniej jednego komplementariusza (general partner), oraz jednego komandytariusza (limited partner). Założenie firmy Wspólnikami w spółce komandytowej mogą być zarówno osoby fizyczne jak i osoby prawne. W praktyce, ze względu na przedmiot działalności spółek komandytowych w Stanach Zjednoczonych, komplementariuszami spółek komandytowych LP są osoby prawne. Dość często, komandytariuszami są udziałowcy, akcjonariusze, bądź nawet członkowie zarządu spółki, która jest komplementariuszem. Spółkę komandytową zakłada się podobnie jak spółkę cywilną (general partnership) z jednym wyjątkiem. Spółka komandytowa musi złożyć w odpowiednim urzędzie (zależnie od stanu, w Departamencie Stanu, bądź w jednym z urzędów lokalnych) zaświadczenie o ograniczonej odpowiedzialności (certificate of limited liability). Firma spółki komandytowej powinna również zawierać wersję słowa limited, informując osoby trzecie o ograniczonej odpowiedzialności komandytariusza. UWAGA: Złożenie certificate of limited liability w odpowiednim urzędzie jest bardzo istotne, gdyż w przypadku, gdy spółka nie zarejestruje się jako spółka komandytowa LP, stanie się zwykłą spółką cywilną, w której wszyscy wspólnicy (nawet komandytariusze) odpowiadają w pełni za długi spółki.

8 8 Rozwiązanie firmy Zasady rozwiązania spółki komandytowej są analogiczne do spółki cywilnej. Odpowiedzialność za długi Spółka komandytowa składa się z komplementariuszy (general partners) oraz komandytariuszy (limited partners). Komplemenatriusze odpowiadają w pełni całym swoim majątkiem za długi spółki, na identycznych zasadach co wspólnicy w zwykłej spółce cywilnej. Natomiast komandytariusze nie odpowiadają w ogóle za długi spółki. UWAGA: Jeżeli komandytariusz, na skutek udzielania się w zarządzanie spółką, utraci swój status komandytariusza, odpowiada on na tych samych zasadach co komplementariusz, tj. odpowiada całym majątkiem. Zarządzanie firmą Spółką komandytową LP kierować mogą tylko komplementariusze (general partners). W przypadku, gdy komplementariuszem jest osoba prawna, spółką zarządzać będzie w jej imieniu jej zarząd, bądź osoby mianowane przez tą osobę prawną. Jeżeli spółka ma kilku komplementariuszy, mogą oni, podobnie jak w spółce cywilnej, ustalić umownie zasady zarządzania i reprezentowania firmy na zewnątrz, upoważniając jednego lub kilku wspólników do zarządzania spółką, bądź powołując w tym celu specjalny komitet wspólników, na podobieństwo zarządu w spółkach kapitałowych. UWAGA: Komandytariusze mogą utracić swój status komandytariusza" i stając się komplementariuszami, w pełni odpowiadać za długi spółki. Ma to miejsce, gdy udzielają się oni aktywnie w zarządzanie spółką. W niektórych stanach, jakikolwiek, udział w zarządzaniu spółką powoduje utratę ochrony. W innych, komandytariusz może podjąć ograniczone kroki w zakresie kierowania sprawami spółki. W jeszcze innych, komandytariusz będzie odpowiadał za długi spółki jak komplementariusz tylko, gdy poda się za komplementariusza wobec osób trzecich. E. Limited liability company (LLC) (Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) W skrócie Amerykańska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, aczkolwiek zbliżona do polskiej spółki z o.o., różni się od niej w dwóch zasadniczych aspektach. Po pierwsze, spółka LLC może być kierowana bądź przez zarząd (podobnie jak sp. z o.o.), bądź bezpośrednio przez udziałowców (podobnie jak spółka cywilna). Po drugie, o ile udziałowcy nie ustalą inaczej, spółka LLC nie płaci federalnego podatku dochodowego, płacą go natomiast wspólnicy. Obie te cechy zbliżają spółkę LLC do polskiej spółki cywilnej. Od polskiej spółki cywilnej różni jednak spółkę LLC brak odpowiedzialności materialnej wspólników za długi spółki, oraz możliwość powołania organów w spółce (zarządu czy rady nadzorczej). Założenie spółki

