KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. ZDROWIA I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI

Transkrypt

1 Ref. Ares(2017) /02/2017 KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. ZDROWIA I BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI Audyty i analizy w zakresie zdrowia i żywności DG(SANTE) MR SPRAWOZDANIE KOŃCOWE Z MISJI INFORMACYJNEJ PRZEPROWADZONEJ W POLSCE OD 19 DO 23 WRZEŚNIA 2016 R. W CELU ZEBRANIA INFORMACJI NA TEMAT WDRAŻANIA WYMOGÓW DOTYCZĄCYCH PRZEDSTAWICIELSTW ZAKŁADÓW SPOZA UE EKSPORTUJĄCYCH PASZE DO UE W odpowiedzi na informacje przekazane przez właściwy organ poprawiono wszelkie błędy rzeczowe zauważone w projekcie sprawozdania; wszystkie wyjaśnienia podane są w przypisach.

2 Streszczenie W niniejszym sprawozdaniu przedstawiono rezultaty misji informacyjnej przeprowadzonej w ramach programu audytów Dyrekcji Generalnej ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności w Polsce w dniach od 19 do 23 września 2016 r. Celami misji były ocena wdrażania środków przejściowych w zakresie przywozu pasz niepochodzących od zwierząt określonych w art. 6 dyrektywy Komisji 98/51/WE oraz ocena zdolności zapewnienia przez system kontroli urzędowych i środki stosowane przez podmioty działające na rynku pasz, by pasze importowane z państw niebędących członkami Unii Europejskiej (UE) pochodziły jedynie z zakładów mających przedstawicielstwa zlokalizowane w UE i spełniały odpowiednie wymogi UE. Liczba przedstawicielstw zakładów paszowych spoza UE jest w Polsce bardzo niewielka. Istnieje system rejestracji przedstawicielstw zakładów paszowych spoza UE. Jednak zgodnie z krajowym ustawodawstwem rejestracji podlegają jedynie niezależne przedstawicielstwa zakładów paszowych nieprowadzące żadnych innych działań w sektorze pasz. W procesie rejestracji nie są wymagane szczegółowe gwarancje na potwierdzenie oświadczenia przedstawicielstwa, że zakład spoza UE spełnia wymogi UE dotyczące higieny pasz. Niezależne przedstawicielstwa nie podlegają kontrolom urzędowym prowadzonym przez właściwe organy. Środki podejmowane przez przedstawicielstwa w celu wypełnienia ich obowiązków prawnych różnią się i bywają niewystarczające. Istnieje jednak dobrze zarządzany systemy kontroli bezpieczeństwa importowanych pasz. Udostępniono dowody wykazujące, że właściwe organy i podmioty działające na rynku pasz podjęły starania służące zapewnieniu, by importowane pasze spełniały wymogi UE i mogły być uznane za bezpieczne. W tym kontekście działalność przedstawicielstw nie wnosi żadnej wartości dodanej w zakresie bezpieczeństwa pasz importowanych do Polski. Właściwe organy i podmioty działające na rynku pasz napotykają trudności z obecnym systemem przedstawicielstw. Zaproponowano pewne działania w celu poprawy obecnego systemu, w tym scentralizowany wykaz przedstawicielstw i praktyczne wytyczne służące zwiększeniu skuteczności kontroli urzędowych. II

3 Spis treści 1 Wprowadzenie Kontekst i uzasadnienie cyklu misji Cel i zakres stosowania Podstawa prawna Ustalenia i wnioski Przywóz pasz Rejestracja i prowadzenie wykazu przedstawicielstw Właściwe organy Ustawodawstwo krajowe i rejestracja Wykazy Kontrole urzędowe importowanych pasz Przywóz pasz Przedstawicielstwa i importerzy lub użytkownicy pasz z zakładów z państw niebędących członkami UE Rozmowy z właściwymi organami i zdobyte doświadczenia Wnioski ogólne Spotkanie zamykające...10 III

4 SKRÓTY I DEFINICJE STOSOWANE W NINIEJSZYM SPRAWOZDANIU Skrót PKG WO WOC GLW DG SANTE PIW UE FeBO MG PC WIW Objaśnienie Punkt kontroli granicznej Właściwy organ Właściwy organ centralny Główny Lekarz Weterynarii Komisja Europejska, Dyrekcja Generalna ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności Powiatowy Inspektorat Weterynarii Unia Europejska Podmiot działający na rynku pasz Ministerstwo Gospodarki Państwa członkowskie Wojewódzki Inspektorat Weterynarii IV

