KOMISJA EUROPEJSKA. Komisja oparła swoją decyzję na następujących ustaleniach:

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. C(2016) 5152 final Przedmiot: Pomoc państwa/ Polska Pomoc nr SA (2016/N) Dopłaty do składek z tytułu ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich oraz częściowe refinansowanie odszkodowań należnych producentom rolnym z tytułu szkód spowodowanych przez suszę (reasekuracja) Szanowny Panie Ministrze! Komisja Europejska ( Komisja ) pragnie poinformować Polskę, że po przeanalizowaniu informacji dostarczonych przez władze polskie dotyczących programu pomocy państwa, o którym mowa powyżej, Komisja postanowiła nie wnosić żadnych zastrzeżeń w odniesieniu do przedmiotowego programu, ponieważ pomoc ta jest zgodna z rynkiem wewnętrznym zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej ( TFUE ). Komisja oparła swoją decyzję na następujących ustaleniach: 1. PROCEDURA (1) Pismem z dnia 15 kwietnia 2016 r., zarejestrowanym przez Komisję tego samego dnia, Polska powiadomiła Komisję o wyżej wymienionym programie pomocy. Pismem z dnia 19 maja 2016 r. Komisja zwróciła się o udzielenie dodatkowych informacji, które władze polskie przekazały pismem z dnia 14 czerwca 2016 r., zarejestrowanym przez Komisję tego samego dnia. Sz.P. Witold Waszczykowski Ministerstwo Spraw Zagranicznych Al. J. Ch. Szucha 23 PL Warszawa Polska Commission européenne, B-1049 Bruxelles Europese Commissie, B-1049 Brussel Belgia Tel:

2 2. OPIS 2.1. Tytuł (2) Dopłaty do składek z tytułu ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich oraz częściowe refinansowanie odszkodowań należnych producentom rolnym z tytułu szkód spowodowanych przez suszę (reasekuracja) 2.2. Podstawa prawna (3) - ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz.U. z 2005 r. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.); - projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich [dalej projekt ustawy ] Cel (4) Celem zgłoszenia jest zmiana programu pomocy SA (2014/N) Dopłaty do składek z tytułu ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich oraz częściowe refinansowanie odszkodowań należnych producentom rolnym z tytułu szkód spowodowanych przez suszę (reasekuracja). Przedmiotowy program pomocy został zatwierdzony decyzją Komisji C(2015)741 z dnia 17 lutego 2015 r. (5) Ogólnym celem programu jest zachęcenie producentów rolnych do ubezpieczania podstawowych upraw i najważniejszych gatunków zwierząt gospodarskich w Polsce. Planowana zmiana ma w szczególności na celu wspieranie sprzedaży umów ubezpieczenia zawierających pakiety na pokrycie różnych rodzajów ryzyka (tj. ubezpieczeń obejmujących wszystkie rodzaje ryzyka wymienione w podstawie prawnej), a co za tym idzie zwiększenie ochrony ubezpieczeniowej upraw w Polsce Budżet (6) Pierwotny budżet zatwierdzony pod numerem SA (2014/N), wynosił 2,6 mld PLN (około 592,25 mln EUR 1 ). (7) Proponowany całkowity budżet wyniesie 5,5 mld PLN (około 1,25 mld EUR), sfinansowane z budżetu państwa Opis (8) Pierwotny program pomocy SA (2014/N), obowiązujący do dnia 31 grudnia 2020 r., obejmuje pomoc na opłacenie składek ubezpieczeniowych. Zgodnie z tym programem pomoc przyznawana jest w szczególności na składki umów ubezpieczeniowych obejmujących podstawowe uprawy rolne (zboża, kukurydzę, rzepak, rzepik, chmiel, tytoń, warzywa gruntowe, drzewa i krzewy owocowe, truskawki, ziemniaki, buraki cukrowe i rośliny strączkowe). Dopłaty przysługują producentom rolnym w wysokości do 65% składki z tytułu ubezpieczenia, w przypadku określenia przez zakłady ubezpieczeń stawek taryfowych ubezpieczenia nieprzekraczających pewnych progów: 3,5% sumy 1 Kurs wymiany z dnia 20 czerwca 2016 r. 2

