N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Transkrypt

1 N a r o d o w y B a n k P o l s k i Departament Statystyki Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2006 roku Warszawa, grudzień 2007 r.

2

3 SPIS TREŚCI Wstęp... 5 Synteza... 7 I. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2006 roku... 9 II. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2006 roku Międzynarodowa pozycja inwestycyjna III. Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2006 roku Uwagi metodologiczne ANEKS STATYSTYCZNY Spis tablic Tablica 1. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w latach Tablica 2. Odpływ kapitału z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą odpływ z tytułu tzw. kapitału w tranzycie oraz obrotu nieruchomościami za granicą w latach Tablica 3. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach Tablica 4. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach w podziale na sektory Tablica 5. Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach Tablica 6. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w latach Tablica 7. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach Tablica 8. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach w podziale na sektory Tablica 9. Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach Tablica 10a. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2006 roku w mln EUR Tablica 10b. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2006 roku w mln USD Tablica 10c. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2006 roku w mln PLN Tablica 11a. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2006 roku w podziale na rodzaj działalności polskiego inwestora bezpośredniego w mln EUR Tablica 11b. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2006 roku w podziale na rodzaj działalności polskiego inwestora bezpośredniego w mln USD Tablica 11c. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2006 roku w podziale na rodzaj działalności polskiego inwestora bezpośredniego w mln PLN...57 Tablica 12a. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2006 roku mln EUR Tablica 12b. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2006 roku w mln USD Tablica 12c. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2006 roku w mln PLN

4 Tablica 13a. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2006 roku w podziale na rodzaj działalności zagranicznego przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania w mln EUR Tablica 13b. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2006 roku w podziale na rodzaj działalności zagranicznego przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania w mln USD Tablica 13c. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2006 roku w podziale na rodzaj działalności zagranicznego przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania w mln PLN Tablica 14a. Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2006 roku w mln EUR Tablica 14b. Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2006 roku w mln USD Tablica 14c. Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2006 roku w mln PLN Tablica 15a. Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2006 roku w podziale na rodzaj działalności polskiego inwestora bezpośredniego w mln EUR 101 Tablica 15b. Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2006 roku w podziale na rodzaj działalności polskiego inwestora bezpośredniego w mln USD Tablica 15c. Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2006 roku w podziale na rodzaj działalności polskiego inwestora bezpośredniego w mln PLN Tablica 16a. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2005 roku w mln EUR Tablica 16b. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2005 roku Tablica w mln USD c. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2005 roku w mln PLN Tablica 17a. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2005 roku w podziale na rodzaj działalności polskiego inwestora bezpośredniego w mln EUR. 125 Tablica 17b. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2005 roku w podziale na rodzaj działalności polskiego inwestora bezpośredniego w mln USD. 127 Tablica 17c. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2005 roku w podziale na rodzaj działalności polskiego inwestora bezpośredniego w mln PLN. 129 Tablica 18a. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2005 roku mln EUR Tablica 18b. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2005 roku w mln USD Tablica 18c. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2005 roku w mln PLN Tablica 19a. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2005 roku w podziale na rodzaj działalności zagranicznego przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania w mln EUR Tablica 19b. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2005 roku w podziale na rodzaj działalności zagranicznego przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania w mln USD Tablica 19c. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2005 roku w podziale na rodzaj działalności zagranicznego przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania w mln PLN Tablica 20a. Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2005 roku w mln EUR Tablica 20b. Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2005 roku w mln USD Tablica 20c. Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2005 roku w mln PLN

5 Tablica 21a. Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2005 roku w podziale na rodzaj działalności polskiego inwestora bezpośredniego w mln EUR 173 Tablica 21b. Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2005 roku w podziale na rodzaj działalności polskiego inwestora bezpośredniego w mln USD Tablica 21c. Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2005 roku w podziale na rodzaj działalności polskiego inwestora bezpośredniego w mln PLN Spis wykresów Wykres 1. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w latach Wykres Wykres Wykres Wykres Wykres Wykres Wykres 2. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą z tytułu tzw. kapitału w tranzycie w latach Polskie inwestycje bezpośrednie w postaci zakupów akcji i udziałów zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania w latach Odpływ kapitału z tytułu nabycia akcji i udziałów w tzw. kapitale w tranzycie w latach Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą Odpływ kapitału z tytułu kredytów w latach Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach (w podziale na sektory) Stan należności i zobowiązań rezydentów z tytułu kredytów udzielonych i otrzymanych w latach Wykres 9. Dochody rezydentów z tytułu dywidend w latach

6 4

7 Wstęp Prezentowany materiał zawiera dane o: - wielkości odpływu polskiego kapitału z tytułu inwestycji bezpośrednich za granicą, - wartości dochodów należnych rezydentom z tytułu tychże inwestycji, - stanie należności z tytułu zaangażowanego kapitału za granicą. Metody wyliczania danych o polskich inwestycjach bezpośrednich są zgodne ze standardami międzynarodowymi opracowanymi przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy (Balance of Payments Manual, fifth edition, 1993, IMF), Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju ( Benchmark Definition of Foreign Direct Investment, third edition, 1993, OECD) oraz Balance of Payments, Vademecum, EUROSTAT, update: April Informacje o polskich inwestycjach bezpośrednich za granicą są opracowywane na podstawie corocznych sprawozdań przesłanych bezpośrednio przez rezydentów do Narodowego Banku Polskiego. Począwszy od 2006 roku do danych o polskich inwestycjach bezpośrednich za granicą włączono - oprócz uwzględnionych już w 2004 roku kredytów handlowych - operacje finansowe dokonane przez tzw. podmioty specjalnego przeznaczenia 1/, tj. tzw. kapitał w tranzycie 2/. Zrobiono tak z uwagi na coraz większą ich wartość. Z tego samego powodu włączono informację o przepływie kapitału z tytułu nabycia/zbycia nieruchomości za granicą. Dla zachowania porównywalności również do danych za 2005 rok włączono obie te informacje. W związku z powyższym porównywalność danych za lata z danymi za lata poprzednie jest ograniczona. 1/ Charakterystyka tzw. podmiotów specjalnego przeznaczenia oraz dokonywanych przez nich operacji finansowych, tj. tzw. kapitał w tranzycie, została przedstawiona w uwagach metodologicznych oraz w opracowaniu Narodowego Banku Polskiego za 2007 rok pt. Międzynarodowa pozycja inwestycyjna Polski w 2006 roku (str 9-10). 2/ Zgodnie ze standardami określonymi przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Europejski Bank Centralny i OECD (Balance of Payments Manual 5th edition, Benchmark Definition of Foreign Direct Investment 3rd edition) transakcje dokonywane przez podmioty specjalnego przeznaczenia obejmujące kapitał w tranzycie powinny znaleźć swoje odzwierciedlenie w statystyce inwestycji bezpośrednich. Z uwagi na to, że kapitał w tranzycie nie wpływa na gospodarki krajów, przez które jest transferowany, to jednak dla celów analitycznych zdecydowano się na wyróżnienie tego kapitału. W Polsce zjawisko przepływu tzw. kapitału w tranzycie po raz pierwszy zanotowano w 2005 roku. 5