5 1 WPROWADZENIE Przedmiotowa misja informacyjna miała miejsce w Polsce w dniach od 19 do 23 września 2016 r. w ramach zaplanowanego programu audytów Dyrekcji Generalnej ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności Komisji Europejskiej (DG SANTE). Zespół prowadzący misję składał się z trzech audytorów, którym w czasie całej misji towarzyszył przedstawiciel właściwego organu centralnego (WOC) Głównego Inspektoratu Weterynarii (GIW). W dniu 19 września 2016 r. odbyło się spotkanie otwierające, w czasie którego potwierdzono cele, plan i procedury sprawozdawcze misji. 2 KONTEKST I UZASADNIENIE CYKLU MISJI Państwa członkowskie (PC) mogą obecnie zezwalać na przywóz pasz do Unii Europejskiej (UE) w ramach środków przejściowych, które pierwotnie wprowadzono w art. 6 dyrektywy Komisji 98/51/WE i nadal stosuje się zgodnie z art. 24 rozporządzenia (WE) nr 183/2005 do momentu wdrożenia wymogów dotyczących przywozu pasz określonych w art. 23 tego rozporządzenia. Zgodnie ze wspomnianymi środkami przejściowymi państwa członkowskie mogą zezwalać na przywóz pasz do UE, jedynie jeżeli pochodzą one z zakładów mających przedstawicielstwa na terenie UE. Takie przedstawicielstwa muszą złożyć oświadczenie do właściwego organu państwa członkowskiego, w którym się znajdują, a w oświadczeniu tym zobowiązują się do zapewnienia, by zakład spełniał odpowiednie wymogi UE dotyczące higieny pasz, oraz do prowadzenia rejestru produktów, które reprezentowane przez nich zakłady wprowadziły do obrotu w UE. Ponadto przewidziano, że państwa członkowskie powinny zakazać wprowadzania do obrotu produktów pochodzących z zakładów, których przedstawicielstwa nie spełniają wspomnianych warunków, lub jeżeli w trakcie niektórych kontroli stwierdzono, że dany zakład lub jego przedstawicielstwo nie spełniają podstawowego warunku mającego zastosowanie do ich działalności. Aby zrozumieć relatywne znaczenie wkładu wnoszonego przez przedstawicielska w zapewnianiu przestrzegania odpowiednich wymogów przez zakłady spoza UE eksportujące pasze do UE, należy uwzględnić środki wprowadzone przez podmioty importujące i stosujące takie pasze, jak również system kontroli urzędowych służący monitorowaniu przywozu i sprawdzaniu przestrzegania przez podmioty ich obowiązków dotyczących bezpieczeństwa pasz. Mało jest informacji dotyczących wdrażania przez państwa członkowskie środków przejściowych oraz wartości związanej z ich utrzymaniem bądź dotyczących alternatywnego ich zakończenia i w zamian wdrożenia wymogów w zakresie przywozu określonych w art. 23 rozporządzenia (WE) nr 183/2005. Poprzez kwestionariusz przesłany do wszystkich państw członkowskich oraz misje informacyjne służące ocenie sytuacji na miejscu w kilku państwach członkowskich Komisja ma na celu uzyskanie pełnego przeglądu sytuacji w 1

