PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z HISTORII

Transkrypt

1 GIMNAZJUM NR 1 SPORTOWE PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z HISTORII Wymagania na poszczególne oceny klasa III PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z HISTORII W GIMNAZJUM NR 1 Podstawa prawna do opracowania Przedmiotowych Zasad Oceniania:

2 1. Rozporządzenia MEN z dnia z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. z dnia 18 czerwca 2015 r.) 2. Statut Szkoły. 3. Wewnątrzszkolny System Oceniania. 4. Podstawa programowa dla gimnazjum. Nauczanie historii odbywa się według programów: Klasy II i III - Historia PWN Nowa Era Program realizowany jest w ciągu 6 godzin w trzyletnim cyklu nauczania, w przedziale: - kl. I - 2 godziny tygodniowo, - kl. II - 2 godziny tygodniowo, - kl. III - 2 godziny tygodniowo. PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA MA ZA ZADANIE: rzetelne, obiektywne i porównywalne ocenianie efektów kształcenia, informować ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych, postępach w tym zakresie, pomóc uczniowi w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju, motywować ucznia do dalszej pracy, dostarczać rodzicom i nauczycielowi informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach, dać nauczycielowi informacje o efektywności nauczania, właściwym doborze materiałów, metod i sposobów nauczania. PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA UWZGLĘDNIA: I. Kontrakt z uczniami. II. Obszary podlegające ocenie. III. Kryteria ocen / wymagania. IV. Indywidualizowanie wymagań. V. Metody i kryteria sprawdzania osiągnięć uczniów. VI. Sposoby informowania uczniów i rodziców o osiągnięciach i postępach. VII. Warunki i tryb uzyskiwania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej. VIII. Sposoby dokumentowania osiągnięć uczniów. IX. Sposoby monitorowania i ewaluacji pzo. I Kontrakt z uczniami 1. Z Przedmiotowymi Zasadami Oceniania uczeń zostaje zapoznany na początku każdego roku szkolnego. 2. Uczeń podlega ocenie w następujących obszarach: wypowiedzi pisemne, wypowiedzi ustne, wyszukiwanie i korzystanie z informacji. Stopień opanowania wiedzy i umiejętności podlega

3 sprawdzeniu poprzez: diagnozę 1, sprawdzian 2, kartkówkę 3, zadania domowe, pracę długoterminową, ćwiczenia, odpowiedź ustną, prezentację projektu, aktywność na lekcji. 3. Nie ocenia się ucznia po dłuższej nieobecności w szkole. 4. Uczeń ma prawo dwa razy w ciągu semestru zgłosić nieprzygotowanie do zajęć lekcyjnych bez ponoszenia konsekwencji. Za nieprzygotowanie uznaje się brak: zeszytu przedmiotowego zeszytu ćwiczeń, podręcznika, zadania domowego oraz nieprzygotowanie się z bieżącego materiału(nie dotyczy zapowiedzianych sprawdzianów, testów, diagnoz, prac długoterminowych i zajęć, na których wystawiana jest ocena semestralna i końcowa). Trzecie nieprzygotowanie skutkuje otrzymaniem oceny niedostatecznej. Nieprzygotowanie do zajęć zgłasza uczeń na początku lekcji, po sprawdzeniu listy obecności. 5. Uczeń jest zobowiązany do prowadzenia zeszytu przedmiotowego oraz zeszytu ćwiczeń (w przypadku klas I i II na platformie WSIPNET). 6. Kartkówki obejmujące materiał 3 ostatnich lekcji mogą być niezapowiedziane, nie ma możliwości ich poprawy. 7. Sprawdziany, diagnozy są obowiązkowe. Każdy sprawdzian poprzedzony jest powtórzeniem wiadomości i zapowiadany z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem (wpis do dziennika lekcyjnego). 8. Zwolnieni z pisania sprawdzianu są uczniowie po dłuższej nieobecności w szkole (więcej niż 3 dni). Zobowiązani są do napisania sprawdzianu w terminie dwóch tygodni od rozdania prac. W wyjątkowych sytuacjach ( np. bardzo długa nieobecność spowodowana chorobą) uczeń może być zwolniony z napisania sprawdzianu. 9. Uczniowie, którzy napisali pracę (sprawdzian, test) na ocenę niedostateczną mają możliwość napisania pracy jeszcze raz - poprawy oceny. Poprawa jest dobrowolna ale musi odbyć się w ciągu dwóch tygodni od rozdania prac. 10. Uczeń, który nie pisał sprawdzianu, po upływie 2 tygodni od jego rozdania, może być poproszony (bez uprzedzenia) przez nauczyciela do jego napisania podczas lekcji. 11. Nauczyciel ma obowiązek sprawdzić i oddać do wglądu poprawione prace pisemne w terminie dwóch tygodni (w przypadkach losowych termin może ulec przesunięciu) od daty ich pisania. 12. Każdy uczeń ma prawo do dodatkowych ocen za: wykonane prace nadobowiązkowe (ustalone z nauczycielem), udział w konkursach przedmiotowych mogą one wpłynąć na podwyższenie oceny śródrocznej. 13. Uczeń ma prawo do dodatkowej ustnej motywacji oceny. 14. Uczeń ma prawo korzystać z konsultacji z nauczycielem w celu uzupełnienia braków, wyjaśnienia nurtujących go wątpliwości, dyskusji na interesujący go temat. 15. Uczeń i rodzic (opiekun) mają prawo wglądu do prac pisemnych znajdujących się w specjalnych teczkach. 16. Ocena semestralna, roczna ustalana jest na podstawie ocen cząstkowych uzyskanych w poszczególnych obszarach podlegających ocenie. Nauczyciel wystawiając ocenę śródroczną uwzględnia oceny ucznia (średnią ważoną) oraz indywidualne osiągnięcia i pracę ucznia. Wagi punktowe ocen: 1) Odpowiedź ustna 4p. 2) Kartkówka (materiał z trzech ostatnich lekcji) - 5p. 3) Sprawdzian ( obejmujący materiał z całego działu) 6p. 4) Zadanie domowe 3p 5) Projekt / prezentacja / prace długoterminowe - 4p. 1 WSTĘPNA, SUMARYCZNA LUB OBEJMUJĄCA MATERIAŁ KILKU DZIAŁÓW 2 OBEJMUJE MATERIAŁ 1 DZIAŁU 3 OBEJMUJE MATERIAŁ TRZECH OSTATNICH LEKCJI

