WEWNĄTRZSZKOLNY PROGRAM DORADZTWA ZAWODOWEGO. Szkoła Podstawowa nr 18 w Jaworznie Klasy I - VIII

Transkrypt

1 WEWNĄTRZSZKOLNY PROGRAM DORADZTWA ZAWODOWEGO Szkoła Podstawowa nr 18 w Jaworznie Klasy I - VIII

2 Liczba godzin: minimum 10 godzin w klasie VII i w klasie VIII Autorzy: Program powstał na podstawie programu udostępnionego przez Regionalny Ośrodek Metodyczno Edukacyjny Metis w Katowicach, został dostosowany do potrzeb i specyfiki szkoły przez doradców zawodowych mgr Annę Jania i Justynę Gnyp. Wstęp W procesie kształcenia są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Jednym z zadań szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników jest doradztwo zawodowe. Skutecznie prowadzone zajęcia doradztwa edukacyjno - zawodowego motywują do nauki i mogą zapobiec nieprzemyślanym decyzjom dotyczącym dalszej ścieżki edukacji i kariery młodych ludzi. Doradztwo powinno być kształtowane w duchu postawy uczenia się przez całe życie i być wspierane przez rodziców, dyrektorów szkół, nauczycieli wszystkich przedmiotów i otoczenie społeczne oraz pracodawców. Działania w ramach doradztwa zawodowego powinny zagwarantować uczniom i ich rodzicom wszechstronne wsparcie w procesie decyzyjnym wyboru szkoły i kierunku kształcenia, jakie otrzymają w formie różnorodnych przedsięwzięć organizowanych w szkole na rzecz rozwoju zawodowego przez całą kadrę pedagogiczną, w tym doradców zawodowych oraz udział uczniów w grupowych zajęciach z zakresu doradztwa zawodowego zorganizowanych w formie obowiązkowych zajęć lekcyjnych.

3 W przypadku szkół podstawowych doradztwo skupia się w znacznej mierze na udzieleniu uczniom wsparcia w identyfikowaniu własnych zasobów ale nie może być pozbawione zagadnień związanych z rynkiem pracy i informacją o zawodach ponieważ dotyczy nie tylko uczniów, którzy będą kontynuować naukę w szkołach ogólnokształcących ale również tych, którzy wybiorą szkoły branżowe. W każdym wypadku powinien to być przemyślany i spójny proces, który prowadzi do wyboru dalszej ścieżki kształcenia a w perspektywie do trafnego wyboru drogi zawodowej w zgodzie z predyspozycjami uczniów. Równie istotne jest wspomaganie uczniów w nabywaniu i doskonaleniu kompetencji społecznych i emocjonalnych, które są istotne dla konstruktywnego funkcjonowania w społeczeństwie, w tym w środowisku pracy. Wszystkie działania w zakresie doradztwa zawodowego prowadzone w szkole tworzą Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego i powinny stanowić spójną całość. Proponowany program obowiązkowych zajęć jest jednym z elementów tego systemu. Cele Celem organizowania działań w zakresie doradztwa zawodowego jest udzielanie uczniom wsparcia w osiągnięciu umiejętności planowania własnej ścieżki edukacyjno - zawodowej i inspirowanie do tworzenia długofalowych planów życiowych. Cele programu: Kształtowanie aktywnej postawy życiowej Kształtowanie umiejętności samopoznania i samooceny Rozwijanie kompetencji społecznych Kształtowanie umiejętności wyszukiwania informacji o systemie edukacji i o rynku pracy Wspieranie rodziców w odkrywaniu potencjału dzieci

4 Treści TREŚCI PROGRAMOWE Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO DLA KLAS I VI SZKÓŁ PODSTAWOWYCH A. Treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego dla klas I III szkół podstawowych 1. Poznanie siebie 1.1 opisuje swoje zainteresowania i określa, w jaki sposób może je rozwijać; 1.2 prezentuje swoje zainteresowania wobec innych osób; 1.3 podaje przykłady różnorodnych zainteresowań ludzi; 1.4 podaje przykłady swoich mocnych stron w różnych obszarach; 1.5 podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i opisuje, co z nich wyniknęło dla niego i dla innych. 2. Świat zawodów i rynek pracy 2.1 odgrywa różne role zawodowe w zabawie; 2.2 podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu oraz opisuje podstawową specyfikę pracy w wybranych zawodach; 2.3 opisuje, czym jest praca, i omawia jej znaczenie w życiu człowieka na wybranych przykładach; 2.4 omawia znaczenie zaangażowania różnych zawodów w kształt otoczenia, w którym funkcjonuje; 2.5 opisuje rolę zdolności i zainteresowań w wykonywaniu danego zawodu; 2.6 posługuje się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny. 3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie 3.1 uzasadnia potrzebę uczenia się i zdobywania nowych umiejętności; 3.2 wskazuje treści, których lubi się uczyć; 3.3 wymienia różne źródła wiedzy i podejmuje próby korzystania z nich. 4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych

5 4.1 opowiada, kim chciałby zostać i co chciałby robić; 4.2 planuje swoje działania lub działania grupy, wskazując na podstawowe czynności i zadania niezbędne do realizacji celu; 4.3 próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio z jego osobą. B. Treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego dla klas IV VI szkół podstawowych 1. Poznawanie własnych zasobów 1.1 określa własne zainteresowania i uzdolnienia oraz kompetencje; 1.2 wskazuje swoje mocne strony oraz możliwości ich wykorzystania w różnych dziedzinach życia; 1.3 podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i ocenia swoje działania, formułując wnioski na przyszłość; 1.4 prezentuje swoje zainteresowania i uzdolnienia wobec innych osób z zamiarem zaciekawienia odbiorców. Dziennik Ustaw 6 Poz Świat zawodów i rynek pracy 2.1 wymienia różne grupy zawodów i podaje przykłady zawodów charakterystycznych dla poszczególnych grup, opisuje różne ścieżki ich uzyskiwania oraz podstawową specyfikę pracy w zawodach; 2.2 opisuje, czym jest praca i jakie ma znaczenie w życiu człowieka; 2.3 podaje czynniki wpływające na wybory zawodowe; 2.4 posługuje się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny; 2.5 wyjaśnia rolę pieniądza we współczesnym świecie i jego związek z pracą. 3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie 3.1 wskazuje różne sposoby zdobywania wiedzy, korzystając ze znanych mu przykładów, oraz omawia swój indywidualny sposób nauki; 3.2 wskazuje przedmioty szkolne, których lubi się uczyć; 3.3 samodzielnie dociera do informacji i korzysta z różnych źródeł wiedzy.

6 4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych 4.1 opowiada o swoich planach edukacyjno-zawodowych; 4.2 planuje swoje działania lub działania grupy, wskazując szczegółowe czynności i zadania niezbędne do realizacji celu; 4.3 próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio lub pośrednio z jego osobą. Dziennik Ustaw 7 Poz Załącznik nr 3 TREŚCI PROGRAMOWE Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO DLA KLAS VII I VIII SZKÓŁ PODSTAWOWYCH 1. Poznawanie własnych zasobów 1.1 określa wpływ stanu zdrowia na wykonywanie zadań zawodowych; 1.2 rozpoznaje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe); 1.3 dokonuje syntezy przydatnych w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej informacji o sobie wynikających z autoanalizy, ocen innych osób oraz innych źródeł; 1.4 rozpoznaje własne ograniczenia jako wyzwania w odniesieniu do planów edukacyjnozawodowych; 1.5 rozpoznaje swoje możliwości i ograniczenia w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględnia je w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej; 1.6 określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji; 1.7 określa własną hierarchię wartości i potrzeb. 2. Świat zawodów i rynek pracy 2.1 wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz charakteryzuje wybrane zawody, uwzględniając kwalifikacje wyodrębnione w zawodach oraz możliwości ich uzyskiwania; 2.2 porównuje własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy i oczekiwaniami pracodawców; 2.3 wyjaśnia zjawiska i trendy zachodzące na współczesnym rynku pracy, z uwzględnieniem

7 regionalnego i lokalnego rynku pracy; 2.4 uzasadnia znaczenie pracy w życiu człowieka; 2.5 analizuje znaczenie i możliwości doświadczania pracy; 2.6 wskazuje wartości związane z pracą i etyką zawodową; 2.7 dokonuje autoprezentacji. 3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie 3.1 analizuje oferty szkół ponadpodstawowych i szkół wyższych pod względem możliwości dalszego kształcenia, korzystając z dostępnych źródeł informacji; 3.2 analizuje kryteria rekrutacyjne do wybranych szkół w kontekście rozpoznania własnych zasobów; 3.3 charakteryzuje strukturę systemu edukacji formalnej oraz możliwości edukacji pozaformalnej i nieformalnej; 3.4 określa znaczenie uczenia się przez całe życie. 4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych 4.1 dokonuje wyboru dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej samodzielnie lub przy wsparciu doradczym; 4.2 określa cele i plany edukacyjno-zawodowe, uwzględniając własne zasoby; 4.3 identyfikuje osoby i instytucje wspomagające planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej i wyjaśnia, w jakich sytuacjach korzystać z ich pomocy; 4.4 planuje ścieżkę edukacyjno-zawodową, uwzględniając konsekwencje podjętych wyborów. ORGANIZACJA TREŚCI, STRUKTURA PROGRAMU Realizacja zajęć z doradztwa zawodowego odbywa się podczas zajęć doradztwa zawodowego, na godzinach z wychowawcą oraz innych zajęciach edukacyjnowychowawczych z uczniami. Zajęcia prowadzić mogą doradca zawodowy, wychowawcy, nauczyciele lub specjaliści z urzędu pracy, poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz inne osoby (np. przewodnicy podczas wycieczek zawodoznawczych).

