WPŁYW WIRTUALIZACJI RODOWISKA INFORMATYCZNEGO NA FUNKCJONOWANIE PRZEDSI BIORSTWA MACIEJ ROSZKOWSKI

Transkrypt

1 WPŁYW WIRTUALIZACJI RODOWISKA INFORMATYCZNEGO NA FUNKCJONOWANIE PRZEDSI BIORSTWA MACIEJ ROSZKOWSKI Streszczenie Artykuł prezentuje mo liwo ci jakie niesie za sob wirtualizacja rodowiska informatycznego. Wdro enie w przedsi biorstwie maszyn wirtualnych, pozwala zwi kszy wykorzystanie zasobów oraz poprawi ich wydajno przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów przyszłej rozbudowy rodowiska informatycznego. W publikacji została przedstawiona propozycja wdro enia oprogramowania do wirtualizacji w zale no ci od potrzeb danego przedsi biorstwa. Słowa kluczowe: wirtualizacja, system operacyjny, hipernadzorca 1. Wprowadzenie Pojedyncza aplikacja uruchomiona na komputerze konsumuje zwykle około 10 25% maksymalnego obci enia komputera. Podobne obci enie mo na zaobserwowa w serwerach produkcyjnych. Udost pniane przez serwery usługi najcz ciej nie konsumuj całych zasobów serwerów. Wirtualizacja umo liwia obsług wielu serwerów wirtualnych na jednym serwerze fizycznym. Zwi ksza to wykorzystanie zasobów sprz towych serwera fizycznego do około 80%, bez utraty jego wydajno ci i funkcjonalno ci. Wirtualizacj mo na zdefiniowa jako proces przekształcania zasobów fizycznych w ich wirtualne odpowiedniki. W ród ró nych postaci wirtualizacji mo na wyró ni : wirtualizacj serwerów wirtualizacj desktopów wirtualizacja aplikacji wirtualizacj sieci wirtualizacj pami ci masowych

2 226 Wpływ wirtualizacji rodowiska informatycznego na funkcjonowanie przedsi biorstwa 2. Kryteria wirtualizacji Ameryka scy naukowcy Gerald J. Popek i Robert P. Goldberg 1 w 1974 roku zdefiniowali kryteria wła ciwego funkcjonowania maszyny wirtualnej (kryteria jako ci wirtualizacji) 2. Maszyna wirtualna powinna spełnia 3 warunki: odpowiednio (ang. Equivalence) aplikacja uruchomiona na wirtualnej maszynie musi si zachowywa w identyczny sposób jak na rzeczywistym komputerze, kontrola zasobów (ang. Resource Control) wszystkie zasoby, które s zwirtualizowane musz by w pełni kontrolowane przez wirtualn maszyn, wydajno wi kszo instrukcji musi by wykonywana bez po rednictwa maszyny wirtualnej. Ci sami naukowcy zdefiniowali równie kryterium wirtualizacji. Kryterium opierało si na dwóch poj ciach z dziedziny architektury procesorów: instrukcji uprzywilejowanych i instrukcji wra liwych. Mianem instrukcje uprzywilejowanych okre la si te instrukcj, które wywołuj przerwanie lub wywołanie systemowe. Z kolei za instrukcj wra liwe uznaje si te, które zmieniaj konfiguracj zasobów systemowych, a ich działanie jest zale ne od konfiguracji systemu. W my l kryterium Popka-Goldberga dla ka dego komputera trzeciej generacji jest mo liwe zwirtualizowanie jego architektury komputerowej, je li zbiór instrukcji wra liwych jest podzbiorem zbioru instrukcji uprzywilejowanych. W miar rozwoju architektury procesorów x86 okazało si, e jest mo liwe zbudowanie maszyny wirtualizuj cej architektur niespełniaj c kryterium Popka-Goldberga, ale zwykle kosztem jej wydajno ci. Przykładem jest parawirtualizacja lub dynamiczna rekompilacja z wykrywaniem wra liwych instrukcji. 