Uchwała Zarządu Banku nr 118/2017 BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W CHOJNIE. WEDŁUG STANU NA DZIEŃ 31 grudnia 2016 ROKU

Transkrypt

1 Uchwała Zarządu Banku nr 118/2017 INFORMACJA Z ZAKRESU PROFILU RYZYKA I POZIOMU KAPITAŁU BANKU SPÓŁDZIELCZEGO W CHOJNIE WEDŁUG STANU NA DZIEŃ 31 grudnia 2016 ROKU

2 INFORMACJA Z ZAKRESU PROFILU RYZYKA I POZIOMU KAPITAŁU Banku Spółdzielczego w Chojnie według stanu na dzień 31 grudnia 2016 roku I Informacje ogólne 1) Bank Spółdzielczy w Chojnie z siedzibą w Chojnie, ul. Jagiellońska 9, przedstawia informacje o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczące adekwatności kapitałowej wg stanu na dzień roku. 2) W 2016 roku Bank Spółdzielczy w Chojnie prowadził działalność poprzez Oddziały w: 1. Chojnie, 2. Cedyni, 3. Trzcińsku-Zdroju, 4. Mieszkowicach, 5. Moryniu, 6. Starym Czarnowie, oraz w punktach kasowych w: 1. Kołbaczu, 2. Dębnie (do ). Działalność operacyjna prowadzona była również za pośrednictwem banku internetowego oraz sieci bankomatów. II Cele i strategie polityki zarządzania poszczególnymi ryzykami 1) Strategie i procesy zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka Zarządzanie ryzykiem w Banku realizowane jest w oparciu o opracowane w formie pisemnej i zatwierdzone przez Zarząd wewnętrzne strategie i procedury. Na system zarządzania każdym rodzajem ryzyka składa się: 1. procedura opisująca zasady zarządzania ryzykiem; 2. identyfikacja, pomiar i monitorowanie; 3. system limitów ograniczających ryzyko; 4. system informacji zarządczej; 5. odpowiednio dostosowana organizacja procesu zarządzania. Strategia zarządzania ryzykiem w Banku określa również podstawowe zadania organów Banku w tym zakresie. 2

3 W Banku wyróżnia się następujące ryzyka istotne: 1. ryzyko kredytowe, 2. ryzyko operacyjne, 3. ryzyko walutowe, 4. ryzyko koncentracji, 5. ryzyko płynności, 6. ryzyko stopy procentowej, 7. ryzyko kapitałowe, 8. ryzyko braku zgodności. Ryzyko kredytowe Celem strategicznym Banku w zakresie ryzyka kredytowego oraz koncentracji jest: 1. wdrożenie systemu zarządzania ryzykiem kredytowym zapewniającego stabilny rozwój optymalnego jakościowo portfela kredytowego; 2. dostarczanie Zarządowi Banku informacji o poziomie ryzyka kredytowego umożliwiających podejmowanie ostrożnościowych, zasadnych decyzji dotyczących działalności kredytowej Banku; 3. utrzymywanie jakości portfela kredytowego Banku, wyrażonej udziałem kredytów zagrożonych w kredytach ogółem na poziomie nie wyższym od 5%; 4. utrzymywanie pokrycia rezerwami celowymi należności zagrożonych od podmiotów sektora niefinansowego i instytucji rządowych lub samorządowych na poziomie, co najmniej 30 %; 5. ograniczanie ryzyka utraty wartości aktywów, wynikającego z pozostałych (poza kredytami) aktywów Banku; 6. utrzymywanie umiarkowanie zdywersyfikowanego portfela kredytowego w zakresie uwarunkowanym terenem działania Banku; 7. bezwzględne przestrzeganie limitów koncentracji dużych ekspozycji określonych w CRR; 8. wdrożenie, weryfikacja i aktualizacja zasad zarządzania ryzykiem w obszarze związanym z ekspozycjami zabezpieczonymi hipotecznie, które będą uwzględniały w sposób adekwatny do skali prowadzonej działalności zapisy dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie; 9. prowadzenie działalności w zakresie związanym z udzielaniem kredytów zabezpieczonych hipotecznie mającej na celu utrzymanie zaangażowania na nieistotnym poziomie; 3

4 10. utrzymywanie udziału portfela kredytów zagrożonych zabezpieczonych hipotecznie na poziomie nie wyższym od 5% całego portfela kredytów zabezpieczonych hipotecznie; 11. zaangażowanie się w ekspozycje kredytowe zabezpieczone hipotecznie maksymalnie do 60% ich udziału w portfelu kredytowym; 12. wdrożenie, weryfikacja i aktualizacja zasad zarządzania ryzykiem w obszarze związanym z detalicznymi ekspozycjami kredytowymi, które będą uwzględniały w sposób adekwatny do skali prowadzonej działalności zapisy dobrych praktyk w zakresie zarządzania detalicznymi ekspozycjami kredytowymi; 13. prowadzenie działalności w zakresie związanym z udzielaniem detalicznych ekspozycji kredytowych mającej na celu utrzymanie zaangażowania na nieistotnym poziomie; 14. utrzymywanie udziału portfela detalicznych ekspozycji zagrożonych na poziomie nie wyższym od 4% całego portfela detalicznych ekspozycji kredytowych; 15. zaangażowanie się w detaliczne ekspozycje kredytowe maksymalnie do 20% ich udziału w portfelu kredytowym. Za obszar ryzyka kredytowego w Banku odpowiadają: 1. Prezes Zarządu w zakresie nadzoru nad zarządzaniem ryzykiem kredytowym; 2. Wiceprezes Zarządu w zakresie nadzoru nad pomiarem i monitorowaniem ryzyka kredytowego oraz raportowaniem dla Rady Nadzorczej Banku, a także w zakresie nadzoru nad działalnością kredytową (handlową/operacyjną). W procesie zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku uczestniczą: 1. Rada Nadzorcza która: a. w ramach pełnionego nadzoru właścicielskiego dokonuje okresowej oceny i nadzoruje wszystkie aspekty polityki zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku; b. zatwierdza cele strategiczne w zarządzaniu ryzykiem kredytowym, zawarte w obowiązującej w Banku strategii zarządzania ryzykiem; c. podejmuje decyzje kredytowe 2. Zarząd: a. zatwierdza zasady zarządzania ryzykiem kredytowym; b. wyznacza osoby odpowiedzialne za opracowanie, wprowadzenie i aktualizację zasad zarządzania ryzykiem kredytowym; c. ustala metody pomiaru oraz normy ostrożnościowe dla portfelowego ryzyka kredytowego w zakresie: limitów branżowych, ryzyka związanego z koncentracją należności kredytowych, ryzyka związanego z produktami generującymi ryzyko kredytowe, 4

