KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY EUROPEJSKIEJ, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO- SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2018) 114 final KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY EUROPEJSKIEJ, RADY, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO- SPOŁECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW Dokończenie budowy unii rynków kapitałowych do roku 2019 czas przyspieszyć realizację PL PL

2 Wprowadzenie W dniach marca 2018 r. Rada Europejska dokona bilansu postępów w realizacji między innymi planu działania na rzecz unii rynków kapitałowych 1. Plan ten jest ważnym priorytetem dla Unii Europejskiej i częścią planu inwestycyjnego dla Europy. Jednolity rynek kapitałowy jest korzystny dla całej UE, lecz ma szczególne znaczenie dla tych państw członkowskich, których wspólną walutą jest euro. Mocno rozwinięte i zintegrowane rynki kapitałowe przyczyniają się do transgranicznego podziału ryzyka z udziałem podmiotów prywatnych w strefie euro i poza nią, sprzyjając tym samym produktywnemu i innowacyjnemu wykorzystaniu kapitału prywatnego, poszerzeniu i zróżnicowaniu źródeł i środków finansowania gospodarki realnej i mniejszemu zapotrzebowaniu na udział sektora publicznego w podziale ryzyka. Oprócz innych czynników, nad którymi pracowała Komisja, takich jak zintegrowany i sprawiedliwy rynek pracy oraz przejrzysty system podatkowy chroniony przed nadużyciami, a także ograniczenie wolumenu kredytów zagrożonych, ma to kluczowe znaczenie dla zdolności gospodarek unijnych do uzyskania stabilności i amortyzowania wstrząsów gospodarczych dotykających poszczególne państwa członkowskie, regiony lub sektory. Brak dywersyfikacji finansowej naraża system na dodatkową niestabilność spowodowaną zmiennością niektórych przepływów finansowych w przypadku wstrząsu strukturalnego (zob. wykres). Jeżeli europejskie oszczędności będą inwestowane w zróżnicowany portfel produktów finansowych oferowanych przez różnorodne grono podmiotów z różnych państw członkowskich, zwrot z tych inwestycji będzie mniej podatny na zmienność i w mniejszym stopniu uzależniony od stanu jednej konkretnej gospodarki. 1 Komunikat pt. Plan działania na rzecz tworzenia unii rynków kapitałowych, COM(2015) 468 z r. 1

3 Wykres przepływy finansowe na rzecz przedsiębiorstw niefinansowych (w mld EUR, przepływy netto) Kredyty Akcje notowane na giełdzie Dłużne papiery wartościowe Źródło: Europejski Bank Centralny oraz wyliczenia służb Komisji. Uwaga: Dane odnoszą się do rocznych średnich ruchomych dotyczących kwartalnych przepływów netto w okresie między czwartym kwartałem 1999 roku a trzecim kwartałem roku Aby unia rynków kapitałowych uzupełniająca unijną unię bankową odniosła sukces, potrzebne jest również otwarcie rynków, po to by zapewnić lepszy dostęp do finansowania dla przedsiębiorstw unijnych oraz więcej możliwości innowacyjnego inwestowania dla oszczędzających, którzy obecnie dysponują lepszymi środkami pozwalającymi śledzić sposób wykorzystania zainwestowanych przez nich środków oraz pragną większego wyboru ofert inwestycyjnych. To dlatego transformacja rynków kapitałowych powinna zapewnić narzędzia pozwalające wykorzystać nowe możliwości oferowane przez technologię finansową i zrównoważone finansowanie oraz ułatwić przejście na bardziej ekologiczną i zasobooszczędną gospodarkę o obiegu zamkniętym. Jak podkreśliła Komisja w czerwcu 2017 r. w związku z przeglądem śródokresowym planu działania na rzecz unii rynków kapitałowych 2, potrzebne są bardziej ambitne działania, stawianie czoła przeszkodom, lecz przede wszystkim wykorzystanie wspomnianych nowych możliwości. Dlatego właśnie Komisja przedstawia również plan działania w zakresie technologii finansowej (FinTech) oraz plan działania na rzecz zrównoważonego finansowania. 2 Komunikat pt. W sprawie śródokresowego przeglądu planu działania na rzecz unii rynków kapitałowych, COM(2017) 292 z r. 2