3. Funkcjonowanie procesora System operacyjny jest uruchamiany na platformie sprz towej komputera PC (Rysunek 1). W systemie operacyjnym s uruchamiane procesy u ytkownika. Znakomita wi kszo obecnie wykorzystywanych komputerów PC u ywa procesorów stworzonych w architekturze x86. Procesory te s wyposa one w mechanizm umo liwiaj cy zabezpieczenie wykonywanego kodu programu poprzez poziomy przywilejów (ang. privilege level) 3. Z najwy szego poziomu przywilejów (poziom 0) korzysta najcz ciej system operacyjny, ze wzgl du na danie nieograniczonego dost pu do zasobów. Poziomy po rednie (poziom 1, poziom 2) s rzadko u ywane, umo liwiaj dost p do sprz tu poprzez sterowniki urz dze. Poziom najni szy (poziom 3) jest wykorzystywany do wykonywania kodu u ytkownika. Programy uruchomione na poziomie o wy szych przywilejach (np. poziom 0) mog kontrolowa programy uruchomione na poziomie o ni szych przywilejach (np. poziom 3). 1 Melinda Varian, VM and the VM Community: Past, Present, and Future, Princeton University, 1997, str Popek G.J., Goldberg R.P., Formal Requirements for Virtualizable Third Generation Architectures, Communications of the ACM, Volume 17 Issue 7, str Hoopes J., Virtualization for Security, Including Sandboxing, Disaster Recovery, High Availability, Forensic Analysis and Honeypotting, Syngress, Burlington, 2009, str. 21.

3 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 57, Rysunek 1. System operacyjny uruchamiany na platformie sprz towej komputera PC 4. Rodzaje wirtualizacji Ka dy producent oprogramowania do wirtualizacji stosuje indywidualne podej cie w nazewnictwie rodzajów wirtualizacji. Firma VMware wprowadziła nast puj c klasyfikacj rodzajów wirtualizacji 4 : wirtualizacja wspomagana sprz towo (ang. Hardware Assisted Virtualization), pełna wirtualizacja z u yciem techniki translacji binarnej (ang. Full Virtualization using Binary Translation), wirtualizacja wspomagana programowo lub parawirtualizacja (ang. OS Assisted Virtualization or Paravirtualization). Rodzaje wirtualizacji według firmy Microsoft 5 : hipernadzorca typu 1 (ang. Type 1 Hypervisor), hipernadzorca typu 2 (ang. Type 2 Hypervisor), hipernadzorca monolityczny (ang. Monolithic Hypervisor), hipernadzorca typu mikroj dro (ang. Microkernel Hypervisor). Rodzaje wirtualizacji według publikacji innych autorów (Stasiak i Skowro ski) 6 : samodzielny hipernadzorca (ang. Independent Virtual Machine Monitor), hipernadzorca w systemie operacyjnym gospodarza (ang. OS-hosted Virtual Machine Monitor), hybrydowy hipernadzorca (ang. Hybrid Virtual Machine Monitor). W niniejszej publikacji zastosowano podział zaproponowany przez Tanenbauma 7, który okre- la najwa niejsze rodzaje wirtualizacji: hipernadzorca typu 1, hipernadzorca typu 2, parawirtualizacja. 4 ródło internetowe: Understanding Full Virtualization, Paravirtualization, and Hardware Assist, 2007, str Mitch Tulloch i inni, Understanding Microsoft Virtualization Solutions, From the Desktop to the Datacenter, Microsoft Press, Redmond Washington 2010, str Stasiak A., Skowro ski Z., Wirtualizacja kierunek rozwoju platform n-procesorowych, Przegl d Telekomunikacyjny i Wiadomo ci Telekomunikacyjne, Rocznik LXXXI, nr 6, 2008, str Tanenbaum A. S., Systemy operacyjne, Gliwice, Helion 2010, str

4 228 Wpływ wirtualizacji rodowiska informatycznego na funkcjonowanie przedsi biorstwa Te trzy główne rodzaje wirtualizacji s zgodne z wymienionymi powy ej rodzajami wirtualizacji innych firm i autorów. Hipernadzorca typu 1 mo e by realizowany w oparciu o rozszerzone instrukcje wirtualizacyjne procesora x86 (wirtualizacja wspomagana sprz towo firmy VMware) oraz funkcjonuje jako samodzielny hipernadzorca w systemie operacyjnym gospodarza (Stasiak i Skowro ski). Hipernadzorca typu 2 jest realizowany w oparciu o technik translacji binarnej (pełna wirtualizacja firmy