Zasoby ludzkie do realizacji zadań logistycznych na rzecz ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych (na przykładzie powiatu kartuskiego)

Transkrypt

1 NOWAKOWSKI Krzysztof 1 WYRZYKOWSKI Andrzej 2 Zasoby ludzkie do realizacji zadań logistycznych na rzecz ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych (na przykładzie powiatu kartuskiego) WSTĘP Integralną częścią procesu zarządzania kryzysowego jest realizacja zadań logistycznych na rzecz ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych. Art. 2 Ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym mówi, iż zarządzanie kryzysowe to działalność organów administracji publicznej będąca elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym, która polega na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów i infrastruktury krytycznej [8], natomiast w art. 3 p.1 czytamy iż poprzez sytuację kryzysową należy rozumieć sytuację wpływającą negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach lub środowiska, wywołującą znaczne ograniczenia w działaniu właściwych organów administracji publicznej ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków [8]. W Art czytamy, iż organem właściwym w sprawach zarządzania kryzysowego na obszarze powiatu jest starosta jako przewodniczący zarządu powiatu [8], natomiast p. 4 tegoż artykułu mówi, iż Starosta wykonuje zadania zarządzania kryzysowego przy pomocy powiatowego zespołu zarządzania kryzysowego powołanego przez starostę, który określa jego skład, organizację, siedzibę oraz tryb pracy [8]. W Art czytamy, iż tworzy się powiatowe centra zarządzania kryzysowego [8]. Autorzy artykułu dokonali analizy wybranych ogniw, które świadczą zadania logistyczne na rzecz ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych na przykładzie powiatu kartuskiego. 1. CHARAKTERYSTYKA POWIATU KARTUSKIEGO Powiat kartuski zajmuje powierzchnię 112 tys. ha i graniczy z powiatami: Wejherowskim, Lęborskim, Bytowskim, Kościerskim, Gdańskim i miastami na prawach powiatu: Gdańsk i Gdynia. W skład powiatu kartuskiego wchodzi 8 gmin: 2 miejsko-wiejskie: Kartuzy i Żukowo i 6 wiejskich: Chmielno, Przodkowo, Sierakowice, Somonino, Stężyca, Sulęczyno. Ponadto w skład powiatu wchodzą 134 sołectwa i 191 miejscowości [4, s. 7]. Pod względem średniej gęstości zaludnienia powiat znajduje się na 4 miejscu w województwie. Na terenie powiatu mieszka ponad 117 tys. osób. Ludność zgrupowana jest w 2 miastach w liczbie ponad 21,5 tys. osób, oraz w 191 miejscowościach i 134 sołectwach w liczbie ponad 96 tys. osób [4, s. 9]. 1 Akademia Marynarki Wojennej, Gdynia, ul. Śmidowicza 69 2 Urząd gminy Przodkowo, Przodkowo, ul Kościerska

2 Rys. 1. Granice powiatu kartuskiego [9]. Na terenie powiatu znajduje się 28 zakładów przemysłowych głównie specjalizujących się w budownictwie oraz zakłady przetwórstwa spożywczego [4, s. 9]. Obszary rolnicze zajmują ponad 62 tys. ha (56% powierzchni powiatu). Powiat ma charakter rolniczo turystyczny. Na terenie powiatu kartuskiego znajduje się 8387 gospodarstw rolnych [4, s. 11]. Charakterystykę gospodarstw na terenie powiatu kartuskiego pod względem wielkości przedstawiono na rys.2. Rys. 2. Charakterystyka gospodarstw na terenie powiatu kartuskiego [4, s. 11]. Jak wynika z rys. nr 2, na terenie powiatu kartuskiego większość gospodarstw stanowią gospodarstwa do 10 ha, jedynie 8% gospodarstw rolnych stanowią gospodarstwa powyżej 20 ha. 2. REALIZACJA ZADAŃ UCZESTNIKÓW ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO Zagrożenia niemilitarne spowodowane katastrofą naturalną, przestępczością, terroryzmem, awarią techniczną itp. powodują potrzebę organizacji zarządzania kryzysowego [3, s ]. Zadaniami logistycznymi na rzecz ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych będą zadania związane z ratowaniem życia i zdrowia, zaspokojeniem elementarnych potrzeb logistycznych czy usług medycznych [3, s. 24]. Podmiotami realizującymi zadania logistyczne są m.in.: Państwowa Straż Pożarna, Policja, Straż Miejska, służba zdrowia, oraz zespoły dostarczające media [3, s. 25]. 4741