5 ryzyka związanego ze stosowanymi zabezpieczeniami kredytów i pożyczek, tworzenia, rozwiązywania i wykorzystania rezerwy na ryzyko ogółem, wysokości limitów wewnętrznych Banku z tytułu ryzyka kredytowego; d. odpowiada za skuteczność zarządzania ryzykiem kredytowym; e. podejmuje decyzje o przyznaniu kredytu; f. wyznacza osoby do wykonywania czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego udzielając pełnomocnictw w przedmiotowym zakresie. 3. Komitet Kredytowy którego członkowie, na posiedzeniach Komitetu Kredytowego, w ramach posiadanych kompetencji określonych w stosownych aktach wewnętrznych, opiniują wnioski kredytowe. 4. Kierownicy Oddziałów/Zespołu Kredytów, którzy odpowiadają w szczególności za: a. poprawność dokonanej analizy zdolności kredytowej i wydanie odpowiedniej propozycji decyzji kredytowej; b. poprawność oceny zabezpieczeń i propozycję klasyfikacji ekspozycji kredytowych; c. poprawność badania terminowości spłaty kredytu oraz oceny sytuacji ekonomiczno-finansowej kredytobiorcy; d. poprawność identyfikacji podmiotów powiązanych kapitałowo i organizacyjnie. 5. Komórka audytu wewnętrznego opiniuje i ocenia proces zarządzania ryzykiem kredytowym oraz jego skuteczność. 6. Komórka ds. ryzyk bankowych będąca komórką monitorującą ryzyko, która podlega bezpośrednio Zarządowi Banku, wykonująca zadania związane z: a. okresowym weryfikowaniem i aktualizowaniem procedur dotyczących zarządzania ryzykiem bankowym, w tym obejmujących zarządzanie wszystkimi aspektami portfelowego ryzyka kredytowego, uczestniczenie w przygotowywaniu propozycji zmian procedur dla Zarządu; b. zapewnieniem zgodności procedur ze strategią działania Banku i strategią zarządzania ryzykiem; c. uczestniczeniem w opracowywaniu i aktualizowaniu zasad oceny wartości zabezpieczeń; d. proponowaniem wysokości przyjętych limitów; e. dokonywaniem pomiaru ryzyka; f. sporządzaniem raportów dla Zarządu. 7. Wskazani pracownicy Banku którzy odpowiadają w szczególności za: a. pozyskiwanie klientów (z uwzględnieniem identyfikacji podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie); 5

6 b. gromadzenie dokumentacji kredytowej do wniosku o kredyt (z uwzględnieniem identyfikacji podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie); c. weryfikację danych o klientach (z uwzględnieniem identyfikacji podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie); d. dokonywanie analizy zdolności i wiarygodności kredytowej, ocenę jakości i skuteczności zabezpieczenia i wydanie odpowiedniej rekomendacji decyzji kredytowej (w ramach posiadanych uprawnień, z uwzględnieniem identyfikacji podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie); e. prowadzenie monitoringu pojedynczych transakcji kredytowych (z uwzględnieniem identyfikacji podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie), przy czym konkretnej transakcji kredytowej nie może monitorować osoba, która przygotowywała analizę wniosku i rekomendację decyzji kredytowej dotyczącą tej transakcji; w Oddziałach Banku dopuszcza się możliwość, że analizą wniosku, a następnie monitorowaniem kredytu zajmuje się ta sama osoba pod warunkiem, że jest sprawdzana na drugą rękę ; f. przygotowanie umów kredytowych; g. uruchamianie kredytów; h. bieżący kontakt z klientem. Ryzyko kredytowe Banku zarządzane jest w dwóch aspektach: ryzyka pojedynczej transakcji oraz ryzyka portfela kredytowego. 1. Ryzyko pojedynczej transakcji zależy od kwoty kredytu i prawdopodobieństwa braku jego spłaty. 2. Ryzyko portfela kredytowego zależne jest od: a. ryzyka pojedynczych kredytów i powiązań między pojedynczymi kredytobiorcami im mniejsza jest ta wzajemna zależność, tym mniejsze jest ryzyko wystąpienia sytuacji, w której czynniki powodujące niespłacenie jednego kredytu będą również wpływały na niespłacenie innych kredytów przez kredytobiorców; b. ryzyka zaangażowania w tę samą branżę gospodarki; c. ryzyka zaangażowania zabezpieczonego tym samym rodzajem zabezpieczenia lub zabezpieczonego przez tego samego dostawcę zabezpieczenia; d. ryzyka wynikającego z zaangażowań wobec podmiotów, o których mowa w art. 79a ustawy Prawo bankowe. Na proces zarządzania ryzykiem pojedynczej transakcji składa się: 1. w ramach operacyjnego zarządzania ryzykiem (identyfikacji ryzyka w związku z udzieleniem kredytu): a. pozyskanie klienta i zgromadzenie dokumentacji do wniosku kredytowego, 6

7 b. ocena zdolności kredytowej i jakości zaproponowanego zabezpieczenia oraz wydanie propozycji podjęcia decyzji kredytowej, c. podjęcie decyzji kredytowej, zawarcie umowy i uruchomienie kredytu; 2. w ramach pomiaru i monitorowania ryzyka kredytowego: a. badanie terminowości spłat zaangażowań klientów wobec Banku, b. ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej klientów i ewentualne stwierdzenie zagrożeń terminowej obsługi kredytu wraz z odsetkami, c. wycena ekspozycji kredytowej, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków poprzez utworzenie rezerw celowych dla ekspozycji zaliczonych do wyższej niż normalna kategorii ryzyka, d. badanie przestrzegania limitów jednostkowych na ekspozycje kredytowe; 3. ocena adekwatności przyjętych zabezpieczeń; 4. w ramach funkcjonowania mechanizmów kontrolnych Bank: a. stosuje standardy kredytowe przy uwzględnieniu rodzaju produktu kredytowego, przy czym standardy kredytowe to określone zasady kredytowania i normy zawarte w odpowiednich regulacjach kredytowych, b. ogranicza wysokości kredytu poprzez jednostkowe limity zaangażowań, c. stosuje odpowiedni podział kompetencji w podejmowaniu decyzji kredytowych. Dodatkowo w ramach zarządzania ryzykiem kredytowym, Bank zarządza także portfelem detalicznych ekspozycji kredytowych. W procesie zarządzania detalicznymi ekspozycjami kredytowymi uczestniczą: 1. Rada Nadzorcza, w ramach wypełniania swoich funkcji: a. nadzoruje realizację zasad zarządzania ryzykiem DEK; b. zatwierdza, określony w obowiązującej w Banku strategii zarządzania ryzykiem, apetyt na ryzyko oraz maksymalny poziom wskaźnika DtI; c. podejmuje decyzje kredytowe. 2. Zarząd Banku: a. zatwierdza zasady zarządzania ryzykiem DEK; b. wyznacza osoby odpowiedzialne za opracowanie, wprowadzenie i aktualizację zasad zarządzania ryzykiem DEK; c. odpowiada za skuteczność zarządzania ryzykiem DEK; d. dokonuje oceny realizacji strategii zarządzania ryzykiem w zakresie ryzyka DEK i zasad zarządzania ryzykiem DEK oraz informuje o wynikach oceny Radę Nadzorczą; e. podejmuje decyzje kredytowe. 7