8 W 2006 roku, w wyniku weryfikacji informacji o polskich inwestycjach bezpośrednich za granicą w 2005 roku zanotowano również istotne zmiany poziomu odpływu kapitału, wartości dochodów oraz stanu należności w stosunku do tychże wielkości opublikowanych w opracowaniu Narodowego Banku Polskiego pt. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2005 roku wydanym w grudniu 2006 roku. W związku z powyższym aneks statystyczny niniejszego opracowania został uzupełniony o tablice (od 16 do 21) zawierające zweryfikowane dane o wielkości polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2005 roku. 6

9 Synteza 1. W 2006 roku odpływ kapitału netto z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą wyniósł mln EUR, co w porównaniu z 2005 rokiem, stanowiło wzrost o mln EUR. Łączna kwota odpływu kapitału z wyłączeniem przepływów podmiotów specjalnego przeznaczenia, tj. tzw. kapitału w tranzycie wyniosła mln EUR (w porównaniu z rokiem poprzednim wzrost o mln EUR). Tak wysoki wzrost inwestycji bezpośrednich spowodowany był przede wszystkim znacznym odpływem kapitału z tytułu nabycia akcji lub udziałów zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania oraz nieruchomości za granicą (5.988 mln EUR). Stanowiło to wzrost o mln EUR w stosunku do 2005 roku w tym wartość odpływu z tytułu nabycia akcji lub udziałów zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania oraz nieruchomości finansowanych kapitałami innymi niż tzw. kapitał w tranzycie wyniosła mln EUR (wzrost o mln EUR w stosunku do roku poprzedniego). 2. Łączna kwota odpływu kapitału netto w formie zakupów akcji lub udziałów zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania wyniosła mln EUR (w tym odpływ kapitału dotyczący operacji finansowych podmiotów specjalnego przeznaczenia w kwocie mln EUR). Wartość aportów wyniosła 257 mln EUR, w tym wartość tych aportów przypadająca na tzw. kapitał w tranzycie 162 mln EUR. 3. W omawianym roku nabycie akcji i udziałów zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania za dewizy, pochodzące z innego źródła niż tzw. kapitał w tranzycie zapłacono mln EUR, natomiast wycofywania kapitału w wyniku sprzedaży tychże akcji lub udziałów dokonano tylko za kwotę 76 mln EUR. Dla porównania w 2005 roku kwoty te wynosiły odpowiednio 936 mln EUR i 45 mln EUR. 4. Pozostałe dwa składniki strumienia polskich inwestycji bezpośrednich za granicą, zwiększające odpływ kapitału z tego tytułu to dodatnie kwoty reinwestowanych zysków oraz kredytów udzielonych przez polskich inwestorów bezpośrednich spółkom, w których mają oni udziały. Kwota reinwestowanych zysków wyniosła 7

10 523 mln EUR (wzrost o 478 mln EUR w porównaniu z 2005 rokiem) - przy czym wartość reinwestowanych zysków niefinansowanych tzw. kapitałem w tranzycie wyniosła 340 mln EUR, co stanowiło wzrost o 297 mln EUR w stosunku do roku poprzedniego. Natomiast kwota kredytów udzielonych przez polskich inwestorów bezpośrednich spółkom, w których mają oni udziały wyniosła 552 mln EUR, co w porównaniu z 2005 rokiem stanowiło wzrost o 70 mln EUR. 5. W 2006 roku, dochody polskich inwestorów bezpośrednich z tytułu inwestycji bezpośrednich za granicą wyniosły 584 mln EUR (wzrost o 484 mln EUR w porównaniu z 2005 rokiem). Ten wzrost dochodów spowodowany był przede wszystkim wysokim poziomem reinwestowanych zysków w kwocie 523 mln EUR (wzrost o 478 mln EUR w porównaniu z poprzednim rokiem). 6. Pozostałe składniki dochodów rezydentów z tytułu zaangażowanego kapitału w postaci inwestycji bezpośrednich to kwota dywidendy w wysokości 41 mln EUR (wzrost o 7 mln EUR, tj. o 20% w porównaniu z 2005 rokiem ) i odsetki od kredytów 20 mln EUR (spadek o 1 mln EUR, tj. o 5% w stosunku do roku poprzedniego). 7. Stan należności rezydentów z tytułu inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2006 roku wyniósł mln EUR, co w porównaniu ze stanem na koniec 2005 roku, stanowiło wzrost o mln EUR. Kwota ta obejmuje należności polskiego sektora rządowego, bankowego oraz pozarządowego i pozabankowego. Wartość kapitałów własnych zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania przypadająca na polskich inwestorów bezpośrednich wyniosła mln EUR (wzrost o mln EUR w porównaniu do 2005 roku), natomiast saldo należności z tytułu kredytów udzielonych przez polskich inwestorów bezpośrednich zagranicznym przedsiębiorstwom bezpośredniego inwestowania i zobowiązań z tytułu kredytów otrzymanych od zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania wyniosło mln EUR (wzrost o 555 mln EUR, tj. o 41% w porównaniu do poprzedniego roku). 8