VMware) oraz funkcjonuje jako hipernadzorca w systemie operacyjnym gospodarza (Stasiak i Skowro ski). Program nadzoruj cy funkcjonowanie maszyn wirtualnych okre lany jest mianem hipernadzorcy (ang. Hypervisor). Cz sto zamiennie u ywa si te okre lenia monitora maszyn wirtualnych (ang. Virtual Machine Monitor, VMM). Hipernadzorca umo liwia wielu systemom operacyjnym wykorzystywanie w tym samym czasie fizycznych zasobów sprz towych jednego hosta bez powodowania konfliktów w dost pie do zasobów sprz towych. Hipernadzorca wirtualizuje fizyczne zasoby sprz towe gospodarza umo liwiaj c maszynom wirtualnym dost p do zasobów sprz towych w taki sposób, aby system operacyjny go cia traktował te zasoby jako swoje własne. Hipernadzorca typu 1 Hipernadzorca typu 1 działa tak jak ka dy system operacyjny w trybie j dra (Ring 0) obsługuj c wiele kopii sprz tu w postaci maszyn wirtualnych (Rysunek 2). Procesor x86 obsługuj cy hipernadzorc typu 1 musi by wyposa ony w instrukcje wirtualizacyjne. W maszynie wirtualnej funkcjonuje system operacyjny go cia (Guest Os). System operacyjny go cia nie ma wiadomo- ci, e pracuje jako maszyna wirtualna w trybie u ytkownika (Ring 3), dlatego jest bł dnie przekonany o tym, e pracuje w trybie j dra (tryb wirtualnego j dra) 8. Je eli system operacyjny go- cia wykona instrukcj wra liw, to dzi ki rozszerzeniu procesora x86 o instrukcje wirtualizacyjne jest mo liwe jej przechwycenie i poprawna emulacja programowa tej instrukcji w trybie u ytkownika (ang. trap and emulate). Wyst pienie instrukcji wra liwej powoduje wykonanie rozkazu pułapki do hipernadzorcy. Hipernadzorca emuluje działanie fizycznych zasobów sprz towych. Rysunek 2. Hipernadzorca typu 1 Hipernadzorca typu 2 Hipernadzorca typu 2 działa tak jak ka da inna aplikacja (Ring 3) w systemie operacyjnym gospodarza (ang. Host-Os) (Rysunek 3). Procesor x86, który obsługuje hipernadzorc typu 2 nie musi by wyposa ony w instrukcje wirtualizacyjne. Nowa wirtualna maszyna zawieraj ca system operacyjny go cia (ang. Guest-Os) jest tworzona na wirtualnym dysku, który przyjmuje posta 8 Barrett D., Kipper G., Virtualization and Forensics, A Digital Forensic Investigator's Guide to Virtual Environments, Syngress, Burlington 2010, str. 11.

5 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 57, du ego pliku w systemie operacyjnym gospodarza. Ka da instrukcja wykonywana przez system operacyjny go cia jest przechwytywana przez hipernadzorc i wykonywana w jego pami ci podr cznej. Czas wykonywania wszystkich instrukcji (oprócz instrukcji wra liwych) poprzez hipernadzorc jest taki sam jak bez jego po rednictwa. Ka da instrukcja wra liwa jest przechwytywana i zast powana wywołaniem procedury hipernadzorcy (tłumaczona), a nast pnie emulowana. Technika obsługi instrukcji wra liwych przez hipernadzorc typu 2 nosi nazw translacji binarnej (ang. binary translation) 9. Rysunek 3. Hipernadzorca typu 2 Wydawa by si mogło, e wprowadzenie procesorów z obsługa instrukcji wirtualizacyjnych spowoduje, e rozwi zania wirtualizacyjne wykorzystuj ce te mo liwo ci sprz towe (hipernadzorca typu 1) b d znacz co lepsze od rozwi za nie wykorzystuj cych instrukcji wirtualizacyjnych w procesorze, lecz bazuj cych na oprogramowaniu (hipernadzorca typu 2). Jednak e niektóre badania pokazuj wysok zale no rozwi za sprz towych od bie cego obci enia procesora. Technika obsługi pułapek stosowana w hipernadzorcy typu 1 jest bardzo kosztowna, gdy przy okazji obsługi instrukcji wra liwej jest niszczona w procesorze: pami