8 3. Za realizację strategii zarządzania ryzykiem w zakresie ryzyka DEK i zasad zarządzania ryzykiem DEK odpowiada bezpośrednio Wiceprezes Zarządu Banku. 4. Za operacyjne zarządzanie ryzykiem związanym z DEK odpowiadają osoby/komórki organizacyjne Banku wskazane w obowiązujących w Banku zasadach zarządzania ryzykiem kredytowym oraz w zasadach zarządzania ryzykiem koncentracji. 5. Za monitorowanie ryzyka związanego z DEK odpowiadają osoby/komórki organizacyjne Banku wskazane w Zasadach zarządzania ryzykiem kredytowym oraz w Zasadach zarządzania ryzykiem koncentracji. Odpowiadają one również za opracowanie propozycji a następnie aktualizowanie Zasad oraz ich wprowadzanie. Szczegółowe zasady dotyczące ryzyka kredytowego obowiązujące w 2016 roku były zawarte w opracowanych i przyjętych przez zarząd unormowaniach. Ryzyko operacyjne Celem strategicznym w zakresie ryzyka operacyjnego jest: 1. optymalizacja efektywności gospodarowania poprzez zapobieganie i minimalizowanie strat operacyjnych oraz wyeliminowanie przyczyn ich powstawania, racjonalizacja kosztów, jak również zwiększenie szybkości oraz adekwatności reakcji Banku na zdarzenia od niego niezależne; 2. automatyzacja procesów realizowanych w Banku, pozwalająca w sposób bezpieczny zredukować ryzyko wynikające z błędów ludzkich; 3. wdrożenie efektywnej struktury zarządzania ryzykiem operacyjnym, w tym określenie ról i odpowiedzialności w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym. Proces zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku obejmuje: 1. identyfikację procesów, w tym: a. krytycznych procesów biznesowych, b. procesów kluczowych; 2. identyfikację ryzyka; 3. pomiar i ocenę ryzyka; 4. stosowanie narzędzi redukcji ryzyka; 5. monitorowanie ryzyka, w tym: a. raportowanie zdarzeń operacyjnych, b. raportowanie strat operacyjnych; 6. identyfikację ryzyka związanego z oferowaniem przez Bank produktów ubezpieczeniowych w ramach umowy agencyjnej. 8

9 W procesie zarządzania ryzykiem operacyjnym uczestniczą: 1. Rada Nadzorcza: a. w ramach pełnionego nadzoru właścicielskiego dokonuje okresowej oceny i nadzoruje wszystkie aspekty polityki zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku; b. zapewnia, że Zarząd posiada wiedzę i umiejętności niezbędne do realizacji strategii zarządzania ryzykiem operacyjnym w tym również weryfikuje kompetencje Zarządu w tym zakresie; c. jest świadoma profilu ryzyka operacyjnego występującego w Banku. 2. Zarząd zapewnia skuteczność systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym poprzez jego regularne przeglądy, a zwłaszcza: a. odpowiada za opracowanie i wdrożenie strategii i zasad zarządzania ryzykiem operacyjnym oraz dokonywanie ich regularnych przeglądów; b. zapewnia odpowiednie warunki organizacyjne i techniczne oraz zasoby odpowiadające bieżącym i przyszłym wymaganiom Banku; c. zapewnia funkcjonowanie systemu zarządzania zasobami ludzkimi; d. zapewnia funkcjonowanie kultury organizacyjnej, w której nacisk położony jest na efektywne zarządzanie ryzykiem operacyjnym, przestrzeganie procedur oraz stosowanie ustalonych reguł postępowania, w tym nienarażanie Banku na utratę reputacji; e. odpowiada za oszacowanie i utrzymywanie ryzyka operacyjnego na określonym poziomie; f. odpowiada za realizację procesu kontroli ryzyka operacyjnego nadzorując zakres i częstotliwość kontroli wewnętrznej w celu zapewnienia jej adekwatności do profilu ryzyka operacyjnego Banku; g. odpowiada za ograniczanie ryzyka operacyjnego, w szczególności poprzez: inicjowanie oraz koordynowanie działania w zakresie identyfikacji, pomiaru i monitorowania ryzyka operacyjnego, nadzorowanie działań zmierzających do utrzymania ryzyka operacyjnego na akceptowalnym poziomie. 3. Jednostki organizacyjne w zakresie wykonywanych zadań: a. identyfikują i oceniają ryzyko operacyjne powstające we wszystkich produktach, procesach oraz systemach występujących w danej jednostce i komórce organizacyjnej; b. podejmują działania zmierzające do minimalizowania ryzyka operacyjnego w ramach nadzorowanych produktów, procesów i systemów; c. bieżąco zarządzają ryzykiem operacyjnym; 9

10 d. identyfikują, oceniają i rejestrują zdarzenia i straty operacyjne oraz ich skutki; e. przygotowują okresowe informacje i przekazują komórce ds. ryzyk bankowych. 4. Wyznaczony przez Prezesa Zarządu Audytor ryzyka, odpowiedzialny jest za monitorowanie ryzyka operacyjnego oraz koordynowanie wykonywanych w Banku zadań z zakresu tego ryzyka. Audytor ryzyka odpowiada za: a. określenie (w miarę potrzeb) jednolitego wzoru arkusza służącego do dokonania samooceny ryzyka operacyjnego; b. monitorowanie procesu zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku; c. gromadzenie danych o zidentyfikowanym ryzyku; d. gromadzenie danych i raportów o zdarzeniach i stratach operacyjnych; e. analizę, monitorowanie i raportowanie KRI; f. przygotowuje raporty z zakresu ryzyka operacyjnego dla Zarządu, Rady Nadzorczej; g. wspomaga jednostki organizacyjne Banku w organizowaniu procesu zarządzania ryzykiem operacyjnym; h. monitoruje przepisy zewnętrzne związane z zarządzaniem ryzykiem operacyjnym; i. czuwa nad aktualizacją regulacji wewnętrznych związanych z zarządzaniem ryzykiem operacyjnym w Banku. 5. Komórka ds. ryzyk bankowych pełni funkcje analityczne, doradcze i wspomagające w stosunku do Zarządu w obszarze zarządzania ryzykiem operacyjnym. Za skuteczność systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym, w tym utrzymywanie poziomu ryzyka w granicach wyznaczonej tolerancji odpowiada Zarząd Banku. Odpowiedzialność za obszar zarządzania ryzykiem operacyjnym przypisana jest Prezesowi Zarządu. Szczegółowe informacje procesu zarządzania ryzykiem operacyjnym zawierały stosowne unormowania. Ryzyko walutowe Celem strategicznym w zakresie ryzyka walutowego jest: 1. obsługę klientów Banku w zakresie posiadanych uprawnień walutowych; 2. zapewnienie klientom Banku kompleksowej obsługi w zakresie prowadzenia rachunków walutowych bieżących i terminowych, obsługi kasowej, realizacji przelewów otrzymywanych i wysyłanych za granicę oraz wykonywania innych czynności obrotu dewizowego za pośrednictwem Banku Zrzeszającego; 3. minimalizowanie ryzyka walutowego. 10