3 ubezpieczenia zbóż, kukurydzy, rzepaku jarego, rzepiku, ziemniaków lub buraków cukrowych; 5% sumy ubezpieczenia rzepaku ozimego, warzyw gruntowych, chmielu, tytoniu, drzew i krzewów owocowych, truskawek lub roślin strączkowych. W przypadku gdy stawka taryfowa ubezpieczenia przekracza powyższe wartości procentowe, ale nie przekracza 6% sumy ubezpieczenia upraw rolnych, dopłaty są stosowane odpowiednio do wysokości 3,5% lub 5% sumy ubezpieczenia. Natomiast w przypadku, gdy stawki taryfowe przekraczają 6% sumy ubezpieczenia, pomoc nie jest przyznawana, z wyjątkiem upraw drzew i krzewów owocowych oraz warzyw: w przypadku ustalenia składki ubezpieczenia tych upraw z zastosowaniem stawki taryfowej przekraczającej 6% sumy ubezpieczenia dopłaty do składek producentów rolnych są przyznawane do wysokości stawki taryfowej stanowiącej 5% sumy ubezpieczenia, natomiast pozostałą część składki płaci rolnik. W każdym razie intensywność pomocy nie przekracza 65%. (9) W ramach programu SA (2014/N), uprawy mogą być ubezpieczone od wszystkich rodzajów ryzyka objętych programem (tj. huraganu, powodzi, deszczu nawalnego, gradu, pioruna, obsunięcia się ziemi, lawiny, suszy, ujemnych skutków przezimowania lub przymrozków wiosennych) lub rodzajów ryzyka wybranych przez rolnika, np. najczęściej występujących na danym obszarze. (10) Władze polskie wyjaśniły, że proponowane zmiany obejmują: (a) (b) zwiększenie budżetu do 5,5 mld zł (zob. motyw (7) powyżej), podwyższenie poziomu składek ubezpieczeniowych uprawniającego do dopłat, oraz (c) częściowe uzależnienie składek ubezpieczeniowych od klasy gleby 2. (11) Jak wyjaśniły polskie władze zmiana obecnie obowiązujących stawek taryfowych (3,5%, 5% oraz 6%) związana jest z analizą poziomu wykorzystania dotowanych ubezpieczeń przez producentów rolnych i z problemami zgłaszanymi zarówno przez producentów rolnych, jak i zakłady ubezpieczeń oferujące ubezpieczenia upraw rolnych. (12) Zdaniem polskich władz pogarszające się z roku na rok warunki klimatyczne, mierzone intensywnością i ilością niekorzystnych zjawisk atmosferycznych w Polsce oraz występujące anomalie pogodowe pokazują, że prowadzenie gospodarstwa rolnego bez właściwego ubezpieczenia upraw stało się praktycznie niemożliwe. Mimo to wielu producentów rolnych w Polsce nadal nie wykupuje polisy od następstw ryzyk, które zagrażają prowadzonej przez nich działalności. Wynika to między innymi z relatywnie małego zainteresowania producentów rolnych ubezpieczeniem upraw w związku z wysoką ceną ubezpieczenia (szczególnie w przypadku ubezpieczenia ryzyka suszy), która nie gwarantuje możliwości uzyskania dopłaty z budżetu państwa do składki w związku z przekroczeniem stawki taryfowej 3,5%, 5% oraz 6% sumy ubezpieczenia (zob. motyw (8)). 2 Klasyfikacja gleb użytków rolnych w Polsce obejmuje klasy bonitacyjne I, II, III a, III b, IV a, IV b, V i VI, gdzie klasa V obejmuje gleby słabe, a klasa VI gleby najsłabsze. 3

4 (13) Aktualnie obowiązujące stawki taryfowe za pakiety ryzyka (obejmujące od czterech do dziewięciu rodzajów ryzyka), które zapewniają realną ochronę ubezpieczeniową upraw rolnych, kształtują się na poziomie od 0,47% do 19% w zależności od rodzaju uprawy, jej wrażliwości na określone ryzyko i położenia. (14) W związku z tym władze polskie pragną ulepszyć system ubezpieczeń rolnych i zapewnić szerszy dostęp producentów rolnych do ubezpieczeń upraw rolnych dzięki dotowaniu składek ubezpieczeniowych z budżetu państwa przez podwyższenie poziomu składek, z którymi powiązana jest pomoc. Projekt ustawy faworyzuje zawieranie umów ubezpieczeniowych obejmujących pakiet rodzajów ryzyka, przy czym rolnicy nadal mają możliwość wyboru tylko niektórych rodzajów ryzyka. (15) Zgodnie z projektem ustawy, dopłaty będą przysługiwały producentom rolnym do wysokości 65% składki ubezpieczenia upraw, pod warunkiem że składki ubezpieczeniowe ustalone przez ubezpieczycieli nie przekroczą 9% łącznej sumy ubezpieczenia, lub: (a) w przypadku upraw prowadzonych na użytkach rolnych klasy V 12% sumy ubezpieczenia tych upraw, (b) w przypadku upraw prowadzonych na użytkach rolnych klasy VI 15% sumy ubezpieczenia tych upraw. (16) Projekt ustawy przewiduje wyższe składki na ubezpieczenie upraw prowadzonych na użytkach rolnych klasy V i VI, tj. takich, na których ryzyko strat w zbiorach jest znacznie wyższe, aby zapewnić, by uprawy na tych obszarach również mogły być objęte subsydiowanymi ubezpieczeniami. (17) W przypadku umów ubezpieczeniowych obejmujących pakiety na pokrycie różnych rodzajów ryzyka i przewidujących stawki taryfowe ubezpieczenia upraw, które przekraczają odpowiednio 9%, 12% i 15% sumy ubezpieczenia, dopłaty do składek rolników będą przyznawane do tych odsetek sum ubezpieczenia, a wszelkie nadwyżki będą ponoszone w całości przez rolników. W przypadku umowy ubezpieczenia obejmującej jeden rodzaj ryzyka lub wybrany zestaw rodzajów ryzyka, dopłata nie będzie należna, jeżeli wyżej wymienione stawki składek zostaną przekroczone. (18) Władze polskie potwierdziły, że do programu pomocy SA (2014/N) nie będą wprowadzane żadne inne zmiany. W szczególności niezmienione pozostają intensywność pomocy oraz mechanizm reasekuracji. 3. OCENA 3.1. Istnienie pomocy państwa zastosowanie art. 107 ust. 1 TFUE (19) Aby miał zastosowanie art. 107 ust. 1 TFUE, środek musi zapewniać przedsiębiorstwu korzyść gospodarczą, której nie otrzymałoby w ramach swojej normalnej działalności, pomoc musi być selektywna, korzyść musi zostać przyznana przez państwo lub przy użyciu zasobów państwowych oraz grozić zakłóceniem konkurencji i potencjalnie wpływać na wymianę handlową między państwami członkowskimi. 4

