I SA/Bk 468/11 Białystok, 19 stycznia 2012 WYROK

Transkrypt

1 I SA/Bk 468/11 Białystok, 19 stycznia 2012 WYROK Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Mieczysław Markowski, Sędziowie sędzia WSA Urszula Barbara Rymarska, sędzia WSA Wojciech Stachurski (spr.), Protokolant Beata Borkowska, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 19 stycznia 2012 r. sprawy ze skargi A. Z. i M. W. Z. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] października 2011 r. nr [...] w przedmiocie oprocentowania nadpłaty z tytułu podatku od nieruchomości 1. uchyla zaskarżoną decyzję, 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana w całości, 3. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. na rzecz skarżących A. Z. i M. W. Z. kwotę 115 zł (słownie: sto piętnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego. UZASADNIENIE Decyzją z [...] października 2011 r., nr [...], Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta B. z [...] maja 2011 r., nr [...], w przedmiocie odmowy przyznania Państwu A. i W. Z. (w dalszej części zwanym także jako "Skarżący") oprocentowania nadpłaty w podatku od nieruchomości za lata Z uzasadnienia decyzji organu odwoławczego oraz z przedstawionych Sądowi akt administracyjnych sprawy wynika, że Skarżący są właścicielami nieruchomości położonych w B. przy ul. M. [...] o powierzchni 0,0580 ha i M. [...] o powierzchni 0,1596 ha (łącznie 0,2176 ha). W rejestrze gruntów działki te figurują pod numerami [...] i [...]. Skarżący nabyli te nieruchomości w latach 1996 i Od tego czasu, na podstawie złożonego wówczas wykazu nieruchomości, aż do 2010 roku organ podatkowy wymierzał Skarżącym podatek od nieruchomości, mimo iż z dniem 1 stycznia 2003 r., tj. z chwilą zmiany przepisów prawa, posiadane przez Skarżących grunty zostały wyłączone spod opodatkowania podatkiem od nieruchomości i objęte przepisami ustawy o podatku rolnym. Dopiero wskutek wezwania przez organ podatkowy, Skarżący złożyli w dniu [...] maja 2010 r. informację w sprawie podatku od nieruchomości, rolnego, leśnego od 2005 r. w przedmiocie przedmiotowych nieruchomości, w której nieruchomości te wykazali w rubryce "I Podatek rolny", jako grunty orne, wskazując klasę użytków wynikającą z ewidencji gruntów - VI. Wobec powyższego postanowieniem z [...] maja 2010 r. Prezydent Miasta B. wznowił postępowania podatkowe w sprawie wymiaru podatku od nieruchomości za lata Następnie decyzjami z [...] czerwca 2010 r., nr [...] oraz nr [...], uchylił ostateczne decyzje wymiarowe w podatku od nieruchomości za lata W uzasadnieniu wskazał, że przedmiotowe grunty nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, gdyż podlegają opodatkowaniu podatkiem rolnym. W związku z powyższym, pismem z [...] czerwca 2010 r. A. i W. Z. złożyli do organu podatkowego wniosek o zwrot nienależnie zapłaconego podatku od nieruchomości wraz z oprocentowaniem.