9 9 Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością może założyć jeden, bądź wielu udziałowców. Udziałowcami mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i prawne. Osobę zakładającą spółkę typu LLC nazywa się organizer. Nazwa spółki (Firma) Nazwę spółki (firmę) rejestruje się zwykle na szczeblu stanowym. Zwykle Departament Stanu prowadzi list firm prowadzących działalność w danym stanie. Przed złożeniem Articles of Organization, należy sprawdzić, czy inna spółka nie korzysta już z danej nazwy. Ponadto każdy stan wprowadza pewne ograniczenia co do dopuszczalnych nazw. W przypadku spółki LLC, nazwa zwykle będzie musiała zawierać słowa,,company", oraz jakąś wersję słowa limited informującą osoby trzecie, że przedsiębiorstwo prowadzone jest w formie spółki LLC. Większość stanów dopuszcza,,llc, LC,,,Ltd. Co.,,,Limited Liability Company, bądź Limited Company. Articles of Organization W Articles of Organization umieszcza się podstawowe informacje dotyczące spółki, między innymi (1) nazwę spółki (firmę), (2) imię, nazwisko i adres przedstawiciela spółki upoważnionego do odbierania pism sądowych w imieniu spółki, (3) adres oficjalnej siedziby spółki (może to być np. miejsce zamieszkania przedstawiciela), (4) cel spółki (określony bardzo ogólnie), (5) sposób zarządzania spółką (czy spółka będzie zarządzana bezpośrednio przez udziałowców, czy też przez zarząd), (6) imię, nazwisko i adres udziałowców, oraz - jeżeli spółka będzie zarządzana przez zarząd - członków zarządu, (7) siedzibę spółki, (8) czas trwania spółki, oraz (9) podpis osoby zakładającej spółkę. Articles of Organization składa się w odpowiednim organie stanowym, zwykle w Departamencie Stanu. Opłata (filing fee) Przy złożeniu Articles of Organization, bądź dodatkowych dokumentów, należy uiścić stosowną opłatę. W niektórych stanach, pobiera się opłatę od całości; w innych, od każdego dokumentu. W większości stanów, opłaty te łącznie wahają się w granicach $100-$250. Dodatkowe wymogi formalne Niektóre stany wymagają dodatkowych dokumentów (np. pisemnej zgody przedstawiciela upoważnionego przez spółkę do odbierania pism sądowych w imieniu spółki na objęcie tej funkcji), bądź czynności (np. opublikowania zawiadomienia o powołaniu spółki w prasie lokalnej). Umowa spółki (Operating Agreement) W Operating Agreement umieszcza się wszelkie istotne postanowienia dotyczące stosunków wewnętrznych panujących w spółce. Operating Agreement pełni więc rolę podobną co umowa spółki w spółce cywilnej, bądź regulamin wewnętrzny (bylaws) w spółce akcyjnej. W wielu stanach, jeżeli spółka jest jednoosobowa, Operating Agreement jest zbędny. W Operating Agreement określa się między innymi (1) wkład poszczególnych wspólników do spółki, (2) zasady obliczania udziału poszczególnych udziałowców w spółce, (3) sposób zarządzania spółką (zarząd, czy udziałowcy), (4) zasady podejmowania decyzji przez osoby zarządzające spółką (np. wymagana większość), (5) udział poszczególnych udziałowców w zysku i stratach firmy, (6) zasady podejmowania decyzji o dokonaniu wypłat z zysku, (7) zasady opodatkowania (,,pass-through czy opodatkowanie spółki), (8) zbywalność udziałów w spółce, (9) zasady na jakich nowi udziałowcy mogą wejść do spółki, (10) zasady na jakich wspólnik może wystąpić ze spółki, (11) czy wspólnicy mogą prowadzić działalność konkurencyjną wobec spółki i (12) inne. Zarząd Jeżeli założyciele zadecydują, że spółka będzie zarządzana nie bezpośrednio przez udziałowców, lecz przez zarząd, należy niezwłocznie powołać zarząd zgodnie z zasadami określonymi w Operating Agreement. Nowopowołany zarząd powinien ratyfikować wszelkie umowy zawarte przez założycieli (np. umowę najmu, bądź

