STRATEGIA GOSPODARKI ODPADAMI WYNIKAJĄCA Z POSTANOWIEŃ WOJEWÓDZKIEGO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI

Transkrypt

1 STRATEGIA GOSPODARKI ODPADAMI WYNIKAJĄCA Z POSTANOWIEŃ WOJEWÓDZKIEGO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI Zespół pod kierunkiem dr Jacka Kurzawy 2015

2 Spis Treści: 1 WSTĘP Zakres opracowania Cel dokumentacji Podstawa prawna Wytyczne Ministerstwa Środowiska dla gmin dotyczące wdrażania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi Ogólne zasady gospodarki odpadami Zasady postępowania z odpadami Obowiązki organów administracji publicznej Zasada bliskości Zapobieganiu powstawaniu odpadów Wytwórca odpadów Pozwolenie na wytwarzanie odpadów Określenie masy odpadów opakowaniowych Obowiązki posiadacza odpadów Unieszkodliwianie odpadów Tymczasowe magazynowanie odpadów Składowanie odpadów Obowiązki gminy i właścicieli nieruchomości dotyczące gospodarki odpadami Wymagania dla regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych Etapowanie wdrażanie systemu gospodarki odpadami wytyczne Ministerstwa Środowiska Zmiany wymagań dotyczących sysytemu gospodarki odpadami w roku Stosowana terminologia Pojęcia ogólne Rodzaje odpadów komunalnych Stosowane jednostki Stosowane skróty Ogólna charakterystyka Miasta Zgorzelec Położenie geograficzne, charakterystyka miasta Charakterystyka demograficzna miasta Gospodarka odpadami komunalnymi wytworzonymi na obszarze miasta Zgorzelec Ilości odpadów komunalnych zebranych na terenie miasta Struktura zebranych odpadów komunalnych Odbiór odpadów komunalnych zmieszanych Podział miasta Zgorzelec na sektory Podmioty odbierające odpady komunalne z terenu miasta Koszty związane z odbieraniem odpadów komunalnych zmieszanych Ewidencja umów na odbiór odpadów komunalnych Składowiska odpadów innych niż niebezpieczne lub obojętne, na których unieszkodliwiane są odpady komunalne wytworzone na trenie miasta Zgorzelec Regionalna Instalacja mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych w Lubaniu Zastępcza Instalacja mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych w Jędrzychowicach Składowisko w Stojanówku, gm. Pieńsk Selektywna zbiórka odpadów komunalnych Selektywna zbiórka odpadów ulegających biodegradacji Selektywna zbiórka odpadów surowcowych Selektywna zbiórka i zagospodarowanie odpadów wielkogabarytowych Selektywna zbiórka i zagospodarowanie odpadów budowlanych i odpadów pochodzących z rozbiórki obiektów budowlanych Selektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych występujących w odpadach komunalnych Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych w Zgorzelcu Koszty związane z selektywną zbiórką odpadów Selektywna zbiórka zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego

3 3.5.1 Charakterystyka punktów selektywnego zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego Sprawozdawczość podmiotów odbierających odpady komunalne Kwartalne sprawozdania dotyczące odbieranych odpadów komunalnych przez MPGK Sp. z o.o. za I- IV kwartał 2013 roku Kwartalne sprawozdania dotyczące odpieranych odpadów komunalnych przez ŁHK Sp. z o.o. za I i II kwartał 2013 roku Sprawozdanie Burmistrza Miasta Zgorzelec z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi za 2013 rok Niezbędna efektywność selektywnego zbierania odpadów Odzysk i unieszkodliwianie (poza składowaniem) odpadów komunalnych ulegających biodegradacji Odpady wielkogabarytowe Założone cele i zadania do osiągnięcia oraz przyjęty system gospodarki odpadami opakowaniowymi Ewidencja miejsc przeznaczonych pod inwestycje związane z gospodarką odpadami Instalacje zagospodarowania odpadów na terenie miasta Zgorzelec oraz instalacje, na których zagospodarowywane są odpady powstające na terenie miasta Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych i Stabilizacji Osadów Ściekowych w Jędrzychowicach Kompostownia odpadów zielonych Edukacja ekologiczna prowadzona na terenie miasta Charakterystyka realizowanych planów i programów Stopień osiągnięcia celów Identyfikacja podstawowych problemów w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie miasta Zgorzelec Ocena sytuacji Wytyczne Krajowego Planu Gospodarki Odpadami Wytyczne Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego Regiony gospodarki odpadami Uchwała NR XXIV /616/12 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 27 czerwca 2012 r. w sprawie uchwalenia Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego Uchwały w sprawie wykonania Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego Stan realizacji celów przyjętych do osiągnięcia w gospodarce odpadami komunalnymi na podstawie Analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta Zgorzelec Realizacja planu działań w gospodarce odpadami komunalnymi Funkcjonowanie systemu gospodarki odpadami na terenie miasta System gromadzenia i transportu Modele funkcjonowania gospodarki odpadami dla miasta Gospodarka odpadami komunalnymi Niezbędna efektywność systemu gospodarki odpadami Przewidywany rozwój wydarzeń prognozy Prognoza demograficzna Prognoza ilości i jakości odpadów komunalnych powstających na terenie miasta Zgorzelec Prognoza zmian ilości wytwarzanych odpadów komunalnych Prognoza jakości odpadów komunalnych Prognoza ilości odpadów innych niż niebezpieczne i niebezpieczne wytwarzanych na terenie miasta Odpady zawierające azbest Zużyte baterie i akumulatory Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne Cele w zakresie gospodarce odpadami Cel nadrzędny i priorytety ekologiczne w gospodarce odpadami Cele i kierunki w gospodarce odpadami Odpady komunalne, w tym odpady ulegające biodegradacji Odpady, które podlegają odrębnym przepisom prawnym, w tym odpady niebezpieczne Odpady pozostałe

4 6.3 Cele gospodarki odpadami na terenie miasta Zgorzelec zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów Określenie celów do osiągnięcia w gospodarce odpadami komunalnymi Określenie niezbędna efektywność systemu gospodarki odpadami Niezbędna efektywność selektywnego zbierania odpadów Odzysk i unieszkodliwianie (poza składowaniem) odpadów komunalnych ulegających biodegradacji Odpady wielkogabarytowe Odpady budowlane Odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych Założone cele i zadania do osiągnięcia oraz przyjęty system gospodarki odpadami opakowaniowymi System gospodarki odpadami komunalnymi Zarządzanie odpadami Możliwość powierzenia gminnym jednostkom organizacyjnym zarządzania odpadami komunalnymi Modele organizacyjne i finansowe systemu gospodarki odpadami komunalnymi Odbieranie i zagospodarowanie odpadów Zagospodarowanie odpadów jako usługa in house Budowa, utrzymanie i eksploatacja regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych Modele zarządzania Modele finansowania gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Miasta Zgorzelec System odbioru odpadów komunalnych w mieście Zgorzelec Obowiązek wyposażenia nieruchomości w pojemniki Odpady komunalne zmieszane Selektywne zbieranie odpadów Selektywne zbieranie odpadów ulegających biodegradacji Odpady niebezpieczne Odpady wielkogabarytowe i nietypowe Odpady budowlane Punkt Gromadzenia Odpadów System zagospodarowani odpadów komunalnych powstających na ternie miasta Zgorzelec Wybrany wariant organizacyjny i technologiczny Regionalnej Instalacji do Przetwarzania Odpadów Komunalnych Optymalizacja wyboru lokalizacji zakładu zagospodarowania odpadów Odpady komunalne zmieszane Odpady ulegających biodegradacji Selektywnie zebrane odpady surowcowe/opakowaniowe Aspekty finansowe Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi - metody ustalania opłaty Analiza porównawcza Określenie szacunkowych kosztów funkcjonowania systemu gospodarki odpadami na terenie miasta Kalkulacja kosztów odbioru, transportu i unieszkodliwiania odpadów komunalnych Koszt funkcjonowania Gminnego Punktu Zbierania Odpadów Koszty inwestycyjne Koszty wdrożenia selektywnej zbiórki odpadów na terenie miasta Harmonogram realizacji zadań Realizacja przedsięwzięć w gospodarce odpadami na terenie miasta Zgorzelec Długoterminowy program strategiczny w gospodarce odpadami na terenie miasta w okresie do roku Sposób monitoringu i oceny wdrażania programu Monitorowanie postępu Zakres analiz stanu gospodarki odpadami na terenie miasta Zgorzelec Streszczenie w języku niespecjalistycznym

5 Spis tabel: Tab Wykaz rodzajów odpadów komunalnych wg. Katalogu odpadów (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1206)...24 Tab Rodzaje opakowań wg ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. z 2001 r. Nr 63, poz. 639)...26 Tab Rodzaje odpadów opakowaniowych wg Katalogu odpadów (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1206)...26 Tab Ludność miasta Zgorzelec w latach (źródło: Wydział Spraw Obywatelskich i Administracyjnych Urzędu Miasta Zgorzelec)...87 Tab Ludność miasta Zgorzelec w latach (źródło: GUS)...87 Tab. 2-3 Liczba ludności miasta Zgorzelec w latach na podstawie danych z Wydziału Spraw Obywatelskich i Administracji w Urzędzie Miasta w Zgorzelcu.87 Tab. 2-4 Struktura wiekowa mieszkańców miasta Zgorzelec na dzień 31 grudzień 2013 r...89 Tab. 2-5 Ludność w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym w 2012 r. na podstawie danych z Wydziału Spraw Obywatelskich i Administracji w Urzędzie Miasta w Zgorzelcu...90 Tab. 2-6 Ludność w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym w 2013 r. na podstawie danych z Wydziału Spraw Obywatelskich i Administracji w Urzędzie Miasta w Zgorzelcu...90 Tab. 2-7 Przyrost naturalny oraz migracje ludności miasta Zgorzelec na przestrzeni lat na podstawie danych z Wydziału Spraw Obywatelskich i Administracji w Urzędzie Miasta w Zgorzelcu...91 Tab. 3-1 Łączna ilość zmieszanych odpadów komunalnych zebranych w mieście w latach wg danych pochodzących ze sprawozdań kwartalnych (MPGK Sp. z o.o. i ŁHK Sp. z o.o.)...93 Tab Ilości zmieszanych odpadów komunalnych zebranych na terenie miasta Zgorzelec w latach r. wg GUS Tab Ilości zebranych poszczególnych odpadów komunalnych na terenie Miasta Zgorzelec w 2012 i 2013 r. na podstawie ankiet wypełnionych przez podmioty odbierające odpady...94 Tab Wskaźniki charakterystyki ilościowej odpadów komunalnych (kg/m/rok) za KPGO 2014 i AWPGO oraz WPGO 2012 i w latach 2011 do Tab Średni skład morfologiczny wytwarzanych odpadów komunalnych w zależności od miejsca ich powstawania (na podstawie KPGO 2014)...94 Tab. 3-6 Wyniki badań (wartości graniczne) składu morfologicznego odpadów (Maksymowicz, 2000) (%)...95 Tab Średni wskaźnik powstawania odpadów niebezpiecznych z gospodarstw domowych (Litwin, Piotrowska, 1998)...95 Tab. 3-8 Zestawienie ilości i masy wyeksploatowanego (złomowanego) sprzętu AGD w przeliczeniu na 1 mieszkańca (szt./ma) (Tyszkiewicz, 1999)

6 Tab. 3-9 Udziały procentowe poszczególnych materiałów w grupach sprzętu AGD (Tyszkiewicz, 1999)...96 Tab Wykaz podmiotów odbierających odpady komunalne z terenu miasta Zgorzelec w roku Tab Wykaz podmiotów wpisanych do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości gminy miejskiej Zgorzelec (2013)...99 Tab Wykaz specjalistycznych środków transportu wykorzystywanych do zbierania odpadów na terenie miasta Zgorzelec Tab Rodzaje i ilość pojemników stosowanych przez MPGK Sp. z o.o. do wywozu zmieszanych odpadów komunalnych w latach Tab Wykaz umów na odbiór odpadów komunalnych w roku 2012 na podstawie danych przekazanych przez Urząd Miasta Zgorzelec Tab Wykaz odpadów przyjętych do RIPOK z terenu miasta Zgorzelec w 2013 r. wraz ze sposobem ich zagospodarowania - na podstawie danych przekazanych przez RIPOK Tab Ilość i sposób zagospodarowania odpadu o kodzie wytworzonego na terenie RIPOK w roku na podstawie danych przekazanych przez RIPOK Tab Charakterystyka ilościowo jakościowa poszczególnych rodzajów odpadów przyjmowanych na składowisko w Lubaniu w roku 2013 pochodzących z miasta Zgorzelec - na podstawie danych przekazanych przez RIPOK Tab Ilości zagospodarowanych odpadów opakowaniowych pochodzących Miasta Zgorzelec w 2013 r. na podstawie danych przekazanych przez RIPOK Tab Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Jędrzychowicach, gm. Zgorzelec (dane z ) Tab Ilość unieszkodliwianych na składowisku odpadów w latach 2012 i 2013 na podstawie danych przekazanych przez zarządzającego składowiskiem w Jędrzychowicach Tab Odzysk/recykling odpadów odbieranych z terenu Miasta Zgorzelec w latach 2012 i 2013 na podstawie danych przekazanych przez zarządzającego składowiskiem w Jędrzychowicach Tab Charakterystyka składowiska w Jędrzychowicach Tab Charakterystyka ilościowo jakościowa poszczególnych rodzajów odpadów przyjmowanych przyjętych do instalacji Utylizacji Odpadów Komunalnych NR-2 w Jędrzychowicach, pochodzących z terenu Miasta Zgorzelec w 2013 roku wraz ze sposobem ich zagospodarowania na podstawie danych przekazanych przez zarządzającego składowiskiem w Jędrzychowicach Tab Ilość i sposób zagospodarowania odpadów w Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych Jędrzychowice w roku 2012 i na podstawie danych przekazanych przez zarządzającego składowiskiem w Jędrzychowicach Tab Sumaryczne wartości wytworzonych odpadów pościekowych w latach na podstawie danych przekazanych przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji NYSA Sp. z o.o Tab Odpady, które powstały na terenie Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych NR- 2 w Jędrzychowicach w latach w wyniku procesu technologicznego 6

7 na podstawie danych przekazanych przez zarządzającego składowiskiem w Jędrzychowicach Tab Ilość i sposób zagospodarowania odpadu o kodzie wytworzonego na terenie Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych NR-2 w Jędrzychowicach w roku 2012 i Tab Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne w Stojanówku, gm. Pieńsk Tab Ilość i rodzaj pojemników stosowanych do selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji w latach 2012 i 2013 przez Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Tab Masa oraz sposób zagospodarowania zebranych odpadów ulegających biodegradacji w latach 2012 i 2013 na podstawie danych z ankiety przekazanej do MPGK Tab Lokalizacji stacji Psi pakiet na terenie miasta Zgorzelec Tab Ilość pojemników stosowanych do selektywnej zbiórki odpadów komunalnych w latach stosowanych na terenie miasta na podstawie ankiety przekazanej przez MPGK Sp. z o.o Tab Ilości zebranych selektywnie odpadów opakowaniowych na terenie Miasta Zgorzelec w latach przez MPGK Sp. z o.o. na podstawie danych z ankiety przekazanej przez MPGK Sp. z o.o Tab Ilości zebranych selektywnie odpadów opakowaniowych na terenie Miasta Zgorzelec w 2012 i 2013 r- przez ŁHK Sp. z o.o. na podstawie kwartalnych sprawozdań ŁHK Sp. z o.o Tab Łączna ilość zebranych selektywnie odpadów opakowaniowych na terenie Miasta Zgorzelec w latach 2012 i 2013 r Tab Harmonogram wywozu odpadów wielkogabarytowych na 2014 r. przez MPGK Sp. zo.o Tab Ilość odpadów wielkogabarytowych zebranych na terenie Miasta Zgorzelec w latach 2012 i 2013 na podstawie danych z ankiety przekazanej przez MPGK Sp. z o.o Tab Ilości odpadów budowlanych zebranych na terenie miasta Zgorzelec w latach na podstawie danych przekazanych przez MPGK Sp. z o.o Tab Ilości zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego zebranego na terenie miasta Zgorzelec w latach na podstawie danych przekazanych przez MPGK Sp. z o.o Tab Wykaz podmiotów gospodarczych mogących prowadzić zbiórkę zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego na podstawie GIOŚ Tab Wykaz firm i punktów zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego Tab Masa poszczególnych rodzajów odebranych odpadów komunalnych oraz sposób ich zagospodarowania sprawozdania MPGK Sp. z o.o Tab Masa odpadów opakowaniowych odebranych, poddanych recyklingowi oraz przygotowanych do ponownego użycia w I kwartale 2013 r. Sprawozdanie MPGK Sp. z o.o Tab Masa odpadów opakowaniowych odebranych, poddanych recyklingowi oraz przygotowanych do ponownego użycia w II kwartale 2013 r. Sprawozdanie MPGK Sp. z o.o

8 Tab Masa odpadów opakowaniowych odebranych, poddanych recyklingowi oraz przygotowanych do ponownego użycia w III kwartale 2013 r. Sprawozdanie MPGK Sp. z o.o Tab Masa odpadów opakowaniowych odebranych, poddanych recyklingowi oraz przygotowanych do ponownego użycia w IV kwartale 2013 r. Sprawozdanie MPGK Sp. z o.o Tab Masa odpadów budowlanych i rozbiórkowych odebranych, poddanych recyklingowi, przygotowanych do ponownego użycia oraz poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie w I kwartale 2013 r. Sprawozdanie MPGK Sp. z o.o Tab Masa odpadów budowlanych i rozbiórkowych odebranych, poddanych recyklingowi, przygotowanych do ponownego użycia oraz poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie w II kwartale 2013 r. Sprawozdanie MPGK Sp. z o.o Tab Masa odpadów budowlanych i rozbiórkowych odebranych, poddanych recyklingowi, przygotowanych do ponownego użycia oraz poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie w III kwartale 2013 r. Sprawozdanie MPGK Sp. z o.o Tab Masa odpadów budowlanych i rozbiórkowych odebranych, poddanych recyklingowi, przygotowanych do ponownego użycia oraz poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie w IV kwartale 2013 r. Sprawozdanie MPGK Sp. z o.o Tab Masa poszczególnych rodzajów odebranych odpadów komunalnych oraz sposób ich zagospodarowania sprawozdania ŁHK Sp. z o.o Tab Masa odpadów opakowaniowych odebranych, poddanych recyklingowi oraz przygotowanych do ponownego użycia w I kwartale 2013 r. Sprawozdanie ŁHK Sp. z o.o Tab Masa odpadów opakowaniowych odebranych, poddanych recyklingowi oraz przygotowanych do ponownego użycia w II kwartale 2013 r. Sprawozdanie ŁHK Sp. z o.o Tab Masa odpadów budowlanych i rozbiórkowych odebranych, poddanych recyklingowi, przygotowanych do ponownego użycia oraz poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie w I kwartale 2013 r. Sprawozdanie ŁHK Sp. z o.o Tab Masa odpadów budowlanych i rozbiórkowych odebranych, poddanych recyklingowi, przygotowanych do ponownego użycia oraz poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie w II kwartale 2013 r. Sprawozdanie ŁHK Sp. z o.o Tab Informacje o masie poszczególnych rodzajów odebranych z obszaru Miasta Zgorzelec odpadów komunalnych oraz sposobie ich zagospodarowania za Sprawozdaniem Burmistrza za rok Tab Masa odebranych odpadów o kodzie odebranych z obszaru Miasta Zgorzelec (Mg) za Sprawozdaniem Burmistrza za rok Tab Masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w Mg) za Sprawozdaniem Burmistrza za rok Tab Masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazanych w 2013 r. do Regionalnej instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów 8

9 oraz do zastępczej instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów w Jędrzychowicach za Sprawozdaniem Burmistrza za rok Tab Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła odebranych z obszaru Miasta Zgorzelec za Sprawozdaniem Burmistrza za rok Tab Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niż niebezpieczne, odpadów budowlanych i rozbiórkowych odebranych z obszaru Miasta Zgorzelec w 2013 r. za Sprawozdaniem Burmistrza za rok Tab Rodzaj i ilość nieczystości ciekłych odebranych z obszaru Miasta Zgorzelec w roku 2013 za Sprawozdaniem Burmistrza za rok Tab Planowana i osiągnięta wymagana skuteczność selektywnego zbierania odpadów, % masy wytworzonych odpadów komunalnych Tab Maksymalna i osiągnięta ilość odpadów ulegających biodegradacji w odpadach przeznaczonych do unieszkodliwiania poprzez składowanie [Mg] wg. WPGO Tab Założone procentowe poziomy selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji, % masy odpadów wytworzonych oraz osiągnięte efekty w latach Tab Założone minimalne ilościowe poziomy selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji oraz osiągnięte efekty w latach Tab Wymagana i osiągnięta ilość selektywnie zebranych odpadów wielkogabarytowych w roku 2011 i Tab Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych wg Rozporządzenia MŚ z dnia 15 czerwca 2007 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U Nr 109, poz. 752 od uchylony) Tab Poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia papieru, metali i tworzyw sztucznych i szkła- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 Poz. 645) Tab Zakładane minimalne ilości oraz efekt selektywnie zbieranych odpadów opakowaniowych dla 2013 roku (na podstawie KPGO 2014 oraz dyrektywy opakowaniowej 2004/12/EC) uraz Rozporządzenia z dnia 29 maja 2012 w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 Poz. 645) Tab Selektywna zbiórka papieru, szkła i tworzyw sztucznych w latach 2008 do Tab Osiągnięte poziomy odzysku i recyklingu poszczególnych rodzajów odpadów sprawozdania kwartalne MPGK Sp. z o.o Tab Osiągnięte poziomy odzysku i recyklingu poszczególnych rodzajów odpadów sprawozdania kwartalne ŁHK Sp. z o.o Tab Wykaz odpadów przyjętych do instalacji w Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych NR-2 w Jędrzychowicach, pochodzących z terenu miasta Zgorzelec w 2012 r. - na podstawie danych przekazanych przez zarządzającego składowiskiem w Jędrzychowicach

10 Tab Wykaz odpadów przyjętych do instalacji w Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych NR-2 w Jędrzychowicach, pochodzących z terenu miasta Zgorzelec w 2013 r. - na podstawie danych przekazanych przez zarządzającego składowiskiem w Jędrzychowicach Tab Opady, które powstały na terenie Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych NR-2 w Jędrzychowicach w latach w wyniku procesu technologicznego na podstawie danych przekazanych przez zarządzającego składowiskiem w Jędrzychowicach Tab Szkolna edukacja ekologiczna Tab Pozaszkolna edukacja ekologiczna Tab. 4-1 Regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych w regionach gospodarki odpadami komunalnymi województwa dolnośląskiego RIPOK zał. 2 do uchwały nr XXIV/617/12 zmieniona uchwałą nr XXXVII/1091/13 z dnia 23 maja 2013 r Tab. 4-2 Instalacje przewidziane do zastępczej obsługi regionów gospodarki odpadami IZ zał. 3 do uchwały nr XXIV/617/12 zmienionej uchwałą nr XXXVII/1091/13 z dnia 23 maja 2013 r Tab. 4-3 Planowana skuteczność selektywnego zbierania odpadów, % masy wytworzonych odpadów komunalnych Tab. 4-4 Poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych - Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 komunalnych (Dz. U. z 2012 poz. 645) Tab. 4-5 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w mieście Zgorzelec, na lata WPGO Tab. 4-6 Prognoza ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji z Miasta Zgorzelec unieszkodliwianych na składowisku oraz innymi metodami w latach 2013 i 2020 WPGO Tab. 4-7 Maksymalna zawartość odpadów ulegających biodegradacji w odpadach przeznaczonych do składowania, % składowanych odpadów ulegających biodegradacji w 1995 r - na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec Tab. 4-8 Założone procentowe poziomy selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji, % masy odpadów wytworzonych - na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku Tab. 4-9 Założone minimalne ilościowe poziomy selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku Tab Porównanie minimalnych ilości odpadów ulegających biodegradacji w odpadach przeznaczonych unieszkodliwiona w inny sposób niż składowanie z efektywnością selektywnej zbiórki (Mg) - WPGO Tab Poziomy ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 R. [%]Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2012 r. (Dz. U. 2012, poz. 676) Tab Wymagana i osiągnięta ilość selektywnie zebranych odpadów wielkogabarytowych w roku

11 Tab Poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia papieru, metali i tworzyw sztucznych i szkła- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 Poz. 645) Tab Wymagana i osiągnięta ilość selektywnie zebranych odpadów budowlanych w latach Tab Wymagana i osiągnięta ilość selektywnie zebranych odpadów niebezpiecznych w latach 2011 i Tab Ludność miasta Zgorzelec w latach (na podstawie ankiet danych GUS i analiz własnych) Tab Prognozy ilości wytworzonych odpadów wynikające ze wskaźników KPGO 2014 oraz AWPGO oraz danych ludnościowych pochodzących z GUS i samorządu w latach Tab. 5-3 Prognozy ilości wytworzonych odpadów na terenie miasta Zgorzelec za WPGO Tab Prognoza ilości poszczególnych rodzajów odpadów komunalnych na terenie miasta Zgorzelec w latach 2013 do 2016 opracowanie własne Tab. 5-5 Prognoza ilości poszczególnych rodzajów odpadów komunalnych na terenie miasta Zgorzelec w latach 2012 do 2020 na podstawie WPGO Tab Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w mieście Zgorzelec na lata WPGO Tab Prognoza ilości wytwarzanych odpadów opakowaniowych w mieście Zgorzelec na lata WPGO Tab Prognoza ilości wytwarzanych frakcji o cieple spalania maksimum 6 MJ/kg suchej masy odpadów komunalnych wytworzonych w mieście Zgorzelec na lata WPGO 2012 oraz Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 stycznia 2013 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu Tab Prognoza ilości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych (ogółem) w mieście Zgorzelec na lata WPGO Tab Zestawienie ilości płyt azbestowo-cementowych na terenie Miasta Zgorzelec instytucje Tab Płyty azbestowo-cementowe na terenie Miasta Zgorzelec [%] Tab Prognoza ilości wytwarzanych zużytych baterii i akumulatorów w mieście Zgorzelec na lata WPGO Tab Prognoza ilości wytwarzanego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego w mieście Zgorzelec na lata WPGO Tab Prognozowana wymagana skuteczność selektywnego zbierania odpadów, % masy wytworzonych odpadów komunalnych WPGO Tab. 7-2 Efektywność selektywnej zbiórki wg WPGO Tab. 7-3 Poziomy ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2012 w sprawie poziomów ograniczenia masy odpadów (Dz. U. z 2012 Poz. 676)

12 Tab Prognoza ilości odpadów komunalnzch ulegających biodegradacji trafiających na skłądowisko oraz ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji z Miasta Zgorzelec unieszkodliwianych na składowisku oraz innymi metodami w latach 2013 i 2020 WPGO Tab. 7-5 Maksymalna zawartość odpadów ulegających biodegradacji w odpadach przeznaczonych do składowania, % składowanych odpadów ulegających biodegradacji w 1995 r Tab Założone procentowe poziomy selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji, % masy odpadów wytworzonych - na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku Tab Założone minimalne ilościowe poziomy selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku Tab. 7-8 Efektywność selektywnej zbiórki odpady z terenów zielonych oraz odpady kuchenne i ogrodowe tereny miejskie wg WPGO Tab Prognoza rozwoju selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych w latach opracowanie własne Tab Efektywność selektywnej zbiórki odpadów budowlanych, niebezpiecznych, wielkogabarytowych wg WPGO Tab Prognoza rozwoju selektywnej zbiórki odpadów budowlanych w latach opracowanie własne Tab Poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpady budowlane i rozbiórkowe- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 komunalnych w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 Poz. 645) Tab Zakładane ilości selektywnie zbieranych odpadów niebezpiecznych wchodzących w strumień odpadów komunalnych w latach: 2013 do Tab Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych na lata 2007, 2010 i 2018 wg Krajowego Planu Gospodarki Tab Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych g Rozporządzenia MŚ z dnia 15 czerwca 2007 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U. z 2007 r. Nr 109, poz. 752) Tab Poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia papieru, metali i tworzyw sztucznych - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 Poz. 645) Tab Zakładane minimalne ilości selektywnie zbieranych odpadów opakowaniowych dla 2012 roku (na podstawie KPGO 2014 oraz dyrektywy opakowaniowej 2004/12/EC) na podstawie Programu selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec

13 Tab Zakładane minimalne ilości selektywnie zbieranych odpadów opakowaniowych dla 2016 roku (na podstawie KPGO 2014) na podstawie Programu selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec Tab Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych g Rozporządzenia MŚ z dnia 15 czerwca 2007 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U ) Tab Zakładane minimalne ilości selektywnie zbieranych odpadów o opakowaniowych z papieru i tektury dla roku 2016 (na podstawie KPGO 2014 oraz dyrektywy opakowaniowej 2004/12/EC) na podstawie Programu selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec Tab Efektywność selektywnej zbiórki papieru szkła plastiku i metali papieru szkła plastiku i metali wg WPGO Tab Silne i słabe strony modeli zarządzania systemem gospodarki odpadami Tab Silne i słabe strony modeli finansowania systemem gospodarki odpadami Tab Liczba pojemników do selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych oraz ich zapotrzebowanie w etapie Tab Proponowane zestawy pojemników do selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych w poszczególnych strefach użyteczności publicznej - na podstawie Programu selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec Tab Liczba pojemników do selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych oraz ich zapotrzebowanie w etapie 2 - na podstawie Programu selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec Tab Stopień wypełnienia pojemnika 80 litrowego, przez grupę mieszkańców od 1 do 30, przyjmując wywóz bioodpadów raz w tygodniu i co dwa tygodnie (dla grupy mieszkańców dla mieszkańców zabudowy wielorodzinnej i jednorodzinnej) na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku Tab Stopień wypełnienia pojemnika 80 litrowego, przez grupę mieszkańców od 1 do 30, przyjmując wywóz bioodpadów raz w tygodniu i co dwa tygodnie (dla grupy mieszkańców zabudowy jednorodzinnej) na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku Tab Stopień wypełnienia pojemnika 120 litrowego, przez grupę mieszkańców od 1 do 30, przyjmując wywóz bioodpadów raz w tygodniu i co dwa tygodnie (dla grupy mieszkańców dla mieszkańców zabudowy wielorodzinnej i jednorodzinnej) na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku Tab Stopień wypełnienia pojemnika 120 litrowego, przez grupę mieszkańców od 1 do 30, przyjmując wywóz bioodpadów raz w tygodniu i co dwa tygodnie (dla grupy mieszkańców zabudowy jednorodzinnej) na podstawie Aktualizacji planu 13

14 selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku Tab Stopień wypełnienia pojemnika 240 litrowego, przez grupę mieszkańców od 23 do 92, przyjmując wywóz bioodpadów raz w tygodniu i co dwa tygodnie (dla grupy mieszkańców dla mieszkańców zabudowy wielorodzinnej i jednorodzinnej) na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku Tab Stopień wypełnienia pojemnika 240 litrowego, przez grupę mieszkańców od 20 do 71, przyjmując wywóz bioodpadów raz w tygodniu i co dwa tygodnie (dla grupy mieszkańców zabudowy jednorodzinnej) na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku Tab Minimalna ilość pojemników opróżnianych raz w tygodniu przy wypełnieniu 80% do 100% na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku Tab Minimalna ilość pojemników opróżnianych raz na dwa tygodnie przy wypełnieniu 80% do 100% na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku Tab Minimalna ilość pojemników opróżnianych raz w tygodniu przy wypełnieniu 60% do 80% na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku Tab Minimalna ilość pojemników opróżnianych raz na dwa tygodnie przy wypełnieniu 60% do 80% na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku Tab Istniejące i planowane punkty selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych na terenie miasta Zgorzelec na podstawie Planu selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych i wielkogabarytowych dla miasta Zgorzelec na lata Z perspektywa do roku Tab Istniejące i planowane punkty selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych na terenie miasta Zgorzelec na podstawie Planu selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych i wielkogabarytowych dla miasta Zgorzelec na lata Z perspektywa do roku Tab Zebrane ilości odpadów w wielkość bazowa Tab Odległości miasta Zgorzelec od ZZO w Jędrzychowicach i ZZO Lubań Tab Kilometraż sprzętu transportowego w przypadku dowozu odpadów komunalnych zmieszanych do miejsca unieszkodliwienia w ZZO Jędrzychowice i ZZO Lubań Tab Kilometraż sprzętu transportowego w przypadku dowozu odpadów ulegających biodegradacji do miejsca unieszkodliwienia w ZZO Jędrzychowice i ZZO Lubań Tab Kilometraż sprzętu transportowego w przypadku dowozu selektywnie zebranych odpadów surowcowych/opakowaniowych do miejsca unieszkodliwienia w ZZO Jędrzychowice i ZZO Lubań

15 Tab Ilość zbieranych odpadów komunalnych zmieszanych w latach w przeliczeniu na mieszkańca (na podstawie GUS, 2012) Tab. 9-2 Prognozowana wskaźniki miasta Zgorzelec w latach na podstawie danych z Wydziału Spraw Obywatelskich i Administracji w Urzędzie Miasta w Zgorzelcu oraz GUS Tab. 9-3 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w mieście Zgorzelec, na lata na podstawie WPGO Tab. 9-4 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w województwie, na lata na podstawie WPGO Tab. 9-5 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w województwie, na lata na podstawie WPGO 2012 i GUS Tab Szacunkowe koszty inwestycyjne niezbędne do wdrożenia systemu gospodarki odpadami Tab Planowane koszty zakupu i rozmieszcenia pojemników przeznaczonych do selektywnej zbiórki odpadów na ternie miasta) Tab Planowane i poniesione koszty zakupu i rozmieszczenia pojemników przeznaczonych do selektywnej zbiórki odpadów surowcowych (szacunek ze względu na brak danych od zarządzających) Tab Harmonogram zadań w zakresie gospodarki odpadami realizowanych na terenie miasta Zgorzelec w latach Tab Zadania strategiczne w zakresie gospodarki odpadami przewidziane do realizacji w latach Tab Lista mierników realizacji w zakresie zagospodarowanie odpadów komunalnych - mierniki monitorowania osiągania celów dla odpadów komunalnych przyjętych w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami Spis Rysunków: Rys. 6-1 Hierarchia postępowania z odpadami Rys. 8-1 Planowane strefy zbiórki odpadów komunalnych zmieszanych - 3 strefy Rys. 8-2 Planowane strefy zbiórki odpadów komunalnych zmieszanych - 2 strefy Rys. 8-3 Planowane strefy selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec Rys. 8-4 Planowane strefy selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji na terenie miasta Zgorzelec Rys. 8-5 Etapowanie wdrożenia sytemu zbiórki odpadów ulegających biodegradacji w poszczególnych strefach na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku Rys. 8-6 Planowane strefy zbiórki odpadów niebezpiecznych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec Rys. 8-7 Planowane strefy zbiórki odpadów wielkogabarytowych na terenie miasta Zgorzelec Rys. 8-8 Planowane strefy zbiórki odpadów wielkogabarytowych na terenie miasta Zgorzelec