2 Decyzją z [...] lipca 2010 r. Prezydent Miasta B. określił Skarżącym nadpłatę w podatku od nieruchomości za lata Decyzja ta została jednak uchylona decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z [...] września 2010 r., a sprawa została przekazana do ponownego rozpatrzenia z uwagi na brak zgromadzenia pełnego materiału dowodowego oraz z uwagi na brak rozstrzygnięcia w sentencji decyzji w kwestii oprocentowania nadpłaty. Rozpoznając ponownie sprawę Prezydent Miasta B. decyzją z [...] listopada 2010 r. określił Skarżącym nadpłaty z tytułu podatku od nieruchomości oraz odmówił przyznania oprocentowania tych nadpłat. Decyzja ta została uchylona przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z [...] marca 2011 r., a sprawa została przekazana do ponownego rozpatrzenia. Tym razem jako przyczynę uchylenia decyzji organu I instancji organ odwoławczy wskazał na brak dowodów świadczących o tym, że wymierzając zobowiązania w podatku od nieruchomości w latach organ podatkowy nie dysponował wiedzą na temat charakteru opodatkowanych gruntów. Po ponownym rozpoznaniu sprawy decyzją z [...] maja 2011 r. Prezydent Miasta B. po raz kolejny określił Państwu Z. nadpłaty w podatku od nieruchomości za lata i jednocześnie odmówił oprocentowania tych nadpłat. Decyzja ta została utrzymana w mocy decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z [...] października 2011 r. Organ odwoławczy zgodził się z organem I instancji, że Skarżącym nie przysługuje oprocentowanie nadpłat w podatku od nieruchomości, gdyż nadpłaty te zostały im zwrócone w wymaganym ustawą terminie, tj. w ciągu 30 dni od dnia wydania decyzji uchylających, zaś organ nie przyczynił się do powstania nadpłaty. Stanowisko to organ uzasadniał tym, że Skarżący dopiero [...] maja 2010 r. złożyli informację, w której wykazali działki jako oznaczone w ewidencji gruntów jako "orne". Do tego czasu decyzje wymiarowe były wydawane w oparciu o poprzednią informację w sprawie podatku od nieruchomości. Zdaniem organu odwoławczego, z dniem 1 stycznia 2003 r., tj. z chwilą zmiany przepisów ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 ze zm., w dalszej części uzasadnienia powoływanej w skrócie "u.p.o.l."), nastąpiło wygaśnięcie obowiązku w podatku od nieruchomości i z tą chwilą Skarżący byli zobowiązani do złożenia informacji o powstaniu obowiązku w podatku rolnym. Obowiązek taki nie mógł być przerzucony na organy podatkowe, a zmiana przepisów nie powoduje automatycznego obowiązku sprawdzania przez organy podatkowe wszystkich podatników pod kątem możliwości zastosowania nowego prawa materialnego. Organ podniósł także, że ewidencja gruntów i budynków jest prowadzona przez starostę, i choć stanowi źródło informacji wykorzystywanych w postępowaniu podatkowym, to dane z niej są wykorzystywane wówczas, gdy organ dostrzeże taką konieczność i zwróci się o stosowne informacje. Ponadto organ odwoławczy wskazał, że prowadzona przez organ I instancji na podstawie art. 7a u.p.o.l. ewidencja podatkowa nieruchomości była zakładana w 2005 r. na podstawie wcześniej złożonych przez podatników wykazów. W sytuacji, gdy podatnicy przed 2003 r. zadeklarowali takie grunty jako rolne, takie informacje wprowadzono do nowej ewidencji. Nie godząc się z tym stanowiskiem, Państwo A. i M. Z. złożyli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B., żądając jej uchylenia w całości oraz zasądzenia na ich rzecz kosztów postępowania sądowego. W uzasadnieniu Skarżący podnieśli, że sposób powstawania zobowiązań podatkowych w przypadku podatku od nieruchomości w stosunku do osób fizycznych, tj. w formie decyzji wydawanej przez organ podatkowy, sprawia, że to na organie ciąży obowiązek prawidłowego ustalenia przedmiotu opodatkowania, podstawy opodatkowania i wysokości podatku. W tej sytuacji złożony przez podatników w latach 90-tych wykaz nieruchomości nie