4 Czerpiąc z wniosków z konsultacji publicznych przeprowadzonych w okresie od marca do czerwca 2017 r. oraz uwzględniając już przedstawione inicjatywy, Komisja uważa, że potrzebna jest pewna liczba ukierunkowanych inicjatyw na poziomie UE, aby wykorzystać możliwości stwarzane przez innowacje w zakresie usług finansowych dostępne dzięki technologii. W planie działania ws. FinTech określono jasne i konkretne kroki na rzecz umożliwienia ekspansji innowacyjnych modeli biznesowych, wsparcia dla wdrażania nowych technologii oraz zwiększenia poziomu cyberbezpieczeństwa i integralności systemu finansowego. Działania te sprawią, że europejski sektor finansowy będzie nadal innowacyjny i konkurencyjny bez narażania na szwank stabilności finansowej i ochrony inwestorów. Plan działania na rzecz zrównoważonego finansowania ma na celu stworzenie warunków dla bardziej zrównoważonego wzrostu gospodarczego i rozwoju poprzez przekierowanie przepływów kapitału w stronę bardziej zrównoważonych inwestycji, takich jak inwestycje związane z przejściem na czystą energię i gospodarkę o obiegu zamkniętym. Uwzględnianie czynników zrównoważoności w zarządzaniu ryzykiem oraz wspieranie przejrzystości i dalekosiężności administrowania w sektorze publicznym i prywatnym to również ważne cele wytyczone w tym planie po to, aby skierować więcej inwestycji publicznych i prywatnych w stronę zrównoważonego rozwoju, zgodnie z zobowiązaniami globalnymi, takimi jak porozumienie paryskie i 17 celów zrównoważonego rozwoju ONZ. Potrzeba postępów w realizacji unii rynków kapitałowych staje się jeszcze bardziej paląca w obliczu przyszłego wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z UE, jako że największe centrum finansowe UE znajdzie się poza jednolitym rynkiem. W związku z powyższym potrzebny jest jeszcze mocniejszy impuls na rzecz bardziej rozwiniętych i zintegrowanych oraz lepiej nadzorowanych rynków kapitałowych. Rada Europejska wezwała w czerwcu 2016 r. do dokonywania szybkich i zdecydowanych postępów, aby zapewnić przedsiębiorstwom łatwiejszy dostęp do finansowania i wspierać inwestycje w gospodarkę realną poprzez postępy w realizacji agendy unii rynków kapitałowych. Rada Ecofin wielokrotnie podkreślała znaczenie ukończenia realizacji unii rynków kapitałowych do 2019 r. ostatnio w lipcu 2017 r., gdy ponownie potwierdziła swoje zaangażowanie na rzecz unii rynków kapitałowych oraz zwracała w szczególności uwagę na potrzebę realizacji pełnego zestawu działań przedstawionego w ramach przeglądu śródokresowego, włącznie z dziewięcioma inicjatywami priorytetowymi. W rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 19 stycznia 2016 r. uznano ważną rolę, jaką rynki kapitałowe mogą odgrywać w zaspokajaniu potrzeb finansowych gospodarek państw członkowskich, i podkreślono, że unia rynków kapitałowych musi w większym stopniu koncentrować się na końcowych użytkownikach rynków kapitałowych, tj. na przedsiębiorstwach i inwestorach. Komisja jest zdeterminowana, aby do połowy 2019 roku wprowadzić wszystkie niezbędne elementy unii rynków kapitałowych. Pierwsze osiągnięcia i kluczowe etapy zostały już zrealizowane (zob. tabelę w załączniku), jednak obecnie trzeba czynić dalsze postępy i zapewnić do końca kadencji zakończenie postępowania w sprawie wszystkich będących w toku wniosków ustawodawczych. Ponadto Komisja przedstawia obecnie kolejne środki na 3