16 Rys. 8-9 Strefy zbiórki odpadów budowlanych pochodzenia komunalnego terenie miasta Zgorzelec na podstawie Programu selektywnej zbiórki, systemu odbioru i przetwarzania (rozdrabniania) odpadów z rozbiórki obiektów budowlanych dla miasta Zgorzelec Rys Schemat przepływu odpadów w systemie gospodarki odpadami na terenie Miasta Zgorzelec - Wariant 3 realizacyjny Rys Lokalizacja zakładów zagospodarowania odpadów w Jędrzychowicach i w Lubaniu Spis Rycin: Ryc. 1-1 System gospodarki odpadami komunalnymi w gminach...46 Ryc. 1-2 System gospodarki odpadami komunalnymi w gminach od roku Ryc. 2-1 Zmiany liczby ludności w mieście Zgorzelec w latach Ryc. 2-2 Piramida płci i wieku miasta Zgorzelec w 2013 r Ryc. 2-3 Ludność w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym w Zgorzelcu w latach Ryc. 3-1 Rejony wywozu odpadów komunalnych...98 Ryc. 3-2 Strefy selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji na terenie miasta Zgorzelec Ryc. 3-3 Strefy selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji z uwzględnieniem lokalizacji przydomowych kompostowników na terenie miasta Zgorzelec Ryc. 3-4 Strefy selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec Ryc. 3-5 Lokalizacja pojemników do selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec Ryc. 3-6 Strefy zbiórki odpadów wielkogabarytowych na terenie miasta Zgorzelec Ryc. 3-7 Punkty selektywnej zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego na terenie miasta Zgorzelec Ryc. 3-8 Zakładane minimalne ilości oraz efekt selektywnie zbieranych odpadów opakowaniowych dla roku Ryc. 3-9 Selektywna zbiórka papieru, szkła i tworzyw sztucznych w latach 2008 do Ryc. 4-1 Podział Województwa Dolnośląskiego na regiony gospodarki odpadami komunalnymi Ryc. 4-2 Efektywność zbiórki odpadów wielkogabarytowych na terenie miasta Zgorzelec w latach 2011 do Ryc. 4-3 Efektywność zbiórki odpadów budowlanych na terenie miasta Zgorzelec w latach 2011 do Ryc. 4-4 Efektywność zbiórki odpadów budowlanych na terenie miasta Zgorzelec w latach 2011 do Ryc. 5-1 Prognoza ludności miasta Zgorzelec w latach

17 1 WSTĘP Kluczowym celem strategii gospodarki odpadami jest stworzenie warunków niezbędnych do realizacji celów zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Jest ona prowadzona na podstawie strategii rozwoju, programów i dokumentów programowych, o których mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712, z późn. zm.), a także za pomocą wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska oraz wojewódzkiego planu gospodarki odpadami. Strategię gospodarki odpadami traktować należy jako narzędzie które jest niezbędne do właściwej oceny stanu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta, a w tym określenia sposobu realizacji działań skutkujących możliwością osiągniecie celów związanych z gospodarką odpadami komunalnymi na terenie miasta. Wykonane analizy pozwalają na identyfikację potencjalnych zagrożeń które mogłyby skutkować w przyszłości opóźnieniem lub brakiem możliwości wypełnienia obowiązków ciążących na samorządzie. 1.1 Zakres opracowania Zakres informacji zawartych w niniejszym opracowaniu obejmuje dane niezbędne do właściwego scharakteryzowania gospodarki odpadami na terenie miasta a w tym: 1) Charakterystykę gospodarki odpadami komunalnymi przedstawiającą podstawową problematykę gospodarowania odpadami, obejmującą odpady komunalne, w szczególności odpady komunalne ulegające biodegradacji, odpady podlegające recyklingowi takie jak papier, szkło, plastik i metal a także odpady opakowaniowe, odpady wielkogabarytowe i odpady niebezpieczne zawarte w odpadach komunalnych Charakterystyka określa: Aktualny stan gospodarki odpadami komunalnymi, w tym: rodzaj, ilość i źródła powstawania odpadów komunalnych, rodzaj i ilość odpadów komunalnych poddawanych poszczególnym procesom odzysku i unieszkodliwiania, istniejące systemy zbierania odpadów komunalnych, rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobowa instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, identyfikacja problemów w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, 2) Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, w tym również wynikające ze zmian demograficznych i gospodarczych. 17

18 3) Planowany system gospodarki odpadami komunalnymi. 4) Wariantowe przedstawienie strategii oraz celów i zadań w zakresie gospodarki odpadami z podaniem terminów ich realizacji. 5) Przedstawienie działań z zakresu zapobiegania powstawaniu odpadów, w tym: a/ działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, w tym: działania zmierzające do zapobiegania powstawania odpadów, działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, działania zmierzające do redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów, b/ rodzaj i harmonogram realizacji przedsięwzięć oraz instytucje odpowiedzialne za ich realizację, c/ sposoby finansowania, w tym instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów, z uwzględnieniem harmonogramu uruchamiania środków finansowych i ich źródeł. 6) System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów pozwalający na określenie sposobu oraz stopnia realizacji owych celów i zadań zdefiniowanych w strategii, z uwzględnieniem ich jakości i ilości. Dokumentacja składa się z następujących rozdziałów: Wstęp Rozdział 1 Zakres opracowania. Cele. Wytyczne wynikające z prawa dotyczące gospodarki odpadami w Polsce oraz w krajach Unii Europejskiej, a także Krajowego, Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami oraz Wojewódzkiego Programu Ochrony Środowiska. Stosowaną terminologia, skróty itp. Rozdział 2 Ogólna charakterystyka miasta w kontekście gospodarki odpadami komunalnymi. Rozdział 3 odpadów. Gospodarka odpadami komunalnymi na terenie miasta bilans Rozdział 4 Identyfikacja podstawowych problemów w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie miasta Zgorzelec - ocena realizacji obowiązującej Strategii Gospodarki Odpadami oraz Analiza stanu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta Zgorzelec za rok Rozdział 5 Prognozy i przewidywany rozwój wydarzeń. Rozdział ten zawiera prognozy dla Miasta Zgorzelec pod kątem zmian w ilości wytwarzanych odpadów Ocena sytuacji. 18

19 Rozdział 6 Rozdział 7 Założenia, cele oraz koncepcja gospodarki odpadami Określenie niezbędnej efektywności systemu Ustalenie priorytetów. Propozycja działań, których celem jest ograniczenie ilość wytwarzanych odpadów Planowanie i wdrożenie. Rozdział 8 Rozdział 9 Planowany System gospodarki odpadami na terenie miasta. Aspekty finansowe. Szacunkowe koszty wdrożenia systemu. Rozdział 10 Harmonogram działań realizacji przedsięwzięć zmierzających do poprawy gospodarki odpadami na terenie miasta. Rozdział 11 Sposób monitoringu w kontekście monitoringu realizacji Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami oraz Wojewódzkiego Programu Ochrony Środowisk - ocena wdrażania programu (zarządzanie gospodarką odpadami) Monitorowanie postępu. Rozdział 12 Streszczenie w języku niespecjalistycznym. 1.2 Cel dokumentacji Głównym celem opracowywanej Strategii jest optymalizacja systemu gospodarowania odpadami dla miasta Zgorzelec, zgodnego z zapisami ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1399, z późn. zm.) a także sprecyzowanie niezbędnych działań jakie musi podjąć samorząd realizując wymagania ustawowe oraz realizując zapisy przyjęte do w Wojewódzki Planie Gospodarki Odpadami a od 2014 roku Strategii Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko perspektywa do Jako istotne należy uznać podkreślenie istotności dostosowania do wymagań wprowadzonych ustawą z dnia 11 lipca 2014 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1101) na mocy której dokumentem referencyjnym dla dokumentów strategicznych przejętych do realizacji od roku 2014 przestaje być Polityka Ekologiczna Państwa na lata na rzecz Strategii Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko perspektywa do Ponadto kluczowe jest spełnienie wymogów prawnych wynikających z: Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2014 a także z Wojewódzkiego Program Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego na lata z perspektywą do 2021 roku. W mniejszym stopniu dotyczy to Programu Ochrony Środowiska miasta Zgorzelec na lata gdyż dokument ten musi być dostosowany do wymagań Wojewódzkiego Program Ochrony Środowiska Województwa Dolnośląskiego na lata , które zostały przyjęte do realizacji w październiku Cele cząstkowe to: uszczelnienie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi; prowadzenie selektywnego zbierania odpadów komunalnych u źródła ; 19

20 zmniejszenie ilości odpadów komunalnych, w tym odpadów ulegających biodegradacji, kierowanych na składowiska odpadów; zwiększenie liczby nowoczesnych instalacji do odzysku, w tym recyklingu oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych w sposób inny niż składowanie odpadów; całkowite wyeliminowanie nielegalnych składowisk odpadów; prowadzenie właściwego sposobu monitorowania postępowania z odpadami komunalnymi zarówno przez właścicieli nieruchomości, jak i przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości; zmniejszenie dodatkowych zagrożeń dla środowiska wynikających z transportu odpadów komunalnych z miejsc ich powstania do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania, przez podział województw na regiony gospodarki odpadami; optymalne gospodarowanie przestrzenią i zasobami środowiska, uwzględniając przede wszystkim zdrowotność społeczeństwa oraz ochronę gleb, zasobów wodnych i powietrza; wdrożenie do gospodarki odpadami nowoczesnych metod w zakresie techniki, ekonomii i zarządzania z perspektywą rozwiązań długofalowych; integracja gospodarki odpadami z innymi działami gospodarki i infrastruktury komunalnej oraz innymi systemami ochrony środowiska. Powyższe cele będą służyły udoskonaleniu oraz poprawie efektywności systemu gospodarki odpadami komunalnymi, który stworzy możliwość prawidłowego zagospodarowania odpadów komunalnych i który nie będzie powodował nieuzasadnionych oraz nadmiernych kosztów Podstawa prawna Zgodnie z art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 (rozdział 2) ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jednolity Dz. U poz. 391): Art Utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gminy. 2.Gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania, a w szczególności: 3) obejmują wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy systemem gospodarowania odpadami komunalnymi; ( ) Wdrożenie tego systemu jest składową zadania własnego gminy, polegającego na zapewnianiu czystości i porządku na swoim terenie i tworzenia warunków niezbędnych do ich utrzymania. Zgodnie z art. 6r ust. 2 wyżej cytowanej ustawy, można przyjąć, że system ten obejmuje: odbieranie, transport, zbieranie, odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych; tworzenie i utrzymanie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych; obsługę administracyjną tego systemu. 20

21 Uwarunkowania formalno-prawne Do najistotniejszych aktów prawnych delimitujących gospodarkę odpadami na terenie Polski należą następujące akty prawne: Ustawa o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. (Dz. U poz. 21 z późniejszymi zmianami), Ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U 2013, poz. 888), Ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U Nr 152, poz. 897), Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1399, z późn. zm.), Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712, z późn. zm.), Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2014 r., poz. 613, z późn. zm.), Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r. poz. 145, z późn. zm.), Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013 r., poz. 1232, z późń. zm.), Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U Nr 90, poz. 607 z późniejszymi zmianami), Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r. poz. 145, z późn. zm.), Ustawa z dnia 29 listopada 2000 Prawo atomowe (Dz. U poz. 264), Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U Nr 243, poz z późniejszymi zmianami), Ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach (Dz. U r. Nr 79, poz. 666), Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r. poz. 1235, z późn. zm.), Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.), Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712, z poźn. zm.) Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r. poz. 627, z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. Nr 112, poz. 1206) 9 grudnia 2014 przyjęto nowe rozporządzanie które będzie obowiązywać od , na etapie opracowywania niniejszej dokumentacji nie było ono jeszcze opublikowane. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 13 grudnia 2010 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania wyrobów zawierających azbest oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji 21

22 lub urządzeń, w których były lub są wykorzystywane wyroby zawierające azbest (Dz. U. z 2011 r. Nr 8, poz. 31) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 12 czerwca 2007 o zmianie rozporządzenia w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczenia do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U Nr 121, poz. 832), Do najważniejszych ram prawnych Unii Europejskiej, które umożliwiają zarządzanie odpadami w państwach członkowskich w celu ograniczenia wytwarzania oraz umożliwienia sprawnej organizacji ich przetwarzania i usuwania należą następujące akty prawne: Dyrektywa 2008/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy, Dyrektywa 2004/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. zmieniająca dyrektywę 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, Dyrektywa Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów, Dyrektywa 2002/96/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 stycznia 2003 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrotechnicznego i elektronicznego (WEEE), Dyrektywa 2006/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 września 2006 r. w sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów oraz uchylająca dyrektywę 91/157/EWG, Rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów. Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Ramowa Dyrektywa Wodna) z późniejszymi zmianami (Dz. U. UE L z dnia 22 grudnia 2000 r.) Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko Systemu Gospodarki Odpadami Niniejsze opracowanie podlega procesowi konsultacji społecznych, opiniowania oraz przeprowadzania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Obowiązek ten wynika z art. 46 pkt 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie Środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz z późniejszymi zmianami). Zgodnie z art.3 ust 14 wyżej cytowanej ustawy za strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko rozumie się postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu, obejmujące w szczególności: a) uzgodnienie stopnia szczegółowości informacji zawartych w prognozie oddziaływania na środowisko; b) sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko; c) uzyskanie wymaganych ustawą opinii; d) zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu. Zgodnie z art. 47 przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko jest wymagane w przypadku projektu dokumentów innych niż wskazane wyżej jeżeli organ 22

23 opracowujący stwierdzi, że wyznaczają one ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko lub że realizacja dokumentu może spowodować znaczące oddziaływania na środowisko. Zgodnie z art. 48. ust. 1 ustawy organ opracowujący projekty dokumentów może, po uzgodnieniu z właściwymi organami (Organem Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska), odstąpić od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, jeżeli uzna, że realizacja postanowień danego dokumentu nie spowoduje znaczącego oddziaływania na środowisko. Odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, o którym mowa w ust. 1, może dotyczyć wyłącznie projektów dokumentów stanowiących niewielkie modyfikacje w ustaleniach przyjętych już dokumentów lub projektów dokumentów dotyczących obszarów w granicach jednej gminy. Odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, wymaga uzasadnienia zawierającego informacje o uwarunkowaniach: 1) charakter działań przewidzianych w dokumentach, o których mowa w art. 46 i 47 ustawy, w szczególności: a) stopień, w jakim dokument ustala ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć, w odniesieniu do usytuowania, rodzaju i skali tych przedsięwzięć; b) powiązania z działaniami przewidzianymi w innych dokumentach; c) przydatność w uwzględnieniu aspektów środowiskowych, w szczególności w celu wspierania zrównoważonego rozwoju, oraz we wdrażaniu prawa wspólnotowego w dziedzinie ochrony środowiska; d) powiązania z problemami dotyczącymi ochrony środowiska. 2) rodzaj i skalę oddziaływania na środowisko, w szczególności: a) prawdopodobieństwo wystąpienia, czas trwania, zasięg, częstotliwość i odwracalność oddziaływań; b) prawdopodobieństwo wystąpienia oddziaływań skumulowanych lub transgranicznych; c) prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka dla zdrowia ludzi lub zagrożenia dla środowiska. 3) cechy obszaru objętego oddziaływaniem na środowisko, w szczególności: a) obszary o szczególnych właściwościach naturalnych lub posiadające znaczenie dla dziedzictwa kulturowego, wrażliwe na oddziaływania, istniejące przekroczenia standardów jakości środowiska lub intensywne wykorzystywanie terenu; b) formy ochrony przyrody w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody oraz obszary podlegające ochronie zgodnie z prawem międzynarodowym. 23

24 Jeżeli samorząd uzna, że projektowany dokument nie spełnia wzmiankowanych warunków, konieczne jest przeprowadzanie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Zgodnie z art. 48. ust. 1. ustawy, na organie opracowującym projekty dokumentów ciąży obowiązek uzgodnienia z właściwymi organami czyli z organem Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska kwestii potrzeby przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Jeżeli taki obowiązek zostanie nałożony, organ opracowujący projekt dokumentu uzgadnia z powyższymi organami, zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko. Następnie poddaje projekt dokumentu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko opiniowaniu przez właściwe organy (art. 54. ust.1) Ocena systemu gospodarki odpadami na terenie miasta Strategia gospodarki odpadami wyrażona w niniejszym dokumencie podlega corocznej ocenie której celem jest jego ewaluacja rozwiązań systemowych oraz planowanie dalszych działań w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta Zgorzelec. Narzędziem weryfikacji realizowanej strategii jest corocznie opracowywana analiza stanu gospodarki odpadami na terenie miasta Zgorzelec System gospodarki odpadami komunalnymi wytworzonymi na terenie miasta Zgorzelec W dokumencie opisującym docelowy system gospodarki odpadami na terenie miasta Zgorzelec skoncentrowano się na grupach odpadów, na które samorząd miejski ma największy wpływ. Dotyczy zatem przede wszystkim odpadów komunalnych z szczególnym uwzględnieniem odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, odpadów opakowaniowych i niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych oraz odpadów wielkogabarytowych a także odpadów remontowych wytwarzanych przez mieszkańców. Analiza dotyczy w szczególności wskazanych grup odpadów zdefiniowanych zgodnie z ustawą o odpadach (Dz. U poz. 21 z późniejszymi zmianami), jako: odpady komunalne przez które rozumie się przez to odpady powstające w gospodarstwach domowych, z wyłączeniem pojazdów wycofanych z eksploatacji, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych; zmieszane odpady komunalne pozostają zmieszanymi odpadami komunalnymi, nawet jeżeli zostały poddane czynności przetwarzania odpadów, która nie zmieniła w sposób znaczący ich właściwości (w odpadach komunalnych występują również odpady opakowaniowe patrz Tab. 1-2, Tab. 1-3.). Z tego też powodu system powinien obejmować gospodarkę odpadami, które wykazane zostały w tabelach (Tab. 1-1, Tab. 1-2, Tab. 1-3). Tab Wykaz rodzajów odpadów komunalnych wg. Katalogu odpadów (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1206) Kod Grupy, podgrupy i rodzaje odpadów 20 Odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie Odpady komunalne segregowane i gromadzone selektywnie (z wyłączeniem 15 01) Papier i tektura 24

25 Kod Grupy, podgrupy i rodzaje odpadów Szkło Odpady kuchenne ulegające biodegradacji Odzież Tekstylia * Rozpuszczalniki * Kwasy * Alkalia * Odczynniki fotograficzne * Środki ochrony roślin l i II klasy toksyczności (bardzo toksyczne i toksyczne np. herbicydy, insektycydy) * Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć * Urządzenia zawierające freony Oleje i tłuszcze jadalne * Oleje i tłuszcze inne niż wymienione w * Farby, tusze, farby drukarskie, kleje, lepiszcze i żywice zawierające substancje niebezpieczne Farby, tusze, farby drukarskie, kleje, lepiszcze i żywice inne niż wymienione w * Detergenty zawierające substancjo niebezpieczne Detergenty inne niż wymienione w * Leki cytotoksyczne i cytostatyczne Leki inne niż wymienione w * Baterie i akumulatory łącznie z bateriami i akumulatorami wymienionymi w , lub oraz niesortowane baterie i akumulatory zawierające te baterie Baterie i akumulatory inne niż wymienione w * Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w i zawierające niebezpieczne składniki Zużyte urządzania elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w , i * Drewno zawierające substancje niebezpieczne Drewno inne niż wymienione w Tworzywa sztuczne Metale Odpady zmiotek wentylacyjnych Środki ochrony roślin inne niż wymienione w Inne niewymienione frakcje zbierane w sposób selektywny Odpady z ogrodów i parków (w tym z cmentarzy) Odpady ulegające biodegradacji Gleba i ziemia, w tym kamienie Inne odpady nie ulegające biodegradacji Inne odpady komunalne Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne Odpady z targowisk Odpady z czyszczenia ulic i placów Szlamy ze zbiorników bezodpływowych służących do gromadzenia nieczystości Odpady ze studzienek kanalizacyjnych Odpady wielkogabarytowe Odpady komunalne niewymienione w innych podgrupach bioodpady rozumie się przez to ulegające biodegradacji odpady z ogrodów i parków, odpady spożywcze i kuchenne z gospodarstw domowych, gastronomii, zakładów zbiorowego żywienia, jednostek handlu detalicznego, a także porównywalne odpady z zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność;. odpadach ulegających biodegradacji rozumie się przez to odpady, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów; 25

26 odpadach zielonych rozumie się przez to odpady komunalne stanowiące części roślin pochodzących z pielęgnacji terenów zielonych, ogrodów, parków i cmentarzy, a także z targowisk, z wyłączeniem odpadów z czyszczenia ulic i placów; Definicja odpadów opakowaniowych zgodnie z ustawą z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi: odpady opakowaniowe rozumie się przez to opakowania wycofane z użycia, stanowiące odpady w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, z wyjątkiem odpadów powstających w procesie produkcji opakowań; W Tab. 1-2 zaprezentowano rodzaje opakowań wg. ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 90, poz. 607). Natomiast w Tab. 1-3 przedstawiono rodzaje odpadów opakowaniowych zdefiniowanych w Katalogu odpadów (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1206). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) zachowuje bowiem moc do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21) jednak nie dłużej niż 2 lata co wynika to z art. 250 ww. ustawy. Tab Rodzaje opakowań wg ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. z 2001 r. Nr 63, poz. 639) Poz. Poz. Symbol PKWiU Rodzaje opakowań (jednostkowych, transportowych i zbiorczych) 1 bez względu na symbol PKWiU opakowania z tworzyw sztucznych 2 bez względu na symbol PKWiU opakowania z aluminium 3 bez względu na symbol PKWiU opakowania ze stali, w tym z blachy stalowej 4 bez względu na symbol PKWiU opakowania z papieru i tektury 5 bez względu na symbol PKWiU opakowania ze szkła gospodarczego, poza ampułkami 6 bez względu na symbol PKWiU opakowania z drewna> Tab Rodzaje odpadów opakowaniowych wg Katalogu odpadów (Dz. U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1206) Kod Grupy, podgrupy i rodzaje odpadów Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne nieujęte w innych grupach Odpady opakowaniowe (włącznie z selektywnie gromadzonymi komunalnymi odpadami opakowaniowymi) Opakowania z papieru i tektury Opakowania z tworzyw sztucznych Opakowania z drewna Opakowania z metali Opakowania wielomateriałowe Zmieszane odpady opakowaniowe Opakowania ze szkła Opakowania z tekstyliów * * Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone (np. środkami ochrony roślin liii klasy toksyczności bardzo toksyczne i toksyczne) Opakowania z metali zawierające niebezpieczne porowate elementy wzmocnienia konstrukcyjnego (np. azbest), włącznie z pustymi pojemnikami ciśnieniowymi Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne * Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do 26

27 Kod Grupy, podgrupy i rodzaje odpadów wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) Sorbenty. materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w Za opakowanie uważa się: 1) wyrób spełniający funkcje opakowania, o których mowa w ust. 1, bez uszczerbku dla innych funkcji, jakie opakowanie może spełniać, z wyłączeniem wyrobu, którego wszystkie elementy są przeznaczone do wspólnego użycia, spożycia lub usunięcia, stanowiącego integralną część produktu oraz niezbędnego do przechowywania, utrzymywania lub zabezpieczania produktu w całym cyklu i okresie jego funkcjonowania; 2) wyrób spełniający funkcje opakowania wytworzony i przeznaczony do wypełniania w punkcie sprzedaży, b) jednorazowego użytku sprzedany, wypełniony, wytworzony lub przeznaczony do wypełniania w punkcie sprzedaży; 3) część składową opakowania oraz złączony z opakowaniem element pomocniczy, spełniające funkcje opakowania, z tym że element pomocniczy przyczepiony bezpośrednio lub przymocowany do produktu uważa się za opakowanie, z wyłączeniem elementu stanowiącego integralną część produktu, który jest przeznaczony do wspólnego użycia lub usunięcia. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, przykładowy wykaz wyrobów, w tym części składowych opakowań oraz złączonych z wyrobem elementów pomocniczych, które uznaje się albo nie uznaje się za opakowanie, kierując się potrzebą zapewnienia jednolitego uznawania wyrobów za opakowanie. Dyrektywa 2004/12/WE Zgodnie z załącznikiem II Dyrektywy 2004/12/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych opakowania podlegają następującym wymaganiom: Wymogi związane z produkcją oraz składem opakowań: opakowania wytwarzane są w sposób zapewniający ograniczenie ich objętości i masy do niezbędnych wielkości minimalnych, jakie utrzymają wymagany poziom bezpieczeństwa, higieny i akceptacji dla opakowanego wyrobu i dla konsumenta, opakowania są projektowane, wytwarzane i wprowadzane do obrotu w sposób pozwalający na ich wielokrotne użycie i odzysk, w tym recykling oraz na zmniejszenie ich wpływu na środowisko po usunięciu odpadów opakowaniowych lub pozostałości po działaniach prowadzonych w ramach gospodarowania nimi, opakowania wytwarzane są w sposób pozwalający na zmniejszenie obecności substancji i materiałów szkodliwych i niebezpiecznych, wchodzących w skład materiałów opakowaniowych lub wszelkich składników opakowań w odniesieniu do ich występowania w emisjach, popiele lub odciekach, jeśli 27

28 opakowania lub pozostałości po działaniach prowadzonych w ramach gospodarowania lub odpady opakowaniowe są spalane lub składowane. Wymogi szczególne związane z przydatnością opakowań do wielokrotnego użytku (wymogi, te muszą być spełnione jednocześnie): właściwości fizyczne oraz cechy opakowań pozwalają na ich wykorzystanie w określonej ilości rotacji, przy normalnie łatwych do przewidzenia warunkach zastosowania, możliwość przetworzenia zużytych opakowań w celu spełnienia wymogów bezpieczeństwa i higieny osób przy nich zatrudnionych, gdy opakowania te nie nadają się już do wielokrotnego użytku i stają się odpadami spełniają one wymogi stawiane opakowaniom nadającym się do odzysku. Wymogi szczególne związane z przydatnością opakowań nadających się do odzysku: opakowania podlegające odzyskowi w formie recyklingu: Opakowania muszą być wytwarzane w sposób pozwalający na recykling określonego procentu masy materiałów zastosowanych do produkcji wyrobów znajdujących się w obrocie, zgodnie z normami obowiązującymi we Wspólnocie. Procent ten może być ustalony na różnym poziomie, w zależności od rodzaju materiału, z jakiego składa się opakowanie. opakowania podlegające odzyskowi energii: Odpady opakowaniowe przetwarzane w celu odzysku energii mają minimalną wartość kaloryczną, pozwalającą na optymalizację odzysku energii. opakowania podlegające odzyskowi przez kompostowanie: Odpady opakowaniowe przetwarzane przez kompostowanie mają takie właściwości biodegradacyjne, które nie stanowią przeszkody dla oddzielnej zbiórki, procesu kompostowania lub innych działań, jakim są poddawane. opakowania ulegające biodegradacji Odpady opakowaniowe ulegające biodegradacji odznaczają się taką zdolnością rozkładu fizycznego, chemicznego, termicznego i biologicznego, która zapewni ostateczny rozkład gotowego kompostu na dwutlenek węgla, biomasę i wodę. Zgodnie z art. 4 ust. 3 niniejszej Dyrektywy, Komisja może przedstawiać wnioski w sprawie środków mających na celu wzmocnienie oraz uzupełnienie stosowanych wymogów zasadniczych oraz zapewniających, że nowe opakowanie może być wprowadzone na rynek wyłącznie wtedy, gdy producent podjął wszelkie niezbędne środki w celu zminimalizowania ich wpływu na środowisko naturalne bez naruszania zasadniczych funkcji opakowania. 28

29 1.2.2 Wytyczne Ministerstwa Środowiska dla gmin dotyczące wdrażania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi Ministerstwo Środowiska udostępniło na swojej stornie ( opracowanie pn. Wytyczne dla gmin dotyczące wdrażania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi (dr inż. Zbigniewa Grabowski, Warszawa, 2011 r.). Dokument zawiera konkretne zalecenia dotyczące dostosowanie systemu gospodarki odpadami do wymagań wprowadzonych ustawą z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Od czasu opracowania wytycznych wielokrotnie zmieniano zapisy ustawy o utrzymaniu porządku i czystości szczegółowe zapisy dotyczące z funkcjonowania systemów gospodarki odpadami na terenie gminy. oraz przyjęto nową ustawę o odpadach. Niektóre zapisy mają charakter fundamentalnej zmiany tak jak to mamy do czynienia w przepadku wymagań stawianych Regionalnym Instalacją Przetwarzania Odpadów Budowa systemu gospodarki odpadami komunalnymi W wytycznych zaprezentowano przykład budowy systemu gospodarki odpadami komunalnymi, przy uwzględnieniu wszystkich możliwych uczestników systemu oraz budując relacje pomiędzy nimi. Przedstawiony system obejmuje cztery podsystemy, w tym: podsystem przepływu odpadów; podsystem zarządzania; podsystem przepływu pieniędzy pomiędzy uczestnikami systemu; podsystem informacji, sprawozdawczości i kontroli. Podsystem (System) przepływu odpadów) Pierwszym elementem systemu są wytwórcy odpadów: osoby fizyczne; obiekty infrastruktury (np. obiekty użyteczności publicznej, oświatowe, biura, sklepy itd.); Wśród pozostałych elementów systemu wyróżniono m.in.: punkty gromadzenia odpadów, punkty skupu surowców wtórnych. Odpady odbierane są przez firmy wywozowe wybrane w ramach przetargu. Są one obowiązane do przekazywania odebranych od właścicieli nieruchomości selektywnie zebranych odpadów komunalnych do instalacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów oraz przekazywania odebranych od właścicieli nieruchomości zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania do regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. Odpady wielkogabarytowe, budowlane, leki przeterminowane ze zbiórki w aptekach, odpady z punktów gromadzenia opadów, trafiają do odpowiednich instalacji odzysku lub unieszkodliwiania. 29

30 Podsystem (System) zarządzania System może być zarządzany przez: wydzieloną jednostkę urzędu gminy (wydział, referat); spółkę będącą własnością gminy. Konieczne jest sprecyzowanie rodzaju podmiotów, które będą brały udział w funkcjonowaniu zarządzania systemem oraz dokonać dokładnego podziału kompetencji (zadań) pomiędzy tymi podmiotami. Zarządzający może przejąć wszelkie dotychczasowe kompetencje jakichkolwiek innych organów i jednostek gminy związanych do tej pory z wykonywaniem obligatoryjnego zadania własnego gminy z wyłączeniem: kompetencji w zakresie orzecznictwa administracyjnego; zadań ewidencyjnych. Kompetencje te powinny pozostać bezpośrednio przy wójcie, burmistrzu, prezydencie (poprzez wydział gminy zajmujący się gospodarką komunalną lub ochroną środowiska). Powierzenie funkcji Zarządzającego spółce gminnej w ramach systemu gospodarowania odpadami, może nastąpić na podstawie: ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 1997 r. Nr 9, poz.43, z późniejszymi zmianami); oraz statutu gminy (gmina jest jedynym udziałowcem spółki). Wiąże się to jednak z: koniecznością zmiany aktu założycielskiego spółki; zawarciem umowy pomiędzy gminą, a spółką; dokonaniem restrukturyzacji i reorganizacji spółki gminnej. Zarządzający dokonuje wszystkich działań związanych z tworzeniem sytemu gospodarowania odpadami, w tym m.in.: prace zmierzające do dostosowania regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie do wojewódzkiego planu gospodarki odpadami; przygotowuje propozycje uchwał dotyczących terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi określenia sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych i zagospodarowania tych odpadów itp. Odrębną kwestią jest wskazanie podmiotu, któremu powierzone zostaną ustawowe funkcje kontrolne leżące w gestii wójta, burmistrza, prezydenta miasta oraz ewentualnych powiązań (tj. potencjalnych możliwości i zasad współdziałania) spółki gminnej zajmującej się odpadami komunalnymi z innymi podmiotami realizującymi gminne inwestycje np. spalarnię odpadów, czy zakład mechaniczno-biologicznego przetwarzania. 30

31 Podsystem (System) przepływu pieniędzy Gmina przejęła odpowiedzialność za prowadzenie gospodarki odpadami i dysponuje pieniędzmi na system gospodarowania odpadami. Opłata wnoszona przez wytwórców odpadów za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi dochód gminy. Z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, które obejmują koszty: odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych; tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych; obsługi administracyjnej tego systemu (zarządzanie). Budowa systemu gospodarowania odpadami wymaga znajomości szeregu informacji, w tym m.in.: o ilości i morfologii odpadów komunalnych i innych pochodzących z gospodarstw domowych wytwarzanych na terenie gminy; o liczbie mieszkańców; o ilości firm wywozowych i posiadanego przez nich sprzętu. o rodzaju i wielkości instalacji przeznaczonych do przetwarzania i unieszkodliwiania odpadów Działania logistyczne niezbędne dla budowy systemu 1) Oszacowanie ilości odpadów Wyliczenie kosztów funkcjonowania systemu gospodarki odpadami, wymaga oszacowania całkowitej ilości odpadów powstających na terenie gminy. W przypadku braku danych o ilości odpadów i ich morfologii, w pierwszym okresie funkcjonowania systemu można przyjąć dane z dotychczas obowiązujących planów gospodarki odpadami. Przy czym do danych zawartych w planach rożnego szczebla trzeba się odnosić z pewną rezerwą. Opierają się one w głównej mierze na danych statystycznych, a nie rzeczywistych. Przyjęcie błędnego wskaźnika lub całkowitej ilości wytwarzanych odpadów może skutkować problemami z finansowaniem całego systemu gospodarki odpadami. Wskaźniki nagromadzenia odpadów należy przyjmować za danymi z badań odpadów przeprowadzanymi na terenie gminy, bądź za wojewódzkim planem gospodarki odpadami w odniesieniu do danej gminy, powiatu itp. Do obliczeń opłaty za odbiór odpadów należy przyjmować wskaźnik planistyczny, nazywany też odpadami ogółem, wyższy od wskaźnika odpadów pochodzących 31

32 z gospodarstw domowych, ponieważ przyjmowanie innych odpadów komunalnych wielkogabarytowych, opon, niebezpiecznych, budowlanych, zielonych, będzie ujęte w opłacie. Wskaźniki przyjęte do obliczeń opłaty będą co rocznie weryfikowane w wyniku bilansowania ilości odpadów przetwarzanych przez instalacje regionalne i inne. 2) Oszacowanie ilości mieszkańców zamieszkujących nieruchomość Rzeczywista liczba mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość jest bardzo istotna ze względu na wnoszone do gminy opłaty za gospodarowanie odpadami. Zaniżenie liczby mieszkańców faktycznie zamieszkujących daną nieruchomość skutkować będzie brakiem pieniędzy w systemie oraz możliwością upadłości przedsiębiorstw biorących udział w systemie. Przy obliczaniu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powinno posługiwać się deklarowaną ilością mieszkańców w nieruchomości, a jej weryfikację można dokonywać w oparciu o zużycie wody. 3) Koszty funkcjonowania systemu Koszty związane z funkcjonowaniem systemu gospodarowania odpadami komunalnymi obejmują koszty: odbierania, transportu, zbierania, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych, tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, a także koszt obsługi administracyjnej systemu. W przypadku podziału gminy na sektory, mogą pojawić się problemy z ustaleniem porównywalnych kosztów odbioru odpadów w różnych sektorach, ze względu na różną odległość od instalacji oraz różną gęstość zabudowy. Ponadto problemy mogą pojawić się w przypadku funkcjonowania na terenie regionu czy gminy takich samych technologicznie instalacji, ale różnych pod względem kosztów eksploatacyjnych. Koszty tworzenia oraz utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów obejmują budowę zbiorczych punktów gromadzenia odpadów a także punktów selektywnej zbiórki. Obsługa administracyjna systemu obejmuje koszty związane z obsługą klientów, obsługę biurową, koszty druku oraz wysyłki faktur, windykacje itp. 4) Obliczanie stawki opłat i opłaty z gospodarowanie odpadami komunalnymi Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi zależy od typu nieruchomości na której powstają odpady. Dla nieruchomości zamieszkałych opłata za gospodarowanie odpadami może być obliczana w następujący sposób: opłata za odpady (zł) = ilość mieszkańców (M) x stawka opłaty (zł/m), opłata za odpady (zł) = zużycie wody w nieruchomości (m 3 ) x stawka opłaty (zł/m 3 ), opłata za odpady (zł) = powierzchnia lokalu (m 2 ) x stawka opłaty (zł/m 2 ), opłata za odpady (zł) = ilość mieszkańców (M) x stawka opłaty dla danego typu jednostki osadniczej (zł/m), 32