10 10 umowy z pracownikami spółki), oraz podjąć uchwałę o otworzeniu konta w banku. Odpowiedzialność za długi Za długi spółki odpowiedzialna jest spółka. Udziałowcy nie odpowiadają swoim majątkiem prywatnym za długi spółki. UWAGA: Ponieważ spółka LLC jest nową formą prawną, nie jest jeszcze jasne czy w niektórych stanach odpowiedzialność udziałowców spółki LLC nie może zostać rozciągnięta zgodnie z zasadą piercing the corporate veil podobnie jak w spółce akcyjnej. [Prosimy zapoznać się z rozdziałem F. Spółka akcyjna, Odpowiedzialność za Długi] Zarządzanie firmą W odróżnieniu od polskiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, prawo większości stanów przewiduje dwa sposoby zarządzania spółką LLC: bezpośrednio przez udziałowców, lub przez zarząd (management). Wybór sposobu zarządzania powinien zostać dokonany już w umowie spółki (Operating Agreement). W przypadku braku postanowień umownych, zastosowanie będą miały przepisy ustawowe danego stanu. W części stanów, domniemywa się, że spółką zarządzać będą udziałowcy. W innych, zakłada się, ze powołany zostanie zarząd. Większość mniejszych firm preferuje model, w którym spółką zarządzają bezpośrednio wspólnicy. Czasami jednak (szczególnie, gdy w spółkę chcą zainwestować tzw. inwestorzy pasywni, którzy nie chcą się zajmować prowadzeniem spraw spółki) celowym jest powołanie zarządu. UWAGA: Jeżeli część udziałowców w spółce LLC nie uczestniczy w zarządzaniu spółką i są oni tzw. pasywnymi inwestorami, może pojawić się konieczność zarejestrowania udziałów przez nich objętych jako papierów wartościowych ("securities"). Federalne i stanowe prawo papierów wartościowych reguluje zasady wg których określa się, kiedy inwestycja w spółkę stanowi nabycie papieru wartościowego. Uznanie udziału za papier wartościowy pociąga za sobą daleko idące konsekwencje wynikające z prawa papierów wartościowych. Opodatkowanie Zasady opodatkowania spółki LLC zależą od stanu w którym została utworzona, od liczby wspólników, a także od wyboru wspólników. W większości przypadków, spółka LLC nie płaci federalnego podatku dochodowego i podobnie jak w przypadku spółki cywilnej, bądź spółki akcyjnej typu S, informuje jedynie federalny urząd podatkowy o dochodach bądź stratach przypadających na każdego z udziałowców w danym roku. Federalny podatek dochodowy płacą natomiast udziałowcy. W przypadku strat, udziałowcy mogą odliczyć przypadające na nich straty od dochodu uzyskanego z innych źródeł. Aczkolwiek opodatkowanie udziałowców LLC, a nie samej spółki, jest postrzegane jako główna zaleta LLC,

11 11 możliwe jest również obranie modelu, w którym to LLC będzie opodatkowana. Przy tym modelu, dochód spółki opodatkowany jest na szczeblu spółki i wypłacenie udziałowcom zysku w postaci dywidendy doprowadzi do ponownego opodatkowania tej części zysku na szczeblu udziałowców. Jednoosobowa spółka LLC może też zostać opodatkowana jako osoba fizyczna. F. Corporation Spółka akcyjna W skrócie Amerykańska spółka akcyjna różni się zasadniczo od spółki akcyjnej w prawie polskim i jest formą o wiele bardziej elastyczną niż jej polski odpowiednik. Ponieważ prawa wielu stanów różnią się w sposób zasadniczy, a także przewidują różnego rodzaju podtypy spółek akcyjnych, bardzo istotne jest zapoznanie się z prawem danego stanu przed założeniem spółki. Spółka akcyjna jest osobą prawną, niezależną od swoich akcjonariuszy. W przeciwieństwie do innych form prowadzenia działalności gospodarczej, prawo zakłada, że akcjonariusze w amerykańskiej spółce akcyjnej nie udzielają się w sposób trwały w działalności spółki. Założenie firmy Amerykańskie spółki akcyjne zakładane są przez tzw. założycieli (founders, incorporators, bądź promoters), którzy przygotowują dokumenty związane z założeniem spółki, składają je w odpowiednim urzędzie i po uchwaleniu zarządu firmy, ich rola się w zasadzie kończy. Szczegółowe wymagania dotyczące rejestracji spółki akcyjnej różnią się zależnie od stanu w którym działalność będzie prowadzona oraz od podtypu spółki, którą się zakłada. Nazwa spółki (Firma) Nazwę spółki (firmę) rejestruje się zwykle na szczeblu stanowym. Zwykle Departament Stanu prowadzi listę firm operujących w danym stanie. Przed złożeniem Articles of Incorporation, należy sprawdzić, czy inna firma nie korzysta już z danej nazwy. Ponadto każdy stan wprowadza pewne ograniczenia co do dopuszczalnej nazwy spółki akcyjnej, która zwykle będzie musiała zawierać słowa company, bądź,,corporation", bądź