staż podyplomowy, Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu, Szpital Miejski w Zabrzu-Biskupicach

Transkrypt

1 AUTOREFERAT 1. Imię i nazwisko Michał Hawranek 2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe/artystyczne z podaniem nazwy, miejsca i roku ich uzyskania oraz tytuł rozprawy doktorskiej lekarz - Śląska Akademia Medyczna w Katowicach, Wydział Lekarski w Zabrzu (obecnie Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu), Dyplom nr 5891/Z z dnia doktor nauk medycznych - Śląska Akademia Medyczna w Katowicach, Wydział Lekarski w Zabrzu, Dyplom nr 4098 z dnia r., tytuł rozprawy doktorskiej: Angiograficzna ocena progresji miażdżycy w tętnicach wieńcowych u chorych po zawale serca leczonych angioplastyką. Obserwacja 12.miesięczna - uchwałą Rady Wydziału Lekarskiego w Zabrzu, Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach z dnia r. - praca wyróżniona specjalista w dziedzinie chorób wewnętrznych - Centrum Egzaminów Medycznych w Łodzi. Dyplom nr 0705/ /375 z dnia r. specjalista w dziedzinie kardiologii - Centrum Egzaminów Medycznych w Łodzi. Dyplom nr 0748/ /75 z dnia r. certyfikat samodzielnego operatora w zakresie kardiologii interwencyjnej (wydany przez Asocjację Interwencji Sercowo-Naczyniowych Polskiego Towarzystwa kardiologicznego) , aktualizacja nr O/214/2013 oraz nr O/214/2016) 3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu staż podyplomowy, Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu, Szpital Miejski w Zabrzu-Biskupicach od 2001 do nadal - III Katedra i Oddział Kliniczny Kardiologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu, aktualne stanowisko - asystent 1

2 Studia Doktoranckie w Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach, Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu w zakresie nauki medyczne medycyna kardiologia do nadal III Katedra i Oddziale Klinicznym Kardiologii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu, Śląskie Centrum Chorób Serca, ½ etatu akademickiego, asystent Po uzyskaniu dyplomu lekarza na Wydziale Lekarskim w Zabrzu Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach (od czerwca 2007 Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach) staż podyplomowy w latach odbyłem w Szpitalu Miejskim w Zabrzu Biskupicach oraz Śląskim Centrum Chorób Serca. Od 2001 roku aż do chwili obecnej jestem zatrudniony w Śląskim Centrum Chorób Serca, pracując w III Katedrze i Oddziale Klinicznym Kardiologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, kierowanej do 2014 roku przez Prof. dr hab. Lecha Polońskiego, a obecnie przez Prof. dr hab. Mariusza Gąsiora. Od kwietnia 2011 roku pełnię funkcję zastępcy Kierownika Pracowni Hemodynamiki. Od początku szkolenia specjalizacyjnego moje zainteresowania ukierunkowałem na kardiologię interwencyjną, a przede wszystkim na przezskórne interwencje wieńcowe wysokiego ryzyka, w tym inwazyjne leczenie ostrych zespołów wieńcowych. Od 2005 roku, po uzyskaniu certyfikatu samodzielnego operatora Sekcji Kardiologii Inwazyjnej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego rozpocząłem samodzielne wykonywanie przezskórnych interwencji wieńcowych (PCI) w Pracowni Hemodynamiki. Od 2006 roku prowadzę samodzielne dyżury hemodynamiczne dla pacjentów z ostrymi zespołami wieńcowymi w Śląskim Centrum Chorób Serca oraz w oddziałach kardiologii inwazyjnej innych szpitali (min. Częstochowa, Gliwice, Chorzów, Sosnowiec). Zakres moich umiejętności obejmuje również rotablację, diagnostyczne cewnikowanie prawego serca, biopsje mięśnia sercowego oraz inwazyjne metody oceny tętnic wieńcowych, takie jak ultrasonografia wewnątrzwieńcowa, pomiary cząstkowej rezerwy wieńcowej. Dodatkowo, pod kierownictwem Profesora Mariusza Gąsiora oraz Profesora Andrzeja Lekstona prowadzę program przezskórnej rewaskularyzacji tętnic wieńcowych u chorych ze skrajnie obniżoną frakcją wyrzutową wymagających stosowania mechanicznego wspomagania krążenia (ECMO, Impella, Heartmate PHP) w trakcie zabiegu. Od 2013 roku jest członkiem zespołu zajmującego się przezskórnym leczeniem wad strukturalnych serca i wykonałem ponad 100 zabiegów przezskórnej implantacji zastawki 2

3 aortalnej. Posiadam certyfikat samodzielnego operatora TAVI Asocjacji Interwencji Sercowo Naczyniowych Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego (AISN PTK). Szkolę praktycznie i teoretycznie kardiologów interwencyjnych z kraju (Chorzów, Sosnowiec, Kraków, Zakopane) oraz zagranicy (Gruzja, Ukraina). Dodatkowo, od 2016 roku jestem współorganizatorem obowiązkowych kursów AISN PTK z zakresu FFR i IVUS. Zainteresowanie kardiologią interwencyjną sprawiło, że uczestniczę w organizacji Zabrzańskich Warsztatów Kardiologii Interwencyjnej, a od roku 2016, wraz z Profesorem Andrzejem Lekstonem jest dyrektorem tych warsztatów. Co roku uczestniczy w nich ponad 300 kardiologów interwencyjnych z całego kraju. W roku 2017 zostałem wybrany do Zarządu AISN PTK i pełnię obecnie funkcję sekretarza w kadencji Wraz z rozpoczęciem pracy III Katedrze i Oddziale Klinicznym Kardiologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego zaangażowałem się w pracę ze studentami w kole naukowym. Od roku 2009 jestem opiekunem sekcji zawału serca bez uniesienia odcinka ST. W tym czasie powstało 52 doniesienia przedstawiane na konferencjach krajowych i zagranicznych, z których 20 zostało nagrodzonych. W ramach współpracy ze studentami powstał podręcznik kardiologii napisany przez lekarzy i studentów pt Podręcznik kardiologii. Lekarze i studenci dla studentów i lekarzy (Medycyna Praktyczna, 2008), którego jestem współredaktorem. Od września 2017 roku jestem nauczycielem akademickim w ramach III Katedry i Oddziału Klinicznego Kardiologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. 4. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. O stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595 ze zm.): a) tytuł osiągnięcia naukowego/artystycznego Przezskórne interwencje wieńcowe wysokiego ryzyka charakterystyka pacjentów, metody leczenia oraz czynniki prognostyczne b) Cykl 4 publikacji sumaryczny współczynnik oddziaływania (IF) cyklu = ; MNiSW = 115 3

4 1. Michał Hawranek, Michał Wróbel, Jerzy Nożyński, Damian Pres, Marek Gierlotka, Przemysław Trzeciak, Krzysztof Dyrbuś, Jacek Piegza, Andrzej Lekston, Mariusz Gąsior. Hemorrhagic myocardial infarction : Mortality compared with STEMI patients treated with percutaneous coronary intervention. J.Am.Coll.Cardiol.2016; Vol.68, No.4, p (IF ; MNiSW 50) Wkład habilitanta 80%, ustalenie hipotezy badawczej, analiza i interpretacja wyników, przegląd literatury, napisanie manuskryptu. 2. Michał Hawranek, Marek Gierlotka, Mariusz Gąsior, Bartosz Hudzik, Piotr Desperak, Aneta Ciślak, Mateusz Tajstra, Tadeusz Osadnik, Piotr Rozentryt, Lech Poloński. Renal function on admission affects both treatment strategy and long-term outcomes of patients with myocardial infarction (from Polish Registry of Acute Coronary Syndromes). Kardiol.Pol.2017; T.75, nr 4, p (IF 1.341; MNiSW 15) Wkład habilitanta 80%, ustalenie hipotezy badawczej, analiza i interpretacja wyników, przegląd literatury, napisanie manuskryptu. 3. Michał Hawranek, Piotr Desperak, Paweł Gąsior, Aneta Desperak, Andrzej Lekston, Mariusz Gąsior. Early and long-term outcomes of complete revascularization with percutaneous coronary intervention in patients with multivessel coronary artery disease presenting with non-st-segment elevation acute coronary syndromes. Adv Interv Cardiol 2018; 14, 1 (51): (IF 0.917; MNiSW 15) Wkład habilitanta 80%, ustalenie hipotezy badawczej, analiza i interpretacja wyników, przegląd literatury, napisanie manuskryptu. 4. Michał Hawranek, Michal O. Zembala, Mariusz Gasior, Tomasz Hrapkowicz, Łukasz Pyka, Daniel Cieśla and Marian Zembala. Comparison of coronary artery bypass grafting and percutaneous coronary intervention in patients with heart failure with reduced ejection fraction and multivessel coronary artery disease. Oncotarget. 2018; 9: (IF 5.168; MNiSW 35) Wkład habilitanta 80%, ustalenie hipotezy badawczej, analiza i interpretacja wyników, przegląd literatury, napisanie manuskryptu. 4

5 c) omówienie celu naukowego/artystycznego ww. pracy/prac i osiągniętych wyników wraz z omówieniem ich ewentualnego wykorzystania. Przezskórne interwencje wieńcowe (percutaneus coronary interventions, PCI) są jednym z najczęściej wykonywanych zabiegów w kardiologii interwencyjnej. Tylko w Polsce, co roku wykonuje się ponad 150 tysięcy takich procedur. Wyniki bezpośrednie i odległe zależą nie tylko od umiejętności i doświadczenia operatora. Istotne znaczenia ma charakterystyka kliniczna pacjenta, zaawansowanie miażdżycy w tętnicach wieńcowych oraz manifestacja kliniczna choroby wieńcowej. W zależności od tego czy określone czynniki występują u danego pacjenta czy nie wykonywany zabieg PCI określamy jako zabieg wysokiego ryzyka. Nie istnieje ujednolicona definicja takich zabiegów. Czynniki, które wpływają na zwiększone ryzyko to takie, które wiążą się z większym ryzykiem niepowodzenia zabiegu oraz większą częstością zdarzeń niepożądanych w obserwacji odległej. Określa się jako czynniki zależne od pacjenta, od charakterystyki zmiany, która wymaga leczenia oraz prezentacji klinicznej. Do czynników związanych z pacjentem zalicza się: starszy wiek, upośledzoną funkcję skurczową lewej komory, objawy niewydolności serca, występowanie cukrzycy, przewlekłej choroby nerek, przebyty zawał oraz obecność choroby wielonaczyniowej lub miażdżycy tętnic obwodowych. Zwiększone ryzyko wynikające z charakterystyki zwężenia w tętnicy wieńcowej występuje w czasie leczenie zwężenia w pniu lewej tętnicy wieńcowej, w zakresie bifurkacji, pomostów żylnych, zwężeń ostialnych, silnie uwapnionych oraz przewlekłych okluzji tętnic wieńcowych. Prezentacja kliniczna wysokiego ryzyka to pacjent z ostrym zespołem wieńcowym, a zwłaszcza ze wstrząsem kardiogennym w przebiegu zawału oraz ostra zdekompensowana niewydolność serca. Każdy z tych czynników ma wpływ na skuteczność i bezpieczeństwo wykonywanych zabiegów a niejednokrotnie u jednego pacjenta występuje więcej niż jeden z powyższych elementów. Trudności związane z podejmowaniem decyzji w tej populacji chorych wynikają z wielu czynników. Z uwagi na istotny wpływ związany z obecnością danego czynnika na częstość niekorzystnych zdarzeń, pacjenci, u których on występuje są często wykluczani z badań randomizowanych. Wpływa to na zlecenia formułowane w wytycznych, które często nie obejmują pacjentów o złożonej charakterystyce klinicznej lub angiograficznej. Ponadto korzyść z wykonania przezskórnej interwencji wieńcowej wykazana na wyselekcjonowanej populacji chorych może być znacznie mniejsza w przypadku występowania czynnika wysokiego ryzyka. Pewną próbą oszacowania potecjalnych korzyści są skale ryzyka. Pomimo, że istnieją dowody na ich skuteczność w różnych populacjach chorych, nie istnieją wiarygodne skale dotyczące 5

