Interpelacja 1 nr 3297 do Ministra Rozwoju w sprawie przyjęcia przez Polskę nowego prawa kosmicznego Zgłaszający: Paweł Skutecki, Paweł Szramka

Transkrypt

1 Interpelacja 1 nr 3297 do Ministra Rozwoju w sprawie przyjęcia przez Polskę nowego prawa kosmicznego Zgłaszający: Paweł Skutecki, Paweł Szramka Data wpływu: Postęp naukowo-technologiczny sprawia, że coraz bardziej realne staje się eksploatowanie zasobów naturalnych poza naszą planetą. Liczne państwa, ze Stanami Zjednoczonymi Ameryki na czele wprowadzają lub przygotowują się do wprowadzenia regulacji prawnych dających możliwość prowadzenia eksploatacji ciał kosmicznych (np. asteroidy) i nabywania praw do wydobytych tam surowców naturalnych. Z przykrością stwierdzamy, że Polska znajduje się poza głównym nurtem działań regulacyjnych w tym zakresie, a działania legislacyjne prowadzone przez rząd są niewystarczające. Projekt ustawy o Krajowym Rejestrze Obiektów Kosmicznych nie zakłada bowiem możliwości prowadzenie eksploatacji górniczej i komercyjnej obiektów NEO (Near Earth Objects). Zdajemy sobie sprawę, że Polska nie posiada rozwiniętych technologii pozwalających na eksploatację przestrzeni kosmicznej, jednak nasz kraj może stać się dogodnym miejscem do inwestowania przez firmy z całego świata zainteresowanych eksploracją kosmosu. Może tak się stać jeśli jako pierwsi lub jedni z pierwszych wprowadzimy dogodne prawo górnictwa kosmicznego, którego potencjał gospodarczy przewyższa swą wartością wszystkie działy gospodarki Rzeczypospolitej Polskiej łącznie. Stąd nasze pytania do Pana Ministra: 1. Czy przewiduje Pan w najbliższym czasie podjęcie zadań zmierzających do niezwłocznego uregulowania kwestii górnictwa kosmicznego? Jeśli nie, to dlaczego? Jeśli tak, to kiedy możemy spodziewać się projektu ustawy? 2. Czy dysponuje Pan dokumentacją dającą obraz gospodarczego potencjału górniczej eksploracji kosmosu? Z poważaniem, 1 Tekst interpelacji opublikowano na stronie internetowej Sejmu RP, r.). (dostęp

2 Odpowiedź 2 na interpelację nr 3297 w sprawie przyjęcia przez Polskę nowego prawa kosmicznego Odpowiadający: podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju Adam Hamryszczak Warszawa, Szanowny Panie Marszałku, w odpowiedzi na interpelację nr 3297 Pana Posła Pawła Skuteckiego oraz Pana Posła Pawła Szramki w sprawie przyjęcia przez Polskę nowego prawa kosmicznego, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień. Uprzejmie informuję, iż Ministerstwo Rozwoju docenia rosnącą rolę górnictwa kosmicznego na świecie oraz monitoruje na bieżąco tendencje światowe związane z potencjalnymi możliwościami eksploatowania zasobów naturalnych poza nasza planetą. W opinii Ministerstwa Rozwoju pierwszym krokiem stanowiącym przygotowanie do wprowadzenia regulacji prawnych umożliwiających prowadzenie eksploatacji ciał kosmicznych jest opracowanie i wejście w życie ustawy o Krajowym Rejestrze Obiektów Kosmicznych (dalej: ustawa o KROK). Projektowana ustawa o KROK będzie realizować postanowienia Układu o zasadach działalności państw w zakresie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej łącznie z Księżycem i innymi ciałami, Konwencji międzynarodowej o odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez obiekty kosmiczne oraz Konwencji o rejestracji obiektów wypuszczonych w przestrzeń kosmiczną, których stroną jest Polska. Traktaty te zakładają konieczność uregulowania w prawie krajowym następujących kwestii: zasad wyrażania zgody na działalność w przestrzeni kosmicznej przez podmioty krajowe, wyznaczenia organu odpowiedzialnego za nadzór nad tego rodzaju działalnością, 2 Tekst odpowiedzi na interpelację opublikowano na stronie internetowej Sejmu RP, (dostęp r.). 2