incorporated, informujące osoby trzecie iż przedsiębiorstwo prowadzone jest w formie spółki akcyjnej. Articles of Incorporation Podstawowym dokumentem przy zakładaniu spółki akcyjnej jest Articles of Incorporation.Aczkolwiek przepisy stanowe mogą się różnić, w Articles of Incorporation określa się zwykle (1) założycieli spółki, (2) nazwę spółki (firmę), (3) cel spółki (określony bardzo ogólnie), (4) przedstawiciela upoważnionego do otrzymywania pism sądowych w imieniu spółki, (5) adres oficjalnej siedziby spółki oraz (6) liczbę akcji, które spółka może wydać. Często prawo stanowe wymaga, aby spółka określiła w Articles of Incorporation czy określone przepisy ustawowe (np. dotyczące prawa poboru, bądź kworum) mają do niej zastosowanie. W Articles of Incorporation należy również umieścić wszelkie postanowienia, które nie są typowe dla spółki akcyjnej (np. daleko idące ograniczenie praw akcjonariuszy), aby nikt nie mógł powoływać się na nieznajomość tych postanowień. Jeżeli spółka ogranicza odpowiedzialność majątkową członków zarządu za naruszenie pewnych zasad prowadzenia spraw spółki, spółka powinna umieścić taką informację w Articles of Incorporation. Articles of Incorporation składa się w odpowiednim urzędzie, zwykle w Departamencie Stanu. Wiele stanów udostępnia wzorce Articles of Incorporation. Opłata (filing fee) Przy złożeniu Articles of Incorporation bądź innych dodatkowych dokumentów, należy uiścić stosowną opłatę. W niektórych stanach, pobiera się opłatę od całości; w innych, pobiera się opłaty od każdego dokumentu

12 12 oddzielnie. W większości stanów, opłaty za całość łącznie wahają się w granicach $100-$250. Dodatkowe wymogi formalne Niektóre stany wymagają również dodatkowych dokumentów (np. pisemną zgodę przedstawiciela upoważnionego przez spółkę do odbierania pism sądowych w imieniu spółki na objęcie tej funkcji), bądź czynności (np. złożenie Articles of Incorporation w urzędzie lokalnym właściwym ze względu na siedzibę spółki, bądź opublikowania Articles of Incorporation lub innego zawiadomienia o powołaniu spółki w prasie lokalnej). Aczkolwiek w większości stanów w zasadzie nie ma obowiązku opłacenia kapitału akcyjnego, w niektórych stanach jest. Zarząd (directors, board of directors) Zależnie od stanu, pierwszy zarząd ustanawiają założyciele już w Articles of Incorporation, bądź dopiero po złożeniu Articles of Incorporation w odpowiednim urzędzie. Niezwłocznie należy odbyć pierwsze zebranie zarządu. Zarząd powinien ratyfikować wszelkie umowy zawarte przez założycieli (np. umów najmu, bądź umowy z pracownikami spółki), uchwalić Bylaws, mianować officers spółki, określić format akcji spółki, dokonać emisji akcji, oraz podjąć uchwałę o otworzeniu konta w banku. Regulamin wewnętrzny (Bylaws) Regulamin wewnętrzny spółki (Bylaws), zawiera postanowienia, które w Polsce zamieszcza się zwykle w umowie spółki. W Bylaws określa się między innymi (1) prawa akcjonariuszy, (2) zasady powoływania zgromadzeń akcjonariuszy, (3) zasady podejmowania decyzji przez akcjonariuszy (kworum, większość wymagana do podejmowania określonych decyzji, czy dopuszcza się podejmowanie decyzji na odległość za pomocą telekonferencji, telefonicznie, bądź za pomocą poczty elektronicznej), (4) skład, zasady powołania oraz uprawnienia zarządu, (5) zasady powoływania oraz uprawnienia officers (patrz poniżej) oraz (6) inne istotne postanowienia (np. zasady zmiany regulaminu, wyznaczenie roku fiskalnego spółki, określenie kto może przeglądać dokumenty wewnętrzne spółki, itp.). W niektórych stanach, regulamin wewnętrzny powinien zostać uchwalony przez założycieli spółki. W innych stanach, regulamin może uchwalić dopiero zarząd (directors). Emisja akcji W Stanach Zjednoczonych, często nadal drukuje się akcje, które w większości przypadków istnieją fizycznie jako certyfikaty (stock certificate). Ponieważ akcje regulowane są również przez prawo papierów wartościowych (zarówno federalne jak i stanowe), spółka powinna skonsultować się z prawnikiem przed