PONADPODSTAWOWE lekcji Uczeń potrafi: Uczeń potrafi: Budowa atomu 1. Chemia jako nauka przyrodnicza zadania współczesnej chemii

Transkrypt

1 PROPOZYCJA PLANU WYNIKOWEGO CHEMIA OGÓLNA I NIEORGANICZNA ZAKRES PODSTAWOWY I ROZSZERZONY EM edukacja czytelnicza i medialna EEu edukacja europejska EF edukacja filozoficzna edukacja ekologiczna EZ edukacja prozdrowotna Wymagania programowe (kategorie celów) Nr Temat lekcji PODSTAWOWE PONADPODSTAWOWE lekcji Uczeń potrafi: Uczeń potrafi: Budowa atomu 1. Chemia jako nauka przyrodnicza zadania współczesnej chemii EM 2. Współczesny uproszczony model budowy atomu cząstki elementarne EM 3. Elementy mechaniki kwantowej w ujęciu jakościowym EM EF sformułować prostą definicję chemii jako nauki przyrodniczej wskazać program nauczania chemii, który będzie realizowany, oraz podręcznik, który będzie wykorzystywany na lekcjach (A) wymienić zasady pracy na lekcjach (A) omówić wymagania edukacyjne (A) opisać sposoby posługiwania się szkłem i sprzętem laboratoryjnym oraz odczynnikami chemicznymi stosować zasady bhp i pierwszej pomocy opisać ewolucję poglądów na budowę materii wymienić podstawowe założenia hipotezy Daltona (A) opisać model atomu Thomsona opisać model budowy atomu według Bohra wymienić cząstki elementarne wchodzące w skład atomu (A) podać przykłady innych, niż wcześniej wymienione, cząstek elementarnych (A) wyjaśnić pojęcie zjawisko dyfuzji obliczyć liczbę protonów, neutronów i elektronów w atomie oraz jonie prostym danego pierwiastka chemicznego wyjaśnić, na czym polega dualizm korpuskularno-falowy podać treść zasady nieoznaczoności Heisenberga (A) wyjaśnić pojęcie orbital atomowy rozpoznawać kształty orbitali s i p (A) stosować zakaz Pauliego wymienić dziedziny badań w chemii (A) określić metody badawcze stosowane w chemii wyjaśnić, jakie jest miejsce chemii wśród nauk przyrodniczych wymienić podstawowe prawa chemiczne (A) opisać doświadczenie Rutherforda wyjaśnić, dlaczego model atomu Thomsona był nieprawdziwy wskazać podobieństwa i różnice w modelach atomów Rutherforda i Bohra (A) wyjaśnić, że elektron to cząstka, która poruszającą się tworzy falę elektromagnetyczną narysować kształty orbitali atomowych s i p wyjaśnić, czym są stany kwantowe elektronów w atomie zinterpretować orbital jako rozwiązanie równania Schrödingera wyjaśnić pojęcia: główna liczba kwantowa, poboczna liczba 1

2 4. Konfiguracja elektronowa atomów EM EF 5. Ćwiczenia w zapisywaniu konfiguracji elektronowej 6. Liczba atomowa a liczba masowa scharakteryzować powłoki elektronowe zastosować reguły do opisu różnych form konfiguracji elektronowej zapisać konfiguracje elektronowe atomów, jonów prostych wybranych pierwiastków chemicznych podać, na podstawie podanej konfiguracji elektronowej pierwiastka chemicznego, liczby: atomową, elektronów, powłok elektronowych, elektronów walencyjnych, symbol pierwiastka chemicznego przedstawić zapis graficzny konfiguracji elektronowej pierwiastków chemicznych o liczbach atomowych od 1do 22 zapisać konfigurację elektronową pierwiastków chemicznych o liczbach atomowych większych od 22 podać rząd wielkości rozmiarów i mas atomów (A) wyjaśnić pojęcia: atomowa jednostka masy, masa atomowa, masa cząsteczkowa, liczba atomowa, liczba masowa podać masy atomowe wybranych pierwiastków chemicznych, korzystając z układu okresowego, obliczyć masy cząsteczkowe różnych związków chemicznych obliczyć liczbę protonów, neutronów, elektronów i nukleonów dla pierwiastka chemicznego o znanej liczbie atomowej i masowej zinterpretować zapis A Z 7. Izotopy i ich zastosowanie wyjaśnić, co to są izotopy opisać występowanie izotopów w przyrodzie E kwantowa, magnetyczna liczba kwantowa i spinowa liczba kwantowa podać wartości liczb kwantowych (A) obliczyć liczbę podpowłok elektronowych znajdujących się na powłoce podać liczbę stanów kwantowych na danej powłoce określić liczbę elektronów znajdujących się na danej podpowłoce podać wartości liczb kwantowych dla danej powłoki wskazać elektrony walencyjne i rdzeń atomowy w zapisie konfiguracji elektronowej (A) zdefiniować pojęcie elektrony walencyjne (A) opisać rdzeń atomowy (A) zapisać różnymi sposobami konfigurację elektronową pierwiastków chemicznych o liczbie atomowej większej od 22 obliczyć masę atomu na podstawie znanej liczby atomowej pierwiastka chemicznego wyjaśnić problem, dlaczego z reguły masa atomowa pierwiastka chemicznego nie jest liczbą całkowitą 2

3 8. Promieniotwórczość naturalna szeregi promieniotwórcze EZ 9. Promieniotwórczość sztuczna EZ 10. Podsumowanie wiadomości o budowie atomu 11. Sprawdzian wiadomości i umiejętności 12. Budowa układu okresowego pierwiastków chemicznych opisać zastosowania izotopów opisać izotopy wodoru (A) zdefiniować pojęcie okres półtrwania (czas połowicznego rozpadu) (A) obliczyć średnią masę atomową mieszaniny izotopów wyjaśnić, na czym polega zjawisko promieniotwórczości naturalnej opisać praktyczne wykorzystanie zjawiska promieniotwórczości wymienić rodzaje promieniowania i jego właściwości (A) opisać promieniowanie, i obliczać okres półtrwania (czas połowicznego rozpadu) (A) obliczać masę próbki na podstawie okresu półtrwania izotopu opisać zagrożenia wynikające z zastosowań pierwiastków promieniotwórczych wyjaśnić, na czym polega zjawisko promieniotwórczości sztucznej opisać praktyczne zastosowania promieniotwórczości sztucznej dokonywać obliczeń z zastosowaniem mas atomowych pierwiastków chemicznych i składu procentowego izotopów dokonać interpretacji szeregów promieniotwórczych (D) wyjaśnić, na czym polegają przemiany i uzupełniać równania przemian i obliczać na podstawie wykresu ilość preparatu promieniotwórczego pozostałego w próbce wyjaśnić, na czym polegają zagrożenia związane z zastosowaniem promieniotwórczości sztucznej opisać przebieg reakcji łańcuchowej opisać na podstawie schematu pracę reaktora jądrowego opisać wybuch bomby atomowej i jego skutki wyjaśnić mechanizm reakcji zachodzących na skutek zderzeń jądrowych 2. Układ okresowy pierwiastków opisać historię klasyfikowania pierwiastków chemicznych opisać budowę współczesnego układu okresowego pierwiastków w XIX wieku chemicznych wyjaśnić kryterium klasyfikacji pierwiastków chemicznych porównać XIX-wieczny układ okresowy pierwiastków D. I. Mendelejewa chemicznych ze współczesnym (D) opisać budowę współczesnego układu okresowego pierwiastków chemicznych wyjaśnić prawo okresowości podać podstawę klasyfikacji pierwiastków chemicznych we współczesnym układzie okresowym (A) 3