podr czna, tablice przewidywania skoków, bufory TLB. Dlatego te niektórzy producenci oprogramowania implementuj w systemie hipernadzorców typu 1 programow obsług tłumaczenia binarnego (stosowan w hipernadzorcy typu 2). Parawirtualizacja Parawirtualizacja jest oparta na wiadomo ci systemu operacyjnego go cia, e pracuje jako system wirtualny 10 (Rysunek 4). Z kodu ródłowego systemu operacyjnego go cia zostaj usuni te instrukcje wra liwe. Instrukcje wra liwe (np. operacji I/O, obsługi przerwa, odwoła do pami ci) zostaj zast pione przez wywołanie funkcji hipernadzorcy (ang. hypercall). Parawirtualizacja wykorzystuje hipernadzorc typu 1, jednak e najcz ciej ma on posta systemu operacyjnego gospodarza, st d te sformułowanie wywołanie funkcji hipernadzorcy jest cz sto u ywane zamiennie ze sformułowaniem wywołanie mikroj dra. System operacyjny go cia poprzez zmodyfikowane instrukcje wra liwe w interfejsie API (ang. Application Programming Interface) odwołuje si do fizycznych zasobów sprz towych gospodarza w sposób bardzo wydajny, zbli ony do natywnego działania systemu operacyjnego. 9 Ibid., str Hess K., Newman A., Practical Virtualization Solutions Virtualization from the Trenches, Prentice Hall, Boston 2010, str. 18.

6 230 Wpływ wirtualizacji rodowiska informatycznego na funkcjonowanie przedsi biorstwa Rysunek 4. Parawirtualizacja Obsługa dost pu do zasobów sprz towych przez hipernadzorc wymaga u ycia mechanizmu emulacji przerwa. Natomiast parawirtualizacja wykorzystuje mechanizm zdarze lub bezpo rednich wywoła mikroj da w przypadku dost pu do zasobów sprz towych gospodarza. Takie podej- cie w przypadku parawirtualizacji oznacza eliminowanie nadmiarowych instrukcji do układu PIC (ang. Programmable Interrupt Controller) oraz brak opó nie z tytułu obsługi tych instrukcji przez system operacyjny go cia. Parawirtualizacja znacz co zwi ksza wydajno obsługi zasobów sprz towych w porównaniu do obsługi zasobów sprz towych poprzez hipernadzorc. W przyszło ci b dzie si równie zaciera granica pomi dzy hipernadzorc a mikroj drem. Obydwa programy działaj w trybie j dra i maj nieograniczony dost p do fizycznych zasobów sprz towych gospodarza. Aktualnie uwidacznia si trend zmniejszania rozmiarów programu pracuj cego w trybie j dra. 5. Mo liwo ci jakie niesie za sob wirtualizacja rodowiska informatycznego Wirtualizacja rodowiska informatycznego niesie za sob bardzo du o mo liwo ci, które mog by wykorzystane przez przedsi biorstwo do osi gni cia przewagi konkurencyjnej. a. Redukcja całkowitych kosztów aktywów w przedsi biorstwie w ramach modelu TCO (ang. Total Cost of Ownership) Korzystaj c z modelu TCO, mo na w łatwy sposób oceni bie ce wydatki i zaprognozowa przyszłe wydatki ponoszone w infrastruktur teleinformatyczn. Redukcja kosztów jest prowadzona na trzech poziomach jednocze nie: ludzie, technologie, procesy. Wraz ze szkoleniem u ytkowników i administratorów nast puje wprowadzanie technologii wirtualizacji przy jednoczesnej automatyzacji procesu dost pu do informacji w postaci zwirtualizowanej. b. Mniejsze nakłady inwestycyjne CAPEX (ang. capital expenditures) i ni sze koszty operacyjne OPEX (ang. operating expenditures) Mniejsze nakłady inwestycyjne CAPEX wynikaj z mniejszej liczby fizycznych serwerów, kart SAN HBA, interfejsów i okablowania sieciowego oraz przeł czników sieciowych. Ni sze koszty operacyjne OPEX wynikaj ze zmniejszenia: zapotrzebowania na energi elektryczn, kosztów serwisu, wydzielanego ciepła, zaj to ci miejsca w szafie teleinformatycznej. c. Konsolidacja serwerów (ang. Server Consolidation) Współczynnik konsolidacji maszyn wirtualnych powinien by optymalnie ustalony na etapie projektowania wirtualnej infrastruktury. Niski współczynnik konsolidacji np. 3:1 przekłada si na niski wpływ pojedynczej awarii serwera fizycznego na działalno biz-