6 zakresie przedmiotowych środków przejściowych oraz przekazanie informacji na ten temat w kontekście przyszłych decyzji dotyczących polityki. 3 CEL I ZAKRES STOSOWANIA Celem przedmiotowej misji informacyjnej było przeprowadzenie oceny: środków zastosowanych przez właściwe organy (WO) w celu wdrożenia wymogów przejściowych w zakresie przywozu pasz określonych w art. 6 dyrektywy Komisji 98/51/WE; oraz zdolności zapewnienia przez system kontroli urzędowych i podmioty działające na rynku pasz, by: a) pasze importowane z państw niebędących członkami UE pochodziły jedynie z zakładów mających przedstawicielstwa na terenie UE i b) przedmiotowe pasze spełniały odpowiednie wymogi UE. Jeżeli chodzi o zakres, zespół prowadzący misję skupił się na: przyjętym przez właściwe organy podejściu w kwestii rejestracji i prowadzenia wykazu przedstawicielstw zakładów paszowych spoza UE eksportujących produkty (niepochodzące od zwierząt) do UE oraz wszelkich dodatkowych kontrolach przeprowadzanych w celu sprawdzenia, czy oświadczenie złożone przez przedstawicielstwo jest oparte na dowodach; kontrolach urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia, by przedstawicielstwa spełniały odpowiednie wymogi w zakresie środków przejściowych oraz by importowane lub wykorzystywane pasze pochodziły jedynie z zakładów z państw niebędących członkami UE, które mają przedstawicielstwo na terenie w UE; roli przedstawicielstwa (przedstawicielstw) znajdującego(-ych) się na terenie UE, w szczególności w przypadku pojawienia się problemów, które podważają bezpieczeństwo pasz eksportowanych do UE przez reprezentowane przez nie zakłady, oraz zakresie i szczegółowości środków zastosowanych przez przedstawicielstwa / importerów lub użytkowników importowanych pasz oraz kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu zapewnienia spełnienia odpowiednich wymogów przez produkty przeznaczone na rynek UE. Aby osiągnąć powyższe cele, zorganizowano następujące spotkania i wizyty: 2

7 Wizyty / spotkania Lic Uwagi Właściwy organ Centralny zb 2 Podsumowujące spotkania otwierające i zamykające Wojewódz ki / lokalny 8 Spotkania z jednym Powiatowym Inspektoratem Weterynarii (PIW) oraz z urzędnikami z innego PIW i z Wojewódzkiego Inspektoratu Weterynarii (WIW) podczas wizyt w podmiotach działających na rynku Przedstawicielstwa 3 Przedstawicielstwa zakładów z państw niebędących członkami UE eksportujących pasze do UE Importerzy lub użytkownicy produktów paszowych 3 Jeden importer oraz dwóch producentów importujących dodatki paszowe bezpośrednio z państw niebędących członkami UE 4 PODSTAWA PRAWNA Misja została przeprowadzona w porozumieniu z właściwymi organami. 5 USTALENIA I WNIOSKI 5.1 PRZYWÓZ PASZ 1. Zgodnie z informacjami przekazanymi przez WOC łączna ilość importowanych produktów paszowych wyniosła 2,5 mln ton w 2014 r. i 2,6 mln ton w 2015 r. W 2014 r. i 2015 r. soja i śruta sojowa stanowiły odpowiednio 70% i 50% ilości importowanych produktów. 2. Właściwy organ centralny stwierdził również, że wszystkie przesyłki paszy przywożone do Polski muszą być uprzednio zgłoszone we właściwym PKG. 5.2 REJESTRACJA I PROWADZENIE WYKAZU PRZEDSTAWICIELSTW Wymogi prawne Art. 19 i 24 rozporządzenia (WE) nr 183/2005, art. 6 dyrektywy Komisji 98/51/WE oraz art. 3 i 31 rozporządzenia (WE) nr 882/2004. Ustalenia Właściwe organy 3. Organizacja i obowiązki w zakresie kontroli podmiotów działających na rynku pasz są opisane w profilu kraju dla Polski dostępnym pod adresem: 4. Podsumowując, Główny Inspektorat Weterynarii (GIW) jest właściwym organem centralnym (WOC) zajmującym się realizacją polityki i kontroli. Kontrole pasz i badanie próbek materiału paszowego są prowadzone przez powiatowe inspektoraty weterynarii i granicznych lekarzy weterynarii w punktach kontroli granicznej. W Polsce istnieje 17 3