11 Za obszar ryzyka walutowego w Banku odpowiadają: 1. Członek Zarządu ds. finansowo-księgowych w zakresie nadzoru nad zarządzaniem ryzykiem walutowym; 2. Prezes Zarządu w zakresie nadzoru nad pomiarem i monitorowaniem ryzyka walutowego. W procesie zarządzania ryzykiem walutowym w Banku uczestniczą: 1. Rada Nadzorcza która: a. w ramach pełnionego nadzoru właścicielskiego dokonuje okresowej oceny i nadzoruje wszystkie aspekty polityki zarządzania ryzykiem walutowym w Banku; b. zatwierdza cele strategiczne w zarządzaniu ryzykiem walutowym, zawarte w obowiązującej w Banku strategii zarządzania ryzykiem; c. ocenia adekwatność i skuteczność systemu zarządzania ryzykiem walutowym na podstawie okresowej, syntetycznej informacji na temat poziomu ryzyka, na jakie narażony jest Bank. 2. Zarząd: a. zapewnia skuteczne działanie systemu zarządzania ryzykiem walutowym; b. opracowuje zasady zarządzania ryzykiem walutowym; c. wyznacza osoby odpowiedzialne za wprowadzenie zasad zarządzania ryzykiem walutowym; d. odpowiada za utrzymanie ryzyka walutowego na poziomie nie przekraczającym poziomu akceptowalnego przez Radę Nadzorczą. 3. Komórka ds. ryzyk będąca komórką monitorującą ryzyko walutowe, która podlega Prezesowi Zarządu wykonuje zadania związane z: a. okresowym weryfikowaniem i aktualizowaniem niniejszej procedury oraz przygotowywaniem propozycji zmian procedury dla Zarządu, w tym weryfikowaniem i aktualizowaniem metod pomiaru ryzyka walutowego oraz poziomu limitów; b. zapewnieniem zgodności niniejszej procedury ze strategią działania Banku i strategią zarządzania ryzykiem; c. proponowaniem wysokości przyjętych limitów; d. dokonywaniem pomiaru i monitorowaniem poziomu ryzyka, przeprowadzaniem testów warunków skrajnych; e. analizą wskaźników służących ocenie poziomu ryzyka walutowego; f. monitorowaniem stopnia wykorzystania limitów; g. oceną nowych produktów bankowych w zakresie potencjalnego wpływu na ryzyko walutowe; 11

12 h. opracowywaniem scenariuszy sytuacji kryzysowych w zakresie poziomu kursów walutowych oraz badaniem scenariuszy skrajnych warunków; i. sporządzaniem raportów dla Zarządu; j. archiwizowaniem tabel kursów walutowych. 4. Zespół księgowości i rozliczeń będący komórką zarządzającą ryzykiem walutowym, która podlega Członkowi Zarządu ds. finansowych wykonujący zadania związane z: a. zarządzanie ryzykiem walutowym; b. zarządzanie rachunkami walutowymi nostro Banku w Banku Zrzeszającym; c. obsługę transakcji walutowych; d. przestrzeganie limitów w zakresie ryzyka walutowego; e. lokowanie nadwyżek środków walutowych; f. wyliczanie bieżącej pozycji walutowej Banku; g. utrzymywanie pozycji walutowej Banku na poziomie zgodnym z obowiązującymi limitami; h. ustalanie kursów walut (tabele kursowe); i. ustalanie kursów negocjowanych; j. przestrzeganie limitów związanych z kupnem lub sprzedażą walut obcych zawartych przez upoważnionych pracowników. 5. Komórka księgowa odpowiada za ewidencjonowanie i rozliczanie transakcji walutowych. Szczegółowe informacje z procesu zarządzania ryzykiem walutowym zawierały wewnętrzne unormowania. Ryzyko płynności Celem strategicznym w zakresie ryzyka płynności jest: 1. zapewnienie finansowania aktywów i terminowego wykonywania zobowiązań w toku normalnej działalności Banku lub w innych warunkach, które można przewidzieć, bez konieczności poniesienia straty; 2. zapobieganie powstania sytuacji kryzysowej, zwłaszcza z powodu czynników wewnątrzbankowych oraz posiadanie aktualnego i skutecznego planu awaryjnego na wypadek wystąpienia takiej sytuacji; 3. utrzymywanie przez Bank aktywów nieobciążonych na minimalnym poziomie stanowiącym zabezpieczenie na wypadek zrealizowania się scenariuszy warunków skrajnych płynności w horyzoncie przeżycia wynoszącym 30 dni. Za obszar ryzyka płynności w Banku odpowiadają: 1. Członek Zarządu ds. finansowo-księgowych w zakresie nadzoru nad zarządzaniem ryzykiem płynności; 12

13 2. Prezes Zarządu w zakresie nadzoru nad pomiarem i monitorowaniem ryzyka płynności. W procesie zarządzania ryzykiem płynności w Banku uczestniczą: 1. Rada Nadzorcza która: a. w ramach pełnionego nadzoru dokonuje okresowej oceny i nadzoruje wszystkie aspekty polityki zarządzania ryzykiem płynności w Banku; b. zatwierdza cele strategiczne w zarządzaniu ryzykiem płynności, zawarte w obowiązującej w Banku strategii zarządzania ryzykiem; c. ocenia adekwatność i skuteczność systemu zarządzania ryzykiem płynności na podstawie okresowej, syntetycznej informacji na temat poziomu ryzyka, na jakie narażony jest Bank; d. zatwierdzanie scenariuszowych planów awaryjnych płynności. 2. Zarząd: a. zapewnia skuteczne działanie systemu zarządzania ryzykiem płynności; b. zatwierdza zasady zarządzania ryzykiem płynności; c. wyznacza osoby odpowiedzialne za opracowanie, wprowadzenie i aktualizację zasad zarządzania ryzykiem płynności; d. odpowiada za utrzymanie ryzyka płynności na poziomie nie przekraczającym poziomu akceptowalnego przez Radę Nadzorczą wyrażonego apetytem i tolerancją na ryzyko. 3. Komórka ds. ryzyk bankowych będąca komórką monitorującą ryzyko płynności, która podlega Prezesowi Zarządu, wykonuje zadania związane z: a. okresowym weryfikowaniem i aktualizowaniem procedury dotyczącej ryzyka płynności oraz przygotowywaniem propozycji zmian procedury dla Zarządu, w tym weryfikowaniem i aktualizowaniem metod pomiaru ryzyka płynności oraz poziomu limitów; b. zgłaszaniem potrzeby zmian w polityce płynnościowej Banku; c. zapewnieniem zgodności procedury dotyczącej ryzyka płynności ze strategią działania Banku i strategią zarządzania ryzykiem; d. proponowaniem wysokości przyjętych limitów; e. dokonywaniem pomiaru i monitorowaniem poziomu ryzyka, w tym płynności średnio i długoterminowej, przeprowadzaniem testów warunków skrajnych, pogłębioną analizą płynności długoterminowej; f. analizą wskaźników służących ocenie poziomu ryzyka płynności; g. monitorowaniem stopnia wykorzystania limitów; h. oceną poziomu ryzyka płynności; i. wyznaczaniem nadzorczych miar płynności oraz wskaźników LCR i wewnętrznego NSFR; j. oceną nowych produktów bankowych w zakresie potencjalnego wpływu na 13