emisją akcji. Federalne prawo papierów wartościowych (securities law), jak również prawo papierów wartościowych wielu stanów (tzw. blue-sky laws), przewidują wyjątki dla małych spółek i nie regulują niektórych emisji akcji zbyt rygorystycznie. Przykładowo, w dużym uproszczeniu, jeżeli akcje obejmie jeden z funkcjonariuszy spółki (officer), bądź osoba, która prowadziła wcześniej interesy ze spółką, członkiem zarządu, bądź założycielem spółki, wówczas prawo papierów wartościowych niektórych stanów może przewidywać wyjątek dla takiej emisji. Akcje powinny zostać opłacone (w gotówce, aportem, bądź w postaci weksla) zanim spółka je wyemituje. Corporate Record Book Sekretarz spółki powinien założyć tzw. Corporate record book. W księdze tej powinny znajdować się wszelkie dokumenty związane z założeniem spółki, m.in. Articles of Incorporation, regulamin wewnętrzny spółki (bylaws), protokoły ze zgromadzeń akcjonariuszy, uchwały akcjonariuszy, oraz dokumenty związane z emisją akcji (np. kwitki potwierdzające odbiór akcji przez akcjonariuszy). Status do celów podatkowych Zasady opodatkowania spółek akcyjnych umówione są w zarysie poniżej. Jeżeli spółka spełnia wszelkie wymagania i ma obrać status S-Corporation dla potrzeb prawa podatkowego, spółka ma około dwa i pół

13 13 miesiąca od rozpoczęcia roku podatkowego spółki na dokonanie odpowiedniego zawiadomienia. Odpowiedzialność za długi Długi spółki akcyjnej pokrywane są z majątku spółki. Za wyjątkiem sytuacji, w której ochrona prawna spółki akcyjnej zostanie rozbita i akcjonariusze odpowiadają za długi spółki, jakby spółka nie istniała (,piercing the corporate veil), akcjonariusze spółki nie są odpowiedzialni za jej długi i wierzyciele nie mogą dążyć do zaspokojenia swoich wierzytelności z majątku wspólników. Jedyną stratą, jak ponoszą akcjonariusze w przypadku niewypłacalności lub kłopotów finansowych spółki akcyjnej jest spadek jej wartości i wynikające z niego obniżenie wartości posiadanych przez akcjonariuszy akcji spółki. UWAGA: W bardzo ograniczonych przypadkach, wynikających głównie z nieprzestrzegania przez akcjonariuszy i zarządu wszystkich zasad prowadzenia spraw spółki oddzielnie od spraw osobistych (dość częsty przypadek w małych, rodzinnych spółkach), sąd może uznać, że akcjonariusze powinni ponieść odpowiedzialność za długi spółki z własnego majątku. Może to mieć miejsce w przypadku, w którym powoda spotkałaby niesprawiedliwa krzywda, gdyby akcjonariusze nie odpowiadali za długi firmy. Dotyczy to np. spraw, w których powodami są ofiary wypadków spowodowanych przez spółkę bądź jej pracowników, czy też kontrahenci którzy zostali zdefraudowani przez spółkę i jej akcjonariuszy. Oprócz elementu,,niesprawiedliwości" sądy zwykle opierają się na dodatkowych przesłankach, między innymi tym, że: 1) Te same osoby są w zarządzie i akcjonariuszami, bądź są ze sobą blisko związane, 2) zarząd nie przestrzega procedur (np. nie odbywają się coroczne zgromadzenia akcjonariuszy, czynności prawne są podejmowane przez zarząd/akcjonariuszy bez upoważnienia wymaganego przez regulamin wewnętrzny), 3) akcjonariusze/zarząd przywłaszczają majątek spółki (np. pokrywają wydatki osobiste z majątku spółki), 4) spółka nie posiada własnego konta, biura, czy telefonu (czyli spółka nie istnieje fizycznie jako niezależna jednostka), lecz korzysta ze sprzętu/lokalu akcjonariusza, 5) akcjonariusze/zarząd nie posługują się konsekwentnie nazwą spółki, lecz nazwiskiem założyciela, bądź wieloma różniącymi się wersjami nazwy spółki. 6) akcjonariusze nie finansują należycie spółki i nie ubezpieczyli się od odpowiedzialności cywilnej za przewidywalne szkody. W tych przypadkach, sąd może uznać, że akcjonariusze posługują się formą spółki akcyjnej w celu uniknięcia odpowiedzialności, bądź zdefraudowania wierzycieli i nałożą na akcjonariuszy/zarząd odpowiedzialność osobistą za długi spółki. Zarządzanie firmą Sposób zarządzania spółką akcyjną zależy od stanu w którym spółkę się powoła, oraz od rozmiaru spółki.