3 Procedury zawarte w Powiatowym Planie Zarządzania Kryzysowego (PPZK) Starosta Kartuski uruchamia poprzez Głównego Specjalistę ds. Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Starostwa, a ten za pośrednictwem Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego (PCZK), powiadamia osoby funkcyjne. Starosta podejmuje również przedsięwzięcia z zakresu reagowania kryzysowego przy pomocy wymienionego już głównego Specjalisty ds. Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego, Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego i Powiatowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego (PZZK) oraz ekspertów i specjalistów. PZZK doradza Staroście w zakresie dokonywania analiz i oceny zagrożenia, przedstawiania szczegółowych sposobów i środków reagowania na zagrożenie, oceny skuteczności podjętych działań reagowania kryzysowego. Starosta kieruje i koordynuje działaniami reagowania kryzysowego [4, s. 113]. Procedury zawarte w planie uruchamia się w sytuacjach konieczności udzielenia pomocy gminie lub kilku gminom dotkniętym katastrofą lub klęską żywiołową, której wójt zwrócił się o pomoc. Ostateczną decyzję dotyczącą włączenia się szczebla powiatowego do działań reagowania podejmuje Starosta. Procedury PPZK można uruchomić w pełnym zakresie lub tylko w jego niezbędnej części do skutecznego oddziaływania na zdarzenie. Organami odpowiedzialnymi za organizowanie i koordynowanie reagowania kryzysowego są: w powiecie kartuskim starosta, w gminach Kartuzy i Żukowo burmistrz, w pozostałych gminach wójtowie [4, s. 113]. Rys. 3. Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego [10]. 4742

4 Rys. 4. Zadania Sztabu Zarządzania Kryzysowego [4, s. 114] Przedstawiciele służb będą kierowali działaniami miejscu zdarzenia w zależności od występujących sytuacji: Państwowa Straż Pożarna pożary i inne klęski żywiołowe, skażenia chemiczne, katastrofy komunikacyjne, budowlane i ekologiczne, Policja akty terroru oraz naruszenie bezpieczeństwa i porządku publicznego, Powiatowa Stacja Sanitarno-epidemiologiczna epidemie, Państwowa Inspekcja Weterynaryjna choroby zwierząt. W przypadku zdarzeń o charakterze mieszanym oraz w razie sporów kompetencyjnych, kierującego działaniami na miejscu zdarzenia wyznacza starosta kartuski [4, s. 114]. Jednostki ochrony przeciwpożarowej działają m.in. na podstawie Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej [7] oraz na podstawie Rozporządzenia Ministra Spraw wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo gaśniczego [5]. Organizację OSP powiatu kartuskiego przedstawiono na rys. 5. Rys. 5. Organizacja OSP powiatu kartuskiego [1]. Komenda Powiatowa PSP w Kartuzach pełni ważną rolę w ratowaniu ofiar sytuacji kryzysowych. Głównym zadaniem KP PSP jest kierowanie i koordynowanie działań gminnych jednostek OSP 4743