14 ryzyko płynności; k. opracowywaniem scenariuszy sytuacji kryzysowych; l. opracowaniem propozycji rekomendacji wydawanych przez Zarząd Banku dla komórki zarządzającej mającej na celu właściwe kształtowanie poziomu ryzyka płynności Banku; m. sporządzaniem raportów dla Zarządu i Rady Nadzorczej. 3. Zespół księgowości i rozliczeń bankowych będący komórką zarządzającą ryzykiem płynności, która podlega członkowi Zarządu ds. finansowych, wykonujący zadania związane z: a. okresowym weryfikowaniem i aktualizowaniem niniejszej procedury oraz przygotowywaniem propozycji zmian procedury dla Zarządu, w zakresie zarządzania płynnością dzienną, bieżącą i krótkoterminową; b. optymalnym zarządzaniem środkami Banku oraz wywiązywaniem się Banku z zawartych umów, w tym zagospodarowywaniem nadwyżek środków. 4. Pozostałe komórki lub osoby odpowiedzialne za: a. kontrolę i utrzymywanie limitów kasowych; b. sporządzanie wykazu kredytów do ewentualnej odsprzedaży na potrzeby Planu awaryjnego; c. przekazywanie do komórki zarządzającej informacji niezbędnych do sporządzania prognozy przepływów pieniężnych. Zadania związane z zarządzaniem płynnością krótkoterminową realizuje komórka zarządzająca Banku. W ramach zarządzania płynnością krótkoterminową Bank wyróżnia: 1. zarządzanie stanem gotówki w kasach i skarbcu; 2. zarządzanie stanem środków na rachunku bieżącym Banku. Zarządzanie stanem gotówki w kasach i skarbcu oraz stanem środków na rachunku bieżącym składa się na zarządzanie płynnością dzienną. Zadania realizowane przez komórkę zarządzającą, dotyczą kształtowania poziomu płynności średnio i długoterminowej w przypadkach, w których dotyczą lokowania nadwyżek środków w instrumenty o terminach płatności powyżej 30 dni. Na proces zarządzania płynnością średnio i długoterminową głównie składają się: 1. lokowanie nadwyżek środków przez komórkę zarządzającą na okresy płatności dłuższe od 30 dni; 2. podejmowane przez Zarząd Banku decyzje dotyczące charakterystyki poszczególnych produktów kredytowych i depozytowych w zakresie terminów płatności tych produktów; 3. podejmowane przez Zarząd Banku decyzje dotyczące inwestycji kapitałowych lub dotyczące zakupu składników majątku trwałego; 4. pomiar płynności średnio- i długoterminowej. 14

15 Szczegółowe metody zarządzania ryzykiem zostały opracowane w stosownych unormowaniach. Ryzyko stopy procentowej Celem strategicznym w zakresie ryzyka stopy procentowej jest: 1. optymalizacja wyniku odsetkowego w warunkach zmienności rynkowych stóp procentowych; 2. ograniczanie negatywnego wpływu zmian stóp procentowych poprzez doskonalenie narzędzi pomiaru i odpowiednie kształtowanie struktury aktywów i pasywów wrażliwych na zmiany stóp procentowych; 3. utrzymywanie poziomu ryzyka w ramach ustanowionych limitów opisanych w wewnętrznej procedurze dotyczącej zasad zarządzania ryzykiem stopy procentowej. Rada Nadzorcza w ramach pełnionego nadzoru właścicielskiego dokonuje okresowej oceny kluczowych aspektów zarządzania ryzykiem stopy procentowej w Banku, w tym zgodności prowadzonej polityki z obowiązującą strategią oraz planem finansowym. Ponadto: Zarząd odpowiada za: 1. skuteczność systemu zarządzania ryzykiem stopy procentowej; 2. nadzór nad kształtowaniem pozycji bilansowych wrażliwych na zmiany stóp procentowych Banku; 3. ocenę bieżącego i planowanego poziomu ryzyka stopy procentowej Banku; 4. zadania związane z kształtowaniem pozycji bilansowych wrażliwych na zmiany stóp procentowych Banku, w zakresie: ustalania oprocentowania produktów, przyjmowania depozytów, udzielania kredytów, składania depozytów w Banku Zrzeszającym, ustalania indywidualnego oprocentowania produktów. Nadzór nad identyfikowaniem, pomiarem, monitorowaniem i kontrolą ryzyka stopy procentowej w Banku sprawuje Członek Zarządu ds. finansowych. Komórka monitorująca ryzyko stopy procentowej odpowiada za: 1. zadania związane z identyfikowaniem, pomiarem, monitorowaniem i kontrolowaniem poziomu ryzyka stopy procentowej w Banku oraz związane z kontrolą zależności pomiędzy ryzykiem stopy procentowej a innymi ryzykami bankowymi; 2. opracowanie metodologii pomiaru i oceny ryzyka stopy procentowej oraz jej okresową weryfikację; 3. gromadzenie danych będących podstawą do analizy ryzyka stopy procentowej; 4. pomiar ryzyka stopy procentowej; 5. opracowanie systemu limitów wewnętrznych w zakresie zarządzania ryzykiem stopy procentowej oraz okresowe weryfikowanie adekwatności ustanowionych limitów; 15

16 6. monitorowanie przestrzegania akceptowanego poziomu ryzyka stopy procentowej (kontrola przestrzegania limitów); 7. ocenę nowych produktów bankowych w zakresie potencjalnego wpływu na ryzyko stopy procentowej; 8. opracowywanie scenariuszy sytuacji kryzysowych w zakresie poziomu rynkowych stóp procentowych oraz badanie scenariuszy skrajnych warunków; 9. śledzenie marży odsetkowej Banku oraz spreadu (różnicy pomiędzy oprocentowaniem aktywów i pasywów); 10. wydawanie rekomendacji mających na celu właściwe kształtowanie poziomu ryzyka stopy procentowej Banku; 11. sporządzanie raportów dotyczących ryzyka stopy procentowej; 12. przedkładanie raportów z zakresu oceny ryzyka stopy procentowej dla Zarządu i Rady Nadzorczej; 13. okresową ocenę obowiązujących w Banku zasad oraz proponowanie ewentualnych zmian. Szczegółowe metody zarządzania ryzykiem zostały opracowane w stosownych unormowaniach. Ryzyko kapitałowe Długoterminowym celem w zakresie ryzyka kapitałowego jest: 1. dążenie do zapewnienia odpowiedniej struktury oraz systematycznego wzrostu funduszy własnych, adekwatnych do skali i rodzaju prowadzonej działalności; 2. ograniczenie wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko do rodzajów ryzyka przewidzianych przez przepisy prawa przy założeniu braku prowadzenia działalności handlowej; 3. posiadanie minimalnej wielkości łącznego współczynnika kapitałowego na poziomie 12,5%; 4. posiadanie minimalnej wielkości współczynnika kapitału Tier I na poziomie 9%; 5. posiadanie minimalnej wielkości współczynnika kapitału podstawowego Tier I na poziomie 6%; 6. obciążenie kapitałem wewnętrznym funduszy własnych na maksymalnym poziomie 85%; tym samym posiadanie wewnętrznego współczynnika kapitałowego na minimalnym poziomie 12%; 7. dążenie do takiej struktury funduszy Tier I, aby kapitał zasobowy i rezerwowy stanowił 91-98% funduszy Tier I; 8. dywersyfikacja funduszu udziałowego poprzez uzyskanie takiej struktury funduszu udziałowego, aby suma znaczących pakietów udziałów, czyli 16