11 I. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2006 roku W 2006 roku odpływ kapitału netto z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą wyniósł mln EUR, co w porównaniu z 2005 rokiem stanowiło wzrost o mln EUR. Tak wysoki wzrost inwestycji bezpośrednich spowodowany był przede wszystkim wysokim poziomem odpływu kapitału z tytułu nabycia udziałów lub akcji zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania oraz nieruchomości za granicą (5.988 mln EUR). Pozostałe składniki strumienia polskich inwestycji bezpośrednich zwiększające wartość odpływu kapitału to dodatnie kwoty reinwestowanych zysków (523 mln EUR) i kredytów udzielonych przez polskich inwestorów bezpośrednich spółkom, w których mają oni udziały (552 mln EUR). Szczegółowe informacje dotyczące polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach zawiera tablica 1 oraz wykresy 1 i 3. Rok Odpływ kapitału w formie nabycia udziałów lub akcji, nieruchomości oraz aportów w dewizach w aportach razem (2+3) Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w latach kredytu na udział Odpływ kapitału w formie konwersji dywidend na udział innych należności na udział Reinwestowane (netto) */ Kredyty polskich inwestorów bezpośrednich **/ udzielone otrzymane saldo (8+9) Tablica mln EUR Odpływ kapitału ogółem ( ) w % 268,66 377,94 272,04 0,00 0,00 142, ,22 104,49 13,21 114,52 258,72 */ Znak minus (-) oznacza, że straty bilansowe roku sprawozdawczego przewyższyły reinwestycje zysków. **/ Do 2002 roku pożyczki i kredyty inne niż handlowe, a od 2003 łącznie z kredytami handlowymi. Wysoki poziom odpływu kapitału z tytułu nabycia udziałów lub akcji zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania oraz obrotu przez rezydentów nieruchomościami za granicą wynikał zarówno z zakupów finansowanych kapitałami innymi niż tzw. kapitał w tranzycie (3.142 mln EUR, wzrost o mln Euro porównaniu z 2005 rokiem) jak i operacjami finansowymi podmiotów specjalnego 9

12 przeznaczenia tj. tzw. kapitałem w tranzycie (2.846 mln EUR, wzrost o mln EUR w porównaniu z poprzednim rokiem). mln EUR Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w latach */ Wykres ogółem odpływ kapitału reinwestowane (netto) kredyty polskich inwestorów bezpośrednich odpływ w formie konwersji innych należności na udział odpływ kapitału w dewizach i w naturze odpływ w formie konwersji kredytu na udział odpływ w formie konwersji dywidend na udział */ Znak minus (-) oznacza wycofanie polskich inwestycji bezpośrednich z zagranicy Dane o odpływie kapitału z tytułu polskich inwestycjach bezpośrednich za granicą uwzględniające tzw. kapitał w tranzycie i obrót nieruchomościami zawiera tablica 2 i wykresy 2 i 4. W omawianym roku kwota odpływu kapitału netto z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą z wyłączeniem przepływów tzw. kapitału w tranzycie wyniosła mln EUR, co w porównaniu z 2005 rokiem stanowiło wzrost o mln EUR a reinwestowanych zysków 340 mln EUR (w porównaniu z rokiem poprzednim wzrost o 297 mln EUR). 10

13 Rok Tablica 2 Odpływ kapitału z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą odpływ z tytułu tzw. kapitału w tranzycie oraz obrotu nieruchomościami za granicą w latach Odpływ kapitału w formie nabycia udziałów lub akcji, nieruchomości oraz aportów z wyłączeniem tzw. kapitału w tranzycie */ nieruchomości w tranzycie Ogółem (2+4) Reinwestowane (netto) Kredyty polskich inwestorów bezpośrednich saldo Szwajcaria Luksemburg Szwajcaria */ Odpływ kapitału łącznie z kwotą odpływu z tytułu obrotu nieruchomościami za granicą. mln EUR Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą ogółem (5+6+7) Tak jak w latach poprzednich, w 2006 roku obszarem największego odpływu kapitału z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą były kraje Unii Europejskiej (6.866 mln EUR) w tym Luksemburg (2.662 mln EUR), Litwa (1.947 mln EUR), Wielka Brytania (575 mln EUR), Niderlandy (Holandia) (551 mln EUR), natomiast spoza Unii Europejskiej Szwajcaria (508 mln EUR), Ukraina (146 mln EUR) oraz Stany Zjednoczone Ameryki Północnej (107 mln EUR). mln EUR Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą z tytułu tzw. kapitału w tranzycie w latach Wykres Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą z tytułu tzw. kapitału w tranzycie Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą z wyłączeniem tzw. kapitału w tranzycie Największymi inwestorami bezpośrednimi byli rezydenci prowadzący działalność usługową (63% kwoty odpływu kapitału - w tym obsługa nieruchomości, informatyka, nauka, wynajem maszyn i pozostałe usługi związane z prowadzeniem 11

14 działalności gospodarczej - 61% odpływu oraz handel i naprawy - 18% odpływu), a także przetwórstwo przemysłowe (33% kwoty odpływu). mln EUR Polskie inwestycje bezpośrednie w postaci zakupów akcji i udziałów zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania w latach */ Wykres w naturze w dewizach w dewizach i w naturze W 2006 roku łączna kwota odpływu kapitału netto w formie nabycia akcji lub udziałów zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania oraz nieruchomości za granicą wyniosła mln EUR - w tym odpływ kapitału związany z nabyciem akcji i udziałów w tzw. kapitale w tranzycie mln EUR, natomiast wartość aportów wyniosła 257 mln EUR w tym wartość tych aportów przypadająca na tzw. kapitał w tranzycie 162 mln EUR. Dla porównania, w 2005 roku kwoty te wynosiły odpowiednio (2.128 mln EUR w tym odpływ kapitału związany z nabyciem akcji i udziałów w tzw. kapitale w tranzycie mln EUR) i (68 mln EUR, a aportów w tzw. kapitale w tranzycie nie było). 12

