Diagnostyka laboratoryjna

Transkrypt

1 Diagnostyka laboratoryjna 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów, np. Zdrowie publiczne I stopnia profil praktyczny, studia stacjonarne): Wydział Farmaceutyczny Oddział Medycyny Laboratoryjnej, profil praktyczny, studia stacjonarne jednolite Rok akademicki: 2018/2019 Nazwa modułu/przedmiotu: Diagnostyka laboratoryjna Kod przedmiotu (z systemu Pensum): am_s_s Jednostka/i prowadząca/e kształcenie: Kierownik jednostki/jednostek: Rok studiów (rok, na którym realizowany jest przedmiot): Semestr studiów (semestr, na którym realizowany jest przedmiot): Typ modułu/przedmiotu (podstawowy, kierunkowy, fakultatywny): Osoby prowadzące (imiona, nazwiska oraz stopnie naukowe wszystkich wykładowców prowadzących przedmiot): Erasmus TAK/NIE (czy przedmiot dostępny jest dla studentów w ramach programu Erasmus): Osoba odpowiedzialna za sylabus (osoba, do której należy zgłaszać uwagi dotyczące sylabusa): Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej dr hab. Olga Ciepiela V zimowy kierunkowy dr hab. Olga Ciepiela, dr hab. Dagna Bobilewicz,, dr Marzena Iwanowska, dr Hanna Zborowska, mgr Anna Rodziewicz- Lurzyńska, mgr Małgorzata Brzozowska, mgr Elżbieta Przybyszewska-Kazulak, dr Barbara Serafińska, mgr Paweł Kozłowski nie dr Marzena Iwanowska Liczba punktów ECTS: 9 2. Cele kształcenia 1. Nabycie umiejętności określania algorytmów postępowania laboratoryjnego w rozpoznaniu, Strona 1 z 9

2 monitorowaniu oraz profilaktyce zaburzeń narządowych i układowych. 2. Nabycie umiejętności interpretacji wyników badań laboratoryjnych. 3. Nabycie umiejętności oceny przydatności diagnostycznej badań laboratoryjnych. 4. Nabycie umiejętności prowadzenia kontroli jakości analitycznej. 5. Zapoznanie się z zasadami badań POCT. 6. Zapoznanie się z najnowszymi technikami elektroforetycznymi i ich zastosowaniem w diagnostyce gammapatii. 7. Nabycie umiejętności pobierania krwi kapilarnej do badań gazometrycznych, zapoznanie się z czynnikami wpływającymi na jakość wyniku. 3. Wymagania wstępne 1. Student zna zasady i metody wykonywanych badań laboratoryjnych. 2. Student zna zasady pobierania materiału do badań. 3. Student potrafi interpretować wyniki badań w zakresie analityki ogólnej, hematologii i biochemii klinicznej. 4. Student umie samodzielnie wykonać proste czynności manualne, które znajdują zastosowanie w pracy laboratoryjnej (w tym badania POCT) 5. Student zna i rozumie zagrożenia wynikające z pracy z materiałem zakaźnym. 6. Student zna i rozumie zasady dotyczące poufności wyników badań laboratoryjnych. 4. Przedmiotowe efekty kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia Symbol tworzony przez osobę wypełniającą sylabus (kategoria: W-wiedza, U-umiejętności, K-kompetencje oraz numer efektu) W1 W2 W3 Lista efektów kształcenia Treść przedmiotowego efektu kształcenia Efekty kształcenia określają co student powinien wiedzieć, rozumieć i być zdolny wykonać po zakończeniu zajęć. Efekty kształcenia wynikają z celów danego przedmiotu. Osiągniecie każdego z efektów powinno być zweryfikowane, aby student uzyskał zaliczenie. Student : - ma podstawową wiedzę na temat rozwoju organizmu ludzkiego, homeostazy ustrojowej i jej regulacji, procesów reprodukcji, starzenia się i śmierci - zna objawy i przyczyny wybranych zaburzeń i zmian chorobowych oraz metody ich oceny - zna podstawy metodyczne metod analitycznych (w tym: rozdzielczych, fotometrycznych, spektrometrycznych, elektrochemicznych, immunochemicznych, analizy enzymów i substratów, kwasów nukleinowych) i ich zastosowanie w medycynie Odniesienie do efektu kierunkowego (numer) Numer kierunkowego efektu kształcenia zawarty w Rozporządzeniu Ministra Nauki bądź Uchwały Senatu WUM właściwego kierunku studiów. K_W02 K_W05 K_W11 Strona 2 z 9