6 przezskórnych interwencji wieńcowych wysokiego ryzyka. Z drugiej strony, w codziennej praktyce klinicznej pacjenci o złożonej charakterystyce stanowią znaczną część leczonych chorych. W związku z brakiem pewnych danych w podejmowaniu decyzji musimy opierać się na wynikach badań obserwacyjnych. Prezentowane prace wchodzące w skład cyklu habilitacyjnego są uzupełnieniem wiedzy w wymienionych aspektach przezskórnych interwencji wieńcowych wysokiego ryzyka. Analizowane były zarówno czynniki wchodzące w skład charakterystyki klinicznej, angiograficznej a także stosowanych metod leczenia. Badania były oparte na populacjach chorych, dla których w piśmiennictwie światowym nadal brakuje wielu istotnych danych. Ad 1) Zawał serca z uniesieniem odcinka ST (ST-elevation myocardial infarction, STEMI) należy do prezentacji klinicznej choroby wieńcowej obarczonej poważnym rokowaniem. Wystąpienie wstrząsu kardiogenngo dodatkowo pogarsza wyniki leczenia. Pomimo powszechnego stosowania wczesnej rewaskularyzacji, przede wszystkim pierwotnej przezskórnej interwencji wieńcowej (percutaneus coronary intervention, PCI), śmiertelność wewnątrzszpitalna pozostaje na bardzo wysokim poziomie i wynosi 50-60%. Od wielu lat podejmowane są próby poprawy wyników leczenia, które jednak nie doprowadziły do istotnej redukcji śmiertelności. Jednym z powodów mogą być mechanizmy patofizjologiczne związane nie tylko z wystąpieniem samego schorzenia ale także wynikające ze stosowanego leczenia. Weryfikacja takiej hipotezy jest możliwa jedynie w oparciu o wyniki badania autopsyjnego. Jednym z opisywanych mechanizmów, które mogą mieć związek z tak złym rokowaniem jest ukrwotocznienie obszaru martwicy związanej z zawałem. Pomimo tego, w piśmiennictwie światowym niewiele jest danych dotyczących występowania tego zjawiska u ludzi. Celem pracy Hemorrhagic myocardial infarction: Mortality compared with STEMI patients treated with percutaneous coronary intervention. (J.Am.Coll.Cardiol.2016; Vol.68, No.4, p ) było określenie częstości występowania zawału krwotocznego i niedokrwiennego w dobie interwencyjnego leczenia zawału serca, sekcyjnych przyczyn zgonu w zależności od rodzaju zawału oraz określnie czynników klinicznych i angiograficznych mogących mieć związek z ukrwotocznieniem strefy martwicy. Do badania włączono 129 chorych ze STEMI, hospitalizowanych w latach , u których wykonano diagnostykę inwazyjną, którzy zmarli w okresie wewnątrzszpitalnym i mieli wykonaną sekcję zwłok. U 70% pacjentów zawał był powikłany wstrząsem kardiogennym. W wykonanym badaniu sekcyjnym zawał krwotoczny stwierdzono u 34,9% (45) chorych, natomiast zawał niedokrwienny u 65,1% (84) badanych. W grupie krwotocznego zawału serca istotnie częściej występował zawał ściany 6

7 przedniej (71,1% vs 50,6%; p=0,024). Hipercholesterolemię (23,4% vs 43,6%; p= 0,026) oraz przebyty zawał serca (20,5% vs 39,5%; p=0,03) istotnie częściej stwierdzano w grupie zawału niedokrwiennego. W grupie chorych z krwotocznym zawałem serca częściej stosowano leczenie trombolityczne przed zabiegiem angioplastyki wieńcowej (33,3% vs 13,1%; p=0,006). Średnia liczba zamkniętych naczyń wieńcowych stwierdzanych w koronarografii była wyższa w grupie zawału niedokrwiennego (1,22±0,91 vs 1,66±1,17; p=0,035). Najczęstszą przyczyną zgonu w obu grupach była rozstrzeń lewej komory. Wśród chorych z krwotocznym zawałem serca istotnie częściej stwierdzono pęknięcie wolnej ściany lewej komory (31,1 vs 11,9%; p=0,007). Dodatkowo znacznie częściej występował w tej grupie tętniak lewej komory (28,9% vs 14,3%; p=0,045). Niezależnymi czynnikami związanymi z większym ryzykiem wystąpienia zawału krwotocznego był zawał ściany przedniej (HR 3,45; 95% CI 1,30-9,14) oraz leczenie trombolityczne przed PCI (HR 3,21; 95% CI 0,99-10,39). Powyższa praca jest pierwszą na świecie, w której analizowano wyniki badania sekcyjnego z uwzględnieniem rodzaju zawału w odniesieniu do charakterystyki klinicznej i angiograficznej u kolejnych chorych z zawałem serca leczonych pierwotną PCI. Zaobserwowaną opisywaną wcześniej na podstawie przypadków klinicznych zależność pomiędzy leczeniem trombolitycznym a ukrwotocznieniem strefy martwicy. Wykazano jednak, że do takiego ukrwotocznienia dochodzi również u pacjentów leczonych tylko pierwotną PCI. Uzyskane wyniki mogą sugerować, że to groźne powikłanie wiąże się nie tylko ze stosowanym leczeniem farmakologicznym ale reperfuzją samą w sobie. Ad 2) Przewlekła choroba nerek (PChN) występuje u 7 29% populacji ogólnej w zależności od analizowanego regionu. Częstość występowania u pacjentów z chorobą wieńcową jest jeszcze wyższa i sięga 30-50%. Upośledzenie funkcji nerek jest jednym z najsilniejszych czynników związanych z gorszym rokowaniem pacjentów ze schorzeniami układu krążenia, w tym pacjentów z zawałem serca. Wykonywanie przezskórnych interwencji wieńcowych (percutaneus coronary intervention, PCI) zawsze wiąże się ze stosowaniem środków kontrastowych, które mają udowodniony niekorzystny wpływ na funkcję nerek. Zgodnie z danymi z piśmiennictwa występowanie PChN zmniejsza szansę na wykonanie diagnostyki inwazyjnej w ostrej fazie zawału. Dodatkowo, do tej pory nie wykazano jednoznacznie, że PCI u wszystkich chorych z zawałem serca i PChN wiąże się z redukcją śmiertelności. Celem pracy Renal function on admission affects both treatment strategy and long-term outcomes of patients with myocardial infarction (from Polish Registry of Acute Coronary Syndromes). (Kardiol.Pol.2017; T.75, nr 4, p ) była ocena czy występowanie PChN wpływa na 7

8 wybór strategii postępowania u pacjentów z zawałem serca oraz ocena wpływu leczenia interwencyjnego na śmiertelność krótko i długoterminową w zależności od stopnia uszkodzenia funkcji nerek. W badaniu analizowano pacjentów włączonych do rejestru PL-ACS w latach , z zawałem serca z uniesieniem odcinka ST (STEMI) oraz z zawałem bez uniesienia odcinka ST (NSTEMI). Upośledzenie funkcji nerek umiarkowanego lub większego stopnia (egfr<60 ml/min/1.73m 2 ) stwierdzono u 26% pacjentów ze STEMI i 36.2% pacjentów z NSTEMI. Wraz ze spadkiem wartości egfr rósł odsetek pacjentów starszych oraz kobiet. Odsetek pacjentów z NSTEMI leczonych inwazyjnie spadał z 71,8% u pacjentów z prawidłową funkcją nerek (egfr>90 ml/min/1.73m 2 ) do 35.1% wśród chorych z ciężkim uszkodzeniem funkcji nerek (egfr ml/min/1.73m 2 ). W STEMI odsetki wyniosły 85.9% i 52,5% odpowiednio dla pacjentów z prawidłową i krańcowo upośledzoną funkcją nerek (egfr <15 ml/min/1.73m 2 ). Stadium PChN miało związek w częstością wykonywania diagnostyki inwazyjnej. W analizie potwierdzono wcześniejsze obserwacje dotyczące wzrostu częstości występowania poważnych zdarzeń sercowych takich zgon, udar i poważne krwawienie w trakcie hospitalizacji wraz ze spadkiem wskaźnika GFR. Podobne zależności obserwowano w zakresie śmiertelności długoterminowej. Zgon w obserwacji 12- miesięcznej wystąpił u 6.0%, 12.3%, 24.9%, 47.7% i 45.8% (p<0.001) u chorych z NSTEMI i u 4.5%, 10.5%, 29.4%, 53.5% i 58.5% (p<0.001) u chorych ze STEMI odpowiednio dla 1 do 5 stopnia PChN. W wykonanej analizie wieloczynnikowej dotyczącej wpływu diagnostyki inwazyjnej na rokowanie 12-miesięcznej wykazano, że jej stosowanie jest niezależnie związane z redukcją ryzyka zgonu u pacjentów ze STEMI niezależnie od stopnia upośledzenia funkcji nerek oraz wiąże się z redukcją ryzyka zgonu wśród pacjentów z NSTEMI w stadium PChN od 1 do 4. Obserwacje wśród pacjentów ze STEMI są zgodne z danymi z piśmiennictwa, natomiast w przypadku NSTEMI do momentu publikacji omawianej analizy nie wykazano korzyści z diagnostyki inwazyjnej u pacjentów powyżej 3 stadium PChN. Ad 3) Wielonaczyniowa choroba wieńcowa występuje u 40 70% pacjentów z ostrymi zespołami bez uniesienia odcinka ST (NSTE ACS) poddawanych diagnostyce inwazyjnej. Wykazano, że jej obecność jest związana z gorszym rokowaniem krótko i długoterminowym. Wytyczne postępowania wskazują na konieczność interwencji w zakresie tętnicy odpowiedzialnej za niedokrwienie, natomiast nie precyzują jak postępować w przypadku obecności istotnych zwężeń w pozostałych tętnicach wieńcowych. Z drugiej strony wykazano, że u pacjentów z chorobą wielonaczyniową należy dążyć do kompletnej rewaskularyzacji czyli 8