7 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 57, nesow przedsi biorstwa. Z kolei awaria serwera fizycznego przy utrzymywaniu wysokiego współczynnika konsolidacji np. 20:1, w du ym stopniu mo e przeło y si na okresow niedost pno usług IT. Dobrze dobrany współczynnik konsolidacji sprzyja utrzymaniu takiej samej wydajno ci i funkcjonalno ci poszczególnych maszyn wirtualnych, jak w przypadku ich fizycznych odpowiedników. Jednocze nie zmniejsza si liczba serwerów fizycznych. d. Lepsze wykorzystania zasobów obliczeniowych (ang. Computing Assets) Poprzez zwi kszenie utylizacji serwerów wirtualnych na serwerach fizycznych lepiej wykorzystuje si zasoby obliczeniowe serwerów fizycznych. Procent wykorzystania mocy obliczeniowej pojedynczego serwera, powinien by utrzymywany na poziomie nie wy szym ni około 80%. Pozostały margines mocy obliczeniowej powinien zosta zarezerwowany na mo liwo migracji maszyn wirtualnych w obr bie zarezerwowanej puli zasobów obliczeniowych. e. Ci gło systemów produkcyjnych Systemy produkcyjne mog pracowa w sposób nieprzerwany dzi ki technologiom wspomagaj cym prac maszyn wirtualnych. Maszyny wirtualne mog by przenoszone w locie pomi dzy dwoma fizycznymi serwerami dzi ki technologii VMotion (firmy VMware) lub Live Migration (firmy Microsoft). Odbywa si to w sposób niezauwa alny dla u ytkownika. Technologia VMware HA (ang. High Availability) umo liwia utworzenie klastra w ramach którego w wypadku awarii serwera fizycznego z serwerami wirtualnymi nast puje natychmiastowe uruchomienie kopii serwerów wirtualnych na innym serwerze fizycznym w klastrze. Technologia VMware DRS (ang. Distributed Resource Scheduler) umo liwia utrzymanie równowagi obliczeniowej w grupie serwerów fizycznych. W ramach technologii DRS w przypadku utrzymuj cego si przez okre lony czas du ego obci enia serwera fizycznego przez jeden z serwerów wirtualnych, pozostałe serwery wirtualne s przenoszone w locie na mniej obci one serwery fizyczne bez ingerencji administratora (według wcze niej zdefiniowanych zasad odzwierciedlaj cych potrzeby przedsi biorstwa). f. Ograniczenie kosztów przyszłej rozbudowy rodowiska informatycznego Rozbudowa rodowiska informatycznego o nowe usługi, które musz by wiadczone przez wydzielone serwery sprowadza si do wygenerowania na podstawie szablonu nowej maszyny wirtualnej z nowym serwerem. Na dowolnym serwerze fizycznym, który jest najmniej obci ony zostaje dodana nowa maszyna wirtualna z potrzebnymi usługami. Bezpo rednim kosztem, który zostaje w ten sposób wygenerowany jest koszt licencji na u ytkowanie nowego serwera wirtualnego. W ten sposób ograniczeniu ulegaj koszty zwi zane z fizycznym miejscem dla nowego systemu operacyjnego. W identyczny sposób mo na bardzo rodowisko testowe, które umo liwia testowanie wdra anych aplikacji przed ich instalacj produkcyjn. g. Scentralizowane zarz dzanie Systemy operacyjne zainstalowane na serwerach wirtualnych wymagaj tworzenia kopii bezpiecze stwa, instalacji poprawek do systemu operacyjnego i aplikacji i wiele innych czynno ci administratorskich. Wszystkie operacje, które musz by wykonywane na serwerach wirtualnych s zlecane i nadzorowane poprzez jedn konsol zarz dzaj c.