15 mln EUR Odpływ kapitału z tytułu nabycia akcji i udziałów w tzw. kapitale w tranzycie w latach Wykres Odpływ kapitału z tytułu nabycia udziaów i akcji w tzw. kapitale w tranzycie Odpływ kapitału z tytułu nabycia udziałów, akcji i nieruchomości z wyłączeniem tzw. kapitału w tranzycie W 2006 roku, pomimo wysokiego poziomu nabycia akcji lub udziałów zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego wynikających z tzw. kapitału w tranzycie oraz pojawieniu się nowego składnika zagranicznych inwestycji bezpośrednich tj. nieruchomości, podstawowym czynnikiem wysokiego poziomu strumienia inwestycji były dynamiczne zakupy akcji i udziałów w dewizach w kwocie mln EUR (w 2005 roku, kwota ta wyniosła 936 mln EUR). Poza Luksemburgiem i Szwajcarią, krajami w których przede wszystkim za dewizy kupowano akcje i udziały zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania były Litwa, Wielka Brytania, Niderlandy, Stany Zjednoczone Ameryki Północnej oraz Ukraina. Nabywcami tych akcji byli głównie rezydenci zajmujący się poza obsługą nieruchomości, informatyką, nauką, wynajmem maszyn i pozostałymi usługami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej 3/ również przetwórstwem przemysłowym - w tym wytwarzaniem koksu, produktów rafinacji ropy naftowej i paliw jądrowych, handlem i naprawami oraz pośrednictwem finansowym. W omawianym roku wartość wycofywanego kapitału w wyniku sprzedaży posiadanych przez polskich inwestorów bezpośrednich akcji lub udziałów zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania wynosiła 76 mln EUR, co w porównaniu z rokiem poprzednim stanowiło wzrost o 31 mln EUR. 3/ Dotyczy tzw. kapitału w tranzycie. 13

16 Jak już wcześniej podano, w 2006 roku saldo obrotów kredytowych - powiększające polskie inwestycje bezpośrednie za granicą - wyniosło 552 mln EUR i było o 70 mln EUR, tj. o 14% wyższe w porównaniu z rokiem poprzednim. mln EUR Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą Odpływ kapitału z tytułu kredytów w latach Wykres Kwota kredytów udzielonych Kwota kredytów otrzymanych Saldo kredytów udzielonych i otrzymanych Krajami o najwyższych saldach obrotów kredytowych zwiększających odpływ kapitału z omawianego tytułu były Wielka Brytania (17% salda obrotów kredytowych), Niderlandy (10%), Ukraina (10%) i Niemcy (10%), Szwecja (9%), oraz Rosja (7%) salda. Natomiast Stany Zjednoczone Ameryki Północnej i Republika Czeska to kraje o największych saldach obrotów kredytowych zmniejszających poziom odpływu kapitału z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich. Kredytodawcami zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania byli głównie rezydenci zajmujący się przetwórstwem przemysłowym (33% kwoty obrotów z tytułu kredytów udzielonych), obsługą nieruchomości, informatyką, nauką, wynajmem maszyn i pozostałymi usługami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej (30% - w tym obsługą nieruchomości 22%), handlem i naprawami (16%) oraz budownictwem (9%). Natomiast największymi kredytobiorcami okazali się inwestorzy bezpośredni związani przede wszystkim z obsługą nieruchomości, informatyką, nauką, wynajmem maszyn i pozostałymi usługami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej. 14

17 II. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2006 roku Międzynarodowa pozycja inwestycyjna Stan należności polskich inwestorów bezpośrednich z tytułu inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec 2006 roku wyniósł mln EUR, co w porównaniu z wartością na koniec 2005 roku stanowiło wzrost o mln EUR. Szczegółowe informacje dotyczące stanu należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach prezentuje tablica 3 4/ i wykres 6. Rok wartość należności z tytułu kredytów udzielonych wartość zobowiązań z tytułu kredytów otrzymanych saldo należności i zobowiązań (3-4) Ogółem należności (2+5) **/ */ Do 2002 roku pożyczki i kredyty inne niż handlowe, a od 2003 łącznie z kredytami handlowymi. **/ Dane wstępne. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania przypadający na polskich inwestorów bezpośrednich Międzynarodowa pozycja inwestycyjna Kredyty polskich inwestorów bezpośrednich */ Tablica 3 mln EUR W 2006 roku kwota kapitału własnego zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania przypadająca na polskich inwestorów bezpośrednich wyniosła mln EUR (w porównaniu z 2005 rokiem wzrost o mln EUR). Natomiast saldo należności z tytułu kredytów udzielonych przez polskich inwestorów bezpośrednich zagranicznym przedsiębiorstwom bezpośredniego inwestowania i zobowiązań z tytułu kredytów otrzymanych od zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania wyniosło mln EUR (w porównaniu z 2005 rokiem wzrost o 555 mln EUR, tj. o 41%). Omawiane należności z tytułu polskich 4/ Począwszy od danych za 2004 rok w międzynarodowej pozycji inwestycyjnej oprócz stanu należności i zobowiązań z tytułu pozostałych kredytów, których udzielają sobie przedsiębiorstwa powiązane kapitałowo włączono kredyty handlowe. Dla zachowania porównywalności również do danych za 2003 rok włączono informację o kredytach handlowych. W związku z powyższym porównywalność danych za lata z danymi wcześniejszymi jest ograniczona. 15