8 Efekty nauczania W wyniku realizacji programu uczeń potrafi: aktywnie pełnić określone role społeczne, rozpoznać swoje mocne i słabe strony, rozpoznać własne predyspozycje zdrowotne, temperamentalne, osobowościowe i inne, określić swoje zainteresowania i zdolności, radzić sobie w różnych sytuacjach życiowych, w tym związanych z dokonywaniem wyborów, samodzielnie formułować własne cele oraz drogi ich realizacji, efektywnie komunikować się, współpracować w grupie, twórczo znajdować różnorodne rozwiązania problemów, kreatywnie inspirować otoczenie, określić możliwe drogi dalszego kształcenia, orientować się w specyfice różnych zawodów i rynku pracy, wskazać gdzie szukać informacji o rynku pracy, określić możliwości zatrudnienia na rynku pracy uwzględniając zapotrzebowanie na określone zawody. Przewidywane rezultaty realizacji programu Przewidywane rezultaty w odniesieniu do Rady Pedagogicznej. Wprowadzenie treści doradztwa zawodowego do planów wychowawczych klas, oraz planów pracy. Współpraca ze środowiskiem lokalnym na rzecz rozwoju zawodowego uczniów. Zastosowanie metod, technik i form prowadzenia zajęć z doradztwa zawodowego podczas zajęć z uczniami. Realizacja treści zawodoznawczych podczas lekcji, zebrań oraz spotkań indywidualnych z rodzicami.

9 Przewidywane rezultaty w odniesieniu do uczniów. Znajomość czynników niezbędnych do podjęcia prawidłowej decyzji wyboru zawodu. Umiejętność dokonywania samooceny, wskazywania swoich predyspozycji, mocnych i słabych stron, decydujących o trafności wyboru zawodu i dalszej drogi edukacyjnej. Znajomość świata pracy, grup zawodów. Umiejętność samodzielnego zaplanowania ścieżki edykacyjno - zawodowej. Przewidywane rezultaty w odniesieniu do rodziców. Znajomość czynników niezbędnych do podjęcia prawidłowej decyzji wyboru ścieżki edukacyjno zawodowej przez dziecko. Zrozumienie potrzeby uwzględnienia zainteresowań, uzdolnień, cech charakteru, temperamentu, stanu zdrowia, możliwości psychofizycznych, rynku pracy jako czynników decydujących przy planowaniu kariery edukacyjnej i zawodowej dziecka. Umiejętność wskazania tych cech u własnego dziecka. Znajomość źródeł informacji i wsparcia w procesie wyboru drogi zawodowej dziecka. Znajomość trendów w zatrudnieniu na lokalnym rynku pracy oraz oferty szkolnictwa ponadpodstawowego na terenie miasta. Umiejętność udzielenia pomocy swojemu dziecku w podejmowaniu decyzji edukacyjno - zawodowych. Sposoby realizacji Metody i formy: praca grupach, parach, indywidualna pogadanka wykład warsztaty ćwiczenia testy, kwestionariusze dyskusja burza mózgów

10 rozwiązywanie problemów symulacje drama autoprezentacja analiza przypadku projekt portfolio metody multimedialne gry diagnostyczno-symulacyjne praca z materiałami źródłowymi udział w dniach otwartych szkół i uczelni wizyty w zakładach pracy spotkania przedstawicielami zawodów, instytucji, szkół przedsięwzięcia typu: targi edukacyjne, targi pracy, dni kariery, dni przedsiębiorczości Środki: materiały biurowe tablica, flipchart ankiety, kwestionariusze, karty pracy filmy, nagrania sprzęt multimedialny dostęp do Internetu gry - w tym interaktywne informatory, katalogi, broszury, ulotki teksty źródłowe bazy i analizy, statystyki akty prawne Osoby odpowiedzialne i zakres ich odpowiedzialności Działania z zakresu doradztwa zawodowo-edukacyjnego realizowane są przez: - doradcę zawodowego

11 - wychowawców, - nauczycieli przedmiotu, - pedagoga szkolnego, - bibliotekarzy, - pracowników instytucji wspierających doradczą działalność szkoły (np. Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, Powiatowego Urzędu Pracy, Mobilnego Centrum Informacji Zawodowej, Centrum Kształcenia Praktycznego, Młodzieżowego Centrum Kariery OHP), - rodziców lub osoby zaproszone prezentujące praktyczne aspekty dokonywania wyborów zawodowo-edukacyjnych. Ewaluacja Źródła informacji: uczniowie rodzice nauczyciele i specjaliści absolwenci Metody: Ustna: pytania i odpowiedzi, zdania niedokończone, wywiad swobodny; Pisemna: ankieta dotycząca nabytej wiedzy, portfolio dotyczące znajomości samego siebie od ankiety pre do post, w tym wypełnione testy, kwestionariusze, ćwiczenia, zgromadzone materiały; Obserwacja.