5 rzecz rozwoju i integracji unijnych rynków kapitałowych, a pozostałe wnioski zostaną przedstawione do maja 2018 r., tak aby przy niezbędnej woli politycznej przepisy mogły zostać przyjęte przed wyborami do Parlamentu Europejskiego w 2019 r. Sięgając dalej w przyszłość, skuteczne funkcjonowanie unii rynków kapitałowych potrzebuje silnego bodźca w postaci zorientowania niezbędnych elementów unii wokół trzech wzajemnie wspierających się wymiarów: unijnego jednolitego rynku, jasnych i proporcjonalnych przepisów oraz skutecznego nadzoru. 1. Pełne wykorzystanie jednolitego rynku dzięki nowym europejskim produktom, oznaczeniom i paszportom Nowe europejskie produkty, oznaczenia i paszporty sprawią, że inwestorzy, konsumenci i przedsiębiorstwa będą mogły w pełni czerpać korzyści z jednolitego rynku (rozwijać się w Europie i konkurować na skalę światową). Wprowadzono już nowe przepisy, które mają pobudzić inwestycje europejskich funduszy venture capital (EuVECA) w przedsiębiorstwa typu start-up oraz małe i średnie przedsiębiorstwa, a także wspierać bezpieczny i głęboki rynek prostej, przejrzystej i standardowej sekurytyzacji (sekurytyzacji STS). Gdyby wielkość emisji sekurytyzacyjnych osiągnęła ponownie poziom sprzed kryzysu, pozwoliłoby to wygenerować do 150 mld EUR dodatkowych funduszy dla gospodarki. Komisja zaproponowała również nowe oznaczenie (ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny OIPE), aby dać konsumentom większe możliwości oszczędzania na emeryturę i wprowadzić więcej oszczędności na rynki kapitałowe, by w ten sposób skierować dodatkowe fundusze na produktywne inwestycje. Komisja wzywa współprawodawców do szybkiego ukończenia prac nad tym wnioskiem, po to aby wszyscy obywatele europejscy mieli dostęp do szerokiej gamy możliwości oszczędzania na emeryturę, korzystając jednocześnie z solidnej ochrony konsumentów. Aby poczynić postępy również w innych obszarach, Komisja proponuje obecnie dodatkowe środki w celu opracowania nowych produktów i oznaczeń oraz zintegrowania rynków kapitałowych: Europejskie oznaczenie platform finansowania społecznościowego opartych na inwestycjach i opartych na pożyczkach ( europejscy usługodawcy zajmujący się finansowaniem społecznościowym dla przedsiębiorstw ), które umożliwia działalność transgraniczną i uwzględnia w proporcjonalny sposób kwestie ryzyka dla inwestorów. Pozwoli ono usługodawcom zajmującym się finansowaniem społecznościowym na rozwój na większą skalę na całym jednolitym rynku, zwiększając w ten sposób dostęp do finansowania dla przedsiębiorców, przedsiębiorstw typu start-up oraz ogólnie dla małych i średnich przedsiębiorstw. Jest to również pierwszy konkretny rezultat planu działania ws. FinTech, który ma na celu stworzenie otoczenia, w którym innowacyjne produkty i rozwiązania mogą łatwo powstawać i rozwijać się na większą skalę w całej UE bez narażania na szwank stabilności finansowej i ochrony konsumentów. Unijne ramy ułatwiające zabezpieczanie obligacji tzw. obligacje zabezpieczone okazały się stabilnym i opłacalnym źródłem finansowania podczas kryzysu finansowego 4

6 i należy je dalej rozwijać, czerpiąc z dobrych praktyk stosowanych w istniejących systemach krajowych. Ramy te będą wspierać finansowanie gospodarki, jednocześnie oferując inwestorom szerszy i bezpieczniejszy wachlarz możliwości inwestowania oraz zachowując stabilność finansową. Środki na rzecz ograniczenia barier regulacyjnych dla transgranicznej dystrybucji funduszy inwestycyjnych w UE. Będą one ograniczać koszty rozpoczęcia działalności transgranicznej oraz wspierać bardziej zintegrowany jednolity rynek funduszy inwestycyjnych. Zwiększona konkurencja zapewni inwestorom większy wybór i lepszą jakość przy jednoczesnym zabezpieczeniu wysokiego poziomu ochrony inwestorów. 