8 przejść granicznych, na których może odbywać się kontrola pasz pochodzących z krajów trzecich. Te przejścia graniczne obejmują porty morskie, drogowe i kolejowe przejścia graniczne i lotnisko Ustawodawstwo krajowe i rejestracja 5. W Polsce, zgodnie z art. 94 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 r., przedstawicielstwa jakichkolwiek przedsiębiorstw, w tym przedstawicielstwa zakładów paszowych spoza UE, mogą jedynie zajmować się promocją i reklamą przedsiębiorstw/produktów, które reprezentują. W tych ramach prawnych przedstawicielstwa nie mogą zajmować się inną działalnością, taką jak handel, dystrybucja, przywóz itp. 6. Zgodnie z art. 96 i 98 powyższej ustawy przedstawicielstwa zakładów spoza UE eksportujących pasze mogą prowadzić działalność jedynie w Polsce. 7. Na podstawie informacji zawartych w pkt 5 przedstawicielstwa nie mogą być zarejestrowane jako podmioty działające na rynku pasz (FeBO) (zob. pkt 19), zgodnie z art. 9 rozporządzenia (UE) nr 183/ Transpozycji art. 6 dyrektywy nr 98/51/WE oraz odpowiedniej części załącznika do dyrektywy nr 95/69/WE dokonano poprzez art ustawy o paszach z dnia 22 lipca 2006 r. Transponowane ustawodawstwo zawiera wykaz różnego rodzaju produktów paszowych, które wymagają przedstawicielstwa w UE, jeżeli produkty te są produkowane w państwach niebędących członkami UE i są przeznaczone do wywozu na terytorium UE. 9. Zgodnie z wymogami prawnymi proces rejestracji składa się z dwóch etapów: - Etap 1: przedstawicielstwo musi przesłać wniosek do Ministerstwa Gospodarki (MG) z danymi przedsiębiorstwa (takimi jak: nazwa, adres, działalność itp.) w państwie niebędącym członkiem UE, które zamierza reprezentować. Wniosek musi również zawierać oświadczenie, że przedstawicielstwo będzie wykonywać tę działalność, oraz jego dane kontaktowe (nazwę, adres itd.). MG wysyła przedstawicielstwu zaświadczenie, że objęta wnioskiem działalność gospodarcza jest dopuszczona na terytorium Polski. - Etap 2: wyznaczone przedstawicielstwo musi wysłać pismo do Głównego Lekarza Weterynarii (GLW) z wnioskiem o rejestrację w charakterze przedstawicielstwa paszowego zakładu paszowego spoza UE. Pismo musi zawierać oświadczenie, że zakład spoza UE spełnia wymogi UE dotyczące higieny pasz. Do pisma przedstawicielstwo musi dołączyć zaświadczenie MG. Jeżeli GLW zatwierdzi wniosek, odsyła pismo z unikalnym numerem rejestracyjnym. Ponadto dane dotyczące przedstawicielstwa i reprezentowanego zakładu są dodawane do wykazu przedstawicielstw zakładów paszowych spoza UE w Polsce. 10. GLW nie zwraca się o dodatkowe gwarancje potwierdzające oświadczenie przedstawicielstw. 4

9 5.2.3 Wykazy 11. Wykaz przedstawicielstw jest dostępny na stronie internetowej GIW. Strona jest dwujęzyczna (w języku polskim i angielskim), ale wykaz przedstawicielstw jest dostępny tylko w języku polskim. Wykaz zawiera nazwę i adres przedstawicielstwa, jak również zakładu spoza UE oraz kod działalności odpowiadający rodzajowi produkowanej paszy. Wykaz znajduje się na poniższej stronie: Całkowita liczba przedstawicielstw wynosi tylko pięć, ale w praktyce działalność prowadzą tylko cztery. WOC stwierdził, że jeden podmiot zakończył działalność jako przedstawicielstwo zakładu paszowego spoza UE, ale nie złożył formalnego wniosku o wykreślenie z wykazu. Wszystkie przedstawicielstwa działają na rzecz tylko jednego zakładu z państw niebędących członkami UE. 13. Nowe przedstawicielstwa lub nowe zakłady są dodawane do wykazu przez GIW. WOC stwierdził, że w przypadku wycofania się przedstawicielstwo musi złożyć wniosek o wykreślenie; w innym przypadku WOC nie dokonuje zmian w wykazie. Wnioski dotyczące rejestracji i wykazu 14. Istnieje system rejestracji przedstawicielstw zakładów paszowych spoza UE, jednak zgodnie z krajowym ustawodawstwem zarejestrowane mogą być w Polsce tylko niezależne przedstawicielstwa, które nie prowadzą żadnej innej działalności w sektorze pasz. 15. W procesie rejestracji nie są wymagane szczegółowe gwarancje na potwierdzenie oświadczenia przedstawicielstwa, że zakład spoza UE spełnia wymogi UE dotyczące higieny pasz. 5.3 KONTROLE URZĘDOWE IMPORTOWANYCH PASZ Wymogi prawne Art. 24 rozporządzenia (WE) nr 183/2005, art. 3, 15, 16 i 17 rozporządzenia (WE) nr 882/2004 i rozporządzenie (WE) nr 669/2009. Ustalenia 5.3.1Przywóz pasz 16. Zgodnie z informacjami przekazanymi przez urzędnika PKG w odniesieniu do kontroli pasz niepochodzących od zwierząt przeprowadzane są systematyczne kontrole dokumentów, wyrywkowe kontrole identyfikacyjne oraz, w odpowiednich przypadkach, 5