33 opłata ryczałtowa. Natomiast dla nieruchomości niezamieszkałych na których powstają odpady komunalne, opłata za gospodarowanie odpadami będzie stanowiła iloczyn liczby pojemników z odpadami komunalnymi i uchwalonej przez radę gminy stawki za pojemnik o określonej pojemności oraz częstotliwości odbioru odpadów. 5) Punkt gromadzenia odpadów Punkt gromadzenia odpadów to miejsce do którego można dostarczyć odpady problemowe z gwarancją, iż zostaną one właściwie oraz bez szkody dla środowiska zagospodarowane. Punkty takie przyczyniają się do zwiększenia odzysku odpadów opakowaniowych, pozwalają na wydzielenie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych oraz wpływają na eliminację dzikich wysypisk. W dużych aglomeracjach przyjmuje się, iż jeden punkt powinien przypadać na mieszkańców, natomiast w mniejszych jednostkach punkt gromadzenia odpadów mogą tworzyć 3-4 gminy. Punkty powinny być lokalizowane w takim miejscu, aby mieszkańcom opłacało się dowozić odpady. 6) Określenie rodzajów odpadów z uwzględnieniem rodzaju i sposobu transportu Aby określić środki transportowe do obsługi systemu konieczna jest identyfikacja rodzajów odpadów. Zmieszane odpady komunalne oraz odpady zbierane selektywnie wymagają innych środków transportu. Istotne jest zatem oszacowanie masy wytwarzanych poszczególnych rodzajów odpadów oraz niezbędnych do ich transportu pojazdów. 7) Identyfikacja firm wywozowych działających na terenie gminy Podmioty odbierające odpady od właścicieli nieruchomości muszą posiadać wymaganą ilość pojazdów do zbierania oraz transportu odpadów, o budowie nadwozia uniemożliwiającej zanieczyszczenie powietrza, miejsc ładowania oraz trasy przejazdu. Muszą także posiadać zaplecze techniczne wyposażone w narzędzia i urządzenia zapewniające utrzymanie pojazdów oraz pojemników, kontenerów w należytym stanie technicznym, a także miejsca garażowania pojazdów, miejsca do przechowywania pojemników, koszy, kontenerów i worków. 8) Identyfikacja regionalnych instalacji Zmieszane odpady komunalne, odpady zielone oraz pozostałości z sortowania powstające na terenie gminy w nowym systemie przekazywane będą do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. Status instalacji regionalnej uchwala sejmik województwa, a ich wykaz wraz z przypisanymi do nich gminami znajduje się w wojewódzkim planie gospodarki odpadami. Uchwała w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami uwzględniać będzie funkcjonujące instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych, które w dniu wejścia w życie ustawy spełniają wymagania dotyczące regionalnej instalacji. 9) Inne instalacje Oprócz instalacji regionalnych funkcjonować mogą również instalacje dla pozostałych odpadów np. instalacja do przerobu gruzu budowlanego lub do demontażu odpadów wielkogabarytowych. Podczas tworzenia nowego sytemu konieczna jest identyfikacja instalacji przetwarzających pozostałe odpady, co ułatwi oszacowanie kosztów transportu oraz przetwarzania. 33

34 10) Uwarunkowania rynku W nowym systemie wójta, burmistrza lub prezydenta miasta ma obowiązek zorganizowania przetargu na odbiór odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości lub przetargu na odbiór i zagospodarowanie tychże odpadów. Gmina licząca ponad mieszkańców w drodze uchwały podjętej przez radę gminy może zostać podzielona na sektory. Przy podziale należy kierować się funkcjonalnością podziału gminy. Jednakże podział na sektory nie jest obligatoryjny, decyzja o podziale należy do gminy Działania prawne budowy systemu 1) Zawieranie umów Właściciele nieruchomości, którzy z dniem wejścia ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach mają zawartą umowę na odbieranie odpadów komunalnych z gminną jednostką lub innym przedsiębiorcą odbierającym odpady nie mają obowiązku uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi do czasu obowiązywania tej umowy, jednak nie dłużej niż półtora roku od dnia wejścia ustawy w życie. Wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz termin składania pierwszej deklaracji zostanie określony w uchwale rady gminy. 2) Działania prawne gminy Po wejściu w życie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, rada gminy zobowiązana jest podjąć następujące uchwały: Uchwała w sprawie dostosowania regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy do wojewódzkiego planu gospodarki odpadami; Uchwała określająca szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowywania tych odpadów w zamian za uiszczoną opłatę, w szczególności o ilości odpadów komunalnych odbieranych od właściciela nieruchomości, częstotliwości odbierania odpadów komunalnych od właściciela nieruchomości i sposobie świadczenia usług przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych; Uchwała o dokonaniu wyboru jednej z określonych metod ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenie stawki takiej opłaty; Uchwała ustalająca stawkę za pojemnik; Uchwała o terminie, częstotliwości i trybie uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi; Uchwała określająca wzór deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości, obejmująca objaśnienia dotyczące sposobu jej wypełnienia oraz terminy i miejsce jej składania; Uchwała określająca niższe stawki opłaty za gospodarowanie odpadami, jeżeli odpady są zbierane i odbierane w sposób selektywny. 34

35 Ponadto gminy mogą podjąć następujące uchwały: Uchwała określająca rodzaje dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowywania tych odpadów oraz wysokość cen za te usługi; Uchwała o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne; Uchwała o podziale gminy liczącej powyżej mieszkańców na sektory. 3) Propozycje zakresu zadań dla Zarządzającego w ramach systemu Zamawiający w ramach nowego systemu gospodarowania odpadami mógłby pełnić następujące funkcje: Nadzorowanie gospodarowania odpadami komunalnymi (realizacja zadań powierzonych podmiotom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości), Prowadzenia działań informacyjnych i edukacyjnych, Opracowywanie analiz i rekomendacji dotyczących tworzenia warunków organizacyjnych i instytucjonalnych do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy lub zapewniania wykonania tych prac, Opracowywanie analiz i rekomendacji dotyczących budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gminami regionalnych instalacji, Opracowanie informacji przewidzianych do udostępnienia na stronie internetowej urzędu gminy, Opracowywanie raportów z corocznych analiz stanu gospodarki odpadami komunalnymi, Ogłaszanie przetargów na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, albo przetargów na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów. 4) Przykładowy harmonogram działań Przykładowy harmonogram działań może zawierać terminarz działań organizacyjnych oraz legislacyjnych, podmioty odpowiedzialne za realizację poszczególnych działań, szacunkowe koszty wdrażania systemu, koszty wyposażenia technicznego, czy też koszty kampanii informacyjno edukacyjnej mieszkańców. 5) Baza danych o właścicielach nieruchomości Podstawą do sporządzenia bazy danych o właścicielach nieruchomości są dane z wydziału geodezji, które obejmują wszystkie nieruchomości znajdujące się na terenie danej gminy. Kolejnym źródłem danych może być wydział podatków i opłat w którym znajdują się wszyscy płacący podatek od nieruchomości. 6) Kontrola rzetelności deklaracji i egzekucja opłat 35

36 Deklaracje o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składane przez właścicieli nieruchomości powinny zawierać sposób obliczenia opłaty. W przypadku, gdy rada gminy określiła w uchwale dotyczącej deklaracji wykaz niezbędnych dokumentów potwierdzających dane zawarte w deklaracji, dokumenty te należy również dołączyć do deklaracji. Istnieje możliwość kontroli ilości odpadów przez firmy odbierające odpady z nieruchomości. Istnieje możliwość składania deklaracji o wytwarzanych odpadach komunalnych za pomocą środków komunikacji elektronicznej Wydział podatków i opłat urzędu gminy przyjmuje deklaracje o wysokości opłaty, a także opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W wydziale tym tworzona jest baza danych uczestników systemu gospodarowania odpadami, prowadzona jest również kontrola złożonych deklaracji oraz weryfikacja z danymi pochodzącymi z bazy danych. Jeżeli właściciel nieruchomość nie złoży deklaracji lub powstaną wątpliwości w stosunku do danych zawartych w złożonej deklaracji, wówczas wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa w drodze decyzji wysokość opłaty koniecznej do uiszczenia. Egzekucję należności opłat stanowiących dochód gminy prowadzi referat windykacji w odpowiednim wydziale urzędu gminy. 7) Częstotliwość uiszczania opłaty Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie określa częstotliwości uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, częstotliwość zostanie określona w uchwale podjętej przez radę gminy, podobnie jak i termin oraz tryb jej uiszczania. Najbardziej optymalną częstotliwością wydaje się kwartalne wnoszenie opłat, które uwzględnia interes wszystkich stron, a mianowicie: mieszkańców, firm odbierających odpady, zarządzających instalacją, a także gmin. 8) Niedoszacowanie liczby ludności Efektem niedoszacowania liczby mieszkańców będą problemy z finansowaniem systemu gospodarki odpadami. Własność odpadów przejmuje gmina, w związku z tym i opłata za gospodarowanie odpadami stanowi dochód gminy. Jeżeli wystąpi deficyt finansowy wynikający z niedoszacowania liczby mieszkańców, to obowiązek zrównoważenia finansowego systemu ciąży na gminie. Dlatego też najrozsądniejsze wydaje się przyjęcie stawki opłaty za gospodarowanie odpadami o 10-15% wyższej niż stawka wynikająca z obliczeń. W przypadku przeszacowania rezerwa przechodzi na następny rok. 9) Kampania informacyjna i edukacyjna W celu zapoznania mieszkańców z nową ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach i wynikających z niej nowych praw i obowiązków, po stronie wójta, burmistrza lub prezydenta miasta leży obowiązek przeprowadzenia kampanii informacyjno edukacyjnej. Kampania powinna dotyczyć: stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, terminów, częstotliwości oraz trybu uiszczania opłaty, deklaracji o wysokości opłaty, sposobu i zakresu świadczenia usług dotyczących odbierania odpadów komunalnych oraz zagospodarowania tych odpadów. 10) Kontrola przestrzegania przepisów Ustawy 36

37 Organem odpowiedzialnym za kontrolę przestrzegania oraz stosowania przepisów jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Kontrolowane mogą być firmy odbierające odpady, instalacje przetwarzające i unieszkodliwiające odpady, a także mieszkańcy. 11) Rejestr działalności regulowanej W nowym systemie działalność polegająca na odbiorze odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości będzie działalnością regulowaną, a nie jak dotychczas wykonywana na podstawie zlecenia. Status działalności regulowanej otrzymuje się po uzyskaniu wpisu do odpowiedniego rejestru, który następuje po złożeniu prawidłowego wniosku wraz z oświadczeniem o spełnianiu warunków wymaganych dla prowadzenia takiej działalności. 12) Związki międzygminne Związek międzygminny może przejąć zadania związane z gospodarką odpadami właściwych do realizacji przez gminę, również uchwalenia aktów prawa miejscowego obowiązującego w gminach skupionych w związku. Gminy mogą przekazywać również tylko część zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi, w takiej sytuacji konieczna jest zmiana statusu związku, w którym powinien znaleźć się szczegółowy zakres przyjmowanych obowiązków. 13) Przekazanie obowiązków gminy Istnieje możliwość zawierania porozumień międzygminnych w sprawie powierzania jednej z nich przez drugą (w przypadku porozumienia wielostronnego przez inne gminy) określonych przez nie w treści takiego porozumienia międzygminnego zadań publicznych. Gmina, która wykonuje zadania objęte porozumieniem przejmuje prawa oraz obowiązki pozostałych gmin (związane z powierzonymi jej zadaniami), a gminy te mają obowiązek udziału w kosztach realizacji powierzonego zadania. Inną formą realizacji obowiązków gminy w zakresie gospodarowania odpadami jest porozumienie w sprawie wzajemnego powierzania sobie wykonywania zadań własnych przez gminy. W przypadku, gdy jedna gmina zamierza przejąć wykonywanie zadań własnych od wielu innych gmin, to jest możliwość odrębnego ustalania zasad współpracy z każdą zainteresowaną gminą (w zależności od jej potrzeb i uwarunkowań) w oparciu o indywidualne zawierane porozumienia, a także nie powoduje kosztów związanych z założeniem oraz funkcjonowaniem takiego związku. 14) Organizacja przetargów Gmina zobowiązana jest do przeprowadzenia przetargu na odbiór odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, bądź też łącznego przetargu na odbiór i zagospodarowanie tychże odpadów. W specyfikacji istotnych warunków zamówienia powinny być określone m. in.: wymogi dotyczące przekazywania odebranych zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów, a także rodzaje odpadów komunalnych odbieranych selektywnie od właścicieli nieruchomości. Spółki z udziałem gminy mogą odbierać odpady komunalne tylko i wyłącznie w przypadku, gdy zostały wybrane w drodze przetargu. 37

38 1.3 Ogólne zasady gospodarki odpadami Przyjęte cele Polityki Ekologicznej Państwa mają być realizowane zgodnie z przyjętymi strategicznymi kierunkami Zasady postępowania z odpadami Zgodnie z ustawą o odpadach (art. 18) Każdy, kto podejmuje działania powodujące lub mogące powodować powstanie odpadów, powinien takie działania planować, projektować i prowadzić przy użyciu takich sposobów produkcji lub form usług oraz surowców i materiałów, aby w pierwszej kolejności zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ilość odpadów i ich negatywne oddziaływanie na życie i zdrowie ludzi oraz na środowisko, w tym przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu ich użycia. Odpady, których powstaniu nie udało się zapobiec, posiadacz odpadów w pierwszej kolejności jest obowiązany poddać odzyskowi. Odzysk polega w pierwszej kolejności na przygotowaniu odpadów przez ich posiadacza do ponownego użycia lub poddaniu recyklingowi, a jeżeli nie jest to możliwe z przyczyn technologicznych lub nie jest uzasadnione z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych poddaniu innym procesom odzysku. Przez recykling rozumie się także recykling organiczny polegający na obróbce tlenowej, w tym kompostowaniu, lub obróbce beztlenowej odpadów, które ule-gają rozkładowi biologicznemu w kontrolowanych warunkach przy wykorzystaniu mikroorganizmów, w wyniku której powstaje materia organiczna lub metan; składowanie na składowisku odpadów nie jest traktowane jako recykling organiczny. Odpady, których poddanie odzyskowi nie było możliwe posiadacz odpadów jest obowiązany unieszkodliwiać. Składowane powinny być wyłącznie te odpady, których unieszkodliwienie w inny sposób było niemożliwe. Unieszkodliwianiu poddaje się te odpady, z których uprzednio wysegregowano odpady nadające się do odzysku Obowiązki organów administracji publicznej Organy administracji publicznej, w zakresie swojej właściwości, podejmują działania wspierające ponowne użycie i przygotowanie do ponownego użycia odpadów, w szczególności: 1) zachęcając do tworzenia i wspierając sieci ponownego wykorzystania i na-praw; 2) stwarzając zachęty ekonomiczne. Jednostki sektora finansów publicznych stosują kryteria ponownego użycia lub przygotowania do ponownego użycia odpadów przy udzielaniu zamówień publicznych, o ile ponowne użycie lub przygotowanie do ponownego użycia odpadów jest możliwe. 38

39 1.3.3 Zasada bliskości Odpady, z uwzględnieniem hierarchii sposobów postępowania z odpadami, w pierwszej kolejności poddaje się przetwarzaniu w miejscu ich powstania (patrz art. 20 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 o odpadach). Odpady, które nie mogą być przetworzone w miejscu ich powstania, przekazuje się, uwzględniając hierarchię sposobów postępowania z odpadami oraz najlepszą dostępną technikę lub technologię, o której mowa w art. 143 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, do najbliżej położonych miejsc, w których mogą być przetworzone Zapobieganiu powstawaniu odpadów Rozumie się przez to środki zastosowane w odniesieniu do produktu, materiału lub substancji, zanim staną się one odpadami, zmniejszające: a) ilość odpadów, w tym również przez ponowne użycie lub wydłużenie okresu dalszego używania produktu, b) negatywne oddziaływanie wytworzonych odpadów na środowisko i zdrowie ludzi, c) zawartość substancji szkodliwych w produkcie i materiale Wytwórca odpadów Poprzez wytwórcę odpadów rozumie się rozumie się przez to każdego, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów (pierwotny wytwórca od padów), oraz każdego, kto przeprowadza wstępną obróbkę, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów; wy-twórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej Pozwolenie na wytwarzanie odpadów Zgodnie z art. 180a Prawa Ochrony Środowiska pozwolenie na wytwarzanie odpadów jest wymagane do wytwarzania odpadów o masie powyżej 1 Mg rocznie w przypadku odpadów niebezpiecznych lub o masie powyżej 5000 Mg rocznie w przypadku odpadów innych niż niebezpieczne. Jeżeli odpady przekraczające podane wyżej ilości nie powstają w związku z eksploatacją instalacji, wytwórca odpadów nie jest obowiązany do uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów, bowiem do POŚ. nie została przeniesiona treść art. 17 ust. 3 ustawy o odpadach z 2001 r. Przy wariancie mieszanym, tzn. część odpadów na terenie zakładu powstaje w związku z eksploatacją instalacji, część poza instalacją, przy obliczaniu masy odpadów decydujących o konieczności uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów nie uwzględnia się odpadów niezwiązanych z eksploatacją instalacji, mimo iż powstają w miejscu, w którym instalacja jest eksploatowana. Należy również zauważyć, że nawet w przypadku, gdy dana instalacja wymaga uzyskania pozwolenia z powodu przekroczenia progów określonych w art. 180a Prawa Ochrony Środowiska dla odpadów wytworzonych w instalacji odpady wytworzone poza nią (mimo że powstają w tym miejscu działania instalacji) nie są w obecnym stanie prawnym uwzględniane w pozwoleniu na wytwarzanie odpadów. Dla odpadów nieinstalacyjnych" przedsiębiorca ma jedynie obowiązek prowadzenia ewidencji oraz składania rocznych sprawozdań o wytwarzanych odpadach (art. 75 ust. 1 pkt 39

40 1 ustawy o odpadach). Ponadto, ustawa o odpadach nie zawiera przepisów, zgodnie z którymi wnioski o wydanie pozwolenia na wytwarzanie odpadów oraz wnioski o wydanie zezwolenia na ich przetwarzanie miałyby podlegać obowiązkowi zaopiniowania przez burmistrza Określenie masy odpadów opakowaniowych Masę odpadów opakowaniowych poddanych recyklingowi lub innemu niż recykling procesowi odzysku oraz zastosowany proces odzysku i recyklingu ustala się w oparciu odpowiednio o dokument DPR albo dokument DPO. W przypadku odpadów opakowaniowych pochodzących wyłącznie z gospodarstw domowych dokumenty DPO i DPR są wystawiane przez przedsiębiorcę prowadzącego recykling lub inny niż recykling proces odzysku odpadów opakowaniowych na wniosek podmiotu odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości albo prowadzącego instalację regionalną do przetwarzania odpadów komunalnych, albo podmiotu prowadzącego punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych, albo gminy organizującej odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. DPR rozumie się przez to dokument potwierdzający recykling odpadów opakowaniowych, w tym określający masę tych odpadów i sposób ich recyklingu, DPO rozumie się przez to dokument potwierdzający inny niż recykling proces odzysku odpadów opakowaniowych, w tym określający masę tych odpadów i sposób ich odzysku, Obowiązki posiadacza odpadów Przez posiadacza rozumie się przez to wytwórcę odpadów lub osobę fizyczną, osobę prawną oraz jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej będące w posiadaniu odpadów; domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości. Odpady, których powstaniu nie udało się zapobiec, posiadacz odpadów w pierwszej kolejności jest obowiązany poddać odzyskowi. Odzysk, o którym mowa polega w pierwszej kolejności na przygotowaniu odpadów przez ich posiadacza do ponownego użycia lub poddaniu recyklingowi, a jeżeli nie jest to możliwe z przyczyn technologicznych lub nie jest uzasadnione z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych - poddaniu innym procesom odzysku. Odpady, których poddanie odzyskowi nie było możliwe z przyczyn posiadacz odpadów jest obowiązany unieszkodliwiać. Składowane powinny być wyłącznie te odpady, których unieszkodliwienie w inny sposób było niemożliwe. 40

41 Unieszkodliwianiu poddaje się te odpady, z których uprzednio wysegregowano odpady nadające się do odzysku. Koszty gospodarowania odpadami są ponoszone przez pierwotnego wytwórcę odpadów lub przez obecnego lub poprzedniego posiadacza odpadów. Posiadacz odpadów jest obowiązany do niezwłocznego usunięcia odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania. Jeżeli wytwórca odpadów lub inny posiadacz odpadów przekazuje odpady następnemu posiadaczowi odpadów, odpowiedzialność za gospodarowanie odpadami, z chwilą ich przekazania, przechodzi na tego następnego posiadacza odpadów. Na mocy art. 236 ust. 1 ustawy o odpadach ewidencja odpadów, czyli wystawianie karty ewidencji odpadów oraz kart przekazania odpadów, prowadzone są w dotychczasowy sposób, czyli zgodnie z art. 36 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243) do dnia 31 grudnia 2014 r. Oznacza to, że do tego czasu nie stosujemy postanowień działu V rozdziału Ewidencja odpadów ustawy o odpadach Zgodnie z art. 33 ustawy o odpadach z 2001 r., posiadacz odpadów, który przejmuje odpad od innego posiadacza, jest obowiązany potwierdzić fakt przejęcia na karcie przekazania odpadu, wypełnionej przez posiadacza, który ten odpad przekazał. Natomiast do poświadczenia na karcie przekazania odpadu wykonania usługi transportu, obowiązany jest prowadzący wyłącznie transport odpadów. Przez wyrażenie "posiadacz odpadów, który nie przejmuje odpowiedzialności za przyjęty odpad" należy rozumieć takiego posiadacza, który nie może rozporządzać odpadem, gdyż działa w zakresie upoważnienia wydanego mu przez posiadacza odpadów np. przez wytwórcę A, który zleca pośrednikowi B zorganizowanie transakcji sprzedaży odpadów nabywcy C. Zakres obowiązków pośrednika powinna regulować umowa cywilnoprawna. Pośrednik może np. na zlecenie wytwórcy odpadów prowadzić mu ewidencję (ale to nie jest gospodarowanie odpadami), może również zorganizować transport odpadów, czy przekazanie odpadów innemu uprawnionemu posiadaczowi odpadów. Nie ma wymogu potwierdzania przez osobę fizyczną sposobu wykorzystania odpadu przekazanego mu przez posiadacza odpadów. Forma takiego oświadczenia jest oczywiście zabezpieczeniem dla przekazującego odpad, że zostanie on prawidłowo zagospodarowany. W karcie ewidencji odpadu można zamieścić taką adnotację wraz z określeniem jakiemu procesowi odzysku ten odpad zostanie poddany. Przy sporządzaniu zbiorczych zestawień danych powinno się wskazać w dziale dotyczącym odzysku odpadów odpady poddane odzyskowi przez osoby fizyczne z uwzględnieniem wskazanego procesu odzysku Unieszkodliwianie odpadów W ustawie o odpadach, poprzez unieszkodliwianie odpadów rozumie się poddanie ich procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych określonym w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska. Unieszkodliwianiu poddaje się wyłącznie te odpady, z których uprzednio wydzielono odpady nadające się do odzysku. 41

42 Tymczasowe magazynowanie odpadów Ustawowo dopuszczono możliwość magazynowania odpadów przed ich składowaniem czy szerzej unieszkodliwieniem. Określono również maksymalny czas magazynowania odpadów przed ich poddaniem procesowi odzysku lub unieszkodliwienia. Poprzez magazynowanie odpadów rozumie się przez to czasowe przechowywanie odpadów obejmujące: a) wstępne magazynowanie odpadów przez ich wytwórcę, b) tymczasowe magazynowanie odpadów przez prowadzącego zbieranie odpadów, c) magazynowanie odpadów przez prowadzącego przetwarzanie odpadów; Okresy magazynowania odpadów, liczone są łącznie dla wszystkich kolejnych posiadaczy tych odpadów. Magazynowanie odpadów może odbywać się na terenie, do którego posiadacz odpadów ma tytuł prawny. Miejsce magazynowania odpadów nie wymaga wyznaczenia w trybie przepisów o zagospodarowaniu przestrzennym (art. 63 ust. 2 ustawy o odpadach). Określenie miejsca i sposobu magazynowania odpadów następuje w (art. 25 ustawy o odpadach): Magazynowanie odpadów odbywa się zgodnie z wymaganiami w zakresie ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa życia i zdrowia ludzi, w szczególności w sposób uwzględniający właściwości chemiczne i fizyczne odpadów, w tym stan skupienia, oraz zagrożenia, które mogą powodować te odpady. Magazynowanie odpadów odbywa się na terenie, do którego posiadacz odpadów ma tytuł prawny. Magazynowanie odpadów jest prowadzone wyłącznie w ramach wytwarzania, zbierania lub przetwarzania odpadów. Odpady, z wyjątkiem przeznaczonych do składowania, mogą być magazynowane, jeżeli konieczność magazynowania wynika z procesów technologicznych lub organizacyjnych i nie przekracza terminów uzasadnionych zastosowaniem tych procesów, nie dłużej jednak niż przez 3 lata. Odpady przeznaczone do składowania mogą być magazynowane wyłącznie w celu zebrania odpowiedniej ilości tych odpadów do transportu na składowisko odpadów, nie dłużej jednak niż przez rok. Okresy magazynowania odpadów są liczone łącznie dla wszystkich kolejnych posiadaczy tych odpadów. Minister właściwy do spraw środowiska może określić, w drodze rozporządzenia, szczegółowe wymagania dla magazynowania odpadów, obejmującego wstępne magazynowanie odpadów przez wytwórcę odpadów, tymczasowe magazynowanie odpadów przez prowadzącego zbieranie odpadów oraz magazynowanie odpadów przez prowadzącego przetwarzanie odpadów, kierując się właściwościami odpadów, wymaganiami ochrony środowiska, życia i zdrowia ludzi oraz ograniczeniem uciążliwości związanych z magazynowaniem odpadów. 42

43 W rozporządzeniu minister właściwy do spraw środowiska może określić czas magazynowania, kierując się rodzajem magazynowania i właściwościami odpadów Składowanie odpadów Ustawa o odpadach określiła składowiska odpadów, jako obiekty budowlane względem których lokalizacji, budowy i eksploatacji mają zastosowanie przepisy ustaw o zagospodarowaniu przestrzennym oraz Prawo budowlane. Zarządzający składowiskiem odpadów posiada tytuł prawny do całej nieruchomości, na której znajduje się składowisko odpadów, wraz ze wszystkimi instalacjami i urządzeniami związanymi z prowadzeniem tego składowiska, w okresie obejmującym fazę eksploatacyjną i poeksploatacyjną. Lokalizacja, budowa oraz prowadzenie składowiska odpadów musi spełniać wymagania zapewniające bezpieczne dla życia i zdrowia ludzi oraz dla środowiska składowanie odpadów, w szczególności wymagania zapobiegające zanieczyszczeniu wód powierzchniowych i podziemnych, gleby i ziemi oraz powietrza. Prowadzenie składowiska odpadów obejmuje wszystkie działania podejmowane w fazie eksploatacyjnej i poeksploatacyjnej dotyczące funkcjonowania składowiska odpadów, w tym monitoring składowiska odpadów. Składowisko odpadów prowadzi zarządzający składowiskiem odpadów. Zarządzający składowiskiem odpadów jest obowiązany prowadzić monitoring składowiska odpadów w fazie przedeksploatacyjnej, eksploatacyjnej i poeksploatacyjnej. Zarządzający składowiskiem odpadów jest obowiązany przekazywać wyniki monitoringu składowiska odpadów wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska w terminie do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego po zakończeniu roku, którego te wyniki dotyczą. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów (Dz. U. z dnia 2 maja 2013 r.) określa szczegółowe wymagania dotyczące lokalizacji, budowy i prowadzenia składowisk odpadów, jakim odpowiadają poszczególne typy składowisk odpadów; zakres, czas i częstotliwość oraz sposób i warunki prowadzenia monitoringu składowiska odpadów Obowiązki gminy i właścicieli nieruchomości dotyczące gospodarki odpadami Zadania gminy oraz obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące utrzymania czystości i porządku określa ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jednolity Dz. U poz. 391) oraz ustawa o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz z późn. zm.). Dnia 1 lipca 2011 r. została ogłoszona ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 152, poz. 897), która nakłada na gminy szereg nowych obowiązków i zadań, a także odpowiedzialność za całą gospodarkę odpadami. Obowiązkiem gminy jest zorganizowanie powszechnego systemu odbierania odpadów komunalnych, z czym wiąże się przejęcie odpowiedzialności przez gminy w zakresie prawidłowego gospodarowania tymi odpadami, aby m.in. możliwe było osiągnięcie wyznaczonych celów, jakim jest selektywne gromadzenie odpadów i ich zbiórka, ograniczenie składowania odpadów biodegradowalnych oraz zapewnienie odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu tych odpadów. Obowiązkom gmin towarzyszą obowiązki mieszkańców gmin, którzy mają w tym systemie uczestniczyć. 43

44 W art. 3 ust. 2 pkt 1 16 ustawy o utrzymaniu porządku i czystości wyliczono rodzaje działań, które mają służyć zorganizowaniu nowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. Jest to katalog otwarty, zatem każda z gmin może oprócz obowiązkowego podejmowania wskazanych działań - zadecydować o rozszerzeniu tej listy o inne zadania związane z gospodarowaniem odpadami. Część z zadań wskazanych w tym przepisie nie różni się od dotychczasowych i nie wymaga podejmowania nowych uchwał związanych z ich realizacją, jednakże gminy mają prawo ich modyfikacji oraz określenia na nowo. Ze względu na istotną zmianę uwarunkowań prawnych, które dotyczą okresu obowiązywania niniejszego programu zadania gminy, właścicieli nieruchomości oraz podmiotów odbierających odpady komunalne w latach 2012 i 2013 będą ulegać modyfikacjom. Z tego też powodu omówiono je dwukrotnie, w pierwszym przypadku odnosząc się do aktualnych do roku 2012 obowiązków natomiast w drugim przypadku odniesiono się do uwarunkowań, które będą obowiązywać od roku Wprowadzenie zmian wobec dotychczas obowiązującej ustawy ma celu usprawnienie systemu zbierania, segregowania oraz przetwarzania odpadów komunalnych w stopniu odpowiadającym normom wyznaczonym przez dyrektywę z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylającą niektóre dyrektywy. Ustawa ta weszła w życie z dniem 1 stycznia 2012 r., jednak dla szeregu przepisów przewidziano pewne okresy przejściowe i dostosowawcze. Harmonogram wdrażania zmienionych przepisów jest następujący: od 1 stycznia 2012 r. zaczyna działać rejestr działalności regulowanej, gmina od tego dnia nie wydaje zezwoleń na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. do 30 kwietnia 2012 r. - przedsiębiorcy odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości będą zobowiązani złożyć pierwsze sprawozdania; do 1 lipca 2012 r. - sejmik województwa przyjmuje uchwałę w sprawie: aktualizacji wojewódzkiego planu gospodarki odpadami, wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami, w której określone zostaną regiony oraz regionalne instalacje do zagospodarowania odpadów stanowiącą akt prawa miejscowego. do 1 stycznia 2013 r.: gminy są zobowiązane podjąć uchwały w sprawie stawek opłat, szczegółowych zasad ich ponoszenia, wzoru deklaracji i terminu złożenia pierwszych deklaracji; przedsiębiorcy, którzy przed wejściem w życie ustawy działali na podstawie zezwoleń są obowiązani uzyskać wpis do rejestru; od 1 stycznia 2013 r.: zaczynają obowiązywać nowe regulaminy utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, powinna zacząć się kampania edukacyjno-informacyjna, mająca na celu zapoznanie właścicieli nieruchomości z obowiązkami wynikającymi z uchwał. 44

45 do 31 marca 2013 r. gminy składają pierwsze sprawozdanie do Marszałka Województwa; od 1 lipca 2013 r. zaczyna funkcjonować nowy system: wchodzą w życie uchwały rad gmin, gminy zaczynają pobierać opłaty od właścicieli nieruchomości i w zamian zapewniają świadczenie usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. do tego czasu muszą zostać rozstrzygnięte przetargi na odbieranie odpadów od właścicieli nieruchomości i muszą być podpisane umowy między gminą, a przedsiębiorcami, 45

46 Właściciel nieruchomości Właściciel nieruchomości Ustanowienie i Ustanowienie i pobieranie opłaty pobieranie opłaty Selektywna zbiórka Selektywna zbiórka Wyposażenie w pojemniki Wyposażenie w pojemniki Gmina Gmina Rejestr Rejestr umowa umowa opłata opłata Przedsiębiorca Przedsiębiorca Spółka Gminna Spółka Gminna Przedsiębiorca Przedsiębiorca Spółka Gminna Spółka Gminna 1. zmieszane odpady komunalne odpady zmieszane zielone odpady komunalne pozostałości odpady zielone z sortowania odpadów 3. pozostałości komunalnych z sortowania przeznaczone odpadów komunalnych do składowania przeznaczone do składowania Dowolna instalacja przetwarzania, odzysku Dowolna lub instalacja recyklingu przetwarzania, odpadów odzysku lub recyklingu odpadów Regionalna Instalacja Regionalna Przetwarzania Instalacja Odpadów Przetwarzania Komunalnych Odpadów Komunalnych Wskazanie instalacji Wskazanie instalacji Sejmik Województwa Sejmik Województwa Ryc. 1-1 System gospodarki odpadami komunalnymi w gminach Zgodnie z zapisem art. 2 ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości ( ) pod pojęciem właścicieli nieruchomości traktowane są wszelakie podmioty władające nieruchomością (a więc jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub 46

47 użytkowaniu). To właśnie do nich skierowane są zapisy dotyczące gospodarki odpadami komunalnymi Zadania gminy Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, do obowiązków gmin będzie należało: 1) zapewnienie czystości i porządku na swoim terenie oraz tworzenie warunków niezbędnych do ich utrzymania, a w szczególności: a) tworzenie warunków do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy lub zapewnienie wykonania tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych, b) zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gminami - regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. Przepisy ustawy wprowadziły a następnie zmieniły pojęcie Regionalnej Instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. Aktualnie po zmianie ustawy o odpadach rozumie się przez to zakład zagospodarowania odpadów o mocy przerobowej wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego przez co najmniej 120 tys. mieszkańców, spełniający wymagania najlepszej dostępnej techniki lub technologii, o której mowa w art. 143 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. oraz zapewniający termiczne przekształcenie odpadów: mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych i wydzielenie ze zmieszanych odpadów komunalnych frakcji nadających się w całości lub w części do odzysku, lub przetwarzanie selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów oraz wytwarzanie z nich produktu o właściwościach nawozowych lub środków wspomagających uprawę roślin, spełniających wymagania określone w przepisach odrębnych, lub materiału po procesie kompostowania lub fermentacji dopuszczonego do odzysku w procesie odzysku R10, spełniającego wymagania określone w przepisach wydanych na podstawie art. 30 ust. 4, lub składowanie odpadów powstających w procesie mechanicznobiologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych o pojemności pozwalającej na przyjmowanie przez okres nie krótszy niż 15 lat odpadów w ilości nie mniejszej niż powstająca w instalacji do mechanicznobiologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych. c) objęcie wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy systemem gospodarowania odpadami komunalnymi, d) nadzorowanie gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym realizowanie zadań powierzonych podmiotom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, 47

48 e) ustanawianie selektywnego zbierania odpadów komunalnych takich jak: papier, metal, tworzywa sztuczne, szkła, opakowania wielomateriałowe oraz odpady ulegające biodegradacji, w tym odpadów opakowaniowych ulegających biodegradacji, f) tworzenie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, wskazanie miejsca, w których mogą być prowadzone zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych, g) zapewnienie osiągnięcia odpowiednich poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, h) prowadzenie działań informacyjnych i edukacyjnych w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi, w szczególności w zakresie selektywnego zbierania odpadów komunalnych, i) udostępnienie na stronie internetowej urzędu gminy oraz w sposób zwyczajowo przyjęty informacje o: podmiotach odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości z terenu danej gminy, miejscach zagospodarowania przez podmioty odbierające odpady komunalne od właścicieli nieruchomości. osiągniętych przez gminę oraz podmioty odbierające odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, w danym roku kalendarzowym wymaganych poziomach recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy, punktach selektywnego zbierania odpadów komunalnych, zawierające: firmę, oznaczenie siedziby i adres albo imię, nazwisko i adres prowadzącego punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych, adresy punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych na terenie danej gminy, wraz ze wskazaniem godzin przyjmowania odpadów, zbierających zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny pochodzący z gospodarstw domowych, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495, z późn. zm.3)), zawierające: firmę, oznaczenie siedziby i adres albo imię, nazwisko i adres zbierającego zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, adresy punktów zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego na terenie danej gminy; j) dokonywanie corocznej analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi, w celu weryfikacji możliwości technicznych i organizacyjnych gminy w zakresie gospodarowania odpadami, 48