3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 W10 W11 W12 W13 W14 W15 W16 W17 laboratoryjnej - zna definicje i metody oceny precyzji, dokładności, swoistości, czułości, czułości funkcjonalnej i liniowości metod analitycznych oraz zasady kontroli ich jakości - rozumie pojęcie metody definitywnej, referencyjnej i wpływu czynników interferujących - rozumie związek między nieprawidłowościami morfologicznymi a funkcją zmienionych narządów i układów, objawami klinicznymi i strategią diagnostyczną - zna podstawowe problemy przedlaboratoryjnej i polaboratoryjnej fazy wykonywania badań (w tym: czynniki pozaanalityczne wpływające na wiarygodność wyników badań laboratoryjnych, współpraca z personelem medycznym, potrzeby zleceniodawcy) - zna rolę badań laboratoryjnych w rozpoznawaniu, monitorowaniu, rokowaniu i profilaktyce zaburzeń narządowych i układowych oraz kryteria doboru tych badań i zasady wykonywania - zna wskazania do poszerzenia diagnostyki laboratoryjnej w wybranych stanach chorobowych oraz zalecane testy specjalistyczne - zna kliniczne aspekty zaburzeń metabolicznych oraz metody laboratoryjnej oceny procesów metabolicznych w aspekcie mechanizmów rozwoju i przebiegu choroby - zna teoretyczne i praktyczne aspekty metod oznaczeń biochemicznych oraz ich znaczenie dla rozpoznawania, diagnostyki różnicowej, monitorowania przebiegu choroby i oceny efektów leczenia w różnych stanach klinicznych - zna teoretyczne i praktyczne aspekty manualnych i zautomatyzowanych metod oznaczania ilościowych i jakościowych laboratoryjnych parametrów koagulologicznych, ich znaczenie dla określania przyczyny lub ryzyka niedokrzepliwości i nadkrzepliwości oraz oceny efektywności leczenia - zna diagnostykę serologiczną chorób infekcyjnych oraz jej znaczenie dla rozpoznawania, różnicowania, monitorowania przebiegu choroby i oceny efektów leczenia - zna metody analizy toksykologicznej i wpływ ksenobiotyków na wartości laboratoryjnych parametrów biochemicznych i hematologicznych stosowanych w diagnostyce laboratoryjnej - zna statystyczne podstawy walidacji metod analitycznych i analizy wyników badań laboratoryjnych, metody opracowania wyników i oceny ich wartości diagnostycznej - zna zasady interpretacji wyników badań laboratoryjnych w celu różnicowania stanów fizjologicznych i patologicznych - zna elementy diagnostycznej charakterystyki badania (czułość i swoistość diagnostyczną, wartości predykcyjne i wskaźniki prawdopodobieństw, zasady doboru wartości odcięcia itd.) K_W12 K_W13 K_W18 K_W19 K_W20 K_W21 K_W23 K_W24 K_W27 K_W33 K_W39 K_W40 K_W41 K_W42 Strona 3 z 9

4 W18 W19 U1 U2 U3 U4 U5 U6 U7 U8 U9 U10 U11 U12 U13 - zna zasady wykonywania badań laboratoryjnych w miejscu opieki nad chorym (POCT) oraz w warunkach samokontroli - zna zasady doboru, wykonywania i organizacji badań przesiewowych w profilaktyce i leczeniu Student umie: - potrafi wyjaśnić pacjentowi lub zleceniodawcy wpływ czynników przedlaboratoryjnych na jakość wyniku badania laboratoryjnego (w tym konieczność powtórzenia badania) - potrafi przekazywać informacje o wyniku badania laboratoryjnego bez ingerencji w kompetencje lekarza - potrafi pobierać materiał do badań, ocenić jego przydatność, przechowywać i przygotowywać do analizy - potrafi interpretować zakresy wartości referencyjnych (z uwzględnieniem wieku, płci, stylu życia, wartości decyzyjnych) oraz oceniać dynamikę zmian parametrów laboratoryjnych - umie określić przydatność diagnostyczną badania laboratoryjnego - potrafi kalibrować sprzęt pomiarowy, ocenić jakość analityczną oraz profesjonalnie opracować i interpretować wyniki analiz przydatnych w diagnostyce laboratoryjnej - potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań biochemicznych (w tym: elektrolitów, pierwiastków śladowych, równowagi kwasowo-zasadowej, CO-oksymetrii, węglowodanów, wskaźników glikacji białek, bilirubiny i jej frakcji, związków azotowych oraz cystatyny i NGAL w ocenie funkcji nerek, białka całkowitego, proteinogramu, immunoglobulin i białek specyficznych, w tym białek ostrej fazy oraz markerów niedokrwienia i martwicy mięśnia sercowego, wskaźników zasobów żelaza, badań toksykologicznych, hormonów, lipidów, enzymów i markerów nowotworowych) - potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań koagulologicznych manualnych i zautomatyzowanych (w tym: PT, APTT, TT, czasu fibrynolizy, rekalcynacji, stężenia fibrynogenu, D- Dimeru, AT, retrakcji skrzepu) - potrafi interpretować wyniki badań koagulologicznych w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej - potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki badań serologicznych w diagnostyce chorób infekcyjnych (w tym: HBV, HCV, CMV, HIV, Borrelia burgdorferi, Helicobacter pylori) - potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki monitorowania stężenia leków w materiale biologicznym - umie dobrać materiał do badań toksykologicznych, wykonać analizy toksykologiczne i interpretować wyniki tych badań - potrafi proponować profile, schematy i algorytmy postępowania diagnostycznego w różnych stanach klinicznych zgodne z zasadami etyki zawodowej, wymogami dobrej praktyki laboratoryjnej i K_W45 K_W46 K_U01 K_U02 K_U05 K_U08 K_U09 K_U11 K_U13 K_U18 K_U19 K_U23 K_U27 K_U28 K_U29 Strona 4 z 9