4 13. Zależność między budową atomu i właściwościami pierwiastka chemicznego a jego położeniem w układzie okresowym 14. Elektroujemność pierwiastków 15. Wiązanie atomowe (kowalencyjne) wskazać położenie bloków s, p, d i f w układzie okresowym pierwiastków chemicznych (A) podać nazwy grup (A) zdefiniować pojęcia: grupa i okres (A) wskazać grupy główne i przejściowe (poboczne) (A) wymienić informacje na temat pierwiastka chemicznego, które można odczytać z układu okresowego znając położenie tego pierwiastka podać informacje o danym pierwiastku chemicznym na podstawie jego położenia w układzie okresowym napisać wzory tlenków i wodorków pierwiastków chemicznych położonych w 2. i 3. okresie opisać, jak zmieniają się promienie atomów pierwiastków chemicznych w układzie okresowym zdefiniować pojęcie elektroujemność pierwiastka chemicznego (A) określić, jak zmienia się elektroujemność pierwiastków chemicznych w układzie okresowym posłużyć się skalą elektroujemności wskazać elektrododatnie i elektroujemne pierwiastki chemiczne w układzie okresowym wyjaśnić regułę dubletu i oktetu elektronowego zapisać równania reakcji powstawania jonów w zależności od elektroujemności pierwiastków chemicznych wyjaśnić, jak tworzą się cząsteczki pierwiastków chemicznych wyjaśnić, jak tworzą się cząsteczki związków chemicznych opisać sposób powstawania wiązania kowalencyjnego spolaryzowanego i niespolaryzowanego wskazać cząsteczki, w których występują wiązania spolaryzowane i niespolaryzowane (A) wyjaśnić co to jest orbital cząsteczkowy (molekularny) (A) zapisać wzór elektronowy cząsteczki i określić rodzaj wiązania chemicznego w cząsteczce opisać właściwości substancji o wiązaniach spolaryzowanych i niespolaryzowanych zanalizować zmienność charakteru chemicznego pierwiastków grup głównych w zależności od położenia w układzie okresowym (D) zapisać konfigurację elektronową pierwiastków bloku d wyjaśnić związek wartości elektroujemności z możliwością tworzenia kationów i anionów podać przykłady cząsteczek, w których występują wiązania spolaryzowane i niespolaryzowane zbudować modele cząsteczek oraz zapisać ich wzory sumaryczne, strukturalne i elektronowe udowodnić polarną budowę cząsteczki wody (D) zdefiniować pojęcia: dipol i moment dipolowy (A) wyjaśnić pojecie moment dipolowy cząsteczki przewidzieć polarność cząsteczki (D) określić kierunek polarności zapisać wzory sumaryczne i elektronowe cząsteczek, w których występują wiązania spolaryzowane i niespolaryzowane wyjaśnić, jak powstają wiązania i określić liczbę wiązań i ustalić zależność między wzorem cząsteczki a jej budową 4

5 16. Wiązanie jonowe wyjaśnić, na czym polega wiązanie jonowe określić warunki powstawania wiązania jonowego zapisać równania reakcji powstawania jonów i wiązania jonowego zbudować modele kryształów jonowych przewidzieć na podstawie różnicy elektroujemności, w cząsteczkach których związków chemicznych będzie występowało wiązanie jonowe (D) 17. Inne rodzaje wiązań zdefiniować pojęcia: wiązanie metaliczne, wiązanie wodorowe (A) opisać mechanizm powstawania wiązania metalicznego (D) opisać mechanizm powstawania wiązania wodorowego (D) wymienić przykłady substancji, które mają wiązania metaliczne, wodorowe i koordynacyjne (A) 18. Zależność właściwości substancji od rodzaju wiązania chemicznego 19. Podsumowanie wiadomości o układzie okresowym pierwiastków chemicznych 20. Sprawdzian wiadomości i umiejętności 21. Hybrydyzacja orbitali atomowych 22. Hybrydyzacja a kształt cząsteczek porównać właściwości związków chemicznych o budowie kowalencyjnej spolaryzowanej, niespolaryzowanej i jonowej opisać charakterystyczne właściwości metali i ich stopów wymienić przykłady oddziaływań międzycząsteczkowych (A) 3. Geometria cząsteczki wyjaśnić co to jest hybrydyzacja opisać orbital hybrydyzowany opisać stan podstawowy i stan wzbudzony atomu opisać warunki hybrydyzacji orbitali atomowych wskazać cząsteczki, które są dipolami (A) opisać typy hybrydyzacji: sp, sp 2, sp 3 podać nazwy poszczególnych hybrydyzacji (A) narysować kształt orbitali hybrydyzowanych: sp, sp 2, sp 3 przestrzenną wyjaśnić istotę wiązania jonowego zapisać wzory sumaryczne i elektronowe cząsteczek o wiązaniach jonowych wskazać różnice między atomem a jonem, z którego on się wywodzi opisać właściwości związków chemicznych o wiązaniach jonowych opisać mechanizm przewodzenia prądu przez elektrolity określić warunki tworzenia wiązania wodorowego wyjaśnić, na czym polega wiązanie koordynacyjne (dorowo- -akceptorowe) określić warunki tworzenia wiązania koordynacyjnego zapisać sposób tworzenia wiązania koordynacyjnego zapisać wzory elektronowe związków chemicznych, w których występuje wiązanie koordynacyjne opisać oddziaływania międzycząsteczkowe udowodnić zależność między rodzajem wiązania a właściwościami związku chemicznego (D) przewidzieć zależność między rodzajem wiązania a charakterem chemicznym związku chemicznego (D) opisać hybrydyzację d 2 sp 3 wskazać pary elektronów niewiążących (A) określić kształt hybryd podać wartość kąta charakterystycznego w cząsteczce (A) wskazać typ hybrydyzacji w cząsteczce (D) podać kształt cząsteczki oraz jej nazwę na podstawie znajomości 5

6 23 Ustalanie kształtu cząsteczki metodą VSEPR 24. Podsumowanie wiadomości o geometrii cząsteczek 25. Sprawdzian wiadomości i umiejętności 26. Reakcje chemiczne a zjawiska fizyczne 27. Równania prostych reakcji chemicznych wymienić czynniki wpływające na kształt cząsteczki (A) wyjaśnić, na czym polega metoda VSEPR zdefiniować pojęcie liczba przestrzenna (A) 4. Równania reakcji chemicznych podstawy obliczeń chemicznych opisać różnicę między zjawiskiem fizycznym a reakcją chemiczną podać przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych w życiu codziennym klasyfikować przemiany zdefiniować pojęcia: związek chemiczny i mieszanina (A) wskazać różnicę między związkiem chemicznym a mieszaniną podać przykłady związków chemicznych i mieszanin (A) wskazać substraty i produkty reakcji chemicznej (A) wyjaśnić pojęcia: równanie reakcji chemicznej, reagenty, substraty, produkty, reakcja syntezy, reakcja analizy, reakcja wymiany podać przykłady reakcji syntezy, analizy i wymiany podać prawo zachowania masy (A) podać treść prawa stałości składu (A) 28. Stopnie utlenienia wyjaśnić, co to jest stopień utlenienia pierwiastka chemicznego podać reguły obliczania stopnia utlenienia pierwiastków chemicznych w związkach chemicznych hybrydyzacji podać przykłady związków chemicznych o danej hybrydyzacji obliczyć liczbę przestrzenną Lp określić typ hybrydyzacji na podstawie liczby przestrzennej podać wzór do obliczania liczby przestrzennej dla cząsteczki, jonu ujemnego i dodatniego (A) określić orientację przestrzenną opisać zależność między hybrydyzacją a kształtem cząsteczki opisać wartości we wzorze na rodzaj hybrydyzacji zaproponować hybrydyzację i kształt cząsteczki oraz jonu (D) otrzymać siarczek żelaza(ii) i napisać równanie tej reakcji chemicznej przeprowadzić doświadczenia charakteryzujące odpowiednie typy reakcji chemicznych opisać przebieg tych doświadczeń zapisać równania reakcji chemicznych zastosować w zadaniach prawo zachowania masy i prawo stałości składu związku chemicznego zastosować reguły obliczania stopni utlenienia pierwiastków chemicznych w związkach chemicznych obliczać stopnie utlenienia pierwiastków chemicznych w związkach chemicznych 29. Reakcje utlenienia wyjaśnić pojęcia: utlenianie, redukcja, utleniacz, przeprowadzić prostą reakcję redoks i podać elektronową 6