49 k) zapobieganie zanieczyszczeniu ulic, placów i terenów otwartych, w szczególności przez zbieranie i pozbywanie się błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości oraz odpadów zgromadzonych w przeznaczonych do tego celu pojemnikach ustawionych na chodnikach, Gminy prowadzą ewidencję: a) zbiorników bezodpływowych w celu kontroli częstotliwości ich opróżniania oraz w celu opracowania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej; b) przydomowych oczyszczalni ścieków w celu kontroli częstotliwości i sposobu pozbywania się komunalnych osadów ściekowych oraz w celu opracowania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej; c) umów zawartych na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości w celu kontroli wykonywania przez właścicieli nieruchomości i przedsiębiorców obowiązków wynikających z ustawy. 2) Realizując zadanie polegające na zapewnieniu budowy, utrzymania i eksploatacji regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych gminy są obowiązane do: a) przeprowadzania przetargu na wybór podmiotu, który będzie budował, utrzymywał lub eksploatował regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych, b) dokonywania wyboru podmiotu, który będzie budował, utrzymywał lub eksploatował regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych na zasadach określonych w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym, c) dokonywania wyboru podmiotu, który będzie budował, utrzymywał lub eksploatował regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych na zasadach określonych w ustawie z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi, d) w przypadku, gdy nie nastąpi żadna z powyższych sytuacji gmina może samodzielnie realizować zadanie. 3) gminy są obowiązane osiągnąć do dnia 31 grudnia 2020 r.: a) poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia takich odpadów komunalnych jak: papier, metal, tworzywa sztuczne i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo, b) poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych w wysokości co najmniej 70% wagowo. 4) gminy są obowiązane ograniczyć masę odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania: a) do dnia 16 lipca 2013 r. do nie więcej niż 50% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, 49

50 b) do dnia 16 lipca 2020 r. do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w stosunku do masy odpadów wytworzonych w 1995 r. 5) rada gminy jest obowiązana dostosować regulamin do wojewódzkiego planu gospodarki odpadami w terminie 6 miesięcy od dnia uchwalenia tego planu, 6) gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na której zamieszkują mieszkańcy. Może również przejąć obowiązki właścicieli nieruchomości niezamieszkiwanych przez mieszkańców, W przypadku właścicieli nieruchomości niezamieszkałych, możliwe są natomiast dwie drogi regulacji stosunków w zakresie organizacji systemu gospodarki odpadami: a) Rada gminy określa, w drodze uchwały, górne stawki opłat ponoszonych przez właścicieli nieruchomości za usługi wynikające obowiązku właścicieli nieruchomości, którzy pozbywają się z terenu nieruchomości nieczystości ciekłych, oraz właściciele nieruchomości, którzy nie są obowiązani do ponoszenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na rzecz gminy b) zgodnie z art. 6c ust. 2 Rada gminy może w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego podjąć decyzję o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy, a prowadzona jest działalność, w związku z którą powstają odpady komunalne, c) W przypadku nieruchomości, która w części stanowi nieruchomość, o której mowa na których zamieszkują mieszkańcy. a w części nieruchomość na których niezamieszkują mieszkańcy, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi sumę opłat obliczonych zgodnie jak dla nieruchomości zamieszkałej i niezaieszkałej. d) W przypadku nieruchomości, o których mowa w na których zamieszkują mieszkańcy. a w części nieruchomość na których niezamieszkują mieszkańcy rada gminy może podjąć uchwałę stanowiącą akt prawa miejscowego, na mocy której ustali sposób obliczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na terenie tych nieruchomości z tym że w przypadku ustalenia sposobu obliczania opłaty dla części nieruchomości, na której jest prowadzona działalność, uwzględnia się powierzchnię użytkową lokalu. 7) wójt, burmistrz lub prezydent miasta organizuje przetargi na odbiór lub na odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych, 8) wójt, burmistrz lub prezydent miasta zawiera z przedsiębiorcą odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wybranym w drodze przetargu umowę na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, 9) wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest obowiązany do sporządzenia rocznego sprawozdania z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi, 10) rada gminy określa wysokość opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, a także szczegółowy sposób świadczenia usług na rzecz właścicieli nieruchomości w zakresie odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych. Opłata za gospodarowanie odpadami będzie uwzględniała w szczególności: koszty odbierania, transportu, zbierania, odzysku, w tym recyklingu, a także unieszkodliwiania odpadów, 11) rada gminy w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego określi termin, częstotliwość i tryb uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, biorąc pod uwagę warunki miejscowe, 50

51 12) wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawuje kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów ustawy. W obecnej chwili przy ustalaniu sposobu obliczania opłaty będzie można wykorzystać zarówno np. liczbę mieszkańców danej nieruchomości, jak i ilość zużywanej wody. Na dopuszczalność takich rozwiązań bezpośrednio wskazują także postanowienia art. 6k ust. 1 pkt 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, dopuszczającego stosowanie więcej niż jednej metody na terenie jednej gminy. Taki model mieszany będzie gwarantował rzeczywiste ponoszenie opłat przez mieszkańców wytwarzających odpady, a nie tych, których nieszczęściem było np. samodzielne posiadanie lokalu mieszkalnego o dużej powierzchni. Przejawem rozwiązań umożliwiających uwzględnienie różnorodności mogącej występować na terenie tej samej gminy są także postanowienia nowego art. 6j ust. 2a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, określającego, że Rada gminy może zróżnicować stawki opłaty w zależności od powierzchni lokalu mieszkalnego, liczby mieszkańców zamieszkujących nieruchomość, odbierania odpadów z terenów wiejskich lub miejskich, a także od rodzaju zabudowy." Przytoczone rozwiązanie umożliwi bowiem zróżnicowanie sposobu ustalania opłaty za odbiór odpadów w zależności od okoliczności wymienionych w tym przepisie. To zaś oznacza, że wysokość opłat ponoszonych przez mieszkańców w zależności od sytuacji może być odmienna. W przepisie tym zróżnicowanie sposobu ustalania opłaty za odbieranie odpadów komunalnych nie wiąże się z jego rzeczywistym kosztem. W związku z tym w praktyce może okazać się, że w niektórych przypadkach będzie on wyższy od tego ponoszonego przez konkretnego mieszkańca. W takiej zaś sytuacji brak jest jednoznacznych rozwiązań, z których wynikałoby, czy ma być ona pokryta ze środków budżetu gminy, czy też będzie to jeden z kosztów funkcjonowania systemu odbierania odpadów komunalnych przez mieszkańców. W tym ostatnim przypadku preferencyjne potraktowanie pewnych kategorii mieszkańców odbywałoby się kosztem pozostałych (na ten temat zob. także uwagi zawarte w komentarzu do znowelizowanego art. 6k ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach). Uelastycznienie systemu pobierania opłat za odpady komunalne mogą umożliwić także zmienione postanowienia art. 6j ust. 5 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, dopuszczającego w stosunku do nieruchomości, na terenie których zamieszkują zarówno mieszkańcy, jak i wytwarzane są odpady komunalne w związku z inną działalnością, zastosowanie takich samych reguł różnicujących sposoby ustalania należnej opłaty za odbiór odpadów komunalnych, z tym zastrzeżeniem, że w przypadku ustalenia sposobu obliczania opłaty w zależności od powierzchni lokalu dla części nieruchomości, na której jest prowadzona działalność, uwzględnia się jedynie powierzchnię użytkową lokalu. Zgodnie z art. 6k ust. 4 ustawy o utrzymania czystości i porządku w gminach wynika możliwość wprowadzenia systemu ulg w ponoszeniu opłat za odbieranie odpadów komunalnych. Oznacza to, że w zależności od gminy pomocą mogą być objęte osoby o mocno zróżnicowanej sytuacji materialnej lub spełniające inne przesłanki, wskazane przez radę (np. inwalidztwo, przekroczenie określonego wieku itp.). W związku z tym w celu uniknięcia wątpliwości, komu one w praktyce przysługują, kategorie osób uprawnionych do skorzystania z ulg powinny być określone przy użyciu zwrotów ostrych, ograniczających wątpliwości interpretacyjne. W przeciwnym razie może to skutkować składaniem odwołań na podstawie art. 6m ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku gminach. To zaś będzie wymagało wydania przez organ wykonawczy gminy na podstawie art. 6o decyzji ustalającej wysokość należnej opłaty za odbiór odpadów komunalnych. Określenie grup osób uprawnionych do wniesienia obniżonej opłaty w niższej wysokości przy wykorzystaniu zwrotów prawnie niedookreślonych może zaś to utrudniać. Oczywiście korzystając z możliwości wprowadzenia ulg o charakterze podmiotowym na podstawie art. 6k ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, należy pamiętać, że mają one 51

52 charakter komplementarny do rozwiązań wynikających z art. 6j ust. 2a tego aktu prawnego, uzasadniających zróżnicowanie stawek opłat w zależności od kryteriów wskazanych w tym przepisie. W art. 6k ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oprócz zwolnień o charakterze podmiotowym ustawodawca przewidział także możliwość wprowadzenia przez radę gminy zwolnień z obowiązku ponoszenia opłat o charakterze przedmiotowym. Przyznając taką możliwość, nie określono bliżej, co kryje się pod tym pojęciem. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że odnosi się ono do przedmiotu postępowania, czyli w tym przypadku odpadów komunalnych, należy uznać, że będzie ono tyczyło się poszczególnych rodzajów odpadów, mających status odpadów komunalnych z uwagi na źródło ich powstania (np. zużyty sprzęt elektryczny lub baterie). Uwzględniając fakt, że również te zwolnienia mają wpływ na koszty funkcjonowania systemu zbierania odpadów komunalnych, należy pamiętać o tym, aby wprowadzone zwolnienia miały charakter precyzyjny, ograniczający wątpliwości interpretacyjne. Cel ten może zostać osiągnięty przez posługiwanie się przy wprowadzaniu zwolnień określeniami, które już są definiowane w obowiązujących przepisach prawa (np. odpady zielone zdefiniowane w art. 3 ust. 1 pkt 12 ustawy o odpadach) lub przez wprowadzenie własnych definicji poszczególnych rodzajów odpadów objętych zwolnieniami, które nie zostały określone jeszcze w obowiązujących przepisach prawa. Ocena obecnego stanu prawa gospodarki odpadami, jak i spodziewanych jego zmian, wskazują zdecydowanie na konieczność rozwoju: działań służących zapobieganiu wytwarzania odpadów, selektywnego zbierania odpadów surowcowych oraz bioodpadów, biologicznego przetwarzania (recyklingu organicznego) bioodpadów. Zadania gminy (ich całość lub część) związane z gospodarką odpadami komunalnymi mogą być również wykonywane przez związek międzygminny. W zakresie przejętych przez związek zadań właściwe organy tego związku uchwalają akty prawa miejscowego. Zainteresowane gminy określają, jakie zadania, należące do zakresu ich działania, będą wykonywane wspólnie i w tym celu tworzą związek, na który przenoszą wykonywanie tych zadań. Prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku, dotyczące wykonywania zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek. Gminy, które zgodnie z obowiązującą procedurą przystąpią do związku gmin cedują zgodnie z art. 64 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym w związku z art. 3 ust. 2a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, swoje prawa i obowiązki na związek w zakresie zadań przekazanych związkowi z dniem ogłoszenia statutu związku. Zadania przekazane przez gminy stają się zadaniami własnymi związku. Zarząd związku międzygminnego jest uprawniony do wydawania wszelkich decyzji administracyjnych wydawanych na podstawie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach na takich samych zasadach jak organy gmin wchodzących w skład związku. Egzekucja jest prowadzona na podstawie odrębnych przepisów - ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954, z późn. zm.). Organ gminy lub organy związku międzygminnego muszą wystawić tytuł wykonawczy, zaś w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego uczestniczą jako wierzyciele. Należy też przyjąć, że zgodnie z art. 67 ustawy o samorządzie gminnym, gminy tworzące ten związek mogą określić w statucie związku międzygminnego zakres w jakim związek międzygminny ma dostęp do ewidencji ludności oraz zasobu geodezyjno- 52

53 kartograficznego poszczególnych gmin wchodzących w skład związku w celu wykonywania jego zadań w zakresie utrzymania czystości i porządku w gminach. W statucie związku międzygminnego należy również określić sposób finansowania związku. Finansowanie to może być oparte na dochodach własnych związku międzygminnego w przypadku związku międzygminnego przejmującego zadania w zakresie utrzymania czystości i porządku np. w postaci wpływów z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi przekazywanych przez właścicieli nieruchomości, bądź też na składkach gmin tworzących związek międzygminny. Ponadto, do obowiązkowych zadań własnych gmin ustawa wprowadziła również konieczność osiągnięcia poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i zapewnianie budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gminami lub przedsiębiorcami instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych albo zapewnienie warunków do budowy, utrzymania i eksploatacji instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych przez przedsiębiorców. Zatem ustawowo wprowadzono nowe terminy redukcji odpadów ulęgających biodegradacji. Pierwszy termin osiągnięcia wyznaczonego limitu redukcji odpadów biodegradowalnych już minął, a w połowie 2013 roku przypada następny etap w którym powinno się osiągnąć nominalną redukcję do 50% odpadów biodegradowalnych, a faktycznie odnosząc się do ich udziału w 1995 r., wynosi to ponad 60% odpadów produkowanych w 2013 r. Do dnia 16 lipca 2013 r. należało zredukować ilość odpadów ulęgających biodegradacji deponowanych na składowiskach do 50% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, realnie, przeliczając to na 2013 r. redukcja wyniesie ponad 60%. Ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 152, poz. 897) wprowadziła nie tylko obowiązek selektywnego zbierania odpadów; art.3 ust 2 stanowi, że gminy: ustanawiają selektywne zbieranie odpadów komunalnych obejmujące co najmniej następujące frakcje odpadów: papieru, metalu, tworzywa sztucznego, szkła i opakowań wielomateriałowych oraz odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, w tym odpadów opakowaniowych ulegających biodegradacji; tworzą punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób zapewniający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy, w tym wskazują miejsca, w których mogą być prowadzone zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych; zapewniają osiągnięcie odpowiednich poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania; ale także zgodnie z art. 3b ustawy gmina jest obowiązana osiągnąć do dnia 31 grudnia 2020 r.: 1) poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo, 53

54 2) poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych w wysokości co najmniej 70% wagowo. Do dnia 31 grudnia 2020 r. poziom recyklingu i przygotowania do ponownego życia papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła powinien wynieść co najmniej 50% wagowo, a odpadów budowlanych i rozbiórkowych co najmniej 70% wagowo. Obowiązek zapewnienia wymaganego poziomu odzysku i w szczególności recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych spoczywa na producentach towarów w opakowaniach. Wprowadzenie poziomów recyklingu dla wybranych frakcji odpadów (w zasadzie opakowaniowych) w wysokości co najmniej połowy ich udziału w odpadach, zmusi gminę do radykalnych działań w zakresie organizacji segregacji u źródła. W odpadach komunalnych pochodzących z dużych miast udział papieru wynosi około 20%, w odpadach z terenów wiejskich około 12%, tworzyw sztucznych odpowiednio do miejsca wytwarzania - 15% i 11% szkła 10% i 8% oraz metalu 5% i 4%. Oznacza to, że w obszarach miejskich trzeba będzie wysegregować około 25% odpadów surowcowych, a w obszarach wiejskich około 17% z całej masy odpadów. Zasadniczą rolę będzie odgrywała kampania edukacyjna skierowana do mieszkańców, bowiem powodzenie w osiągnięciu wyznaczonych limitów recyklingu będzie głównie zależało od postawy mieszkańców. Ze względu na efektywność działania systemu segregacji odpadów opakowaniowych i zbieżność interesów celową wydaje się współpraca zarówno z producentami towarów w opakowaniach, jak i organizacjami odzysku, a ze względu na wymaganą sprawozdawczość także współpraca z punktami skupu surowców wtórnych odbierających odpady poużytkowe od mieszkańców i innymi pomiotami odbierającymi odpady surowcowe. Ponadto, od 2013 r., zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. Nr 186, poz. 1553) miało nie być możliwe deponować na składowiskach odpadów zawierających więcej niż 5% węgla organicznego i posiadających ciepło spalania powyżej 6 MJ/kg. Odpady komunalne muszą więc być przetworzone w instalacjach w sposób zapewniający możliwość końcowego unieszkodliwiana na składowisku. Zakładano, iż r., nie będzie można unieszkodliwiać na składowiskach odpadów zawierających więcej niż 5% węgla organicznego i posiadających ciepło spalania powyżej 6 MJ/kg. Jednak rozporządzanie to zostało uchylone Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 8 stycznia 2013 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U poz. 38) które weszło w życie 10 stycznie 2013 roku i zmieniło termin w którym nie będzie można deponować na składowiskach odpadów zawierających więcej niż 5% węgla organicznego i posiadających ciepło spalania powyżej 6 MJ/kg na 01 stycznia Nie zmienia to faktu iż w pierwszej dekadzie stycznia 2013 ograniczenia dotyczące braku możliwości unieszkodliwiania na składowiskach odpadów zawierających więcej niż 5% węgla organicznego i posiadających ciepło spalania powyżej 6 MJ/kg obowiązywało. Dyrektywa ramowa Nr 2008/98/WE w sprawie odpadów wyznaczyła hierarchię postępowania z odpadami, która ma na celu zapobieganie powstawaniu odpadów oraz gospodarowanie odpadami. Zasadniczymi działaniami są: zapobieganie powstawaniu odpadów, 54

55 przygotowanie ich do ponownego użycia, recykling, inne metody odzysku odpadów, np. odzysk energii, oraz jako działanie finalne składowanie opadów. Jest to metoda finalnego unieszkodliwiania odpadów po zastosowaniu wcześniejszych działań, i powinna być traktowana jako ostateczność. Większość działań chociaż zapisana w ustawach i rozporządzeniach zgodnie z prawem, a także w kolejnych planach gospodarki, miała niewielkie szanse powodzenia z uwagi na brak instrumentów do ich realizacji. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa, w drodze decyzji, wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, biorąc pod uwagę uzasadnione szacunki, w tym średnią ilość odpadów komunalnych powstających na nieruchomościach o podobnym charakterze w razie: niezłożenia deklaracji o wysokości opłaty uzasadnionych wątpliwości co do danych zawartych w deklaracji W razie stwierdzenia, że właściciel nieruchomości nie uiścił opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi albo uiścił ją w wysokości niższej od należnej, wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa, w drodze decyzji, wysokość zaległości z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W przypadku przejęcia przez związek międzygminny zadań gminy w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowią dochód związku międzygminnego w całości lub w części odpowiednio do zakresu przejętych zadań. Zarząd związku międzygminnego jest organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych, z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości, w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina może pokryć koszty wyposażenia nieruchomości w pojemniki lub worki do zbierania odpadów komunalnych oraz koszty utrzymywania pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym. Zapis ten obowiązuje od marca 2013 roku wyposażenie nieruchomości w pojemniki służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, może na mocy uchwały rady gminy przejąć gmina jako część usługi w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości w zamian za uiszczoną przez właściciela opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 listopada 2013 r. sygn. akt K 17/12 Art. 6k ust. 1 i 2 ustawa w zakresie, w jakim nie przewiduje maksymalnej wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, jest niezgodny z art. 84 i art. 217 Konstytucji System odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości 55

56 Zakres przedmiotowy uchwały z art. 6r ust. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach został określony przez ustawodawcę poprzez wyliczenie poprzedzone zwrotem w szczególności", a skoro tak, to jest to katalog otwarty i uchwała może dotyczyć także innych zagadnień mieszczących się ww. zakresie. Jednocześnie, wskazane elementy w tym przepisie powinny zawsze znaleźć się w uchwale. Tak twierdzą nie tylko przedstawiciele doktryny, ale również organy kontrolujące zgodność uchwały z zakresem delegacji art. 6r ust. 3 ustawy o utrzymaniu porządku i czystości. Dotyczy to: * ilości odpadów komunalnych odbieranych od właściciela nieruchomości, * częstotliwości odbierania odpadów od właściciela nieruchomości, * sposobu świadczenia usług przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych. W konsekwencji rada gminy obligatoryjnie musi określić ilość odpadów komunalnych odbieranych od właściciela nieruchomości. W przeciwnym razie istnieje ryzyko stwierdzenia nieważności niekompletnej" uchwały. Tak zresztą orzekł Wojewoda Lubelski w rozstrzygnięciu nadzorczym z dnia 25 stycznia 2013 r. (PN-II ), stwierdzając w nim, że Pominięcie któregokolwiek ze wskazanych elementów skutkuje brakiem pełnej realizacji upoważnienia ustawowego i ma istotny wpływ na ocenę zgodności z prawem podjętego aktu. Rada gminy obowiązana jest bowiem przestrzegać zakresu upoważnienia, udzielonego jej przez ustawę. Niewyczerpanie zakresu przedmiotowego przekazanego przez ustawodawcę do uregulowania w drodze uchwały skutkuje zaś istotnym naruszeniem prawa". Dopuszczalność ustalania limitów przyjmowanych odpadów Każda rada gminy musi określić ilości odpadów komunalnych odbieranych od właściciela nieruchomości. W rozstrzygnięciu nadzorczym Wojewoda Kujawsko-pomorski zaprezentował stanowisko, z którego wynika, że nawet przy założeniu, że zostanie odebrana każda ilość odpadów, w akcie prawa miejscowego należy to wyraźnie określić, w sposób niebudzący wątpliwości adresatów uchwały (rozstrzygnięcie nadzorcze z dnia 20 grudnia 2012 r., nr 68/2012). Jednakże konstrukcja art. 6r ust. 3 ustawy o utrzymaniu porządku i czystości nie daje jednoznacznej odpowiedzi, czy gminy mogą limitować ilość odbieranych odpadów. Skalę problemu widać dobrze na tle rozstrzygnięć nadzorczych wojewodów, ale również ostatnich orzeczeń sądu administracyjnego w Opolu (II SA/Op 203/13, II SA/Op 202/13). Pierwszy z wyroków, wydany w dniu 11 lipca 2013 r. dotyczy uchwały w sprawie określenia rodzaju dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów oraz wysokości cen za te usługi. Kolejny wyrok, z dnia 30 lipca 2013 r., stwierdza natomiast nieważność uchwały w sprawie określenia sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów. Rozstrzygnięcia nadzorcze wojewodów Wyrażenie ilość odpadów komunalnych odbieranych od właściciela nieruchomości" pozwala przypuszczać, że gmina ma prawo limitowania masy odpadów odbieranych od właścicieli nieruchomości, pod warunkiem zrealizowania celu wprowadzonych rozstrzygnięć u.u.c.p.g., jakim jest zbudowanie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi poprzez objęcie tym systemem właścicieli nieruchomości zamieszkałych (fakultatywnie również właścicieli nieruchomości niezamieszkałych). Uzasadniając swoje orzeczenie z dnia 25 56

57 stycznia 2013 r., Wojewoda Lubelski zaprezentował następującą tezę: Wskazana norma kompetencyjna (art. 6r ust. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) upoważnia radę gminy do określenia w szczególności ilości odpadów komunalnych odbieranych od właściciela nieruchomości, nie zaś ilości odpadów komunalnych zbieranych w punkcie selektywnej zbiórki. Należy przy tym podkreślić, iż analiza przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, konsekwentnie posługujących się pojęciem odbierania odpadów komunalnych" wyłącznie w kontekście odbierania odpadów od właściciela bezpośrednio z terenu nieruchomości, prowadzi do uprawnionego wniosku, że pojęcia tego nie można utożsamiać z przyjmowaniem odpadów przez punkty selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (art. 3 ust. 2 pkt 9 lit. d ustawy). Upoważnienie do określenia ilości odbieranych od właściciela nieruchomości odpadów komunalnych w zamian za opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie obejmuje wprowadzania limitów odpadów, dostarczanych przez mieszkańców gminy do PSZOK, w ramach których odpady te przyjmowane są bezpłatnie" (nr PN-II ). Częstotliwość odbioru odpadów komunalnych Podstawowym elementem uchwały podejmowanej na podstawie art. 6r ust. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach jest określenie częstotliwości odbioru odpadów komunalnych, która powinna znaleźć swoje odzwierciedlenie w postanowieniach regulaminu utrzymania czystości i porządku w gminie, gdyż ustawa nakazuje zamieszczenie w regulaminie informacji o częstotliwości odbioru odpadów od właścicieli nieruchomości. Uchwała nie może zawierać innej treści niż regulamin i odwrotnie (tak Wojewoda Kujawsko- Pomorski w rozstrzygnięciach nadzorczych z dnia 1 lutego 2013 r. - nr 29/2013, z 5 dnia lutego 2013 r. - nr 38/2013). Jednocześnie, żaden z tych aktów nie może zawierać odesłań w tym zakresie do innego aktu (tj. uchwała do regulaminu). Taka praktyka została uznana za sprzeczną z postanowieniem art. 6r ust. 3 ustawy, gdyż częstotliwość odbioru odpadów komunalnych musi być określona w przedmiotowej uchwale" (rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Kujawsko-pomorskiego z dnia 5 lutego 2013 r., nr 38/2013). Jak powinna być określona częstotliwość odbioru odpadów komunalnych", aby uchwała nie została zakwestionowana. W tej kwestii ustawodawca pozostawił gminie dość szeroki margines swobody i to gmina będzie ustalała, czy np. tzw. odpady problemowe będą odbierane raz, dwa w roku (a może częściej). Jedynym ograniczeniem w tym zakresie jest obowiązek zapewnienia przez gminę porządku i czystości na jej terenie. Uzupełnieniem systemu jest zapewnienie możliwości przekazywania odpadów do punktów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK). Sposób świadczenia usług przez gminę Trzecim elementem uchwały wydawanej na podstawie art. 6r ust. 3 ustawy jest zapis o sposobie świadczenia usług przez PSZOK. Postanowienie w tej kwestii powinno zawierać co najmniej: ustalenie dni i godzin otwarcia i rodzajów odpadów przyjmowanych w takim punkcie. Rada gminy może ustalić ilość odpadów komunalnych odbieranych od właściciela nieruchomości. Nie jest jednak uprawniona do formułowania jakichkolwiek ograniczeń ilościowych i podmiotowych dotyczących przyjmowanych odpadów w związku z funkcjonowaniem PSZOK. Należy bowiem podkreślić, że ustawodawca przyznając radzie gminy kompetencję do określenia sposobu świadczenia usług przez PSZOK, nie uwzględnił możliwości ustalenia jakichkolwiek ograniczeń ilościowych odpadów przyjmowanych przez te punkty zarówno tych ustalonych wprost (np. określona ilość kg, pojemników, litrów itp.), jak i pozostawionych swobodnemu uznaniu pracownika PSZOK. PSZOK jest miejscem przyjmowania surowców wtórnych oraz innych problemowych odpadów, których nie można wyrzucać do pojemnika na zmieszane odpady komunalne; miejscem, gdzie można dostarczyć wydzielone selektywnie frakcje odpadów komunalnych w 57

58 każdej ilości, z gwarancją, że zostaną one właściwie i bez szkody dla środowiska zagospodarowane. Właściciel nieruchomości, ponoszący na rzecz gminy opłatę, o której mowa w art. 6h u.u.c.p.g., powinien mieć zagwarantowaną możliwość pozbywania się określonych frakcji odpadów w PSZOK. Nieprecyzyjne zapisy uchwały we wskazanym zakresie wprowadzają uznaniowość podmiotów stosujących te przepisy (tak Wojewoda Lubelski w rozstrzygnięciu nadzorczym z dnia 8 listopada 2013 r., nr PN II ). Samo postanowienie, że PSZOK będzie świadczył usługi w określonym terminie skutkuje stwierdzeniem nieważności takiej uchwały (rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubelskiego z dnia 25 stycznia 2013 r., nr PN-II ). Nie jest również dopuszczalne posługiwanie się odesłaniem do informacji o sposobie funkcjonowania PSZOK zawartych na stronie internetowej urzędu (rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Kujawskopomorskiego z dnia 1 lutego 2013 r., nr 29/2013). Także ogólne postanowienie, że PSZOK będzie świadczył usługi odbierania odpadów z częstotliwością 1 raz w tygodniu". Z tak sformułowanego zapisu nie wynika, w który dzień tygodnia świadczone są usługi i w jakich godzinach (rozstrzygnięcie nadzorcze nr PN-II z 29 stycznia 2013 r.). Zakwestionowane zostało również postanowienie rady gminy, które stwierdzało, że przyjęcie odpadów w PSZOK zależy od okazania dowodu uiszczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, postanawiając, iż w przypadku braku takiej opłaty odpady zostaną przyjęte po dokonaniu wpłaty. Organ nadzoru stanął na stanowisku, zgodnie z którym nie można uzależniać odebrania odpadów od uiszczenia opłaty". Przy okazji Wojewoda Podkarpacki wywiódł, iż niezgodne z ustawą jest umożliwienie samodzielnego dostarczania odpadów (w tym zmieszanych) do punktu odbioru odpadów, gdy tymczasem możliwe jest jedynie dostarczanie przez właściciela segregowanych odpadów do PSZOK" (rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Podkarpackiego nr P-II z 18 stycznia 2013 r.). Przyczyną stwierdzenia nieważności było wprowadzenie w uchwale postanowienia, zgodnie z którym system odbierania odpadów komunalnych obejmuje jedynie odpady wytworzone w gospodarstwach domowych, wyłączone są z niego odpady pochodzące z działalności gospodarczej, nawet jeśli prowadzona jest ona w miejscu zamieszkania (rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Wielkopolskiego nr KN-I z 6 lutego 2013 r.). Podstawą stwierdzenia nieważności uchwały rady gminy było także określenie, że z systemu wyłączone są instytucje i podmioty prowadzące działalność gospodarczą oraz działalność rolniczą, które we własnym zakresie zobowiązane są do podpisywania umów na odbiór odpadów z prowadzonej działalności na zasadach cywilnoprawnych z firmami posiadającymi wpis do rejestru działalności regulowanej prowadzonego przez wójta gminy B. (rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Podkarpackiego nr P-II z dnia 18 stycznia 2013 r.). Zakwestionowana możliwość ustalania limitów w zakresie masy przyjmowanych odpadów od w właścicieli nieruchomości Możliwość wprowadzenia limitu przyjmowanych odpadów przez gminę w ramach ustalonej opłaty za gospodarowanie odpadami i pobieranie opłaty za przyjmowanie większej masy odpadów niż określona w uchwale wydanej na podstawie art. 6r ust. 3 za dodatkową opłatą została zakwestionowana przez sąd administracyjny. Są to co prawda wyroki nieprawomocne, ale trudno dziś przewidzieć, czy NSA je zmieni, jeżeli zostaną zaskarżone, a jeśli tak, to w jakim zakresie. Wiele gmin wprowadziło limity odbieranych odpadów i rozwiązania te nie były kwestionowane ani przez wojewodów, ani Ministerstwo Środowiska. Przypomnijmy, chodzi tu o wyrok WSA w Opolu wydany w dniu 11 lipca 2013 r. (II SA/Op 203/13), odnoszący się do uchwały podjętej na podstawie art. 6r ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz wyrok WSA w Opolu z dnia 30 lipca 2013 r. (II SA/Op 202/13), odnoszący się do uchwały podjętej na podstawie art. 6r ust. 3 r ustawy. Rada gminy podjęła uchwały ustalające, że w zamian za uiszczaną opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina odbierze zmieszane odpady komunalne w 58

59 ilości, która nie przekracza minimalnej pojemności pojemników i worków przewidzianych dla danego rodzaju nieruchomości, wynikającej z obowiązującego regulaminu utrzymania czystości i porządku. Wprowadzono także limity odbioru niektórych odpadów zbieranych selektywnie. Limity dotyczyły także tzw. odpadów surowcowych" odbieranych od właścicieli nieruchomości niezamieszkałych, przy czym takich limitów nie ustalono dla nieruchomości zamieszkałych. Właściciel nieruchomości, który przekroczył limity ustalone w uchwale, miał ponosić koszt ich odbioru. Jednostkowe koszty odbioru określono w uchwale o rodzaju dodatkowych usług świadczonych przez gminę (art. 6r ust. 4 ustawy). Stwierdzając nieważność uchwały podjętej na podstawie art. 6r ust. 3 ustawy (ustalającej limity odbieranych odpadów argumentowano to to w następujący sposób: Delegacja ustawowa zawarta w art. 6r ust. 3 ustawy nie upoważnia rady gminy do limitowania ilości odpadów komunalnych odbieranych od właściciela nieruchomości. (...) delegacja do uchwalania szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych przewiduje obligatoryjne określenie ilości odpadów komunalnych odbieranych od właściciela ale zapis taki nie oznacza prawa uchwalenia, że za ustaloną opłatę usługa odbioru dotyczyć będzie ilości nie przekraczającej minimalnej pojemności pojemników i worków" (...), a w wypadku przekroczenia takiej ilości (...) gmina ustali dalszą opłatę za dodatkowe usługi w rozumieniu art. 6r ust. 4 ustawy". Zdaniem Sądu prawidłowo skalkulowana stawka opłaty za zagospodarowanie odpadów komunalnych powinna pozwolić na sfinansowanie odbioru wszystkich odpadów powstających na danej nieruchomości. Jednocześnie, Sąd uznał, że W rozumieniu art. 6r ust. 4 ustawy nie chodzi o usługi odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, gdyż usługa ta jest - w rozumieniu ustawy - obowiązkiem gminy, co wynika z art. 6c ust. 1 ustawy i na zasadzie art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, stanowi zadanie własne gminy obejmujące sprawy z zakresu utrzymania czystości i porządku. Gminy zostały zobowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych. Obowiązkiem gminy jest zapewnienie odbioru odpadów komunalnych, zatem odbiór odpadów jest świadczeniem obligatoryjnym (usługą obligatoryjną) gminy, za które pobierana jest opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi, stanowiąca należność publicznoprawną. Natomiast szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów określa rada gminy. (...) Ustawodawca stworzył gminie możliwość wprowadzenia dodatkowej usługi poza odbiorem odpadów w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów". Gdyby uznać, że gmina nie może ustalać limitów, to w konsekwencji doszłoby do sytuacji, że właściciel nieruchomości, który robi remont albo buduje garaż czy budynek gospodarczy wszystkie odpady przekaże przedsiębiorcy w zamian za niewielką opłatę zamiast zamówić kontener u przedsiębiorcy, oszczędzają kilkaset (lub więcej) złotych. Można w tym momencie nabrać wątpliwości, czy system by to wytrzymał", pomijając kwestię ekwiwalentności wzajemnych świadczeń (opłata za usługę). Nie mniej, jak na razie sąd sprzeciwił się ustalaniu jakichkolwiek limitów, jakie mogą być odebrane w zamian za opłatę. Jest to niewątpliwie początek dyskusji dotyczącej granic upoważnień dla rady gminy wynikających z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, jak i początek kształtowania się linii orzeczniczej w tej kwestii. Należy mieć nadzieję, że prawomocny wyrok zakończy spór i określi na przyszłość jednolitą linię orzeczniczą, zarówno sądów administracyjnych jak i organów nadzoru. 59