4 6) Praca w grupach / aktywność na lekcji/ postawa 2p. 8) Osiągnięcia w konkursach na szczeblu wyższym niż szkolny - 6p. 9) Udział w konkursach i akademiach szkolnych - 3p. 10) praca z zeszytem ćwiczeń, zeszytem przedmiotowym: 1p. Przelicznik średniej na oceny: 1) 0 1,5 niedostateczny 2) 1,51 2,50 dopuszczający 3) 2,51 3,50 dostateczny 4) 3,51 4,50 dobry 5) 4,51 5,50 bardzo dobry 6) powyżej 5,51 - celujący Aby obliczyć średnią ważoną należy dodać do siebie sumy ocen o danej wadze pomnożone przez tę wagę i podzielić przez sumę iloczynów wagi i ocen danej wagi. Wzór : Tak obliczymy średnią ucznia z ocenami wagi 1: 3, 4 i 4, oraz wagi 2: 5, 3, 4 i 5: Średnia ważona wspiera nauczyciela w podjęciu ostatecznej decyzji przy wystawieniu oceny śródrocznej i końcoworocznej. 17. Uczeń za aktywność na lekcji otrzymuje + ( trzy plusy odpowiadają ocenie bdb). Uczeń otrzymuje - za brak pracy na lekcji ( trzy minusy odpowiadają ocenie ndst). + i - nie sumują się. 18. Ocena na koniec roku szkolnego ustalana jest na podstawie ocen uzyskanych w I i II semestrze - nie jest średnią arytmetyczną. 19. Nie później niż miesiąc przed klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej nauczyciel informuje ucznia (rodziców, opiekunów) o przewidywanej ocenie. 20. Przed klasyfikacją śródroczną i końcoworoczną nie przewiduje się oceniania zaliczającego semestr w żadnej formie. 21. Uczeń, który uzyskał ocenę niedostateczną na I semestr zobowiązany jest do jej poprawy w terminie 2 tygodni od zakończenia ferii zimowych. W szczególnych przypadkach (np. więcej ocen niedostatecznych) termin poprawy ustalany jest wspólnie z nauczycielem. 22. Zaliczenie semestru - w formie testu - następuje po uzyskaniu przez ucznia 50% poprawnych odpowiedzi. Uczeń, który nie zaliczył I semestru otrzymuje końcoworoczną ocenę niedostateczną. 23. Ocena cząstkowa celująca może być postawiona za szczególnie oryginalne i twórcze osiągnięcia, opierające się na gruntownej wiedzy wykraczającej poza wiedzę podstawową. Uczeń

5 może otrzymać końcową ocenę celującą, jeśli został laureatem lub finalistą konkursu historycznego i z ocen cząstkowych uzyskał minimum ocenę dobrą. Ocenę końcową celującą uzyskują uczniowie wybitnie wyróżniający się na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych oraz za udział i osiągnięcia w konkursach co najmniej na etapie międzyszkolnym. 24. Umiejętności uczniów ze specyficznymi trudnościami w nauce oceniane są w zależności od proponowanych przez PP-P postępowań. W stosunku do ucznia z problemami w nauce stosuje się obniżone wymagania (patrz plan wynikowy), w przypadku uczniów dyslektycznych obniża się wymagania lub nie ocenia pewnych czynności uczniów w zależności od dysfunkcji. 25. Uczeń ma prawo do egzaminów: poprawkowego, sprawdzającego i klasyfikacyjnego. Egzamin: poprawkowy, sprawdzający, klasyfikacyjny regulują przepisy WSO II Obszary aktywności ucznia podlegające ocenie 1. WYPOWIEDZI PISEMNE diagnoza, sprawdzian / test, kartkówka, zadanie domowe, praca długoterminowa, ćwiczenia. UCZEŃ: pisze na temat i zgodnie z celem, pisany tekst jest uporządkowany i spójny, zachowuje cechy charakterystyczne dla form wypowiedzi, przestrzega zasad ortograficznych, gramatycznych i interpunkcyjnych, pisze czytelnie, wyraźnie. przedstawia przebieg wydarzeń w chronologicznym układzie, odtwarza i porządkuje wydarzenia, rozpoznaje i wyraża relacje czasowo przestrzenne, dostrzega wydarzenia w kontekście przyczynowo skutkowym, wskazuje podobieństwa i różnice: wydarzeń, przemian, zjawisk, buduje wypowiedź bogatą w realia historyczne, używa poprawnie pojęć historycznych, odróżnia: opinię od faktów historycznych; fikcję literacką od prawdy historycznej, odróżnia informacje istotne od mniej ważnych, dostrzega znaczenie dosłowne i przenośne, wyjaśnia znaczenie pojęć, wyrażeń na podstawie ich kontekstu, używa odpowiednich argumentów, zajmuje stanowisko, ocenia fakty, zauważa problem i potrafi go zdefiniować, znaleźć sposób rozwiązania i przedstawić tok swojego myślenia, integruje wiedzę z różnych dziedzin, źródeł, samodzielnie określone elementy wiedzy wydarzenia, postacie historyczne, odwołuje się do fragmentów tekstu celem budowania własnego komentarza, uzasadnia własne zdanie przez odwołanie się do tekstu i posiadanej wiedzy, korzysta z objaśnień pojęć, wyrażeń, symboli, skrótów, świadomie wyszukuje i przedstawia określone treści, odczytuje i korzysta z ilustracji, map, linii chronologicznej, tabeli i innych środków, wybiera treści, które są mu potrzebne w pracy, aktywnie słucha i wykonuje własne notatki. Skala procentowa ocen prac pisemnych

6 Ocena Skala procentowa celująca % bardzo dobra 90% - 95% dobra 75% - 89% dostateczna 60% - 74% dopuszczająca 40% - 59% niedostateczna poniżej 40% 2. WYPOWIEDZI USTNE odpowiedź ustna, prezentacja, aktywność na lekcji. UCZEŃ: posługuje się terminologią przedmiotową i poprawną polszczyzną, buduje wypowiedź w sposób jasny, w odpowiedniej formie. wypowiada się poprawnie stosując terminy historyczne, przedstawia przebieg wydarzeń w chronologicznym układzie, stosuje słownictwo określające następstwo w czasie, buduje wypowiedź bogatą w realia historyczne, wypowiada się poprawnie na temat wydarzeń, postaci, faktów, używa odpowiednich argumentów, zajmuje stanowisko, ocenia fakty historyczne, wyraża własny punkt widzenia w przekonywujący sposób, świadomie korzysta ze źródeł informacji, wiedzy o otaczającym go świecie, analizuje i ocenia wypowiedź przez zadawanie pytań, uczestniczy w rozmowie, dyskusji, szanuje opinie innych. 3. WYSZUKIWANIE I KORZYSTANIE Z INFORMACJI UCZEŃ: potrafi korzystać z różnych źródeł informacji: podręcznika, encyklopedii, słowników, albumów, wydawnictw multimedialnych, środków masowego przekazu, tabel, ilustracji, map, schematów, foliogramów, linii chronologicznej i innych. potrafi wyszukać informacje i wybrać najistotniejsze zagadnienia, korzysta ze źródeł informacji kierując się wskazanymi kryteriami, zdobyte informacje stosuje do rozwiązania problemów, stosuje wiadomości w działaniach typowych i nietypowych: porównuje, rozwiązuje, analizuje, ocenia, udowadnia, wartościuje, oblicza, integruje wiedzę z różnych przedmiotów, źródeł, próbuje / potrafi dokonywać oceny wiarygodności źródła informacji.