7 i redukcji (redoks) 30. Bilansowanie równań reakcji redoks 31. Reakcje utleniania- -redukcji i ich rola w przemyśle reduktor wskazać utleniacz, reduktor, proces utleniania i redukcji w równaniu reakcji utleniania-redukcji (redoks) określić, czy dane równanie opisuje reakcję redoks zapisać równanie reakcji redoks, podać jego interpretację elektronową i uzupełnić współczynniki stechiometryczne wykazać w wyniku analizy, które z podanych równań reakcji chemicznych są reakcjami redoks (D) przeprowadzić bilans elektronowy oraz uzgodnić współczynniki w prostym równaniu redoks przeprowadzić bilans elektronowy oraz uzgodnić współczynniki stechiometryczne w prostym jonowym równaniu reakcji chemicznej wyjaśnić, na czym polega otrzymywanie metali z ich rud metodą utleniania-redukcji wymienić przykłady rud metali (A) wymienić ważniejsze reduktory stosowane w przemyśle (A) zdefiniować pojęcie szereg aktywności metali (A) opisać zasadę stosowania szeregu aktywności metali przy układaniu równań reakcji chemicznych ocenić procesy metalurgiczne pod względem czystości otrzymywanych metali, energochłonności i ochrony środowiska przyrodniczego (D) 32. Mol i masa molowa wyjaśnić pojęcie mol wyjaśnić pojęcie masa molowa wyjaśnić, co to jest liczba Avogadra zastosować liczbę Avogadra odczytać masy atomowe pierwiastków chemicznych i obliczyć ich masy molowe obliczyć masy cząsteczkowe i masy molowe pierwiastków i związków chemicznych 32 Obliczenia związane z pojęciami mol i masa molowa 33. Objętość molowa gazów prawo Avogarda wykonać proste obliczenia z zastosowaniem pojęć: mol i masa molowa podać prawo Avogadra (A) podać parametry warunków normalnych (A) podać wartość objętości 1 mola gazów w warunkach normalnych interpretację równania tej reakcji zapisać równanie reakcji redoks, podać jej elektronową interpretację i współczynniki stechiometryczne przeprowadzić bilans elektronowy i uzgodnić współczynniki w trudniejszym równaniu reakcji redoks (D) przeprowadzić bilans elektronowy i uzgodnić współczynniki w trudniejszym jonowym równaniu reakcji redoks (D) wskazać reakcje dysproporcjonowania i synproporcjonowania zapisać równania reakcji kwasów utleniających z metalami zastosować szereg aktywności metali przy układaniu równań reakcji chemicznych przewidzieć produkty reakcji redoks (D) obliczyć liczbę moli, na podstawie masy substancji i jej masy molowej obliczyć masę na podstawie liczby moli wykonać trudniejsze obliczenia z zastosowaniem pojęć: mol i masa molowa wykonywać trudniejsze obliczenia z zastosowaniem pojęć: mol, masa molowa i objętość molowa gazów obliczyć gęstość gazów w warunkach normalnych 7

8 34. Gazy doskonałe i rzeczywiste 35. Ilościowa interpretacja równań reakcji chemicznych 36. Obliczenia stechiometryczne 37. Podsumowanie wiadomości o równaniach reakcji chemicznych 38. Sprawdzian wiadomości i umiejętności 39. Reakcje egzoenergetyczne i endoenergetyczne wykonać proste obliczenia z zastosowaniem pojęć: mol, masa molowa i objętość molowa gazów porównać gęstości gazów na podstawie ich mas molowych zdefiniować pojęcie: gaz doskonały (A) podać parametry warunków standardowych * (A) podać różnice między gazem rzeczywistym a gazem doskonałym (A) zapisać równanie Clapeyrona (A) wskazać warunki, w jakich stosuje się równanie Clapeyrona (A) odczytać równania reakcji chemicznych według różnej interpretacji: cząsteczkowej, molowej, masowej i objętościowej wyjaśnić, na czym polegają obliczenia stechiometryczne wykonać proste obliczenia stechiometryczne wyjaśnić różnicę między wzorem elementarnym a wzorem rzeczywistym substancji obliczyć skład procentowy związku chemicznego 5. Efekty energetyczne reakcji chemicznych zdefiniować pojęcia: układ, układ zamknięty i układ otwarty oraz otoczenie (A) opisać układ izolowany podać parametry stanu (A) określić pracę, ciepło, energię całkowitą układu wyjaśnić, na czym polega reakcja egzoenergetyczna wyjaśnić, na czym polega reakcja endoenergetyczna podać przykłady reakcji endoenergetycznych zastosować równanie Clapeyrona do obliczeń objętości i liczby moli gazu w różnych warunkach ciśnienia i temperatury wykonywać trudniejsze obliczenia stechiometryczne obliczyć masę reagentów na podstawie molowej interpretacji przemiany chemicznej wyprowadzić wzory elementarne i rzeczywiste substancji wykonać obliczenia stechiometryczne o różnym stopniu trudności (D) wyjaśnić zależność między rodzajem reakcji a zasobem energii wewnętrznej substratów i produktów reakcji (D) * Obecnie IUPAC nie zaleca stosowania terminu warunki standardowe. 8

9 40 Pierwsza zasada termodynamiki 41. Obliczenia termochemiczne 42. Druga i trzecia zasada termodynamiki 43. Podsumowanie wiadomości o efektach energetycznych reakcji chemicznych 44. Sprawdzian wiadomości i umiejętności i egzoenergetycznych (A) zdefiniować pojęcie funkcja wewnętrzna wymienić rodzaje energii składające się na energię wewnętrzną układu (A) podać wzór na energię wewnętrzną (A) opisać zmiany energii substratów i produktów reakcji egzotermicznej i endotermicznej zdefiniować pojęcie entalpii (A) podać treść prawa Hessa (A) podać regułę Lavoisiera Laplace a (A) zdefiniować standardową entalpię tworzenia (A) zdefiniować pojęcie entalpia spalania (A) zdefiniować pojęcie średnia energia wiązań (A) wykonać obliczenia termochemiczne oparte na sumowaniu równań reakcji chemicznych wskazać reakcje endotermiczne i reakcje egzotermiczne na podstawie wartości entalpii reakcji chemicznej (A) obliczyć, ile energii na sposób ciepła wydzieli się podczas spalania obliczyć entalpię tworzenia na podstawie podanych równań termochemicznych obliczyć entropię dla określonej reakcji chemicznej podać treść drugiej zasady termodynamiki (A) podać treść trzeciej zasady termodynamiki (A) zdefiniować pojęcie proces izobaryczno-izotermiczny (A) określić entalpię swobodną zdefiniować pojęcie proces izochoryczno-izotermiczny (A) obliczyć energię swobodną 6. Kinetyka chemiczna 44. Szybkość i rząd reakcji zdefiniować pojęcie szybkość reakcji chemicznej (A) wymienić czynniki wpływające na szybkość reakcji wyjaśnić treść pierwszej zasady termodynamiki ułożyć cykl przemian wykonać obliczenia termochemiczne oparte na układaniu cyklu obliczyć entalpię tworzenia związku chemicznego na podstawie standardowych entalpii innych związków chemicznych wskazać entalpię swobodną dla procesów samorzutnych w stanie równowagi oraz procesów wymuszonych (A) wykonać obliczenia związane z entropią i entalpią swobodną zaprojektować doświadczenie potwierdzające wpływ różnych czynników na szybkość reakcji chemicznej 9