5 medycyny laboratoryjnej opartej na dowodach naukowych U14 U15 U16 U17 U18 - umie optymalizować ofertę badań laboratoryjnych przydatną lekarzowi w stawianiu właściwej diagnozy oraz zaplanować strategię poszerzenia diagnostyki o testy potwierdzające i specjalistyczne zgodnie z postępem wiedzy oraz rachunkiem ekonomicznym - potrafi ocenić spójność zbiorczych wyników badań z zakresu medycyny laboratoryjnej w odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej - potrafi prowadzić i dokumentować wewnątrzlaboratoryjną i zewnątrzlaboratoryjną kontrolę jakości - potrafi posługiwać się systemem informatycznym w laboratorium - potrafi przewidzieć wpływ przebiegu choroby i określonego postępowania na wyniki badań laboratoryjnych K_U30 K_U31 K_U34 K_U36 K_U37 K1 K2 K3 K4 Student: - rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób - potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role - prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu diagnosty laboratoryjnego - potrafi dbać o bezpieczeństwo własne, otoczenia i współpracowników K_K01 K_K02 K_K04 K_K05 5. Formy prowadzonych zajęć Forma Liczba godzin Liczba grup Minimalna liczba osób w grupie Wykład 30 nieobowiązkowe Seminarium nieobowiązkowe Ćwiczenia 60 nieobowiązkowe 6. Tematy zajęć i treści kształcenia W1 Rola badań w rozpoznaniu, monitorowaniu leczenia, ocenie stopnia wyleczenia, profilaktyce, stratyfikacji ryzyka. Pojęcie medycyny laboratoryjnej opartej na faktach. Badania w trybie pilnym. Badania przesiewowe. T1 K_W20, K_W24, K_U29 prof. dr Dagna Bobilewicz W2 Sposoby wyrażania i interpretacji wyników badań laboratoryjnych. Różne pojęcia normy. Pojęcie profili i algorytmów. Akceptacja i autoryzacja. Błędy i interferencje. T2 K_W13,K_W40, K_W41, K_U01, prof. dr Dagna Bobilewicz W3 Cel i metody oceny jakości analitycznej. Kontrola wewnątrzlaboratoryjna. Badania biegłości. T3 Strona 5 z 9