7 III Kryteria ocen: TABELA KRYTERIÓW OCEN WIEDZA UMIEJĘTNOŚCI AKTYWNOŚĆ OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej w stopniu minimalnym, umożliwiającym kontynuowanie edukacji na wyższym poziomie nauczania, z pomocą nauczyciela wykonuje zadania wynikające z podstawy programowej, rozwiązuje zadania o niewielkim stopniu trudności, oraz pamięta podstawowe określenia i definicje. uczeń dysponuje niepełną, fragmentaryczną wiedzą określoną programem, przy pomocy nauczyciela potrafi wyjaśnić znaczenie prostych pojęć, w minimalnym stopniu opanowuje zagadnienia omawiane na lekcji, sporadycznie wykazuje się wybranymi informacjami historycznymi, poważne braki w obszarze wiedzy historycznej może usunąć w dłuższym okresie czasu. Przy pomocy nauczyciela lub kolegów potrafi wykonać proste polecenie wymagające zastosowania podstawowych umiejętności wymaganych w procesie uczenia się historii: szeregowanie wydarzeń w ciągach chronologicznych, dostrzeganie związków między przyrodą, osadnictwem, gospodarką i kulturą, opisywanie środowiska geograficznego, w którym rozgrywają się wydarzenia z przeszłości, rozróżnianie podstawowych typów źródeł informacji historycznej, rozumienie prostego tekstu źródłowego. jest biernym uczestnikiem zajęć, ale nie przeszkadza w ich prowadzeniu, włącza się do pracy na wyraźne polecenie nauczyciela, przy dużej pomocy nauczyciela potrafi odtworzyć efekty pracy kolegów i odwzorować zaprezentowane przez innych elementy wiedzy. OCENĘ DOSTATECZNĄ Otrzymuje uczeń, który w stopniu podstawowym opanował wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej, samodzielnie wykonuje zadania wynikające z wymagań podstawy programowej, rozwiązuje zadania o średnim stopniu trudności, umie praktycznie wykorzystać wiedzę. opanował podstawowe elementy wiadomości programowych pozwalające mu na rozumienie najważniejszych zagadnień omawianych na lekcji, zna i rozumie podstawowe pojęcia, zna podstawowe źródła wiedzy o przeszłości, wyciąga proste wnioski z Posiada kompetencje (umiejętności) określone dla poziomu wymagań koniecznych, a ponadto: dysponuje podstawowymi umiejętnościami umożliwiającymi uzupełnienie braków i luk w wiedzy niezbędnej do dalszego kształcenia, współpracuje z grupą w realizacji zadań przy wsparciu kolegów i nauczyciela, w czasie lekcji wykazuje się aktywnością sporadyczną, (pracuje bez zapału, ale nie przeszkadza innym).

8 otrzymanych informacji, potrafi wiązać elementy tradycji z życiem współczesnym, w opracowaniach pisemnych popełnia błędy merytoryczne, które potrafi samodzielnie poprawić po uwagach nauczyciela. sytuuje wydarzenia w czasie i przestrzeni oraz w związkach przyczynowo-skutkowych, potrafi pod kierunkiem nauczyciela skorzystać z podstawowych źródeł informacji historycznej, potrafi wykonać proste zadania pisemne oparte na podręczniku lub innych źródłach wiedzy. OCENĘ DOBRĄ Otrzymuje uczeń, który w wysokim stopniu opanował wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej, stosuje wiadomości w sytuacjach typowych, planuje, organizuje i ocenia własną pracę, umie pracować w zespole. oraz umie powiązać logicznie fakty, genezę wydarzeń i zjawisk. zna i rozumie większość zagadnień Posiada kompetencje (umiejętności) poruszanych na lekcji, określone dla poziomu wymagań zna i rozumie większość pojęć, podstawowych, a ponadto: prawidłowo posługuje się potrafi umiejętnie wykorzystać terminologią historyczną (wskazuje cechy pojęć, wie, że możliwa jest zmiana znaczenia niektórych pojęć w zdobytą wiedzę do uzasadnienia swego stanowiska i argumentowania ocen przeszłości, czasie), samodzielnie poszukiwać związków odtwarza fragmenty rzeczywistości przeszłości z teraźniejszością i dostrzegać historycznej na podstawie źródeł i analogie historyczne, literatury, potrafi wyjaśnić przyczyny różnic w ustosunkowuje się do dzieł sztuki w interpretacji faktów, kategoriach estetycznych, obserwuje i dobrze posługuje się mapą wyciąga wnioski, historyczną (potrafi odczytać zawarte w rozumie treść faktów historycznych niej informacje i posługiwać się legendą oraz ich przyczyny i skutki, mapy), dobrze opanował wiedzę wymaganą potrafi pod kierunkiem nauczyciela programem ( choć od czasu do czasu popełnia błędy ) umie powtórzyć i uogólnić to, co usłyszał od nauczyciela analizować teksty źródłowe i porównywać dostrzeżone w nich zjawiska, lub przeczytał w podręczniku i innych potrafi samodzielnie opracowywać źródłach wiedzy. na piśmie zagadnienia historyczne wskazane przez nauczyciela, korzystając z różnych źródeł. czynnie uczestniczy w lekcji, wykonuje polecenia nauczyciela, aktywny na lekcji, choć nie jest pomysłodawcą, realizuje chętnie cudze pomysły, zadania powierzone przez nauczyciela lub grupę wykonuje samodzielnie, pomaga innym, nigdy nie przeszkadza w pracy.

9 OCENĘ BARDZO DOBRĄ Otrzymuje uczeń, który opanował w pełni wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej, rozwiązuje problemy w sposób twórczy, wykorzystuje umiejętności w nowych sytuacjach, potrafi efektywnie pracować w zespole, poszukuje, porządkuje i wykorzystuje informacje z różnych źródeł, umiejętnie rozwiązuje problemy. potrafi samodzielnie dokonać analizy i przyczyn pewnych wydarzeń z dziejów cywilizacji. opanował materiał przewidziany programem, dysponuje wiedzą wykraczającą poza materiał podręcznikowy, w tym również wiedzą z dziejów swojego regionu, dostrzega ciągłość i zmienność w różnych formach życia społecznego (państwo, przemiany w gospodarce, strukturze społecznej, obyczajowości, religii, sztuce itp.), rozwiązuje zadania dodatkowe, zlecone przez nauczyciela, o średnim stopniu trudności, zna i rozumie wszystkie pojęcia wprowadzane na lekcjach, potrafi się nimi posługiwać w różnych poznawczych. posiada kompetencje (umiejętności) określone do wymagań podstawowych i rozszerzających, a ponadto: sprawnie korzysta ze wszystkich dostępnych i wskazanych przez nauczyciela źródeł informacji, potrafi, korzystając ze wskazówek nauczyciela, dotrzeć do dodatkowych źródeł informacji, samodzielnie rozwiązuje problemy i zadania postawione przez nauczyciela, posługując się zdobytymi umiejętnościami, próbuje interpretować źródła, porównując relacje stron, ocenia ich wiarygodność i przydatność, integruje wiedzę zdobytą ze źródeł różnego typu oraz potrafi ją wyrazić w wypowiedzi ustnej lub pisemnej, potrafi poprawnie rozumować w kategoriach przyczynowo-skutkowych, wykorzystując wiedzę przewidzianą programem nie tylko z zakresu historii, ale również pokrewnych przedmiotów, potrafi dobrze argumentować swoje wypowiedzi, oceniać zjawiska, procesy i wydarzenia oraz uogólniać zdobytą wiedzę. formułuje i przedstawia na forum publicznym (klasowym) własne opinie bierze czynny udział w debatach, dyskusjach, podejmuje i wykonuje zadania o charakterze dobrowolnym, wykazuje się aktywną postawą w klasie, poproszony nigdy nie odmawia wykonania dodatkowych zadań, aktywnie uczestniczy w rozwiązywaniu zadań realizowanych przez grupę, często wykazuje własną inicjatywę.