9 leczenia wszystkich wymagających tego tętnic. W NSTE ACS nie jest do tej pory określone w jakim czasie i jaką metodą taką rewaskularyzację wykonać. Celem pracy Early and longterm outcomes of complete revascularization with percutneus coronary intervention in patients with multivessel coronary artery disease presenting with non-st-segment elevation acute coronary syndromes (Adv Interv Cardiol 2018; 14, 1(51):32-41) była ocena wpływu pełnej rewaskularyzacji u pacjentów z NSTE ACS i chorobą wielonaczyniową wykonanej w czasie wyjściowej hospitalizacji na rokowanie krótko i długoterminowe. Pełną rewaskularyzację zdefiniowano jako interwencyjne leczenie wszystkich istotnie zwężonych tętnic o średnicy powyżej 2 mm. Punktem końcowym badania była częstość występowania łącznego punktu końcowego złożonego ze zgonu, ponownego zawału serca oraz pilnej rewaskularyzacji w 30 dniu i 12 miesiącu od wyjściowegco zdarzenia. Oszacowano wszystkich pacjentów z NSTE ACS i chorobą wielonaczyniową leczonych w III Katedrze i Oddziale Klinicznym Kardiologii ŚUM w latach Po wykluczeniu pacjentów we wstrząsie kardiogennym, leczonych zachowawczo oraz z zaplanowaną chirurgiczną lub przezskórną rewaskularyzacją tętnic wieńcowych po wypisie ze szpitala do analizy włączono 695 pacjentów. Pełną rewaskularyzację wykonano u 137 pacjentów, w grupie niepełnej rewaskularyzacji znalazło się 558 chorych. Wśród pacjentów z niepełną rewaskularyzacją częściej stwierdzano przebyty zawał serca, cukrzycę typu 2, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, przewlekłą chorobę nerek oraz niższą frakcję wyrzutową lewej komory. Istotnie częściej w tej grupie stwierdzano obecność choroby wielonaczyniowej oraz przewlekłego zamknięcia tętnicy wieńcowej. U 59.1% pacjentów kompletną rewaskularyzacją wykonano w czasie jednego zabiegu, u pozostałych 34.3% w czasie tej samej hospitalizacji. Częstość występowania złożonego punktu końcowego w 12 miesiącu była istotnie niższa w grupie pełnej rewaskularyzacji (16.1% vs. 27.9%, p=0.003). W analizie wieloczynnikowej wykonanie pełnej rewaskularyzacji było niezależnie związane ze niższą częstością występowania złożonego punktu końcowego (HR 0.56; 95% CI ). Wyniki powyższej analizy wskazują, że wykonanie pełnej rewaskularyzacji zależy od zaawansowania choroby wieńcowej i profilu ryzyka klinicznego. Sugerują ponadto, że u wybranych pacjentów z NSTE-ACS i chorobą wielonaczyniową należy dążyć do uzyskania pełnej rewaskularyzacji w czasie wyjściowej hospitalizacji, o ile to możliwe. Ad 4) Szacuje się, że 1-2% populacji krajów rozwiniętych choruje na niewydolność serca. U ponad połowy pacjentów występuje niewydolność serca z obniżoną frakcją wyrzutową, której najczęstszą przyczyną jest choroba wieńcowa. Istnieje wiele strategii terapeutycznych o 9

10 udowodnionej skuteczności w tej populacji chorych. Należy do nich również rewaskularyzacja. Zgodnie z wytycznymi, w przypadku stwierdzenia obecności wielonaczyniowej choroby wieńcowej w pierwszej kolejności należy kierować pacjentów do leczenia chirurgicznego (coronary artery bypass grafting, CABG). Z drugiej strony, w związku z wysokim ryzykiem CABG u takich pacjentów co raz częściej wykonywane są przezskórne interwencje wieńcowe (percutaneus coronary interventions, PCI). Nie dysponujemy obecnie wynikami badań randomizowanych porównującymi CABG i PCI u pacjentów z niewydolnością serca z obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory i chorobą wielonaczyniową. Celem pracy Comparison of coronary artery bypass grafting and percutaneous coronary intervention in patients with heart failure with reduced ejection fraction and multivessel coronary artery disease (Oncotarget 2018; 9: ) było porównanie wyników leczenia chirurgicznego i przezskórnego w tej populacji chorych. Do badania włączono 1217 pacjentów, 761 i 452, odpowiednio w grupie CABG i PCI. Pacjenci leczeni chirurgicznie charakteryzowali się większym zaawansowaniem miażdżycy w tętnicach wieńcowych, natomiast chorzy leczeni przezskórnie gorszym profile czynników ryzyka i ryzykiem okołozabiegowym ocenianym w skali Euroscore (3.64 ± 4.36% vs ± 4.86%, p=0.001). Z uwagi na istotne różnice w wyjściowej charakterystyce klinicznej i angiograficznej do oceny długoterminowych wyników leczenia zastosowano Propensity Score Based Adjusted Survival Curves. W obserwacji długoterminowej (4 lata) zgon z każdej przyczyny występował rzadziej w grupie leczonej CABG (HR, 0.71; 95% CI, ; p=0.008). Niemniej jednak, po korekcji różnic w wyjściowej charakterystyce częstość zgonu w obu grupach była porównywalna (HR, 0.91; 95% CI, ; p=0.59). Częstość ponownego zawału oraz pilnej rewaskularyzacji była niższa w grupie CABG (odpowiednio HR, 0.44; 95% CI, ; p=0.002, HR, 0.50; 95% CI, ; p=0.008). Udar w obserwacji odległej występował odpowiednio często w obu grupach (HR, 1.17; 95% CI, ; p=0.62). Wyniki powyższej analizy wskazują, że pacjenci leczeni za pomocą CABG i PCI różnią się wyjściową charakterystyką kliniczną i angiograficzną. Niemniej jednak, po korekcji wyjściowych różnic, częstość zgonu z każdej przyczyny w obserwacji odległej jest porównywalna dla obu metod leczenia. Natomiast częstość ponownego zawału i pilnej rewaskularyzacji jest wyższa u pacjentów leczonych przezskórnie. 5. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo badawczych (artystycznych) 5.1 Ocena punktowa całego dorobku naukowego dane bibliometryczne 10

11 Mój dorobek naukowy obejmuje 101 publikacji, z których 61 opublikowanych zostało w czasopismach posiadających impact factor (łączna punktacja IF=159,746). Łączna punktacja MNiSW wynosi Na mój dorobek składają się: 64 prace oryginalne (łączna punktacja MNiSW = 1231), w tym 46 prac w czasopismach posiadających impact factor o łącznej punktacji IF = 126,842 9 opisów przypadków (łączna punktacja MNiSW = 72), w tym 4 opisy w czasopismach posiadających impact factor o łącznej punktacji IF = prac poglądowych (łączna punktacja MNiSW = 144), w tym 7 prac w czasopismach posiadających impact factor o łącznej punktacji IF = rozdziałów w podręcznikach krajowych (łączna punktacja MNiSW = 16) 1 redakcja podręcznika: Podręcznik kardiologii. Lekarze i studenci dla studentów i lekarzy. / Red. M. Gąsior, M. Hawranek, L. Poloński. Kraków : Medycyna Praktyczna 2008 Wśród tych prac: w 14 jestem pierwszym autorem w 10 jestem drugim autorem w 64 jestem 3 lub kolejnym autorem Jestem współautorem 168 doniesień zjazdowych, w tym 56 ze zjazdów międzynarodowych oraz 112 ze zjazdów krajowych. Łączna liczba cytowań wg ISI Web of Science z dnia wynosi: 454 Łączny indeks Hirscha wg ISI Web of Science z dnia wynosi: 12 Łączna liczba cytowań wg SCOPUS z dnia wynosi: 494 Łączny indeks Hirscha wg SCOPUS z dnia wynosi: Pozostałe osiągnięcia naukowe Cykl prac poświęcony interwencyjnemu leczeniu zawału serca z uniesieniem odcinka ST 11

12 Zawał serca z uniesieniem odcinka ST jest najpoważniejsza manifestacją choroby wieńcowej. Pomimo ogromnego postępu kardiologii jest to nadal główna przyczyna umieralności w Polsce. Od wielu lat podstawową metodą leczenia zawału z uniesieniem odcinka ST jest mechaniczne udrożnienie tętnicy odpowiedzialnej za niedokrwienie. Uzyskanie dobrego efektu w wyniku przezskórnej interwencji wieńcowej jest najsilniejszym predyktorem dobrego rokowania. Niemniej jednak, istnieje wiele elementów, które mogą mieć dodatkowy wpływ na przebieg ostrej fazy zawału oraz niekorzystne zdarzenia w obserwacji odległej. Cykl prac dotyczący interwencyjnego leczeniu zawału serca z uniesieniem odcinka ST poświęcony jest poszukiwaniu czynników zarówno klinicznych jak i angiograficznych, które mają związek z rokowaniem chorych leczonych przezskórną interwencją wieńcową. Ich identyfikacja daje szansę na poprawę zarówno wyników leczenia w fazie wewnątrzszpitalnej jak i po wypisie ze szpitala. Mariusz Gąsior, Damian Pres, Marek Gierlotka, Piotr Lech, Andrzej Lekston, Michał Hawranek, Grzegorz Słonka, Mateusz Tajstra, Krzysztof Dyrbuś, Gabriela Stasik-Pres, Zbigniew Kalarus, Lech Poloński. Factors affecting microvascular flow in patients with myocardial infarction treated with percutaneous coronary intervention. Post.Kardiol.Interw.2007; Vol.3 nr 3, s (MNiSW 9). Tadeusz Zębik, Mariusz Gąsior, Zbigniew Kalarus, Tomasz Wąs, Marek Gierlotka, Andrzej Lekston, Krzysztof Wilczek, Michał Hawranek, Jarosław Wasilewski, Przemysław Trzeciak, Mateusz Tajstra, Marian Zembala, Lech Poloński. Jedno- i wielonaczyniowa choroba wieńcowa u chorych zawałem serca leczonych angioplastyką. Rokowanie roczne. Post.Kardiol.Interw.2006; Vol.2 nr 2, s (MNiSW 9) Mariusz Gąsior, Marek Gierlotka, Damian Pres, Gabriela Stasik, Tadeusz Zębik, Bożena Szyguła-Jurkiewicz, Michał Hawranek, Andrzej Lekston, Lech Poloński. Wpływ wyjściowego przepływu w tętnicy odpowiedzialnej za zawał u chorych z zawałem serca leczonych pierwotną przezskórną interwencją wieńcową na rokowanie wewnątrzszpitalne i jednoroczne.folia Cardiol.2006; Vol.13 No.3, s (MNiSW 9) Mariusz Gąsior, Marek Gierlotka, Andrzej Cieśliński, Tadeusz Zębik, Piotr Chodór, Krzysztof Wilczek, Michał Hawranek, Hubert Krupa, Zbigniew Kalarus, Lech Poloński. Wyniki leczenia zawału serca z uniesieniem odcinka ST. Dane z Rejestru PL- ACS na Śląsku. Ogólnopolski Rejestr Ostrych Zespołów Wieńcowych PL-ACS. 12

13 Analiza danych z terenu województw śląskiego i opolskiego. Kardiol.Pol.2005; T.62, supl.1, s.i-44-i-50 (MNiSW 9). Grzegorz Słonka, Mariusz Gąsior, Andrzej Lekston, Marek Gierlotka, Michał Hawranek, Mateusz Tajstra, Lech Poloński. Comparison of results of percutaneous coronary interventions in patients with ST-segment elevation myocardial infarction during routine working hours or off-hours. Kardiol.Pol.2007; T.65, nr 10, s (MNiSW 9) Mateusz Tajstra, Mariusz Gąsior, Andrzej Lekston, Krzysztof Wilczek, Michał Hawranek, Marek Gierlotka, Grzegorz Słonka, Tadeusz Zębik, Lech Poloński. Comparison of primary balloon angioplasty with bailout stenting strategy to primary coronary stenting strategy in the treatment of patients with ST-segment elevation myocardial infarction (STEMI). Kardiol.Pol.2007; T.65, nr 11, s (MNiSW 9) Dariusz Dudek, Waldemar Mielecki, Francesco Burzotta, Mariusz Gąsior, Adam Witkowski, Ivan G. Horvath, Jacek Legutko, Andrzej Ochała, Paolo Rubartelli, Roman M. Wojdyła, Zbigniew Siudak, Piotr Buchta, Jerzy Pręgowski, Daniel Aradi, Andrzej Machnik, Michał Hawranek, Tomasz Rakowski, Artur Dziewierz, Krzysztof Żmudka. Thrombus aspiration followed by direct stenting: A novel strategy of primary percutaneous coronary intervention in ST-segment elevation myocardial infarction. Results of the Polish-Italian-Hungarian RAndomized ThrombEctomy Trial (PIHRATE Trial). Am.Heart J.2010; Vol.160, No.5, p (IF: 5.052; MNiSW 32) Cykl prac poświęcony wpływowi zaburzeń gospodarki węglowodanowej na rokowanie u chorych z zawałem serca Cukrzyca, w szczególności cukrzyca typu 2 stanowi obecnie jedno z największych zagrożeń dla zdrowia. Szacuje się, że do roku milionów ludzi na świecie będzie chorowało na cukrzycę. Jednym z podstawowych negatywnych efektów tej choroby są powikłania sercowo naczyniowe, przede wszystkim choroba wieńcowa. Ryzyko wystąpienia ostrego zespołu wieńcowego jest w tej populacji chorych dwukrotnie wyższe niż u pacjentów bez cukrzycy. Dodatkowo, współistnienie zaburzeń gospodarki węglowodanowej jest czynnikiem isotnie wpływającym na rokowanie po wystąpieniu ostrego zespołu wieńcowego. Z uwagi na poważne rokowanie wewnątrzszpitalne i odległe, nieustannie poszukuje się parametrów, które pozwolą zidentyfikować pacjentów, u których ryzyko jest najwyższe. 13