10 kontrole bezpośrednie. W przypadku pasz wysokiego ryzyka niepochodzących od zwierząt wymienionych w rozporządzeniu (WE) nr 669/2009 przeprowadzane są systematyczne kontrole dokumentów oraz wzmożone kontrole identyfikacyjne i bezpośrednie w zależności od znanego lub pojawiającego się zagrożenia związanego z produktem. W przypadku pasz pochodzenia zwierzęcego prowadzone są systematyczne kontrole dokumentów, kontrole identyfikacyjne oraz kontrole bezpośrednie (w przypadku przetworzonego białka zwierzęcego w razie konieczności przeprowadza się do 100% kontroli identyfikacyjnych oraz bezpośrednich). 17. Kontrole podczas przywozu produktów paszowych obejmują sprawdzenie, czy zakład produkcyjny ma swoje przedstawicielstwo w UE. W praktyce jest to kontrola dokumentów, tzn. oświadczenia przedstawicielstwa, o ile takowe istnieje. W wyjątkowych przypadkach, gdy importer nie mógł przedstawić oświadczenia, udostępniono dowody, że polscy urzędowi lekarze weterynarii na granicy zwracali się o informacje o przedstawicielstwach do innych państw członkowskich. 18. W odniesieniu do każdego punktu kontroli granicznej WOC przygotowuje roczny plan pobierania próbek w celu monitorowania paszy, który ma bezpośrednie zastosowanie. Zgodnie z tym planem w 2016 r. różnym punktom kontroli granicznej przydzielono 633 próbki pasz. W czasie misji pobieranie próbek prowadzano zgodnie z planem. Wyniki próbek były na ogół zadowalające, a wyniki niezadowalające odnotowano jedynie w 11 przypadkach Przedstawicielstwa i importerzy lub użytkownicy pasz z zakładów z państw niebędących członkami UE 19. Wskazując na sytuacje prawną przedstawicielstw zakładów paszowych spoza UE, opisaną w pkt. 5 i 6, nie ma możliwości rejestracji przedstawicielstw jako FeBO. Tym niemniej właściwe organy dostrzegły ten problem i tam, gdzie przedstawicielstwa wystąpiły z wnioskiem o objęcie nadzorem jako FeBO, taką procedurę wykonano. WOC stwierdził ponadto, że wszystkie zakłady prowadzące obrót paszami na rzecz przedstawicielstw podlegały szczegółowym kontrolom zgodnie z wytycznymi WOC. Pod koniec 2014 r. WOC dostrzegł ten problem i zaproponował nowelizację polskiej ustawy o paszach; jednak po konsultacjach z ekspertami prawnymi z Ministerstwa Rolnictwa ustawa nie została zmieniona. 20. Zespół prowadzący misję odwiedził trzy przedstawicielstwa. Dwa z nich nie były zarejestrowane jako podmioty działające na rynku pasz. Natomiast jedno było zarejestrowane zarówno jako przedstawicielstwo (numer rejestracyjny wydany przez WOC), jak i jako podmiot działający na rynku pasz (numer rejestracyjny wydany przez PIW). Przedstawicielstwo to zostało zarejestrowane jako podmiot działający na rynku pasz z inicjatywy PIW, a tym samym podlegało corocznej kontroli urzędowej PIW. 21. Wszystkie trzy niezależne przedstawicielstwa, które odwiedzono, miały bardzo bliskie powiązania gospodarcze z importerami produktów pochodzących z reprezentowanego 6