2. Wspieranie firm i przedsiębiorców dzięki jaśniejszym i prostszym przepisom W listopadzie 2016 r. Komisja przedstawiła wniosek w sprawie dyrektywy dotyczącej ram prawnych restrukturyzacji zapobiegawczej, drugiej szansy i środków zwiększających skuteczność postępowań restrukturyzacyjnych, upadłościowych i w zakresie umorzenia. Ten ważny wniosek ma na celu ułatwienie skutecznej restrukturyzacji rentownych przedsiębiorstw, które popadły w kłopoty finansowe, prowadzonej z myślą o zapobieżeniu upadłości i przepadkowi wartości, jaką przedsiębiorstwa miałyby w przypadku kontynuacji działalności. Dla osób fizycznych, w tym dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, we wniosku przewidziano możliwość uzyskania drugiej szansy dzięki umorzeniu długów, aby umożliwić im zaczęcie działalności od nowa i premiować przedsiębiorczość. Wzmocni to również przeświadczenie, że firmy będą regulować swoje zobowiązania płatnicze, na przykład w odniesieniu do kredytów bankowych. Poprzez harmonizację wspomnianych procedur inicjatywa ta zniesie bariery dla inwestycji transgranicznych i w ten sposób będzie wspierać rozwój rynków kapitałowych w UE. Przyczyni się ona również do ograniczenia narastania w przyszłości w bankach kredytów zagrożonych i do rozwiązania problemu już istniejących kredytów tego typu. Dzięki stworzeniu przedsiębiorcom i firmom znajdującym się w kłopotach finansowych lepszych możliwości przyjęcia udanego planu restrukturyzacji więcej firm mogłoby uniknąć upadłości i przekształcić kredyty zagrożone w kredyty, które przedsiębiorcy i firmy byłyby w stanie spłacać. Komisja wzywa współprawodawcę do przyspieszenia przyjęcia tych ważnych przepisów. Komisja zaproponowała również jako część wniosku dotyczącego wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych rozwiązanie problemu preferencyjnego traktowania długu przez system podatkowy kosztem kapitału poprzez wprowadzenie odpisu z tytułu emisji kapitału własnego. Co roku przedsiębiorstwa będą mogły odliczyć od podatku stały odsetek nowego kapitału własnego, złożony ze stopy procentowej wolnej od ryzyka i premii z tytułu ryzyka. W obecnych warunkach rynkowych odsetek ten będzie wynosić 2,7 %. Zachęci to przedsiębiorstwa do poszukiwania stabilniejszych źródeł finansowania i do korzystania z rynków kapitałowych. Zapewni to również korzyści w zakresie stabilności finansowej, gdyż przedsiębiorstwa z silniejszą bazą kapitałową będą mniej podatne na wstrząsy. Komisja wzywa Radę do przyspieszenia przyjęcia tych ważnych przepisów. 5

7 Komisja proponuje obecnie nowe przepisy mające ułatwić transakcje transgraniczne dzięki zapewnieniu pewności prawa w kwestii ustalenia własności wierzytelności finansowych, co pozwoli wyeliminować ryzyko prawne i potencjalne negatywne konsekwencje systemowe. Cesja wierzytelności jest mechanizmem stosowanym przez duże i małe firmy w celu uzyskania płynności i dostępu do kredytu oraz przez instytucje finansowe w celu optymalizacji wykorzystania swojego kapitału. W odrębnym komunikacie Komisja przedstawia ponadto dodatkowe wytyczne dotyczące prawa właściwego, które ma być stosowane do ustalenia własności aktywów bazowych w transakcjach na papierach wartościowych. Zostały już przyjęte nowe przepisy dotyczące prospektów emisyjnych z myślą o wsparciu przedsiębiorstw pozyskujących środki pieniężne na publicznych rynkach kapitału własnego i długu 3. Dla małych przedsiębiorstw i spółek o średniej kapitalizacji, które pragną pozyskiwać środki pieniężne w całej UE, stworzony zostanie nowy prospekt UE na rzecz rozwoju. Potrzebne są jednak dalsze działania, zwłaszcza aby sprawić, by oznaczenie rynek rozwoju MŚP wprowadzone dyrektywą MiFID II zapewniało odpowiednią równowagę między zabezpieczeniem wystarczającej ochrony inwestorów a unikaniem zbędnego