14 Pozwala to na odpowiednie zaplanowanie opieki a u niektórych chorych umożliwia wyprzedzenie niekorzystnych zdarzeń poprzez odpowiednią modyfikację czynników ryzyka i farmakoterapii. Powyższe aspekty są celem w cyklu prac dotyczących wpływu zaburzeń gospodarki węglowodanowej na rokowanie pacjentów z zawałem serca. Mariusz Gąsior, Gabriela Stasik-Pres, Damian Pres, Piotr Lech, Marek Gierlotka, Andrzej Lekston, Michał Hawranek, Mateusz Tajstra, Zbigniew Kalarus, Lech Poloński. Relationship between blood glucose on admission and prognosis in patients with acute myocardial infarction treated with percutaneous coronary intervention.. Kardiol.Pol.2007; T.65, nr 9, s (MNiSW 9). Mariusz Gąsior, Damian Pres, Gabriela Stasik-Pres, Piotr Lech, Marek Gierlotka, Andrzej Lekston, Michał Hawranek, Mateusz Tajstra, Zbigniew Kalarus, Lech Poloński. Does glucose level at hospital discharge predict one-year mortality in patients with diabetes mellitus treated with percutaneous coronary intervention for ST-segment elevation myocardial infarction? Kardiol.Pol.2008; T.66, nr 1, s.1-8 (MNiSW 9). Mariusz Gąsior, Damian Pres, Gabriela Stasik-Pres, Piotr Lech, Marek Gierlotka, Michał Hawranek, Krzysztof Wilczek, Bożena Szyguła-Jurkiewicz, Andrzej Lekston, Zbigniew Kalarus, Krzysztof Strojek, Janusz Gumprecht, Lech Poloński. Effect of blood glucose levels on prognosis in acute myocardial infarction in patients with and without diabetes, undergoing percutaneous coronary intervention. Cardiol.J.2008; Vol.15, No.5, s Formerly: Folia Cardiologica (MNiSW 4). Damian Pres, Mariusz Gąsior, Krzysztof Strojek, Marek Gierlotka, Michał Hawranek, Andrzej Lekston, Krzysztof Wilczek, Mateusz Tajstra, Janusz Gumprecht, Lech Poloński. Blood glucose level on admission determines in-hospital and long-term mortality in patients with ST-segment elevation myocardial infarction complicated by cardiogenic shock treated with percutaneous coronary intervention. Kardiol.Pol.2010; T.68, nr 7, s (IF 0.523; MNiSW 9). Damian Pres, Mariusz Gąsior, Andrzej Lekston, Marek Gierlotka, Michał Hawranek, Mateusz Tajstra, Piotr Buchta, Grzegorz Słonka, Lech Poloński. Relationship between low-density lipoprotein cholesterol level on admission and in-hospital mortality in patients with ST-segment elevation myocardial infarction, with or without diabetes, treated with percutaneous coronary intervention. Kardiol.Pol.2010; T.68, nr 9, s (IF 0.523; MNiSW 9) 14

15 Wiktor Kuliczkowski, Mariusz Gąsior, Damian Pres, Jacek Kaczmarski, Małgorzata Greif, Anna Łaszewska, Marta Szewczyk, Michał Hawranek, Mateusz Tajstra, Sławomir Żegleń, Lech Poloński, Victor Serebruany. Effect of glycemic control on response to antiplatelet therapy in patients with diabetes mellitus and ST-segment elevation myocardial infarction. Am.J.Cardiol.2012; Vol.110, No.3, p (IF 3.209; MNiSW 35) Mariusz Gąsior, Damian Pres, Marek Gierlotka, Michał Hawranek, Grzegorz Słonka, Andrzej Lekston, Paweł Buszman, Zbigniew Kalarus, Marian Zembala, Lech Poloński. The influence of diabetes on in-hospital and long-term mortality in patients with myocardial infarction complicated by cardiogenic shock : results from the PL-ACS registry. Kardiol.Pol.2012; T.70, nr 12, s (IF 0.536; MNiSW 15) Cykl prac poświęcony wynikom badania sekcyjnego u pacjentów z zawałem serca z uniesieniem odcinka ST leczonych przezskórną interwencją wieńcową Wyniki badania autopsyjnego są jednym z najważniejszych narzędzi diagnostycznych. Pozwalają ostatecznie ustalić rozpoznanie oraz bezpośrednią przyczynę zgonu. Dają możliwość analizy mechanizmów patomorfologicznych, które stoją za rozpoznaniem klinicznym. Niemniej jednak odsetek wykonywanych badań autopsyjnych jest coraz mniejszy. Dotyczy to również pacjentów z zawałem serca, u których często przyczynę zgonu ustala się na podstawie danych klinicznych. Zazwyczaj jest ona zbieżna z wynikiem badania sekcyjnego ale w niektórych sytuacjach to właśnie autopsja daje ostateczną odpowiedź. Ma to miejsce w przypadku wystąpienia mechanicznych powikłań zawału serca, przede wszystkim pęknięcia wolnej ściany. Częstość rozpoznawania tego powikłania jest znacznie częstsza w badaniu autopsyjnym niż w ocenie klinicznej. Cykl prac poświęcony pęknięciu wolnej ściany lewej komory ma na celu poszukiwanie czynników, które pozwoliłyby przewidzieć, u których chorych to śmiertelne powikłanie może wystąpić. Michał Hawranek, Mariusz Gąsior, Jerzy Nożyński, Lech Poloński. Przyczyny zgonów chorych z zawałem serca w dobie leczenia reperfuzyjnego. Folia Cardiol.2004; T.11 nr 4, s (MNiSW 5). Ewa Markowicz-Pawlus, Jerzy Nożyński, Agnieszka Sędkowska, Piotr Jarski, Michał Hawranek, Witold Streb, Teresa Zielińska, Lech Poloński, Zbigniew Kalarus. Cardiac rupture risk estimation in patients with acute myocardial infarction treated with 15

16 percutaneous coronary intervention. Cardiol.J.2007; Vol.14 No.6, p (MNiSW 9) Ewa Markowicz-Pawlus, Jerzy Nożyński, Agnieszka Sędkowska, Piotr Jarski, Michał Hawranek, Witold Streb, Teresa Zielińska, Lech Poloński, Zbigniew Kalarus. Ocena ryzyka pęknięcia serca u pacjentów z ostrym zawałem serca poddanych przezskórnej interwencji wieńcowej. Folia Cardiol.Excerpta2008; T.3, nr 2, s (MNiSW 6) Ewa Markowicz-Pawlus, Jerzy Nożyński, Agata Duszańska, Michał Hawranek, Piotr Jarski, Zbigniew Kalarus. The impact of a previous history of ischaemic episodes on the occurrence of left ventricular free wall rupture in the setting of myocardial infarction. Kardiol.Pol.2012; T.70, nr 7, s (IF 0.536; MNiSW 15) Cykla prac poświęcony wpływowi przewlekłych okluzji tętnic wieńcowych na rokowanie pacjentów z chorobą wieńcową Rewaskularyzacja tętnic wieńcowych, zwłaszcza u chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi ma udokumentowany pozytywny wpływ na rokowanie. Jednym z podnoszonych aspektów jest konieczność dążenia do rewaskularyzacji wszystkich wymagających tego tętnic. W przypadku interwencji przezskórnych największe wyzwanie wiąże się z leczeniem przewlekłych okluzji tętnic wieńcowych. Obecność przewlekłego zamknięcia występuje u 20-40% chorych, u których wykonuje się koronarografię, w zależności od populacji i manifestacji choroby wieńcowej. Przezskórne leczenie przewlekłych okluzji jest jednym z największych wyzwań dla kardiologa interwencyjnego. Wymaga dużego doświadczenia, specjalistycznego sprzętu oraz wiąże się z większym ryzykiem poważnych powikłań. Dlatego też poszukuje się populacji chorych, którzy odniosą największą korzyść z takiego leczenia. Ten aspekt jest celem cyklu prac poświęconych wpływowi przewlekłych okluzji na rokowanie pacjentów z chorobą wieńcową. Mateusz Tajstra, Mariusz Gąsior, Marek Gierlotka, Damian Pres, Michał Hawranek, Przemysław Trzeciak, Andrzej Lekston, Lech Poloński, Marian Zembala. Comparison of five-year outcomes of patients with and without chronic total occlusion of noninfarct coronary artery after primary coronary intervention for ST-segment elevation acute myocardial infarction. Am.J.Cardiol.2012; Vol.109, No.2, p (IF 3.209; MNiSW 35) Marek Gierlotka, Mateusz Tajstra, Mariusz Gąsior, Michał Hawranek, Tadeusz Osadnik, Krzysztof L. Wilczek, Dawid Olszowski, Krzysztof Dyrbuś, Lech Poloński. Impact of chronic total occlusion artery on 12-month mortality in patients with non-st- 16

17 segment elevation myocardial infarction treated by percutaneous coronary intervention (From the PL-ACS Registry). Int.J.Cardiol.2013; Vol.168, No.1, p (IF 6.175; MNiSW 35) Mateusz Tajstra, Łukasz Pyka, Jarosław Gorol, Damian Pres, Marek Gierlotka, Elżbieta Gaduła-Gacek, Anna Kurek, Michał Wasiak, Michał Hawranek, Michael Oscar Zembala, Andrzej Lekston, Lech Poloński, Leszek Bryniarski, Mariusz Gąsior. Impact of chronic total occlusion of the coronary artery on long-term prognosis in patients with ischemic systolic heart failure: Insights from the COMMIT-HF registry. JACC- Cardiovasc.Interv.2016; Vol.9, No.17, p (IF 8.841; MNiSW 45) Mateusz Tajstra, Michał Hawranek, Piotr Desperak, Aneta Ciślak, Marek Gierlotka, Andrzej Lekston. Medium platelet volume as a noninvasive predictor of chronic total occlusion in non-infarct artery in patients with non-st-segment elevation myocardial infarction and multivessel coronary artery disease. Int.J.Cardiol.2017; Vol.228, p (IF 6.189; MNiSW 35) Mateusz Tajstra, Michał Hawranek, Piotr Desperak, Mariusz Gąsior. Gap in gender parity: gender disparities in incidence and clinical impact of chronic total occlusion in non-infarct artery in patients with non-st-segment elevation myocardial infarction and multivessel coronary artery disease. Oncotarget2017, p.1-10 (IF 5.168; MNiSW 35) Cykl prac poświęcony przezskórnej rewaskularyzacji tętnic wieńcowych u pacjentów ze skurczową niedokrwienną niewydolnością serca Niewydolność serca stanowi globalny problem, szczególnie w krajach rozwiniętych. Szacuje się, że 1-2% osób żyjących w nich choruje na niewydolność serca. Według literatury ponad połowę stanowią pacjenci z obniżoną funkcją skurczową lewej komory. W większości przypadków przyczyną upośledzenie funkcji skurczowej jest choroba wieńcowa. U pacjentów z etiologią ischemiczną NS istnieje dodatkowy mechanizm progresji choroby, którym jest utrzymujące się niedokrwienie. Rola rewaskularyzacji jako metody przerwania mechanizmu błędnego koła jest nadal niedoceniana. Brakuje nie tylko danych dotyczących wpływu przezskórnej rewaskularyzacji na rokowanie, ale również dotyczących możliwości i bezpieczeństwa stosowania takiej formy leczenia u pacjentów z niewydolnością serca. Ponadto nie wiadomo, czy pełna rewaskularyzacja w tej populacji chorych przynosi korzyści. Powyższym aspektom jest poświęcony cykl prac dotyczący przezskórnej rewaskularyzacji tętnic wieńcowych u pacjentów ze skurczową niedokrwienną niewydolnością serca. 17