3 zasad prowadzenia krajowego rejestru obiektów kosmicznych (oraz konieczność każdorazowego notyfikowania tych informacji Sekretarzowi Generalnemu Narodów Zjednoczonych), zagadnień dotyczących odpowiedzialności państwa oraz kwestii odszkodowawczych. Projektowana ustawa będzie przede wszystkim podstawą prawną utworzenia i funkcjonowania Krajowego Rejestru Obiektów Kosmicznych. Celem rejestru będzie ewidencjonowanie obiektów kosmicznych, które rozpoczynają swoją działalność w przestrzeni kosmicznej lub zmieniają właściciela w trakcie działalności kosmicznej na podmiot publiczny lub prywatny znajdujący się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Ponadto informacje zawarte w rejestrze będą podstawą do uznania Rzeczpospolitej Polskiej za państwo wypuszczające i rejestrujące, a co za tym idzie odpowiedzialności Rzeczpospolitej Polskiej za ewentualne szkody wyrządzonej przez te obiekty. Ustawa będzie również regulować kwestie odpowiedzialności skarbu państwa za ewentualne szkody spowodowane prowadzeniem działalności kosmicznej. Zgodnie z obowiązującym prawem międzynarodowym Rzeczpospolita Polska jako państwo wypuszczające i państwo rejestracji ponosi odpowiedzialność międzynarodową za działalność w przestrzeni kosmicznej podmiotów, które zarejestrowały swoje obiekty w Krajowym Rejestrze Obiektów Kosmicznych. Biorąc pod uwagę wstępny etap prac związanych z realizacją działań w obszarze górnictwa kosmicznego oraz fakt, iż obecnie nie został opracowany dokument określający jego dokładny potencjał, w opinii Ministerstwa Rozwoju obowiązujące regulacje prawne dotyczące polityki kosmicznej wydają się w pełni wystarczające. Na chwilę obecną jedynie Stany Zjednoczone przyjęły ustawę dotyczącą górnictwa kosmicznego. W 2015 roku Senat USA uchwalił ustawę regulującą kwestie własności materiałów wydobywanych z planetoid: H.R U.S. Commercial Space Launch Competitiveness Act. Jeden z jej punktów dotyczy kwestii eksploracji surowców naturalnych w kosmosie. Jednocześnie, Ministerstwo Rozwoju pozostaje w kontakcie z polskimi podmiotami posiadającymi potencjał w zakresie górnictwa kosmicznego oraz wspiera ich starania dotyczące włączenia się w inicjatywę zainicjowaną przez rząd Luksemburga w odniesieniu do zmiany prawa międzynarodowego w ten sposób, aby dawało ono możliwość nabywania prawa własności do surowców naturalnych asteroid. Rząd Luksemburga zaprosił inne kraje 3

4 do tworzenia międzynarodowej ramy technologicznej i biznesowej na rzecz gospodarczego wykorzystania zasobów z asteroidów. Należy również podkreślić, że Ministerstwo Rozwoju we współpracy z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości oraz Ambasadą Polski w Luksemburgu aktywnie wspierają nawiązywanie bezpośrednich kontaktów i realizację wspólnych projektów przez firmy polskie i luksemburskie. W dniu 27 marca 2014 r. polskie i luksemburskie przedsiębiorstwa zaangażowane w projekty Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) miały okazję do zaprezentowania się i nawiązania kontaktów podczas Poland-Luxembourg Space Industry Day, organizowanego przy ścisłej współpracy z agencją Luxinnovation, luksemburskim Space Cluster, d. Ministerstwem Gospodarki Polski i Luksemburga oraz Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). Głównym celem spotkania, w którym wzięło udział ponad 65 ekspertów i przedstawicieli przedsiębiorstw z Polski i Luksemburga, było wzajemne zapoznanie się z działalnością polskich i luksemburskich przedsiębiorstw działających w sektorze kosmicznym i nawiązanie pierwszych relacji w celu rozpoczęcia dwustronnych projektów. W dniu 8 maja 2014 w Warszawie odbyło się Polsko-Luksemburskie Forum Biznesowo Finansowe. Współorganizatorami Forum były: Izba Handlowa Wielkiego Księstwa Luksemburga, Luxemburg for Business & Luxemburg for Finance, Krajowa Izba Gospodarcza oraz Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych. W Forum wzięła udział kilkudziesięciu osobowa delegacja luksemburskich przedsiębiorców, instytucji i organizacji gospodarczych oraz ponad 100 polskich przedsiębiorców. Polscy i luksemburscy uczestnicy Forum mogli śledzić dyskusje panelowe na temat możliwości współpracy bilateralnej w obszarze: usług finansowych, ubezpieczeń, logistyki, technologii kosmicznej oraz czystych technologii. Ponadto, Ambasada Polski w Luksemburgu wspiera obecnie podejmowane przez środowisko związane z górnictwem kosmicznym inicjatywy w tym zakresie. Uprzejmie informuję, iż polskie firmy i jednostki naukowe z branży kosmicznej posiadają kompetencje w zakresie górnictwa kosmicznego. Aktualnie dostępne technologie nie umożliwiają jeszcze rozwinięcia kompletnego procesu wydobycia i transportu zasobów, a jedynie skupiają się na ich mapowaniu i próbkowaniu. Kompetencje te z biegiem czasu 4

5 powinny jednak być wzmacniane, miedzy innymi poprzez uczestnictwo Polski w programach opcjonalnych ESA umożliwiających udoskonalanie już istniejących i rozwijanie nowych technologii np. z zakresu robotyki czy systemów autonomicznych. Planowane jest, aby te tematy stanowiły jeden z elementów tworzonej strategii sektora kosmicznego. Opracowanie dokumentu, dla którego przyjęta została robocza nazwa Narodowa Strategia Kosmiczna winno swym zakresem wskazywać na główne kierunki działań prowadzące do rozwoju branży kosmicznej w Polsce. Strategia kosmiczna będzie stanowić część Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, która precyzuje działania zarysowane w przyjętym przez Radę Ministrów 16 lutego 2016 r. Planie na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Kwestie związane z górnictwem kosmicznym znalazły również odzwierciedlenie w ramach Programu Ramowego UE Horyzont Horyzont 2020 wspiera przełomowe technologie, nieodzowne do umacniania innowacji we wszystkich sektorach, w tym w technologiach informacyjnokomunikacyjnych (ICT) i kosmicznych. Kluczowe technologie wspomagające, takie jak zaawansowane technologie produkcyjne i materiały oraz biotechnologia i nanotechnologie, stanowią podstawę nowatorskich produktów: smartfonów, pojemnych baterii, lekkich pojazdów i wielu innych. Z poważaniem, Adam Hamryszczak Podsekretarz Stanu (MTK) 5