60 Wyposażenie nieruchomości w pojemnik na odpady zmiana wymagań Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o utrzymaniu i czystości w gminach przewidywał po zmianach, że to właściciele zapewniają wyposażenie nieruchomości w pojemniki służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym. Mówiąc o posiadaniu przez właścicieli nieruchomości pojemników na odpady komunalne, należy zauważyć także, że z postanowień art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie wynika, iż pojemniki na odpady komunalne muszą stanowić własność właściciela nieruchomości, na terenie której wytwarzany jest ten rodzaj odpadów. W przepisie tym jest bowiem mowa tylko o tym, że mają oni zapewnić wyposażenie nieruchomości w pojemniki na odpady komunalne. To zaś oznacza, że tytuł prawny do pojemników może być zróżnicowany, poczynając od własności, a na różnych umowach zobowiązaniowych kończąc. W art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach przewidziano, że w regulaminach utrzymania czystości i porządku w gminach musi być unormowana także sprawa rodzaju i minimalnej pojemności pojemników przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości oraz na drogach publicznych, warunków rozmieszczania tych pojemników i ich utrzymania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, przy uwzględnieniu: a) średniej ilości odpadów komunalnych wytwarzanych w gospodarstwach domowych bądź w innych źródłach, b) liczby osób korzystających z tych pojemników. Czy gminy będące zgodnie z nowymi rozwiązaniami podmiotem odpowiedzialnym za zagospodarowanie odpadów komunalnych, wytworzonych na terenie nieruchomości zamieszkałych przez mieszkańców, mogą dostarczyć właścicielom nieruchomości pojemniki na te odpady lub czy mogą obowiązek ten nałożyć na podmioty świadczące usługi w zakresie zbierania odpadów komunalnych. W celu umożliwienia gminom wyposażenia nieruchomości w pojemniki na odpady komunalne wprowadzono znowelizowane postanowienia art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Niewątpliwie wprowadzenie tego rozwiązania wyeliminuje przedstawione wyżej wątpliwości interpretacyjne oraz poszerzy możliwości działania gmin w zakresie odbierania odpadów komunalnych. W rozwiązaniu tym należy jednak podkreślić, że ma ono charakter fakultatywny a nie obligatoryjny. Dlatego też może ono być wprowadzone, wtedy gdy samorządy będą widziały istotne przesłanki na jego wprowadzenie. Nie mają jednak takiego obowiązku. W celu umożliwienia gminom poniesienia wydatków na zakup pojemników na odpady komunalne dodano do ustawy art. 6r ust. 2a, pozwalający na uczynienie z kosztu zakupu pojemników jednego z kosztów funkcjonowania systemu odbierania odpadów komunalnych. Możliwość przejęcia przez gminę wyposażenia nieruchomości w pojemniki na odpady komunalne, należy zauważyć, że odnosi się ona zarówno do nieruchomości, na terenie których zamieszkują mieszkańcy, jak i pozostałych, na których powstają odpady komunalne. Skoro bowiem ustawodawca mówi ogólnie o wyposażeniu nieruchomości w pojemniki na odpady bez jakiegokolwiek zróżnicowania w tym zakresie, to znaczy, że obowiązek ten może być przejęty do wszystkich nieruchomości, na których wytwarzane są odpady komunalne. 60

61 Możliwość zarządzenia poboru opłat w drodze inkasa Na podstawie dodanego art. 6l ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach możliwość zarządzenia poboru opłat w drodze inkasa oraz wyznaczenia inkasentów. Generalnie na gruncie zagospodarowania odpadów komunalnych jest to nowa możliwość, która wcześniej w zakresie odbierania odpadów komunalnych w ogóle nie występowała. Inkaso w systemie prawa administracyjnego w sposób nierozerwalny wiąże się z poborem danin o charakterze publicznym (np. podatków lub opłat). W związku z tym biorąc pod uwagę lakoniczność rozwiązań odnoszących się do inkasa i inkasentów w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, z punktu widzenia systemowego uzasadnione wydaje się sięganie do poglądów wypracowanych na gruncie prawa podatkowego, z uwzględnieniem różnic wynikających z komentowanej ustawy. Zgodnie z postanowieniami art. 9 ordynacji podatkowej Inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu." Nie ma żadnych przeciwwskazań do uznania, iż takie same podmioty mogą być inkasentami pobierającymi opłaty za odbiór odpadów komunalnych. W praktyce na gruncie rozwiązań podatkowych przyjmuje się, że Inkasent jest podmiotem stosunków podatkowoprawnych, wykonującym zadania z zakresu administracji publicznej. Jest zobowiązany do wykonywania czynności w interesie publicznoprawnym. Obowiązek wykonywania funkcji inkasenta powstaje zawsze i wyłącznie na skutek zaistnienia okoliczności, z którymi przepis prawa łączy powstanie takiego obowiązku. Tym samym nałożenie obowiązku poboru podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu oraz sprecyzowanie zakresu tego obowiązku nie może nastąpić w drodze umownej. W odniesieniu konkretnie do pobierania opłaty targowej oraz określenia wysokości wynagrodzenia z tego tytułu, formą w której następuje uregulowanie tych kwestii jest uchwała rady gminy." (wyrok NSA z dnia 6 września 2007 r., I FSK 1192/06, LEX nr ). Pogląd ten pozostaje aktualny również w odniesieniu do inkasentów pobierających opłaty za odbiór odpadów komunalnych Zagospodarowanie odpadów jako usługa in house - orzecznictwo Ministerstwo Środowiska opublikowało stanowisko dotyczące zarządzania odpadami komunalnymi" mimo iż czynność ta nie jest zdefiniowana ustawowo. Stanowisko ministerstwa wynikało z konieczności określenia roli gminnych jednostek organizacyjnych w systemach gospodarki odpadami oraz możliwości powierzenia gminnym jednostka organizacyjnym tzw. zarządzania odpadami komunalnymi. Utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gminy. Określono szczegółowe zadania mieszczące się w ramach zadania ogólnego polegającego na zapewnieniu czystości i porządku na swoim terenie i tworzeniu warunków niezbędnych do ich utrzymania. Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U nr 0 poz. 594) w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi. Zasady i formy gospodarki komunalnej jednostek samorządu terytorialnego, polegającej na wykonywaniu przez te jednostki zadań własnych, w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej, określa ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 45, poz. 236). Zgodnie z art. 2 tej ustawy gospodarka komunalna może być prowadzona przez jednostki samorządu terytorialnego 61

62 w szczególności w formach samorządowego zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego. Kompetencje do wyboru sposobu prowadzenia i form gospodarki komunalnej pozostawia organom stanowiącym jednostek samorządu terytorialnego, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zawiera wymagania szczególne dotyczące realizacji zadania polegającego na zapewnieniu budowy, utrzymania i eksploatacji regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (art. 3a) oraz odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości - przetarg na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, o których mowa w art. 6c, albo przetarg na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów (art. 6d). W przypadku realizacji pozostałych zadań, w tym z zakresu zarządzania gospodarką odpadami (jak np. zorganizowanie przetargu na odbieranie odpadów komunalnych, przygotowanie SIWZ, przygotowanie umowy z wykonawcą usługi odbierania odpadów i. in. nie ma przeszkód, by zadania te powierzyć gminnemu zakładowi budżetowemu. Konkludując, stanowisko Ministerstwa Środowiska wskazuje, że gmina może powierzyć w trybie bezprzetargowym własnej jednostce organizacyjnej zadania związane z zarządzaniem gospodarką odpadami komunalnymi, z tym iż powierzenie to nie może dotyczyć tych zadań, które bezwzględnie muszą być realizowane przez podmiot wybrany w drodze przetargu (odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości). Zasadniczo brak jest też możliwości powierzenia własnej jednostce organizacyjnej budowy, utrzymania i eksploatacji regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, chyba że przeprowadzenie przetargu na wybór podmiotu, który będzie budował, utrzymywał lub eksploatował taką instalację zakończy się wynikiem negatywnym lub nie zostanie dokonany wybór partnera prywatnego na zasadach określonych w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz. U. z 2009 r. Nr 19, poz. 100, z późn. zm.), lub nie zostanie dokonany wybór podmiotu na zasadach określonych w ustawie z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz. U. Nr 19, poz. 101, z późn. zm.). Tylko w takich przypadkach gmina może samodzielnie realizować zadanie polegające na budowie, utrzymaniu lub eksploatacji regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (art. 3a), co może nastąpić również poprzez własną jednostkę organizacyjną, podobnie jak to może mieć miejsce w przypadku wskazanym w art. 19 ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897, z późn. zm.). Jednocześnie Ministerstwo Środowiska poinformowało, że przedmiotowe stanowisko nie stanowi wiążącej interpretacji prawa. Tym niemniej orzecznictwo Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (Sygnatura II SA/Bk 96/13) podtrzymana przez Naczelny Sąd dotyczące możliwości powierzeniu uchwałą Rady Miasta zadań własnych gminy z zakresu odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych podmiotowi gminnemu nie pozostawia wątpliwości. Gmina ma prawo zlecić własnej spółce zadanie zagospodarowania odpadów. Nie musi w tym celu przeprowadzać przetargu tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny (Wyrok NSA z 24 września 2014 r., sygn. akt II OSK 1314/14. Uznano za zasadną tezę, iż nie było podstaw prawnych do przeprowadzenia przetargu w sprawie realizacji zadań własnych gminy polegających na odzysku i unieszkodliwianiu (zagospodarowaniu) odpadów w przypadku powierzenia realizacji tych zadań spółce komunalnej z wykorzystaniem jednej z dwóch instalacji, stanowiącej własność gminy. Podnoszona konieczność zorganizowania przetargu na zagospodarowanie odpadów zaistniałaby wówczas, gdyby instalacje prowadzone były przez podmioty prywatne. Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 594 ze zm.) w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki 62

63 organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi. Formy prowadzenia gospodarki komunalnej, w tym wykonywania przez gminę zadań o charakterze użyteczności publicznej określa odrębna ustawa (art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.) jest to ustawa o gospodarce komunalnej. W myśl art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o gospodarce komunalnej, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego postanawiają o wyborze sposobu prowadzenia i form gospodarki komunalnej. Zadaniami użyteczności publicznej, w rozumieniu ustawy o samorządzie gminnym, są zadania własne gminy, określone w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych (art. 9 ust. 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.). W ocenie Sądu do zadań własnych gminy należy świadczenie usług w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów. W art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym ustawodawca posłużył się sformułowaniem: "w szczególności", co oznacza, że w przepisie nie zostały wymienione wszystkie zadania własne gminy. Przepis art. 7 ust. 1 pkt. 3 wskazuje, jako zadanie własne gminy m.in. sprawy z zakresu utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Z treści tej regulacji wynika, że zadaniem własnym gminy są szeroko pojęte sprawy z zakresu utrzymania czystości w gminie. Wykonywanie zadania w postaci zagospodarowania odpadów należy rozpatrywać w kontekście powiązania ustawy o samorządzie gminnym z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w art. 3 ust. 1 stanowi, że utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gminy. W ust. 2 art. 3 ustawy również w sposób przykładowy wskazano w jaki sposób gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania. Jednocześnie gminom, zgodnie z rozdziałem 3a ustawy przekazane zostały zadania w postaci gospodarowania odpadami komunalnymi. Przepis art. 1a ustawy stanowi, że w sprawach dotyczących postępowania z odpadami komunalnymi, w zakresie nieuregulowanym w ustawie, stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. i odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21). Pojęcie gospodarowania zostało zdefiniowane w art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy o odpadach. Pod tym pojęciem rozumie się zbieranie, transport, przetwarzanie odpadów, łącznie z nadzorem nad tego rodzaju działaniami, jak również późniejsze postępowanie z miejscami unieszkodliwiania odpadów oraz działania wykonywane w charakterze sprzedawcy odpadów lub pośrednika w obrocie odpadami. Ustawa o odpadach w art. 3 ust. pkt 14 definiuje pojęcie odzysku jako jakikolwiek proces, którego głównym wynikiem jest to, aby odpady służyły użytecznemu zastosowaniu przez zastąpienie innych materiałów, które w przeciwnym przypadku zostałyby użyte do spełnienia danej funkcji, lub w wyniku którego odpady są przygotowywane do spełnienia takiej funkcji w danym zakładzie lub ogólnie w gospodarce. Definicja zaś unieszkodliwiania odpadów odnosi się do procesu, który nie jest odzyskiem, nawet jeśli wtórnym skutkiem takiego procesu jest odzysk substancji lub energii (art. 3 ust. 1 pkt 30 ustawy o odpadach). Przyjęto, że "zagospodarowanie odpadów" to wszelkie procesy, działania jakim poddawane są odpady. Z kolei przez "przetwarzanie" odpadów, wykonywane przez regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych, należy rozumieć procesy odzysku lub unieszkodliwiania, w tym przygotowanie poprzedzające te procesy (tak art. 3 ust. 1 pkt 21 ustawy o odpadach). Instalacje, do których prowadzenia zobowiązana została gmina, prowadzą działalność z zakresu przetwarzania odpadów, co skutkuje również działaniami z zakresu odzysku i unieszkodliwiania. Samo pojęcie "gospodarowania" jest więc terminem szerszym aniżeli "przetwarzanie". W konkluzji stwierdzono, że zadanie dotyczące odzysku i unieszkodliwiania odpadów stanowi zadanie własne gminy. 63

64 Czy powierzenie wykonywania tego zadania spółce komunalnej wymagało przeprowadzenia procedury przetargowej? Zgodnie z art. 6d ust. 1 ustawy wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest obowiązany zorganizować przetarg na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, o których mowa w art. 6c, albo przetarg na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów. Z treści tej regulacji wynika, że przetarg może obejmować samo odbieranie jak i odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych. Gmina organizując przetarg dotyczący tylko odbioru odpadów może wskazać bez trybu przetargowego instalację do której mają trafić transportowane odpady komunalne. Nie uzasadniają stanowiska strony skarżącej, co do konieczności przeprowadzenia przetargu, przepisy art. 3a ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości. Tryb przetargowy wynikający z tej regulacji odnosi się do budowy, utrzymania i eksploatacji regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. Regulacja ta nie ma zastosowania do wyboru miejsca zagospodarowania odpadów. Nie ma prawnych podstaw by eksploatację instalacji utożsamiać z zagospodarowaniem i przetwarzaniem w niej odpadów, są to odmiennie zakresowo czynności. Wskazuje na to również treść art. 19 ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. zmieniającej ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r., nr 152, poz. 897). W przypadku instalacji wskazanej w wojewódzkim planie gospodarki odpadami jako zakład zagospodarowania odpadów, dla której przed dniem wejścia w życie ustawy wydano decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach lub decyzję o warunkach i zagospodarowania terenu, lub której budowa lub eksploatacja rozpoczęła się przed dniem wejścia w życie ustawy, przepisów art. 3a ustawy o utrzymaniu czystości nie stosuje się. W przypadku ZUOK w H. przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej ustawę o utrzymaniu czystości wydana została decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach, dlatego też nie było konieczności przeprowadzania przetargu na budowę, utrzymanie i eksploatację instalacji. Sąd nie podziela stanowiska skarżącej Spółki, zgodnie z którym, jeśli w Regionie Centralnym jest więcej niż jeden RIPOK, Gmina B. powinna zorganizować przetarg na odbiór i zagospodarowanie odpadów. Ustawodawca dopuścił możliwość istnienia w regionie dwóch więcej RIPOK - ów, ale nie wskazał na sposób wyboru jednego z nich. W ocenie Sądu jeżeli obie instalacje stanowią własność gminy gmina ma prawo powierzyć, jednej z tych instalacji, wykonywanie zadania własnego zagospodarowania odpadów w trybie bezprzetargowym. Zadania użyteczności publicznej gmina może wykonywać za pośrednictwem utworzonych przez siebie w tym celu jednostek organizacyjnych, w szczególności zakładów budżetowych lub spółek prawa handlowego (art. 9 ust. 1 i 3 u. o samorządzie gminnym i art. 2 u.o gospodarce komunalnej) lub za pośrednictwem innych, organizacyjnie niepowiązanych z gminą podmiotów, osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. W tym drugim przypadku na zasadach ogólnych, czyli na podstawie zawartych z nimi umów o wykonywanie zadań (art. 9 ust. 1 o samorządzie gminnym i art. 3 ust. 1 o gospodarce komunalnej). Ustawodawca określił zatem dwa sposoby realizacji gminnych zadań użyteczności publicznej. W sytuacji gdy realizacja zadań zostaje przekazana podmiotowi niezależnemu organizacyjnie, gospodarczo i majątkowo od gminy (chodzi tu o osoby fizyczne oraz jednostki organizacyjne niebędące własnymi jednostkami gminy) wówczas odbywa się to na zasadach ogólnych z wykorzystaniem cywilnoprawnej umowy, która jest podstawą powierzenia wykonywania gminnych zadań. Z treści art. 3 ust. 1 u.o gospodarce komunalnej. wynika, że wtedy konieczne jest uwzględnienie przepisów o finansach publicznych i przepisów o zamówieniach publicznych. Drugą możliwą sytuacją jest wykonywanie przez gminę zadań komunalnych we własnym zakresie tj. przez utworzoną w tym celu własną jednostkę organizacyjną. Wówczas podstawą powierzenia wykonywania zadań jest sam akt organu gminy powołujący do życia tę jednostkę i określający przedmiot jej działania. Nie stosuje się przepisów o zamówieniach publicznych i nie jest potrzebne zawieranie przez gminę umów z własną jednostką organizacyjną w zakresie zadań, dla których gmina powołała tę jednostkę (vide: wyrok NSA z 11 sierpnia 2005 r., II GSK 105/05, 64

65 Lex nr ). Tworzenie gminnych jednostek organizacyjnych, jak również ich likwidowanie i reorganizacja oraz wyposażenie w majątek, odbywa się w drodze uchwał rady gminy (art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. h u. o samorządzie gminnym). Kompetencja ta należy do wyłącznej właściwości rady. Zasady organizacji i funkcjonowania tych jednostek regulują odrębne przepisy, zwłaszcza ustawa o finansach publicznych (gminne zakłady i jednostki budżetowe) oraz kodeks spółek handlowych właściwy dla gminnych spółek handlowych. Szczególnym rodzajem komunalnych jednostek organizacyjnych są gminne osoby prawne, jak np. komunalne spółki kapitałowe. Zdaniem Sądu, przez pojęcie "komunalnej spółki kapitałowej" należy rozumieć spółkę utworzoną w drodze uchwały organu gminy, w celu wykonywania określonych zadań użyteczności publicznej w ramach gospodarki komunalnej, w której wszystkie udziały (akcje) stanowią mienie jednostki samorządu terytorialnego, spółka musi być kontrolowana przez gminę, działalność spółki musi być prowadzona na rzecz tej gminy, która jest jej właścicielem Klasyfikacja odpadów w dwupojemnikowym systemie zbierania Cały czas wątpliwości związane są z właściwą oceną w jaki sposób należy klasyfikować odpady, jeżeli gmina ustaliła dwupojemnikowy system segregacji, w podziale na suche mokre? Należy zaznaczyć, że klasyfikacja zbieranych odpadów powinna być zgodna z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) i jest ona zależna od zapisów regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy i od składu morfologicznego odbieranych odpadów. Podział na frakcje suchą i mokrą może być w regulaminie ukształtowany w różny sposób. I tak frakcja sucha może być klasyfikowana, w zależności od składu morfologicznego jako odpad o kodzie zmieszane odpady opakowaniowe, bądź inne niewymienione frakcje zbierane w sposób selektywny. Przy takim oddzieleniu frakcji suchej frakcja mokra zdecydowanie powinna być sklasyfikowana jako odpad o kodzie W innym przypadku, frakcja mokra może obejmować wyłącznie odpady kuchenne ulegające biodegradacji, wówczas jest ona klasyfikowana jako odpad o kodzie , natomiast frakcja sucha będzie obejmowała wszystkie pozostałe rodzaje odpadów, wówczas powinna ona mieć przypisany kod Obowiązki właścicieli nieruchomości Definicja właściciela nieruchomości : Rozumie się przez to także współwłaścicieli, użytkowników wieczystych oraz jednostki organizacyjne i osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, a także inne podmioty władające nieruchomością. Zobowiązania jakie nakłada na właścicieli nieruchomości zmiana ustawy o utrzymaniu porządku czystości w gminie z 2011 r. to: Właściciele nieruchomości, którzy pozbywają się z terenu nieruchomości nieczystości ciekłych, oraz właściciele nieruchomości, którzy nie są obowiązani do ponoszenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na rzecz gminy, są obowiązani do udokumentowania w formie umowy korzystania z usług wykonywanych przez: gminną jednostkę organizacyjną lub przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu 65

66 nieczystości ciekłych lub) gminną jednostkę organizacyjną lub przedsiębiorcę odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wpisanego do rejestru działalności regulowanej. Rada gminy może określić, w drodze uchwały, w zależności od lokalnych warunków, inne sposoby udokumentowania wykonania obowiązków. 1) właściciele nieruchomości zamieszkałych są obowiązani ponosić na rzecz gminy, na której położone są ich nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Opłata będzie albo stała od gospodarstwa domowego, albo w wysokości stanowiącej iloczyn stawki określonej przez radę gminy oraz liczby mieszkańców zajmujących nieruchomość, ilości zużytej wody lub powierzchni lokalu, 2) w przypadku, gdy gmina nie będzie realizować obowiązku odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, właściciel nieruchomości jest obowiązany do przekazania odpadów komunalnych na koszt gminy, podmiotowi odbierającemu odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wpisanemu do rejestru działalności regulowanej, 3) właściciel nieruchomości będzie zobowiązany złożyć do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w terminie 14 dni od dnia zamieszkania na danej nieruchomości pierwszego mieszkańca lub powstania na danej nieruchomości odpadów komunalnych, 4) w przypadku zmiany danych będących podstawą ustalenia wysokości należnej opłaty za gospodarowanie komunalnymi lub określonej deklaracji ilości odpadów komunalnych powstających na danej nieruchomości właściciel nieruchomości jest obowiązany złożyć nową deklarację w terminie 14 dni od dnia nastąpienia zmiany. Opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi w zmienionej wysokości uiszcza się za miesiąc, w którym nastąpiła zmiana, 5) właściciel nieruchomości zamieszkałej będzie przekazywał produkowane przez siebie odpady komunalne wyłonionemu w drodze przetargu organizowanego przez gminę (związek międzygminny) podmiotowi prowadzącemu działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, bez konieczności podpisywania z nimi umowy na wywóz odpadów i uiszczania wynagrodzenia, Podmioty odbierające odpady komunalne Przedsiębiorcy zainteresowani prowadzeniem działalności w zakresie odbioru i wywozu lub zagospodarowania odpadów komunalnych, biorą udział w przetargach organizowanych przez gminy i podpisują z gminami stosowne umowy na świadczenie tych usług. Podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości jest obowiązany do uzyskania wpisu do rejestru w gminie, na terenie której zamierza odbierać odpady komunalne od właścicieli nieruchomości. Podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości będzie zobowiązany do sporządzania kwartalnych sprawozdań z prowadzonej przez siebie działalności w zakresie gospodarowania odpadami. 66

67 Wymagania dla regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych Pojęcie regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych zostało zdefiniowane w art. 35 ust. 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r., poz. 21 ze zm.), zgodnie z którym, regionalną instalacją do przetwarzania odpadów komunalnych jest zakład zagospodarowania odpadów o mocy przerobowej wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego przez co najmniej mieszkańców, spełniający wymagania najlepszej dostępnej techniki lub technologii, o której mowa w art. 143 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2013, poz. 1232, z późn. zm.) oraz zapewniający termiczne przekształcanie odpadów lub: a) mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych i wydzielanie ze zmieszanych odpadów komunalnych frakcji nadających się w całości lub w części do odzysku, lub b) przetwarzanie selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów oraz wytwarzanie z nich produktu o właściwościach nawozowych lub środków wspomagających uprawę roślin, spełniających wymagania określone w przepisach odrębnych, lub materiału po procesie kompostowania lub fermentacji dopuszczonego do odzysku w procesie odzysku R10, spełniającego wymagania określone w przepisach wydanych na podstawie art. 30 ust. 4, lub c) składowanie odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych o pojemności pozwalającej na przyjmowanie przez okres nie krótszy niż 15 lat odpadów w ilości nie mniejszej niż powstająca w instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych. Pierwotnie instalacja ta miała spełniać łącznie powyżej wyspecyfikowane Należy zauważyć, że ustawowe wymagania dla instalacji do mechanicznobiologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych nie ulegają zmianie w stosunku do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243, z późn. zm.). Na podstawie art. 16 ust. 2 ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897, z późn. zm.), w uchwale w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami uwzględnia się funkcjonujące na terenie województwa instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych, które w dniu wejścia w życie ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw spełniają wymagania dotyczące regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. Natomiast szczegółowe wymagania dotyczące prowadzenia procesów mechanicznobiologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz wymagania dla odpadów powstających w tych procesach, zostały określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r. w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 r., poz.1052), które zaczęło obowiązywać z dniem 9 października 2012 r., czyli po terminie wejścia w życie ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. Na podstawie 8 przedmiotowego rozporządzenia, instalację istniejącą lub dla której przed dniem wejścia w życie rozporządzenia wydano decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach lub decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, lub której 67

68 budowa lub eksploatacja rozpoczęła się przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, a która nie spełnia tych wymagań, należy dostosować do wymagań określonych w rozporządzeniu w terminie nie dłuższym niż 36 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia. Jednym z warunków uznania instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych za instalację regionalną jest spełnienie wymagań najlepszej dostępnej techniki lub technologii, o której mowa w art. 143 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Prowadzący instalację, która nie podlega obowiązkowi uzyskania pozwolenia zintegrowanego, zobowiązany jest do spełnienia co najmniej warunków określonych w art. 143 ustawy Prawo ochrony środowiska, co oznacza, że dana technologia powinna spełniać wymagania, przy których określaniu uwzględnia się w szczególności: stosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń, efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii, zapewnienie racjonalnego zużycia wody i innych surowców oraz materiałów i paliw, stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz możliwość odzysku powstających odpadów, rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji, wykorzystywanie porównywalnych procesów i metod, które zostały skutecznie zastosowane w skali przemysłowej, postęp naukowo-techniczny. Natomiast instalacje regionalne podlegające uzyskaniu pozwolenia zintegrowanego, zgodnie z art. 204 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska, zobowiązane są do spełnienia wymagań ochrony środowiska wynikających z najlepszych dostępnych technik określonych w opracowanym na poziomie Unii Europejskiej dokumencie referencyjnym BAT Waste Treatments Industries z sierpnia 2006 roku. Przedmiotowy dokument dostępny jest w języku polskim na stronie internetowej Ministerstwa Środowiska w zakładce: utrzymanie czystości i porządku w gminach przydatne materiały. Zgodnie z art. 201 ust. 1 w/w ustawy POŚ, pozwolenia zintegrowanego wymaga prowadzenie instalacji, której funkcjonowanie, ze względu na rodzaj i skalę prowadzonej w niej działalności, może powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości. Rodzaje instalacji objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego określone zostały w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. Nr 122, poz. 1055). W związku z powyższym, jeżeli regionalna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych, o której mowa w art. 35 ust. 6 ustawy o odpadach, spełnia wymagania pkt. 5.3 załącznika do w/w rozporządzenia, czyli jest instalacją do unieszkodliwiania, z wyjątkiem składowania, odpadów innych niż niebezpieczne, o zdolności przetwarzania ponad 50 ton odpadów na dobę, wówczas objęta jest obowiązkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego, a co za tym idzie musi spełniać wymagania najlepszej dostępnej techniki, o których mowa w art. 204 i 207 ustawy POŚ. Ponadto Komisja Europejska obecnie opracowuje tzw. konkluzje BAT, które będą określały obligatoryjne wymagania dla wszystkich instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych w krajach członkowskich UE. W związku z powyższym instalacja do mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych może być instalacją regionalną wyłącznie, gdy spełnia wymagania dla instalacji regionalnej określone w ustawie o odpadach. 68

69 Etapowanie wdrażanie systemu gospodarki odpadami wytyczne Ministerstwa Środowiska Na stronie Ministerstwa Środowiska (Departamentu Gospodarki Odpadami) opublikowano dokument pn.: Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi (17 luty 2012 r.). w którym ujęto kolejność wprowadzania poszczególnych etapów nowego systemu gospodarki odpadami. W dniu 1 lipca 2011 r. została uchwalona ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, która wzorując się na doświadczeniach innych krajów europejskich zmienia dotychczasowy system gospodarowania odpadami komunalnymi. Ustawa daje czas na wprowadzanie poszczególnych elementów systemu tak, aby najpóźniej 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy zaczął on działać. Od dnia 1 stycznia 2012 r. gmina jest zobowiązana prowadzić rejestr działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Nowym obowiązkiem gminy, obowiązującym ją już od dnia wejścia w życie ustawy jest dokonywanie corocznej analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi. Na gminie spoczywają również, zapisane w art. 3 ust. 2 ustawy obowiązki w zakresie prowadzenia działań informacyjnych i edukacyjnych w zakresie prawidłowego gospodarowania odpadami komunalnymi, w szczególności w zakresie selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Aktualizacja wojewódzkiego planu gospodarki odpadami, powinna zostać uchwalona nie później niż 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Wraz z uchwałą w sprawie przyjęcia wojewódzkiego planu gospodarki odpadami sejmik województwa podejmuje uchwałę w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami, Ustawa nakłada na gminy obowiązek ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania: do dnia 16 lipca 2013 r. do nie więcej niż 50% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych, w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.; do dnia 16 lipca 2020 r. do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych, w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. Gminy są również zobowiązane osiągnąć do dnia 31 grudnia 2020 r.: poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo; poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych w wysokości co najmniej 70% wagowo. 69

70 Do poziomów określonych w ustawie gminy będą dochodziły stopniowo. Poziomy do osiągnięcia w poszczególnych latach, a także sposoby ich obliczania zostaną określone w drodze rozporządzeń. Po uchwaleniu aktualizacji wojewódzkiego planu gospodarki odpadami, rada gminy jest zobowiązana dostosować do niego zapisy regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, w terminie 6 miesięcy. Kolejnym terminem przejściowym nałożonym przez ustawodawcę jest termin podjęcia uchwał: w sprawie metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi; w sprawie terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi; w sprawie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, składanej przez właściciela nieruchomości o miejscu i terminach jej składania, a także o terminie złożenia pierwszej deklaracji; w sprawie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów w zamian za uiszczoną opłatę. Uchwały te rada gminy jest zobowiązana podjąć nie później niż 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Powinny one wejść w życie nie później niż 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Od dnia, w którym podjęte zostaną uchwały wójt, burmistrz, prezydent miasta jest zobowiązany przeprowadzić, w sposób zwyczajowo przyjęty kampanię informacyjną na temat praw i obowiązków właścicieli nieruchomości określonych w podjętych uchwałach. Ostatnim etapem okresu przejściowego jest wejście w życie uchwał rad gmin. Powinno mieć to miejsce nie później niż 18 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Wejście w życie uchwał oznacza, że od tego dnia na terenie gminy ruszy nowy system gospodarki odpadami komunalnymi właściciele nieruchomości zaczną uiszczać na rzecz gminy opłaty, a gmina przejmie ich obowiązki w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi. Do tego czasu powinny zostać rozstrzygnięte przetargi i zawarte umowy na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Całość zmian systemowych powiązana jest z monitorowaniem sposobu postępowania z odpadami komunalnymi przez właścicieli nieruchomości, przedsiębiorców oraz gminy (obowiązek składania sprawozdań z realizacji nałożonych na podmioty zadań). Obowiązek składania sprawozdań będzie spoczywał na: podmiotach odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości obowiązek kwartalnego sprawozdawania gminie; podmiotach prowadzących działalność w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych obowiązek kwartalnego sprawozdawania gminie; 70

71 wójcie, burmistrzu, prezydencie miasta obowiązek rocznego sprawozdawania marszałkowi województwa oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska; marszałku województwa obowiązek rocznego sprawozdawania Ministrowi Środowiska. Na podmioty, które nie wywiązują się ze swoich obowiązków wójt, burmistrz lub prezydent miasta w drodze decyzji będzie nakładał administracyjne kary pieniężne Zmiany wymagań dotyczących sysytemu gospodarki odpadami w roku 2015 Koniecznym jest odniesie nie się do zmian w prawie jakie będą miały miejscu w ostatnich tygodniach 2014 a zaczną obowiązywać w roku Dotyczy to planowanych zmian ustawy o odpadach ale także rozporządzeń dot katalogu odpadów i wymagań dotyczących mechaniczno biologicznego przetwarzani odpadów. Szczególnie istotna będzie zmiana ustawy o odpadach gdyż w oparciu o nią w trybie odwrotnym zmieniane czy też uzupełniane będą Wojewódzkie Plany Gospodarki Odpadami a także pojawi się nowy typ instalacji Ponadregionalne Instalacje Przetwarzania Odpadów Komunalnych Ustawa o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw Projekt nowelizacji ustawy o odpadach oraz innych ustaw który w grudniu 2014 została przyjęta przez Sejm a oczekuje przyjęcia przez Senat (planowane na koniec grudnia) porządkuje zagadnienia związane z planowaniem inwestycyjnym związanym z potrzebami systemów oraz zakładów zagospodarowanie odpadów. Dotychczasowo zagadnienie to praktycznie było pomijane co spotkało się z jednoznacznie krytycznym odbiorem zarówno przez zainteresowane podmioty i instytucje jak i w szczególności instytucje finansujące. Brak tego ogniwa od dawna był wskazywany jako poważna ułomność dokumentów planistycznych szczebla regionalnego. Nadal aktualne jest pytanie czy dokumentacja tak ogólnikowa jak Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami, mająca nade wszystko na celu integrację systemów gospodarki odpadami na szczeblu wojewódzkim jest w stanie wiarygodnie określić potrzeby techniczne i technologiczne poszczególnych RIPOK-ów czy tez ZZO a nade wszystko właściwie oszacować niezbędne potrzeby i koszty ich zaspokojenia. Wprowadzony zostanie obowiązek sporządzania przez zarządy województw planów inwestycyjnych w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi jako uzupełnienia wojewódzkich planów gospodarki odpadami. Niewątpliwie oparty będzie na rozpoznaniu faktycznych planów inwestycyjnych RIPOK-ów jaki ZZO które nie sa kwalifikowane jako instalacje regionalne. Plany te będą podstawą do wydatkowania środków publicznych unijnych i krajowych na niezbędne inwestycje. Nowe rozwiązania umożliwią realizację Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, a także regionalnych programów operacyjnych w perspektywie finansowej Celem planów inwestycyjnych ma być wskazanie infrastruktury niezbędnej do osiągnięcia zgodności z unijnymi dyrektywami w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, w tym wdrożenia hierarchii sposobów postępowania z odpadami, 71

72 osiągnięcia wymaganych poziomów przygotowania do recyklingu oraz ograniczenia składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. Celem ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw, będącej senacką inicjatywą ustawodawczą, jest wprowadzenie rozwiązań umożliwiających realizowanie Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, a także regionalnych programów operacyjnych w perspektywie finansowej Konieczność wprowadzenia zmian wynika z dokumentu Programowanie perspektywy finansowej Umowa partnerstwa zatwierdzonego przez Komisję Europejską w dniu 23 maja 2014 r., zgodnie z którym ze środków Unii Europejskiej finansowane będą jedynie projekty uwzględnione w tworzonych przez zarządy województw planach inwestycyjnych dotyczących gospodarki odpadami komunalnymi. W związku z powyższym ustawa przewiduje obowiązek sporządzania przez zarządy województw planów inwestycyjnych w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, stanowiących załącznik do wojewódzkich planów gospodarki odpadami, podlegających uzgadnianiu z ministrem właściwym do spraw środowiska. Plany inwestycyjne będą zawierały w szczególności planowane inwestycje, oszacowanie kosztów tych inwestycji oraz wskazanie źródeł finansowania. Warunkiem dopuszczalności finansowania inwestycji w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów oraz w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi ze środków Unii Europejskiej lub Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej będzie ujęcie ich w planach inwestycyjnych. Celem planów inwestycyjnych ma być wskazanie infrastruktury niezbędnej do osiągnięcia zgodności z unijnymi dyrektywami w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, w tym wdrożenia hierarchii sposobów postępowania z odpadami, osiągnięcia wymaganych poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu oraz ograniczenia składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. W ustawie przewidziano także regulację przewidującą możliwość tworzenia regionów gospodarki odpadami komunalnymi o charakterze międzywojewódzkim, szczególnie istotnych z punktu widzenia związków międzygminnych tworzonych przez gminy z różnych województw, wykonujących zadania z dziedziny gospodarowania odpadami i posiadających odpowiednią infrastrukturę. Ustawa dokonuje również zmian odnoszących się do instalacji do termicznego przekształcania odpadów, instalacje takie będą mogły stanowić ponadregionalną instalację, jeżeli ze względu na swoją specyfikę i ilości przetwarzanych odpadów są w stanie obsługiwać odpady wytwarzane w nie tylko jednym regionie. Co zapewnieni racjonalną gospodarkę odpadami komunalnymi, jak również strumień odpadów potrzebny do funkcjonowania takich instalacji. Dokonano także zmiany w zakresie funkcjonowania instalacji zastępczych. Przez instalację do zastępczej obsługi regionu gospodarki odpadami rozumie się inną regionalną instalację przeznaczoną do przetwarzania tego samego rodzaju odpadów. Wprowadzona została definicja ponadregionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych rozumiana jako ponadregionalna spalarnia odpadów komunalnych o mocy przerobowej wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych zebranych z obszaru zamieszkałego przez co najmniej 500 tys. mieszkańców (a więc średniej wielkości aglomeracja miejska), spełniająca wymagania najlepszej dostępnej techniki. Do takiej instalacji nie będą miały zastosowania przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach odnoszące się do zasady bliskości. Zgodnie z projektem dozwolone będzie przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych, poza obszarem regionu 72