11 zakładu. W niektórych przypadkach przedstawiciel był członkiem zarządu spółki importującej. 22. W jednym przypadku dokument rejestracji przedstawicielstwa nie był dostępny w przedstawicielstwie. Był jednak dostępny w archiwum GIW. Przedstawicielstwo nie przedstawiło żadnych dokumentów / dowodów na potwierdzenie oświadczenia, że zakład spoza UE spełnia wymogi UE dotyczące higieny pasz, nie był też dostępny rejestr importowanych produktów, co jest sprzeczne z wymogami określonymi w art. 6 dyrektywy 98/51. Przedstawicielstwo nie znało swoich obowiązków przedstawicielstwa zakładów paszowych spoza UE. 23. Dwa pozostałe przedstawicielstwa, w których przeprowadzono wizytę, przedstawiły dokumenty potwierdzające oświadczenie, że zakłady spoza UE spełniają wymogi UE. W jednym z tych dokumentów nie było odniesienia do rozporządzenia (WE) nr 183/2005. Niektóre dokumenty zostały przekazane dopiero po zarejestrowaniu przedstawicielstw. Jedno przedstawicielstwo prowadziło rejestr importowanych produktów, natomiast w drugim przypadku przywieziono do tej pory tylko jedną przesyłkę, a dokumentację dotyczącą tej przesyłki udostępniono. 24. Żaden z właściwych organów ani żadne przedstawicielstwo, w których przeprowadzono wizyty, nigdy nie otrzymali wniosku z innego państwa członkowskiego, czy to od FeBO czy od WO, o przedstawienie informacji na temat przedstawicielstw znajdujących w wykazie w Polsce. 25. Zgodnie z art. 3 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 882/2004 importerzy i użytkownicy (producenci) importowanych pasz podlegają regularnym kontrolom urzędowym. Częstotliwość kontroli jest uzależniona od ryzyka. Minimalną częstotliwość określa WOC (1 2 razy do roku w zależności od działalności), jednak PIW, w oparciu o wiedzę lokalną, ma prawo zwiększyć tę minimalną częstotliwość. Udostępniono dowody, że niektóre powiatowe inspektoraty weterynarii zastosowały ocenę ryzyka opartą na punktacji, co spowodowało zwiększenie częstotliwości kontroli do 4 rocznie. 26. Dostępnych jest kilka list kontrolnych (SPIWET) do prowadzenia kontroli w sektorze pasz; SPIWET A obejmuje produkcję pasz, SPIWET B wprowadzanie pasz do obrotu, SPIWET C karmienie w gospodarstwie, SPIWET E etykietowanie, a SPIWET H analizę zagrożeń i krytycznych punktów kontroli (HACCP). W SPIWET A (pytanie 72) i SPIWET B (pytanie 15) należy podać ogólne informacje o importowanych produktach, w tym o tym, czy zakład spoza UE, z którego importowane są pasze do Polski, ma przedstawicielstwo w UE. Nie są wymagane szczegółowe informacje na temat działalności przedstawicielstw. 27. Dostępne były sprawozdania z kontroli, w tym listy kontrolne (SPIWET), które skupiały się na różnych tematach, na przykład etykietowaniu, HACCP, wymogach dotyczących higieny. W przypadku niezgodności WO wnioskował do podmiotów działających na rynku pasz o działania naprawcze, określając terminy ich przeprowadzenia. Informacje o działaniach naprawczych w zakładach, w których przeprowadzono wizyty, 7

12 przekazywano właściwemu organowi z zachowaniem odpowiednich terminów. Dokumentacja z kontroli urzędowych była zgodna z wymogami prawnymi. Oprócz zaplanowanych kontroli PIW przeprowadzały także kontrole doraźne. Z kontroli tych również sporządzono dokumentację. 28. Zespół prowadzący misję odbył wizyty u dwóch producentów (stosujących dodatki paszowe importowane bezpośrednio z państw niebędących członkami UE) i u jednego importera. Wszystkie podmioty działające na rynku pasz, w których odbyły się wizyty, dysponowały solidnym własnym systemem kontroli, obejmującym kompleksowe analizy ryzyka importowanych produktów, szczegółowe instrukcje/procedury w zakresie zatwierdzania dostawców, systemem identyfikowalności, a także kompleksowymi planami pobierania próbek. Ponadto FeBO uzyskały certyfikację w ramach różnych międzynarodowych systemów certyfikacji (na przykład FAMI-QS, GMP+). W niektórych przypadkach FeBO przeprowadziły audyty w zakładach produkcyjnych w państwach niebędących członkami UE. Gdy istnieje wymóg prawny, aby w odniesieniu do importowanego rodzaju produktów paszowych istniało przedstawicielstwo w UE, zespół przeprowadzający misję nie stwierdził, aby wymóg taki nie został spełniony. 29. W jednym przypadku wizytowany podmiot działający na rynku pasz złożył oświadczenie, że importowany produkt spełnia wymogi UE. Podmiot ten stwierdził, że oświadczenie zostało wydane przez unijne przedstawicielstwo producenta (zakładu spoza UE). Jednak dane tego przedstawicielstwa, na przykład adres i numer pozwolenia, różniły się od danych dostępnych w urzędowym wykazie odpowiedniego państwa członkowskiego. Pismo to zostało przyjęte przez FeBO, a także przez WO jako ważne oświadczenie przedstawicielstwa spoza UE, a danych nie zweryfikowano, chociaż w odniesieniu do wizytowanego FeBO przeprowadzono kilka kontroli urzędowych oraz kontroli własnych. 30. Miejscowi inspektorzy, z którymi się spotkano, brali udział w różnych szkoleniach organizowanych na szczeblu centralnym lub regionalnym. Na szkoleniach tych zwracano uwagę na kontrolę produktów paszowych i higienę pasz w ogóle. Miejscowi inspektorzy, z którymi się spotkano, mieli zróżnicowany poziom wiedzy na temat wymogów prawnych dotyczących przedstawicielstwa; w jednym przypadku była ona doskonała. 31. Istnieje roczny plan pobierania próbek w celu monitorowania pasz opracowany na szczeblu centralnym, w ramach którego próbki produktów paszowych, w tym importowanych produktów paszowych, są przypisywane do regionów. W oparciu o wiedzę lokalną regiony przygotowują kwartalny plan pobierania próbek dla każdego obszaru w podziale na miesiące. Miejscowi urzędnicy są odpowiedzialni za gromadzenie próbek pochodzących z UE i spoza UE. 32. W 2015 r. w ramach planu kontroli pobrano około próbek. W 247 przypadkach wynik był dodatni. Głównymi problemami było zanieczyszczenie salmonellą (65), 8