10 chemicznej (A) podać wzór na szybkość reakcji (A) podać regułę van t Hoffa (A) wyjaśnić pojęcie energia aktywacji wyjaśnić różnicę między katalizatorem a inhibitorem podać przykłady katalizatorów (A) opisać doświadczenie przedstawiające wpływ temperatury, rozdrobnienia i stężenia na szybkość reakcji chemicznej 45. Rzędowość reakcji zdefiniować cząsteczkowość i rzędowość reakcji chemicznej (A) określić cząsteczkowość reakcji chemicznej podać rzędowość reakcji chemicznej (A) napisać równanie kinetyczne prostej reakcji chemicznej zdefiniować pojęcie czas połowicznej przemiany (A) obliczyć czas zaniku określonej ilości substratu reakcji chemicznej obliczyć ilość substratu, jaka pozostanie po pewnym czasie od początku reakcji chemicznej 46. Kataliza zdefiniować pojęcie kataliza (A) opisać teorię zderzeń aktywnych zdefiniować pojęcie energia aktywacji (A) zdefiniować kompleks aktywny (A) opisać rolę katalizatora w reakcji chemicznej wymienić rodzaje katalizy (A) opisać mechanizm poszczególnych rodzajów katalizy podać przykłady katalizatorów (A) opisać działanie inhibitorów opisać rolę biokatalizatorów 47 Podsumowanie wiadomości o szybkości reakcji chemicznych 48. Sprawdzian wiadomości i umiejętności 49. Badanie właściwości tlenków różnych pierwiastków 7. Systematyka związków nieorganicznych opisać budowę cząsteczek tlenków podać wzór ogólny tlenków (A) napisać wzór sumaryczny dowolnego tlenku zaproponować różne metody przyspieszenia reakcji chemicznej, podać i opisać ogólne równanie kinetyczne reakcji chemicznej (A) napisać równania kinetyczne do podanych równań reakcji chemicznych obliczyć szybkość reakcji chemicznej, znając stężenia początkowe substratów obliczyć szybkość reakcji chemicznej po zmianie stężenia reagentów obliczyć szybkość reakcji chemicznej po wzroście temperatury obliczyć szybkość reakcji chemicznej po zmianie ciśnienia gazowych reagentów narysować i zinterpretować wykres zmiany energii chemicznej przy udziale katalizatora wyjaśnić mechanizm działania katalizatorów zaproponować, wykonać i opisać doświadczenie potwierdzające wpływ katalizatora na szybkość reakcji chemicznej (D) określić typ wiązania w podanych tlenkach i uzasadnić odpowiedź napisać równania reakcji otrzymywania tlenków 10

11 chemicznych EZ Otrzymywanie zasad i wodorotlenków EZ 52. Budowa cząsteczek, nazewnictwo i zastosowanie wodorotlenków 53. Otrzymywanie kwasów EZ opisać zasadę tworzenia nazw tlenków wymienić metody otrzymywania tlenków (A) sklasyfikować tlenki ze względu na charakter chemiczny podać przykłady tlenków zasadowych, kwasowych i amfoterycznych (A) zapisywać równania reakcji tlenków z wodą przedstawić zastosowanie ważniejszych tlenków w przemyśle i życiu codziennym zdefiniować pojęcia: zasada i wodorotlenek (A) opisać właściwości fizyczne i chemiczne wodorotlenków podać metody otrzymywania wodorotlenków (A) napisać równania reakcji otrzymywania wodorotlenków otrzymać zasady w reakcjach metalu aktywnego z wodą i tlenku metalu z wodą zapisać równania reakcji otrzymywania zasad wyjaśnić różnicę między zasadą a wodorotlenkiem wymienić reakcje charakterystyczne wodorotlenków (A) określić zmianę barwy wskaźników w zasadach (A) zastosować wskaźniki zasadowe w celu rozróżnienia odczynu roztworów opisać budowę wodorotlenków (A) napisać wzór ogólny wodorotlenków (A) podać zasady tworzenia nazw wodorotlenków (A) zapisać wzory i nazwy dowolnych wodorotlenków przedstawić zastosowanie ważniejszych wodorotlenków w przemyśle i życiu codziennym zdefiniować pojęcie kwas (A) zaplanować doświadczenie: spalanie siarki w tlenie (D) zbadać właściwości produktu reakcji spalania siarki (D) opisać właściwości kwasów chlorowodorowego, fosforowego(v) i siarkowego(iv) określić zmianę barwy wskaźników w kwasach opisać metody otrzymywania kwasów zapisać równania reakcji otrzymywania kwasów zbadać doświadczalnie charakter chemiczny dowolnych tlenków (D) wyjaśnić, na czym polega zjawisko amfoteryczności zapisać równania reakcji tlenków amfoterycznych z kwasami i zasadami (D) określić typ wiązań w wodorotlenkach i uzasadnić odpowiedź przeanalizować tabelę rozpuszczalności i podać przykłady zasad i wodorotlenków (D) otrzymać wodorotlenek żelaza(iii) zbadać zachowanie amoniaku wobec wody (D) określić charakter chemiczny amoniaku napisać równanie reakcji amoniaku z wodą zbadać, czy tlenek miedzi(ii) reaguje z wodą (D) zaproponować sposób otrzymywania wodorotlenku miedzi(ii) (D) napisać równania reakcji wodorotlenków zaprojektować doświadczenia, dzięki którym można sprawdzić właściwości fizyczne i chemiczne wodorotlenków (D) rozróżnić wodorotlenki zasadowe i amfoteryczne zapisać równania reakcji wodorotlenków amfoterycznych wymienić minerały, będące wodorotlenkami (A) określić zmianę mocy wodorotlenków metali w grupach i okresach układu okresowego pierwiastków chemicznych uzasadnić zmianę mocy wodorotlenków na podstawie ich budowy otrzymać chlorowodór z soli i kwasu siarkowego(vi) otrzymać kwas chlorowodorowy z chlorowodoru zapisać równanie reakcji otrzymywania chlorowodoru zaprojektować doświadczenie otrzymywania tlenku fosforu(v)(d) zbadać zachowanie tlenku fosforu(v) wobec wody (D) zapisać równanie reakcji tlenku fosforu(v) z wodą zapisać równania reakcji otrzymywania dowolnych kwasów nieorganicznych (D) 11