18 Mariusz Gąsior, Łukasz Pyka, Jarosław Gorol, Michał Hawranek, Mateusz Tajstra, Grzegorz Słonka, Anna Kurek, Adam Krajewski, Piotr Rozentryt, Marek Gierlotka, Andrzej Lekston, Marian Zembala, Lech Poloński.COnteMporary modalities In Treatment of Heart Failure: a report from the COMMIT-HF registry. Kardiol.Pol.2016; Vol.74, No.6, p (IF 1.341; MNiSW 15) Dariusz Dudek, Tomasz Rakowski, Adam Sukiennik, Michał Hawranek, Artur Dziewierz, Jacek Kubica, Piotr Suwalski, Robert Gil, Wojciech Wojakowski, Andrzej Ochała, Wiesław Mazurek, Krzysztof Żmudka, Mariusz Gąsior. Circulatory support with Impella CP device during high-risk percutaneous coronary interventions: initial experience in Poland. Post.Kardiol.Interw./Adv.Interv.Cardiol.2016; Vol.12, No.3, p (IF 0.917; MNiSW 15) Łukasz Pyka, Michał Hawranek, Mateusz Tajstra, Jarosław Gorol, Andrzej Lekston, Mariusz Gąsior. Complete percutaneous revascularization feasibility in ischemic heart failure is related to improve outcomes: insights from the COMMIT-HF registry. Kardiol.Pol.2017; T.75, nr 5, p (IF 1.341; MNiSW 15). Łukasz Pyka, Michał Hawranek, Mariusz Gąsior. Revascularization in ischemic heart failure with reduced left ventricular ejection fraction. The impact of complete revascularization. Kardiochir.Torakochir.Pol./Pol.J.Cardio-Thor.Surg.2017; Vol.14, No.1, p (MNiSW 14) Cykl prac poświęcony przezcewnikowemy leczeniu zwężenia zastawki aortalnej Zwężenie zastawki aortalnej to obecnie najczęstsza wada zastawkowa rozpoznawana u pacjentów w krajach rozwiniętych. Najważniejszą przyczyną takie rozpowszechnienia tej choroby jest co raz dłuższy czas życia. Wraz z wiekiem rośnie bowiem częstość występowania zwężenia zastawki aortalnej. Do niedawna większość chorych z objawową postacią choroby była kierowana do leczenia chirurgicznego. Od ponad dekady rozwija się małoinwazyjna metoda leczenia tego schorzenia przezcewnikowa implantacji zastawki aortalnej. Obecnie należy ją stosować u pacjentów z dużym ryzykiem operacyjnym oraz w wybranych przypadkach z ryzykiem umiarkowanym. Istnieje kilka urządzeń służących do leczenia tą metodą. Jednym z nich jest zastawka drugiej generacji Acurate, której pierwszym zastosowaniom w Polsce jest poświęcony cykl prac dotyczący przezcewnikowego leczenia zwężenia zastawki aortalnej. 18

19 Michał Oskar Zembala, Jacek Piegza, Jacek Wacławski, Michał Hawranek, Michael Hilker, Tomasz Niklewski, Jan Głowacki, Monika Parzęcka, Paweł Nadziakiewicz, Piotr Chodór, Krzysztof Wilczek, Roman Przybylski, Mariusz Gąsior, Marian Zembala. Symetis Acurate Transapical Aortic Valve: the initial experience with a second generation of transcatheter aortic valve replacement device. Kardiol.Pol.2014; T.72, nr 2, s (IF 0.878; MNiSW 15) Michał Zembala, Michał Hawranek, Jacek Wacławski, Tomasz Niklewski, Paweł Nadziakiewicz, Rafał Koba, Roman Przybylski, Ryszard Walas, Jan Głowacki, Tomasz Jaźwiec, Marcin Garbacz, Mariusz Gąsior, Marian Zembala. Symetis acurate neo transfemoral aortic bioprosthesis - Initial Polish Experience. Kardiol.Pol.2016; T.74, nr 3, p (IF 1.341; MNiSW 15) Stanowiska ekspertów Kardiologia jest jedną z najdynamiczniej rozwijających się gałęzi medycyny. Co roku publikowane są wyniki nowych badań, wprowadzane są nowe metody leczenia oraz urządzenia. Ogromna ilość informacji jest trudna do interpretacji. Dlatego też, towarzystwa naukowe publikują opracowania, które podsumowują aktualny stan wiedzy. Jestem współautorem dwóch dokumentów opracowanych przez Asocjację Interwencji Sercowo Naczyniowych. Marcin Kurzyna, Aleksander Araszkiewicz, Piotr Błaszczak, Marek Grabka, Michał Hawranek, Grzegorz Kopeć, Ewa Mroczek, Marian Zembala, Adam Torbicki, Andrzej Ochała. Standardy hemodynamicznej i angiograficznej oceny krążenia płucnego. Wspólne stanowisko Sekcji Krążenia Płucnego i Asocjacji Interwencji Sercowo- Naczyniowych Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Kardiol.Pol.2014; T.72, supl.4, s (IF 0.878; MNiSW 15). Krzysztof Rzeczuch, Krzysztof Milewski, Wojciech Wąsek, Łukasz Rzeszutko, Wojciech Wojakowski, Michał Hawranek, Adrian Włodarczyk, Tomasz Pawłowski, Janusz Kochman, Sławomir Dobrzycki, Marek Grygier, Andrzej Ochała, Jarosław Wójcik, Maciej Lesiak, Dariusz Dudek, Jacek Legutko. Bioresorbable scaffolds in the treatment of coronary artery disease. Expert consensus statement of the Association of Cardiovascular Interventions of the Polish Cardiac Society (ACVI PCS). Kardiol.Pol.2017; T.75, nr 8, s (IF 1.341; MNiSW 15) Uczestnictwo i przeprowadzenie badań randomizowanych 19

20 Kliniczne badania randomizowane są jednym z podstawowych źródeł dowodów naukowych we współczesnej medycynie. Dzięki randomizacji możliwość wpływu niekontrolowanych czynników na uzyskane wyniki jest zniwelowana. Rekomendacje stosowane w Wytycznych Towarzystw Naukowych opierają się w pierwszej kolejności na opublikowanych wynikach badań randomizowanych. Badania randomizowane są dużym wyzwaniem zarówno koncepcyjnym jak i logistycznym. Byłem jednym ze współwykonawców badania randomizowanego oceniającego wpływ techniki implantacji stentu na rokowanie chorych z zawałem serca z uniesieniem odcinka ST leczonych przezskórną interwencją wieńcową. Jest to pierwsze polskie badania randomizowane przeprowadzone w populacji pacjentów z zawałem leczonych interwencyjnie. Wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie American Journal of Cardiology: Mariusz Gąsior, Marek Gierlotka, Andrzej Lekston, Krzysztof Wilczek, Tadeusz Zębik, Michał Hawranek, Rafał Wojnar, Janusz Szkodziński, Jacek Piegza, Krzysztof Dyrbuś, Zbigniew Kalarus, Marian Zembala, Lech Poloński. Comparison of outcomes of direct stenting versus stenting after balloon predilation in patients with acute myocardial infarction (DIRAMI). Am J Cardiol 2007; 99(5): Jestem również jednym ze współwykonawców projektu rozwojowego, który powstał we współpracy z kardiochirurgią: Opracowanie algorytmu postępowania u chorych z wielonaczyniową chorobą wieńcwej w nowej strategii leczenia hybrydowego z zastosowaniem małoinwazyjnej techniki kardiochirurgicznej MIDCAB/TECAB w połączeniu z przezskórną interwencją wieńcową. Jest to pierwsze i do tej pory jedyne badanie randomizowane dotyczące hybrydowej rewaskularyzacji wieńcowej. Zostało opublikowane w czasopiśmie JACC: Cardiovascular Interventions: Mariusz Gąsior, Michael Oscar Zembala, Mateusz Tajstra, Krzysztof Filipiak, Marek Gierlotka, Tomasz Hrapkowicz, Michał Hawranek, Lech Poloński, Marian Zembala. JACC-Cardiovasc.Interv.2014; Vol.7, No.11, p W tym roku, również w powyższym czasopiśmie zostały opublikowane wyniki obserwacji odległej pacjentów włączonych do tego badania: Mateusz Tajstra, Tomasz Hrapkowicz, Michał Hawranek, Krzysztof Filipiak, Marek Gierlotka, Marian Zembala, Mariusz Gąsior, Michał Oskar Zembala, JACC-Cardiovasc.Interv Apr 12. pii: S (18) doi: /j.jcin Pozostała aktywność naukowa i organizacyjna zmierzająca do popularyzacji nauki 20

21 6.1. Międzynarodowe i krajowe nagrody za działalność naukową Nagroda zespołowa Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego za publikację naukową: Marek Gierlotka, Mateusz Tajstra, Mariusz Gąsior, Michał Hawranek, Tadeusz Osadnik, Krzysztof L. Wilczek, Dawid Olszowski, Krzysztof Dyrbuś, Lech Poloński. Impact of chronic total occlusion artery on 12-month mortality in patients with non-stsegment elevation myocardial infarction treated by percutaneous coronary intervention (From the PL-ACS Registry). Int.J.Cardiol.2013; Vol.168, No.1, p (IF 6.175; MNiSW 35) Nagroda Zespołowa I stopnia Rektora SUM w zakresie działalności naukowej za pracę na temat rokowniczego znaczenia przewlekłego zamknięcia tętnicy wieńcowej innej niż odpowiedzialna za zawał mięśnia sercowego: Marek Gierlotka, Mateusz Tajstra, Mariusz Gąsior, Michał Hawranek, Tadeusz Osadnik, Krzysztof L. Wilczek, Dawid Olszowski, Krzysztof Dyrbuś, Lech Poloński. Impact of chronic total occlusion artery on 12-month mortality in patients with non-st-segment elevation myocardial infarction treated by percutaneous coronary intervention (From the PL-ACS Registry). Int.J.Cardiol.2013; Vol.168, No.1, p (IF 6.175; MNiSW 35) Finał konkursu na wybitnego innowatora w polskiej ochronie zdrowia Złoty Skalpel 2014 za projekt Hybrydowa rewaskularyzacja serca autorstwa: Mariusz Gąsior, Michał Oscar Zembala, Mateusz Tajstra, Krzysztof Filipiak, Marek Gierlotka, Tomasz Hrapkowicz, Michał Hawranek, Lech Poloński, Marian Zembala Zespołowa Nagroda Ministra Zdrowia za współredakcję podręcznika pt.: Podręcznik kardiologii. Lekarze i studenci dla studentów i lekarzy pod redakcją Mariusz Gąsior, Michał Hawranek, Lech Poloński. Warszawa, r. Nagroda zespołowa Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego za publikację naukową: Mateusz Tajstra, Łukasz Pyka, Jarosław Gorol, Damian Pres, Marek Gierlotka, Elżbieta Gaduła-Gacek, Anna Kurek, Michał Wasiak, Michał Hawranek, Michael Oscar Zembala, Andrzej Lekston, Lech Poloński, Leszek Bryniarski, Mariusz Gąsior. Impact of chronic total occlusion of the coronary artery on long-term prognosis in 21

