Recenzja projektu planu ochrony. Tatrzańskiego Parku Narodowego. uwzględniającego zakres planu ochrony. obszaru Natura 2000 PLC Tatry

Transkrypt

1 Recenzja projektu planu ochrony Tatrzańskiego Parku Narodowego uwzględniającego zakres planu ochrony obszaru Natura 2000 PLC Tatry Część dotycząca: OPERATU DANYCH GEOMETRYCZNYCH ORAZ KARTOGRAFICZNYCH Autor recenzji: mgr Maciej Łochyński Dział Rozwoju i Wdrożeń Systemów Informacji Przestrzennych Zarząd Geodezji i Katastru Miejskiego GEOPOZ w Poznaniu Poznań, marzec 2015 r.

2 O autorze audytu: Współautor Standardu Danych GIS w ochronie przyrody. Pracownik Działu Rozwoju i Wdrożeń Systemów Informacji Przestrzennych Zarządu Geodezji i Katastru Miejskiego GEOPOZ w Poznaniu. Chiropterolog. Streszczenie: Przedmiotem audytu są dane geometryczne oraz kartograficzne opracowane przez firmę KRAMEKO sp. z o.o. w ramach projektu planu ochrony dla Tatrzańskiego Parku Narodowego. Zgodnie z SIWZ dane obrazujące zjawiska przestrzenne w części dotyczącej przyrody ożywionej powinny zostać wykonane zgodnie ze Standardem Danych GIS w ochronie przyrody. Analizowane materiały geometryczne, mimo iż zostały zapisane w schematach klas obiektów określonych w wyżej wymienionym standardzie, posiadały liczne błędy. Większość danych nie została wprowadzona prawidłowo. W wielu przypadkach, z uwagi na generalizację informacji oraz liczne błędy metodologiczne, ich naprawa będzie wymagała przeprowadzenia ponownej inwentaryzacji w terenie. W odniesieniu do danych przestrzennych obrazujących zjawiska wykraczające poza zakres tematyczny przyrody ożywionej Wykonawca nie dostarczył dokumentacji opisującej struktury klas obiektów (warstw). Brak tych informacji powoduje, że zrozumienie struktury przekazanych danych jest trudne lub niemożliwe. Wykonawca dla prawie wszystkich klas obiektów (warstw) opracował metadane, lecz ich zakres informacyjny jest niepełny i wymaga uzupełnienia m.in. o źródła danych, ich aktualność etc. W wielu klasach obiektów (warstwach) występują liczne błędy topologiczne. Map tematyczne w projekcie planu ochrony TPN zostały sporządzone zgodnie z zasadami kartograficznymi. Mają estetyczną postać i obrazują w sposób czytelny, choć bardzo ogólny, dane tematyczne, które są ilustracją do treści poszczególnych operatów projektu planu ochrony. Mimo pokaźnej liczby opracowanych map tematycznych, Wykonawca nie sporządził jednak wszystkich map, których lista znajduje się w 13 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 12 maja 2005 r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego, dokonywania zmian w tym planie oraz ochrony zasobów, tworów i składników przyrody (Dz. U. z 2005 r., Nr 94, poz. 794). Część map z tej listy w projekcie planu składa się z kilku map tematycznych, co w wielu przypadkach utrudnia ich interpretację. 2

3 Spis treści 1. Merytoryczne i techniczne wymogi w zakresie sporządzenia danych geometrycznych i kartograficznych Merytoryczny i techniczny zakres audytu Zakres danych objętych audytem Dane zdefiniowane w Standardzie Danych GIS w ochronie przyrody Punkty załamania granic, granice oraz obszary parków narodowych Punkty załamania granic, granice oraz obszary otulin parków narodowych Punkty załamania granic, granice oraz obszary rezerwatów przyrody Punkty załamania granic, granice oraz obszary otulin rezerwatów przyrody Punkty załamania granic, granice oraz obszary parków krajobrazowych Punkty załamania granic, granice oraz obszary otulin parków krajobrazowych Punkty załamania granic, granice oraz obszary chronionego krajobrazu Punkty załamania granic, granice oraz obszary specjalnej ochrony Natura Punkty załamania granic, granice oraz specjalnych obszarów ochrony Natura Stanowiska pomników przyrody Stanowiska dokumentacyjne Punkty załamania granic, granice oraz obszary użytków ekologicznych Punkty załamania granic, granice oraz obszary zespołów przyrodniczo-krajobrazowych Punkty załamania granic, granice oraz obszarów stref ochrony Stanowiska i obserwacje stanowisk gatunków grzybów Stanowiska i obserwacje stanowisk gatunków porostów Stanowiska i obserwacje stanowisk gatunków brunatnic Stanowiska i obserwacje stanowisk gatunków krasnorostów Stanowiska, obszary występowania oraz obserwacje stanowisk i obszarów występowania gatunków ramienic Stanowiska i obserwacje stanowisk gatunków wątrobowców Stanowiska, obszary występowania oraz obserwacje stanowisk i obszarów występowania gatunków mchów Stanowiska, obszary występowania oraz obserwacje stanowisk i obszarów występowania roślin naczyniowych Stanowiska i obserwacje stanowisk gatunków pijawek Stanowiska i obserwacje stanowisk gatunków skorupiaków Stanowiska, siedliska oraz obserwacje stanowisk i siedlisk gatunków owadów Stanowiska, siedliska oraz obserwacje stanowisk i siedlisk gatunków pajęczaków Stanowiska i obserwacje stanowisk gatunków ślimaków Stanowiska i obserwacje stanowisk gatunków małży Stanowiska, siedliska oraz obserwacje stanowisk i siedlisk gatunków minogów i ryb Stanowiska, siedliska oraz obserwacje stanowisk i siedlisk gatunków płazów Stanowiska, siedliska oraz obserwacje stanowisk i siedlisk gatunków gadów Stanowiska, siedliska oraz obserwacje stanowisk i siedlisk gatunków ptaków

4 4.33.Stanowiska, siedliska oraz obserwacje stanowisk i siedlisk gatunków ssaków Stanowiska i obszary występowania zbiorowisk roślinnych Stanowiska i obszary występowania siedlisk przyrodniczych o znaczeniu europejskim Obszary regionów biogeograficznych Dane niezdefiniowane w Standardzie Danych GIS w ochronie przyrody Metadane Opracowania kartograficzne Zgodność danych geometrycznych oraz kartograficznych z przepisami prawnymi Konkluzje