12 54. Budowa cząsteczek, rodzaje, nazewnictwo i zastosowanie kwasów 55. Budowa i nazewnictwo soli Sposoby otrzymywania soli 58. Właściwości i zastosowanie wybranych soli EZ opisać budowę cząsteczek kwasów podać wzór ogólny kwasów (A) sklasyfikować kwasy ze względu na budowę ich cząsteczek podać zasady nazewnictwa kwasów (A) nazwać kwas i na podstawie nazwy zapisać jego wzór sumaryczny podać przykłady kwasów beztlenowych i tlenowych przedstawić zastosowanie ważniejszych kwasów w życiu codziennym i na skalę przemysłową opisać budowę soli podać wzór ogólny soli (A) podać zasady nazewnictwa soli (A) sklasyfikować sole ze względu na budowę określić nazwę soli na podstawie wzoru i odwrotnie wyjaśnić, co to są hydraty podać nazwy wodorosoli (A) zapisać wzory wodorosoli opisać metody otrzymywania wodorosoli zapisać równania reakcji otrzymywania wodorosoli opisać zastosowania wodorosoli opisać metody otrzymywania soli otrzymać sole trzema podstawowymi metodami zapisać równania reakcji otrzymywania soli trzema podstawowymi metodami opisać właściwości fizyczne soli (A) opisać występowanie soli w przyrodzie podać nazwy i wzory soli występujących w przyrodzie (A) podać zastosowania ważniejszych soli w życiu codziennym i na skalę przemysłową rozróżnić kwasy na podstawie ich właściwości podać nazwy dowolnych kwasów na podstawie ich wzorów (D) zastosować w nazewnictwie przedrostki orto- i meta- doświadczalnie zbadać odłączanie wody od hydratów (D) wyjaśnić, co to są wodorosole i hydroksosole zapisać równania reakcji wodorosoli przeanalizować szereg aktywności metali i wskazać przykłady metali, które reagują z roztworami kwasów, wypierając z nich wodór i tworząc sole (D) wskazać produkty reakcji metali z kwasami utleniającymi w zależności od stężenia roztworów tych kwasów (A) zapisać równania reakcji kwasów utleniających z metalami zaprojektować i przeprowadzać doświadczenia w celu otrzymania soli różnymi metodami (D) zapisać równania cząsteczkowe i jonowe otrzymywania soli określić typ wiązań w solach i uzasadnić odpowiedź wskazać właściwości soli wynikające z ich budowy (A) 12

13 59. Inne związki nieorganiczne 60. Podsumowanie wiadomości z systematyki związków nieorganicznych 61. Sprawdzian wiadomości i umiejętności zdefiniować pojęcie wodorki (A) podać wzór ogólny wodorków (A) opisać metody otrzymywania wodorków wymienić najważniejsze wodorki występujące w przyrodzie (A) sklasyfikować wodorki podać przykłady wodorków zasadowych, kwasowych i obojętnych (A) opisać zastosowania wodorków zdefiniować pojęcie węgliki (A) wymienić najważniejsze węgliki (A) opisać właściwości najważniejszych węglików opisać zastosowania węglików (A) zdefiniować pojęcie azotki (A) podać przykłady azotków (A) opisać właściwości azotków 8. Roztwory 62. Roztwory jako specyficzny rodzaj mieszanin zdefiniować pojęcia: mieszanina jednorodna i mieszanina niejednorodna (A) wyjaśnić pojęcie roztwór zdefiniować pojęcia: rozpuszczalnik i substancja rozpuszczona zdefiniować pojęcia: roztwór właściwy, koloid i zawiesina (A) opisać aerozol i pirozol 63. Roztwory koloidalne wyjaśnić pojęcia: układ rozproszony i substancja rozproszona opisać metody otrzymywania koloidów wyjaśnić, na czym polegają koagulacja i peptyzacja podać przykłady koloidów (A) opisać sposób odróżniania koloidów od roztworów właściwych (efekt Tyndalla) określić typ wiązań w wodorkach i uzasadnić odpowiedź opisać właściwości wodorków zapisać równania reakcji wodorków określić typ wiązań w węglikach zapisać równania reakcji węglików określić typ wiązań w azotkach podzielić roztwory ze względu na rozmiary cząstek substancji rozpuszczonej podać przykłady roztworów o różnym stanie skupienia substancji rozpuszczonej i rozpuszczalnika (A) podać przykłady układów koloidalnych scharakteryzować koloidy liofobowe i liofilowe 13

14 64. Rozpuszczalność substancji wyjaśnić pojęcie rozpuszczalność substancji wyjaśnić mechanizm rozpuszczania opisać wpływ temperatury i ciśnienia na rozpuszczalność substancji stałych i gazowych odczytać informacje z wykresów krzywych rozpuszczalności 65. Szybkość rozpuszczania wymienić czynniki przyspieszające rozpuszczanie substancji stałych w cieczach (A) zbadać wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania 66. Roztwory nasycone i nienasycone 67. Sposoby wyrażania stężeń roztworów 68 Obliczanie stężenia procentowego roztworów 69. Obliczanie stężenia molowego roztworów 70. Przeliczanie stężeń roztworów wyjaśnić, na czym polega stan równowagi w roztworze wyjaśnić, co to jest roztwór nasycony wyjaśnić, co to jest roztwór nienasycony wyjaśnić, co to są roztwory stężony i rozcieńczony wyjaśnić, na czym polega proces krystalizacji podać definicję stężenia procentowego roztworu (A) wyjaśnić pojęcie stężenie molowe roztworu (A) posłużyć się w obliczeniach pojęciami stężenie procentowe i stężenie molowe obliczyć stężenie procentowe roztworu otrzymanego po dodaniu rozpuszczalnika do roztworu o znanym stężeniu procentowym obliczyć stężenie procentowe roztworu otrzymanego po odparowaniu rozpuszczalnika lub dodaniu substancji rozpuszczonej do roztworu o znanym stężeniu procentowym obliczyć stężenie procentowe roztworu otrzymanego w wyniku mieszania roztworów o różnych stężeniach obliczyć stężenie molowe roztworu otrzymanego po dodaniu rozpuszczalnika do roztworu o znanym stężeniu molowym obliczyć stężenie molowe roztworu otrzymanego po odparowaniu rozpuszczalnika lub dodaniu substancji rozpuszczonej do roztworu o znanym stężeniu molowym przeliczyć stężenie procentowe roztworu na stężenie molowe przeliczyć stężenie molowe roztworu na stężenie procentowe zaprojektować i wykonać doświadczenia potwierdzające wpływ różnych czynników na rozpuszczalność substancji zinterpretować wykresy rozpuszczalności różnych substancji w wodzie (D) wyjaśnić różnicę między rozpuszczalnością a szybkością rozpuszczania substancji korzystając z wykresu rozpuszczalności, sporządzić roztwór nasycony i nienasycony w danej temperaturze wyhodować kryształy wyjaśnić mechanizm procesu krystalizacji zaprojektować doświadczenia prowadzące do otrzymania roztworów nasyconych i nienasyconych dowolnej substancji stałej w danej temperaturze (D) przedstawić reguły postępowania przy sporządzaniu roztworów o określonym stężeniu sporządzić roztwór o określonym stężeniu posłużyć się gęstością roztworu, rozpuszczalnika i substancji rozpuszczonej do obliczenia stężenia procentowego zastosować metodę krzyżową do obliczeń związanych z mieszaniem lub rozcieńczaniem roztworów posłużyć się gęstością roztworu, rozpuszczalnika i substancji rozpuszczonej do obliczenia stężenia molowego obliczyć stężenie molowe z wykorzystaniem objętości molowej rozpuszczanych gazów przeliczyć stężenie procentowe na rozpuszczalność przeliczyć rozpuszczalność na stężenie procentowe 14