8 232 Wpływ wirtualizacji rodowiska informatycznego na funkcjonowanie przedsi biorstwa 6. Propozycja wdro enia oprogramowania do wirtualizacji w zale no ci od potrzeb danego przedsi biorstwa Praktycznie w ka dym przedsi biorstwie pracownicy u ywaj do pracy komputerów. Naturaln równie spraw w wi kszo ci przedsi biorstw s serwery, które wiadcz usługi stacj roboczym u ytkowników: udost pniaj poczt ow (serwery pocztowe), umo liwiaj korzystanie z aplikacji w technologii klient-serwer (serwery aplikacji), umo liwiaj korzystanie z aplikacji kadrowo-płacowych (serwery kadry-płace) lub ksi gowych (serwer ksi gowy). Wi kszo komputerów loguje si domeny firmowej (serwer domeny), korzysta ze specyficznych aplikacji dost pnych poprzez sesje terminalowe i wykorzystuje zasoby wielu innych specyficznych serwerów. Propozycja rozwi zania dla małego przedsi biorstwa opiera si na pewnych zało eniach. Wszystkie 8 serwerów wykorzystywanych w przedsi biorstwie u ywa systemów operacyjnych z rodziny Microsoft Windows Server 2000, 2003 lub Proces wirtualizacji powinien by przeprowadzony w sposób oszcz dny, jednocze nie zapewniaj cy dobr wydajno. Mo liwo rozbudowy i nieprzerwany czas wiadczenia usług nie s a tak istotne. Przy takich zało eniach jednym z rozwi za mo e by zakup 2 serwerów typu blade montowanych w szafie rackowej z 2 licencjami Microsoft Windows Server 2008 R2 w edycji Enterprise oraz licencje dost powe (ang. call) w zale no ci od ilo ci u ytkowników (Rysunek 5). Przy zakupie edycja Enterprise, nabywa si jednocze nie 4 licencje na maszyny wirtualne z systemem Microsoft Windows Server 2008 R2. W ten sposób konfiguruj c rol Hyper-V (w wersji 2.0) mamy mo liwo uruchomienie na ka dym serwerze fizycznym 4 systemów wirtualnych. Je eli stare serwery zostan zwirtualizowane bez podnoszenia wersji systemu operacyjnego, to na ka dym z nowych serwerów fizycznych pozostan licencje, które daj nam mo liwo rozbudowy. Je eli ka dy z nowych serwerów fizycznych b dzie miał dost p do współdzielonej macierzy dyskowej, to przy zachowaniu pewnych zasad (np. kompatybilno procesorów 64-bitowych wspieraj cych wirtualizacj ) jest mo liwe skorzystanie z funkcjonalno ci migracji maszyny wirtualnej na drugi serwer (Microsoft Live Migration). Rysunek 5. Propozycja wdro enia oprogramowania do wirtualizacji dla małej firmy

9 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 57, Druga propozycja wdro enia oprogramowania do wirtualizacji dotyczy du ej firmy, w której koegzystuj serwery Microsoft Windows i serwery linuksowe. Kolejne zało enie wst pne wskazuje 3 systemy: serwer pocztowy, serwer ksi gowy i serwer VoIP, które ze wzgl du na swoj zasobo erno wymagaj rozło enia na oddzielnych serwerach. Przedsi biorstwo nie mo e sobie pozwoli na zbyt długi przestój spowodowany awari. Jednym z mo liwych rozwi za jest wykorzystanie oprogramowania VMware vsphere 4.1 (Rysunek 6). Przedsi biorstwo b dzie musiało ponie wydatki zwi zane z zakupem 3 serwerów blade do szafy rackowej, 3 licencje VMware vsphere 4.1 w edycji Advanced. Je eli serwery Microsoft Windows zostan zwirtualizowane bez podnoszenia wersji, nie ma potrzeby zakupu licencji Microsoft Windows Server. Je eli przedsi biorstwo posiada współdzielon macierz dyskow, nie ma potrzeby dodatkowego jej zakupu. Współdzielona macierz jest potrzebna do skorzystania z technologii VMware High Availability. W przypadku awarii jednego z serwerów fizycznych, wszystkie maszyny s przenoszone na pozostałe serwery znajduj ce si w puli zasobów i nast puje ich ponowny start. Równowa enie dost pu do zasobów poszczególnych serwerów jest mo liwe za pomoc migracji w sposób r czny (technologia VMware Vmotion) lub w sposób automatyczny (technologia VMware Distributed Resource Scheduler przy zakupie VMware vsphere w licencji Enterprise). Rysunek 6. Propozycja wdro enia oprogramowania do wirtualizacji dla du ej firmy