6 K_W12, K_U13, K_U34, dr Hanna Zborowska W4 Działanie metaboliczne hormonów. Uwarunkowania genetyczne i środowiskowe otyłości. T4 K_W05, K_W18, K_W21, K_W23, K_U14, dr hab. Olga Ciepiela W5 Rola badań laboratoryjnych w chorobach autoimmunizacyjnych. T5 K_W05, K_W20, K_W21, K_U09, K_U37 mgr Paweł Kozłowski W6 Ocena stanu gospodarki wodno-elektrolitowej. T6 K_W02, K_W03, K_W05, K_W23, K_W41, dr Marzena Iwanowska W7 Wpływ zmienności biologicznej na interpretację wyników badań laboratoryjnych. Odrębności diagnostyki laboratoryjnej w zależności od wieku i płci. T7 K_W02, K_U08, dr Hanna Zborowska W8 Aspekty teoretyczne oceny równowagi kwasowo-zasadowej. T8 K_W05, K_W23, -dr Marzena Iwanowska. Badania laboratoryjne w porfirii. T9 K_W05, K_W18, K_W20, K_W21 mgr Małgorzata Brzozowska W9 Laboratoryjna diagnostyka chorób metabolicznych. T10 K_W05, K_W18, K_W20, K_W23, K_U09, dr hab. Olga Ciepiela. W10 Podstawowe testy serologiczne w diagnostyce chorób zakaźnych. T11 K_W33 dr Marzena Iwanowska C1 Hiperbilirubinemia aspekty kliniczne i analityczne. Wpływ wysokich stężeń bilirubiny na jakość wyników innych parametrów laboratoryjnych. Diagnostyka laboratoryjna chorób wątroby z uwzględnieniem etiologii. T12 K_W02, K_W05, K_W18, K_W20. K_W23, K_U08, prof. dr Dagna Bobilewicz C2 Rola laboratorium w diagnostyce bólu w klatce piersiowej i bólów brzucha: a. Markery sercowe (troponina, CKMB, nowe markery, BNP, CRP) b. Czynniki ryzyka choroby wieńcowej c. Typowy obraz laboratoryjny ostrego brzucha (leukocytoza, CRP, objawy odwodnienia, amylaza) d. Badania różnicujące z bólem w klatce piersiowej. T13 K_W02, K-W03, K_W05, K_W18, K_W20, K_W41, K_U01, K_U14, K_U37, prof. dr Dagna Bobilewicz C3 Choroba nowotworowa: a. Markery nowotworowe i ich wartość diagnostyczna b. Ocena zespołu wyniszczenia nowotworowego c. Obraz niewydolności wielonarządowej d. Niedokrwistość towarzysząca chorobom nowotworowym. T14 K_W02, K_W05, K_W18, K_W20, K_W21, K_W41, K_U08, K_U14, K_U31, K_K01, K_K04 dr Hanna Zborowska C4 Rola badań laboratoryjnych w chorobach nerek o różnej etiologii. Metody określania przesączania kłębuszkowego. T15 K_W02, K_W03, K_W05, K_U14, K_U29, prof. dr Dagna Bobilewicz C5 Problemy diagnostyczne w endokrynologii.t16 K_W02, K_W03, K_W05, K_U14, K_U29, dr hab. Olga Ciepiela Strona 6 z 9

7 C6 laboratoryjna diagnostyka cukrzycy, insulinooporności. Zespół metaboliczny T17 K_W02, K_W03, K_W05, K_U14, K_U29, dr hab. Olga Ciepiela C7 Rola oznaczeń białek w różnym materiale biologicznym. Hipo- i hiperproteinemia, proteinuria. T18 K_W02, K_W03, K_W05, K_U14, K_U29, prof. dr Dagna Bobilewicz Ocena laboratoryjna zaburzeń gospodarki wapnia i fosforu. T19 K_W02, K_W03, K_W05, K_U14, K_U29, dr Marzena Iwanowska C8 Techniki elektroforetyczne (w tym elektroforeza kapilarna, immunofiksacja) i ich zastosowanie w laboratorium, ze szczególnym uwzględnieniem diagnostyki gammapatii. T20 K_W11, K_U13, mgr Anna Rodziewicz-Lurzyńska C9 Badania układu krzepnięcia i fibrynolizy w diagnostyce zaburzeń i monitorowaniu leczenia przeciwzakrzepowego. T21 K_W27, K_U19 mgr Elżbieta Przybyszewska-Kazulak C10 Walidacja metody. Praktyczna ocena precyzji i liniowości. Walidacja wyniku badania. T22 K_W12, K_W13, K_W19, K_W42, K_U41, K_U34, K_U36 dr Hanna Zborowska C11 Badania zdecentralizowane na wybranych przykładach. Materiał do oznaczeń glukozy T23 K_W45 K_U01dr Hanna Zborowska Badania laboratoryjne w ciąży. T24 K_W02, K_W46 dr hab. Olga Ciepiela C12 Ocena wyników gazometrii wraz z elektrolitami i metabolitami (pobieranie krwi, wykonanie oznaczeń, wpływ przechowywania). T25 K_W02, K_W23, K_W41, K_U01, K_U05,K_U08, K_U11, K_U13 dr Marzena Iwanowska C13 Immunochemiczne badania laboratoryjne w chorobach bakteryjnych i wirusowych z uwzględnieniem zakażeń HIV, WZW. K_W33, K_U23, K_U30 K_K04, K_K05 T26 dr Marzena Iwanowska HPV oraz zakażenia w ciąży (toxoplazmoza, różyczka, CMV). T27 dr Barbara Serafińska C14 Rola badań laboratoryjnych w ocenie zaburzeń wchłaniania. Niedokrwistości niedoborowe. T28 K_W05, K_W21 dr Hanna Zborowska C15 interpretacja wyników zbiorczych. T29 K_U01, K_W03, K_W05, K_W20, K_W23, K_W24, K_W41, K_U02, K_U08, K_U09, K_U14, K_U29, K_U31, K_K01, K_K02, K_K04 prof. dr Dagna Bobilewicz, dr Hanna Zborowska, dr Marzena Iwanowska, dr hab. Olga Ciepiela 7. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia W1-19 U1-18 K1-4 Symbole form prowadzonych zajęć Sposoby weryfikacji efektu kształcenia W, C Ocena aktywności na ćwiczeniach, ocena przygotowanych samodzielnie prezentacji, zaliczenia pisemne (kartkówki) w trakcie Kryterium zaliczenia Student jest aktywny, przygotowany do zajęć, przygotowana prezentacja wyczerpuje temat, wszystkie kartkówki są pozytywnie zaliczone Strona 7 z 9