15 71. Podsumowanie wiadomości o roztworach i stężeniach roztworów 72. Sprawdzian wiadomości i umiejętności 73. Dysocjacja jonowa kwasów, zasad i soli 9. Reakcje w roztworach wodnych elektrolitów wyjaśnić pojecie dysocjacja jonowa zdefiniować pojęcia: elektrolity i nieelektrolity (A) podać przykłady elektrolitów i nieelektrolitów wymienić podstawowe wskaźniki kwasowo-zasadowe (A) zbadać odczyn wodnych roztworów substancji zapisać równania reakcji dysocjacji kwasów, zasad i soli 74. Równowaga chemiczna wyjaśnić pojęcie reakcja odwracalna podać przykłady reakcji odwracalnych (A) zdefiniować pojęcie stan równowagi (A) napisać wzór na stałą równowagi wymienić czynniki wpływające na stałą równowagi (A) napisać wyrażenia na stałą równowagi chemicznej dla podanych równań reakcji chemicznych obliczyć stężenia początkowe substratów dla stężeń substratów i produktów w stanie równowagi 75. Reguła przekory podać regułę przekory Le Chateliera Brauna obliczyć, jak zmieni się położenie równowagi reakcji chemicznej przy zmianie stężenia reagentów 76. Stała dysocjacji. Moc elektrolitów stopień dysocjacji zdefiniować pojęcie stopień dysocjacji (A) napisać wyrażenia na stałe dysocjacji kwasów i zasad wymienić czynniki wpływające na stałą dysocjacji (A) zastosować wartość stałej dysocjacji przy określaniu mocy kwasu opisać mechanizm reakcji dysocjacji wyjaśnić wpływ budowy substancji na jej zdolność do dysocjacji zaprojektować i wykonać doświadczenie badanie zjawiska przewodzenia prądu elektrycznego (D) zbadać zmiany barwy wskaźników kwasowo-zasadowych w wodnych roztworach substancji zdefiniować zasady, kwasy i sole w świetle teorii Arrheniusa (A) zastosować teorię Brönsteda i Lewisa do określania zasad i kwasów sformułować prawo działania mas Guldberga i Waagego zastosować prawo działania mas w zadaniach wyjaśnić pojęcie ciśnieniowa stała równowagi chemicznej wyjaśnić pojęcie równowaga dynamiczna wyjaśnić pojęcie stężeniowa stała równowagi chemicznej ocenić na podstawie wartości stałej równowagi reakcji chemicznej, w którą stronę przesunie się położenie równowagi (D) wykonać obliczenia dla reakcji chemicznych, w których substraty i produkty występują w stanie początkowym obliczyć, jak zmieni się położenie równowagi reakcji chemicznej przy zmianie temperatury i ciśnienia omówić wykres zależności stałej równowagi od temperatury dla reakcji egzoenergetycznych i endoenergetycznych ( doświadczalnie zbadać zależność stopnia dysocjacji od rodzaju elektrolitu i stężenia roztworu (D) przeprowadzić obliczenia stałej dysocjacji obliczyć stopień dysocjacji obliczyć stężenie jonów na podstawie stopnia dysocjacji 15

16 77. Prawo rozcieńczeń Ostwalda 78. Reakcje zobojętniania zapis cząsteczkowy i jonowy równań reakcji chemicznych 79. Reakcje strąceniowe zapis cząsteczkowy i jonowy równań reakcji chemicznych podać kryterium podziału elektrolitów na mocne i słabe podać przykłady mocnych i słabych elektrolitów napisać wyrażenie na stopień dysocjacji wymienić czynniki wpływające na stopień dysocjacji (A) podać prawo rozcieńczeń Ostwalda (A) napisać wyrażenia na stałą dysocjacji i stopień dysocjacji dla roztworów rozcieńczonych posłużyć się wzorami przedstawiającymi prawo rozcieńczeń Ostwalda wyjaśnić co to jest reakcja zobojętniania (A) przeprowadzić reakcję zobojętniania opisać mechanizm reakcji zobojętniania zapisać równania reakcji zobojętniania w postaci cząsteczkowej, jonowej i skróconej jonowej zdefiniować pojęcie reakcja strącania osadów (A) przeprowadzić reakcję strącania osadów zapisać równania reakcji strąceniowych w sposób cząsteczkowy, jonowy i skrócony jonowy korzystać z tablicy rozpuszczalności soli i wodorotlenków w celu ustalenia, które jony po połączeniu utworzą osady 80. Iloczyn rozpuszczalności zdefiniować pojęcie iloczyn rozpuszczalności (A) napisać wyrażenie na iloczyn rozpuszczalności obliczyć, czy przy danych stężeniach jonów nastąpi wytrącanie osadu 81. Odczyn wodnych roztworów substancji ph podać jakościową definicję ph roztworu (A) wyjaśnić, co to jest skala ph i jakie informacje można z niej odczytać posługiwać się skalą ph wymienić wskaźniki (A) napisać wyrażenie na iloczyn jonowy wody zapisać równania reakcji dysocjacji kwasów i zasad według teorii Arrheniusa obliczyć ph roztworu kwasu i roztworu zasady obliczyć ph roztworu o znanym stężeniu jonów wodoru lub wodorotlenkowych wyjaśnić, dlaczego w miarę rozcieńczania roztworu elektrolitu zwiększa się jego stopień dysocjacji zastosować prawo rozcieńczeń Ostwalda w obliczeniach zaprojektować doświadczenie ilustrujące reakcję zobojętniania (D) ocenić, kiedy powstanie sól obojętna, wodorosól, hydroksosól (D) wymienić zastosowania reakcji zobojętniania opisać zasadę metody miareczkowanie zaproponować doświadczenie ilustrujące reakcję strącania osadu (D) wyjaśnić pojęcie iloczyn jonowy wody zinterpretować wartości iloczynu rozpuszczalności opisać efekt wspólnego jonu zinterpretować wpływ wspólnego jonu na rozpuszczalność wykonać obliczenia z zastosowaniem efektu wspólnego jonu (D) doświadczalnie określić ph roztworu wymienić metody pomiaru ph (A) obliczyć stężenia jonów wodoru i wodorotlenkowych w roztworze o znanym ph podać sposób zmiany ph 82. Badanie odczynu zbadać odczyn wodnych roztworów wybranych soli zaproponować doświadczenie przedstawiające hydrolizę soli 16

17 wodnych roztworów soli hydroliza soli 83. Ćwiczenia w zapisywaniu równań reakcji hydrolizy soli 84. Podsumowanie wiadomości o reakcjach w roztworach wodnych elektrolitów 85. Sprawdzian wiadomości i umiejętności wyjaśnić, na czym polega hydroliza soli wymienić sole ulegające i nieulegające hydrolizie określić odczyn roztworu soli wymienić rodzaje hydrolizy przewidzieć odczyn roztworu i rodzaj hydrolizy różnych soli (D) potwierdzić doświadczalnie przewidywany rodzaj hydrolizy zapisać równania reakcji hydrolizy w sposób cząsteczkowy, jonowy i skrócony jonowy 10. Charakterystyka pierwiastków układu okresowego i ich związków Pierwiastki bloku s 86. Wodór i hel wymienić pierwiastki chemiczne bloku s (A) opisać występowanie wodoru określić właściwości fizyczne wodoru wymienić stopnie utlenienia wodoru (A) opisać metody otrzymywania wodoru wymienić najważniejsze związki chemiczne wodoru (A) napisać zastosowania wodoru napisać występowanie helu opisać właściwości fizyczne helu opisać metody otrzymywania helu napisać zastosowania helu 87. Sód i jego związki chemiczne EZ wymienić pierwiastki chemiczne należące do litowców (A) napisać właściwości fizyczne litowców napisać reakcje litowców z wodą napisać reakcje litowców z tlenem napisać reakcje litowców z wodorem opisać doświadczenie hydrolizy soli zapisać równania reakcji hydrolizy soli w sposób cząsteczkowy, jonowy i jonowy skrócony podać przykłady soli o odczynie obojętnym, zasadowym, kwasowym (A) podać procesy hydrolizy zachodzące w otoczeniu wymienić sposoby zapobiegania hydrolizie danej soli określić typ wiązania w cząsteczce wodoru i uzasadnić odpowiedź napisać równania reakcji otrzymywania wodoru wyjaśnić, dlaczego hel należy do bloku s wyjaśnić zmiany właściwości litowców na tle grupy opisać budowę nadtlenku sodu opisać doświadczenie sodu z wodą, sformułować obserwacje i wnioski 17