22 patients with ischemic systolic heart failure: Insights from the COMMIT-HF registry. JACC-Cardiovasc.Interv.2016; Vol.9, No.17, p (IF 8.841; MNiSW 45) 6.2. Wygłoszenie referatów na międzynarodowych i krajowych konferencjach tematycznych 1. Michał Hawranek. Wykład Koronarografia, bypassografia cewniki, projekcje, interpretacja, błędy XII Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XVI Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń, Zabrze, Michał Hawranek. Wykład Arsenał kardiologa interwencyjnego podstawowa charakterystyka i definicje sprzętu w sesji Wprowadzenie do przezskórnych zabiegów terapeutycznych XIII Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XVII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń, Zabrze, Michał Hawranek. Wykład Transradial approach for PCI Introduction and objectives WCCI Michał Hawranek. Wykład Właściwa identyfikacja culprit lesion kluczowy moment dalszego leczenia XIV Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XVIII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń, Zabrze, Michał Hawranek. Wykład Wiele wytycznych w jednym XV Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XIX Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń, Zabrze, 7-8 czerwiec Michał Hawranek. Wykład Chorzy, którzy nie mieszczą się w wytycznych w sesji Wytyczne NSTE-ACS Trudne, kontrowersyjne przypadki kliniczne w sesji Wybór opcji terapeutycznej decyduje klinika czy anatomia zmian.. XV Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XIX Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń, Zabrze, 7-8 czerwiec Michał Hawranek. Wykład My best case/worst complication. 5th EAPCI Fellows Course, 13th New Frontiers in Interventional Cardiology NFIC, Kraków,

23 8. Michał Hawranek. Wykład Trój- czy dwulekowa terapia przeciwkrzepliwa po OZW. Czy nowe leki przeciwkrzepliwe coś zmieniły? Przypadki kliniczne: decyduje klinika czy badania dodatkowe prezentacja chorego: niewydolność serca Kurs kardiologii interwencyjnej. XIV Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XX Jubileuszowa Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń, Zabrze, 7-8 czerwiec Michał Hawranek. Wykład Podstawy teoretyczne cząstkowej rezerwy przepływu (FFR) oraz zastosowanie w praktyce klinicznej w warsztatach Inwazyjne metody oceny zwężeń w tętnicach wieńcowych, Zabrze, Michał Hawranek. Wykład Zasady działania FFR metody, zalety i ograniczenia, prezentacja badań i przypadków klinicznych w sesji Praktyczne aspekty obrazowania wewnątrznaczyniowego i oceny frakcjonowanej przerwy wieńcowe. Interventional CardioVascular Forum (ICVF) Ustroń Summer 2013, Michał Hawranek. Wykład HYBRID: A Prospective, Randomized Trial of Hybrid Coronary Revascularization Versus Standard Surgical Revascularization in Multivessel Disease w sesji First Report Investigations. TCT 2013, San Francisco, Kalifornia, Michał Hawranek. Wykład Co decyduje o powodzeniu leczenia w ostrej fazie zawału serca? Co wpływa na rokowanie odległe? w sesji Jak zmniejszyc ryzyko ponownego incydentu wieńcowego. VI Konferencji Naukowej Sekcji Prewencji i Epidemiologii Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego Kardiologia Prewencyjna 2013 wytyczne, wątpliwości, gorące tematy Kraków Michał Hawranek. Wykład Powikłania dostępu promieniowego i sposoby postępowania w sesji Dostęp promieniowy. Interventional CardioVascular Forum (ICVF) Ustroń Winter 2014, , Ustroń 14. Michał Hawranek. Wykład Early and late outcomes of percutaneus coronary interventions with Alex stent Alex Registry w sesji Innovations for interventional Cardiology by Balton. XVIII Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej w Warszawie, Warszwa, Michał Hawranek. Prowadzenie sesji Functional coronary angioplasty: Integrated use of IVUS/OCT and FFR. XVIII Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej w Warszawie, Warszwa,

24 16. Michał Hawranek. Consensus and take-home message w sesji Functional coronary angioplasty: Integrated use of IVUS/OCT and FFR. XVIII Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej w Warszawie, Warszwa, Michał Hawranek. Wykład Double stent loss during multivessel percutaneus coronary intervention in non-st-segment elevation acute coronary syndrome PCR 2014, Paryż, Michał Hawranek. Wykład Testy wazoreaktywności naczyń płucnych przed transplantacją serca rola w kwalifikacji do zabiegu XV Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XXI Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna, Zabrze, Michał Hawranek. Wykład Co w przypadku braku badań obrazowych przed koronarografią? Miejsce badań czynnościowych/obrazowych w pracowni hemodynamiki w sesji Stabilna choroba wieńcowa, XV Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XXI Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna, Zabrze, Michał Hawranek. Wykład Hybrid revascularization POLMIDES trial results w sesji plenarnej Advances in heart disease treatment strategies. XV Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XXI Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna, Zabrze, Michał Hawranek. Wprowadzenie w sesji OZW II interwencje wysokiego ryzyka. XV Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XXI Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna, Zabrze, Michał Hawranek. Zabieg na żywo w sesji Niewydolność serca nowe wyzwania dla kardiologa Interwencyjnego. XV Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XXI Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna, Zabrze, Michał Hawranek. Wykład Dlaczego nowe stenty bioresorbowalne mogą być lepsze w sesji Czy nowe technologie rozwiążą stare problemy. XV Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XXI Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna, Zabrze, Michał Hawranek. Udział w Panelu w sesji Innovations in coronary revascularizations 15 Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej New Frontiers in Interventional Cardiology, Kraków,

25 25. Michał Hawranek. Wykład Nowe urządzenia wspomagania krążenia w trakcie angioplastyki wysokiego ryzyka przypadki kliniczne Interventional CardioVascular Forum (ICVF) Ustroń Winter 2015, Ustroń, Michał Hawranek. Wykład Pacjent z nagłymi wskazaniami do ECMO III Konferencja Sekcji Intensywnej Terapii Kardiologicznej i Resuscytacji PTK, Katowice, Michał Hawranek. Wykład Stratyfikacja i indywidualizacja ryzyka klucz do poprawy rokowania. Dlaczego istotne dla leczącego w sesji Bezpieczny i inteligentny szpital. Medtrends 2015, Polsko Brytyjskie Forum Nowoczesnej Ochrony Zdrowia, Zabrze, Michał Hawranek. Udział w Panelu oraz wykład Alex stent clinical cases w sesji satelitarnej firmy Balton. XVIII Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej w Warszawie, Warszwa, Michał Hawranek. Wykład Wybór metody rewaskularyzacji PCI w sesji Stabilna choroba wieńcowa z niewydolnością serca. XVI Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XXII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna, Zabrze Michał Hawranek. Wykład Interwencje wysokiego ryzyka - których pacjentów naprawdę to dotyczy? w sesji Interwencje wysokiego ryzyka. XVI Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XXII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna, Zabrze Michał Hawranek. Wykład Niewydolność nerek aspekt szczególnie istotny w tej grupie chorych? w sesji Farmakoterapia okołozabiegowa klucz do ograniczenia powikłań PCI. XVI Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XXII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna, Zabrze Michał Hawranek. Wykład Stenty nowej generacji na podstawie Alex Plus w sesji Interwencje wieńcowe 2015 czy nowe technologie rozwiążą stare problemy?. XVI Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XXII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna, Zabrze Michał Hawranek. Wykład Use of physiologic lesion assessment to improve outcome after complex percutaneus interventions Interventional CardioVascular Forum (ICVF) Ustroń Summer 2015,

26 34. Michał Hawranek. Wykład Chory ze skrajną niewydolnością serca oporną na farmakoterapię w sesji Trudne decyzje w OITK w przypadkach klinicznych. XIX Międzynarodowy Kongres Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Wrocław, Michał Hawranek. Udział w Panelu oraz wykład Polish registries on BVS, Absorb w sesji Innovations in coronary revascularizations 16 Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej New Frontiers in Interventional Cardiology, Kraków, Michał Hawranek. Zabieg na żywo w sesji How to improve outcome of high-risk patients with coronary artery disease? Protected PCI, cardiogenic schock, cardiac arrest. 16 Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej New Frontiers in Interventional Cardiology, Kraków, Michał Hawranek. Wykład Use of temporary extracorporal circulation as a cardiac suport in a case of acute aortic regurgitation after baloon predilatation before TAVI w sesji My best case success and/or worst complications in 2015 structural heart disease and peripheral case review. 16 Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej New Frontiers in Interventional Cardiology, Kraków, Michał Hawranek. Wykład Przezskórne interwencje u chorych po 80 roku zycia w sesji Wyzwania w diagnostyce i terapii choroby wieńcowej Interventional CardioVascular Forum (ICVF) Ustroń Winter 2016, Ustroń, Michał Hawranek. Udział w Panelu i wykład Silesian experience with Alex sirolimus eluting thin strut stent with bioresorable polimer based on 1000 patients w sesji satelitarnej. XX Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej w Warszawie, Warszwa, Michał Hawranek. Wykład Polish experience: real life use of bioresorbable scaffolds (Zabrze Registry) w sesji Bioresorbable coronary scaffolds: clinical evidence from trials and registries versus reality. XX Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej w Warszawie, Warszwa, Michał Hawranek. Wykład Prognosis and optimal treatment in pts with IHD and angiographically normal coronaries w sesji A patient with ischemic hesrt disese and angiographically normal coronary arteries. XX Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej w Warszawie, Warszwa,

27 42. Michał Hawranek. Zabieg na żywo w sesji Podstawy czynnościowej oceny tę nic wieńćowych. Podstawy czynnościowej oceny tętnic wieńcowych. XVII Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XXIII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna, Zabrze Michał Hawranek. Prowadzenie sesji Sytuacje szczególne. Podstawy czynnościowej oceny tętnic wieńcowych. XVII Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XXIII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna, Zabrze Michał Hawranek. Wykład Czym obecnie dysponujemy w sesji Co nowego?. Podstawy czynnościowej oceny tętnic wieńcowych. XVII Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XXIII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna, Zabrze Michał Hawranek. Wykład Czy możemy bezpiecznie stosować BVS u wszystkich OHT w sesji Rusztowania bioreserbowalne co wiemy, gdzie jesteśmy w roku XVII Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XXIII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna, Zabrze Michał Hawranek. Wykład Możliwości i ograniczenia koronarografii jak postępować w przypadku braku nieinwazyjnych badań obrazowych w sesji Stabilna choroba wieńcowa praktyczna interpretacja wytycznych ESC/EACTS. XVII Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XXIII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna, Zabrze Michał Hawranek. Wykład Stenty drugiej generacji czy mogą nas jeszcze czymś zaskoczyć w sesji Innowacje czy nowe technologie rozwiążą stare problemy. XVII Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej. XXIII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna, Zabrze Michał Hawranek. Prowadzenie sesji oraz wykład Ostra niedomykalność aortalna po walwuloplastyce aortanej w sesji IV. XIII Lubelska Konferencja Kardiologii Inwazyjnej Powikłania Zabiegów Interwencyjnych: Zapobieganie i Leczenie Lublin, Michał Hawranek. Wykład Pęknięcie wolnej ściany kluczem szybkie rozpoznanie w sesji Optymalne postępowanie i innowacyjne rozwiązania w terapii mechanicznych powikłań zawału serca. XX Międzynarodowy Kongres Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Poznań,