17 pakietów przekraczających 2% funduszu udziałowego, nie przekroczyła 30% funduszu udziałowego Banku; 9. przekazywanie na fundusze własne minimum 80% nadwyżki bilansowej; 10. dążenie do uzyskania zaangażowania kapitałowego w Banku Zrzeszającym na poziomie minimum 8% funduszy własnych Banku; 11. ograniczenie jednostkowego zaangażowania kapitałowego w instytucjach finansowych, bankach krajowych, zakładach ubezpieczeń i zakładach reasekuracji w tym w Banku Zrzeszającym w taki sposób, aby umniejszenie funduszy własnych Banku z tego tytułu nie stanowiło zagrożenia dla celów określonych w pkt 3-5; 12. utrzymywanie minimalnej wielkości wskaźnika dźwigni finansowej na poziomie 3,5%. Zakres odpowiedzialności oraz zadania poszczególnych jednostek i komórek organizacyjnych Banku w procesie zarządzania ryzykiem kapitałowym: 1. Rada Nadzorcza: a. zatwierdza procedury wewnętrzne Banku dotyczące procesu zarządzania i planowania kapitałowego, w tym szacowania kapitału wewnętrznego; b. sprawuje nadzór nad zgodnością polityki Banku w zakresie podejmowania decyzji ze strategią zarządzania i planowania kapitałowego; c. ocenia, czy działania Zarządu w zakresie zarządzania kapitałowego są skuteczne i zgodne z polityką Rady. 2. Zarząd: a. odpowiada za opracowanie, wprowadzenie oraz aktualizację procedury w zakresie zarządzania i planowania kapitałowego, w tym wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i szacowania kapitału wewnętrznego; b. wprowadza podział realizowanych w Banku zadań w zakresie zarządzania ryzykiem kapitałowym; c. przekazuje Radzie Nadzorczej Banku okresową informację na temat wielkości funduszy własnych oraz wielkości wymogów kapitałowych przypadających na istotne rodzaje ryzyka; d. podejmuje czynności mające na celu zapewnienie zgodności działania Banku z obowiązującymi przepisami prawa, w tym zapewnienie odpowiedniej wielkości funduszy własnych do skali działania Banku i ponoszonego ryzyka. 3. Komórka ds. ryzyk bankowych: a. monitoruje poziom funduszy własnych, identyfikuje potrzeby kapitałowe; b. ocenia stopień pokrycia funduszami różnych rodzajów ryzyka bankowego; c. wskazuje na rozwiązania zmierzające do efektywnego wykorzystania funduszy własnych; d. ocenia skalę zapotrzebowania Banku na zwiększenie funduszy własnych; 17

18 e. wskazuje na sposoby ograniczania ryzyka w przypadku pojawienia się zagrożeń związanych z brakiem adekwatności kapitałowej Banku; f. opracowuje sprawozdania z zakresu kapitału wewnętrznego i poziomu wewnętrznego współczynnika kapitałowego; g. monitoruje poziom adekwatności kapitałowej; h. gromadzi dane finansowe, potrzebne do monitorowania adekwatności kapitałowej Banku; i. opracowuje sprawozdania z zakresu łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i poziomów współczynników kapitałowych; j. może wnosić propozycje zmian do procedur wyznaczania łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko i szacowania kapitału wewnętrznego, w wypadku zaistnienia sytuacji specyficznej, której dotychczasowe procedury nie obejmowały. Ryzyko braku zgodności Zarządzanie ryzykiem braku zgodności oznacza: 1. efektywne przeciwdziałanie możliwościom wystąpienia naruszeń przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych przez Bank standardów postępowania; 2. sprawne i skuteczne podejmowanie działań naprawczych w sytuacji zidentyfikowania braku zgodności; 3. dążenie do zgodności regulacji wewnętrznych Banku z przepisami zewnętrznymi; 4. dążenie i dbałość o: a. wizerunek zewnętrzny Banku rozumianego jako instytucja zaufania publicznego, b. pozytywny odbiór Banku przez klientów, c. przejrzystość działań Banku wobec klientów, d. stworzenie kadry pracowniczej identyfikującej się z Bankiem, dobrze zorganizowanej wewnętrznie dla realizacji wspólnych celów wytyczonych przez Bank. Za całość koordynacji procesu zarządzania w Banku ryzykiem braku zgodności, jak też za nadzór nad działaniami komórki ds. ryzyka bankowego odpowiada Prezes Zarządu. W procesie zarządzania ryzykiem braku zgodności w Banku uczestniczą: 1. Rada Nadzorcza która: a. odpowiada za nadzorowanie zarządzania ryzykiem braku zgodności; 18

19 b. zatwierdza cele strategiczne w zakresie ryzyka braku zgodności zawarte w strategii zarządzania ryzykiem; c. zatwierdza założenia polityki zgodności Banku oraz zasady zarządzania ryzykiem braku zgodności; d. przynajmniej raz w roku ocenia stopień efektywności zarządzania ryzykiem braku zgodności. 2. Zarząd: a. odpowiada za efektywne zarządzanie ryzykiem braku zgodności; b. odpowiada za opracowanie polityki zgodności oraz zasad zarządzania ryzykiem braku zgodności; c. zapewnia przestrzeganie określonych w obowiązującej w Banku strategii zarządzania ryzykiem celów strategicznych w zakresie zgodności oraz przestrzeganie zasad zarządzania ryzykiem braku zgodności; d. dwa razy w roku składa Radzie Nadzorczej raport w sprawie poziomu ryzyka braku zgodności; e. wprowadza, odpowiednią do skali działania Banku, organizację procesu zarządzania ryzykiem braku zgodności, w tym w szczególności ustanawia odpowiednią komórkę lub wskazuje osobę realizującą w sposób efektywny zadania związane z ryzykiem braku zgodności, dbając jednocześnie o zapewnienie tej komórce odpowiedniego stopnia niezależności. 3. Komórka ds. ryzyka bankowego: a. wspiera Zarząd w zakresie efektywnego zarządzania ryzykiem braku zgodności, w tym doradza Zarządowi w sprawach obowiązujących Bank przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych przez Bank standardów postępowania; b. prowadzi rejestr naruszeń compliance; c. sporządza na potrzeby Zarządu dwa razy w roku informacje dotyczące stopnia efektywności zarządzania ryzykiem braku zgodności; d. przedstawia Zarządowi propozycje działań, które będą miały na celu minimalizowanie powstałego ryzyka braku zgodności i ograniczanie występowania takich naruszeń przepisów prawa i norm postępowania w przyszłości; e. na bieżąco informuje Zarząd Banku o przypadkach występowania naruszeń compliance; f. opiniuje nowe produkty lub procesy pod kątem ryzyka ewentualnego wystąpienia naruszeń compliance. 4. Komórka/osoba ds. obsługi prawnej: a. monitoruje na bieżąco zmiany w zewnętrznych przepisach prawa; b. w miarę potrzeb sporządza opinie prawne lub interpretacje. 19

20 Szczegółowe informacje procesu zarządzania ryzykiem braku zgodności zawierały stosowne unormowania. 2) Struktura i organizacja komórki monitorującej ryzyka W strukturze organizacyjnej Banku funkcjonuje od 2008 roku komórka do spraw ryzyk bankowych. Komórka podlega bezpośrednio Zarządowi Banku. Podstawowe zadania i obowiązki opisane zostały w Regulaminie organizacyjnym Banku Spółdzielczego w Chojnie. Na dzień roku obejmowała ona swoim zakresem działania monitorowanie następujących ryzyk: 1. kredytowego, w tym koncentracji, 2. walutowego, 3. stopy procentowej, 4. operacyjnego, 5. płynności, 6. kapitałowego, 7. braku zgodności. 3) Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka W stosunku do istotnych ryzyk opracowane zostały metody ich pomiaru oraz system raportowania. Podstawę monitorowania procesu zarządzania ryzykiem w Banku stanowi formalnie ustanowiony system informacji zarządczej. System sprawozdawczości zarządczej dostarcza informacji na temat: 1. rodzajów i wielkości ryzyka w działalności Banku; 2. profilu ryzyka; 3. stopnia wykorzystania limitów wewnętrznych; 4. wyników testów warunków skrajnych; 5. skutków decyzji w zakresie zarządzania ryzykiem. Monitorowanie ryzyka odbywa się z częstotliwością umożliwiającą dostarczenie informacji o zmianach profilu ryzyka Banku. Zakres oraz szczegółowość sprawozdań wewnętrznych są dostosowane do rodzaju raportowanego ryzyka oraz odbiorców informacji. Rzetelność, dokładność oraz aktualność dostarczanych informacji zapewnia wprowadzony w Banku system kontroli wewnętrznej. Szczegółowy obieg informacji określony jest w Systemie informacji zarządczej w Banku Spółdzielczym w Chojnie, który definiuje także częstotliwość i terminy sporządzania raportów. Ryzyko kredytowe 20