10 OCENĘ CELUJĄCĄ otrzymuje uczeń, który posiadł pełną wiedzę i umiejętności określone w podstawie programowej oraz potrafi wiązać teorię z faktami, konstruować własne wnioski i spostrzeżenia, samodzielnie poszerza wiedzę, korzystając z różnych źródeł informacji i prezentuje efekty swojej pracy wynikające z indywidualnych zainteresowania, wykonuje nieobowiązkowe, dodatkowe zadania, wykorzystuje wiadomości dodatkowe, wykraczające poza program nauczania, uczestniczy w historycznych konkursach pozaszkolnych lub jest laureatem konkursu przedmiotowego o zasięgu wojewódzkim lub ponadwojewódzkim oraz laureatem lub finalistą ogólnopolskiej olimpiady przedmiotowej, przeprowadzonych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 8 ustawy o systemie oświaty. posiada wiedzę wykraczającą poza obowiązkowe wymagania programowe i potwierdza ją w toku lekcyjnym i pozalekcyjnym, rozwija własne zainteresowania historyczne, dodatkowa wiedza jest efektem samodzielnych poszukiwań i przemyśleń, posługuje się bardzo bogatym słownictwem charakterystycznym dla nauki historycznej, systematycznie wzbogaca swą wiedzę przez czytanie książek i artykułów o treści historycznej. Posiada kompetencje (umiejętności) określone dla poziomu wymagań podstawowych, rozszerzających i dopełniających, a ponadto: nie tylko potrafi korzystać z różnych źródeł informacji wskazanych przez nauczyciela, ale również potrafi samodzielnie zdobyć wiadomości, potrafi nie tylko poprawnie rozumować kategoriami ściśle historycznymi, ale również umie powiązać problematykę historyczną z zagadnieniami poznanymi w czasie lekcji innych przedmiotów, wyraża samodzielny, krytyczny (ale oparty na rzetelnej wiedzy) stosunek do określonych zagadnień z przeszłości, potrafi udowodnić swoje zdanie używając odpowiedniej argumentacji, syntetyzować szczegółowe informacje, samodzielnie interpretuje źródła, potrafi łączyć zawarte w nich informacje. autentycznie zainteresowany tym, co dzieje się na lekcji, podejmuje się z własnej woli realizacji różnych zadań, wykazując inicjatywę i pomysłowość, służąc swą wiedzą członkom grupy, podejmuje się opracowania materiałów, przygotowywanych dowolną techniką, o dużych walorach poznawczych, służących innym uczniom. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą. IV Indywidualizowanie wymagań 1. WSPIERANIE UCZNIÓW ZDOLNYCH zadawanie dodatkowych zadań podczas prac klasowych i domowych, prowadzenie przez uczniów fragmentów lekcji, zachęcanie do czytania fachowej literatury, czasopism,

11 wykonywanie pomocy dydaktycznych, folderów, plakatów i makiet tematycznych, proponowanie uczniom nowinek książkowych, ciekawych programów telewizyjnych, zwiększanie wymagań, co do ścisłości i precyzji ich wypowiedzi, przygotowywanie do konkursów i olimpiad o tematyce historycznej. 2. WSPIERANIE UCZNIÓW O SPECYFICZNYCH PROBLEMACH EDUKACYJNYCH 2.1. Uczniowie o inteligencji niższej niż przeciętna w związku z dużym problemem w selekcji i wyborze najważniejszych informacji z danego tematu można wypisać kilka podstawowych pytań, na które uczeń powinien znaleźć odpowiedź czytając dany materiał ( przy odpytywaniu prosić o udzielenie na nie odpowiedzi ). podobnie postępować przy powtórkach pozostawianie większej ilości czasu na przygotowanie się z danego materiału ( dzielenie go na małe części, wyznaczanie czasu na jego zapamiętanie i odpytywanie ) Uczniowie słabowidzący właściwe umiejscowienie dziecka w klasie ( zapobiegające odblaskowi pojawiającemu się w pobliżu okna, zapewniające właściwe oświetlenie i widoczność ) udostępnianie tekstów ( np. testów sprawdzających wiedzę ) w wersji powiększonej podawanie modeli i przedmiotów do obejrzenia z bliska zwracanie uwagi na szybką męczliwość dziecka związaną ze zużywaniem większej energii na patrzenie i interpretację informacji uzyskanych drogą wzrokową ( wydłużanie czasu na wykonanie określonych zadań ) częste zadawanie pytania- co widzisz? w celu sprawdzenia i uzupełnienia słownego trafności doznań wzrokowych Uczniowie słabo słyszący w czasie lekcji wskazane jest używanie jak najczęściej pomocy wizualnych i tablicy ( m.in. zapisanie nowego tematu, nowych i ważniejszych pojęć, dat ) konieczne jest aktywizowanie dziecka do rozmowy poprzez zadawanie prostych pytań, podtrzymywanie jego odpowiedzi przez dopowiadanie pojedynczych słów, umowne gesty, mimiką twarzy nauczyciel podczas lekcji powinien często zwracać się do dziecka niesłyszącego, zadawać pytania ale nie dlatego, aby oceniać jego wypowiedzi, ale by zmobilizować go do lepszej koncentracji uwagi i ułatwić mu lepsze zrozumienie tematu Specyficzne trudności w uczeniu się: wobec uczniów z dysleksją, dysgrafią, dysortografią stosuje się zalecenia poradni zawarte w orzeczeniu. uczniowie z dysleksją, dysgrafią w czasie prac pisemnych otrzymują więcej czasu na jej wykonanie lub wykonują mniejszą ilość zadań w określonym czasie. prace pisemne uczniów z wymienionymi dysfunkcjami oceniane są tylko pod kątem merytorycznym.

12 uczeń z dysfunkcjami może uzyskać dodatkową pomoc od nauczyciela (wskazówki) w czasie prac pisemnych, jak i przy odpowiedziach ustnych, uczeń ma możliwość wykonywania dodatkowych prac domowych w celu poprawienia ocen. V Metody i kryteria sprawdzania osiągnięć uczniów METODY I. 1. Wypowiedzi pisemne (diagnoza, sprawdzian / test, kartkówka) KRYTERIA OCENIANIA uzależnione od rodzaju pracy: stopień wyczerpania tematu stopień trudności pracy LICZBA DOKONYWANYCH DZIAŁAŃ przynajmniej dwa razy w semestrze I. 2. Wypowiedzi pisemne (zadania domowe, prace długoterminowe, ćwiczenia, zeszyt ćwiczeń) poprawność merytoryczna odpowiednia forma, kompozycja posługiwanie się określoną formą wypowiedzi, przejrzystość zapisu język, styl poprawność językowa, bogate słownictwo historyczne temat, treść zrozumienie tematu, samodzielność myślenia, wnioskowanie dobór odpowiedniego słownictwa historycznego z uwzględnieniem poprawnej pisowni ortografia, interpunkcja umiejętność samodzielnego sporządzania notatek układ graficzny systematyczność estetyka całości przynajmniej dwa razy w semestrze II.1. Wypowiedzi ustne zgodność z tematem znajomość zagadnienia dobór odpowiedniego słownictwa stosowanie terminów poprawność językowa umiejętność kojarzenia różnych informacji i wyciągania wniosków sposób rozumowania jasność, płynność wypowiedzi sposób prezentacji przynajmniej raz w semestrze II.2. Aktywność i postawa na lekcji Obserwacja ucznia uwzględniająca: przygotowanie do lekcji, wypowiedzi na lekcji, pracę w grupie, obserwacja zachowań uczniów przez nauczyciela przez cały