5 1. Merytoryczne i techniczne wymogi w zakresie sporządzenia danych geometrycznych i kartograficznych Zgodnie ze Specyfikacją Istotnych Warunków Zamówienia (identyfikator: ZP/DOP/33/2011) firma KRAMEKO sp. z o.o. wyłoniona w trybie przetargu nieograniczonego na wykonawcę projektu planu ochrony dla Tatrzańskiego Parku Narodowego, została zobowiązana do dostarczenia zamawiającemu informacji przestrzennych zgromadzonych z wykorzystanie Systemów Informacji Geograficznej (GIS). Szczegółowe zapisy dotyczące tych kwestii znajdują się w następujących punktach specyfikacji: 5. [...] Należy zebrać i przekazać zamawiającemu kompletne dane terenowe według opracowanego systemu monitoringu dla poszczególnych siedlisk przyrodniczych i gatunków, obejmujące również precyzyjne określenie lokalizacji punktów monitoringowych (lokalizacje punktów należy również przekazać w wektorowej warstwie informacyjnej systemów informacji przestrzennej GIS), w których wykonano pomiary tak, aby możliwe było ich odnalezienie w celu wykonania pomiarów w kolejnych latach. 25. Wymagania techniczne przekazywanych materiałów przestrzennych: a. Wyniki inwentaryzacji przyrodniczych, a także wszelkie inne dane o charakterze przestrzennym, będące wynikiem prac nad projektem planu ochrony dla TPN wykonawca przekazuje w formie cyfrowych warstw wektorowych używanych w systemach informacji przestrzennej (GIS). Projekty map tematycznych należy przekazać w postaci plików projektu mapy ESRI mxd ze zdefiniowanymi relatywnymi ścieżkami dostępu do danych tworzących mapę. b. Warstwy wektorowe mają spełniać wymagania: i. Sporządzone zgodnie ze Standardem Danych w Ochronie Przyrody IOP 2009 (wersja ), ii. Zdefiniowany układ współrzędnych PUWG 1992, iii. Format pliku, w którym wykonawca przekaże zleceniodawcy dane to obligatoryjnie geobaza osobista ESRI w wersji nie nowszej niż ArcGIS 10, iv. Każda warstwa informacyjna ma posiadać tzw. metadane, czyli dane o danych, v. Każda informacja (punkt, linia, poligon) ma posiadać atrybuty definiujące informacje o źródle danych, aktualności, właścicielu, organie referencyjnym. c. Cyfrowe mapy tematyczne przedstawiające wyniki inwentaryzacji powinny być sporządzone w oparciu o dane państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Podkład rastrowy ma spełniać wymagania: i. Skala 1: oraz 1:25 000, ii. Kolor (RGB 24bit), iii. Skalibrowany do układu współrzędnych PUWG 1992 i zapisany w pliku TIFF niosącym informacje o georeferencji, tzw. GeoTIFF. 2. Merytoryczny i techniczny zakres audytu Na podstawie Umowy z Polskim Towarzystwem Ochrony Przyrody Salamandra, na zlecenie której została przeprowadzana niniejsza usługa, audytem zostały objęte wszystkie mapy, bazy i warstwy geometryczne. W jego ramach autor został zobowiązany do dokonania oceny czy mapy stanowiące integralną część projektów planów ochrony zostały wykonane z zastosowaniem systemu informacji przestrzennej GIS, zgodnie ze Standardem systemu informacji przestrzennej. 5

6 3. Zakres danych objętych audytem Dane, które poddano ocenie pobrano w dniu 6 lutego 2015 r. z serwera FTP firmy Krameko sp. z o.o., który znajduje się pod adresem: W skład ocenianych materiałów wchodzą następujące rodzaje danych przestrzennych oraz opracowań kartograficznych: Liczba obiektów Pliki XML. Charakterystyka obiektów Geobaza osobista tpn_2013.mdb utworzona w oprogramowaniu ArcGIS (ESRI, Redlands, USA) w wersji 9.1. Zawiera wszystkie schematy klas obiektów, tabel oraz domen przewidziane w Standardzie Danych GIS w ochronie przyrody (wersja ). Oprócz klas obiektów i tabel opisanych w SDGIS (96), Geobaza zawiera 360 innych klas obiektów i tabel nie zdefiniowanych w tym Standardzie. Obiekty te są pogrupowane w 30 tematycznych zestawach danych. Łącznie w 456 klasach obiektów i tabelach znajduje się rekordy. Geobaza osobista tpn_rejestr_gruntow.mdb. Zawiera 11 tabel z informacjami pochodzącymi z zasobu Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej działającego przy Starostwie Powiatu Tatrzańskiego. Łącznie we wszystkich tabelach znajduje się rekordy. Geobaza osobista tpn_ekosystemy_lesne_tax.mdb. Zawiera 226 tabel o strukturze zbliżonej do tej, wykorzystywanej w Systemie Informacji Lasów Państwowych. Tabele zawierają dane na temat struktury lasów. Łącznie we wszystkich tabelach znajdują się rekordy. Warstwy zapisane w formacie ESRI Shapefile (*.shp), w dwóch układach współrzędnych. W Państwowym Układzie Współrzędnych Geodezyjnych 1992 jest zapisanych 836 warstw, natomiast 346 warstw jest zapisanych w układzie UTM (strefa 34N) *. 723 warstwy są odpowiednikami klas obiektów zapisanych w geobazie osobistej tpn_2013.mdb. W analizownym zasobie stwierdzono 408 unikalnych nazw warstw. Pozostałe warstwy, o takich samych nazwach są wielokrotnie zapisanie w różnych folderach. Zidentyfikowano jedną warstwę (tpn_aft.shp) zapisaną 32 razy w różnych katalogach, 13 warstw zapisanych w 30 katalogach, 2 warstwy zapisane w 4 katalogach, 1 warstwę zapisaną w 3 katalogach i 358 warstw zapisanych w 2 katalogach. 808 Projekty map zapisane w formacie MXD. 806 Mapy zapisane w formacje JPG. * Uwaga! Strefa ta znajduje się w obszarze Demokratycznej Republiki Konga i w tym rejonie są zlokalizowane wszystkie dane geometryczne! 6

7 4. Dane zdefiniowane w Standardzie Danych GIS w ochronie przyrody 4.1. Punkty załamania granic, granice oraz obszary parków narodowych Punkty załamania granic parków narodowych (tpn_2013.mdb\parknaro_pft): 4896 rekordów Granice parków narodowych (tpn_2013.mdb\parknaro_lft): 17 rekordów Obszary parków narodowych (tpn_2013.mdb\parknaro_aft): 1 rekord Klasa obiektów parknaro_pft Wszystkie rekordy mają błędnie zdefiniowane wartości atrybutu guid_ ( { } ). Rekordy powinny mieć równe wartości identyfikatorów globalnych, ale różne od wprowadzonej maski. Klasa obiektów parknaro_lft Wszystkie rekordy mają błędnie zdefiniowane (różne) wartości atrubutu guid_. Identyfikator GUID TPN musi mieć jednakową wartość w klasie obiektów parknaro_pft, parknaro_lft, parknaro_aft, otulparknaro_pft, otulparknaro_lft, otulparknaro_aft, gdyż jest on kluczem umożliwiającym połączenie wyżej wymienionych klasach obiektów relacjami. Co więcej, w atrybucie zrdopsgrn brakuje źródeł opisu granic we wszystkich rekordach atrubut ten przyjmuje wartość 0, która nie jest wartością słownikową domeny zrdopsgrn. Klasa obiektów parknaro_aft Wartość atrybutu datutw jest błędna jest , a powinno być , gdyż w rozporządzeniu powołującym TPN znajduje się zapis Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 stycznia 1955 r.. Również, błędna jest wartość atrybutu pdsprw jest Dz.U nr 4 poz. 23 (akt prawny został uchylony), a powinno być Dz. U. Z 2003, Nr 65, poz Co więcej, sugeruje się sprawdzenie poprawności przebiegu granicy TPN oraz poprawności danych przestrzennych ewidencji gruntów i budynków pozyskanych z Powiatowego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej Starostwa Tatrzańskiego. Zgodnie ze stanem faktycznym granica parku narodowego powinna biec po granicy państwowej, zaś z porównania danych geometrycznych opracowanych przez wykonawcę z danymi Państwowego Rejestru Granic udostępnionego przez Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, wynika że 6,89 ha powierzchni TPN leży na terytorium Republiki Słowackiej Punkty załamania granic, granice oraz obszary otulin parków narodowych Punkty załamania granic otulin parków narodowych (tpn_2013.mdb\otulparknaro_pft): 1300 rekordów Granice otulin parków narodowych (tpn_2013.mdb\otulparknaro_lft): 4 rekordy Obszary otulin parków narodowych (tpn_2013.mdb\otulparknaro_aft): 1 rekord 7