3 zwalniał organu z obowiązku przeprowadzenia całego postępowania i oceny wszystkich okoliczności sprawy. Fakt, iż przedmiotowe nieruchomości posiadają status nieruchomości rolnych wynika jednoznacznie z ewidencji gruntów miasta B. Skarżący podnieśli również, że po zmianie przepisów w 2003 r., wykaz nieruchomości nie mógł być bezkrytycznie przyjmowany przez organ jako podstawa decyzji wymiarowych. Zwrócili uwagę, że informacja podatkowa złożona w latach 90-tych nie zawierała rubryki dotyczącej oznaczenia gruntów, a w związku z tym po zmianie przepisów nie było usprawiedliwione dokonywanie wymiaru na podstawie takich informacji. W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. wniosło o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje: Skarga jest zasadna. W pierwszej kolejności należy wskazać, że stan faktyczny sprawy nie budzi żadnych wątpliwości. Nie był on też przedmiotem sporu pomiędzy organem podatkowym a Skarżącymi. Przedmiotem sporu jest natomiast to, czy w związku z określeniem wobec Skarżących nadpłat w podatku od nieruchomości za lata , przysługiwało im również oprocentowanie tych nadpłat. Z przepisów art pkt 2 w zw. z art pkt 1 lit. a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm., powoływanej dalej jako "o.p.") wynika, że podatnikowi podatku ustalanego w drodze decyzji przysługuje oprocentowanie nadpłaty w każdym przypadku, gdy nadpłata nie zostanie zwrócona w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji o zmianie, uchyleniu lub stwierdzeniu nieważności decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego, a także wówczas, gdy choć nadpłata zostanie zwrócona podatnikowi we wskazanym terminie, to jednak do powstania przesłanki zmiany lub uchylenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego przyczynił się organ podatkowy. Należy przy tym zauważyć, że w art pkt 2 o.p. ustawodawca nie zastrzegł, że owe przyczynienie się organu podatkowego do powstania przesłanki zmiany lub uchylenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego powinno mieć charakter wyłączny. Zatem nawet wówczas, gdy w określonym stanie faktycznym do powstania takiej przesłanki mógł w jakimś stopniu przyczynić się również sam podatnik, to i tak kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia, czy podatnikowi przysługuje oprocentowanie będzie miało to, czy do powstania owej przesłanki zmiany lub uchylenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego nie przyczynił się głównie organ podatkowy. W tej sprawie organy obu instancji stanęły na stanowisku, że do powstania przesłanki zmiany lub uchylenia decyzji ustalających wysokość zobowiązań podatkowych w podatku od nieruchomości za lata przyczynili się sami Skarżący, a to poprzez zaniechanie obowiązku poinformowania organu podatkowego o tym, że posiadane przez nich grunty, jako grunty orne, nie podlegały od 1 stycznia 2003 r. opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Zdaniem Sądu, stanowisko to należy uznać za wadliwe. Nawet jeśli przyjąć, że Skarżący mieli obowiązek złożenia informacji o tym, że posiadanie przez nich grunty nie podlegały od 1 stycznia 2003 r. opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, to powyższa okoliczność nie zwalnia organu podatkowego

4 z odpowiedzialności za wymierzenie Skarżącym tego podatku niezgodne ze stanem faktycznym i prawnym. Istotne znaczenie w tej sprawie ma bowiem fakt, że zobowiązanie podatkowe w podatku od nieruchomości w odniesieniu do osób fizycznych powstaje w sposób wskazany w art pkt 2 o.p. Mamy tu zatem do czynienia z wymiarem podatku dokonywanym przez organy podatkowe. Ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie w tym zakresie instytucji samoobliczenia zobowiązania podatkowego. W przypadku wymiaru decyzyjnego organ ma obowiązek prowadzić postępowanie podatkowe, którego celem jest dokonanie prawidłowego wymiaru zobowiązania podatkowego. W ramach tego obowiązku organ winien podjąć wszelkie niezbędne działania mające na celu dokładne wyjaśnienie stanu faktycznego w sprawie (art. 122 o.p.). Powinien zebrać i w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy (art o.p.). W szczególności powinien uwzględnić wszystkie znane mu okoliczności faktyczne i prawne sprawy. W tej sprawie takimi okolicznościami była z jednej strony zmiana przepisów regulujących opodatkowanie nieruchomości gruntowych podatkiem od nieruchomości oraz podatkiem rolnym, a z drugiej zaś dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków. To właśnie ewidencja gruntów i budynków stanowi podstawę wymiaru podatków, na co