18 88. Właściwości berylowców EZ 89. Charakterystyka pierwiastków bloku s 90. Glin jako przykład pierwiastka o właściwościach amfoterycznych opisać siarczki i azotki litowców określić właściwości sodu na podstawie doświadczeń i położenia sodu w układzie okresowym pierwiastków chemicznych wymienić ważniejsze związki chemiczne sodu (A) określić właściwości i zastosowanie ważniejszych związków chemicznych sodu wymienić pierwiastki chemiczne należące do berylowców (A) napisać właściwości fizyczne berylowców napisać reakcje berylowców z tlenem napisać reakcje berylowców z wodą opisać wodorki, siarczki, azotki i związki fluorowców z berylowcami ustalić właściwości wapnia na podstawie doświadczeń i jego położenia w układzie okresowym pierwiastków chemicznych wymienić ważniejsze związki chemiczne wapnia (A) wyjaśnić pojęcia: wapno palone, wapno gaszone, woda wapienna (A) określić właściwości i zastosowanie ważniejszych związków chemicznych wapnia wyjaśnić pojęcia: anhydryt, alabaster, hydrat (A) wyjaśnić, co to jest zaprawa hydrauliczna wymienić substancje powodujące twardość wody (A) określić znaczenie makroelementów i mikroelementów w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu oraz skutki ich nadmiaru i niedoboru napisać konfiguracje elektronowe pierwiastków bloku s opisać elektroujemność pierwiastków bloku s określić funkcje biologiczne metali bloku s Pierwiastki bloku p wymienić pierwiastki chemiczne należące do borowców (A) opisać właściwości fizyczne borowców podać stopień utlenienia borowców (A) określić charakter tlenków borowców napisać wzory związków borowców z fluorowcami, siarką i określić aktywność berylowców na tle układu okresowego pierwiastków chemicznych podać stopień utlenienia berylowców (A) wyjaśnić charakter amfoteryczny berylu wyjaśnić budowę związku kompleksowego wyjaśnić pojęcia: atom centralny, ligandy i liczba koordynacyjna zaprojektować i wykonać doświadczenie identyfikacji węglanów (D) wyjaśnić, na czym polega proces utwardzania zaprawy murarskiej napisać równanie reakcji utwardzania zaprawy murarskiej opisać doświadczenie gaszenia wapna palonego opisać procesy zachodzące w wapiennikach zaprojektować i wykonać doświadczenie otrzymywania gipsu palonego (D) opisać metody usuwania twardości wody napisać równania reakcji zmiękczania wody określić zmianę charakteru metalicznego, aktywności chemicznej i elektroujemności pierwiastków bloku s na tle układu okresowego pierwiastków chemicznych napisać równania reakcji przekształcania atomów w jony dla pierwiastków bloku s opisać borowodory opisać występowanie glinu w przyrodzie wymienić związki chemiczne glinu występujące w przyrodzie zaprojektować i przeprowadzić doświadczenie glinu z kwasami (D) 18

19 EEZ 91. Krzem i jego związki chemiczne Azotowce EZ azotem określić właściwości glinu na podstawie doświadczeń i jego położenia w układzie okresowym pierwiastków chemicznych wymienić ważniejsze związki chemiczne glinu (A) określić właściwości i zastosowanie ważniejszych związków chemicznych boru i glinu wymienić pierwiastki chemiczne należące do węglowców (A) scharakteryzować odmiany pierwiastkowe węgla wyjaśnić, na czym polega alotropia opisać właściwości fizyczne węglowców podać stopnie utlenienia węglowców (A) opisać halogenki, siarczki i azotki węglowców opisać występowanie krzemu w przyrodzie określić właściwości krzemu określić właściwości krzemianów wymienić ważniejsze związki chemiczne krzemu i ich zastosowanie (A) wymienić pierwiastki chemiczne należące do azotowców (A) opisać właściwości fizyczne azotowców podać konfigurację elektronową elektronów walencyjnych azotowców (A) podać skład powietrza (A) opisać destylację powietrza określić właściwości azotu na podstawie doświadczeń i położenia tych pierwiastków chemicznych w układzie okresowym wyjaśnić pojęcie saletra opisać metody otrzymywania azotu przedstawić obieg azotu w przyrodzie wymienić ważniejsze związki chemiczne azotu (A) napisać właściwości i zastosowanie azotu napisać właściwości kwasu azotowego(v) zdefiniować pojęcie pasywacja zdefiniować pojęcie amalgamat zaprojektować i przeprowadzić doświadczenie otrzymywania wodorotlenku glinu (D) wyjaśnić charakter amfoteryczny tlenku glinu i wodorotlenku glinu napisać równanie reakcji wodorotlenku glinu z mocną zasadą wyjaśnić, na czym polega aluminotermia określić zastosowanie stopów glinu scharakteryzować właściwości tlenków węglowców zdefiniować pojęcia: węglowodory i germanowodory zdefiniować pojęcie metaloid półprzewodnik wymienić odmiany krystaliczne tlenku krzemu (A) wyjaśnić, na czym polegają właściwości piezoelektryczne kwarcu opisać właściwości i zastosowanie szkła kwarcowego wymienić rodzaje szkła (A) opisać właściwości i zastosowania różnych gatunków szkła zaprojektować i wykonać doświadczenie potwierdzające chemiczne właściwości krzemianów (D) scharakteryzować glinokrzemiany napisać wzory kwasów fosforowych napisać wzory tlenków azotowców scharakteryzować wodorki azotowców zbadać skład powietrza zaprojektować i przeprowadzić doświadczenie otrzymywania amoniaku (D) zbadać właściwości amoniaku (D) opisać reakcję ksantoproteinową opisać metodę otrzymywania kwasu azotowego(v) napisać równania reakcji otrzymywania kwasu azotowego(v) 94. Tlenowce wymienić pierwiastki chemiczne należące do tlenowców (A) opisać charakter chemiczny tlenków pierwiastków chemicznych 19