13 posługiwanie się pomocami naukowymi (mapy, tablice graficzne, atlasy, słowniki itp.) okres procesu dydaktycznego. Podsumowywana na bieżąco lub pod koniec każdego semestru oceną w dzienniku III. Wyszukiwanie i korzystanie z informacji korzystanie ze WSIPNETU systematyczność i poprawność wykonywania zadań domowych, powtórzeń umiejętność wyszukiwania i kojarzenia różnych informacji i wyciągania wniosków ocena podsumowująca dział przynajmniej raz w semestrze VI Sposoby informowania uczniów i rodziców o osiągnięciach i postępach zebrania z rodzicami, drzwi otwarte, spotkania indywidualne, karta samooceny ucznia, prezentacje osiągnięć uczniów w czasie spotkań z rodzicami. VII Warunki i tryb uzyskiwania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej 1. Uczeń może ubiegać się o wyższą ocenę klasyfikacyjną jeśli spełnia warunki takie jak: a) systematyczne uczęszczanie na zajęcia edukacyjne; b) systematyczne przygotowywanie się do zajęć; c) aktywny udział w lekcjach i innych formach zajęć; d) napisanie każdej pracy pisemnej; e) usprawiedliwianie każdej nieobecności na zajęciach edukacyjnych; f) wykonywanie zadań domowych; g) prowadzenie zeszytu przedmiotowego, zeszytu ćwiczeń lub innych wymaganych przez nauczyciela i wynikających z realizowanego programu nauczania; h) systematyczne uczenie się i rozwijanie swoich umiejętności i) spotkały go zdarzenia losowe mogące mieć istotny wpływ na wyniki z danego przedmiotu. 2. Uczeń lub jego rodzice mogą złożyć pisemny wniosek do nauczyciela o ustalenie wyższej o jeden stopień niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej. 3. Wniosek, o którym mowa w punkcie 2 uczeń lub jego rodzice składają do nauczyciela w terminie 3 dni od daty otrzymania informacji o przewidywanej rocznej ocenie klasyfikacyjnej. Wniosek musi zawierać uzasadnienie. 4. Nauczyciel prowadzący dane zajęcia edukacyjne jest zobowiązany dokonać analizy zasadności wniosku, o którym mowa w punkcie 2 oraz ustalić termin i sposób poprawy przewidywanej oceny rocznej przed klasyfikacyjnym posiedzeniem Rady Pedagogicznej.

14 5. Nauczyciel dokonuje analizy wniosku w oparciu o udokumentowane realizowanie obowiązków ucznia określonych w punkcie1. Wniosek niespełniający tych kryteriów zostaje rozpatrzony negatywnie. 6. Nauczyciel przypomina wymagania edukacyjne na ocenę o którą uczeń się ubiega. 7. Nauczyciel przed posiedzeniem klasyfikacyjnym dokonuje sprawdzenia wiedzy i umiejętności ucznia w obszarze uznanym przez nauczyciela za konieczny. 8. Ustalona przez nauczyciela w ten sposób ocena jest ostateczna w tym trybie postępowania. VIII Sposoby dokumentowania osiągnięć uczniów IX dziennik lekcyjny, karta obserwacji ucznia, teczka klasowa. Sposoby monitorowania i ewaluacji PZO karta samooceny ucznia, ankieta dla uczniów, ankieta dla rodziców. Wymagania na poszczególne oceny klasa III

15 Wymagania na ocenę: dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą celującą Temat lekcji Uczeń spełnia wymagania edukacyjne na ocenę dopuszczającą, a ponadto: Uczeń spełnia wymagania edukacyjne na oceny dopuszczającą i dostateczną, a ponadto: Epoka napoleońska Uczeń spełnia wymagania edukacyjne na oceny dopuszczającą, dostateczną i dobrą, a ponadto: Uczeń spełnia wymagania edukacyjne na oceny dopuszczającą, dostateczną, dobrą i bardzo dobrą, a ponadto: 1. Napoleońska Europa wymienia daty: 1804 r., 1806 r., 1807 r., 1812 r., 1813 r., i przyporządkowuje im odpowiednie wydarzenia; zna i posługuje się pojęciami: konsulat, cesarstwo, koalicje antynapoleońskie. zna postanowienia Kodeksu Napoleona z 1804 r.; wymienia daty: 1798 r., 1799 r., i przyporządkowuje im odpowiednie wydarzenia; przedstawia sylwetkę Napoleona i opisuje jego dojście do władzy, sukcesy polityczne i militarne oraz ostateczną klęskę. potrafi omówić bitwy pod Lipskiem i Waterloo. przedstawia i opisuje zmiany w Europie w zakresie stosunków społecznogospodarczych i politycznych w okresie napoleońskim. potrafi ocenić wpływ epoki napoleońskiej na dzieje Europy; potrafi ocenić postawę Napoleona jako dowódcy i polityka. 15

16 2. Między Francją i Rosją Polacy po utracie niepodległości 3. Napoleon, a ziemie polskie zna i wyjaśnia okoliczności i datę powstania oraz losy Legionów Polskich; przedstawia sylwetki: Adama Jerzego Czartoryskiego, Józefa Wybickiego, Jana Henryka Dąbrowskiego, Tadeusza Czackiego; wymienia autora i wyjaśnia okoliczności powstania Mazurka Dąbrowskiego. zna wydarzenia związane z datami: 1806 r., 1807 r., 1809 r., 1812 r., 1813 r.; przedstawia sylwetkę ks. Józefa Poniatowskiego. potrafi scharakteryzować sytuację na ziemiach Rzeczypospolitej po rozbiorach; wyjaśnia rolę Puław Czartoryskich i Liceum Krzemienieckiego dla rozwoju kultury polskiej. zna i opisuje okoliczności utworzenia Księstwa Warszawskiego; omawia ustrój i opisuje terytorium Księstwa Warszawskiego. potrafi omówić udział Polaków w wojnach napoleońskich. potrafi omówić udział Polaków w wojnach napoleońskich. zna i prezentuje koncepcje polityczne odzyskania niepodległości przez Rzeczpospolitą; ocenia postawę Napoleona wobec Polaków. potrafi ocenić postawę Polaków wobec Napoleona; potrafi ocenić postawę Napoleona wobec sprawy polskiej. potrafi ocenić sytuację polityczną między Francją a Rosją w kontekście dążeń niepodległościowych Polaków. potrafi wskazać na pozytywne i negatywne skutki epoki napoleońskiej dla Polaków; porównuje postanowienia konstytucji Księstwa Warszawskiego z Konstytucją 3 maja. Świat w pierwszej połowie XIX wieku 16

17 4. Rozwój cywilizacji w pierwszej połowie XIX wieku zna i wyjaśnia pojęcia: parowóz, alfabet Morse a, maszyna parowa; wymienia nowe wynalazki techniczne w XIX w. wyjaśnia i stosuje pojęcia: rewolucja i cywilizacja przemysłowa. określa chronologię wydarzeń; potrafi posługiwać się mapą; wymienia cechy charakterystyczne cywilizacji przemysłowej; umieszcza na osi czasu rewolucję przemysłową i wskazuje na mapie państwa z nią związane; podaje i omawia pozytywne i negatywne skutki rozwoju przemysłu dla naturalnego środowiska; wymienia twórców wynalazków w dziedzinie fizyki, chemii. wyjaśnia procesy przyczynowoskutkowe; potrafi korzystać ze źródeł historycznych; podaje daty i osoby związane z poszczególnymi wynalazkami; rozumie i potrafi wyjaśnić znaczenie rozwoju rewolucji przemysłowej; wskazuje na różnice w rozwoju przemysłowym poszczególnych państw Europy. potrafi ocenić skutki rewolucji przemysłowej. 5. Przemiany społeczne w pierwszej połowie XIX wieku wyjaśnia i stosuje pojęcia: urbanizacja, kapitalista, robotnik; podaje przynajmniej po jednym przykładzie pozytywnych i negatywnych skutków rozwoju przemysłu dla naturalnego środowiska. wyjaśnia i stosuje pojęcia: migracja, bezrobocie, strajk; podaje przynajmniej po dwa przykłady pozytywnych i negatywnych skutków rozwoju przemysłu dla naturalnego środowiska. opisuje zmiany w poziomie życia różnych grup społecznych w XIX w. na podstawie źródeł pisanych, ikonograficznych i statystycznych; wymienia postulaty konkretnych grup społecznych, np. robotników. na podstawie źródeł ikonograficznych opisuje sposób podróżowania po Europie w pierwszej połowie XIX w.; na podstawie różnych źródeł ocenia wpływ rewolucji przemysłowej na potrafi wyjaśnić, na czym polegała sprzeczność interesów pomiędzy dwoma nowymi warstwami społecznymi: kapitalistami a robotnikami. 17