73 gospodarki odpadami komunalnymi, na którym zostały wytworzone i również dozwolony będzie przywóz odpadów wytworzonych spoza obszaru tego regionu. Właściciel nieruchomości Właściciel nieruchomości Ustanowienie i Ustanowienie i pobieranie opłaty pobieranie opłaty Selektywna zbiórka Selektywna zbiórka Wyposażenie w pojemniki Wyposażenie w pojemniki Gmina Gmina Rejestr Rejestr umowa umowa opłata opłata Przedsiębiorca Przedsiębiorca Spółka Gminna Spółka Gminna Przedsiębiorca Przedsiębiorca Spółka Gminna Spółka Gminna 1. zmieszane odpady komunalne 1. zmieszane odpady komunalne 1. odpady zielone pozostałości odpady zielone z sortowania odpadów 2. pozostałości komunalnych z sortowania przeznaczone odpadów komunalnych do składowania przeznaczone do składowania Dowolna instalacja przetwarzania, odzysku Dowolna lub instalacja recyklingu przetwarzania, odpadów odzysku lub recyklingu odpadów Ponadregionalna Instalacja Ponadregionalna Przetwarzania Instalacja Odpadów Przetwarzania Komunalnych Odpadów Komunalnych Regionalna Instalacja Regionalna Przetwarzania Instalacja Odpadów Przetwarzania Komunalnych Odpadów Komunalnych Sejmik Województwa Sejmik Województwa Wskazanie Instalacji w Wojewódzkim Wskazanie Planie Gospodarki Odpadami Instalacji w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami Ryc. 1-2 System gospodarki odpadami komunalnymi w gminach od roku

74 Dodano przepis, zgodnie z którym uchwała w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami może wskazać spalarnię odpadów komunalnych jako instalację ponadregionalną, jeżeli wynika to z wojewódzkiego planu gospodarki odpadami. Dodatkowo ustawa rozszerza zakres przypadków, w których uchwała podlega obligatoryjnej zmianie. Doprecyzowano, że w przypadku wybudowania instalacji, zmiany w uchwale dokonuje się na wniosek prowadzącego instalację oraz określono, jakie dokumenty powinny być dołączone do wniosku. Zaproponowane zmiany pozwolą na dostosowywanie uchwał do stanu faktycznego, jak również będą podstawą dla zarządu województw do wykreślenia instalacji nie spełniających wymagań ochrony środowiska. Wprowadzono również przepis, zgodnie z którym w przypadku gdy instalacja przeznaczona do przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych oraz pozostałości z procesu mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, o ile są przeznaczone do składowania, nie została ujęta w wojewódzkim planie gospodarki odpadami odmawia się wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, pozwolenia na budowę, pozwolenia zintegrowanego lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów z tej instalacji. Pozwoli to na zapewnienie racjonalnej gospodarki odpadami oraz powstawanie instalacji, które są faktycznie niezbędne. Przepis ten nie dotyczy instalacji spełniającej wymagania dotyczące regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, dla której przed dniem 1 stycznia 2012 r. wydano decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach lub decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o której mowa w art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, jeżeli budowę instalacji rozpoczęto przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Uzupełniono ponadto upoważnienie dla ministra właściwego do spraw środowiska do wydania rozporządzenia określającego sposób i formę sporządzania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami o konieczność określenia także wzoru planu inwestycyjnego oraz wytyczne do wydania tego aktu. Wprowadzono jednocześnie obligatoryjność wydania przez ministra przedmiotowego aktu wykonawczego. Nowelizacja wprowadza regulację odnoszącą się do art. 232 ust. 2, 3 i 5 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. Przepisy te w dotychczasowym brzmieniu przewidują zachowanie ważności dawnych (wydanych na podstawie ustawy o odpadach z 27 kwietnia 2001 r.) zezwoleń na zbieranie, odzysk lub na unieszkodliwianie odpadów na czas, na jaki zostały wydane, ale nie dłużej niż przez dwa lata od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach termin ten upływa 23 stycznia 2015 r. Na ich podstawie stosowne podmioty mogą do tego czasu prowadzić zbieranie lub przetwarzania odpadów w rozumieniu obowiązującej ustawy. Przepis art. 1 pkt 11 ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw przewiduje wydłużenie wskazanego wyżej dwuletniego terminu Ustawa dopuszcza także możliwość zarządzania gminnym składowiskiem odpadów przez jednostkę sektora finansów publicznych, w przypadku gdy wydana została zgoda na zamknięcie tego składowiska lub decyzja o jego zamknięciu w oparciu o przepisy art. 54 ust. 1 lub 54c ust. 1ustawy z 27 kwietnia 2001 r. o odpadach oraz 145 lub 148 ust. 3 obecnie obowiązującej ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. 74

75 Przewiduje ponadto wydłużenie o rok, wynikającego z w art. 250 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, czasowego utrzymania w mocy przepisów wykonawczych wydanych na podstawie odnośnych przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, mianowicie na podstawie jej podstawie art. 4 ust. 1, art. 7 ust. 4, art. 13 ust. 2a i 2b, art. 33 ust. 3, art. 36 ust. 13 i 14, art. 40 ust. 7 i 8, art. 42 ust. 2 i 3, art. 43 ust. 7, art. 44 ust. 8 i 9, art. 47 oraz art. 55 ust. 3 i 5, które nie zostały zastąpione zastępowane rozporządzeniami wydawanymi na podstawie przepisów ustawy obowiązującej, a także na podstawie art. 14 ust. 10 tejże ustawy. Wskazane przepisy wykonawcze będą obowiązywać do czasu wejścia w życie nowych, ale nie dłużej niż do 23 stycznia 2015 r. W ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wprowadzana jest zmiana porządkującą poprzez odesłanie do aktualnie obowiązującej ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, w zakresie obowiązku przekazywania selektywnie zabranych odpadów komunalnych do instalacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami. Dodaje również normę, w oparciu o którą dopuszcza się przekazywanie zmieszanych odpadów komunalnych do ponadregionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. Zmiany proponowane w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska wychodzą naprzeciw postulatom samorządów wojewódzkich, aby to marszałek województwa był właściwy w kwestii pozwolenia na wytwarzanie i pozwolenia zintegrowanego dla regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. Zmiana w wymienionej ustawie ma na celu wyeliminowanie jej niezgodności z ustawą o odpadach. W obecnym stanie prawnym, w myśl art. 378 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska pozwolenie zintegrowane dla instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania. Ustawa zawiera postanowienia, zgodnie z którymi przepisy art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw stosuje się, jeżeli budowę instalacji rozpoczęto przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Ma to na celu ograniczenie wpisywania do uchwał w sprawie wykonania wojewódzkich planów gospodarki odpadami instalacji, które uzyskały odpowiednie zezwolenia, ale budowa ich nie została rozpoczęta, co w konsekwencji prowadziło do przeszacowania mocy przerobowych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych w województwie i zakłócało prawidłowe gospodarowanie odpadami. W ustawie nowelizującej wprowadza się ponadto terminy, w których sejmik województwa aktualizuje i uchwala wojewódzki plan gospodarki odpadami z uwzględnieniem zmian wynikających z niniejszej ustawy oraz dostosuje i podejmie uchwałę w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów: a) przedłużających ważności wydanych na podstawie ustawy o odpadach z 27 kwietnia 2001 r. zezwoleń na zbieranie, odzysk lub na unieszkodliwianie odpadów, b) wprowadzających możliwość zarządzania gminnym składowiskiem odpadów przez jednostkę sektora finansów publicznych które wejdą w życie z dniem ogłoszenia, c) dotyczących instalacji zstępczych (art. 1 pkt 3 lit. a i b oraz pkt 6 lit. a), które wejdą w życie z dniem 1 lipca 2018 r. Przebieg prac legislacyjnych 75

76 Ustawa uchwalona przez Sejm na 83. posiedzeniu w dniu grudnia 17 grudnia 2014 r. pochodziła z przedłożenia senackiego. Projekt wpłynął do Sejmu w dniu 11 sierpnia 2014 r. (druk sejmowy nr 2769) i został skierowany do pierwszego czytania do sejmowych Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej: Komisje skierowały projekt do podkomisji. Efekt tych prac został zawarty w sprawozdaniu wymienionych Komisji (druk nr 2951). Komisje wprowadziły do projektu ustawy poprawki, które modyfikowały projekt ustawy m.in. poprzez: usunięcie regulacji przewidującej możliwość, aby obszar województwa stanowił jeden region gospodarki odpadami komunalnymi, wprowadzenie, w miejsce opiniowania, procedury uzgadniania z ministrem właściwym do spraw środowiska projektu plany inwestycyjnego, wprowadzenie przepisu stanowiącego, iż instalacja uzyskuje status regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych lub ponadregionalnej spalarni tych odpadów z dniem ogłoszenia uchwały w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami, wprowadzenie regulacji odnoszącej się do art. 232 ust. 2, 3 i 5 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach przewidującej zachowanie ważności dawnych (wydanych na podstawie ustawy o odpadach z 27 kwietnia 2001 r.) zezwoleń na zbieranie, odzysk lub na unieszkodliwianie odpadów na czas, na jaki zostały wydane, ale nie dłużej niż przez trzy lata od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, wprowadzenie możliwości zarządzania gminnym składowiskiem odpadów przez jednostkę sektora finansów publicznych, w przypadku gdy wydana została zgoda na zamknięcie tego składowiska lub decyzja o jego zamknięciu, wydłużenie o rok, wynikającego z w art. 250 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, czasowego utrzymania w mocy przepisów wykonawczych wydanych na podstawie odnośnych przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, przesuniecie maksymalnego terminu, w którym sejmik województwa aktualizuje i uchwala wojewódzki plan gospodarki odpadami z uwzględnieniem zmian wynikających z niniejszej ustawy oraz dostosuje i podejmie uchwałę w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami z 31 grudnia 2015 r. na 30 czerwca 2016 r. Podczas 83. posiedzenia, wobec wycofania poprawek zgłoszonych w drugim czytaniu, Sejm przystąpił do trzeciego czytania i ustawę uchwalił w brzmieniu przedłożonym w sprawozdaniu Komisji Katalog odpadów W dniu 1 stycznia 2015 r. wejdzie w życie rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. z 2014 r. poz. 1923) które zastąpiło rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206). Konieczność publikacji nowego aktu wykonawczego wynika z art. 250 w zw. z art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21). 76

77 Nowy katalog przenosi do polskiego porządku prawnego postanowienia decyzji Komisji 2000/532/WE z dnia 3 maja 2000 r. zastępującej decyzję Komisji 94/3/WE ustanawiającą listę odpadów zgodnie z art. 1 pkt a dyrektywy Rady 75/442/EWG w sprawie odpadów oraz decyzję Rady 94/904/WE ustanawiającą listę odpadów niebezpiecznych zgodnie z art. 1 ust. 4 dyrektywy Rady 91/689/EWG w sprawie odpadów niebezpiecznych, która została znowelizowana decyzjami Komisji 2001/118/WE, 2001/119/WE i 2001/573/WE (tekst pierwotny: Dz. Urz. UE L 226 z dnia 6 września 2000 r., str. 3), stanowiąc jednakże kontynuację dotychczas obowiązującego katalogu odpadów. Nowe rozporządzenie w sposób analogiczny określa katalog odpadów ze wskazaniem odpadów niebezpiecznych, nie dokonując żadnych zmian merytorycznych w stosunku do katalogu z 2001 r. Tak jak dotychczas odpady klasyfikuje się według źródła wytworzenia odpadów. Paragraf 2 katalogu. nie zawiera jednak wytycznych dotyczących możliwości klasyfikowania odpadów w innych grupach, jeżeli nie da się przyporządkować danego rodzaju odpadu do grupy odpadów z danego źródła wytworzenia ( 4 katalogu z 2001 r.). Uzasadnienie do projektu katalogu nie wyjaśnia tej kwestii, niemniej wydaje się, że dotychczasowe zasady opisane w 4 katalogu z 2001 r. powinny zostać utrzymane Mechaniczno-biologiczne przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych Nadal obowiązuje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r. w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych (Dz.U.2012, poz.1052) jednak trwają intensywne prace związane z jego zmianą. W lutym i sierpniu roku 2014 poddano publicznym konsultacją projekt rozporządzenia które definiuje wymagania dotyczące procesów mechaniczno biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz wymagania dotyczące odpadów powstających z tych procesów. Projekt ten wywołał wiele wątpliwości interpretacyjnych oraz w efekcie zgłoszono do niego ponad 300 uwag. Podnoszono, iż w projekcie rozporządzenia powinny zostać uwzględnione również proste systemy kompostowania i przekształcania frakcji biologicznej bez ograniczania możliwości zastosowania technologii równoważnych. Uzupełnienie rozporządzenia o zapis dotyczący ujęcia warunków eksploatacji obu instalacji w jednej decyzji. Eksploatacja obu instalacji (mechanicznej i biologicznej) jest ze sobą nierozerwalnie związana Z tego względu w rozporządzeniu powinien znaleźć się przepis wskazujący konieczność określenia warunków eksploatacji obu instalacji (mechanicznej i biologicznej) w jednej decyzji. Rozporządzenie nie rozstrzyga jakie odpady będą powstawać w procesie doczyszczania odpadów z podgrupy i Może to rodzić wątpliwości, gdyż w odróżnieniu od niesegregowanych odpadów komunalnych, przy tego typu procesie mogą powstawać odpady mineralne. Dodatkowo w procesie doczyszczania odpadów z podgrupy 15 01, nadal będą to odpady o tym samym kodzie choć skład chemiczny może się zmienić, np.: ze strumienia opakowań z papieru i tektury (kod ) wydzielone zostaną odpady opakowań mieszane lub rozdzielone na dodatkowe frakcje papier właściwy, karton, tektura itp. (nadal kwalifikowane pod ), odpady papieru i tektury z segregacji (kod wtrącenia gazet, książki) i zanieczyszczenia (19 12), natomiast ze strumienia opakowań z tworzyw sztucznych ( ) zostaną wydzielona m.in. opakowania z PP, PE (nadal kwalifikowane pod kodem ) oraz zanieczyszczenia (19 12). Obecnie należy podkreślić, że wraz z wejściem w życie nowej dyrektywy o emisjach przemysłowych, wiążące dla inwestorów instalacji MBP stają się tzw. konkluzje BAT, które określają m.in. techniczne wymagania dotyczące rozwiązań instalacji MBP oraz graniczne 77

78 poziomy emisji. Żałować należy, że transpozycja tej dyrektywy do polskiego prawa jest mocno opóźniona, podobnie jak wcześniej transpozycja dyrektywy ramowej o odpadach. W tej sytuacji, racjonalnym wyjściem jest docelowe pozostawienie technicznych uwarunkowań budowy i eksploatacji instalacji MBP zgodnie z konkluzjami BAT, a określenie w rozporządzeniu wyłącznie wymagań dotyczących jakości stabilizatu, procedur monitoringu stabilizatu i ogólnych wymagań dostosowania istniejących instalacji do konkluzji BAT. Konieczna jest tu szczegółowa analiza terminów wejścia w życie konkluzji BAT dla przetwarzania odpadów oraz terminów transpozycji dyrektywy o emisjach przemysłowych i odpowiednich rozporządzeń. Problemem pozostaje także kwestia wydajności instalacji MBP objętych obowiązkiem stosowania konkluzji BAT i uzyskania pozwolenia zintegrowanego. Uzasadnione jest, aby wszystkie instalacje MBP były objęte tym obowiązkiem. Niekorzystne wydaję się usunięcie z projektu rozporządzenia odpadów o kodzie opakowania z papieru i tektury, papier i tektura oraz papier i tektura. Możliwość przekazywania tych odpadów była ceniona zarówno przez wytwórców odpadów, jak i przez odbiorców, którzy wykorzystywali je jako paliwo lub korzystali z ich funkcji opakowaniowych. W uzasadnieniu wskazano, że usunięto je z projektu rozporządzenia ze względu na ustanowione na mocy prawa UE poziomy odzysku i recyklingu przedmiotowych odpadów. Jednakże ww. wykorzystanie odpadów to właśnie ich odzysk i recykling Jako całkowite novum należy traktować kategoryzację w myśl której mechaniczne przekształcanie odpadów zmieszanych traktowane jest jako proces unieszkodliwiania D13 wg załącznika nr 2 do ustawy o odpadach natomiast mechaniczne przetwarzanie odpadów zebranych selektywnie klasyfikowane jest jako proces odzysku R12. W procesie konsultacji zgłaszano do tego uwagi które nie zostały przyjęte przez Ministra. Rozporządzenie określa wymagania dla procesów mechanicznobiologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych ( 1 pkt 1 projektu), dlatego całkowicie niezrozumiałym jest określanie w 3 pkt 5 przetwarzania odpadów selektywnie zebranych poprzez ich doczyszczanie, nadto kwalifikowanie tego procesu jako odzysk R12 wymiana odpadów (...)". Doczyszczanie frakcji selektywnie zebranej nie zmienia zasadniczo charakteru i właściwości odpadów (również ich kodu) wobec czego nie wpisuje się w ustawową definicję odzysku. Doprecyzowania wymaga hierarchia sposobów postępowania z odpadami. RIPOK to zakład zagospodarowania odpadów (...) zapewniający mechanicznobiologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych i wydzielanie ze zmieszanych odpadów komunalnych frakcji nadających się w całości lub części do odzysku (...). Jeżeli mechaniczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych klasyfikować należy jako metodę D13 ( 3 pkt 9) wymiana odpadów w celu poddania ich któremukolwiek z procesów wymienionych w pozycjach D1-D12" wówczas 3 pkt 7 będzie przepisem martwym. Hierarchia sposobów postępowania z odpadami zakłada bowiem w pierwszej kolejności powtórne użycie, następnie recykling i odzysk, a dopiero w ostateczności unieszkodliwianie odpadów. Przyjęcie metody D13 determinuje skierowanie wszystkich wytworzonych w procesie mechanicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych do poddania ich któremukolwiek z procesów wymienionych w pozycjach D1-D12". Podobna sytuacja zachodzi przy mechanicznym przetwarzaniu stabilizatu - 4 pkt 10 w związku z 4 pkt 7. Metoda przesiewania sklasyfikowana jako D13, zaś przesiany stabilizat może być stosowany do odzysku. Kto jest zwolniony z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów? 78

79 Od 1 stycznia 2015 r. obowiązywać będzie rozporządzenie w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów. Obowiązki ewidencji odpadów dotyczą posiadaczy odpadów, w szczególności prowadzących działalność w zakresie gospodarki odpadami (zbieranie, odzysk lub unieszkodliwianie) oraz wytwarzających odpady Zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów Na podstawie rozporządzenia Zwolnieni z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów (zgodnie z art. 66 ust. 4 ustawy o odpadach) są m.in. wytwórcy odpadów komunalnych oraz odpadów w postaci pojazdów wycofanych z eksploatacji, jeżeli pojazdy te zostały przekazane do przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu lub przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów. Nie muszą jej także prowadzić osoby fizyczne i jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami, które wykorzystują odpady na potrzeby własne (zgodnie z art. 27 ust. 8). Takiego obowiązku nie mają także podmioty prowadzące działalność inną niż działalność gospodarcza w zakresie gospodarowania odpadami, które zbierają odpady opakowaniowe i odpady w postaci zużytych artykułów konsumpcyjnych, w tym zbieranie leków i opakowań po lekach przez apteki, przyjmowanie zużytych artykułów konsumpcyjnych w sklepach, systemy zbierania odpadów w szkołach, placówkach oświatowowychowawczych, urzędach i instytucjach (nieprofesjonalna działalność w zakresie zbierania odpadów). Ponadto zwolnienia z tego obowiązku dotyczą rodzajów odpadów lub ilości odpadów określonych w załączniku do rozporządzenia Ministra Środowiska z 12 grudnia 2014 r. w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów. Rodzaje i ilość odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji. Załącznik do wspomnianego rozporządzenia określa rodzaje odpadów i ilości odpadów wytwarzanych rocznie przez posiadacza odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów. W stosunku do uchylonego rozporządzenia z 2001 r. wprowadzono zmianę polegającą na usunięciu z załącznika rozporządzenia dwóch kodów odpadów: * - inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe, * - zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w do Usunięcie tych kodów wynika z konieczności zapewnienia zgodności przepisów krajowych z art. 35 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy, który to artykuł nakłada obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów niebezpiecznych i nie przewiduje zwolnień. Zgodnie z ustawą o odpadach (art. 3 ust. 1 pkt 32), w przypadku zlecania usług, np. wymiany świetlówek, za wytwórcę odpadów należy rozumieć podmiot świadczący usługę, który jednocześnie przejmuje obowiązek prowadzenia ewidencji odpadów. Kiedy wystarczy karta przekazania odpadów? 79

80 Jednocześnie należy pamiętać, że uproszczoną ewidencję odpadów z zastosowaniem jedynie karty przekazania odpadów prowadzą: 1) podmioty, które: a) wytwarzają odpady niebezpieczne w ilości do 100 kilogramów rocznie, b) wytwarzają odpady inne niż niebezpieczne, niebędące odpadami komunalnymi, w ilości do 5 ton rocznie; 2) transportujący odpady wykonujący wyłącznie usługę transportu odpadów; 3) władający powierzchnią ziemi, na której komunalne osady ściekowe są stosowane w celach, o których mowa w art. 96 ust. 1 pkt 1-3. Zatem gdy dany przedsiębiorca wytwarza mniej niż 100 kg rocznie wszystkich odpadów niebezpiecznych (do których również zaliczane są świetlówki) i przekazuje te odpady podmiotowi prowadzącemu tzw. nieprofesjonalną działalność w zakresie zbierania odpadów (np. sklepy zbierające te odpady), który jest zwolniony z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, przedsiębiorca wytwarzający te odpady może nie sporządzać kart przekazania odpadów zgodnie z art. 69 ust 4 ustawy o odpadach. Rozporządzenie nie dotyczy mieszkańców. Wytwórcy odpadów komunalnych, m.in. mieszkańcy, są zwolnieni ustawowo z obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów na podstawie art. 66 ust. 4 pkt 1 lit. a ustawy o odpadach. W przypadku wytwórców odpadów komunalnych obowiązki ewidencji odpadów zaczynają się na etapie firmy, która odbiera odpady komunalne z terenu nieruchomości. Źródło: stan z dnia 14 grudzień 2014 r. 1.4 Stosowana terminologia Pojęcia ogólne Poniżej, ze względu na charakter opracowania przedstawiono pojęcia wynikające z ustawy o odpadach oraz ustawy Prawo ochrony środowiska. BAT - najlepsza dostępna technika rozumiana jako najbardziej efektywny oraz zaawansowany poziom rozwoju technologii i metod prowadzenia danej działalności, wykorzystywany jako podstawa ustalania granicznych wielkości emisyjnych, mających na celu eliminowanie emisji lub, jeżeli nie jest to praktycznie możliwe, ograniczanie emisji i wpływu na środowisko jako całość. technika - oznacza zarówno stosowaną technologię, jak i sposób, w jaki dana instalacja jest projektowana, wykonywana, eksploatowana oraz likwidowana. instalacja oznacza, stacjonarne urządzenie techniczne, zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i położonych na terenie jednego zakładu, obiekty budowlane niebędące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja może spowodować emisję. 80

81 odpady każda substancja lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do ich pozbycia się jest zobowiązany. odpady komunalne odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. gospodarowaniu odpadami rozumie się przez to zbieranie, transport, przetwarzanie odpadów, łącznie z nadzorem nad tego rodzaju działaniami, jak również późniejsze postępowanie z miejscami unieszkodliwiania odpadów oraz działania wykonywane w charakterze sprzedawcy odpadów lub po-średnika w obrocie odpadami, gospodarce odpadami rozumie się przez to wytwarzanie odpadów i gospodarowanie odpadami; selektywnym zbieraniu rozumie się przez to zbieranie, w ramach którego dany strumień odpadów, w celu ułatwienia specyficznego przetwarzania, obejmuje jedynie odpady charakteryzujące się takimi samymi właściwościami i takimi samymi cechami; magazynowaniu odpadów rozumie się przez to czasowe przechowywanie odpadów obejmujące: a) wstępne magazynowanie odpadów przez ich wytwórcę, b) tymczasowe magazynowanie odpadów przez prowadzącego zbieranie odpadów, c) magazynowanie odpadów przez prowadzącego przetwarzanie odpadów; odpady niebezpieczne odpady należące do kategorii lub rodzajów odpadów określonych w załącznikach do ustawy oraz posiadające co najmniej jedną z właściwości wymienionych w tych załącznikach. odpady medyczne odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w tym zakresie. odpady weterynaryjne odpady powstające w związku z badaniem, leczeniem zwierząt lub świadczeniem usług weterynaryjnych, a także w związku z prowadzeniem badań naukowych i doświadczeń na zwierzętach. komunalne osady ściekowe pochodzący z oczyszczalni ścieków osad z komór fermentacyjnych oraz innych instalacji służących do oczyszczania ścieków komunalnych oraz innych ścieków o składzie zbliżonym do ścieków komunalnych. odpady obojętne odpady, które nie ulegają istotnym przemianom fizycznym, chemicznym lub biologicznym; są nierozpuszczalne, nie wchodzą w reakcje fizyczne ani chemiczne, nie powodują zanieczyszczenia środowiska lub zagrożenia dla zdrowia ludzi, nie ulegają biodegradacji i nie wpływają niekorzystnie na materię, z którą się kontaktują; ogólna zawartość zanieczyszczeń w tych odpadach oraz zdolność do ich wymywania, a także negatywne oddziaływanie na środowisko odcieku muszą być nieznaczne, a w szczególności nie powinny stanowić zagrożenia dla jakości wód powierzchniowych, wód podziemnych, gleby i ziemi. gospodarowanie odpadami zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, w tym nadzór nad takimi działaniami i nad miejscami unieszkodliwiania odpadów. 81

82 zbieranie odpadów to każde działanie, w szczególności umieszczanie w pojemnikach, segregowanie i magazynowanie odpadów, które ma na celu przygotowanie ich do transportu do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania. odzysk wszelkie działania, nie stwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części, lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania. recykling taki odzysk, który polega na powtórnym przetworzeniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recykling organiczny (z wyjątkiem odzysku energii). recykling organiczny to obróbka tlenowa, w tym kompostowanie lub beztlenowa obróbka odpadów, które ulegają rozkładowi biologicznemu w kontrolowanych warunkach przy wykorzystaniu mikroorganizmów, w wyniku której powstaje materia organiczna lub metan; składowanie na składowisku odpadów nie jest traktowane jako recykling organiczny. odzysk energii termiczne przekształcenie odpadów w celu odzyskania energii. unieszkodliwianie odpadów to poddanie odpadów procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych określonych w załączniku do ustawy w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska. składowisko odpadów to obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów; wyróżnia się następujące typy składowisk odpadów: składowisko odpadów niebezpiecznych, składowisko odpadów obojętnych, składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. to: termiczne przekształcanie odpadów od dnia 28 grudnia 2005 rozumie się przez a) spalanie odpadów przez ich utlenianie, b) inne procesy termicznego przekształcania odpadów, w tym pirolizę, zgazowanie i proces plazmowy, o ile substancje powstające podczas tych procesów termicznego przekształcania odpadów są następnie spalane. współspalania odpadów rozumie się przez to zakład lub jego część, których głównym celem jest wytwarzanie energii lub produktów, w których wraz z paliwami są przekształcane termicznie odpady w celu odzyskania zawartej w nich energii lub w celu ich unieszkodliwiania, obejmujące instalacje i urządzenia służące do prowadzenia procesu termicznego przekształcania wraz z oczyszczaniem gazów odlotowych i wprowadzaniem ich do atmosfery, kontrolą, sterowaniem i monitorowaniem procesów, instalacjami związanymi z przyjmowaniem, wstępnym przetwarzaniem i magazynowaniem odpadów dostarczonych do termicznego przekształcania oraz instalacjami związanymi z magazynowaniem i przetwarzaniem substancji otrzymanych w wyniku spalania i oczyszczania gazów odlotowych. spalarnia odpadów od dnia 28 grudnia 2005 r. przez spalarnię odpadów rozumie się zakład lub jego część przeznaczone do termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem lub bez odzysku wytwarzanej energii cieplnej, obejmujące instalacje i urządzenia służące do prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów wraz z oczyszczaniem gazów odlotowych i wprowadzaniem ich do atmosfery, kontrolą, 82

83 sterowaniem i monitorowaniem procesów oraz instalacjami związanymi z przyjmowaniem, wstępnym przetwarzaniem i magazynowaniem odpadów dostarczonych do termicznego przekształcania oraz instalacjami związanymi z magazynowaniem i przetwarzaniem substancji otrzymanych w wyniku spalania i oczyszczania gazów odlotowych. stosowanie komunalnych osadów ściekowych to rozprowadzanie na powierzchni ziemi lub wprowadzanie komunalnych osadów ściekowych do gleby w celu ich wykorzystywania. wytwórcy odpadów Poprzez wytwórcę odpadów rozumie się (zgodnie z art. 3 ustawy o odpadach): każdego, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów oraz każdego, kto przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów. Wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej, wytwórca odpadów jest obowiązany do stosowania takich sposobów produkcji lub form usług oraz surowców i materiałów, które zapobiegają powstawaniu odpadów lub pozwalają utrzymać na możliwie najniższym poziomie ich ilość, a także ograniczają negatywne oddziaływanie na środowisko lub zagrożenie życia lub zdrowia ludzi. Niezbędne jest uwzględnienie terminologii zawartej w następujących dokumentach prawa krajowego: za ustawą z dnia 13 czerwca 2013 r. o o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi: opakowanie to wyrób, w tym wyrób bezzwrotny, wykonany z jakiegokolwiek materiału, przeznaczony do przechowywania, ochrony, przewozu, dostarczania lub prezentacji produktów, od surowców do towarów przetworzonych. Za opakowanie uważa się: 1) wyrób spełniający funkcje opakowania, o których mowa powyżej, bez uszczerbku dla innych funkcji, jakie opakowanie może spełniać, z wyłączeniem wyrobu, którego wszystkie elementy są przeznaczone do wspólnego użycia, spożycia lub usunięcia, stanowiącego integralną część produktu oraz niezbędnego do przechowywania, utrzymywania lub zabezpieczania produktu w całym cyklu i okresie jego funkcjonowania; 2) wyrób spełniający funkcje opakowania a) wytworzony i przeznaczony do wypełniania w punkcie sprzedaży, b) jednorazowego użytku sprzedany, wypełniony, wytworzony lub przeznaczony do wypełniania w punkcie sprzedaży; 3) część składową opakowania oraz złączony z opakowaniem element pomocniczy, spełniające funkcje opakowania, z tym że element pomocniczy przyczepiony bezpośrednio lub przymocowany do produktu uważa się za opakowanie, z wyłączeniem elementu stanowiącego integralną część produktu, który jest przeznaczony do wspólnego użycia lub usunięcia 83

84 za ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i depozytowej: odpady poużytkowe to odpady powstające z produktów wymienionych w załącznikach do niniejszej ustawy. odpady opakowaniowe to odpady w rozumieniu przepisów o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (definicja przytoczona wcześniej), powstające z opakowań (za załącznikiem 1 do ustawy): z tworzyw sztucznych, z aluminium o pojemności mniejszej od 300 dm 3, z blachy białej i lekkiej innej niż aluminiowej, z papieru i tektury, ze szkła gospodarczego, poza ampułkami, z materiałów naturalnych (drewna i tekstyliów), wielomateriałowych Rodzaje odpadów komunalnych odpady z gospodarstw domowych odpady związane bezpośrednio z bytowaniem, wytwarzane i wyrzucane z gospodarstw domowych. odpady z obiektów użyteczności publicznej i obsługi ludności odpady powstające w urzędach organów administracji publicznej, zakładach opieki zdrowotnej (bez odpadów niebezpiecznych) i opieki społecznej, szkołach i placówkach w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, placówkach kulturalno-oświatowych oraz jednostkach więziennictwa, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich. odpady wielkogabarytowe (inaczej blokujące) odpady takie jak stare meble, sprzęt gospodarstwa domowego, części maszyn rolniczych lub całe maszyny już nie używane w gospodarstwach rolnych itp., których nie można zbierać w ramach normalnego systemu zbiórki odpadów komunalnych z powodu ich rozmiaru (nie mieszczą się do typowych stosowanych w gminie pojemników na odpady) do nich zalicza się również wraki pojazdów mechanicznych. odpady uliczne odpady ze sprzątania i oczyszczania placów i ulic oraz z opróżniania koszy ulicznych. odpady z pielęgnacji terenów zielonych (odpady ogrodowe, parkowe) trawa, liście, zwiędnięte kwiaty i gałęzie pochodzące z pielęgnacji i porządkowania trawników, przydomowych ogródków, terenów ogródków działkowych, rekreacyjnych oraz parków, cmentarzy, przydrożnych drzew itp. odpady tzw. problemowe odpady niebezpieczne powstające w gospodarstwach domowych i obiektach użyteczności publicznej oraz obsługi ludności, a także odpady pochodzące, z wyjątkiem odpadów niebezpiecznych, z zakładów opieki zdrowotnej i weterynaryjnych; wg klasyfikacji odpadów do odpadów problemowych zaliczamy: farby, kleje, lepiszcze, żywice, rozpuszczalniki, odczynniki fotograficzne, pestycydy, herbicydy, 84

85 insektycydy oraz lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć; do odpadów problemowych należy zaliczyć także opakowania po wyżej wymienionych środkach chemicznych. odpady poprodukcyjne - substancje stałe, a także nie będące ściekami substancje ciekłe powstałe w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej opartej na procesach technologicznych. odpady surowcowe odpady mogące być poddane recyklingowi, czyli odzyskowi polegającemu na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, do odpadów surowcowych należą odpady opakowaniowe, papier, makulatura itp Stosowane jednostki kg/mr jednostkowe wagowe nagromadzenie odpadów - ilość kilogramów przypadających na jednego mieszkańca na rok. m 3 /Mr jednostkowe objętościowe nagromadzenie odpadów - ilość metrów sześciennych przypadających na jednego mieszkańca na rok. kg/m 3 ciężar objętościowy odpadów (gęstość); wielkość najczęściej używana przy opisie parametrów odpadów gromadzonych w pojemnikach - gdzie są one najbardziej rozluźnione; czynności transportu na składowisko oraz towarzyszące składowaniu (zagęszczanie przy użyciu sprzętu - np. spychacza, kompaktora, naturalne osiadanie, reakcje rozkładu biochemicznego odpadów) prowadzą do wzrostu gęstości, co oznacza redukcję zajmowanej objętości. Mg/a ilość ton odpadów wytworzonych w roku kalendarzowym Stosowane skróty PGO Punkt Zbierania Odpadów KPGO 2014 Krajowy Plan Gospodarki Odpadami na lata ; WPGO 2012 Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego na lata ; PZON Punkt Zbierania Odpadów Niebezpiecznych; PZOW Punkt Zbierania Odpadów Wielkogabarytowych; RIPOK Regionalna Instalacja Przetwarzania Odpadów Komunalnych ZUOK Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych; ZZO Zakład Zagospodarowanie Odpadów. 85