18 inwestycji bezpośrednich obejmują należności polskiego sektora rządowego, bankowego oraz pozarządowego i pozabankowego. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach Wykres 6 mln EUR i reinwestowane Saldo należności i zobowiązań z tytułu kredytów polskich inwestorów bezpośrednich Ogółem należności polskich inwestorów bezpośrednich Według stanu na koniec 2006 roku, największe należności z tytułu inwestycji bezpośrednich za granicą odnotowano w odniesieniu do krajów Europy - 95%, (w tym oprócz Luksemburga 22% i Szwajcarii 18%, również Litwy 17%, Niderlandów 8%, Wielkiej Brytanii 7% i Republiki Czeskiej 6%) 5/. Źródłem tych należności była przede wszystkim wartość bilansowa netto zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania zajmujących się działalnością usługową (17% stanu należności) oraz przetwórstwem przemysłowym (9%) 6/. polskiego sektora rządowego, bankowego oraz pozarządowego i pozabankowego z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich w latach zaprezentowano w tablicy 4 oraz na wykresie 7. Na koniec 2006 roku wartość udziałów polskiego rządu w spółkach z siedzibą za granicą wyniosła 187 mln EUR, co w porównaniu z 2005 rokiem stanowi - powstały jedynie w wyniku zmiany kursu waluty - spadek o 10 mln EUR. Kwota ta obejmuje m.in. udziały Ministra Finansów w Międzynarodowym Banku Współpracy 5/ W każdym z pozostałych krajów na koniec 2006 roku udział należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich nie przekroczył 3% ogólnego stanu należności. 6/ Wartości należności polskich inwestorów bezpośrednich z tytułu zagranicznych inwestycji bezpośrednich od zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania działających w rolnictwie i rybołówstwie, górnictwie i kopalnictwie, wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz i wodę oraz budownictwie - nie przekroczyły 8% ogólnego stanu należności. 16

19 Gospodarczej oraz w Międzynarodowym Banku Inwestycyjnym (jest to wyłącznie opłacony kapitał statutowy wyrażony w euro). Ponadto są to udziały Skarbu Państwa Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach w podziale na sektory Sektor rządowy Sektor bankowy Sektor pozarządowy i pozabankowy Ogółem należności Tablica 4 mln EUR Rok Kapitał własny Kredyty polskich inwestorów Ogółem (2+3) Kapitał własny Kredyty polskich inwestorów Ogółem (5+6) Kapitał własny Kredyty polskich inwestorów */ Ogółem (8+9) Kapitał własny (2+5+8) Kredyty polskich inwestorów */ (3+6+9) Ogółem (4+7+10) **/ */ Do 2002 roku pożyczki i kredyty inne niż handlowe, a od 2003 łącznie z kredytami handlowymi. **/ Dane wstępne. w spółkach Chipolbrok i Chopol, które obejmują kapitał statutowy nominowany we frankach szwajcarskich. mln EUR Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach (w podziale na sektory) Wykres Sektor rządowy Sektor bankowy Sektor pozabankowy i pozarządowy Ogółem Na koniec 2006 roku wartość należności z tytułu kapitału zaangażowanego w postaci inwestycji bezpośrednich w zagranicznych przedsiębiorstwach bezpośredniego inwestowania z wyjątkiem inwestycji dokonywanych przez rząd, 17

20 wyniosła mln EUR (w porównaniu z 2005 rokiem wzrost o mln EUR), przy czym kwota kapitałów własnych wyniosła mln EUR (w porównaniu z poprzednim rokiem wzrost o mln EUR), a saldo należności z tytułu kredytów udzielonych i zobowiązań z tytułu kredytów otrzymanych stanowiło mln EUR. Kwota ta obejmuje również wartość udziałów polskich banków w spółkach i wydzielonych kapitałowo oddziałach za granicą mln EUR, przy czym kwota kapitałów własnych przypadających na inwestorów z polskiego sektora bankowego wyniosła 236 mln EUR, a saldo należności z tytułu kredytów udzielonych i zobowiązań z tytułu kredytów otrzymanych 4 mln EUR. Z kwoty mln EUR (w 2005 roku mln EUR) najwięcej kapitałów własnych zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania, przypadających na polskich inwestorów bezpośrednich należących do polskiego sektora bankowego oraz pozarządowego i pozabankowego, poza Luksemburgiem (26%) i Szwajcarią (21%) było ulokowanych na Litwie (20%), Niderlandach (7%), Republice Czeskiej (6%) i Wielkiej Brytanii (5%) 7/. Tak jak w latach poprzednich, kapitał ten był przede wszystkim zaangażowany w przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania zajmujące się działalnością usługową (13% - w tym pośrednictwem finansowym 9%). Jak już wcześniej podano, saldo należności i zobowiązań z tytułu kredytów na koniec 2006 roku wyniosło mln EUR, przy czym wartość należności z tytułu kredytów udzielonych wyniosła mln EUR (wzrost o 558 mln EUR, tj. o 36% w porównaniu ze stanem na koniec 2005 roku), a wartość zobowiązań z tytułu kredytów otrzymanych ukształtowała się na poziomie 176 mln EUR (wzrost o 3 mln EUR, tj. o 2% w porównaniu ze stanem na koniec roku poprzedniego). Tak jak w roku poprzednim, najwyższe saldo należności i zobowiązań z tytułu kredytów zanotowano w obrotach z krajami Europy: (95% - w tym ze Szwecją 16%, Wielką Brytanią 15%, Niderlandami 11% i Rosją 7%) 8/. 7/ W każdym z pozostałych krajów wartość kapitałów własnych zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania, przypadających na polskich inwestorów bezpośrednich należących do polskiego sektora bankowego oraz pozarządowego i pozabankowego nie przekroczyła 2,5%. 8/ W każdym z pozostałych krajów na koniec 2006 roku saldo należności i zobowiązań z tytułu kredytów polskich inwestorów bezpośrednich nie przekroczyło 7% salda ogółem. 18

21 mln EUR Stan należności i zobowiązań rezydentów z tytułu kredytów udzielonych i otrzymanych wlatach Wykres z tytułu kredytów udzielonych z tytułu kredytów otrzymanych Saldo należności i zobowiązań Saldo to dotyczyło przede wszystkim zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania zajmujących się działalnością usługową (43% - w tym obsługą nieruchomości, informatyką, nauką, wynajmem maszyn i pozostałymi usługami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej 21%, oraz handlem i naprawami 17%), a także przetwórstwem przemysłowym (42%) 9/. 9/ W przypadku zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania zajmujących się działalnością związaną z rolnictwem i rybołówstwem, górnictwem i kopalnictwem, wytwarzaniem i zaopatrywaniem w energię elektryczną, gaz i wodę, budownictwem oraz pozostałymi nigdzie niesklasyfikowanymi kwota salda nie przekroczyła 11% salda ogółem. 19