10 234 Wpływ wirtualizacji rodowiska informatycznego na funkcjonowanie przedsi biorstwa 7. Podsumowanie Praktycznie wszyscy producenci oprogramowania do wirtualizacji oferuje oprogramowanie w dwóch wersjach (jako ró ne produkty): z zaimplementowanym hipernadzorc typu 1 i z zaimplementowanym hipernadzorc typu 2. Oprogramowanie do parawirtualizacji jest najcz ciej domen ró nych dystrybucji linuxa, chocia bardzo cz sto mo liwo u ycia hipernadzorcy typu 1 jest poł czona z funkcj parawitrualizacji. W zastosowaniach produkcyjnych króluj rozwi zania z hipernadzorc typu 1 (w wersji komercyjnej) lub parawirtualizacja (bezpłatna lub w cz ci płatna). Wi kszo przedsi biorców albo ju w jakiej formie wdro yło wirtualizacj, albo wła nie si do niej przymierza. Jest to w du ej mierze zwi zane z oczywistymi mo liwo ciami i oszcz dno- ciami jakie poci ga za sob ta forma organizacji rodowiska informatycznego. Przedstawione propozycje wdro enia oprogramowania do wirtualizacji s jedynie przykładami stworzonymi na potrzeby zało onych z góry potrzeb danego przedsi biorstwa. Wdro enie w przedsi biorstwie maszyn wirtualnych, wi e si z wydatkami, które w du ej mierze s przeznaczone na zakup sprz tu, licencji, szkole dla personelu i czasami wdro enia. Te du e wydatki s rekompensowane przez mo liwo ci jakie przedsi biorstwo wraz z wdro eniem tej technologii posi dzie. Bibliografia [1] Barrett D., Kipper G., Virtualization and Forensics, A Digital Forensic Investigator's Guide to Virtual Environments, Syngress, Burlington [2] Hess K., Newman A., Practical Virtualization Solutions Virtualization from the Trenches, Prentice Hall, Boston [3] Hoopes J., Virtualization for Security, Including Sandboxing, Disaster Recovery, High Availability, Forensic Analysis and Honeypotting, Syngress, Burlington, [4] Melinda Varian, VM and the VM Community: Past, Present, and Future, Princeton University, ródło internetowe [dost p grudzie 2010]: [5] Mitch Tulloch i inni, Understanding Microsoft Virtualization Solutions, From the Desktop to the Datacenter, Microsoft Press, Redmond Washington ródło internetowe (odno nik Download a free e-book... ) [dost p grudzie 2010]: /learning/en/us/training/virtualization.aspx. [6] Popek G.J., Goldberg R.P., Formal Requirements for Virtualizable Third Generation Architectures, Communications of the ACM, Volume 17 Issue 7, str ródło internetowe [dost p grudzie 2010]: /xx066.pdf. [7] Stasiak A., Skowro ski Z., Wirtualizacja kierunek rozwoju platform n-procesorowych, Przegl d Telekomunikacyjny i Wiadomo ci Telekomunikacyjne, Rocznik LXXXI, nr 6, 2008, str [8] Tanenbaum A. S., Systemy operacyjne, Gliwice, Helion [9] ródło internetowe: Understanding Full Virtualization, Paravirtualization, and Hardware Assist, 2007 [dost p grudzie 2010].

11 Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 57, AN INFLUENCE OF COMPUTER ENVIRONMENT VIRTUALIZATION ON ENTER- PRISE ACTIVITY Summary The article presents possibilities which gives a virtualization of computer environment. Introducing virtual machines in a company enables to increase the use of its resources and to improve their efficiency at the same time with cutting the costs of future expansion of computer infrastructure. In this publication there is presented a proposal of implementation of software for virtualization in accordance with the needs of particular enterprise. Keywords: virtualization, operating systems, hypervisor Katedra In ynierii Finansowej Wydział Informatyki Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny ul. ołnierska 49, Szczecin roszmak@gmail.com