8 Klasa obiektów otulparknaro_pft Wszystkie rekordy mają błędnie zdefiniowane wartości atrybutu guid_ ( { } ). Rekordy powinny mieć równe wartości identyfikatorów globalnych, ale różne od wprowadzonej maski. Klasa obiektów otulparknaro_lft Wszystkie rekordy mają błędnie zdefiniowane (różne) wartości atrybutu guid_ (por. rozdział ). Co więcej, w atrybucie zrdopsgrn brakuje źródeł opisu granic we wszystkich rekordach atrybut ten przyjmuje wartość 0, która nie jest wartością słownikową domeny zrdopsgrn. Klasa obiektów otulparknaro_aft Rekord ma błędnie zdefiniowaną wartość atrybutu guid_ ( { } ). Powinny mieć identyczną wartości GUID, co rekord w klasie obiektów parknaro_aft ( {686519E5-5B53-479A-9373-D2E5D622100B} ). Nie podano również wartości atrybutu pow, mimo iż w rozporządzeniu w sprawie TPN z 2003 r. jest ona określona (180,95 ha) Punkty załamania granic, granice oraz obszary rezerwatów przyrody Punkty załamania granic rezerwatów przyrody (tpn_2013.mdb\rezeprzy_pft): 0 rekordów Granice rezerwatów przyrody (tpn_2013.mdb\rezeprzy_lft): 0 rekordów Obszary rezerwatów przyrody (tpn_2013.mdb\rezeprzy_aft): 0 rekordów Klasy obiektów nie posiadają żadnych rekordów. W obszarze TPN nie powołano do życia żadnych rezerwatów przyrody. Brak danych jest tym samym uzasadniony Punkty załamania granic, granice oraz obszary otulin rezerwatów przyrody Punkty załamania granic otulin rezerwatów przyrody (tpn_2013.mdb\otulrezeprzy_pft): 0 rekordów Granice otulin rezerwatów przyrody (tpn_2013.mdb\otulrezeprzy_lft): 0 rekordów Obszary otulin rezerwatów przyrody (tpn_2013.mdb\otulrezeprzy_aft): 0 rekordów Klasy obiektów nie posiadają żadnych rekordów. W obszarze TPN nie powołano do życia żadnych rezerwatów przyrody oraz ich otulin. Brak danych jest tym samym uzasadniony Punkty załamania granic, granice oraz obszary parków krajobrazowych Punkty załamania granic parków krajobrazowych (tpn_2013.mdb\parkkraj_pft): 0 rekordów Granice parków krajobrazowych (tpn_2013.mdb\parkkraj_lft): 0 rekordów Obszary parków krajobrazowych (tpn_2013.mdb\parkkraj_aft): 0 rekordów Klasy obiektów nie posiadają żadnych rekordów. W obszarze parku narodowego nie wyznacza się parków krajobrazowych. Brak danych jest tym samym uzasadniony. 8

9 4.6. Punkty załamania granic, granice oraz obszary otulin parków krajobrazowych Punkty załamania granic otulin parków krajobrazowych (tpn_2013.mdb\otulparkkraj_pft): 0 rekordów Granice otulin parków krajobrazowych (tpn_2013.mdb\otulparkkraj_lft): 0 rekordów Obszary otulin parków krajobrazowych (tpn_2013.mdb\otulparkkraj_aft): 0 rekordów Klasy obiektów nie posiadają żadnych rekordów. W obszarze parku narodowego nie wyznacza się parków krajobrazowych oraz ich otulin. Brak danych jest tym samym uzasadniony Punkty załamania granic, granice oraz obszary chronionego krajobrazu Punkty załamania granic obszarów chronionego krajobrazu (tpn_2013.mdb\obszchrokraj_pft): 0 rekordów Granice obszarów chronionego krajobrazu (tpn_2013.mdb\obszchrokraj_lft): 0 rekordów Obszary chronionego krajobrazu (tpn_2013.mdb\obszchrokraj_aft): 0 rekordów Klasy obiektów nie posiadają żadnych rekordów. W obszarze parku narodowego nie wyznacza się obszarów chronionego krajobrazu. Brak danych jest tym samym uzasadniony Punkty załamania granic, granice oraz obszary specjalnej ochrony Natura 2000 Punkty załamania granic obszarów specjalnej ochrony Natura 2000 (tpn_2013.mdb\oson2k_pft): 0 rekordów Granice obszarów specjalnej ochrony Natura 2000 (tpn_2013.mdb\oson2k_lft): 0 rekordów Obszary specjalnej ochrony Natura 2000 (tpn_2013.mdb\oson2k_aft): 0 rekordów Klasy obiektów nie posiadają żadnych rekordów, mimo iż w obszarze TPN wyznaczono obszar specjalnej ochrony ptaków Tatry PLC Punkty załamania granic, granice oraz specjalnych obszarów ochrony Natura 2000 Punkty załamania granic specjalnych obszarów ochrony Natura 2000 (tpn_2013.mdb\soon2k_pft): 0 rekordów Granice specjalnych obszarów ochrony Natura 2000 (tpn_2013.mdb\soon2k_lft): 0 rekordów Specjalne obszary ochrony Natura 2000 (tpn_2013.mdb\soon2k_aft): 0 rekordów Klasy obiektów nie posiadają żadnych rekordów, mimo iż w obszarze TPN wyznaczono obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Tatry PLC Stanowiska pomników przyrody Stanowiska pomników przyrody (tpn_2013.mdb\pomnprzy_pft): 0 rekordów Klasy obiektów nie posiadają żadnych rekordów. W obszarze TPN nie powołano do życia żadnych pomników 9

10 przyrody. Brak danych jest tym samym uzasadniony Stanowiska dokumentacyjne Stanowiska dokumentacyjne (tpn_2013.mdb\standoku_pft): 0 rekordów Klasy obiektów nie posiadają żadnych rekordów. W obszarze TPN nie powołano do życia żadnych stanowisk dokumentacyjnych. Brak danych jest tym samym uzasadniony Punkty załamania granic, granice oraz obszary użytków ekologicznych Punkty załamania granic użytków ekologicznych (tpn_2013.mdb\uzytekol_pft): 0 rekordów Granice użytków ekologicznych (tpn_2013.mdb\uzytekol_lft): 0 rekordów Obszary użytków ekologicznych (tpn_2013.mdb\uzytekol_aft): 0 rekordów Klasy obiektów nie posiadają żadnych rekordów. W obszarze parku narodowego nie wyznacza się użytków ekologicznych. Brak danych jest tym samym uzasadniony Punkty załamania granic, granice oraz obszary zespołów przyrodniczokrajobrazowych Punkty załamania granic zespołów przyrodniczo-krajobrazowych (tpn_2013.mdb\zespprzykraj_pft): 0 rekordów Granice zespołów przyrodniczo-krajobrazowych (tpn_2013.mdb\zespprzykraj_lft): 0 rekordów Obszary zespołów przyrodniczo-krajobrazowych (tpn_2013.mdb\zespprzykraj_aft): 0 rekordów Klasy obiektów nie posiadają żadnych rekordów. W obszarze parku narodowego nie wyznacza się zespołów przyrodniczo-krajobrazowych. Brak danych jest tym samym uzasadniony Punkty załamania granic, granice oraz obszarów stref ochrony Punkty załamania granic stref ochrony (tpn_2013.mdb\streochr_pft): 0 rekordów Granice stref ochrony (tpn_2013.mdb\streochr_lft): 0 rekordów Obszary stref ochrony (tpn_2013.mdb\streochr_aft): 0 rekordów Klasy obiektów nie posiadają żadnych rekordów. W obszarze TPN nie powołano do życia żadnych stref ochrony. Brak danych jest tym samym uzasadniony. 10