28 50. Michał Hawranek. Wykład Leczenie przeciwpłytkowe jak długo i czy podobnie u wszystkich chorych w sesji Zintegrowana opieka kardiologiczna po zawale serca czas na wspólne decyzje. XX Międzynarodowy Kongres Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Poznań, Michał Hawranek. Wykład Znaczenie dużych baz danych w codziennej praktyce klinicznej. W sesji plenarnej. IT in Health, Ogólnopolska Konferencja Naukowa, Gliwice, Michał Hawranek. Wykład Projekt ostrzeżeń i szybkiego reagowania na podwyższone stężenie potencjalnie szkodliwych substancji w powietrzu w sesji plenarnej Wpływ zanieczyszczeń środowiska na schorzenia układu sercowo naczyniowego. Kardiologia Prewencyjna 2016 IX Konferencja Naukowa Sekcji Prewencji i Epidemiologii Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Kraków, Michał Hawranek. Wykład Safety, effcacy and long term performance of the second generation Alex stent in daily clinical practice oraz Master CD session challenging clinical cases, NHF 2016 Conference on Cardiovascular Diseases, , Dhaka, Bangladesz 54. Michał Hawranek. Moderowanie sesji plakatowej Coronary interventions 17 Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej New Frontiers in Interventional Cardiology, Kraków Michał Hawranek. Wykład Left main PCI with percutaneus LVAD suport w sesji Left Main PCI in the real world, 17 Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej New Frontiers in Interventional Cardiology, Kraków Michał Hawranek. Prowadzenie sesji oraz wykład: My own experiance with Catheter-Based FFR clinical case presentation with Q&A from the audience 17 Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej New Frontiers in Interventional Cardiology, Kraków Michał Hawranek. Panel w sesji How to improve outcome of high-risk patients with coronary artery disease Protected PCI, cardiogenic shock, cardiac arrest 17 Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej New Frontiers in Interventional Cardiology, Kraków Michał Hawranek. Wykład The role of baloon valvuloplasty in patients qualified for TAVI THT Poland 2017 Conference, Katowice,

29 59. Michał Hawranek. Wykład Posttransplant allograft vasculopathy form whom, how and when, konferencja XXI Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej w Warszawie, Warszwa, Michał Hawranek. Wykład Percutaneous Mechanical Circulatory Support. Polish Perspective, konferencja Peripheral Interventions in Crocow, Kraków Michał Hawranek. Wykład Wyniki najważniejszych badań FFR I iffr, konferencja International Summit on Imaging and Intervention, Katowice Michał Hawranek. Wykład Znaczenie nowych technologii (rotablacja, BVS, IVUS- HD, OCT) dla poprawy wyników PCI w wielonaczyniowej chorobie wieńcowej, XI Międzynarodowy Kongres Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Katowice Michał Hawranek. Wykład Rewaskularyzacja pacjentów z ekstremalnie upośledzoną funkcją lewej komory nowe terytorium dla angioplastyki wieńcowej, 18 Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej New Frontiers in Interventional Cardiology, Kraków Michał Hawranek. Panel w sesji Optimal treatment of acute myocardial infarction in 2018 part 2 How to improve outcome of high-risk patients with AMI? Cardiac arrest, cardiogenic shock, left main and multivessel disease, protected PCI, MINOCA, 18 Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej New Frontiers in Interventional Cardiology, Kraków Michał Hawranek. Wykład The future of SAVR & TAVR, konferencja THT Poland 2018 Conference, Warszawa, Aktywny udział w międzynarodowych i krajowych konferencjach naukowych Jestem współautorem 168 doniesień zjazdowych, w tym 56 ze zjazdów międzynarodowych oraz 112 ze zjazdów krajowych Udział w komitetach organizacyjnych międzynarodowych i krajowych konferencjach naukowych 1. XII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń, VI Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej, Zabrze , członek komitetu organizacyjnego, 29

30 2. XIII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń, VII Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej, Zabrze , członek komitetu organizacyjnego, 3. XIV Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń, VIII Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej, Zabrze , członek komitetu organizacyjnego, Wiosenna Konferencja PTK Ostre zespoły wieńcowe, XV Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna, IX Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej,Zabrze , członek komitetu organizacyjnego, 5. XVI Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń, X Jubileuszowe Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej, Zabrze , członek komitetu organizacyjnego 6. XVII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń, XI Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej, Zabrze , członek komitetu organizacyjnego 7. XVIII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń, XII Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej, Zabrze , członek komitetu organizacyjnego 8. XIX Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń, XIII Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej, Zabrze , członek komitetu organizacyjnego 9. XX Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń, XIV Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej, Zabrze , członek komitetu organizacyjnego 10. XXI Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń, XV Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej, Zabrze , członek komitetu organizacyjnego 11. XXII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń, XVI Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej, Zabrze , członek komitetu organizacyjnego 12. XXIII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń, XVII Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej, Zabrze , członek komitetu organizacyjnego, dyrektor Warsztatów Kardiologii Inwazyjnej 30

31 13. Kardiologia Prewencyjna 2016 IX Konferencja Naukowa Sekcji Prewencji i Epidemiologii Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Kraków, , członek komitetu naukowego 14. XXIII Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń, XVIII Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej, Zabrze , członek komitetu organizacyjnego, dyrektor Warsztatów Kardiologii Inwazyjnej 6.5. Członkostwo w międzynarodowych i krajowych organizacjach oraz towarzystwach naukowych 1. Polskie Towarzystwo Kardiologiczne 2008 do nadal 2. Asocjacja Interwencji Sercowo Naczyniowych PTK 2010 do nadal 3. Sekcja Intensywnej Terapii Kardiologicznej i Resuscytacji PTK 2014 do nadal 4. European Society of Cardiology 2014 do nadal 5. European Association of Percutaneus Coronary Interventions 2015 do nadal 6.6 Opieka naukowa nad studentami i lekarzami w toku specjalizacji i doktorantami w charakterze opiekuna naukowego lub promotora pomocniczego Od 2009 roku jestem jednym z opiekunów Studenckiego Koła Naukowego przy III Katedrze i Oddziale Klinicznym Kardiologii zajmując się sekcją ostrych zespołów wieńcowych bez uniesienia odcinka ST. Pomagam studentom uczyć się metodologii badań naukowych, przygotowywania prac, publikacji oraz prezentacji w zakresie kardiologii. Pod moją opieką powstały 52 doniesienia na konferencje krajowe i zagraniczne, 4 publikacje, 2 rozdziały do książek, 2 monografie i 1 podręcznik. Rozdziały do książek: Ostre zespoły wieńcowe bez uniesienia odcinka ST. W: Ostre zespoły wieńcowe. Podstawy postępowania oparte na wytycznych. / Red.: M. Gąsior, L. Poloński. Gdańsk : Via Medica,: s Metody badania serca. W: Podręcznik kardiologii. Lekarze i studenci dla studentów i lekarzy. / Red. M. Gąsior, M. Hawranek, L. Poloński. Kraków : Medycyna Praktyczna: s

32 Monografie: Ostre zespoły wieńcowe z uniesieniem odcinka ST. Od badań klinicznych do wytycznych./ Red.: Andrzej Lekston, Mariusz Gąsior, Michał Hawranek, Grzegorz Opolski. Gdańsk Via Medica studentów współautorami rozdziałów. Ostre zespoły wieńcowe bezz uniesienia odcinka ST. Od badań klinicznych do wytycznych./ Red.: Michał Hawranek, Mariusz Gąsior, Lech Poloński. Gdańsk Via Medica studentów współautorami rozdziałów. Podręcznik: Podręcznik kardiologii. Lekarze i studenci dla studentów i lekarzy. / Red. M. Gąsior, M. Hawranek, L. Poloński. Kraków : Medycyna Praktyczna 2008 Pod moją opieką studenci zdobyli nagrody: Katarzyna Birkner, Magdalena Guz, Anna Stołtny, Magdalena Radziwołek, Krystyna Reichert, Karolina Gierlaszyńska. Porównanie skuteczności i rokowania u chorych poddanych jednonaczyniowej PCI z wielonaczyniową PCI w UA/NSTEMI XXIII Ogólnopolska Studencka Konferencja Kardiologiczna - Gdańsk , konferencja międzynarodowa - I Nagroda w sesji plakatowej: Kardiologia Interwencyjna i Kardiochirurgia Magdalena Daničić, Monika Kozieł NSTE ACS percutaneous coronary intervention (PCI) in the first, second and third day since the onset of symptoms 4th International Students Conference on Cardiology XVI Międzynarodowa Konferencja Kardiologiczna X Jubileuszowe Warsztaty Kardiologii Inwazyjnej - Zabrze , Zabrze - I Nagroda w sesji ustnej. Karolina Gierlaszyńska, Dorota Jabłońska Porównanie wyników leczenia i rokowania pacjentów z jedno- dwu- i trójnaczyniową chorobą wieńcową z ostrym zespołem wieńcowym bez uniesienia odcinka ST leczonych przezskórną interwencją wieńcową 18th International Student Scientific Conference for Students and Young Doctors Gdańsk, konferencja międzynarodowa, 2009 III Nagroda w sesji: Cardiology Piotr Desperak, Andrzej Brenk Wpływ wskaźnika filtracji kłebuszkowej (GFR) na śmiertelność wewnątrzszpitalną i 6-miesięczną u pacjentów z NSTEMI leczonych PCI 32

33 V Międzynarodowa Konferencja Naukowa Studentów Uczelni Medycznych w Katowicach, konferencja międzynarodowa II Nagroda w sesji: Kardiologia Dominika Mangold, Agnieszka Babińska, Magdalena Bajer, Krzysztof Bryniarski, Karolina Gierlaszyńska Wpływ wyjściowego przepływu w tętnicy dozawałowej na śmiertelność 12-miesięczną u pacjentów z zawałem serca bez uniesienia odcinka ST leczonych przezskórną interwencją wieńcową VI Międzynarodowa Studencka Konferencja Kardiologiczna Zabrze, 2-4 czerwiec 2011, konferencja międzynarodowa II nagroda w Sesji Kardiochirurgii i Kardiologii Inwazyjnej Piotr Desperak, Paweł Gąsior, Karolina Gierlaszyńska Comparison of culprit-vessel or multivessel percutaneous coronary intervention in patients with multivessel coronary artery disease and non-st elevation acute coronary syndromes: Silesian Center for Heart Disease Database Registry report - The 20 th International Students' Scientific Conference for Students and Young Doctors Gdańsk, , konferencja międzynarodowa II nagroda w sesji: Cardiology Aneta Ciślak, Aleksandra Błachut, Karolina Bień, Piotr Desperak, Paweł Gąsior Stopień niedomykalności zastawki mitralnej jako czynnik rokowniczy wśród pacjentów z ostrymi zespołami wieńcowymi bez uniesienia odcinka ST LI Sympozjum Studenckich Kół Naukowych Uczelni Medycznych, Lublin, 24 listopada 2012 r. Wyróżnienie w Sesji Klinicznej Paweł Gasior, Piotr Desperak Comparison of 12-months mortality of patients with and without chronic total occlusion in non-cuprit vessel after percutaneous coronary intervention for non-st elevation acute coronary syndromes XIII Międzynarodowe Warsztaty Kardiologii Interwencyjnej, New Frontiers In Interventional Cardiology, Kraków 28, listopada 2012 r. Wyróżnienie Mateusz Machura, Aleksandra Świętoniowska, Joanna Malisz, Katarzyna Glanowska, Piotr Desperak Factors influencing the occurrence of contrast-induced nephropathy in patients with acute coronary syndromes without ST-segment elevation treated with percutaneous coronary intervention 3rd International Students Conference of Young Medical Researchers, Wrocław, kwietnia III Nagroda w Sesji: Cardiology and Angiology Adam Wojtaszczyk, Mateusz Machura, Joanna Malisz, Aleksandra Świętoniowska, Piotr Desperak, Agnieszka Konior Assessment of the impact of bleeding on in-hospital and long term prognosis in patients with acute coronary syndromes without ST-segment 33