21 Badanie ryzyka kredytowego w ramach pojedynczej transakcji kredytowej obejmowało m.in. monitorowanie ekspozycji kredytowej pod względem terminowości spłat i sytuacji ekonomiczno-finansowej. W ramach portfela kredytowego badanie obejmowało przeprowadzanie testów warunków skrajnych oraz analizę m.in.: 1. dynamiki i struktury portfela kredytowego z uwzględnieniem zobowiązań pozabilansowych i ekspozycji kredytowych zagrożonych; 2. poziomu oraz dynamiki ekspozycji wynikających z zaangażowań wobec podmiotów, o których mowa w art. 79a Ustawy Pb; 3. największego zaangażowania Banku w odniesieniu do limitów koncentracji, określonych w CRR; 4. oceny realizacji limitów zaangażowań; 5. informacji o największych podmiotach w portfelu kredytowym. Raporty były sporządzane miesięcznie, kwartalnie oraz rocznie. Ryzyko płynności Zakres pomiaru ryzyka płynności obejmował m.in. przeprowadzanie testów warunków skrajnych, ocenę struktury, trendów i stabilności źródeł finansowania działalności Banku, wyznaczanie osadu na depozytach, określenie limitów niedopasowania luki, badanie zrywalności oraz koncentracji depozytów, wyliczanie nadzorczych norm płynności oraz wskaźnika LCR. Wskaźnik LCR oraz nadzorcze normy płynności były wyliczane codziennie, raportowanie z zakresu ryzyka płynności odbywało się miesięcznie oraz kwartalnie. Ryzyko stopy procentowej Do pomiaru ryzyka stosowany był system limitów oraz metoda luki przeszacowania, badany był wpływ zmian dochodu odsetkowego na wynik finansowy oraz, w przypadku zmian stóp procentowych, optymalne i akceptowalne kształtowanie pozycji aktywów i pasywów. Raportowanie odbywało się miesięcznie oraz kwartalnie. Ryzyko walutowe Pomiar ryzyka odbywał się poprzez przeprowadzanie testów warunków skrajnych oraz codzienne ustalanie pozycji walutowej dla Banku. Działalność walutowa Banku prowadzona była w niewielkim zakresie. Raportowanie odbywało się w okresach miesięcznych. Ryzyko operacyjne Podstawowym narzędziem pomiaru ryzyka była jego kwantyfikacja. Bank dokonywał oceny prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia operacyjnego oraz 21

22 szacował skutki ekonomiczne uwzględniając przyjęte mechanizmy kontrolne. Pomiar przeprowadzany był w oparciu o wyniki samooceny, analizę incydentów ryzyka operacyjnego, wskaźniki KRI, wyniki kontroli wewnętrznej oraz audytu wewnętrznego. Raportowanie odbywało się w okresach półrocznych. Ryzyko kapitałowe W ramach ryzyka kapitałowego badanie obejmowało m.in. analizę: 1. poziomu, struktury i zmian w funduszach własnych; 2. poziomu uznanego kapitału; 3. poziomu i zmian współczynników kapitałowych, w tym struktury i zmian w aktywach ważonych ryzykiem; 4. poziomu i struktury kapitału wewnętrznego; 5. wyników testów warunków skrajnych; 6. realizacji przyjętych limitów alokacji; 7. realizacji planu kapitałowego. Raportowanie odbywało się w okresach kwartalnych. Ryzyko braku zgodności Zakres pomiaru ryzyka braku zgodności obejmował: 1. zidentyfikowane ryzyka braku zgodności wraz z ich oceną oraz rekomendowanymi mechanizmami kontrolowania i ograniczania ryzyka, w tym informacje o zmianie profilu ryzyka; 2. podsumowanie wszystkich naruszeń compliance, które wystąpiły w okresie objętym raportem; 3. ocenę skutków rekomendowanych środków naprawczych, które były wydawane na bieżąco lub zawarte w poprzednim raporcie. Raporty o ryzyku braku zgodności dla Zarządu i Rady Nadzorczej sporządzane są dwa razy w roku po zakończeniu półrocza. 4) Zasady polityki stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka oraz strategie i procesy monitorowania skuteczności zabezpieczeń i metod ograniczania ryzyka Bank wprowadził odpowiednie do skali działalności limity wewnętrzne ograniczające stopień koncentracji poszczególnych zabezpieczeń oraz poziom ryzyka występującego w poszczególnych obszarach działania Banku. Stosowane w Banku metody do pomiaru ryzyka mają głównie charakter ekspercki. Bank ogranicza ryzyko związane ze stosowanymi metodami pomiaru poprzez: 22

23 1. wdrożenie metod pomiaru, wskazanie komórek odpowiedzialnych za aktualizację i badanie poprawności działania metod pomiaru; 2. aktualizację metod pomiaru, która odbywa się na ogół wraz z aktualizacją procedur wewnętrznych dotyczących zarządzania ryzykiem; 3. sprawdzanie poprawności danych stosowanych w metodach pomiaru, które jest przedmiotem kontroli wewnętrznej. Bank stosował zabezpieczenia i ograniczał występujące ryzyka poprzez: 1. zdefiniowanie poszczególnych ryzyk; 2. wprowadzenie wewnętrznych procedur, które zawierają opisy zarządzania ryzykiem z uwzględnieniem podziału kompetencji (niezależność funkcji pomiaru, monitorowania i kontrolowania ryzyka od działalności operacyjnej) i odpowiedzialności; 3. identyfikację i pomiar ryzyka według opracowanych metod dostosowanych do wielkości oraz charakteru poszczególnych rodzajów ryzyka; 4. wprowadzenie limitów wewnętrznych w wysokościach dostosowanych do skali i złożoności działania Banku. Monitorowanie skuteczności zabezpieczeń i metod ograniczania ryzyka w Banku polegało na: 1. wprowadzeniu systemu sprawozdawczości zarządczej umożliwiającej monitorowanie poziomu ryzyka; 2. sporządzaniu analiz i weryfikacji historycznych danych będących podstawą do określenia wysokości limitów wewnętrznych; 3. wprowadzeniu systemu kontroli wewnętrznej obejmującego mechanizmy kontroli ryzyka, badanie zgodności działania Banku z przepisami prawa i regulacjami wewnętrznymi oraz kontrola wewnętrzna. 5) Ogólny profil ryzyka związanego ze strategią działalności Strategia zarządzania ryzykiem zawiera cele definiujące apetyt na ryzyko Banku, rozumiany jako generalną skłonność do podejmowania przez Bank ryzyka. Cele definiujące apetyt na ryzyko mają charakter wskaźników ilościowych, w tym limitów wewnętrznych. Realizacja apetytu na ryzyko wyrażonego wskaźnikami ilościowymi wg stanu na dzień roku. Nazwa limitu Wysokość limitu Wykonanie Stopień realizacji Ryzyko kredytowe Udział kredytów zagrożonych w portfelu kredytowym Max 5% 3,00% 60,00% Pokrycie rezerwami celowymi należności zagrożonych od podmiotów sektora niefinansowego i instytucji rządowych lub samorządowych Min 30% 22,63% 75,43% 23