11 4.15. Stanowiska i obserwacje stanowisk gatunków grzybów Stanowiska gatunków grzybów (tpn_2013.mdb\grzy_pft): 281 rekordów Obserwacje stanowisk gatunków grzybów (tpn_2013.mdb\grzyobse): 281 rekordów Zależności relacyjne wartości guid_ w klasie obiektów grzy_pft oraz w tabeli grzyobse, zostały poprawnie nadane. Każdy rekord z klasy obiektów grzy_pft posiada swój odpowiednik w tabeli grzyobse. Tabela grzyobse Żaden z rekordów nie posiada określonej liczebności owocników na stanowisku (atrybut lcz), co uniemożliwia ocenę jego znaczenia w ochronie walorów populacji grzybów w TPN. Wątpliwości budzą również wartości dat obserwacji grzybów na stanowiskach (atrybut datobs). Do klasy obiektów zostały wprowadzone dane archiwalne z lat (sic!), które nie zostały zweryfikowane podczas realizacji projektu planu ochrony dla TPN. Stanowiska mogą już nie istnieć lub ich lokalizacja może być nieprecyzyjna, uniemożliwiająca odnalezienie stanowiska w celu wykonania pomiarów w kolejnych latach (zapis z SIWZ). Jeśli stanowiska mają status historycznych i nie ma możliwości określenia ich dokładnego położenia, powinny znaleźć się w odrębnej warstwie, gdyż założeniem SDGIS jest gromadzenia aktualnych danych, które mają realne znaczenie dla ochrony przyrody. Jedynie 65 stanowisk posiada status danych aktualnych (datobs >= ), jednak tu również budzą wątpliwości daty obserwacji (atrybutu datobs; 1 styczeń 2007 lub 2012 r.). W tych terminach nie było możliwości zaobserwowania owocników grzybów na stanowiskach Stanowiska i obserwacje stanowisk gatunków porostów Stanowiska gatunków porostów (tpn_2013.mdb\poro_pft): 2572 rekordy Obserwacje stanowisk gatunków porostów (tpn_2013.mdb\poroobse): 2572 rekordy Zależności relacyjne wartości guid_ w klasie obiektów poro_pft oraz w tabeli poroobse, zostały poprawnie nadane. Każdy rekord z klasy obiektów poro_pft posiada swój odpowiednik w tabeli poroobse. Tabela poroobse Do tabeli zostały wprowadzone dane archiwalne z lat (sic!), które nie zostały zweryfikowane podczas realizacji projektu planu ochrony dla TPN. Stanowiska mogą już nie istnieć lub ich lokalizacja może być nieprecyzyjna, uniemożliwiająca jego odnalezienie w celu wykonania pomiarów w kolejnych latach (zapis z SIWZ). Jeśli stanowiska mają status historycznych i nie ma możliwości określenia ich dokładnego położenia, powinny znaleźć się w odrębnej warstwie, gdyż założeniem SDGIS jest gromadzenie aktualnych danych, które mają realne znaczenie dla ochrony przyrody. Jedynie 1598 stanowisk posiada status danych aktualnych (datobs >= ), jednak tu również budzą wątpliwości daty obserwacji (atrybutu datobs; 1 styczeń 2013 r.). W tym terminie były małe możliwości obserwacji porostów na stanowiskach. 11

12 4.17. Stanowiska i obserwacje stanowisk gatunków brunatnic Stanowiska gatunków brunatnic (tpn_2013.mdb\brun_pft): 0 rekordów Obserwacje stanowisk gatunków brunatnic (tpn_2013.mdb\brunobse): 0 rekordów Klasa obiektów oraz tabela nie posiadają żadnych rekordów. Brak danych jest uzasadniony, z uwagi na fakt, iż brunatnice występują prawie wyłącznie w morzach Stanowiska i obserwacje stanowisk gatunków krasnorostów Stanowiska gatunków krasnorostów (tpn_2013.mdb\kras_pft): 0 rekordów Obserwacje stanowisk gatunków krasonorostów (tpn_2013.mdb\krasobse): 0 rekordów Klasa obiektów oraz tabela nie posiadają żadnych rekordów. Brak danych jest uzasadniony, z uwagi na fakt, iż krasnorosty występują prawie wyłącznie w morzach Stanowiska, obszary występowania oraz obserwacje stanowisk i obszarów występowania gatunków ramienic Stanowiska gatunków ramienic (tpn_2013.mdb\rami_pft): 0 rekordów Obszary występowania gatunków ramienic (tpn_2013.mdb\rami_aft): 0 rekordów Obserwacje stanowisk i obszarów występowania gatunków ramienic (tpn_2013.mdb\ramiobse): 0 rekordów Klasa obiektów oraz tabela nie posiadają żadnych rekordów. Brak danych wydaje się być uzasadniony. 12

13 4.20. Stanowiska i obserwacje stanowisk gatunków wątrobowców Stanowiska gatunków wątrobowców (tpn_2013.mdb\watr_pft): 0 rekordów Obszary występowania gatunków wątrobowców * (tpn_2013.mdb\watr_aft): 267 rekordów Obserwacje stanowisk gatunków wątrobowców (tpn_2013.mdb\watrobse): 267 rekordów Zależności relacyjne wartości guid_ w klasie obiektów watr_aft oraz w tabeli watrobse, zostały poprawnie nadane. Każdy rekord z klasy obiektów watr_aft posiada swój odpowiednik w tabeli wartobse. Klasa obiektów watr_aft 155 rekordów posiada nienaturalną geometrię, wygenerowaną automatycznie przez wyznaczenie okręgu o promieniu 100 m (ilustracja 1). Określenie położenia stanowiska gatunku w ten sposób może być związane z brakiem wiedzy autorów inwentaryzacji jego o faktycznej lokalizacji. Ta z kolei może uniemożliwić odnalezienie stanowiska "w celu wykonania pomiarów w kolejnych latach" (zapis z SIWZ). Szczególnie naganne wydaje się określenie w tak ogólny i nienaturalny sposób stanowisk gatunków szczególnej troski, np. wymierającej merkii irlandzkiej Moerckia hibernica. Jeśli te i inne stanowiska mają status historycznych i nie ma możliwości określenia ich dokładnego położenia, powinny znaleźć się w odrębnej warstwie, gdyż założeniem SDGIS jest gromadzenia aktualnych danych, które mają realne znaczenie dla ochrony przyrody. Tabela watrobse W przypadku 163 rekordów wątpliwości budzą wartości daty obserwacji (atrybutu datobs; 1 styczeń 2013 r.). W tym terminie nie było możliwości zaobserwowania wątrobowców na stanowiskach Stanowiska, obszary występowania oraz obserwacje stanowisk i obszarów występowania gatunków mchów Stanowiska gatunków mchów (tpn_2013.mdb\mchy_pft): 0 rekordów Obszary występowania gatunków mchów (tpn_2013.mdb\mchy_aft): 1253 rekordy Obserwacje stanowisk i obszarów występowania gatunków mchów (tpn_2013.mdb\mchyobse): 1253 rekordy Zależności relacyjne wartości guid_ w klasie obiektów mchy_aft oraz w tabeli mchyobse, zostały poprawnie nadane. Każdy rekord z klasy obiektów mchy_aft posiada swój odpowiednik w tabeli mchyobse. Klasa obiektów mchy_aft 376 rekordów posiada nienaturalną geometrię, wygenerowaną automatycznie przez wyznaczenie okręgu o promieniu 100 m (ilustracja 2, strona 15). Określenie położenie stanowiska gatunku w ten sposób może * Klasa obiektów nie zdefiniowana w Standardzie Danych GIS w ochronie przyrody. 13