14 14 Zarządzanie spółką akcyjną jest dość sformalizowane (zwykle należy powołać zarząd (directors) oraz funkcjonariuszy spółki (officers). Niektóre stany uchwaliły więc ustawy uproszczając zarząd w mniejszych spółkach (tzw. closely-held corporations), pozwalając akcjonariuszom bezpośrednio zarządzać spółką. Do czasu powołania pierwszego zarządu (directors bądź board of directors), spółką kierują założyciele. Po powołaniu zarządu, to on zarządza spółka. Aczkolwiek zakres uprawnień zarządu zależy od regulaminu wewnętrznego spółki (bylaws), na ogół to zarząd podejmuje decyzje o emisji akcji, sprzedaży, kupna, bądź najmu nieruchomości, ustanowienia hipoteki, oraz o wyborze officers. W mniejszych spółkach, zarząd kieruje spółką. W większych spółkach, zarząd jedynie mianuje oraz nadzoruje działalność funkcjonariuszy spółki (officers), czyli osób piastujących kierownicze stanowiska w spółce. W przypadku gdy spółką zarządzają officers, zarząd jedynie ich nadzoruje, wyznacza cele i podejmuje decyzje strategiczne, pełniąc rolę podobną do rady nadzorczej w spółkach polskich. Skład zarządu (directors) ustalają założyciele bądź akcjonariusze w Articles of Incorporation, bądź w regulaminie wewnętrznym (bylaws). Niektóre stany regulują skład zarządu, np. wymagając, aby zarząd składał się z co najmniej trzech osób. Inne stany przewidują wyjątki dla spółek, w których jest niewielu akcjonariuszy, bądź zezwalają na jednoosobowy zarząd niezależnie od ilości akcjonariuszy w spółce. W większych spółkach, zarząd powołuje tzw. officers. Ilość officers oraz funkcje przez nich sprawowane zależą od stanu, Articles of Incorporation oraz bylaws. Na ogół, prawo wymaga, aby spółka akcyjna miała przynajmniej prezydenta (chief executive officer, chief operating officer, bądź president), sekretarza (secretary), oraz skarbnika (treasurer). UWAGA: W porównaniu z polską spółką akcyjną, akcjonariusze amerykańskiej spółki akcyjnej są na słabszej pozycji niż w prawie polskim. Aczkolwiek prawodawstwo poszczególnych stanów się różni, a wiele zależy także od treści Articles of Incorporation oraz regulaminu wewnętrznego, często akcjonariusze nie mogą odwołać zarządu bez konkretnego powodu, bądź nie mogą zobowiązać zarządu do podjęcia konkretnych decyzji. W amerykańskiej spółce akcyjnej to zarząd decyduje o emisji akcji (w ramach dozwolonych przez Articles of Incorporation oraz regulamin wewnętrzny). W skrajnych przypadkach, zarząd może nawet emitować akcje i dopuścić do udziału w firmie inwestorów zewnętrznych, bez zgody akcjonariuszy. Opodatkowanie Ponieważ opodatkowanie spółek akcyjnych w Stanach Zjednoczonych jest dość skomplikowane, bardzo wskazane jest skorzystanie z porad prawnika, bądź księgowych przed zdecydowaniem się na tą formę prowadzenia działalności. Najogólniej, amerykańskie federalne prawo podatkowe uznaje dwa typy spółek akcyjnych, tzw. S Corporation oraz C Corporation. Tylko mniejsze spółki mogą zostać opodatkowane jako spółki typu S. Decyzję, jak się opodatkować, podejmują sami akcjonariusze. S Corporation Spółka S Corporation nie płaci federalnego podatku dochodowego, a zysk spółki jest opodatkowany jedynie na szczeblu akcjonariuszy. Pod koniec roku podatkowego, spółka akcyjna typu S składa oświadczenie informując urząd podatkowy o zyskach bądź stratach przypadających na danego akcjonariusza. Każdy akcjonariusz