86 2 Ogólna charakterystyka Miasta Zgorzelec 2.1 Położenie geograficzne, charakterystyka miasta Zgorzelec znajduje się w południowo zachodniej części województwa dolnośląskiego, w powiecie zgorzeleckim, w bezpośrednim sąsiedztwie Republiki Federalnej Niemiec. Sąsiaduje od strony wschodniej, północnej i południowej z gminą Zgorzelec, a od strony zachodniej z saksońskim miastem Görlitz. Zgorzelec stanowi ważny węzeł drogowy oraz kolejowy, w komunikacji międzynarodowej z krajami Europy Zachodniej. Jest siedzibą samorządu lokalnego i powiatu oraz pełni funkcje administracyjne wobec mieszkańców miasta i gminy. W gminie usytuowano przejścia graniczne dla obsługi ruchu turystycznego (Zgorzelec) oraz osobowego i towarowego (Jędrzychowice). Przez region przebiega szereg szlaków komunikacyjnych, które wpływają na jego turystyczno-handlowy charakter. Ze względu na przygraniczny charakter gminy, obserwowany jest ciągły rozwój różnorodnych usług związanych zarówno z obsługą ruchu turystycznego, który ma głównie charakter przejazdowy, jak i handlu (bazary, targowiska). Zgorzelec liczy prawie mieszkańców (GUS 2013) i obejmuje obszar ha (GUS). Miasto cechuje bardzo zróżnicowana zabudowa. W części centralnej i zachodniej miasta przeważa stara" zabudowa wielorodzinna. Zabudowa wielorodzinna nowa" rozproszona jest na terenie całego miasta głównie zaś w jego części północnej i wschodniej. Jedyne cztery domy 10-piętrowe położone są przy ul. Powstańców Śląskich i Kościuszki. Pozostała nowa" zabudowa wielorodzinna to budynki czteropiętrowe. Zabudowa jednorodzinna rozlokowana jest na obrzeżach miasta, głównie w jego wschodniej i południowej części. W granicach miasta znajduje się 16 ha lasów komunalnych, położonych w rejonie ul. Francuskiej i rzeki Czerwona Woda. Zieleń miejska obejmuje łącznie obszar ponad 30 ha i oprócz samorządu miasta ma wielu administratorów. Tereny zielone obejmują m.in. parki zieleń osiedlową, cmentarze, ogródki działkowe oraz tereny przy obiektach sportoworekreacyjnych. Do największych należy park im. Błachańca o powierzchni 8 ha i teren cmentarza komunalnego, którego powierzchnia przekracza 7 ha. Zgorzelec współpracuje z miastem Görlitz, z którym od 5 czerwca 1998 roku tworzy wspólną strukturę o nazwie Europa-Miasto, której celem jest wspólne rozwiązywanie problemów społeczności zamieszkałej po obu brzegach Nysy Łużyckiej, tworzenie coraz lepszej jakości jej życia, przy zachowaniu przez oba miasta państwowej i narodowej racji stanu. Zgorzelec jest również aktywnym członkiem Stowarzyszenia Gmin Polskich Euroregionu NYSA, na forum, którego realizowana jest współpraca przygraniczna samorządów Czech, Niemiec i Polski. 2.2 Charakterystyka demograficzna miasta W mieście obserwuje się niekorzystne trendy demograficzne (ma to wpływ na sytuację społeczno-gospodarczą). Przyczyniają się do tego rosnące wskaźniki obciążenia demograficznego, jak również niski poziom aktywności zawodowej. Demograficzne prognozy 86

87 długoterminowe ( ) wskazują na długookresową tendencję spadkową wartości przyrostu naturalnego. Na niekorzystne uwarunkowania demograficzne województwa dolnośląskiego wpływa szereg zjawisk, w tym m.in.: zmniejszanie się liczby urodzeń; stosunkowo wysoki poziom umieralności niemowląt; przedwczesna umieralność mężczyzn w wieku produkcyjnym; wydłużanie się przeciętnego, dalszego trwania życia. Przewiduje się, iż wdrożenie mechanizmów wspierających rodziny (w tym rozwój opieki zdrowotnej), a także aktywny wpływ na procesy migracji, przyczynią się do zminimalizowania skutków niżu demograficznego. Na dzień 31 grudnia 2013 r. liczba ludności zameldowanej na pobyt stały w mieście Zgorzelec wynosiła osób. Liczba mieszkańców miasta z roku na rok systematycznie maleje, co obrazują poniższe tabela oraz wykres. Tab Ludność miasta Zgorzelec w latach (źródło: Wydział Spraw Obywatelskich i Administracyjnych Urzędu Miasta Zgorzelec) Lp. Wyszczególnienie Ludność ogółem Przyrost naturalny Saldo migracji Tab Ludność miasta Zgorzelec w latach (źródło: GUS) Rok Wyszczególnienie Zamieszkałych Wyszczególnienie Tab. 2-3 Liczba ludności miasta Zgorzelec w latach na podstawie danych z Wydziału Spraw Obywatelskich i Administracji w Urzędzie Miasta w Zgorzelcu Rok Liczba mieszkańców

88 Ryc. 2-1 Zmiany liczby ludności w mieście Zgorzelec w latach Z przedstawionego wykresu dość jednoznacznie wynika, iż w mieście Zgorzelec od przynajmniej ośmiu lat utrzymuje się tendencja spadkowa liczby mieszkańców (spadek ludności) wynikający z jednej strony z ujemnego przyrostu naturalnego oraz z ujemnego salda migracji. Zmiany ludności miasta Zgorzelec są rezultatem ruchu naturalnego zmiany liczby i struktury ludności na skutek urodzeń oraz zgonów. Na potrzeby analizy ruchu naturalnego potrzebny jest wyznaczenie współczynnika urodzeń i współczynnika zgonów. Współczynnik urodzeń to stosunek liczby urodzeń żywych (220 dzieci w 2013 r.) do ogólnej liczby ludności, określa się go zgodnie z poniższym wzorem: gdzie: Ut liczba urodzeń w roku t L średnia liczba ludności w roku t W L U 1000 t u Dla Miasta Zgorzelec w roku 2013 współczynnik ten wynosił 7,07 : u W = 7,07 Drugim ważnym elementem składowym ruchu naturalnego są zgony (384 osób w 2013 r.). Ich nasilenie określa współczynnik zgonów, który wyraża się stosunkiem liczby zgonów do ogólnej liczby ludności na danym terytorium: W L Z 1000 t z 88

89 gdzie: Zt liczba zgonów w roku t L średnia liczba ludności w roku t W 2013 r. współczynnik ten w mieście Zgorzelec wynosił 12,35 : z W = 12,35 Różnica pomiędzy liczbą urodzeń, a liczbą zgonów w ciągu określonego czasu nazywa się przyrostem naturalnym. Przyrost naturalny w mieście Zgorzelec w 2013 r. był ujemny, co oznacza, iż liczba zgonów przewyższała liczbę urodzeń. gdzie: W U Z L 1000 t t pn Wpn współczynnik przyrostu naturalnego, Ut liczba urodzeń w roku t Zt liczba zgonów w roku t L średnia liczba ludności w roku t Współczynnik przyrostu naturalnego w 2013 r. był ujemny i wynosił aż -5,27 : W pn 1000 = = -5,27 Struktura wieku i płci mieszkańców została przedstawiona w poniższej tabeli. Lp. Tab. 2-4 Struktura wiekowa mieszkańców miasta Zgorzelec na dzień 31 grudzień 2013 r. Wiek Liczba mieszkańców Struktura % mężczyźni kobiety mężczyźni kobiety ,2 1, ,4 0, ,9 0, ,4 0, ,4 0, ,0 1, ,2 1, ,0 0, ,5 0, , ,2 12 pow ,4-13 pow ,2 Razem ,0 53,

90 Dla zobrazowania strukturę wieku i płci ludności miasta Zgorzelec przedstawiono także za pomocą tzw. piramidy wieku patrz rysunek poniżej. Poziome słupki przedstawiają procent ludności w poszczególnych przedziałach wiekowych, osobno dla kobiet i mężczyzn. Wąski dół piramidy świadczy o niskim przyroście naturalnym, co prowadzi do starzenia się społeczeństwa. Otrzymana piramida charakteryzuje populację regresywną, co oznacza, iż poziom urodzeń jest niewielki, natomiast wysoka jest przeciętna długość życia. Piramida wieku jest podcięta u podstawy i szeroka w części środkowej. Starsze grupy wiekowe mają dużą liczebność. Ryc. 2-2 Piramida płci i wieku miasta Zgorzelec w 2013 r. Wiek zdolności do pracy określany jest jako wiek produkcyjny. W Zgorzelcu prawie 63% ogólnej liczby mieszkańców stanowi ludność w wieku produkcyjnym. Tab. 2-5 Ludność w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym w 2012 r. na podstawie danych z Wydziału Spraw Obywatelskich i Administracji w Urzędzie Miasta w Zgorzelcu Lp. Wyszczególnienie Liczba mieszkańców % 1 w wieku przedprodukcyjnym ,74 2 w wieku produkcyjnym ,58 3 w wieku poprodukcyjnym ,67 4 Ogólna liczba mieszkańców Tab. 2-6 Ludność w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym w 2013 r. na podstawie danych z Wydziału Spraw Obywatelskich i Administracji w Urzędzie Miasta w Zgorzelcu Lp. Wyszczególnienie Liczba mieszkańców % 1 w wieku przedprodukcyjnym ,5 2 w wieku produkcyjnym ,9 3 w wieku poprodukcyjnym ,6 4 Ogólna liczba mieszkańców

91 2013 Ryc. 2-3 Ludność w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym w Zgorzelcu w latach W 2013 r. saldo migracji w mieście Zgorzelec było ujemne i wynosiło 406 osób W analizowanym roku na pobyt stały zameldowało się osób, a na pobyt czasowy 691 osób. Liczba osób wymeldowanych z pobytu stałego to (w tym 35 wymeldowanych decyzją administracyjną), natomiast z pobytu czasowego wymeldowanych zostało 734 osób. W poniższej tabeli dla porównania podano ogólną liczbę ludności, wielkość przyrostu naturalnego oraz salda migracji na przełomie lat Tab. 2-7 Przyrost naturalny oraz migracje ludności miasta Zgorzelec na przestrzeni lat na podstawie danych z Wydziału Spraw Obywatelskich i Administracji w Urzędzie Miasta w Zgorzelcu Lp. Wyszczególnienie Ludność ogółem Przyrost naturalny Saldo migracji W przedstawionych latach zarówno przyrost naturalny, jaki i saldo migracji były ujemne. Od 2007 r. wartości zaczęły maleć, wyjątek stanowi rok 2009, gdzie oba parametry wzrosły (w tym saldo migracji aż o 73,3%). W latach widoczna jest ponowna tendencja malejąca analizowanych parametrów, a od 2012 r. do chwili obecnej utrzymuje się tendencja rosnąca. 91

92 3 Gospodarka odpadami komunalnymi wytworzonymi na obszarze miasta Zgorzelec Zgodnie z ustawą o utrzymaniu porządku i czystości w gminach (tekst jednolity Dz. U poz z późn. zm.), gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie oraz ustanawiają warunki niezbędne do ich utrzymania, w tym m.in: tworzą warunki do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy lub zapewniają wykonanie tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych; obejmują wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy systemem gospodarowania odpadami komunalnymi; nadzorują gospodarowanie odpadami komunalnymi, w tym realizację zadań powierzonych podmiotom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości. Zgodnie z ustawą o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 roku (Dz. U poz. 21 z późn. zm.) odpady komunalne definiuje się jako: odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych; zmieszane odpady komunalne pozostają zmieszanymi odpadami komunalnymi, nawet jeżeli zostały poddane czynności przetwarzania odpadów, która nie zmieniła w sposób znaczący ich właściwości. W związku z powyższym, głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych na terenie miasta Zgorzelec są: gospodarstwa domowe, obiekty infrastruktury, tj. handel, usługi, zakłady rzemieślnicze, zakłady produkcyjne w części socjalnej, targowiska, szkolnictwo i inne. Zgodnie z zapisami Krajowego Planu Gospodarki Odpadami w strumieniu odpadów niesegregowanych wyróżniamy: odpady kuchenne ulegające biodegradacji, odpady zielone, papier i tekturę, opakowania wielomateriałowe, tworzywa sztuczne, szkło, 92

93 metale, odzież, tekstylia, drewno, odpady niebezpieczne oraz odpady wytwarzane nieregularnie tj.: odpady wielkogabarytowe i odpady powstające w wyniku wykonywania tzw. usług komunalnych tj. odpady z pielęgnacji terenów zielonych, odpady z czyszczenia ulic i placów oraz odpady z targowisk. Ponadto, w strumieniu odpadów komunalnych występują również: zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny oraz odpady remontowo budowlane. 3.1 Ilości odpadów komunalnych zebranych na terenie miasta Analiza zebranych odpadów komunalnych w mieście Zgorzelec została wykonana na podstawie informacji udzielonych przez samorząd miejski oraz podmioty zajmujące się zbieraniem, transportem oraz unieszkodliwianiem odpadów. Łączna masa zebranych odpadów komunalnych z terenu miasta Zgorzelec w 2012 r. wynosiła 9 450,52 Mg, natomiast w roku 2013 łącznie zebrano 8 480,2 Mg odpadów. (Tab. 3-1). Tab. 3-1 Łączna ilość zmieszanych odpadów komunalnych zebranych w mieście w latach wg danych pochodzących ze sprawozdań kwartalnych (MPGK Sp. z o.o. i ŁHK Sp. z o.o.) Lp. Zmieszane odpady komunalne Jednostka Rok MPGK Sp. z o.o. ogółem Mg 8 171, ,8 2 ŁHK Sp. z o.o. ogółem Mg 1 279,2 313,4* 3 RAZEM Mg 9 450, ,2 Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego 2012 przewidywał, iż na terenie miasta Zgorzelec w 2013 r. wytworzonych zostanie ,53 Mg odpadów komunalnych oraz 993,53 Mg odpadów ulegających biodegradacji. Poniżej przedstawiono dane GUS z lat 2011 do 2013 dotyczące ilości zmieszanych odpadów komunalnych zebranych w poszczególnych latach. Tab Ilości zmieszanych odpadów komunalnych zebranych na terenie miasta Zgorzelec w latach r. wg GUS. ODPADY KOMUNALNE Rok 2011 Rok 2012 Rok 2013 Zmieszane odpady zebrane w ciągu roku ogółem Mg , ,22 b.d. z gospodarstw domowych Mg 6843, ,42 b.d. odpady zdeponowane na składowiskach w % zebranych % b.d. b.d. b.d. 93

94 3.1.1 Struktura zebranych odpadów komunalnych Zmieszane odpady komunalne charakteryzują się ahomogeniczną strukturą. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. dla zebranych odpadów z terenu Miasta Zgorzelec podaje następującą morfologię (Tab. 3-3). Lp. Tab Ilości zebranych poszczególnych odpadów komunalnych na terenie Miasta Zgorzelec w 2012 i 2013 r. na podstawie ankiet wypełnionych przez podmioty odbierające odpady Strumień odpadów komunalnych Mg/Rok Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 1 046,40 346,2 2 Odpady zielone 18,8 403,75 3 Opakowania z papieru i tektury 389,41 516,00 4 Opakowania z tworzyw sztucznych 47,21 114,5 5 Opakowania ze szkła 82,01 96,5 6 Odpady wielkogabarytowe 77,08 73,6 7 Odpady budowlane 756,10 846,1 Razem 2 417, ,65 W roku 2013 zebrano selektywnie 2 396,65 Mg, tj. o 20,36 Mg mniej niż w roku poprzednim. Tab Wskaźniki charakterystyki ilościowej odpadów komunalnych (kg/m/rok) za KPGO 2014 i AWPGO oraz WPGO 2012 i w latach 2011 do 2012 Mg/Mieszkańca Rok AWPGO/WPGO 2012 Wieś KPGO 2010/KPGO 2014 Wieś Miasta Wieś Średnio , , , , ,352 Tab Średni skład morfologiczny wytwarzanych odpadów komunalnych w zależności od miejsca ich powstawania (na podstawie KPGO 2014) Miasta Lp. Nazwa duże (>50 tys. mieszkańców) małe Tereny wiejskie Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne, w tym: % % % Odpady kuchenne i ogrodowe 28,9 36,7 33,1 2 Odpady z terenów zielonych 5,3 5,3 2,5 3 Papier i tektura 19,1 9,7 5,0 4 Odpady wielomateriałowe 2,5 4,0 4,1 5 Tworzywa sztuczne 15,1 11,0 10,3 6 Szkło 10,0 10,2 10,0 7 Metal 2,6 1,5 2,4 8 Tekstylia 2,3 4,0 2,1 9 Drewno 0,2 0,3 0,7 94

95 Miasta Lp. Nazwa duże (>50 tys. mieszkańców) małe Tereny wiejskie % % % 10 Odpady niebezpieczne 0,8 0,6 0,8 11 Odpady mineralne, w tym frakcja popiołowa 7,4 9,6 22,9 12 Odpady wielkogabarytowe 2,6 2,6 1,3 13 Inne kategorie 3,2 4,5 4,9 Dla porównania, w tabeli poniżej podano skład morfologiczny odpadów komunalnych wg Maksymowicza (2000). Lp. Tab. 3-6 Wyniki badań (wartości graniczne) składu morfologicznego odpadów (Maksymowicz, 2000) (%) Wskaźnik duże Miasta małe Tereny wiejskie 1 Udział frakcji 0 10 mm 6,5 20,8 12,0 55, Organiczne - roślinne 22,4 39,6 5,5 20,5 0,0 5,5 3 Organiczne - zwierzęce 2,9 4,2 0,5 4,5 0,0 1,8 4 Papier i tektura 14,7 27,0 1,5 20,0 0,5 8,5 5 Tworzywa sztuczne 4,6 9,1 1,0 4,0 0,5 2,5 6 Tekstylia 2,0 10,5 0,5 5,5 0,5 3,0 7 Szkło 8,3 13,4 2,5 25,5 3,5 18,5 8 Metale 3,7 7,8 2,0 10,0 2,0 20,5 9 Pozostałe organiczne 1,8 8,3 4,5 20,5 3,0 20,0 10 Pozostałe nieorganiczne 3,3 10,1 8,0 20,0 10,0 20,0 W poniższych tabelach zestawiono przyjęte w niniejszym opracowaniu szacunkowe ilości (na podstawie danych literaturowych): odpadów niebezpiecznych wytwarzanych przez mieszkańców (Tab. 3-7); ilości i masy wyeksploatowanego (złomowanego) sprzętu AGD w przeliczeniu na 1 mieszkańca (Tab. 3-8); ilości surowców wtórnych w odpadach wielkogabarytowych (Tab. 3-9). L.p. Tab Średni wskaźnik powstawania odpadów niebezpiecznych z gospodarstw domowych (Litwin, Piotrowska, 1998) Odpad Ilość kg/m/rok % 1 Aerozole 0,05 4,0 2 Akumulatory 0,33 26,1 3 Baterie 0,07 5,6 4 Farby i lakiery 0,32 25,4 5 Farmaceutyki 0,08 6,3 6 Rozpuszczalniki 0,23 18,3 7 Świetlówki 0,01 0,8 8 Zużyte oleje 0,02 1,6 9 Inne (w tym inne substancje chemiczne np. kwasy i zasady, pestycydy, chemiczne produkty laboratoryjne) 0,15 11,9 Razem 1,26 100,0 95

96 Tab. 3-8 Zestawienie ilości i masy wyeksploatowanego (złomowanego) sprzętu AGD w przeliczeniu na 1 mieszkańca (szt./ma) (Tyszkiewicz, 1999) L.p. Nazwa sprzętu szt./ma kg/ma 1 Kuchnie gazowe (gazowo-elektryczne) 0,010 0,45 2 Pralki, wirówki 0,024 0,23 3 Pralki automatyczne, pralko suszarki 0,009 0,7 4 Chłodziarki, zamrażarki 0,023 1,44 5 Odkurzacze 0,015 0,10 6 Maszyny do szycia 0,005 0,04 Razem 2,96 Ze względu na brak danych dotyczących ilości zebranych poszczególnych odpadów wielkogabarytowych, w dalszych wyliczeniach przyjęto uśrednione dane dla Polski (Tyszkiewicz, 1999). Tab. 3-9 Udziały procentowe poszczególnych materiałów w grupach sprzętu AGD (Tyszkiewicz, 1999) Sprzęt Stal, żelazo Stopy miedzi Durale Inne metale kolorowe Tworzywa sztuczne Szkło Mat. Elektrotechniczne Inne materiały Kuchnie gazowe 77,8 3, ,1 11,1-1,5 Pralki, wirówki 71 1,65-2,2 13,3 nw* - 12,4 Pralki automat. 67, ,8 3,4 14,5 3,8 Chłodziarki, zamrażarki 50 2, ,5 Odkurzacze nw - 1 Maszyny do szycia nw - 0,9 * - nie występuje Według Wojciechowskiego (1998), przy szacowaniu ilości odpadów organicznych z zieleni miejskiej można przyjąć, że na powierzchni 1 ha powstaje rocznie 5 ton masy roślinnej. Według badań prowadzonych we Wrocławiu w latach , wśród zbieranych selektywnie odpadów z tworzyw sztucznych jest ok. 50% wagowo (2/3 objętościowo) odpadów typu PET, 15% poliolefin, 3% polistyrenu i 1,5% PVC (Kozłowski i in., 2000). 3.2 Odbiór odpadów komunalnych zmieszanych Zgodnie z ustawą o utrzymaniu porządku i czystości w gminach (tekst jednolity Dz. U poz z późn. zm.), gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie oraz ustanawiają warunki niezbędne do ich utrzymania, w tym m.in: tworzą warunki do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy lub zapewniają wykonanie tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych; obejmują wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy systemem gospodarowania odpadami komunalnymi; 96

97 nadzorują gospodarowanie odpadami komunalnymi, w tym realizację zadań powierzonych podmiotom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości. W 2013 r. Rada Miasta Zgorzelec przyjęła: Uchwałę nr 327/2013 z dnia 24 maja 2013 r. w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Miejskiej Zgorzelec ; Uchwałę nr 321/2013 z dnia 23 kwietnia 2013 r. sprawie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnym); Uchwałę nr 319/2013 z dnia 23 kwietnia 2013 r. sprawie zmiany uchwały Rady Miasta Zgorzelec z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właściciela nieruchomości; Uchwałę nr 302/2013 z dnia 26 marca 2013 r. w sprawie terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi Podział miasta Zgorzelec na sektory Zmieszane odpady komunalne wywożone są w oparciu o zawarte umowy na podstawie opracowanych harmonogramów. Ze względu na dużą ilość zawartych umów Miasto Zgorzelec i Gmina Wiejska Zgorzelec zostały podzielone przez podmioty odbierające odpady na 3 rejony: Rejon 1 Miasto Zgorzelec i Gmina Wiejska Zgorzelec; Rejon 2 Miasto Zgorzelec; Rejon 3 Miasto Zgorzelec i Gmina Wiejska Zgorzelec. Tak wiec aktualnie rejony odbioru odpadów dotyczą łącznie zarówno miasta Zgorzelec jak i gminy Zgorzelec. Odpady wywożone są regularnie 1 raz w tygodniu lub według potrzeb. W zabudowie wielorodzinnej odpady najczęściej wywożone są 2 razy w tygodniu. W przypadku, gdy w dniu wywozu odpadów przypada dzień wolny od pracy, wywóz odbywa się w pierwszym dniu roboczym po dniu wolnym. 97

98 Ryc. 3-1 Rejony wywozu odpadów komunalnych 98

99 3.2.2 Podmioty odbierające odpady komunalne z terenu miasta Za wywóz oraz odbiór odpadów komunalnych z terenu Miasta Zgorzelec w 2013 r. odpowiedzialne były dwa podmioty wymienione w poniższej tabeli. Tab Wykaz podmiotów odbierających odpady komunalne z terenu miasta Zgorzelec w roku 2013 Lp. Nazwa Firmy Adres 1 2 Łużycka Higiena Komunalna Sp. z o.o. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. Zgorzelec ul. Bolesławiecka Zgorzelec ul. Łużycka Zgorzelec Numer Decyzji WIŚM /06 Data wydania Decyzji Data ważności wydanej Decyzji Nie wymagane ŁHK Sp. z o.o. z terenu miasta Zgorzelec odbierała odpady komunalne do lipca 2013 r. Od lipca 2013 roku podmiotem, który wygrał przetarg na odbiór odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu Miasta Zgorzelec jest Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. z siedzibą przy ul. Łużyckiej 3 w Zgorzelcu. W rejestrze działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości gminy miejskiej Zgorzelec na koniec 2013 r. figurowało dziewięć podmiotów które mogły świadczyć usługę odbioru odpadów. Tab Wykaz podmiotów wpisanych do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości gminy miejskiej Zgorzelec (2013) L.p. Data wpisu Numer rejestrowy Nazwa firmy / Nazwisko i imię przedsiębiorcy Adres Numer NIP Numer REGON Rodzaj odbieranych odpadów komunalnych WIŚM SIMEKO Sp. z o.o. Al. Jana Pawła II Jelenia Góra odpady komunalne z grupy WIŚM ŁUŻYCKA HIGIENA KOMUNALNA Sp. z o.o. ul. Bolesławiecka Zgorzelec odpady komunalne z grupy 20 za wyjątkiem kodów: do ; do ; ; ; ; ; WIŚM MIEJSKIE PRZEDSIĘBIORSTWO GOSPODARKI KOMUNALNEJ Sp. z o.o. ul. Łużycka Zgorzelec odpady komunalne z grupy 20 za wyjątkiem kodów: ; do ; do ; do ; do ; do

100 L.p. Data wpisu Numer rejestrowy Nazwa firmy / Nazwisko i imię przedsiębiorcy Adres Numer NIP Numer REGON Rodzaj odbieranych odpadów komunalnych WIŚM WIŚM WIŚM GMINNE PRZEDSIĘBIORSTWO OCZYSZCZANIA Sp. z o.o. ZAKŁAD UTYLIZACJI ODPADÓW KOMUNALNYCH IZERY Sp. z o.o. SITA ZACHÓD Sp. z o.o. ul. Kilińskiego Bogatynia ul. Kargula i Pawlaka Lubomierz ul. Jerzmanowska Wrocław odpady komunalne z grupy 20 odpady komunalne z grupy 20 za wyjątkiem kodów: do ; ; do ; do ; odpady komunalne z grupy WIŚM AG-EKO ANETA GONERA ul. Kolejowa Lubin WIŚM TONSMEIER ZACHÓD Sp. z o.o. ul. Szosa Bytomska Kiełcz WIŚM LUK-TRANS Łukasz Kozłowski ul. Akacjowa 6D/ Skarbimierz Osiedle Zgodnie z informacjami zawartymi na stronie miasta Zgorzelec (stan na 24 marca 2014 r.) pięć z wyżej wymienionych podmiotów na własny wniosek wykreśliło się z rejestru działalności regulowanej: Simeko Sp. z o.o. w dniu r.; Sita zachód Sp. z o.o. w dniu r.; Ag-eko aneta Gonera w dniu r.; Tonsmeier zachód Sp. z o.o. w dniu r.; LUK-TRANS Łukasz Kozłowski w dniu r. Przedsiębiorcy, którzy w dniu wejścia w życie ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu porządku i czystości posiadali zezwolenie na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości mogli wykonywać działalność w zakresie odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych bez wpisu do rejestru działalności regulowanej w okresie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 1 lipca 2012 o zmianie ustawy o utrzymaniu porządku i czystości oraz niektórych innych ustaw (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz z późn. zm.). Gminne jednostki organizacyjne, które w dniu wejścia w życie ustawy wykonywały działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, były zobowiązane dostosować się do wymagań, w okresie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie 100

101 ustawy z dnia 1 lipca 2012 o zmianie ustawy o utrzymaniu porządku i czystości oraz niektórych innych ustaw (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz zmianami późn. zm. ). Na stronie internetowej miasta Zgorzelec znajduje się do pobrania wniosek o wpis do rejestru działalności regulowanej oraz oświadczenie o spełnieniu warunków wymaganych do wykonywania działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Zmieszane odpady komunalne z terenu miasta Zgorzelec zbierane są za pomocą następujących specjalistycznych środków transportu: Tab Wykaz specjalistycznych środków transportu wykorzystywanych do zbierania odpadów na terenie miasta Zgorzelec Lp. Środki transportu Rodzaj samochodu Ilość [szt.] 1 DAF LF 2 2 VOLVO FM7 1 3 JELCZ 2 Śmieciarka użyczenie: 4 DAF LF 2 5 DAF CF 2 6 STAR Bramowce i kontenerowce STAR JELCZ 1 9 Hakowce do wywozu prasokontenerów o VOLVO FM pojemności >15 m3 z marketów JELCZ 1 Wymienione powyżej pojazdy przeznaczone są do opróżniania następujących pojemników. Lp. Tab Rodzaje i ilość pojemników stosowanych przez MPGK Sp. z o.o. do wywozu zmieszanych odpadów komunalnych w latach Rodzaj pojemnika Ilość [szt.]/rok l l l l m Przedsiębiorstwo Łużycka Higiena Komunalna Sp. z o.o., które do lipca 2013 r. odbierało odpady komunalne z terenu Miasta Zgorzelec nie przekazało informacji o stosowanych pojemnikach przeznaczonych do zbiórki zmieszanych odpadów komunalnych Koszty związane z odbieraniem odpadów komunalnych zmieszanych Zgodnie z cennikiem zamieszczonym na stronie internetowej Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Zgorzelcu ( cena 101

102 wywozu odpadów komunalnych niesegregowanych z terenu Miasta Zgorzelec wynosi 83,88 zł (netto) za m 3 odpadów. Zgodnie ze zmienionymi przepisami, wszystkie gminy od dnia 1 lipca 2013 r. zostały zobligowane do przejęcia od właścicieli nieruchomości obowiązków związanych z zagospodarowaniem odpadów komunalnych oraz określenia wysokości opłaty za ich wywóz. Rada Miasta Zgorzelec Uchwałą nr 392/2014 z dnia 25 lutego 2014 r. określiła stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi od właścicieli nieruchomości, położonych na terenie Gminy Miejskiej Zgorzelec, na których zamieszkują mieszkańcy w wysokości za miesiąc od jednego mieszkańca: w przypadku, gdy odpady komunalne nie są zbierane i odbierane selektywnie: 23,00 zł w przypadku nieruchomości zamieszkałych do 4 osób; 12,00 zł za każdą następną osobę; 12,00 zł na jednego członka gospodarstwa domowego, w którym średni miesięczny dochód, na dzień składania wniosku, nie przekracza najniższej emerytury, o której mowa w art.. 85 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych. w przypadku, gdy odpady komunalne są zbierane i odbierane selektywnie: 14,00 zł w przypadku nieruchomości zamieszkałych do 4 osób; 9,00 zł za każdą następną osobę; 9,00 zł na jednego członka gospodarstwa domowego, w którym średni miesięczny dochód, na dzień składania wniosku, nie przekracza najniższej emerytury, o której mowa w art. 85 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych. Określona została także miesięczna opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi od właścicieli nieruchomości, położonych na terenie Gminy Miejskiej Zgorzelec, na których nie zamieszkują mieszkańcy w wysokości - za pojemnik o objętości: w przypadku, gdy odpady komunalne nie są zbierane i odbierane selektywnie: 0,01 m 3 4,00 zł 0,08 m 3 29,00 zł 0,11 m 3 (lub 0,12 m 3 ) - 41,00 zł 0,24 m 3 81,00 zł 1,1 m 3 150,00 zł 7 m 3 900,00 zł w przypadku, gdy odpady komunalne są zbierane i odbierane selektywnie: 0,01 m 3 3,00 zł 102

103 0,08 m 3 22,00 zł 0,11 m 3 (lub 0,12 m 3 ) 30,00 zł 0,24 m 3 61,00 zł 1,1 m 3 113,00 zł 7 m 3 675,00 zł Uchwała nr 303/2013 z dnia 26 marca 2013 r Rady Miasta Zgorzelec ws. ustalenia stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi wraz z uchwałą zmieniającą nr 372/2013 Rady Miasta Zgorzelec z dnia r. straciła swoją moc. Rada Miasta Zgorzelec Uchwałą nr 321/2013 z dnia 23 kwietnia 2013 r. określiła szczegółowy sposób i zakres świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów, w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi odbiera się następujące rodzaje odpadów zebranych selektywnie: bezpośrednio z nieruchomości odbierane będą następujące odpady: niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne; odpady ulegające biodegradacji, w tym odpady zielone; papier i tekturę; szkło i odpady opakowaniowe ze szkła; plastik i opakowania z tworzyw sztucznych; meble i inne odpady wielkogabarytowe; odpady budowlane i rozbiórkowe; opakowania wielomateriałowe. w Punkcie Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych: odpady zielone z parków i ogrodów; papier i tektura; szkło i odpady opakowaniowe ze szkła; plastik i opakowania z tworzyw sztucznych; przeterminowane leki i chemikalia; zużyte baterie i akumulatory; zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny; 103

104 meble i inne odpady wielkogabarytowe; odpady budowlane i rozbiórkowe; zużyte opony; opakowania wielomateriałowe; metal, w tym opakowania z metalu; odzież. Określona została ilość odpadów komunalnych zmieszanych odbieranych z nieruchomości w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi: dla nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy jest to iloczyn wskaźnika wytwarzania odpadów- 40 l/ na osobę tygodniowo oraz ilości osób zamieszkujących nieruchomość, zgodnie z wypełnioną deklaracją; dla nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne (prowadzący jakąkolwiek działalność gospodarczą, kierujący instytucjami oświaty, zdrowia, zarządzający ogródkami działkowymi), jest to ilość określona normatywami, dostosowanymi do tygodniowego cyklu i odbioru. Pierwsza opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi została wniesiona w terminie do dnia 30 września 2013 r. i obejmowała okres od dnia 1 lipca 2013 do 30 września 2013 r. Zgodnie z Uchwałą Rady Miasta Zgorzelec nr 302/2013 z dnia 26 marca 2013 r. kolejne opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi odebranymi od właścicieli nieruchomości uiszczane się bez wezwania, raz na kwartał: za I kwartał do 31 marca danego roku; za II kwartał do 30 czerwca danego roku; za III kwartał do 30 września danego roku; za IV kwartał do 31 grudnia danego roku Opłatę za gospodarowanie odpadami uiszcza się w kasie Urzędu Miasta Zgorzelec lub przelewem na rachunek bankowy Urzędu Miasta Zgorzelec. Ustaloną opłatę właściciele nieruchomości uiszczają po wypełnieniu odpowiedniej deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Deklaracja stanowi załącznik nr 1 do Uchwały nr 319/2013 Rady Miasta Zgorzelec z dnia 23 kwietnia 2013 r. w sprawie zmiany uchwały Rady Miasta Zgorzelec z dnia 20 grudnia 2012 w sprawie wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właściciela nieruchomości. Moc straciła uchwała nr 304/2013 Rady Miasta Zgorzelec z dnia 26 marca 2013 r. w sprawie zmiany uchwały Rady Miasta Zgorzelec z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie wzoru deklaracji ( ). Właściciele nieruchomości posiadający indywidualną umowę na odbiór odpadów komunalnych podpisaną z przedsiębiorcą świadczącym usługi w tym zakresie, powinni wypowiedzieć tą umowę ze skutkiem na dzień 30 czerwca 2013 r. 104