14 być związane z brakiem wiedzy autorów inwentaryzacji o jego faktycznej lokalizacji. Ta z kolei może uniemożliwić odnalezienie stanowiska w celu wykonania pomiarów w kolejnych latach (zapis z SIWZ). Dla części gatunków, uznanych za gatunki o znaczeniu wspólnotowym, Wykonawca był zobowiązany do oceny stanu populacji i siedliska, stąd dokładna ich lokalizacja powinna być znana. Tabela mchyobse W przypadku 397 rekordów wątpliwości budzą daty obserwacji (atrybutu datobs; 1 styczeń 2013 r.). W tym terminie nie było możliwości zaobserwowania mchów na stanowiskach Stanowiska, obszary występowania oraz obserwacje stanowisk i obszarów występowania roślin naczyniowych Stanowiska gatunków roślin naczyniowych (tpn_2013.mdb\roslnacz_pft): 0 rekordów Obszary występowania gatunków roślin naczyniowych (tpn_2013.mdb\roslnacz_aft): 2060 rekordów Obserwacje stanowisk i obszarów występowania gatunków roślin naczyniowych (tpn_2013.mdb\roslnaczobse): 2060 rekordów Zależności relacyjne wartości guid_ w klasie obiektów roslnacz_aft oraz w tabeli roslnaczobse, zostały poprawnie nadane. Każdy rekord z klasy obiektów roslnacz_aft posiada swój odpowiednik w tabeli roslnaczobse. Klasa obiektów roslnacz_aft Do klasy obiektów wprowadzono stanowiska gatunków roślin naczyniowych, rosnących w płatach, jak i tych które występują punktowo, w małej liczbie (1-3 osobników; ilustracja 3, strona 16). Stanowiska, na których rosną pojedyncze osobniki i które mają charakter punktowy powinny być zapisane w klasie obiektów roslnacz_pft. Zgodnie z SDGIS: jeżeli stanowisko gatunku zajmuje powierzchnię mniejszą lub równą 25 m 2 do bazy danych należy wprowadzić punkt środkowy (centroidę) obserwowanego stanowiska. W klasie obiektów roslnacz_aft stwierdzono 7 stanowisk, które zgodnie z tą zasadą powinny znaleźć się w klasie obiektów roślnacz_pft. Rozdzielone przestrzennie płaty gatunków nie powinny być grupowane w multipoligony, gdyż utrudniać to będzie w przyszłości prowadzenie monitoringu na stanowiskach i aktualizację danych (ilustracja 4, strona 16). Każdy z płatów powinien być odrębnym obiektem w klasie obiektów i powinien posiadać inny identyfikator GUID. 14

15 15

16 O ile płaty gatunków rosnących łanowo w obszarach nieleśnych zostały wyznaczone prawidłowo (np. krokus na polanach Doliny Chochołowskiej; por. ilustracja 4, strona 16), wątpliwości budzą wyznaczone obszary występowania gatunków w obszarach leśnych. W wielu przypadkach obszary zostały wyznaczone niedokładnie, a ich zasięg jest zbyt duży, żeby można było odnaleźć stanowisko w celu wykonania pomiarów w kolejnych latach (zapis z SIWZ). Zważywszy jednak na fakt, iż dla części gatunków, uznanych za gatunki o znaczeniu wspólnotowym, Wykonawca był zobowiązany do oceny stanu populacji i siedliska dokładna ich lokalizacja powinna być znana. W zobrazowanym na ilustracji 5 stanowisku, według Wykonawców projektu planu ochrony dla TPN, na powierzchni 57 ha rośnie maksymalnie 250 osobników obuwika pospolitego Cypripedium calceolus. Tym samym przeciętnie na 2283 m 2 powierzchni rośnie jeden osobnik tego gatunku, a jego zagęszczenie na stanowisku wynosi wynosi 0,0004 os./m 2. Przykład ten dowodzi, że lokalizacja stanowiska została określona zbyt ogólnie. Tabela roslnaczobse W przypadku wszystkich gatunków liczebność osobników na stanowiskach (atrybut lcz) została określona szacunkowo z wykorzystaniem wartości słownikowych domeny lcz (1-5 os., 6-10 os., os., os., os., os., os., os., > os.). O ile dla wielu gatunków, szczególnie rosnących w postaci łanów, metoda szacunkowa określenia wielkości populacji jest zrozumiała, zastosowanie jej w stosunku do gatunków o znaczeniu wspólnotowym, wobec których Wykonawca był zobowiązany do oceny stanu ich populacji i siedliska, jest nieodpowiednie. Do tabeli zostały wprowadzone dane archiwalne (52 rekordy) z lat (sic!), które nie zostały zweryfikowane podczas realizacji projektu planu ochrony dla TPN. Stanowiska mogą już nie istnieć lub ich lokalizacja może być nieprecyzyjna, uniemożliwiająca jego odnalezienie w celu wykonania pomiarów w kolejnych latach (zapis z SIWZ). Jeśli stanowiska mają status historycznych i nie ma możliwości określenia ich dokładnego położenia, powinny znaleźć się w odrębnej warstwie, gdyż założeniem SDGIS jest gromadzenie aktualnych danych, które mają realne znaczenie dla ochrony przyrody. W odniesieniu do danych aktualnych wątpliwości budzą daty obserwacji (atrybut datobs) gatunków na stanowiskach (1 styczeń , r.). Jedynie 356 z 2008 aktualnych danych (datobs >= ) posiada daty obserwacji zgodnie z biologią gatunków Stanowiska i obserwacje stanowisk gatunków pijawek Stanowiska gatunków pijawek (tpn_2013.mdb\pija_pft): 0 rekordów Obserwacje stanowisk gatunków pijawek (tpn_2013.mdb\pijaobse): 0 rekordów Klasa obiektów oraz tabela nie posiadają żadnych rekordów Stanowiska i obserwacje stanowisk gatunków skorupiaków Stanowiska gatunków skorupiaków (tpn_2013.mdb\skor_pft): 0 rekordów Obserwacje stanowisk gatunków skorupiaków (tpn_2013.mdb\skorobse): 0 rekordów 16

17 Klasa obiektów oraz tabela nie posiadają żadnych rekordów Stanowiska, siedliska oraz obserwacje stanowisk i siedlisk gatunków owadów Stanowiska gatunków owadów (tpn_2013.mdb\owad_pft): 646 rekordów Obserwacje stanowisk gatunków owadów (tpn_2013.mdb\owadobse): 646 rekordów Siedliska gatunków owadów (tpn_2013.mdb\owadsied_aft): 0 rekordów Obserwacje siedlisk gatunków owadów (tpn_2013.mdb\owadsiedobse): 0 rekordów Zależności relacyjne wartości guid_ w klasie obiektów owad_aft oraz w tabeli owadobse, zostały poprawnie nadane. Każdy rekord z klasy obiektów owad_aft posiada swój odpowiednik w tabeli owadobse. Tabela owadobse Wszystkie rekordy w atrybucie datobs posiadają jednakową wartość Budzi to wątpliwości, z uwagi na biologię gatunków, których stanowiska wykazano w klasie obiektów owad_pft. W tym terminie nie było możliwości zaobserwowania przedstawicieli tej gromady zwierząt. Klasa obiektów owadsied_aft Nie wprowadzono do klasy obiektów żadnych rekordów. Wyznaczenie siedlisk gatunków owadów (przynajmniej tych o znaczeniu wspólnotowym) mogłoby pomóc administracji TPN w skuteczniejszej ochronie gatunków je użytkujących, np. poprzez regularny wypasy łąk w obrębie wyznaczonych siedlisk (ilustracja 6, strona 19) Stanowiska, siedliska oraz obserwacje stanowisk i siedlisk gatunków pajęczaków Stanowiska gatunków pajęczaków (tpn_2013.mdb\paje_pft): 107 rekordów Obserwacje stanowisk gatunków pajęczaków (tpn_2013.mdb\pajeobse): 107 rekordów Zależności relacyjne wartości guid_ w klasie obiektów paje_aft oraz w tabeli pajeobse, zostały poprawnie nadane. Każdy rekord z klasy obiektów paje_aft posiada swój odpowiednik w tabeli pajeobse. Tabela pajeobse Wszystkie rekordy w atrybucie datobs posiadają jednakową wartość Budzi to wątpliwości, z uwagi na biologię gatunków, których stanowiska wykazano w klasie obiektów paje_pft. W tym terminie nie było możliwości zaobserwowania przedstawicieli tej gromady zwierząt Stanowiska i obserwacje stanowisk gatunków ślimaków Stanowiska gatunków ślimaków (tpn_2013.mdb\slim_pft): 30 rekordów Obserwacje stanowisk gatunków ślimaków (tpn_2013.mdb\slimobse): 30 rekordów 17