15 15 uwzględnia przypadającą na niego cześć zysku bądź strat we własnym zeznaniu podatkowym. Oznacza to, na przykład, że o ile dany akcjonariusz nie udziela się aktywnie w działalność spółki (tj. jest pasywnym inwestorem), może na przykład odpisać sobie straty spółki od dochodu uzyskanego z innych źródeł. Forma prawna S Corporation jest zarezerwowana tylko dla mniejszych spółek, które spełniają poniższe warunki: spółka zarejestrowana jest w Stanach Zjednoczonych, spółka ma mniej niż 100 akcjonariuszy, akcjonariuszami są osoby fizyczne, masy spadkowe, ewentualnie niektóre trusty, żaden z akcjonariuszy nie jest obcokrajowcem nie posiadającym w Stanach Zjednoczonych prawa stałego pobytu, spółka ma tylko jedną grupę akcji. G. Limited liability partnership (LLP) (Spółka partnerska) Amerykańska spółka partnerska jest zasadniczo nową forma prowadzenia działalności gospodarczej. Początkowo, w wielu stanach ograniczono jej zastosowanie do działalności gospodarczej z zakresu wolnych zawodów, np. porad prawnych, księgowości, czy usług lekarskich. Na dzień dzisiejszy, większość stanów nie ogranicza zastosowania tej formy prawnej jedynie do wolnych zawodów. Aczkolwiek spółka partnerska jest formą pochodną amerykańskiej spółki cywilnej, różni się od niej w dwóch istotnych kwestiach. Po pierwsze, wspólnicy w spółce partnerskiej nie odpowiadają osobiście w pełni za długi spółki. Zależnie od stanu, mogą oni nie odpowiadać za długi spółki wynikające z zaniedbań przez pozostałych wspólników, bądź czynów niedozwolonych popełnionych przez pozostałych wspólników. W innych stanach wspólnicy nie odpowiadają również za długi spółki wynikające z podpisanych przez pozostałych wspólników umów. Wspólnicy odpowiadają jednak za długi spółki wynikające z ich własnych zaniedbań, czynów niedozwolonych, bądź umów przez nich zawartych. W niektórych stanach, wspólnicy odpowiadają w pełni za długi spółki, jeżeli spółka była niewystarczająco dofinansowana. W większości stanów, wspólnicy odpowiadają również za długi spółki wynikające z zaniedbań, czynów niedozwolonych, bądź umów zawartych przez osoby, nad którymi dany wspólnik miał sprawować pieczę. Po drugie, podobnie jak w przypadku amerykańskiej spółki komandytowej, spółka partnerska powstaje jako spółka cywilna, która następnie musi złożyć w odpowiednim urzędzie (zależnie od stanu, bądź w Departamencie Stanu, bądź w urzędzie lokalnym) zaświadczenie o,,ograniczonej odpowiedzialności". Jeżeli spółka nie złoży takiego oświadczenia, spółka pozostanie spółką cywilną i wspólnicy będą w pełni odpowiedzialni za długi spółki, tak jak w spółce cywilnej. H. Limited liability limited partnership (LLLP) (Spółka partnersko-komandytowa) Spółka partnersko-komandytowa jest spółką komandytową, w której komplementariusze (general partners) odpowiadają na zasadach identycznych jak w spółce partnerskiej, tj. nie są odpowiedzialni osobiście za długi spółki wynikające z zaniedbań, czynów niedozwolonych, bądź umów zawartych przez pozostałych wspólników,

16 16 chyba że byli odpowiedzialni za nich. Zasady odpowiedzialności komandytariuszy pozostają bez zmian. Zasady tworzenia i opodatkowania spółki partnersko-komandytowej są zbliżone do amerykańskiej spółki komandytowej (limited partnership). Spółka LLLP musi złożyć dwa typy zaświadczeń ograniczających odpowiedzialność wspólników: oświadczenie stwierdzające, że odpowiedzialność komplementariuszy jest ograniczona na zasadach podobnych do spółki partnerskiej, oraz drugie, że odpowiedzialność komandytariuszy jest ograniczona na zasadach typowych dla spółki komandytowej.

17 17