22 20

23 III. Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w 2006 roku W 2006 roku dochody polskich inwestorów bezpośrednich z tytułu inwestycji bezpośrednich wyniosły 584 mln EUR, co w porównaniu z 2005 rokiem stanowiło wzrost o 484 mln EUR. Tak wysoki wzrost dochodów spowodowany był przede wszystkim wysokimi dodatnimi reinwestowanymi zyskami w kwocie 523 mln EUR (wzrost o 478 mln EUR w porównaniu z rokiem poprzednim). Pozostałe składniki dochodów rezydentów z tytułu zaangażowanego kapitału w postaci inwestycji bezpośrednich to dywidendy w kwocie 41 mln EUR (w porównaniu z 2005 rokiem wzrost o 7 mln EUR, tj. o 20%) i odsetki od kredytów 20 mln EUR (w porównaniu z rokiem poprzednim spadek o 1 mln EUR, tj. o 5%). Szczegółowe informacje na temat dochodów w latach prezentuje tablica 5. Rok Tablica 5 Dochody rezydentów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach dywidendy Dochody od kapitału reinwestowane reinwestycje zysków straty bilansowe netto (3-4) razem (2+5) od wierzytelności odsetki od kredytów inwestorów bezpośrednich mln EUR razem */ (6+7) */ Znak (-) oznacza, że straty bilansowe przewyższyły dywidendy, reinwestowane oraz odsetki Najwyższe dodatnie dochody osiągnęły zagraniczne przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania mające swe siedziby przede wszystkim w krajach Europy (564 mln EUR w tym Niderlandach 205 mln EUR, Luksemburgu 135 mln EUR i Szwajcarii 121 mln EUR) 10/. Dochody te osiągnęli głównie polscy inwestorzy bezpośredni zajmujący się działalnością usługową (236 mln EUR w tym pośrednictwem finansowym mln EUR oraz obsługą nieruchomości, informatyką, nauką, wynajmem maszyn i pozostałymi usługami związanymi z prowadzeniem działalności 10/ W każdym z pozostałych krajów łączna kwota dochodów nie przekroczyła 69 mln EUR. 21

24 gospodarczej mln EUR), a także przetwórstwem przemysłowym (144 mln EUR) 11/. Najwyższe ujemne kwoty dochodów wykazały zagraniczne przedsiębiorstwa mające swoje siedziby w Turcji i na Ukrainie. Tak jak w latach poprzednich, w 2006 roku najwyższe dochody transferowane do Polski w postaci dywidend (otrzymywanych w wyniku podziału zysków roku poprzedniego) pochodziły z Niemiec (18 mln EUR) 12/. Otrzymali je głównie polscy inwestorzy bezpośredni prowadzący działalność gospodarczą związaną z budownictwem (14 mln EUR) i przetwórstwem przemysłowym (9 mln EUR) 13/. mln EUR Dochody rezydentów w tytułu dywidend w latach Wykres Dochody z tytułu dywidend w Niemczech Ogółem dochody z tytułu dywidend Zgodnie z wyżej podaną informacją, w 2006 roku łączna kwota reinwestowanych zysków była dodatnia i wyniosła 523 mln EUR (dla porównania: w 2005 roku kwota reinwestowanych zysków wynosiła 45 mln EUR). Najwyższy poziom dodatnich reinwestowanych zysków osiągnęły zagraniczne przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania mające siedziby w Niderlandach (205 mln EUR), Luksemburgu (129 mln EUR) i Szwajcarii (121 mln EUR) 14/. Dotyczył on polskich inwestorów bezpośrednich zajmujących się przede wszystkim przetwórstwem przemysłowym (124 mln EUR) i pośrednictwem finansowym (122 mln EUR). Krajami o najwyższych ujemnych kwotach reinwestowanych 11/ Dochody polskich inwestorów bezpośrednich reprezentujących rolnictwo i rybołówstwo, górnictwo i kopalnictwo, wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę, budownictwo oraz inne usługi nie przekroczyły kwoty19 mln EUR. 12/ W każdym z pozostałych krajów kwota dywidend z zysku lat poprzednich otrzymana przez rezydentów nie przekroczyła 5 mln EUR. 13/ Kwota dywidend z zysku lat poprzednich otrzymana przez polskich inwestorów bezpośrednich reprezentujących rolnictwo i rybołówstwo, górnictwo i kopalnictwo, wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę, usługi oraz pozostałe nigdzie niesklasyfikowane nie przekroczyła 4,9 mln EUR. 22

25 zysków były Turcja (99 mln EUR), Ukraina (15 mln EUR) oraz Rosja (4 mln EUR) 15/. Jak już wcześniej podano, rok 2006 to okres spadku dochodów z tytułu wierzytelności, tj. odsetek od kredytów inwestorów bezpośrednich (o 1 mln EUR w porównaniu do 2005 roku). Źródłem tych dochodów były przede wszystkim zagraniczne przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania mające swoje siedziby na Ukrainie (20% dochodów z tytułu odsetek), w Szwecji (16%) i Wielkiej Brytanii (15%) 16/. Otrzymali je głównie rezydenci zajmujący się przetwórstwem przemysłowym (55%) oraz działalnością usługową (45%). W ramach tej działalności większość (29% odsetek) 17/ przypadło na obsługę nieruchomości, informatykę, naukę, wynajmem maszyn i pozostałe usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. 14/ W każdym z pozostałych krajów kwota dodatnich reinwestowanych zysków nie przekroczyła 63 mln EUR. 15/ W każdym z pozostałych krajów kwota ujemnych reinwestowanych zysków nie przekroczyła 1 mln EUR. 16/ W każdym z pozostałych krajów kwota dochodów z tytułu odsetek od kredytów otrzymanych przez rezydentów nie przekraczała 10% ogółu wierzytelności. 17/ Kwota dochodów z tytułu odsetek od kredytów otrzymana przez rezydentów reprezentujących rolnictwo i rybołówstwo, górnictwo i kopalnictwo, wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę, budownictwo oraz pozostałe nigdzie niesklasyfikowane nie przekroczyła 11% ogółu wierzytelności. 23