18 Zależności relacyjne wartości guid_ w klasie obiektów slim_aft oraz w tabeli slimobse, zostały poprawnie nadane. Każdy rekord z klasy obiektów slim_aft posiada swój odpowiednik w tabeli slimobse. Tabela slimobse Wszystkie rekordy w atrybucie datobs posiadają jednakową wartość Budzi to wątpliwości, z uwagi na biologię gatunków, których stanowiska wykazano w klasie obiektów slim_pft. W tym czasie nie było możliwości zaobserwowania przedstawicieli tej gromady zwierząt Stanowiska i obserwacje stanowisk gatunków małży Stanowiska gatunków małży (tpn_2013.mdb\malz_pft): 0 rekordów Obserwacje stanowisk gatunków małży (tpn_2013.mdb\malzobse): 0 rekordów Klasa obiektów oraz tabela nie posiadają żadnych rekordów Stanowiska, siedliska oraz obserwacje stanowisk i siedlisk gatunków minogów i ryb Stanowiska gatunków minogów i ryb (tpn_2013.mdb\minoryby_pft): 0 rekordów Obserwacje stanowisk gatunków minogów i ryb (tpn_2013.mdb\minorybyobse): 0 rekordów Siedliska gatunków minogów i ryb (tpn_2013.mdb\minorybysied_aft): 33 rekordy Obserwacje siedlisk gatunków minogów i ryb (tpn_2013.mdb\minorybysiedobse): 33 rekordy Zależności relacyjne wartości guid_ w klasie obiektów minorybysied_aft oraz w tabeli minorybysied, zostały poprawnie nadane. Każdy rekord z klasy obiektów minorybysied_aft posiada swój odpowiednik w tabeli minorybysied. Klasa obiektów minorybysied_aft W atrybucie fnk brakuje funkcji siedliska we wszystkich rekordach atrybut ten ma wprowadzoną wartość 0, która nie jest wartością słownikową domeny fnksdl. Z uwagi na fakt, iż SDGIS dla tej klasy obiektów dopuszcza wyłącznie jedną wartość słownikową funkcji siedliska (3 miejsce rozrodu) jest to wyłącznie błąd techniczny, nie wpływający na możliwość interpretacji wprowadzonych informacji. Tabela minorybysiedobse We wszystkich rekordach wprowadzono jedną z wartości słownika lcz zarezerwowaną dla zakresów liczebności gatunku. Tym czasem z warstwy ryby_inw_stan_aft.shp można dowiedzieć się, że Wykonawca jest w posiadaniu dokładniejszych szacunków o możliwej liczbie osobników występować w siedlisku. Wszystkie rekordy w atrybucie datobs posiadają jednakową wartość Budzi to wątpliwości, z uwagi na biologię gatunków, których siedliska wykazano w klasie obiektów minorybysied_aft. W tym czasie były ograniczone możliwości zaobserwowania przedstawicieli tej gromady zwierząt. 18

19 4.30. Stanowiska, siedliska oraz obserwacje stanowisk i siedlisk gatunków płazów Stanowiska gatunków płazów (tpn_2013.mdb\plaz_pft): 182 rekordy Obserwacje stanowisk gatunków płazów (tpn_2013.mdb\plazobse): 182 rekordy Siedliska gatunków płazów (tpn_2013.mdb\plazsied_aft): 255 rekordów Obserwacje siedlisk gatunków płazów (tpn_2013.mdb\plazsiedobse): 255 rekordów Zależności relacyjne wartości guid_ w klasie obiektów plaz_pft i w tabeli plazobse, a także w klasie obiektów plazsied_aft i w tabeli plazsiedobse zostały poprawnie nadane. Każdy rekord z klasy obiektów plaz_pft posiada swój odpowiednik w tabeli plazobse oraz każdy rekord z klasy obiektów plazsied_aft posiada swój odpowiednik w tabeli plazsiedobse. Klasa obiektów plaz_pft Do klasy obiektów, oprócz stanowisk godowych i rozrodczych, zostały wprowadzone miejsca napotkania gatunków podczas marszruty 125 przypadków obserwacji przemieszczających się zwierząt (ilustracja 7). Potwierdzeniem tej tezy są daty obserwacji osobników na tych stanowiskach (atrybut datobs w tabeli plazobse). W wielu przypadkach są to miesiące letnie, a nawet jesienne, w których płazy te nie odbywają już rozrodu. Zgodnie z dokumentacją SDGIS do klasy obiektów plaz_pft należało wprowadzić wyłącznie obserwacje gatunku w miejscu godowania lub rozrodu. Głównym założeniem SDGIS było stworzenie infrastruktury umożliwiającej gromadzenia informacji o stanowiskach i siedliskach gatunków podlegających ochronie prawnej, które pomogą w ich ochronie oraz umożliwią prowadzenie monitoringu. Zgodnie z dokumentacją SDGIS przez stanowisko gatunku należy rozumieć konkretne miejsce występowania osobnika bądź osobników danego gatunku, czyli punkt lub obszar przestrzeni, gdzie można je regularnie spotkać (np. miejsce występowania gatunku rośliny naczyniowej, miejsce gniazdowania gatunku ptaka, miejsce rozrodu lub zimowania gatunku ssaka). Rejestrowanie każdej obserwacji gatunków zwierząt swobodnie się przemieszczających mija się z celem, gdyż informacje takie nie mają dużego znaczenia w ochronie ich populacji. Wyjątkiem są obserwacje gatunków o mniejszej mobilności, w tym pijawek, skorupiaków, częściowo owadów, pajęczaków, ślimaków i małży. Tabela plazobse Niezrozumiała jest przyczyna generalizacji wartości atrybutu lcz. We wszystkich rekordach wprowadzono wartości słownika lcz zarezerwowane dla zakresów liczebności gatunku na stanowisku. Tym czasem z warstwy plaz_inw_stwier_pft.shp można dowiedzieć się, że Wykonawca jest w posiadaniu dokładnych informacji o liczbie zaobserwowanych osobników. Klasa obiektów plazsied_aft Wszystkie rekordy posiadają nienaturalną geometrię, wygenerowaną automatycznie przez wyznaczenie okręgu o promieniu m (ilustracja 8, strona 23). Reprezentacja geometryczna siedlisk bardzo mocno 19