13 antybiotyki w wodzie (110) w ramach specjalnego programu pobierania próbek oraz wysoki poziom zanieczyszczenia kokcydiostatykami (55). Wnioski dotyczące kontroli urzędowych przywozu pasz 33. Choć przedstawicielstwa zakładów paszowych spoza UE są rejestrowane przez GIW, przedsiębiorstwa te nie podlegają urzędowej kontroli PIW 1. W konsekwencji nie jest sprawdzane, czy przedstawicielstwa spełniają wymogi prawne w czasie swojej działalności. Środki podejmowane przez przedstawicielstwa w celu wypełnienia swoich obowiązków prawnych różnią się i bywają niewystarczające. 34. Importerzy i użytkownicy importowanych pasz czynią znaczne starania w celu zagwarantowania, aby importowane pasze były bezpieczne i zgodne z wymogami UE. Obowiązuje dobrze udokumentowany system kontroli urzędowych służący sprawdzaniu skuteczności kontroli własnej i, w razie konieczności, wzywaniu do działań naprawczych. W związku z tym obowiązują odpowiednie ustalenia dokonane przez FeBO i WO, łącznie zmierzające do zapewnienia bezpieczeństwa importowanych produktów. W tym kontekście działalność przedstawicielstw nie wnosi żadnej wartości dodanej do bezpieczeństwa pasz importowanych do Polski. 5.4 ROZMOWY Z WŁAŚCIWYMI ORGANAMI I ZDOBYTE DOŚWIADCZENIA 35. Urzędnicy WO na różnych szczeblach i FeBO skarżyli się na trudności napotykane, gdy próbowali uzyskać dostęp do wykazów przedstawicielstw w innych państwach członkowskich. W niektórych przypadkach wykazy te nie są łatwo dostępne, a w kilku przypadkach są dostępne tylko w języku państwa członkowskiego, które opublikowało wykaz. Pod tym względem polski WOC podjął natychmiastowe działania i stwierdził, że wykaz przedstawicielstw w Polsce opublikuje również w języku angielskim. 36. Złożono pewne propozycje poprawy obecnego systemu: na przykład użyteczne byłoby sporządzenie wykazów przedstawicielstw we wszystkich państwach członkowskich, które powinny być przechowywane przez Komisję Europejską, oraz wytycznych dotyczących dokumentów potwierdzających oświadczenie przedstawicielstw. 37. FeBO uznały za wystarczające, że importerzy gwarantują bezpieczeństwo (i jakość) produktów. 38. Niektóre WO i FeBO oraz przedstawicielstwa zakładów spoza UE były krytyczne wobec obecnego systemu przedstawicielstw, ponieważ system ten nie daje żadnych dodatkowych gwarancji w zakresie bezpieczeństwa importowanych produktów paszowych. 1 WOC stwierdził jednak, że wszystkie zakłady prowadzące obrót paszami podlegały szczegółowym kontrolom zgodnie z wytycznymi WOC. 9