18 poziom życia. Sztuka romantyczna wyjaśnia i stosuje pojęcie: romantyzm; wymienia cechy sztuki romantycznej. wymienia cechy i sztuki romantycznej i je opisuje; podaje przykłady malarzy epoki romantyzmu; wymienia przykłady przynajmniej trzech budowli neogotyckich. umieszcza na osi czasu epokę romantyzmu; opisuje wybrany obraz malarza epoki romantyzmu, wymieniając jego charakterystyczne cechy dla tej epoki; opisuje przykłady budowli neogotyckich w Europie. porównuje sztukę romantyzmu z już poznanymi rodzajami sztuki i opisuje różnice; porównuje style architektoniczne na podstawie źródeł ikonograficznych i wyciąga wnioski. wymienia i przykłady budowli neogotyckich w swoim regionie. 6. Kongres wiedeński podaje datę i cel obrad kongresu wiedeńskiego oraz wskazuje na mapie miejsce obrad; wymienia i wskazuje na mapie państwa, do których należał decydujący głos podczas obrad kongresu wiedeńskiego; przedstawia zasady i postanowienia kongresu wiedeńskiego, uwzględniając decyzje wyjaśnia i stosuje pojęcia: równowaga sił, legitymizm, Święte Przymierze, restauracja; wskazuje na mapie ziemie przyznane na kongresie Rosji, Prusom i Austrii; wymienia polityków poszczególnych państw, którzy uczestniczyli w kongresie wiedeńskim, i opisuje ich rolę. umieszcza na osi czasu początek obrad i zakończenie kongresu; wymienia inicjatorów zawarcia Świętego Przymierza, okoliczności podpisania dokumentu i jego zasady; wymienia i wskazuje na mapie kraje, które na kongresie uzyskały status neutralności, i kraje, które utworzyły Królestwo Niderlandów; opisuje rolę polityków poszczególnych państw uczestniczących w kongresie wiedeńskim w jego ostatecznych ustaleniach; analizuje różnorodne źródła historyczne i na ich podstawie wyciąga wnioski. wyjaśnia zasadę wieczystej neutralności Szwajcarii; ocenia znaczenie Świętego Przymierza dla nowego ładu w Europie. 18

19 w sprawie polskiej; wskazuje na mapie Królestwo Polskie, Rzeczpospolitą Krakowską i Wielkie Księstwo Poznańskie. ocenia skuteczność zasad legitymizmu i równowagi sił. 7. Europa w pierwszych latach po kongresie wiedeńskim wyjaśnia i stosuje pojęcia: liberalizm, konserwatyzm, socjalizm; wymienia przynajmniej pod dwa główne założenia liberalizmu, konserwatyzmu i socjalizmu; podaje przykłady idei narodowych występujących w Europie w pierwszej połowie XIX w. wyjaśnia i stosuje pojęcia: liberalizm gospodarczy, węglarze (karbonariusze); wymienia i główne założenia liberalizmu, konserwatyzmu, socjalizmu; pracując z tekstami źródłowymi, rozpoznaje poszczególne idee występujące w pierwszej połowie XIX w.; podaje cele ruchów narodowych na przykładzie Niemiec i Włoch; wyjaśnia, dlaczego poparcie powstania w Grecji było złamaniem zasady legitymizmu; podaje przykłady prób łamania porządku pokongresowego. porównuje założenia liberalizmu, konserwatyzmu i socjalizmu, wskazując różnice między tymi ideami dotyczące państwa oraz jednostki; wymienia przyczyny i skutki rewolucji lipcowej we Francji; przebieg wydarzeń związanych z ruchami narodowymi i narodowościowymi w poszczególnych państwach Europy i umieszcza je na osi czasu. wymienia myślicieli związanych z poszczególnymi ideami społecznymi i opisuje ich rolę w tworzeniu ich doktryny; wymienia zalety monarchii konstytucyjnej; omawia rolę praw politycznych na wybranych przykładach ruchów z pierwszej połowy XIX w. ocenia znaczenie ruchów narodowych i narodowościowych dla ładu pokongresowego w Europie. 19

20 Wiosna Ludów w Europie Świat w połowie XIX wieku wyjaśnia pojęcia: Wiosna Ludów, rewolucja lutowa, parlament frankfurcki; podaje cele Wiosny Ludów oraz sposoby walki o te cele; zna postać gen. Józefa Bema. wymienia wojny w Europie w drugiej połowie XIX w.; wyjaśnia i stosuje pojęcia: kolonie, imperium kolonialne, wojna krymska; wymienia i wskazuje przyporządkowuje postać historyczną do państwa, a także wymienia w kolejności chronologicznej wydarzenia związane z Wiosną Ludów; wskazuje na mapie miejsca, gdzie odbyły się główne manifestacje Wiosny Ludów; wyjaśnia hasło: Za naszą i Waszą wolność ; opisuje wydarzenia Wiosny Ludów na terenach należących do Habsburgów; omawia przyczyny wybuchu powstania na Węgrzech i próby zjednoczenia Włoch; przebieg i skutki rewolucji lutowej we Francji. porządkuje chronologicznie wydarzenia związane z wojną krymską; opisuje przyczyny i skutki wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonych; przygotowuje zestawienie chronologiczne wydarzeń związanych z Wiosną Ludów i umiejscawia je na osi czasu; wyjaśnia przyczyny wprowadzenia nazwy Wiosna Ludów dla wydarzeń z lat ; opisuje sytuację polityczną i gospodarczą w państwach europejskich przed wybuchem Wiosny Ludów; podaje przyczyny niepowodzeń związanych ze zjednoczeniem Niemiec; opisuje rolę gen. Józefa Bema w wydarzeniach Wiosny Ludów. wymienia i skutki wojny krymskiej i jej wpływ na Święte Przymierze; postać Simona Bolivara i jego rolę w powstaniu opisuje rolę bohaterów wydarzeń Wiosny Ludów w poszczególnych państwach; analizuje różnorodne źródła historyczne i na ich podstawie wyciąga wnioski; ocenia udział Polsków w wydarzeniach Wiosny Ludów; podaje i omawia różnice między przebiegiem Wiosny Ludów w poszczególnych krajach Europy. podaje i omawia skutki wprowadzenia doktryny Jamesa Monroe dla Stanów Zjednoczonych i państw potrafi przedstawić bilans Wiosny Ludów. 20