20 odbiega tym samym od ich prawdziwych kształtów. Może to w wielu przypadkach prowadzić do problemów w identyfikacji siedlisk w terenie. Tabela plazsiedlobse We wszystkich rekordach wprowadzono jedną z wartości słownika lcz zarezerwowaną dla zakresów liczebności gatunku. Tym czasem z warstwy plaz_inw_stan_aft.shp można dowiedzieć się, że Wykonawca jest w posiadaniu dokładniejszych szacunków o możliwej liczbie osobników występować w siedlisku. Wszystkie rekordy w atrybucie datobs posiadają listopadowy termin obserwacji. Budzi to wątpliwości, z uwagi na biologię gatunków, których siedliska wykazano w klasie obiektów. W tym terminie nie było możliwości zaobserwowania godowania i rozrodu płazów, a tylko siedliska o takiej funkcji należało wprowadzić do tej klasy obiektów. 20

21 4.31. Stanowiska, siedliska oraz obserwacje stanowisk i siedlisk gatunków gadów Stanowiska gatunków gadów (tpn_2013.mdb\gady_pft): 147 rekordów Obserwacje stanowisk gatunków gadów (tpn_2013.mdb\gadyobse): 147 rekordów Siedliska gatunków gadów (tpn_2013.mdb\gadysied_aft): 86 rekordów Obserwacje siedlisk gatunków gadów (tpn_2013.mdb\gadysiedobse): 86 rekordów Zależności relacyjne wartości guid_ w klasie obiektów gady_pft i w tabeli gadyobse, a także w klasie obiektów gadysied_aft i w tabeli gadysiedobse zostały poprawnie nadane. Każdy rekord z klasy obiektów gady_pft posiada swój odpowiednik w tabeli gadyobse oraz każdy rekord z klasy obiektów gadysied_aft posiada swój odpowiednik w tabeli gadysiedobse. Pod względem geometrycznym klasy obiektów gady_pft i gadysied_aft są prawidłowo wyznaczone (ilustracja 9, strona 24). Klasa obiektów gady_pft W klasie obiektów powinny być zapisane obserwacje w miejscach regularnego występowania gadów, zaś 72 obserwacje to informacje zupełnie przypadkowe (przemieszczających się zwierząt). Można dowiedzieć się tego z analizy warstwy gady_inw_stwier_pft.shp. Tabela gadyobse Niezrozumiała jest przyczyna generalizacji wartości atrybutu lcz. We wszystkich rekordach wprowadzono wartości słownika lcz zarezerwowane dla zakresów liczebności gatunku na stanowisku. Tym czasem z warstwy gady_inw_stwier_pft.shp można dowiedzieć się, że Wykonawca jest w posiadaniu dokładnych informacji o liczbie zaobserwowanych osobników. Klasa obiektów gadysied_aft W atrybucie fnk brakuje funkcji siedliska we wszystkich rekordach atrybut ten ma wprowadzoną wartość 0, która nie jest wartością słownikową domeny fnksdl. Tabela gadysiedobse We wszystkich rekordach wprowadzono jedną z wartości słownika lcz zarezerwowaną dla zakresów liczebności gatunku. Tym czasem z warstwy gady_inw_stan_aft.shp można dowiedzieć się, że Wykonawca jest w posiadaniu dokładniejszych szacunków o możliwej liczbie osobników występować w siedlisku. Wszystkie rekordy w atrybucie datobs posiadają październikowy lub listopadowy termin obserwacji. Budzi to wątpliwości, z uwagi na biologię gatunków, których siedliska wykazano w klasie obiektów. W tym terminie są małe możliwości zaobserwowania gadów w siedlisku. 21

22 4.32. Stanowiska, siedliska oraz obserwacje stanowisk i siedlisk gatunków ptaków Stanowiska gatunków ptaków (tpn_2013.mdb\ptak_pft): 946 rekordów Obserwacje stanowisk gatunków ptaków (tpn_2013.mdb\ptakobse): 946 rekordów Siedliska gatunków ptaków (tpn_2013.mdb\ptaksied_aft): 694 rekordów Obserwacje siedlisk gatunków ptaków (tpn_2013.mdb\ptaksiedobse): 694 rekordów Zależności relacyjne wartości guid_ w klasie obiektów ptaki_pft i w tabeli ptakiobse, a także w klasie obiektów ptakisied_aft i w tabeli ptakisiedobse zostały poprawnie nadane. Każdy rekord z klasy obiektów ptaki_pft posiada swój odpowiednik w tabeli ptakiobse oraz każdy rekord z klasy obiektów ptakisied_aft posiada swój odpowiednik w tabeli ptakisiedobse. Klasa obiektów ptak_pft Zgodnie z SDGIS do klasy obiektów należało wprowadzić wyłącznie obserwacje, które można było zaklasyfikować do kategorii B gniazdowanie prawdopodobne lub C gniazdowanie pewne (zgodnie z kategoriami lęgowości według Polskiego Atlasu Ornitologicznego). Na podstawie analizy danych wynika, że w klasie obiektów znalazły się również inne kategorie obserwacji gatunków (np. przelatujących, krążących ptaków nad obserwatorem a nawet znalezionych na ziemi piór!). Przykładem są miejsca obserwacji lecącego lub krążącego orła przedniego w Dolinie Pięciu Stawów (ilustracja 10) oraz miejsce obserwacji klucza żurawi przelatującego w liczbie 50 osobników przez wschodnią część TPN (informacja z warstwy ptaki_inw_stwier_pft.shp). Tabela ptakobse Niezrozumiała jest przyczyna generalizacji wartości atrybutu lcz. We wszystkich rekordach wprowadzono wartości słownika lcz zarezerwowane dla zakresów liczebności gatunku na stanowisku. Tym czasem z warstwy ptak_inw_stwier_pft.shp można dowiedzieć się, że Wykonawca jest w posiadaniu dokładnych informacji o liczbie zaobserwowanych osobników. 84 rekordy posiadają w atrybucie datobs wartość lub Budzi to wątpliwości, z uwagi na biologię gatunków, których stanowiska wykazano w klasie obiektów ptak_pft. W tym terminie nie było możliwości stwierdzenia gniazdowania przedstawicieli tej gromady zwierząt. Klasa obiektów ptaksied_aft Dla prawie wszystkich gatunków wyznaczono siedliska, generując je automatycznie poprzez wyznaczenie buforów o zadanym promieniu wokół miejsc gniazdowania ptaków (ilustracja 10). Wydaje się, że wyznaczenie takiej geometrii ma sens wyłącznie w odniesieniu do gatunków o dużym rewirze żerowiskowym, jak np. orzeł przedni, choć i w tym przypadku budzi wątpliwości wielkość tego bufora (areał orła przedniego może wynosić nawet 100 km 2 ). W przypadku większości gatunków z rzędu wróblowych wyznaczenie siedliska tą metodą mija się z celem i jest nieuzasadnione. Przykładem dobrej praktyki jest natomiast wyznaczenie siedliska w obrębie dolinki cieku wodnego dla gatunków, jak pliszka górska, 22

23 związanych z tego typu biotopem (ilustracja 11). Co więcej, w atrybucie fnk brakuje funkcji siedliska. We wszystkich rekordach atrybut ten przyjmuje wartość 0, która nie jest wartością słownikową domeny fnksdl. Brak funkcji siedliska utrudnia lub uniemożliwia właściwą interpretację informacji zapisanych w klasie obiektów. Tabela ptaksiedobse Niezrozumiała jest przyczyna generalizacji wartości atrybutu lcz. We wszystkich rekordach wprowadzono wartości słownika lcz zarezerwowane dla zakresów liczebności gatunku w siedlisku. Tymczasem z warstwy ptak_inw_stan_aft.shp można dowiedzieć się, że Wykonawca jest w posiadaniu dokładniejszych informacji o możliwej liczbie osobników/par mogących występować w siedlisku. Wszystkie rekordy w atrybucie datobs posiadają październikowy lub listopadowy termin obserwacji. Budzi to wątpliwości, z uwagi na biologię gatunków, których siedliska wykazano w klasie obiektów. W tym terminie były małe możliwości zaobserwowania gadów w siedlisku. 23