5 (20) Istnienie pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE potwierdzono w decyzji Komisji w sprawie SA (2014/N). Komisja w pełni podtrzymuje tę ocenę Zgodność pomocy z prawem zastosowanie art. 108 ust. 3 TFUE (21) Przedmiotowy program pomocy zgłoszono Komisji w dniu 15 kwietnia 2016 r. Nie był on wcześniej wdrażany. Polska spełniła zatem swój obowiązek wynikający z art. 108 ust. 3 TFUE Zgodność pomocy z rynkiem wewnętrznym Zastosowanie art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE (22) Zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. c) pomoc może zostać uznana za zgodną z rynkiem wewnętrznym, jeśli jest przeznaczona na ułatwianie rozwoju niektórych działań gospodarczych lub niektórych regionów gospodarczych, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem. (23) W decyzji Komisji w sprawie SA (2014/N), odstępstwo to zostało zastosowane Stosowanie wytycznych (24) W decyzji podjętej w sprawie programu pomocy państwa SA (2014/N), zatwierdzonego na podstawie sekcji części II Wytycznych Unii Europejskiej w sprawie pomocy państwa w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich w latach można znaleźć odniesienie do oceny zgłoszonego programu. (25) Proponowane zmiany są ograniczone do podwyższenia składek, z którymi pomoc jest powiązana: z 3,5%, 5% i 6% (motyw (8)) do 9%, 12% i 15% (motyw (15)) i w konsekwencji zwiększenia budżetu (motywy (7) i (10)). (26) Jak wyjaśniły władze polskie, zmiany te są odpowiednie i konieczne, aby zwiększyć dostępność ubezpieczeń dla polskich rolników, biorąc pod uwagę doświadczenia zdobyte w ramach programu SA (2014/N), jak opisano w motywach (11) (14). Komisja zgadza się z tym wyjaśnieniem. (27) Nie planuje się żadnych innych zmian pierwotnego programu pomocy SA (2014/N) (motyw (18)). (28) Na podstawie powyższych ustaleń Komisja stwierdza, że proponowane zmiany nie mają wpływu na ocenę zgodności programu pomocy z rynkiem wewnętrznym, przeprowadzonej na potrzeby decyzji Komisji w sprawie SA (2014/N). 3 Dz.U. C 204 z , s. 1, zmienione zawiadomieniem Komisji zmieniającym wytyczne Unii Europejskiej w sprawie pomocy państwa w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich w latach (Dz.U. C 390 z , s. 4). 5

6 4. PODSUMOWANIE Komisja postanowiła nie wnosić zastrzeżeń do programu pomocy, ponieważ pomoc ta jest zgodna z rynkiem wewnętrznym zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. c) TFUE. Jeżeli jakiekolwiek części niniejszego pisma są objęte obowiązkiem zachowania tajemnicy służbowej, zgodnie z komunikatem Komisji w sprawie tajemnicy służbowej w decyzjach dotyczących pomocy państwa 4 i nie powinny być publikowane, proszę poinformować o tym Komisję w ciągu piętnastu dni roboczych od daty otrzymania niniejszego pisma. Jeżeli Komisja nie otrzyma uzasadnionego wniosku w wyznaczonym terminie, uzna że Polska wyraża zgodę na publikację pełnej treści niniejszego pisma. Jeśli Polska pragnie, aby niektóre informacje zostały objęte obowiązkiem tajemnicy służbowej, proszę wskazać odpowiednie części pisma, oraz przedstawić uzasadnienie w odniesieniu do każdego z fragmentów, dla którego wnioskuje się o nieujawnianie. Wniosek należy przesłać drogą elektroniczną poprzez system bezpiecznej poczty elektronicznej Infrastruktura klucza publicznego (PKI) zgodnie z art. 3 ust. 3 rozporządzenia Komisji (WE) nr 794/2004 5, na poniższy adres: agri-state-aidsnotifications@ec.europa.eu. W imieniu Komisji Phil HOGAN Członek Komisji 4 5 Komunikat Komisji C(2003) 4582 z dnia 1 grudnia 2003 r. w sprawie tajemnicy służbowej w decyzjach dotyczących pomocy państwa, Dz.U. C 297 z , s. 6. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 794/2004 z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 659/1999 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 93 Traktatu WE (Dz.U. L 140 z , s. 1). 6