26 24

27 Uwagi metodologiczne Zgodnie z definicją opracowaną przez OECD, inwestycją bezpośrednią za granicą określona jest inwestycja dokonana przez rezydenta jednej gospodarki (inwestora bezpośredniego) w celu osiągnięcia długotrwałej korzyści z kapitału zaangażowanego w przedsiębiorstwo - rezydenta innej gospodarki (przedsiębiorstwo bezpośredniego inwestowania). Przedsiębiorstwem bezpośredniego inwestowania jest przedsiębiorstwo, w którym inwestor bezpośredni posiada co najmniej 10% akcji zwykłych (tzn. udziału w kapitale) lub uprawnienia do 10% głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy lub udziałowców. Kapitał inwestycji bezpośredniej za granicą obejmuje kapitał podstawowy (akcyjny lub udziałowy) - wnoszony w postaci pieniężnej lub jako aport, dopłaty do kapitału, reinwestowane oraz inne zmiany należności i zobowiązań związanych z zadłużeniem między przedsiębiorstwami powiązanymi kapitałowo (głównie kredyty inwestorów, tzw. intercompany loans). W 2004 roku do inwestycji bezpośrednich oprócz pozostałych kredytów, których udzielają sobie przedsiębiorstwa powiązane kapitałowo włączono kredyty handlowe. Ponadto odpływ kapitału w postaci inwestycji bezpośrednich zwiększają (lub zmniejszają, jeśli są ujemne) reinwestowane. Mianem reinwestowanego zysku określa się przypadającą na polskiego inwestora bezpośredniego tę część zysku, która pozostaje w przedsiębiorstwie bezpośredniego inwestowania. Począwszy od 1997 roku, zgodnie z metodologią OECD i MFW, reinwestowane wyliczane są na bazie netto, co oznacza, że są one pomniejszane o straty bilansowe roku sprawozdawczego. Od 2006 roku w danych z tytułu inwestycji bezpośrednich za granicą uwzględniono kolejne elementy, tj. transakcje finansowe podmiotów specjalnego przeznaczenia tzw. kapitał w tranzycie oraz kapitał z tytułu nabycia nieruchomości za granicą. W odniesieniu do operacji finansowych podmiotów specjalnego przeznaczenia pierwsze transakcje finansowe wystąpiły już w 2005 roku (i zostały uwzględnione w danych za ten rok), ale znaczące przepływy tzw. kapitału w tranzycie odnotowano dopiero w 2006 roku. Natomiast, z uwagi na niewielką wartość, saldo odpływu i napływu kapitału z tytułu nabycie i zbycia nieruchomości za granicą w 2005 roku nie było uwzględniane. 25

28 W skład dochodów od polskich inwestycji bezpośrednich za granicą wchodzą - przypadające na polskiego inwestora bezpośredniego i deklarowane w danym roku sprawozdawczym - dywidendy należne z zysku roku poprzedniego (w spółkach akcyjnych), udziały w zyskach (w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością), przekazywane do jednostek macierzystych oddziałów (mających siedzibę za granicą), odsetki od kredytów udzielonych przez polskich inwestorów bezpośrednich (zapłacone, skapitalizowane i zaległe) oraz reinwestowane. Należy zaznaczyć, że straty przypadające na polskich inwestorów bezpośrednich traktowane są jako ujemne reinwestowane. zagraniczne z tytułu inwestycji bezpośrednich za granicą obejmują - przypadającą na udziałowców polskich - bilansową wartość netto przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania. Stanowi one efektywnie wniesiony kapitał podstawowy (akcyjny lub udziałowy) oraz kapitał zapasowy, rezerwowy, a także niepodzielone pomniejszone o straty. Poza tym w danych od 2006 roku wartość kapitału własnego uwzględnia należności rezydentów z tytułu operacji finansowych podmiotów specjalnego przeznaczenia tj. (tzw. kapitału w tranzycie) oraz z tytułu posiadanych nieruchomości za granicą. Stan należności zagranicznych z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą obejmuje również kredyty i pożyczki udzielone przez polskich inwestorów zagranicznym spółkom, w których mają udziały pomniejszone o stan zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek otrzymanych od tych spółek (tzw. intercompany loans). Od 2004 roku oprócz stanu należności i zobowiązań z tytułu pozostałych kredytów, których udzielają sobie przedsiębiorstwa powiązane kapitałowo włączono kredyty handlowe. Od 2002 roku informacje prezentowane w podziale na rodzaj działalności dotyczące odpływu kapitału i dochodów z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą odnoszą się do rodzaju działalności gospodarczej polskiego inwestora bezpośredniego, natomiast dane dotyczące należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą na koniec roku podzielono według rodzaju działalności zagranicznego przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania. Transakcje finansowe podmiotów specjalnego przeznaczenia (tzw. kapitał w tranzycie) 26

29 Podmioty specjalnego przeznaczenia są to podmioty gospodarcze, które prowadzą działalność finansową na rzecz pozostałych przedsiębiorstw z grupy kapitałowej. Bardzo często nie mają żadnego zatrudnienia, ani nie prowadzą żadnej działalności na terenie kraju, w którym się znajdują. Podmioty te wykorzystywane są do transferowania kapitału pomiędzy podmiotami w ramach grupy kapitałowej, stąd też często transakcje dokonywane przez tego typu podmioty nazywane są kapitałem w tranzycie. Podmioty specjalnego przeznaczenia i związane z nim zjawisko tzw. kapitału w tranzycie są znane od wielu lat i występuje w wielu krajach. Na dużą skalę w Europie występują one w Królestwie Niderlandów i Luksemburgu. Występowanie kapitału w tranzycie prowadzi do zawyżenia wartości zarówno zagranicznych inwestycji bezpośrednich napływających do kraju, jak i odpływających za granicę. Nie wpływa jednak na wartość międzynarodowej pozycji inwestycyjnej netto. Kapitał w tranzycie nie ma także wpływu na procesy gospodarcze, w tym na inwestycje w badanej gospodarce. Rozwój międzynarodowych przedsiębiorstw oraz postępująca integracja gospodarcza przejawiają się w procesie globalizacji poprzez rosnące wartości transgranicznych przepływów finansowych. Firmy dopasowują swoją międzynarodową strukturę tak, aby wykorzystać pojawiające się w niektórych krajach dogodne warunki finansowania i opodatkowania ich działalności. Zakładają w tych krajach podmioty specjalnego przeznaczenia, których celem jest wykorzystanie tych możliwości poprzez wykonywanie operacji finansowych na rzecz pozostałych przedsiębiorstw w grupie kapitałowej. Wpływ reinwestowanych zysków na kształtowanie się dochodów rezydentów oraz odpływ kapitału z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą Zgodnie z zasadami ujmowania w bilansie płatniczym dochodów uwanych przez rezydentów oprócz dywidend i odsetek od wierzytelności zalicza się do nich reinwestowane 18/. Jest to przypadająca na rezydenta część zysków wypracowanych przez zagraniczne przedsiębiorstwo bezpośredniego inwestowania, 18/ Reinwestowane wylicza się wyłącznie w przypadku inwestycji bezpośrednich. Nie dotyczą one inwestycji portfelowych, ani inwestycji pozostałych. Zgodnie z zasadami sporządzania bilansu płatniczego reinwestowane są traktowane tak, jakby zostały wypłacone inwestorowi bezpośredniemu i dopiero potem ponownie przez niego zainwestowane. Wynika to z założenia, że inwestor bezpośredni poprzez fakt posiadania znacznej części przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania, (co najmniej 10%) ma wpływ na decyzję o pozostawieniu w przedsiębiorstwie należącego do niego zysku. 27