24 4.33. Stanowiska, siedliska oraz obserwacje stanowisk i siedlisk gatunków ssaków Stanowiska gatunków ssaków (tpn_2013.mdb\ssak_pft): 533 rekordy Obserwacje stanowisk gatunków ssaków (tpn_2013.mdb\ssakobse): 533 rekordy Siedliska gatunków ssaków (tpn_2013.mdb\ssaksied_aft): 309 rekordów Obserwacje siedlisk gatunków ssaków (tpn_2013.mdb\ssaksiedobse): 309 rekordów Zależności relacyjne wartości guid_ w klasie obiektów ssak_pft i w tabeli ssakobse, a także w klasie obiektów ssaksied_aft i w tabeli ssaksiedobse zostały poprawnie nadane. Każdy rekord z klasy obiektów ssak_pft posiada swój odpowiednik w tabeli ssakobse oraz każdy rekord z klasy obiektów ssaksied_aft posiada swój odpowiednik w tabeli ssaksiedobse. Klasa obiektów ssak_pft Zgodnie z SDGIS do klasy obiektów należało wprowadzić wyłącznie stanowiska rozrodcze i zimowiska ssaków. Tym czasem, wszystkie zgromadzone danych to mało istotne informacje o obserwacjach zwierząt w miejscach użytkowanych przez nie nieregularnie. Źródłem danych w klasie obiektów jest warstwa terenowa ssak_inw_stwier_pft.shp w której występują różne przypadkowe obserwacje, czego można dowiedzieć się z wartości wprowadzonych do atrybutu cd_zach. Przyjmują on wartości: gody, głos, głos ostrzegawczy, niepokój, odchody, przemieszczanie się, siedzi bez ruchu, spłoszony, tropy, wygrzewanie się, zaniepokojenie, żerowanie. Część z tych obserwacji może stanowić punkt wyjścia do wyznaczenia siedlisk ssaków, np. żerowisk lub miejsc odpoczynku, jednak żadna, nie może posłużyć jako źródło informacji służących do wyznaczenia regularnie wykorzystywanych stanowisk, których ochrona jest ważna z punktu widzenia zachowania właściwego stanu ochrony populacji gatunku. W każdym z rekordów klasy obiektów ssak_pft atrybut fnk przyjmuje wartość 0, która nie jest wartością słownikową domeny fnksdl. Brak określenia, czy zwierzę obserwowano w miejscu rozrodu, zimowisku czy ewentualnie innym miejscu regularnego przebywania dyskwalifikuje obserwację, gdyż uniemożliwia jej właściwą interpretację. Biorąc pod uwagę rodzaje obserwacji wprowadzone do tej klasy obiektów jest to częściowo zrozumiałe żadna z obserwacji nie spełnia przesłanek umożliwiających prowadzenie jej do tej klasy obiektów. Zaskakujący jest brak jakichkolwiek informacji na temat miejsc rozrodu i zimowania nietoperzy w TPN, które powinny znaleźć się w tej klasie obiektów, mimo iż dane na temat tych zwierząt znajdują się w warstwie ssaki_inw_stan_aft.shp (inwentaryzacja nietoperzy zimujących w jaskiniach z podaną dokładną liczbą hibernujących osobników). Tabela ssakobse Przy założeniu, że Wykonawca wprowadziłby do klasy obiektów ssak_pft prawidłowe obserwacje o miejscach regularnego przebywania ssaków, niezrozumiała jest generalizacja wartości wprowadzonych w atrybucie lcz. We wszystkich rekordach wprowadzono wartości słownika lcz zarezerwowane dla zakresów liczebności gatunku na stanowisku. Tym czasem z warstwy ssak_inw_stwier_pft.shp można dowiedzieć się, 24

25 że Wykonawca jest w posiadaniu dokładnych informacji o liczbie zaobserwowanych osobników. W tabeli ssakobse, jeśli to możliwe, powinny być zapisywane oryginalne, niezgeneralizowane informacje, gdyż tylko takie dane będą mogły zostać wykorzystane przy analizach zmian liczebności na stanowisku,w przypadku prowadzenia w przyszłości na nim monitoring. Klasa obiektów ssaksied_aft W wielu przypadkach Wykonawca wyznaczył siedliska, w których nie stwierdził w ogóle gatunku. Przykładem są obszary występowania świstaka tatrzańskiego Marmota marmota latirostris (ilustracja 12), obejmujące siedliska, w których faktyczne odnotowano obecność zwierząt obszar 2 na ilustracji (inwentaryzatorzy słyszeli głosy ostrzegawcze lub widzieli żerujące osobniki), oraz które mają wyłącznie potencjalne znaczenie dla tego gatunku (obszary 1, 3 i 4 na ilustracji). Zaznaczenie siedlisk potencjalnych wydaje się być nieuzasadnione i niepotrzebne. Wszystkie siedliska nietoperzy, które znajdują się w klasie obiektów to obszary o regularnej, nienaturalnej geometrii wykreślone na planie koła o zadanym promieniu (ilustracja 13, strona 29). Ich byt nie jest merytorycznie uzasadniony. Jeśli siedliska te zostały wyznaczone w obrębie miejsc rozrodu i zimowania, należało je zapisać w klasie obiektów ssak_pft, według wytycznych określonych w SDGIS. Dla żadnego rekordu nie określono funkcji siedliska (atrybut fnk). Wprowadzona wartość 0 nie jest wartością słownikową domeny fnksdl. Brak odpowiedniej wartości utrudnia lub uniemożliwia właściwą interpretację informacji zapisanych w klasie obiektów. Tabela ssaksiedobse W atrybucie lcz wartości rekordów przyjmują wartości szacunkowe, co może w dość dużym stopniu odbiegać od rzeczywistego stanu populacji. Na ile to możliwe należało wprowadzić wartości zbliżone do stanu faktycznego. Przykładem jest stanowisko 2 świstaka tatrzańskiego (ilustracja 12, strona 28), w którym oszacowano liczebność populacji w siedlisku na osobników, podczas, gdy w warstwie ssaki_inw_stan_aft.shp dla tego obiektu podano informację o 6 rodzinach *. Wydaje się, że ta informacja niesie większą wartość niż niedokładny i nieuzasadniony merytorycznie szacunek. W odniesieniu do wspomnianego siedliska świstaka, nieuprawnione było wprowadzenie do klasy obiektów ssak_pft stanowisk tego gatunku, gdyż według informacji z warstwy ssaki_inw_stwier_pft.shp w zaznaczonych miejscach słyszano jedynie głosy ostrzegawcze lub obserwowano żerujące zwierzęta. W klasie obiektów powinny znaleźć się zaś wyłącznie nory. Jeśli takich nie zidentyfikowano, informacje na temat stanowisk tego gatunku nie powinny być w ogóle wprowadzone. Wiedza o jego występowaniu ograniczyłaby się tym samym wyłącznie do obszaru występowania siedliska. * Przy wprowadzeniu do tabeli ssaksiedobse informacji o występowaniu w siedlisku 6 rodzin, należy mieć na uwadze, fakt, iż będzie trzeba dodać do domeny jdnlcz nową wartość słownikową "r" (rodzina/rodziny), gdyż taka wartość nie została przewidziana przez autorów SDGIS. 25