24 Nazwa limitu Udział aktywów obciążonych najwyższym ryzykiem kredytowym, tj. portfela kredytów podmiotów niefinansowych w sumie bilansowej powiększonej o zobowiązania pozabilansowe udzielone dotyczące finansowania Udział ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie w portfelu kredytowym Udział zagrożonych ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie w portfelu ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie ogółem Udział detalicznych ekspozycji kredytowych w portfelu kredytowym Udział zagrożonych detalicznych ekspozycji kredytowych w detalicznych ekspozycjach kredytowych ogółem Ryzyko operacyjne Rotacja kadr (liczba osób przyjętych w okresie (półroczu) sprawozdawczym/liczba zatrudnionych na koniec poprzedniego roku kalendarzowego) Rotacja kadr w okresie (liczba osób zwolnionych w okresie (półroczu) sprawozdawczym/liczba zatrudnionych na koniec poprzedniego roku kalendarzowego) Rotacja kadr w okresie (liczba osób odchodzących na własną prośbę w okresie (półroczu) sprawozdawczym/liczba zatrudnionych na koniec poprzedniego roku kalendarzowego) Wysokość limitu Wykonanie Stopień realizacji Max 75% 58,46% 77,94% Max 60% 49,12% 81,87% Max 5% 3,94% 78,85% Max 20% 3,11% 15,56% Max 4% 0,41% 10,28% Max 4% 2,74% 68,49% Max 4% 0,28% 6,94% Max 4% 1,93% 48,14% Otwarte sprawy, w których Bank jest stroną pozwaną Max 2 0 0% Wartość strat banku Max 100 tys. zł 0 0% Dostępność sieci bankomatów 1,5% 0% 0% Zagrożenia ze strony złośliwego oprogramowania 3 0 0% Udział całkowitej pozycji walutowej w funduszach własnych Ryzyko walutowe Ryzyko płynności Max 2% 0,06% 3% Wskaźnik pokrycia płynności (LCR) Min. 56% 320,32% 572% Wewnętrzny wskaźnik NSFR Min 100% 142% 142% Udział depozytów podmiotów niefinansowych i instytucji rządowych oraz samorządowych w pasywach ogółem Ryzyko stopy procentowej Udział kwoty pozycji wrażliwych na zmiany stóp procentowych z terminami przeszacowania powyżej 1 roku w sumie bilansowej Ryzyko kapitałowe Min 80% 86,26% 107,83% Max 5% 0,48% 9,6% 24

25 Nazwa limitu Wysokość limitu Wykonanie Stopień realizacji Łączny współczynnik kapitałowy Min 12,5% 17,58% 140,64% Współczynnik kapitału Tier I Min 9% 17,58% 195,33% Współczynnik kapitału podstawowego Tier I Min 6% 17,58% 293% Udział kapitału wewnętrznego w funduszach własnych Max 85% 58,31% 68,6% Wskaźnik dźwigni finansowej Min 3,5% 10,50% 350% III System zarządzania Zarząd Banku składa się z 3 stanowisk: 1. Prezesa Zarządu, 2. Członka Zarządu ds. finansowych, 3. Członka Zarządu ds. handlowych. Prezesa Zarządu powołuje i odwołuje Rada Nadzorcza w głosowaniu tajnym. Powołanie Prezesa następuje za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego w trybie przewidzianym w ustawie Prawo bankowe. Z wnioskiem o wyrażenie zgody występuje Rada Nadzorcza. Pozostałych członków Zarządu powołuje Rada Nadzorcza na wniosek Prezesa Zarządu. Co najmniej dwóch członków Zarządu, w tym Prezes Zarządu, powinno posiadać kwalifikacje i doświadczenie zawodowe dające rękojmię prowadzenia działalności Banku z zachowaniem bezpieczeństwa wkładów i lokat w nim zgromadzonych oraz pozostawać z Bankiem w stosunku pracy związanym z pełnioną funkcją. Przepływ informacji w zakresie wszystkich ryzyk kierowanych do Zarządu w Banku jest sformalizowany w regulacjach wewnętrznych System informacji zarządczej w Banku Spółdzielczym w Chojnie oraz Ogólnych zasadach sporządzania sprawozdawczości w Banku Spółdzielczym w Chojnie, gdzie określono: częstotliwość, zakres, odbiorców i terminy sporządzania raportów, informacji i sprawozdań. Zakres i częstotliwość raportowania są dostosowane do skali narażenia Banku na ryzyko oraz odpowiedniej zmiany ekspozycji na ryzyko. IV Fundusze własne 1) Fundusze własne Banku wyliczane są zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013. Fundusze obejmują: 1. kapitał Tier I, obejmujący: a. kapitał podstawowy Tier I, na który składają się: 25

26 wpłacony fundusz udziałowy, z zastosowaniem korekt okresu przejściowego wynikającego z wprowadzenia dyrektywy CRR, wyliczanych na podstawie następujących zasad: 1) podstawą obliczeń do wyznaczenia podstawy amortyzacji jest lista udziałowców oraz kwota opłaconych przez nich udziałów według stanu na r.; 2) kwota, o której mowa w pkt 1, jest pomniejszana o wszelkie wypłaty i wyksięgowania udziałów, które miały miejsce w latach ; 3) każdego roku, począwszy od początku 2014 r., podstawa amortyzacji jest umniejszana (amortyzowana) o wartość stanowiącą iloczyn podstawy amortyzacji oraz ustalonej przez KNF stawki amortyzacji wynoszącej w kolejnych latach odpowiednio: 20% w 2014 r., po 10% od 2015 r. do 2021 r. oraz jednorazowo 10% na koniec 2021 r.; 4) jeżeli w kolejnych - po roku latach miały miejsce dalsze pomniejszenia podstawy amortyzacji, to za każdym razem, ustalana jest nowa podstawa amortyzacji poprzez odjęcie od podstawy amortyzacji wyznaczonej zgodnie z pkt 1 2 kwoty tych pomniejszeń; nowa podstawa amortyzacji obowiązuje od daty dokonanego pomniejszenia; 5) Bank do umniejszania stosuje amortyzację dzienną; zysk w trakcie zatwierdzania oraz zysk netto bieżącego okresu sprawozdawczego, obliczone zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości, pomniejszone o wszelkie przewidywane obciążenia i dywidendy, w kwotach nie większych niż kwoty zysku zweryfikowane przez biegłych rewidentów, po uzyskaniu zgody właściwego organu, niepodzielony zysk z lat ubiegłych, po uzyskaniu zgody właściwego organu, w ramach skumulowanych, innych całkowitych dochodów: fundusz z aktualizacji wyceny majątku trwałego, kapitał rezerwowy, w ramach innych przejściowych korekt kapitału podstawowego Tier I: (ze znakiem minus) 60% funduszu z aktualizacji wyceny majątku trwałego w roku 2015, następnie wg 468 pkt 2 Rozporządzenia CRR; b. pomniejszenia kapitału podstawowego Tier I: wartości niematerialne i prawne wycenione według wartości bilansowej, posiadane przez Bank bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli Bank nie dokonał znacznej inwestycji, 26