5 wchodzących w skład Krajowego Systemu Ratowniczo Gaśniczego. Możliwości ratowania i usuwania skutków sytuacji kryzysowych zapewniają: stanowisko kierowania Komendy Powiatowej PSP, jednostka JRG KP PSP w Kartuzach, 20 jednostek OSP należących do Krajowego Systemu Ratowniczo Gaśniczego, 32 pozostałe jednostki OSP [4, s. 88]. Wyposażenie jednostek ochrony przeciwpożarowej powiatu kartuskiego w 2013 r. przedstawiono na rys. 6. Rys. 6. Wyposażenie jednostek ochrony przeciwpożarowej powiatu kartuskiego [1] Policja działa na podstawie Ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji [6]. Spełnia wiodącą rolę w zapewnieniu porządku i bezpieczeństwa powszechnego. Komenda Powiatowa Policji w Kartuzach kieruje i koordynuje działaniami funkcjonariuszy policji w zakresie: zapewnienie porządku i bezpieczeństwa w rejonach, gdzie są prowadzone akcje ratunkowe, ochrona mieniana na obszarach, z których została ewakuowana ludność, działań antyterrorystycznych, zapewnienie bezpieczeństwa podczas imprez masowych i niepokojów społecznych, ostrzeganie ludności o zagrożeniach, zabezpieczenie ewakuacji ludności [4, s ]. W skład Komendy Powiatowej Policji w Kartuzach wchodzą: Posterunek Policji w Stężycy, Posterunek Policji w Chmielnie, Posterunek Policji w Przodkowie, Posterunek Policji w Somoninie, Komisariat Policji w Sierakowicach, Komisariat Policji w Żukowie. Zgodnie z Ustawą o Policji stworzono możliwości finansowania przez gminy i powiaty m.in. dodatkowych służb pełnionych przez policję, jak również przekazywanie darowizn finansowych i rzeczowych np. na inwestycje czy sprzęt. Fundusz wsparcia Policji w powiecie kartuskim w latach przedstawiono na rys. 7. W 2013 r. 6 podmiotów wsparło Policję kwotą powyżej

6 zł, były to: Starostwo Powiatowe Kartuzy oraz gminy: Kartuzy, Przodkowo, Sierakowice, Somonino i Chmielno. Rys. 7. Fundusz wsparcia Policji w latach [2]. KPP Kartuzy posiada również możliwość udostępniania środków transportowych: śmigłowca i jednostek pływających do rozpoznawania zagrożeń oraz ewakuacji ludzi z terenów zagrożonych. Ponadto, dzięki swoim służbom i placówkom oraz sprzętowi łączności Policja może zapewnić funkcjonowanie dodatkowego kanału reagowania, który może zapewnić przepływ informacji dotyczących zagrożeń, potrzeb sprzętowych i podejmowanych zadań. Współdziała ściśle z PSP, Zespołami Ratownictwa Medycznego i służbami: nadzoru budowlanego, ochrony środowiska i sanitarno epidemiologicznymi [4, s. 89]. W grudniu 2012 roku w Komendzie Powiatowej Policji w Kartuzach zatrudnionych było 168 funkcjonariuszy (na 177 etatów) oraz 34 pracowników Policji, natomiast rok później zatrudnionych było 178 funkcjonariuszy (na 191 etatów) oraz 34 pracowników Policji. W 2013 roku na wyposażeniu Komendy Powiatowej Policji w Kartuzach znajduje się 45 radiowozów służbowych oraz 2 motocykle i dwie łodzie służbowe z przyczepami [2]. Na rys. 8 przedstawiono liczbę policjantów skierowanych do służby patrolowej i obchodowej wszystkich komórek organizacyjnych w latach Z danych zawartych na wykresie wynika, iż w roku 2013 we wszystkich komórkach organizacyjnych, zaangażowanych do służby patrolowej i obchodowej była większa liczba policjantów. 4745