14 Wnioski dotyczące rozmów z właściwymi organami i zdobytych doświadczeń 39. Zarówno WO, jak i FeBO napotkały trudności z obecnym systemem przedstawicielstw. Zaproponowano pewne działania w celu poprawy obecnego systemu, w tym scentralizowany wykaz przedstawicielstw i praktyczne wytyczne służące zwiększeniu skuteczności kontroli urzędowych. 6 WNIOSKI OGÓLNE Liczba przedstawicielstw zakładów paszowych spoza UE jest w Polsce bardzo niewielka. Istnieje system rejestracji przedstawicielstw zakładów paszowych spoza UE, jednak zgodnie z krajowym ustawodawstwem zarejestrowane mogą być tylko niezależne przedstawicielstwa paszowe, które nie prowadzą żadnej innej działalności w sektorze pasz. W procesie rejestracji nie są wymagane szczegółowe gwarancje na potwierdzenie oświadczenia przedstawicielstwa, że zakład spoza UE spełnia wymogi UE dotyczące higieny pasz. Niezależne przedstawicielstwa nie podlegają kontrolom urzędowym prowadzonym przez właściwe organy. Środki podejmowane przez przedstawicielstwa w celu wypełnienia swoich obowiązków prawnych różnią się i bywają niewystarczające. Istnieje jednak dobrze zarządzany systemy kontroli bezpieczeństwa importowanych pasz. Udostępniono dowody wykazujące, że właściwe organy i podmioty działające na rynku pasz podjęły starania służące zapewnieniu, by importowane pasze spełniały wymogi UE i mogły być uznane za bezpieczne. W tym kontekście działalność przedstawicielstw nie wnosi żadnej wartości dodanej w zakresie bezpieczeństwa pasz importowanych do Polski. Właściwe organy i podmioty działające na rynku pasz napotykają trudności z obecnym systemem przedstawicielstw. Zaproponowano pewne działania w celu poprawy obecnego systemu, w tym scentralizowany wykaz przedstawicielstw i praktyczne wytyczne służące zwiększeniu skuteczności kontroli urzędowych. 7 SPOTKANIE ZAMYKAJĄCE Spotkanie zamykające odbyło się w dniu 23 września 2016 r. z udziałem przedstawicieli wizytowanych WOC, WIW i PIW. W czasie spotkania zespół prowadzący misję zaprezentował główne ustalenia i wstępne wnioski z misji. WOC nie wyraził wobec nich żadnego sprzeciwu. 10

15 ZAŁĄCZNIK 1 ODESŁANIA DO AKTÓW PRAWNYCH Odnośny akt prawny Rozporządzenie 183/2005 Rozporządzenie 669/2009 Dyrektywa 98/51/WE Dyrektywa 95/69/WE Rozporządzenie 882/2004 Dziennik Urzędowy Dz.U. L 35 z , s Dz.U. L 194 z , s Dz.U. L 208 z , s Dz.U. L 332 z , s Dz.U. L 165 z , s. 1, sprostowane i ponownie opublikowane w Dz.U. L 191 z , s. 1. Tytuł Rozporządzenie (WE) nr 183/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 stycznia 2005 r. ustanawiające wymagania dotyczące higieny pasz Rozporządzenie Komisji (WE) nr 669/2009 z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie wykonania rozporządzenia (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zwiększonego poziomu kontroli urzędowych przywozu niektórych rodzajów pasz i żywności niepochodzących od zwierząt i zmieniające decyzję 2006/504/WE Dyrektywa Rady 98/51/WE z dnia 9 lipca 1998 r. ustanawiająca niektóre środki w celu wykonania dyrektywy Rady 95/69/WE ustanawiającej warunki i środki dla zatwierdzania i rejestracji określonych zakładów i pośredników prowadzących działalność w sektorze pasz zwierzęcych Dyrektywa Rady 95/69/WE z dnia 22 grudnia 1995 r. ustanawiająca warunki i środki dla zatwierdzania i rejestracji określonych zakładów i pośredników prowadzących działalność w sektorze pasz zwierzęcych i zmieniająca dyrektywy 70/524/EWG, 74/63/EWG, 79/373/EWG i 82/471/EWG Rozporządzenie (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie urzędowych kontroli przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt 11