obciążenia administracyjnego. To dlatego Komisja przedstawi kolejne środki do maja 2018 r., aby wprowadzić bardziej proporcjonalne otoczenie regulacyjne z myślą o wsparciu notowań małych i średnich przedsiębiorstw na rynkach rozwoju MŚP. 3. Skuteczniejszy nadzór nad unijnymi rynkami kapitałowymi Głębsza integracja finansowa wymaga bardziej zintegrowanego i skuteczniejszego nadzoru. Prowadzenie działalności transgranicznej zostanie ułatwione dzięki spójnym regulacjom i nadzorowi, zarówno dla instytucji finansowych, jak i dla konsumentów i przedsiębiorstw korzystających z usług finansowych. Jednakże pomimo tego, iż integracja finansowa i finansowanie w oparciu o rynki kapitałowe mogą przynieść wielkie korzyści, mogą one również spowodować powstanie nowych rodzajów ryzyka. Dlatego właśnie ważne jest unikanie arbitrażu regulacyjnego, zapewnienie równych warunków działania oraz konsekwentna ochrona inwestorów i stabilność finansowa. Aby unia rynków kapitałowych odniosła sukces, konieczne jest zwłaszcza wzmocnienie zdolności Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) do zapewniania konsekwentnego nadzoru i egzekwowania przepisów oraz do sprawowania bezpośredniego nadzoru nad niektórymi rynkami kapitałowymi. Komisja jest zatem gotowa do aktywnej dyskusji z Parlamentem Europejskim i Radą nad sposobami przyspieszenia toczących się negocjacji w celu zapewnienia ostatecznego przyjęcia przeglądu dotyczącego Europejskich Organów Nadzoru przed wyborami do Parlamentu Europejskiego w 2019 r. Ma to kluczowe znaczenie dla sukcesu unii rynków kapitałowych. 3 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1129 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie prospektu, który ma być publikowany w związku z ofertą publiczną papierów wartościowych lub dopuszczeniem ich do obrotu na rynku regulowanym oraz uchylenia dyrektywy 2003/71/WE (Dz.U. L 168 z , s ). 6

8 Rynkowa infrastruktura posttransakcyjna odgrywa zasadniczą rolę na zintegrowanych rynkach kapitałowych. Dlatego właśnie ważne jest również zapewnienie jeszcze większej spójności w zakresie nadzoru i ścisłej współpracy między organami w celu osiągnięcia bardziej ogólnoeuropejskiego podejścia do nadzoru nad unijnymi kontrahentami centralnymi (CCP). Komisja zaproponowała reformy mające na celu wzmocnienie nadzoru nad CCP i wzywa współprawodawców do przyspieszenia przyjęcia tych ważnych przepisów. Podsumowanie Komisja wywiązuje się ze swojego zobowiązania, aby do końca 2019 r. wprowadzić niezbędne elementy unii rynków kapitałowych. Komisja przedstawiła osiem wniosków ustawodawczych, z których tylko trzy zostały do tej pory przyjęte przez współprawodawców, i przedstawia obecnie cztery dodatkowe wnioski ustawodawcze. Do maja 2018 r. Komisja przedstawi wszystkie inicjatywy ustawodawcze, które zostały ogłoszone w planie działania na rzecz unii rynków kapitałowych z 2015 r. oraz w przeglądzie śródokresowym z 2017 r. Komisja jest gotowa do aktywnej współpracy z Parlamentem Europejskim i Radą w sprawie wszystkich oczekujących na przyjęcie wniosków istotnych dla unii rynków kapitałowych. Komisja nie jest w stanie sama przeprowadzić reformy unijnych rynków kapitałowych. Wszystkie zainteresowane strony na szczeblu krajowym i europejskim muszą również wnieść swój wkład, a Komisja będzie nadal wspierać te wysiłki. Komisja oczekuje na dyskusję podczas posiedzenia Rady Europejskiej w dniach marca jako na następny bezpośredni krok i wzywa Parlament Europejski i Radę do przyspieszenia prac nad wszystkimi oczekującymi na przyjęcie wnioskami ustawodawczymi istotnymi dla ukończenia realizacji unii rynków kapitałowych, tak aby zapewnić ich przyjęcie najpóźniej przed wyborami do Parlamentu Europejskiego w połowie 2019 r. 7