7 Rys. 8. Liczba policjantów skierowanych do służby patrolowej i obchodowej wszystkich komórek organizacyjnych [2]. Powiatowa Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna, Powiatowy Inspektorat Weterynarii oraz Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego, to podmioty również zaangażowane w realizacje zadań logistycznych. Zakresy zadań logistycznych przedstawiono w tab.1. Tab. 1. Zakres zadań logistycznych realizowany przez wybrane podmioty [4, s ]. Podmiot Zakres zadań logistycznych na rzecz ludności poszkodowanej realizujący Reagowanie na sytuacje kryzysowe Usuwanie skutków sytuacji kryzysowych Środki/zasoby ludzkie Powiatowa Stacja Sanitarno- Epidemiologi czna Powiatowy Inspektorat Weterynarii Powiatowy Inspektorat Nadzoru zapobieganie rozwojowi epidemii chorób zakaźnych i pasożytniczych, zapobieganie możliwości zawleczenia chorób wysoko zakaźnych z innych krajów, usuwanie skutków ataku bioterrorystycznego, wykrywani i usuwanie skażenia wód pitnych i powierzchniowych, kontrolowanie jakości zdrowotnej środków spożywczych importowanych i krajowych, usuwanie skutków uwolnienia substancji chemicznych, likwidacja groźnych dla zdrowia skutków klęsk żywiołowych rozpoznawaniem i usuwaniem skutków: chorób odzwierzęcych, chorób zakaźnych zwierząt zwalczanych z urzędu, wypadków podczas transportu zwierząt podejmuje działania prewencyjne po otrzymaniu informacji o katastrofie budowlanej, powołuje komisję w celu zapobieganie wystąpieniu epidemii na terenach objętych skutkami powodzi, niesienie pomocy ofiarom klęsk żywiołowych (przeprowadzanie dezynfekcji domów, zalanych prze wodę), zaopatrywanie ludności w materiały informacyjne (broszurki, ulotki, foldery) dotyczące ochrony przed skutkami klęsk żywiołowych likwiduje ogniska chorób, współpracuje w obszarach zapowietrzonych i zagrożonych, ogranicza skutki bioterroryzmu, zabezpiecza przemieszczanie zwierząt w strefie bezpieczeństwa lub do uboju ocenia przydatność do użytkowania budowli na terenach, gdzie wystąpiła etatowe środki, sprzęt ochrony osobistej,środki dezynfekcyjne, szczepionki, uruchamianie zasobów ludzkich i materiałowych w godzinach pracy odbywa się drogą służbową (telefon, fax, poczta elektroniczna), po godzinach służbowych - sieć dyżurnych telefonów alarmowych 4746

8 Budowlanego ustalenia przyczyn i okoliczności katastrofy oraz zakresu czynności niezbędnych do likwidacji zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub mienia; powiadamia o katastrofie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego; nakazuje właścicielowi lub zarządcy, zabezpieczenie miejsca katastrofy oraz obiektu budowlanego, który uległ katastrofie powódź świadczenie doradztwa w zakresie remontów domów, które uszkodziła powódź WNIOSKI W warunkach sytuacji kryzysowych, do jakich może dojść na terenie powiatu kartuskiego, zadania logistyczne, jakie są realizowane przez Państwową Straż Pożarną, Policję i inne podmioty, należą do niezmiernie istotnych. Efekty działań służb zależą właśnie od zasobów ludzkich, od ich liczebności, wyszkolenia i umiejętności. Jednostki Ochrony Przeciwpożarowej i Policja pełnią bardzo ważna rolę nie tylko w czasie sytuacji kryzysowych, ale również w zakresie usuwania skutków sytuacji kryzysowych. Streszczenie Autorzy referatu dokonali analizy wybranych podmiotów, które świadczą zadania logistyczne na rzecz ludności poszkodowanej w sytuacjach kryzysowych. Dokonali krótkiej charakterystyki powiatu kartuskiego pod względem powierzchni, gęstości zaludnienia oraz charakterystyki przemysłu i obszarów rolniczych. W drugiej części referatu dokonali analizy działalności Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego, jak również scharakteryzowali siły i środki służb biorących udział w sytuacjach kryzysowych. Human resources for the implementation of the logistics for the injured people in crisis situations on the example of Kartuzy Abstract The authors of the paper have made analysis of the selected entities, which provide all logistical tasks for the benefit of the population in emergency situations. They have short characteristics of Kartuzy in terms of area, population density and the characteristics of the industry and agricultural areas. In the second part of the paper made for crisis management Center of regional analysis, as well as talk about the forces and departments involved in emergency situations. BIBLIOGRAFIA 1. Dane Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Kartuzach 2. Dane Komendy Powiatowej Policji w Kartuzach 3. Nowak E., Zarządzanie logistyczne w sytuacjach kryzysowych, Warszawa Powiatowy Plan Zarządzania Kryzysowego, Starostwo Powiatowe w Kartuzach 5. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo gaśniczego, Dz.U nr 46 poz Ustawa o Policji, Dz. U nr 30 poz Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, Dz.U nr 81 poz Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym, Dz.U. z 2007 r. Nr 89, poz channel 10. Zbiory A. Wyrzykowski 4747