20 95. Charakterystyka siarki i jej związków chemicznych EZ 96. Chlor i jego związki chemiczne EZ napisać konfigurację elektronów walencyjnych tlenowców podać stopnie utlenienia tlenowców (A) opisać właściwości fizyczne tlenowców określić właściwości tlenu na podstawie doświadczeń i położenia tego pierwiastka chemicznego w układzie okresowym opisać obieg tlenu w przyrodzie wymienić ważniejsze związki chemiczne tlenu (A) określić właściwości i zastosowanie tlenu wyjaśnić zjawisko alotropii tlenu wymienić odmiany siarki (A) opisać właściwości odmian siarki wyjaśnić zjawisko alotropii siarki wymienić ważniejsze związki chemiczne siarki (A) określić właściwości siarki na podstawie doświadczeń i jej położenia w układzie okresowym pierwiastków chemicznych określić właściwości i zastosowanie związków chemicznych siarki wymienić pierwiastki chemiczne należące do fluorowców (A) opisać występowanie fluorowców w przyrodzie opisać właściwości fizyczne fluorowców określić właściwości chloru na podstawie doświadczeń i jego położenia w układzie okresowym pierwiastków chemicznych wymienić ważniejsze związki chemiczne chloru (A) określić właściwości i zastosowania ważniejszych związków chemicznych chloru 97. Helowce wymienić pierwiastki należące do helowców (A) opisać właściwości fizyczne helowców (A) określić zastosowania helowców 98. Charakterystyka pierwiastków bloku p określić charakter chemiczny pierwiastków chemicznych bloku p wymienić metale i niemetale z bloku p (A) z grupy tlenowców zaprojektować i wykonać doświadczenie, w wyniku którego można otrzymać tlen (D) zbadać właściwości tlenu opisać właściwości ozonu i jego znaczenie otrzymać siarkę plastyczną opisać metody otrzymywania tlenku siarki(iv) zbadać właściwości tlenku siarki(iv) zaprojektować doświadczenie otrzymywania kwasu siarkowego(iv) zbadać właściwości kwasu siarkowego(vi) zaprojektować i wykonać doświadczenie otrzymywania siarkowodoru (D) zbadać aktywność chemiczną fluorowców (D) opisać aktywność chemiczną i właściwości utleniające fluorowców zaprojektować i wykonać doświadczenie otrzymywania chloru (D) napisać równanie reakcji otrzymywania chloru zbadać właściwości chloru (D) otrzymać chlorowodór (D) zbadać właściwości chlorowodoru wykryć jony chlorkowe (D) zapisać cząsteczkowo i jonowo równanie reakcji strącania chlorku srebra wymienić związki kryptonu i ksenonu (A) napisać równania reakcji powstawania anionów z pierwiastków chemicznych bloku p określić łatwość tworzenia kationów i anionów z pierwiastków chemicznych bloku p 20

21 99. Chrom i jego związki chemiczne EEZ 100. Mangan i jego związki chemiczne 101. Żelazo i jego związki chemiczne EEK Pierwiastki bloku d opisać występowanie chromu w przyrodzie opisać właściwości fizyczne chromu wymienić stopnie utlenienia chromu (A) określić barwę jonów chromu na różnym stopniu utlenienia określić charakter chemiczny chromu na różnych stopniach utlenienia opisać zastosowanie chromu określić położenie manganu w układzie okresowym pierwiastków chemicznych opisać występowanie manganu w przyrodzie opisać właściwości fizyczne manganu określić barwę jonów manganu na różnych stopniach utlenienia określić charakter chemiczny tlenków manganu na różnych stopniach utlenienia opisać zmiany charakteru kwasowego i właściwości utleniających tlenków manganu opisać zastosowanie manganu opisać występowanie żelaza w przyrodzie opisać właściwości fizyczne żelaza wymienić odmiany alotropowe żelaza (A) wymienić stopnie utlenienia żelaza (A) określić barwę związków żelaza na różnym stopniu utlenienia opisać procesy zachodzące w wielkim piecu 102. Właściwości miedzi określić położenie miedzi w układzie okresowym pierwiastków chemicznych napisać równania przemian, jakim ulegają pierwiastki chemiczne bloku p napisać konfigurację elektronową chromu wyjaśnić, na czym polega promocja elektronu z podpowłoki 4s na podpowłokę 3d zaprojektować i wykonać doświadczenie otrzymywania wodorotlenku chromu(iii) (D) zbadać właściwości wodorotlenku chromu(iii) napisać równanie reakcji wodorotlenku chromu(iii) z zasadą zbadać właściwości utleniające chromu (D) zbadać trwałość jonów chromianowych(vi) i dichromianowych(v) (D) napisać konfigurację elektronową manganu zaprojektować i wykonać doświadczenie badające zachowanie manganianu(vii) potasu w środowisku kwasowym, obojętnym i zasadowym (D) napisać równania reakcji manganianu(vii) potasu z siarczanem(iv) sodu w różnych środowiskach (D) zbadać właściwości utleniające jonów manganowych(vii) w środowisku kwasowym (D) napisać konfigurację elektronową żelaza zaprojektować i wykonać doświadczenie otrzymywania wodorotlenku żelaza(ii) (D) zbadać właściwości wodorotlenku żelaza(ii) zaprojektować i wykonać doświadczenie otrzymywania wodorotlenku żelaza(ii) (D) zaprojektować i wykonać doświadczenie otrzymywania wodorotlenku żelaza(iii) (D) zbadać właściwości wodorotlenku żelaza(ii) napisać równanie reakcji wodorotlenku żelaza(iii) z zasadą napisać równania reakcji zachodzących w wielkim piecu napisać konfigurację elektronową miedzi zaprojektować i wykonać doświadczenie otrzymywania 21

22 103. Charakterystyka pierwiastków bloku d opisać występowanie miedzi w przyrodzie wymienić stopnie utlenienia miedzi (A) wyjaśnić, na czym polega promocja elektronu w atomie miedzi określić charakter amfoteryczny wodorotlenku miedzi(ii) wymienić stopy miedzi (A) opisać zastosowanie miedzi określić, jakie pierwiastki chemiczne należą do bloku d opisać, jak rozlokowane są elektrony walencyjne w atomach pierwiastków bloku d opisać właściwości fizyczne pierwiastków bloku d Pierwiastki bloku f 104. Lantanowce i aktynowce wymienić pierwiastki chemiczne należące do bloku f (A) opisać występowanie pierwiastków bloku f w przyrodzie opisać właściwości fizyczne lantanowców i aktynowców podać stopień utlenienia lantanowców (A) 105. Podsumowanie wiadomości o najciekawszych pierwiastkach chemicznych 106. Sprawdzian wiadomości i umiejętności 11. Elektrochemia 107. Ogniwo Daniella wyjaśnić, czym zajmuje się elektrochemia zdefiniować pojęcia: ogniwo, półogniwo, półogniwo standardowe (A) opisać budowę półogniwa wyjaśnić działanie półogniwa posłużyć się szeregiem elektrochemicznym metali w celu opisania procesów zachodzących w ogniwie opisać budowę i działanie ogniwa Daniella napisać równania reakcji na elektrodach w ogniwie Daniella napisać schemat ogniwa Daniella 108. Siła elektromotoryczna ogniwa zdefiniować pojęcie siła elektromotoryczna ogniwa (A) opisać standardową elektrodę wodorową wodorotlenku miedzi(ii) (D) zbadać właściwości wodorotlenku miedzi(ii) napisać równanie reakcji wodorotlenku miedzi(ii) z zasadą opisać reakcje pierwiastków chemicznych bloku d z kwasami wyjaśnić co to jest woda królewska opisać charakter chemiczny tlenków metali bloku d określić podobieństwo pierwiastków w bloku f określić zastosowania lantanowców i aktynowców zbudować ogniwo Daniella wyjaśnić zasadę działania ogniwa Daniella opisać działanie półogniwa redoks opisać półogniwo chlorosrebrowe opisać budowę i działanie półogniwa kalomelowego opisać budowę i działanie półogniw gazowo-wodorowego i chlorowego napisać równania reakcji elektrodowych w dowolnym ogniwie określić kierunek przepływu elektronów w dowolnym ogniwie wyjaśnić różnicę między siłą elektromotoryczną ogniwa a napięciem między elektrodami 22