30 która nie jest przekazywana polskiemu inwestorowi bezpośredniemu jako dywidenda, lecz pozostaje w tym przedsiębiorstwie. W praktyce wyliczenie reinwestowanych zysków sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, jaka część zysku, przypadająca na inwestora bezpośredniego, powstałego w danym okresie zostaje zatrzymana w przedsiębiorstwie po pomniejszeniu o dywidendę (ewentualnie o zaliczkę na dywidendę) zadeklarowaną w tym samym okresie. Należy zauważyć, że wyliczenia dokonuje się biorąc pod uwagę osiągnięte w danym okresie sprawozdawczym i dywidendy, które dotyczą zysków wypracowanych w okresie poprzednim (w danym okresie sprawozdawczym deklarowane są do wypłaty dywidendy z podziału zysku za okres wcześniejszy). Zgodnie z konwencją przyjętą w statystyce bilansu płatniczego straty wykazywane przez zagraniczne przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania, przypadające na inwestorów bezpośrednich, są traktowane jako ujemne reinwestowane. W konsekwencji, wyliczone w wyżej opisany sposób reinwestowane, w zależności od kształtowania się elementów służących do ich wyliczania, mogą w poszczególnych okresach sprawozdawczych być: ujemne, dodatnie lub zerowe. Ujemne są wtedy, kiedy osiągane przez część zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania są mniejsze niż łącznie straty wykazane przez pozostałe zagraniczne przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania i zadeklarowane dywidendy (sytuacja taka miała miejsce w przypadku polskich inwestycji bezpośrednich za granicą od roku 2002). Równe lub bliskie zero występują, gdy są zbliżone do sumy strat i zadeklarowanych dywidend. Dodatnie reinwestowane pojawiają się w sytuacji wyższych zysków niż razem strat i zadeklarowanych dywidend. O wysokości reinwestowanych zysków w sposób oczywisty decydują relacje między zyskami i stratami wykazywanymi w poszczególnych okresach sprawozdawczych przez zagraniczne przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania oraz zadeklarowanymi przez nie dywidendami. W bilansie płatniczym reinwestowane - jako dochody od kapitału - są ujmowane w rachunku obrotów bieżących: od polskich inwestycji bezpośrednich za granicą zawsze po stronie przychodów i od zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce zawsze po stronie rozchodów. Oznacza to, że jeżeli reinwestowane od polskich inwestycji bezpośrednich za granicą są dodatnie, to powiększają przychody i wpływają dodatnio na saldo obrotów bieżących (poprawiają je) Natomiast ujemne reinwestowane od tych inwestycji, zapisane po stronie przychodów ze znakiem 28

31 minus, pomniejszają przychody i wpływają negatywnie na kształtowanie się salda obrotów bieżących. Zgodnie z zasadą dwustronnego ujmowania transakcji w bilansie płatniczym reinwestowane zapisywane są na rachunku finansowym po stronie przeciwnej niż na rachunku obrotów bieżących. W ten sposób reinwestowane przypadające na rezydentów zapisywane są po stronie rozchodów w pozycji polskie inwestycje bezpośrednie za granicą i - jeśli są dodatnie stanowią element powiększający odpływ kapitału z Polski z tego tytułu, a jeśli są ujemne - pomniejszają ten napływ. 29

32 30

33 ANEKS STATYSTYCZNY 31

34 32

35 Rok Odpływ kapitału w formie zakupów udziałów lub akcji oraz aportów rzeczowych w gotówce w naturze (aporty rzeczowe) razem (2+3) Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w latach kredytu na udział Odpływ kapitału w formie konwersji dywidend na udział innych należności na udział Reinwestowane (netto) */ Kredyty polskich inwestorów bezpośrednich **/ udzielone otrzymane saldo (9+10) Tablica 6 mln EUR Odpływ kapitału ogółem ( ) ***/ */ Znak minus (-) oznacza, że straty bilansowe roku sprawozdawczego przewyższyły reinwestycje zysków. **/ Do 2002 roku pożyczki i kredyty inne niż handlowe, a od 2003 łącznie z kredytami handlowymi. ***/ Kropka oznacza brak danych. Rok **/ */ Do 2002 roku pożyczki i kredyty inne niż handlowe, a od 2003 łącznie z kredytami handlowymi. **/ Dane wstępne. Stan należności z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą w latach zagranicznych przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania przypadający na polskich inwestorów bezpośrednich Międzynarodowa pozycja inwestycyjna Kredyty polskich inwestorów bezpośrednich */ wartość należności z tytułu kredytów udzielonych wartość zobowiązań z tytułu kredytów otrzymanych saldo należności i zobowiązań (3-4) Tablica 7 mln EUR Ogółem należności (2+5) 33