21 na mapie posiadłości kolonialne Wielkiej Brytanii, Rosji, Francji i Holandii; podaje przynajmniej jeden powód rozpadu Świętego Przymierza; wymienia państwa Ameryki Południowej i Środkowej, które uzyskały niepodległość; wymienia przynajmniej po dwie przyczyny i dwa skutki wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonych; zna daty: , rozwój terytorialny Stanów Zjednoczonych i wskazuje na mapie zmiany terytorialne; podaje powody rozpadu Świętego Przymierza; niepodległych państw Ameryki Łacińskiej; opisuje doktrynę Jamesa Monroe; wyciąga wnioski na temat pozytywnych i negatywnych skutków polityki kolonialnej z perspektywy europejskiej oraz kolonizowanych społeczności i państw, podaje podobieństwa i różnice. Ziemie polskie w pierwszej połowie XIX wieku europejskich; opisuje i analizuje przyczyny osiągnięcia przez Stany Zjednoczone pozycji mocarstwowej na świecie; w oparciu o materiały źródłowe wyciąga wnioski na temat polityki kolonialnej, ocenia skutki tej polityki. 8. Ziemie polskie po kongresie wiedeńskim zna i stosuje pojęcia: Kongresówka, Królestwo Polskie, Rzeczpospolita Krakowska, Wielkie Księstwo Poznańskie, konstytucja, opozycja; wskazuje na mapie Królestwo Polskie, Rzeczpospolitą Krakowską i Wielkie Księstwo Poznańskie; wymienia decyzje kongresu zna i stosuje pojęcia: unia personalna, suwerenność, autonomia, Ziemie Zabrane, kaliszanie, opozycja legalna, tajne organizacje, konspiracja, Zagłębie Dąbrowskie, Okręg Staropolski; ustrój Królestwa Polskiego i omawia rolę jego poszczególnych zna i stosuje pojęcia: cenzura, Związek Filaretów, Towarzystwo Patriotyczne, układ celny, edykt regulacyjny, Bazar; analizuje na mapie zmiany terytorialne dotyczące ziem polskich w XIX w.; wymienia i opisuje główne zmiany w gospodarce Królestwa analizuje wybrane zapisy konstytucji Królestwa Polskiego i na ich podstawie wyciąga wnioski na temat ustroju i suwerenności Królestwa; porównuje ustrój Królestwa Polskiego, Rzeczypospolitej Krakowskiej i potrafi ocenić politykę zaborców wobec Polaków w latach

22 9. Powstanie listopadowe wiedeńskiego dotyczące ziem polskich; wymienia przynajmniej dwie zasady ustroju Królestwa Polskiego; wymienia przynajmniej po jedynym osiągnięciu Królestwa Polskiego w gospodarce, kulturze i szkolnictwie; wymienia tajne organizacje opozycyjne działające na ziemiach polskich. zna i stosuje pojęcia: powstanie, noc listopadowa, detronizacja, konfiskata, zesłanie, rusyfikacja; sytuuje w czasie powstanie listopadowe; zna i daty: 29 listopada 1830 r., 30 stycznia 1831 r.; wymienia przynajmniej jedną przyczynę wybuchu powstania i jeden skutek powstania; przedstawia ogólnie organów władzy; ocenia osiągnięcia Królestwa Polskiego w gospodarce, kulturze i szkolnictwie; wymienia cele polskich organizacji spiskowych działających na terenie Królestwa Polskiego i ziem włączonych do Rosji. zna i stosuje pojęcia: sprzysiężenie w Szkole Podchorążych, stan wojenny; wymienia przyczyny i skutki wybuchu powstania listopadowego; wyjaśnia, dlaczego sejm zdetronizował Mikołaja I; zna postaci i wyjaśnia, kim byli: Józef Chłopicki, Jan Skrzynecki, Jan Krukowiecki, Henryk Dembiński; Polskiego; cele polskich organizacji spiskowych działających na terenie Królestwa Polskiego i ziem włączonych do Rosji; porównuje sytuację Polaków w Królestwie Polskim i Wielkim Księstwie Poznańskim; zna postaci i wyjaśnia, kim byli: Ksawery Drucki-Lubecki, Hipolit Cegielski, Walerian Łukasiński. umieszcza na osi czasu poszczególne wydarzenia związane z powstaniem listopadowym; przyczyny wybuchu powstania listopadowego, rozróżnia przyczyny zewnętrzne i wewnętrzne; wskazuje na mapie miejsca bitew powstańczych i wymienia polskich dowódców, którzy kierowali Wielkiego Księstwo Poznańskiego, podaje i omawia podobieństwa i różnice; opisuje okoliczności powstania organizacji spiskowych w Królestwie Polskim. analizuje przebieg nocy listopadowej, plan bitew pod Grochowem i Ostrołęką; stosunek państw i narodów Europy do powstania; opisuje skutki powstania listopadowego na ziemiach polskich we wszystkich zaborach; analizuje fragmenty źródeł potrafi wykazać, jaki wpływ na wybuch powstania listopadowego miała sytuacja międzynarodowa 22

23 10. Wielka Emigracja przebieg powstania listopadowego; zna postaci i wyjaśnia, kim byli: Piotr Wysocki, Józef Sowiński, Emilia Plater, Mikołaj I. zna i stosuje pojęcia: emigracja, Hotel Lambert, emisariusze; wymienia główne ośrodki emigracji; wymienia postacie związane z Wielką Emigracją; podaje przykłady dzieł powstałych na emigracji. przebieg powstania listopadowego w oparciu o mapę. zna i stosuje pojęcia: Młoda Europa, Młoda Polska; wymienia i postacie związane z Wielką Emigracją; wskazuje na mapie kierunki i ośrodki emigracji; główne ośrodki emigracji i podaje cele, jakie stawiały sobie poszczególne ugrupowania; na podstawie tekstu źródłowego wymienia przynajmniej dwie tezy programu Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. poszczególnymi walkami; wymienia argumenty stron, które brały udział w sporze o przyszłość powstania. umieszcza na osi czasu wydarzenia związane z Wielką Emigracją; wymienia i opisuje różnice między koncepcjami politycznymi i drogą do niepodległości według Hotelu Lambert, Gromad Ludu Polskiego i Towarzystwa Demokratycznego Polskiego; omawia na przykładach znaczenie dziedzictwa Wielkiej Emigracji; rozumie tragizm losów emigranta politycznego; wyjaśnia, jaką rolę w programach emigracyjnych odgrywała sprawa chłopska. historycznych i literatury związanej z powstaniem listopadowym i na ich podstawie wyciąga wnioski; opisuje bohaterów powstania listopadowego i ocenia przywódców powstania. analizuje fragmenty źródeł historycznych i literatury związanej z Wielką Emigracją i na ich podstawie wyjaśnia związki przyczynowoskutkowe; porównuje programy polityczne poszczególnych obozów emigracyjnych. ocenia znaczenie Wielkiej Emigracji dla kultury polskiej. 23