8 ćwiczeń 8. Kryteria oceniania Forma zaliczenia przedmiotu: dopuszczenie do egzaminu przy co najwyżej 2 nieobecnościach na ćwiczeniach, egzamin testowy ocena 2,0 (ndst) kryteria W tym polu definiujemy kryteria zaliczenia dla konkretnej metody oceniania. Wymagane jest określenie jedynie kryterium zaliczenia. Wymagania związane z uzyskaniem różnych oceny można określić fakultatywnie 3,0 (dost) Ponad 60% poprawnych odpowiedzi 3,5 (ddb) 4,0 (db) 4,5 (pdb) 5,0 (bdb) 9. Literatura Literatura obowiązkowa: 1. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. A. Dembińska-Kieć, J. Naskalski wyd Próbki: od pacjenta do laboratorium. W.G. Guder, S. Narayan, H. Wisser, B. Zawta Literatura uzupełniająca: 3. Diagnostyka laboratoryjna. B. Neumeister, I. Besenthal, H. Liebich 4. Diagnostyka laboratoryjna t. 1 i 2. N.A. Brunzel 5. Interpretacja badań laboratoryjnych. J. Wallach 6. Medycyna laboratoryjna oparta na dowodach naukowych. C.P. Price, R.H. Christensen 7. Czasopisma medyczne ze szczególnym uwzględnieniem: Badanie I diagnoza, Diagnostyka laboratoryjna, Diagnosta Laboratoryjny 10. Kalkulacja punktów ECTS (1 ECTS = od 25 do 30 godzin pracy studenta) Forma aktywności Liczba godzin Liczba punktów ECTS Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: Wykład 30 1 Seminarium Ćwiczenia 60 2 Samodzielna praca studenta (przykładowe formy pracy): W tym polu opisujemy nakład samodzielnej pracy przeciętnego studenta konieczny aby zaliczyć przedmiot. W kalkulacji należy uwzględnić m.in. konieczność przygotowania się do zajęć, wykonania pracy domowych, przygotowania się do zaliczeń itp. Strona 8 z 9

9 Przygotowanie studenta do zajęć 70 3 Przygotowanie studenta do zaliczeń 70 3 Inne (jakie?) 11. Informacje dodatkowe Razem Osoba odpowiedzialna za dydaktykę dr Marzena Iwanowska marzena.iwanowska@wum.edu.pl Ćwiczenia odbywają się w Zakładzie Diagnostyki Laboratoryjnej Wa-wa, ul. Banacha 1a, blok C, niski parter, sala 23D i 24D. Wykłady odbywają się w Sali A wydziału Farmacji. Wymagane jest obuwie zmienne oraz odzież ochronna. Wszystkie inne ważne dla studenta informacje nie zawarte w standardowym opisie np. dane kontaktowe do osoby odpowiedzialnej za dydaktykę, informacje o kole naukowym działającym przy jednostce, informacje o dojeździe na zajęcia, informacja o konieczności wyposażenia się we własny sprzęt bhp; informacja o lokalizacji zajęć; link to strony internetowej katedry/zakładu itp. Podpis Kierownika Jednostki Podpis osoby odpowiedzialnej za sylabus Strona 9 z 9