wyraźnie wskazuje przepis art. 21 ust. 1 ustawy z 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz ze zm.). W orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, że ewidencja gruntów i budynków jest urzędowym źródłem informacji faktycznych, wykorzystywanych w postępowaniach administracyjnych - w tym podatkowych - i w przypadku, gdy dane zawarte w deklaracji, czy informacji złożonej przez podatnika są niezgodne z danymi wynikającymi z ewidencji, rozstrzygające znaczenie dla opodatkowania gruntów mają zapisy wynikające z tejże ewidencji (zob. np. wyrok WSA w Poznaniu z 22 grudnia 2010 r., sygn. III SA/Po 462/10, opubl. Lex nr , wyrok WSA w Gdańsku z 25 stycznia 2011 r., sygn. I SA/Gd 1166/10, opubl. Lex nr LEX nr ). Niezależnie od tego należy zwrócić uwagę, że na mocy art. 7a u.p.o.l., od 2005 r. organy podatkowe zobowiązane są prowadzić ewidencję podatkową dla potrzeb wymiaru i poboru podatku od nieruchomości, podatku rolnego i leśnego. Ewidencja ta, zgodnie z powołaną regulacją, powinna zawierać dane o podatnikach i przedmiotach opodatkowania, w szczególności wynikające z informacji i deklaracji składanych przez podatników, danych zawartych w księgach wieczystych, w ewidencji gruntów i budynków oraz w innych ewidencjach i rejestrach. Z przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z 22 kwietnia 2004 r. w sprawie ewidencji podatkowej nieruchomości (Dz. U. Nr 107, poz. 1138) wynika, że ewidencja podatkowa obejmuje dane niezbędne do wymiaru i poboru podatku od nieruchomości, podatku rolnego lub podatku leśnego, w tym dane dotyczące gruntów podlegających opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, podatkiem rolnym lub podatkiem leśnym ( 3 rozporządzenia). W ewidencji wykazuje się dane dotyczące przedmiotów opodatkowania, w tym, w odniesieniu do gruntów m.in. powierzchnię określoną z dokładnością do 1 m2 i identyfikatory działek ewidencyjnych; jeśli zaś grunty są sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne w ewidencji wykazuje się oznaczenie użytków gruntowych, a także klas gleboznawczych ( 5 rozporządzenia). Z powołanych regulacji prawnych wynika wprost, że tworząc ewidencję podatkową, której celem jest prawidłowy wymiar i pobór podatków, organ winien był oprzeć się nie tylko na informacjach składanych przez podatników, ale również na innych źródłach, w szczególności zaś na danych z ewidencji gruntów i budynków. Wypełnienie tego obowiązku stało się szczególnie istotne w obliczu zmiany dokonanej w 2003 r. przepisów u.p.o.l., która to zmiana skutkowała tym, że znaczna część gruntów podlegających wcześniej podatkowi od nieruchomości, została objęta zakresem przedmiotowym ustawy o podatku rolnym.

5 Dlatego też orzekający w tej sprawie organ podatkowy nie może zasłaniać się tym, że dokonując wobec Skarżących wymiaru podatku od nieruchomości za lata , opierał się na złożonym przez nich jeszcze w latach 90-tych wykazie nieruchomości, tym bardziej, że jak twierdzi organ podatkowy - wykaz ten nie zawierał informacji o oznaczeniu rodzaju gruntu. W tej sprawie organ podatkowy, poprzez pominięcie danych zawartych w ewidencji gruntów i budynków, i zarówno przy tworzeniu ewidencji podatkowej, o której mowa w art. 7a u.p.o.l., ale przede wszystkim przy wymiarze wobec Skarżących zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości za lata , bez wątpienia przyczynił się do powstania przesłanki zmiany lub uchylenia decyzji ustalających wysokość tego zobowiązania, a w konsekwencji do powstania nadpłaty w tym podatku. Jest to okoliczność wystarczająca do tego, aby w świetle postanowień art pkt 2 w zw. z art pkt 1 lit.a o.p. przyznać Skarżącym oprocentowanie stwierdzonych nadpłat. Odmawiając przyznania tego oprocentowania organy naruszyły wymienione przepisy prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy. Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art pkt 1 lit a ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz ze zm.), orzekł o chyleniu zaskarżonej decyzji. O niewykonalności uchylonej decyzji Sąd orzekł na podstawie art. 152, zaś o kosztach postępowania na podstawie art. 200 i art tej ustawy. Rozpoznając ponownie sprawę organ uwzględni przedstawioną wyżej jej ocenę prawną.