24 Powstanie krakowskie i rabacja galicyjska Wiosna Ludów na ziemiach polskich zna i stosuje pojęcia: powstanie krakowskie, rabacja galicyjska, rzeź galicyjska, internowanie; podaje daty powstania krakowskiego i rabacji galicyjskiej, a także wskazuje te wydarzenia na mapie; rozróżnia bezpośrednie i długofalowe następstwa powstania krakowskiego i rabacji galicyjskiej; podaje, która organizacja przygotowała powstanie w 1846 r. wymienia datę uwłaszczenia chłopów w Galicji i umieszcza ją na osi czasu; wymienia najważniejsze wydarzenia Wiosny Ludów w zaborach austriackim i pruskim. wymienia przyczyny i skutki wybuchu powstania krakowskiego i rabacji galicyjskiej; zna postacie: Ludwika Mierosławskiego, Jakub Szeli, Edwarda Dembowskiego; przebieg powstania krakowskiego i rabacji galicyjskiej; określa, co miało skłonić chłopów do udziału w powstaniu krakowskim. wymienia najważniejsze wydarzenia i postacie Wiosny Ludów w zaborach austriackim i pruskim; wskazuje na mapie miejsca wydarzeń Wiosny Ludów na ziemiach polskich; wymienia Polaków, którzy brali udział w wydarzeniach Wiosny Ludów w państwach umieszcza na osi czasu wydarzenia związane z powstaniem krakowskim i rabacją galicyjską; wymienia i przyczyny oraz skutki wybuchu powstania krakowskiego i rabacji; ocenia rolę władz austriackich podczas wydarzeń związanych z powstaniem krakowskim i rabacją. umieszcza na osi czasu wydarzenia związane z Wiosną Ludów na ziemiach polskich; wyjaśnia, dlaczego Wiosna Ludów nie odbyła się w zaborze rosyjskim. analizuje fragmenty źródeł historycznych i wskazuje związki przyczynowoskutkowe między wydarzeniami; rolę Rządu Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej w powstaniu krakowskim. ocenia udział Polaków w wystąpieniach Wiosny Ludów i jego znaczenie dla sprawy polskiej; na podstawie analizy różnorodnych źródeł wskazuje związki przyczynowoskutkowe wydarzeń Wiosny Ludów na ziemiach omawia okoliczności wcielenia Krakowa i Rzeczypospolitej Krakowskiej do Austrii. ocenia znaczenie działalności Polaków dla przebiegu Wiosny Ludów w Europie. 24

25 europejskich. polskich. 11. Kultura na ziemiach polskich po kongresie wiedeńskim podaje przynajmniej dwa najważniejsze osiągnięcia z dziedziny kultury w Królestwie Polskim; wymienia co najmniej trzy miasta na ziemiach polskich, w których działały szkoły wyższe; wskazuje co najmniej dwa przykłady działań mających na celu ocalenie i utrwalenie kultury narodowej; wymienia postacie związane z rozwojem kultury na ziemiach polskich po kongresie wiedeńskim (Julian Ursyn Niemcewicz, Stanisław Staszic, Samuel Bogumił Linde, Wojciech Bogusławski, Fryderyk Chopin, Jan i Jędrzej Śniadeccy, Joachim Lelewel, podaje i omawia najważniejsze osiągnięcia z dziedziny kultury w Królestwie Polskim; wymienia i wskazuje na mapie miasta na ziemiach polskich, w których działały szkoły wyższe; opisuje rolę Wojciecha Bogusławskiego w tworzeniu kultury narodowej. wymienia i wskazuje na mapie miejsca, gdzie na ziemiach polskich działały towarzystwa naukowe, opisuje ich rolę; przykłady działań mających na celu ocalenie i utrwalenie kultury narodowej; wyjaśnia znaczenie inicjatyw prywatnych i społecznych dla powstania polskich instytucji kulturalnych i naukowych; wymienia obiekty zaprojektowane przez Antonio Corazziego w Polsce i wskazuje ich charakterystyczne cechy; działalność postaci związanych z rozwojem kultury na ziemiach polskich po kongresie wiedeńskim. na podstawie tekstu źródłowego omawia rolę Towarzystwa Naukowego Krakowskiego w rozwoju nauki i kultury polskiej; ocenia rolę takich instytucji jak: Akademia Krakowska i jej Biblioteka, Liceum Krzemienieckie, Biblioteka Raczyńskich. omawia znaczenie osiągnięć kultury polskiej dla dziedzictwa kulturowego Europy. 25

26 Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński, Cyprian Kamil Norwid, Aleksander Fredro, Józef Maksymilian Ossoliński). Świat w latach Nauka i postęp techniczny w drugiej połowie XIX wieku 13. Zmiany w życiu codziennym w drugiej połowie XIX wieku potrafi wymienić nowe środki transportu i korzyści, jakie przyniosło ich wynalezienie; potrafi wymienić najważniejsze wynalazki i odkrycia drugiej połowy XIX w. zna pojęcia: analfabetyzm, aseptyka, pasteryzacja; potrafi scharakteryzować zmiany w ubiorze. potrafi wyjaśnić pojęcie: druga rewolucja przemysłowa; zna i wyjaśnia pojęcia: monopol, kartel, korporacja, akcje; przedstawia postać Karola Darwina; potrafi wymienić wynalazki, które zrewolucjonizowały przekazywanie informacji; wyjaśnia znaczenie teorii ewolucji dla nauki; definiuje pozytywizm. przedstawia postać Ludwika Pasteura; zna datę 1896 r. i przyporządkowuje jej odpowiednie wydarzenie; potrafi scharakteryzować wyjaśnia następstwa ekonomiczne i społeczne zastosowania najważniejszych wynalazków i odkryć w drugiej połowie XIX w.; przedstawia postaci Grahama Bella i Guglielmo Marconiego. przedstawia nowe zjawiska kulturowe; wyjaśnia znaczenie kultury masowej; opisuje przemiany obyczajowe; przedstawia postać Georges a-eugène a przedstawia skutki przewrotu technicznego i postępu cywilizacyjnego dla środowiska naturalnego; wymienia czynniki, jakie miały wpływ na spadek śmiertelności w XIX w., potrafi pracować ze źródłami statystycznymi i na ich podstawie wyciągać wnioski. wymienia zmiany w obyczajowości w drugiej połowie XIX w., potrafi wyjaśnić, z czego te zmiany wynikały. ocenia wpływ odkryć i wynalazków na przemiany społeczne. podaje przykłady źródeł ikonograficznych pokazujących zmiany w życiu codziennym w drugiej połowie XIX w. 26

27 zmiany w odżywianiu, komunikacji i sytuacji zdrowotnej. Haussmana. Kultura w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku sztuki plastyczne 14. Demokratyzacja życia politycznego w drugiej połowie XIX wieku wymienia nazwiska najwybitniejszych malarzy przełomu XIX i XX w.: Paula Cezanne a, Paula Gauguina, Honoré Daumiera, Vincenta van Gogha, Edwarda Muncha, Pabla Picassa, Umberta Boccioniego, Wasyla Kandinsky ego. poprawnie posługuje się pojęciami: konstytucja oktrojowana, republika, monarchia parlamentarna, monarchia konstytucyjna, partia polityczna, syjonizm. i rozpoznaje nowe nurty w sztuce; i rozpoznaje nowe style w architekturze; zna i wyjaśnia pojęcia: realizm, impresjonizm, ekspresjonizm, kubizm, futuryzm, abstrakcjonizm. posługuje się pojęciami: sufrażystka, emancypacja, anarchizm, chadecja; opisuje systemy ustrojowe państw europejskich w drugiej połowie XIX i na początku XX w.; potrafi wymienić, czego domagały się sufrażystki i jakimi metodami o to walczyły; opisuje, w jaki sposób walczono o przedstawia dzieła najwybitniejszego przedstawiciela architektury drugiej połowy XIX w., Antonio Gaudiego. przyczyny i następstwa demokratyzacji życia politycznego; omawia znaczenie ruchów emancypacyjnych. potrafi scharakteryzować nowe nurty w sztuce; wskazuje różnice i podobieństwa występujące w nowych nurtach sztuki. opisuje zmiany w życiu politycznym społeczeństw europejskich, jakie nastąpiły po Wiośnie Ludów; potrafi przedstawić założenia syjonizmu. wyjaśnia znaczenie ruchów emancypacyjnych w XIX w. dla pozycji kobiet we współczesnym świecie. 27