34 elevation 13th International Congress of Young Medical Scientists, Poznań, Maja 2013 r. I Nagroda w Sesji Cardiology and Hypertension Piotr Desperak, Paweł Gąsior, Aneta Ciślak, Angelika Copija, Mateusz Machura, Sebastian Podsiadło Multivessel percutaneous coronary intervention versus coronary artery bypass graft for patients with non-st-segment elevation acute coronary syndromes in routine clinical practice The 8th International Scientific Conference of Medical Students and Young Doctors, Katowice, Maja 2013 r. II Nagroda w Sesji Kardiologii Inwazyjnej i Kardiochirurgii Piotr Desperak, Aneta Ciślak, Paweł Gąsior, Angelika Copija Temporal trends in management and prognosis of patients with non-st elevation acute coronary syndromes treated in the reference cardiologic center between 2006 and The 8th International Scientific Conference of Medical Students and Young Doctors, Katowice, Maja 2013 r.- II Nagroda w Sesji Zdrowia Publicznego i Opieki Zdrowotnej Małgorzata Kozakiewicz, Maciej Kurcz, Aneta Ciślak, Piotr Desperak Absence of typical symptoms of non-st-segment elevation myocardial infarction - the differences in the baseline characteristics and prognosis depending on the manifestation of stenocardial symptoms VIII Międzynarodowa Studencka Konferencja Kardiologiczna, Zabrze, 7-8 czerwca III Nagroda w Sesji Kardiologia I Angelika Copija, Agnieszka Konior, Sebastian Podsiadło, Piotr Desperak Factors affecting 24-month prognosis in patients with non-st segment elevation acute coronary syndromes according to gender - VIII Międzynarodowa Studencka Konferencja Kardiologiczna, Zabrze, 7-8 czerwca 2013 I Nagroda w Sesji Kardiologia II Sebastian Podsiadło, Tomasz Werner, Maciej Zieliński, Anna Początek, Anna Cogiel, Piotr Desperak Predictors of drug eluting stents implantation among patients with non- ST elevation myocardial infarction - VIII Międzynarodowa Studencka Konferencja Kardiologiczna, Zabrze, 7-8 czerwca 2013 II Nagroda w Sesji Kardiologia Interwencyjna i Kardiochirurgia Maciej Kurcz, Małgorzata Kozakiewicz, Piotr Desperak, Aneta Ciślak, Paweł Gąsior Wpływ liczby przewlekle zamkniętych tętnic wieńcowych innych niż odpowiedzialna za niedokrwienie na rokowanie 12-miesięczne u chorych z zawałem mięśnia sercowego bez uniesienia odcinka ST XLV Ogólnopolska Konferencja Naukowa Studentów Uczelni Medycznych, Szczecin, 2-5 kwietnia 2014 roku III Miejsce w Sesji Nauk Niezabiegowych 34

35 Maciej Kurcz, Małgorzata Kozakiewicz, Piotr Desperak, Aneta Ciślak Czy paradoks palacza jest nadal aktualny? Ocena różnic w charakterystyce klinicznej i rokowaniu pacjentów z zawałem serca bez uniesienia odcinka ST w zależności od wywiadu w kierunku nikotynizmu - XLV Ogólnopolska Konferencja Naukowa Studentów Uczelni Medycznych w Szczecinie, 2-5 kwietnia 2014 roku I Miejsce w Sesji Nauk Niezabiegowych Katarzyna Dziadzio, Aldona Mędrek, Aleksandra Gacek, Lesia Rozłucka, Małgorzata Kozakiewicz Rokowanie wewnątrzszpitalne i odległe pacjentów z i bez hiperglikemii leczonych przezskórną angioplastyką wieńcową z powodu zawału serca bez uniesienia odcinka ST XXVIII Ogólnopolska Studencka Konferencja Kardiologiczna, Gdańsk, maja 2014 roku III Miejsce w Sesji Ustnej Kardiologii Inwazyjnej i Kardiochirurgii Piotr Kulesza, Monika Kulig, Katarzyna Dziadzio Is there something in the air? the relationship between the environmental factors and severity of clinical status and shortterm prognosis for the patients with non ST-segment elevation myocardial infarction treated in the reference cardiac center IX Międzynarodowa Studencka Konferencja Kardiologiczna, Zabrze, 29 maja 2014 roku I Miejsce w Konkursie Oryginalnych Prac Studenckich z zakresu Kardiologii Ogólnej Mateusz Machura, Maciej Kurcz, Małgorzata Kozakiewicz, Piotr Desperak, Aneta Ciślak Porównanie obrazu angiograficznego, rokowania i niezależnych czynników wpływających na śmiertelność długoterminową u pacjentów z zawałem mięśnia sercowego bez uniesienia odcinka ST i niestabilną dławicą piersiową leczonych przezskórną interwencją wieńcową - The 8th International Scientific Conference of Medical Students and Young Doctors, Katowice, Maja 2014 wyróżnienie w Sesji Kardiologii Inwazyjnej i Kardiochirurgii 6.8 Opieka nad lekarzami w toku specjalizacji i doktorantami w charakterze promotora pomocniczego Jestem opiekunem specjalizacji: a. Dominika Duda Pyszny - kardiologa b. Michał Wasiak kardiologia c. Piotr Desperak kardiologia 35

36 d. Aneta Desperak choroby wewnętrzne Jestem lub byłem promotorem pomocniczym przewodów doktorskich: a. Dr n. med. Łukasz Pyka (tytuł rozprawy: Wpływ kompletności rewaskularyzacji na rokowanie odległe u chorych ze skurczową niewydolnością serca Zabrze, ) b. Lek. Krzysztof Myrda (tytuł rozprawy: Wpływ abciximabu na wyniki leczenia chorych z zawałem serca z uniesieniem odcinka ST powikłanego wstrząsem kardiogennym poddanych angioplastyce wieńcowej ) c. Lek. Piotr Desperak (tytuł rozprawy: Wyniki leczenia chorych z wielonaczyniową chorobą wieńcową w przebiegu ostrych zespołów bez uniesienia odcinka ST ) d. Inż. Marcin Rogala (tytuł rozprawy: Ocena funkcji mikrokrążenia u chorych ze stabilną chorobą wieńcową) 6.9 Recenzowanie publikacji w czasopismach międzynarodowych i krajowych European Heart Journal 2017r. Catheterization and Cardiovascular Interventions 2016r. Cardiology Journal 2016r., 2017r. American Journal of Cardiology 2017r. Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska 2016r. Recenzent streszczeń naukowych zgłaszanych na konferencję Transcatheter Cardiovascular Therapeutics, organizowaną przez Cardiovascular Research Foundation r. do nadal Pozostała działalność organizacyjna W latach brałem udział w pracach związanych z przygotowaniem i organizacją Oddziału Chorób Serca i Naczyń w ramach III Katedry i Oddziału Klinicznego oraz Pracowni Hemodynamiki w Budynku B Śląskiego Centrum Chorób Serca. Od roku 2016 do nadal dyrektor Warsztatów Kardiologii Inwazyjnej w Zabrzu w ramach Międzynarodowej Konferencji Kardiologicznej. Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób serca, płuc i naczyń. 36

37 Współwykonawca kampanii społecznej Zawał serca czas to życie pod honorowym patronatem małżonki Prezydenta RP Agaty Kornhauser Dudy. Kampania rozpoczęła się we wrześniu 2017 roku, w czasie Międzynarodowego Kongresu Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego w Katowicach. Założeniem kampanii jest skrócenie czasu od początku dolegliwości bólowych w klatce piersiowej do pierwszego kontaktu medycznego. Opóźnienie to zależy przede wszystkim od świadomości pacjenta, dlatego też kampania jest skierowana do pacjentów celem skrócenia czasu reakcji na wystąpienie objawów zawału. Bazy danych są podstawą naukowej działalności klinicznej. Możliwość analizy hipotez badawczych musi być poprzedzona systematycznym zbieraniem danych. W zależności od zakresu planowej analizy potrzebne są informacje na temat przebiegu klinicznego, wykonywanych zabiegów a także zdarzeń niepożądanych w obserwacji odległej. Pełny zakres pracy badawczej umożliwia połączenie różnych zbiorów danych, tak by można było analizować zarówno przyczynę jak i skutek. Dlatego też, w ramach pracy w III Katedrze i Oddziale Klinicznym Kardiologii zajmuję się tworzeniem i analizą baz danych zarówno klinicznych jak i opartych na innych źródłach. Współwykonawca projektu Śląska Baza Sercowo Naczyniowa SILICARD. Projekt opiera się na danych uzyskanych od śląskiego oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia zawierających rozpoznania (wg kodyfikacji ICD-10) oraz procedury (wg kodyfikacji ICD-9) raportowane przez szpitale oraz jednostki ambulatoryjne. Do bazy włączono wszystkie hospitalizacje na oddziałach kardiologii, kardiochirurgii, chirurgii naczyń, diabetologii oraz hospitalizacje z rozpoznaniem kardiologicznym na oddziałach chorób wewnętrznych i intensywnej opieki medycznej w latach Założenia projektu zostały opisane w artykule: Causes of hospitalization and prognosis in patients with cardiovascular diseases. Secular trends in the years according to the SILesian CARDiovascular (SILCARD) database.mariusz Gąsior, Damian Pres, Wojciech Wojakowski, Paweł Buszman, Zbigniew Kalarus, Michał Hawranek, Marek Gierlotka, Andrzej Lekston, Katarzyna Mizia-Stec, Marian Zembala, Lech Poloński, Michał Tendera.Pol.Arch.Med.Wewn.2016; Vol.126, No.10, p Współwykonawca projektu Wpływ zanieczyszczeń środowiska na częstość występowania schorzeń sercowo-naczyniowych. Analiza Śląskiej Bazy Sercowo- Naczyniowej w połączeniu z danymi Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony 37

38 Środowiska w Katowicach, przeprowadzona w latach na populacji ponad 600 tysięcy chorych hospitalizowanych wykazała wysoce niekorzystne wyniki dla populacji mieszkańców Śląska. Szczegółowa, dobrze udokumentowana metodologicznie przez Zakład Biostatystyki Śląskiego Uniwersytetu Medycznego analiza pokazuje wzrost częstości hospitalizacji z powodu zawału serca, udaru mózgu, migotania przedsionków, zatorowości płucnej oraz śmiertelności przy podwyższonym poziomie zanieczyszczeń gazowych i pyłów zawieszonych. Współtwórca bazy klinicznej "Ostre zespoły wieńcowe bez uniesienia odcinka ST" obejmującej wszystkich chorych z powyższym rozpoznaniem leczonych w III Katedrze i Oddziale Klinicznym Kardiologii od roku 2006 do nadal. Na podstawie bazy powstały liczne doniesienia naukowe, zarówno na konferencje studenckie jak i krajowe oraz międzynarodowe konferencje kardiologiczne. Publikacja na podstawie uzyskanych danych z tej bazy jest jedną z prac włączonych do mojego cyklu habilitacyjnego. Ponadto analizy przeprowadzone u pacjentów z ostrym zespołem wieńcowym bez uniesienia odcinka ST są podstawą prac wchodzących w skład rozprawy doktorskiej lekarza Piotra Desperaka. 38