105 Umowy zawarte przez właścicieli nieruchomości z dniem 30 czerwca 2013 r. nie wygasły automatycznie, należało je wypowiedzieć (co mogła uczynić tylko strona umowy właściciel lub firma wywozowa) Ewidencja umów na odbiór odpadów komunalnych Od lipca 2013 roku odpady są odbierane od mieszkańców bez konieczności zawierania osobnych umów, ponieważ zgodnie z ustawą z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz. U r. poz. 1399) za odbiór odpowiada samorząd a mieszkańcy nie są zobowiązani do zawierania osobnych umów z pominięciem właścicieli nieruchomości, którzy pozbywają się z terenu nieruchomości nieczystości ciekłych, oraz właścicieli nieruchomości, którzy nie są obowiązani do ponoszenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na rzecz gminy, wykonując obowiązek określony w art. 5 ust. 1 pkt 3b polegający na pozbywaniu się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych oraz nieczystości ciekłych w sposób zgodny z przepisami ustawy i przepisami odrębnymi są obowiązani do udokumentowania w formie umowy korzystania z usług wykonywanych przez W poniższych tabelach przedstawiono wykaz umów na odbiór zmieszanych odpadów komunalnych. Lp. Tab Wykaz umów na odbiór odpadów komunalnych w roku 2012 na podstawie danych przekazanych przez Urząd Miasta Zgorzelec Obsługujące przedsiębiorstwo Umowy zawarte Umowy rozwiązane Łączna liczba obowiązujących umów na koniec roku 1 MPGK Sp. z o.o ŁHK Sp. z o.o Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji NYSA Sp. z o.o w 2012 r. zawarło 11 nowych umów na odbiór ścieków ze zbiorników bezodpływowych, natomiast w 2013 r. 4 umowy (łącznie w 2013 r. Przedsiębiorstwo miało podpisane 34 umowy). 3.3 Składowiska odpadów innych niż niebezpieczne lub obojętne, na których unieszkodliwiane są odpady komunalne wytworzone na trenie miasta Zgorzelec Odpady powstające na terenie miasta Zgorzelec, w 2013 r. były przekazywane do Regionalnej Instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych w Lubaniu, zastępczej instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych w Jędrzychowicach, na składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Stojanów oraz do Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych nr 2 w Jędrzychowicach. 105

106 3.3.1 Regionalna Instalacja mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych w Lubaniu Kod odpadu Tab Wykaz odpadów przyjętych do RIPOK z terenu miasta Zgorzelec w 2013 r. wraz ze sposobem ich zagospodarowania - na podstawie danych przekazanych przez RIPOK Rodzaj odpadu Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów Masa przyjętych odpadów [Mg] Zastosowany proces 14,66 R Odpady ulegające biodegradacji 378,7 R Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 4 487,34 R Odpady wielkogabarytowe 0,14 R12 Inne Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne 0,03 R Gruz ceglany 0,65 R Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego 0,79 R Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne 0,20 R Szkło 19,59 R12 Tab Ilość i sposób zagospodarowania odpadu o kodzie wytworzonego na terenie RIPOK w roku na podstawie danych przekazanych przez RIPOK Kod Rodzaj ilość [Mg] Sposób zagospodarowania (stosowany proces wg ustawy o odpadach) Frakcja > 80 mm 2181,3 D8 Frakcje < 80 mm 2022,9 D5 Tab Charakterystyka ilościowo jakościowa poszczególnych rodzajów odpadów przyjmowanych na składowisko w Lubaniu w roku 2013 pochodzących z miasta Zgorzelec - na podstawie danych przekazanych przez RIPOK Lp. Rodzaj odpadu Masa [Mg] Kod odpadu 1. Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów 14, Gruz ceglany 0, Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego 0, Szkło 19, Odpady nadające się do kompostowania 378, Niesegregowane odpady komunalne 4 487, Odpady wielkogabarytowe 0, Tab Ilości zagospodarowanych odpadów opakowaniowych pochodzących Miasta Zgorzelec w 2013 r. na podstawie danych przekazanych przez RIPOK L.p. Nazwa odpadu Kod odpadu Masa [Mg] Oznaczenie procesu odzysku 1 Szkło ,59 R12 106

107 3.3.2 Zastępcza Instalacja mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych w Jędrzychowicach Na terenie gminy miejskiej nie ma składowisk odpadów innych niż niebezpieczne. Całość odpadów zebranych przez MPGK Sp. z o.o. trafia do instalacji i w Jędrzychowicach, gm. Zgorzelec oraz na składowisko w Lubaniu. Kartę składowiska (stan na grudzień 2013) wypełnioną przez zarządzającego - Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Zgorzelec Sp. z o.o. Tab Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Jędrzychowicach, gm. Zgorzelec (dane z ) Gmina Miejscowość Zarządzający Zgorzelec Jędrzychowice MPGK Sp. z o.o. Zgorzelec Obsługiwane gminy Zgorzelec m., Zgorzelec gm. Całkowita pojemność [m 3 ] Powierzchnia kwatery składowiska w koronie [m 2 ] Szacowany przez Zarządców okres eksploatacji Na składowisku składowane są odpady z infrastruktury komunalnej miasta Zgorzelec, balast z odpadów komunalnych po wydzieleniu biofrakcji, odpady komunalne i podobne do komunalnych ze wsi gminy Zgorzelec oraz odwodnione osady w przypadku trudności ich przyrodniczego wykorzystania. Tab Ilość unieszkodliwianych na składowisku odpadów w latach 2012 i 2013 na podstawie danych przekazanych przez zarządzającego składowiskiem w Jędrzychowicach Lp. 1 Lokalizacja składowiska ZUOK NR-2 Jędrzychowice Rodzaj odpadów komunalnych (np. gruz gałęzie, szkło, śmieci) Wielkość składowiska [ha] lub [km 2 ] Ilość zdeponowanych odpadów [m 3 ] lub [Mg] Grupa 20 i 19 2, , ,12 Kod odpadu Tab Odzysk/recykling odpadów odbieranych z terenu Miasta Zgorzelec w latach 2012 i 2013 na podstawie danych przekazanych przez zarządzającego składowiskiem w Jędrzychowicach Podmiot odbierający odpady Miejsce unieszkodliwienia Stosowany proces wg ustawy o odpadach Masa [Mg] MPGK ZUOK NR-2 R , ,60 Charakterystykę obiektu zaprezentowano w tabeli poniżej. Parametr Właściciel Tab Charakterystyka składowiska w Jędrzychowicach Wartość parametru Gmina Miejska Zgorzelec Zarządca Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. Nazwa Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych i Stabilizacji Osadów Ściekowych Zakład nr 2 Miejscowość Typ Jędrzychowice IN składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne Data uruchomienia Rok zamknięcia Dotychczas planowane na rok 2011 Pojemność Powierzchnia Gospodarka odciekami Parametry strefy ochronnej Uszczelnienie m3 2,4 ha Drenaż ze złożem 200 m, 5,40 ha Wykładzina bentonitowa folia HDPE 2mm 107

108 Parametr Odgazowanie Stan wypełnienia Monitoring Wartość parametru brak b.d. 4 piezometry Tab Charakterystyka ilościowo jakościowa poszczególnych rodzajów odpadów przyjmowanych przyjętych do instalacji Utylizacji Odpadów Komunalnych NR-2 w Jędrzychowicach, pochodzących z terenu Miasta Zgorzelec w 2013 roku wraz ze sposobem ich zagospodarowania na podstawie danych przekazanych przez zarządzającego składowiskiem w Jędrzychowicach Kod odpadu Rodzaj odpadu Masa przyjętych odpadów [Mg] Żużle, popioły paleniskowe i pyły z kotłów x Opakowania z papieru i tektury 516, Opakowania z tworzyw sztucznych 114, Opakowania ze szkła 96, Baterie alkaliczne Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów 603, Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w , Odpady ulegające biodegradacji 28, Gleba i ziemia, w tym kamienie x Inne odpady nieulegające biodegradacji 423, Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 3950, Odpady z czyszczenia ulic i placów 458, Odpady ze studzienek kanalizacyjnych 2, Odpady wielkogabarytowe 73,54 Tab Ilość i sposób zagospodarowania odpadów w Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych Jędrzychowice w roku 2012 i na podstawie danych przekazanych przez zarządzającego składowiskiem w Jędrzychowicach Kod Ilość wytworzonych w Mg w latach ,41 516, ,41 114, ,01 96,50 Sposób zagospodarowania (stosowany proces wg ustawy o odpadach) ,90 603,80 R ,54 R ,44 28,4 R ,80 423,76 D , ,60 R ,94 458,60 D ,42 2,32 D ,96 73,54 R15 Tab Sumaryczne wartości wytworzonych odpadów pościekowych w latach na podstawie danych przekazanych przez Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji NYSA Sp. z o.o. Lp. kod Nazwa Ilość wytworzonych w Mg w latach Skratki 76,52 74, Zawartość piaskowników 94,80 148,50 108

109 Lp. kod Nazwa Ilość wytworzonych w Mg w latach Ustabilizowane komunalne osady ściekowe 2 250, ,20 Tab Odpady, które powstały na terenie Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych NR-2 w Jędrzychowicach w latach w wyniku procesu technologicznego na podstawie danych przekazanych przez zarządzającego składowiskiem w Jędrzychowicach Lp. Kod Rodzaj odpadu Ilość [Mg] Sposób zagospodarowania (stosowany proces wg ustawy o odpadach) Zużyte opony 5,0 5,0 1, Papier i tektura 32, Metale żelazne 25,0 3,62 26, Metale nieżelazne - 0,40 0, Minerały (np. piasek, kamienie) 1 244,88 787,88 - R Inne odpady z mechanicznej obróbki odpadów (<70 mm) Inne odpady z mechanicznej obróbki odpadów (>70 mm) 4 461, , ,52 R , , ,44 D 5 Tab Ilość i sposób zagospodarowania odpadu o kodzie wytworzonego na terenie Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych NR-2 w Jędrzychowicach w roku 2012 i 2013 Kod 2012rok 2013 rok Sposób zagospodarowania (stosowany proces wg ustawy o odpadach) Frakcja > 70 mm 3 058, ,44 D5 Frakcje < 70 mm 5 470, ,52 R Składowisko w Stojanówku, gm. Pieńsk Właścicielem składowiska jest Urząd Miasta i Gminy w Pieńsku, natomiast zarządzającym jest Łużycka Higiena Komunalna Sp. z o.o. ul. Bolesławiecka 37, Zgorzelec. Tab Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne w Stojanówku, gm. Pieńsk Lp. Gmina Miejscowość Całkowita pojemność [m 3 ] Przewidywany termin zamknięcia )* 1 Pieńsk Stojanówek lub wcześniej po zapełnieniu składowiska )* wg Planu gospodarki odpadami dla powiatu zgorzeleckiego na lata z perspektywą na lata Na składowisko to wywożone są odpady przez Łużycką Higienę Komunalną Sp. z o.o., co jest niezgodne z Zarządzeniem Nr 28/8/07 z dnia 9 stycznia 2007 r. w sprawie wymagań i obowiązków wobec przedsiębiorców ubiegających się o uzyskanie zezwolenia na świadczenie usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości oraz o uzyskanie zezwolenia na opróżnianie zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych na obszarze miasta Zgorzelec. 109

110 W 2013 r. ŁHK przekazała na składowisko gruz ceglany (kod ) w ilości 82,0 Mg. 3.4 Selektywna zbiórka odpadów komunalnych Na terenie miasta Zgorzelec realizowana jest selektywna zbiórka odpadów ulegających biodegradacji oraz odpadów opakowaniowych, w tym selektywnie zbierane jest: szkło, plastik oraz makulatura. Na terenie zabudowy wielorodzinnej do selektywnej zbiórki odpadów wykorzystywane są pojemniki o pojemności l, natomiast na terenie zabudowy jednorodzinnej obowiązuje system workowy. Zbiórka odpadów zbieranych selektywnie odbywa się w taki sposób, aby odpady nie uległy zmieszaniu. Samochód śmieciarka (przeznaczony tylko i wyłącznie do zbierania odpadów selektywnych) każdego dnia zbiera inny rodzaj odpadu Selektywna zbiórka odpadów ulegających biodegradacji Miasto Zgorzelec znajduje się na etapie wdrażania nowoczesnego, zintegrowanego systemu gospodarki odpadami. Zasadniczym elementem systemu jest Zakład Unieszkodliwiania Odpadów i Stabilizacji Osadów Ściekowych w Jędrzychowicach, gdzie następuje wspólna fermentacja bioodpadów i osadów ściekowych. System w ograniczonym zakresie obejmuje odzysk odpadów nadających się do wspólnego wykorzystania. Dotyczy to w szczególności selektywnej zbiórki bioodpadów oraz bezpiecznego składowania odpadów pozostałych na nowym składowisku. Jednym z podstawowych założeń zaprojektowanej technologii wspólnej fermentacji jest przyjmowanie do unieszkodliwiania biologicznej frakcji odpadów komunalnych (bioodpadów), pozyskiwanej w drodze selektywnej zbiorki. Selektywną zbiórką odpadów ulegających biodegradacji objęty jest teren zabudowy jednorodzinnej oraz tereny ogródków działkowych. Strefy selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji na terenie miasta Zgorzelec przedstawione zostały na poniższym rysunku. Na rysunku uwzględniono ulice objęte systemem selektywnej zbiórki prowadzonej przez MPGK Sp. z o.o. z podziałem na poszczególne dni tygodnia, w które odbywa się odbiór. Operatorem systemu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji jest MPGK Sp. z o.o. Odpady te z terenu miasta odbierane są za pomocą specjalistycznych samochodów typu śmieciarka (DZG 47CT i DZG 71CT). Stosowane pojemniki do zbiórki odpadów ulegających biodegradacji przedstawiono w poniższej tabeli. Tab Ilość i rodzaj pojemników stosowanych do selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji w latach 2012 i 2013 przez Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Lp. Rodzaj stosowanego pojemnika Ilość pojemników w poszczególnych latach l l l l SUMA

111 Ryc. 3-2 Strefy selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji na terenie miasta Zgorzelec 111

112 Ilość odpadów ulegających biodegradacji zebranych selektywnie w latach przedstawiono w poniżej tabeli. Tab Masa oraz sposób zagospodarowania zebranych odpadów ulegających biodegradacji w latach 2012 i 2013 na podstawie danych z ankiety przekazanej do MPGK Lp. Kod Rodzaj odpadu Odpady kuchenne ulegające biodegradacji Odpady ulegające biodegradacji Masa [Mg] Lata Oznaczenie procesu odzysku Masa [Mg] Oznaczenie procesu odzysku 1 046,40 R15 346,2 R15 18,8 R15 403,75 R15 Razem 1 064,2 749,95 - W 2010 r. na terenie miasta Zgorzelec przeprowadzono inwentaryzację kompostowników oraz rozliczono miasto z obowiązku ograniczenia ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji. Łącznie na terenie miasta zidentyfikowano 168 kompostowników należących do osób fizycznych, które są obsługiwane przez min. 463 osoby. Łącznie w 2010 r. na kompostownikach zagospodarowanych zostało przynajmniej 45,8 Mg odpadów ulegających biodegradacji. Odnotowano wypełnienie wymogów związanych z zagospodarowaniem odpadów ulegających biodegradacji w sposób inny niż składowanie i minimalne przekroczenie wymaganego progu o 0,49 Mg. W kolejnych latach nie prowadzono takich analiz jednak należy spodziewać się iż wielkość ta uległa zmniejszaniu po wprowadzeniu obowiązującego systemu gospodarki odpadami na terenie miasta. Zryczałtowany odbiór wszystkich odpadów komunalnych niewątpliwie nie wpływa stymulująco na zagospodarowanie odpadów zielonych prze wytwórców. Na poniższej rycinie przedstawiono strefy selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji z uwzględnieniem lokalizacji przydomowych kompostowników na terenie miasta Zgorzelec. 112

113 Ryc. 3-3 Strefy selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji z uwzględnieniem lokalizacji przydomowych kompostowników na terenie miasta Zgorzelec 113

114 Psi pakiet Na terenie miasta Zgorzelec funkcjonuje 46 stacji typu Psi pakiet, w 2014 r. planuje się dokupienie jeszcze 5 tego rodzaju stacji. Stacje obsługiwane są przez MPGK Sp. z o.o. Tab Lokalizacji stacji Psi pakiet na terenie miasta Zgorzelec Lp. Lokalizacja Ilość Rodzaj stacji 1 Plac 3-go Maja Batorego 4 przy parku 1 3 Boehme Broniewskiego przy gimnazjum 1 przy skrzyżowaniu z ul. Poniatowskiego 1 6 Bulwar Grecki Cienista Chełmońskiego koło garaży 1 9 DomańKskiego podwórko UM 1 10 Karłowicza koło GRZYBKA 1 11 Kościuszki przy wejściu do Parku im. Paderewskiego 1 12 Kościuszki Langiewicza przy szkole Muzycznej 1 14 przy wybiegu dla psów 1 Lubańska 15 przy nowej hali 1 16 Łużycka przy budynku nr Makowa/Fiołkowa Mickiewicza obok klubu Seniora 1 19 Moniuszki w Parku im Paderewskiego 1 20 Okólna obok placu zabaw 1 21 Orzeszkowej przy przystanku TBS 1 22 Park im. Błachańca przy małym stawie 1 23 Park im. Błachańca przy placu zabaw 1 24 Park im. Boh. II AWP Scultetusa Sikorskiego na wysepce 1 27 Słowackiego Skwer Popiełuszki Struga wąwóz 1 30 Szymanowskiego w Parku im. PAderewskiego 1 31 Wrocławska przy ścieżce rowerowej 1 32 koło przedszkola 1 33 Wyspiańskiego za postojem TAXI 1 34 weterynarz 1 35 u. Norwida przy numerach 3,6, ul. Kościuszki przy numerze 64 1 przy Gimnazjum nr 1 za przystankiem 1 przy wejściu do Parku Paderewskiego 1 naprzeciwko cukierni Kaczmarka tunel przy skrzyżowaniu z ul. Sienkiewicza 41 ul. Piłsudskiego przy księgarni 1 42 ul. Wolności przy wyjściu z przejścia granicznego 1 ŁĄCZNIE Stacje Psi Pakiet na woreczki foliowe Skrytki z torebkami wraz z łopatką na psie kupy 114

115 Mieszkańcy miasta Zgorzelec chętnie korzystają ze stacji oraz skrytek z torebkami. Stacje opróżniane są na bieżąco, na bieżąco uzupełniane są również woreczki na psie nieczystości. Służby wykorzystujące urządzenia do usuwania odchodów zwierzęcych z terenów publicznych w mieście monitorowane są podczas przeglądów zieleni miejskiej. Koszt zakupu 10 szt. stacji w 2013 r. wyniósł ok zł Selektywna zbiórka odpadów surowcowych Zbiórka odpadów surowcowych/opakowaniowych selektywnie zbieranych ogranicza się do gromadzenia: szkła, makulatury oraz plastiku. Pozostałe odpady opakowaniowe na terenie miasta Zgorzelec nie są zbierane w sposób selektywny. Charakterystykę ilościową stosowanych pojemników do selektywnej zbiórki stosowanej przez MPGK Sp z o.o. przedstawiono w poniższej tabeli. Tab Ilość pojemników stosowanych do selektywnej zbiórki odpadów komunalnych w latach stosowanych na terenie miasta na podstawie ankiety przekazanej przez MPGK Sp. z o.o. Lp. Miejsce ustawienia Rodzaje segregowanych surowców Ilość pojemników [szt.] 1 MPGK Sp. z o.o. ul. Łużycka 3 tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 2 KOPEX FAMAGO ul. Groszowa tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 3 Leroy Merlin ul. Jeleniogórska tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 4 ul. Daszyńskiego (naprzeciwko STW) tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 5 ul. Daszyńskiego / ul. Szkolna tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 6 ul. Poniatowskiego 18 tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 7 ul. Okrzei 2-6 tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 8 ul. Chrobrego 10 tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 9 ul. Chrobrego 6 tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 10 ul. E. Orzeszkowej tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 11 ul. E. Orzeszkowej tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 12 ul. Warszawska tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 13 ul. Warszawska, Domańskiego, Staszica tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 14 ul. Broniewskiego / ul. Sybiraków tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 15 ul. Poniatowskiego 3,4,5 tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 16 ul. Wyspiańskiego tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 17 Aleje Lipowe tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 18 ul. Karłowicza 1-7, 2-8 tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 19 ul. Karłowicza 22, tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 20 Centrum Sportowo Rekreacyjne ul. Maratońska tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 21 ul. Karłowicza tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 22 ul. Karłowicza 32-44, tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 23 ul. Warszawska tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 24 Zespół Szkół im. Emilii Plater tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 25 ul. E. Orzeszkowej tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 26 ul. Broniewskiego 28 tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 27 ul. Tuwima 6-8 tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 28 ul. Wieniawskiego 1 tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 115

116 Lp. Miejsce ustawienia Rodzaje segregowanych surowców Ilość pojemników [szt.] 29 ul. Groszowa tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 30 ul. Wyspiańskiego / ul. Lubańska tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 31 Szpital tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 32 ul. Lubańska tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 33 Pepco Galeria Eden tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 34 ul. Lubańska 12i-g, ul. Sybiraków tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 35 ul. Wrocławska tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 36 Zespół Szkół Zawodowych im. Bohaterów II AWP tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 37 ul. Warszawska 58 tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 38 ul. Warszawska tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 39 ul. E. Orzeszkowej tworzywa sztuczne, papier, szkło 3 SUMA 117 Workowy system selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych/surowcowych obsługiwany jest również przez Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Zgorzelcu, które nieodpłatnie dostarcza i odbiera kolorowe worki na odpady. Zbiórka surowców wtórnych zbieranych selektywnie przez mieszkańców miasta prowadzona jest w przedostatni czwartek i piątek miesiąca oraz w ostatnim tygodniu każdego miesiąca (harmonogram obowiązujący od stycznia 2014 r. Ze względu duży obszar, zbiórka rozdzielona została na poszczególne dni (harmonogram obowiązujący od stycznia 2014 r.): ostatni poniedziałek miesiąca - ulice: Żeromskiego, Struga, Łanowa, Ogrodowa, Krasińskiego, Brzozowa, Piękna, Wąska, Modrzewiowa, Kilińskiego, Kamieniarska, Górna, Prusa, Nowomiejska, Sculteusa, Przechodnia, Kościuszki, Moniuszki, Chopina, Szymanowskiego, Traugutta, Langiewicza, Broniewskiego. ostatni wtorek miesiąca - ulice: Francuska, Mickiewicza, Św. Jana, Baczyńskiego, Konopnickiej, Słowackiego, Krupińskiego, Cienista, Grunwaldzka, Rolna, Waszczuka, Poluszyńskiego, Bolesławiecka, Henrykowska, Kopernika, Banachowicza, Romera, Olszewskiego, Śniadeckiego, Wróblewskiego, Rzeczki Dolne, Łużycka od Rzeczek Górnych do Nad Kolejką Górską. ostatnia środa miesiąca - ulice: Aleje Ujazdowskie, Plac Klonowy, Plac Dębowy, Plac Kasztanowy, Spokojna, Szarych Szeregów, Orzeszkowej, Chełmońskiego, Kossaka, Matejki, Malczewskiego, Kotsisa, Braci Gierymskich, Brandta, Konicza, Okólna, Duszy, Kochanowskiego, Gwarków, Barbary, Sztygarska, Turowska, Łużycka od Ronda 1 Pułku Chemicznego do Szarych Szeregów, Zacisze. ostatni czwartek miesiąca - ulice: Rubinowa, Szmaragdowa, Szafirowa, Perłowa, Energetyków, Krótka, Krańcowa, Reja, Kołłątaja, Psie Pole, Jagiełły, Drzymały, Łódzka, Boh. II Armii WP Plac J.P. II, Sportowa. ostatni piątek miesiąca - ulice: Reymonta od Tylickiej do nowej obwodnicy, Leśna, Kulczyńskiego, Rzeczki Górne, Górnicza, Wrzosowa, Cmentarna, Widok, Zielna, Oliwkowa, Plac N.M.Panny, Strumykowa, Chmielna, Cynamonowa, Górnowiejska. przedostatni czwartek każdego miesiąca ulice: Graniczna, Idzikowskiego, 3-go Maja, Ciołkowskiego, Dzika, Żwirki i Wigury, Armii Krajowej, Zamiejsko-Lubańska, Lubańska, Aleje Lipowe, Szajnowicza. 116

117 przedostatni piątek każdego mesiąca ulice: Berlinga, Słoneczna, Morcinka, Tęczowa, Grota Roweckiego, Gen.W.Sikorskiego, Pogodna, Zapiecek, Gen.J.Wysockiego, Różana, Makowa, Fiołkowa, Jaśminowa, Tulipanowa, Podwale, Srebrzysta, Spacerowa, Wesoła,Konwaliowa, Promienna, Świetlista, Złocista, Czerwona, Gen. Andersa, Okulickiego, Reymonta od nowej obwodnicy do Łużyckiej, Boczna, Jesienna, Letnia, Wiosenna, Podgórna, Nad kolejką Górską. Workowy system zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych z uwzględnieniem ulic objętych workowym systemem zbiórki przedstawiono na Ryc Natomiast lokalizację pojemników do selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec przedstawiono na Ryc W zabudowie wielorodzinnej zbiórka papieru oraz tworzyw sztucznych prowadzona jest dwa razy w tygodniu (papier we wtorki i czwartki, natomiast tworzywa sztuczne w poniedziałki i piątki). Szkło odbierane jest raz w miesiącu w pierwszą środę miesiąca (miesięczny harmonogram odbioru odpadów w pojemnikach i workach) 117

118 Ryc. 3-4 Strefy selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec 118

119 Ryc. 3-5 Lokalizacja pojemników do selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec 119

120 Ilości zebranych selektywnie odpadów z terenu miasta zaprezentowano w tabelach poniżej. Tab Ilości zebranych selektywnie odpadów opakowaniowych na terenie Miasta Zgorzelec w latach przez MPGK Sp. z o.o. na podstawie danych z ankiety przekazanej przez MPGK Sp. z o.o. Lp. Kod odpadu Nazwa odpadu Masa [Mg] Papier i tektura 352,4 516, Tworzywa sztuczne 38,4 114, Szkło 82,0 95,6 Tab Ilości zebranych selektywnie odpadów opakowaniowych na terenie Miasta Zgorzelec w 2012 i 2013 r- przez ŁHK Sp. z o.o. na podstawie kwartalnych sprawozdań ŁHK Sp. z o.o. Lp. Kod odpadu Nazwa odpadu Masa [Mg] Papier i tektura 37,0 12, Tworzywa sztuczne 8,8 1,2 Tab Łączna ilość zebranych selektywnie odpadów opakowaniowych na terenie Miasta Zgorzelec w latach 2012 i 2013 r. Lp. Kod odpadu Nazwa odpadu Masa [Mg] Papier i tektura 389,41 528, Tworzywa sztuczne 47,21 115, Szkło 82,01 95,6 W 2010 r. z terenu miasta zebrano następujące ilości odpadów: ,16 Mg, ,05 Mg i ,24 Mg można stwierdzić, iż efektywność zbiórki odpadów selektywnie zbieranych ma tendencję rosnącą. W odniesieniu do 2010 r. w 2012 r. zebrano o ok. 11,5% więcej papieru i makulatury, natomiast w 2013 r. aż o 51% więcej. W 2013 r. tworzyw sztucznych zebrano prawie 3,5 razy więcej niż w roku Szkło w 2012 i 2013 r. zebrano ponad dwa razy więcej niż w 2010 r Selektywna zbiórka i zagospodarowanie odpadów wielkogabarytowych Na terenie miasta zbiórka odpadów wielkogabarytowych prowadzona jest przez MPGK Sp. z o.o. oraz ŁHK Sp. z o.o. MPGK prowadzi zbiórkę 4 razy w ciągu roku w terminach podanych w poniższej Tab Zbiórka prowadzona jest od godz. 9:00, po uprzednim zgłoszeniu telefonicznym. Zbieranie odpadów wielkogabarytowych nie obejmuje odpadów typu: gruz oraz odpadów po remontach (drzwi, okna, urządzenia sanitarne itp.). Harmonogram wywozu odpadów wielkogabarytowych w 2014 r. z miasta zamieszczony na stronie internetowej MPGK zamieszczono. Odpady zbierane są nieodpłatnie. Selektywna zbiórka odpadów wielkogabarytowych obejmuje teren miasta objęty umowami zawartymi z MPGK. Miasto zostało podzielone na dwie strefy tj. pierwsza to część miasta do wiaduktu przy ul. Warszawskiej, natomiast druga to część miasta przy ul. Łużyckiej (Ujazd). Strefy zbiórki odpadów wielkogabarytowych przedstawia Ryc

121 Tab Harmonogram wywozu odpadów wielkogabarytowych na 2014 r. przez MPGK Sp. zo.o. Lp. Data wywozu Rejon Część miasta do wiaduktu przy ul. Warszawskiej Część miasta przy ul. Łużyckiej (Ujazd) Część miasta do wiaduktu przy ul. Warszawskiej Część miasta przy ul. Łużyckiej (Ujazd) Część miasta do wiaduktu przy ul. Warszawskiej Część miasta przy ul. Łużyckiej (Ujazd) Część miasta do wiaduktu przy ul. Warszawskiej Część miasta przy ul. Łużyckiej (Ujazd) Odpady wielkogabarytowe wystawione w innych terminach niż wyznaczone, odbierane są wyłącznie odpłatnie po zgłoszeniu do siedziby Spółki MPGK. Klienci Spółki MPGK Sp. z o.o Zgorzelec mogą również osobiście dostarczyć odpady wielkogabarytowe pod adres ul. Łużycka 3 w Zgorzelcu, przy czym osobiste dostarczenie odpadów jest odpłatne. Odpady w roku 2013 przyjmowane są w pierwszy wtorek miesiąca (luty, marzec, maj, czerwiec 2013 r.). Na terenie miasta Zgorzelec w 2012 r. zebrano 77,1 Mg odpadów wielkogabarytowych (to o 39,5 Mg więcej niż w 2011 r.) natomiast w roku 2013 zebrano 73,6 Mg odpadów wielkogabarytowych (o 3,5 Mg mniej niż w roku 2012, a o 36 Mg więcej niż w 2011 r.). Tab Ilość odpadów wielkogabarytowych zebranych na terenie Miasta Zgorzelec w latach 2012 i 2013 na podstawie danych z ankiety przekazanej przez MPGK Sp. z o.o. Lata Lp. Kod odpadu Nazwa odpadu Masa [Mg] Oznaczenie procesu odzysku i unieszkodliwiania Masa [Mg] Oznaczenie procesu odzysku i unieszkodliwiania Odpady wielkogabarytowe 77,96 R15 73,6 R15 Odpady wielkogabarytowe zebrane na terenie miasta Zgorzelec zostają zagospodarowane na terenie Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych nr 2 w Jędrzychowicach, gdzie zostają poddane procesowi odzysku R15 (przetwarzanie odpadów, w celu ich przygotowania do odzysku, w tym recyklingu). 121

122 Ryc. 3-6 Strefy zbiórki odpadów wielkogabarytowych na terenie miasta Zgorzelec 122

123 3.4.4 Selektywna zbiórka i zagospodarowanie odpadów budowlanych i odpadów pochodzących z rozbiórki obiektów budowlanych Odpady budowlane z terenu miasta odbierane są przez MPGK Sp. z o.o. Zgorzelec w podstawianych na telefon kontenerach KP7. Kontenery podstawiane są po otrzymaniu od klienta pisemnego zlecenia. Napełnione kontenery odbierane są po telefonicznym zgłoszeniu konieczności ich opróżnienia. Ponadto na terenie MPGK Sp. z o.o. znajduje się Gminny Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK), gdzie można oddać odpady budowlane i rozbiórkowe. Tab Ilości odpadów budowlanych zebranych na terenie miasta Zgorzelec w latach na podstawie danych przekazanych przez MPGK Sp. z o.o. Lata Lp. Kod odpadu Nazwa odpadu Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w Masa [Mg] Oznaczenie procesu odzysku i unieszkodliwi ania Masa [Mg] Oznaczenie procesu odzysku i unieszkodliwi ania 756,1 R14 737,4 R14 3,1 R14 108,7 R14 Objaśnienia kodów odpadów, które nie są wymienione w tabeli, a do których odnoszą się opisy kodów odpadów przedstawionych w tabeli: * - Zmieszane lub wysegregowane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia zawierające substancje niebezpieczne Selektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych występujących w odpadach komunalnych Na terenie miasta Zgorzelec selektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych nie jest prowadzona u źródła. Mieszkańcy mogą oddać je do Gminnego Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) znajduje się on na terenie Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. przy ul. Łużyckiej Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych w Zgorzelcu Zgodnie z Regulaminem Punkt Selektywnej Zbiorki Odpadów Komunalnych w Zgorzelcu zwanego dalej PSZOK przyjmuje nieodpłatanie selektywnie zebrane odpady komunalne z terenu Gminy Miejskiej Zgorzelec dostarczane przez właściciel nieruchomości zamieszkałych. Odpady w PSZOK gromadzone są selektywne w oznakowanych kontenerach. Punkt Selektywnej Zbiorki Odpadów Komunalnych znajduje się przy ui. Łużyckiej 3 w Zgorzelcu. 123

124 PSZOK czynny jest od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 14:00 oprócz dni ustawowo wolnych od pracy. W PSZOK przyjmowane są następujące rodzaje odpadów komunalnych: zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, meble i inne odpady wielkogabarytowe, zużyte opony (do samochodów osobowych), przeterminowane leki i chemikalia w opakowaniach oraz opakowania po nich, zużyte baterie i akumulatory, papier i makulatura, szkło, tworzywa sztuczne, metale, opakowania wielomateriałowe, odpady ulegające biodegradacji, w tym odpady zielone, odpady budowane i rozbiórkowe, pochodzące z prowadzenia drobnych prac niewymagających pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia zamiaru prowadzenia robót, w tym gruz, cegły, regipsy, płytki (kafelki), odzież, metal (w tym opakowania z metalu). Do PSZOK nie są przyjmowane następujące rodzaje odpadów: odpady zawierające azbest, materiały izolacyjne: styropian, wełna mineralna, papa, części samochodowe (w tym szyby samochodowe), opony do samochodów ciężarowych, zmieszane odpady komunalne, odpady powstałe w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej, odpady pochodzące od mieszkańców innych gmin. Regulamin korzystania z PSZOK na terenie Gminy Miejskiej Zgorzelec jest dostępny na stronie internetowej ec.p, W zakładce ochrona środowiska Koszty związane z selektywną zbiórką odpadów Zgodnie z cennikiem zamieszczonym na stronie internetowej Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Zgorzelcu ( cena za 124

125 wywóz odpadów komunalnych segregowanych z terenu Miasta Zgorzelec wynosi 69,90 zł (netto) za m 3 odpadów. Za wywóz gruzu, ziemi, odpadów budowlanych z podstawionych kontenerów KP-7 lub KP-6 ustalono cenę w wysokości 78,00 zł/m 3 (netto). Za użytkowanie pojemników do gromadzenia odpadów (dla wszystkich klientów) wyznaczono następujące ceny (podane ceny są netto): Pojemniki o pojemności 110 l i 120 l na odpady komunalne 3,20 zł/szt./m-c, Pojemniki o pojemności 1100 l na odpady komunalne 18,24 zł/szt./m-c, Kontenery KP-7 na odpady komunalne przy umowie stałej 38,90 zł/szt./m-c, Kontenery KP-7 i KP-6 na gruz bez stałej umowy za każdy kolejny dzień do trzech dni 4,67 zł/szt./dzień, Kontenery KP-7 i KP-6 na gruz bez stałej umowy za każdy kolejny dzień powyżej trzech dni 11,68 zł/szt./dzień. Zgodnie z 4 pkt 2 uchwały nr 303/2013 Rady Miasta Zgorzelec z dnia 26 marca 2013 r. wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi ulega obniżeniu o 25% w przypadku gdy odpady komunalne są zbierane i odbierane selektywnie. 3.5 Selektywna zbiórka zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego Zgodnie z zapisami ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, zbierający zużyty sprzęt jest obowiązany przekazać wójtowi, burmistrzowi albo prezydentowi miasta, na terenie którego działa, w terminie 30 dni od dnia podjęcia działalności, informację zawierającą: 1) firmę, oznaczenie siedziby i adres albo imię, nazwisko i adres zbierającego zużyty sprzęt; 2) adresy punktów zbierania zużytego sprzętu, z wyłączeniem punktów sprzedaży sprzętu oraz punktów serwisowych. W przypadku zmiany danych, zbierający zużyty sprzęt jest obowiązany poinformować o tym wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, na terenie którego działa, w terminie 30 dni od dnia nastąpienia zmiany. Podobnie zbierający zużyty sprzęt jest obowiązany poinformować wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, na terenie którego działa, o zakończeniu działalności. Gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne, a w szczególności udostępniają mieszkańcom na stronie internetowej oraz w sposób zwyczajowo przyjęty informację o znajdujących się na terenie gminy zbierających zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, pochodzący z gospodarstw domowych, zawierającą: firmę, oznaczenie siedziby i adres albo imię, nazwisko i adres zbierającego zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, adresy punktów zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, w tym punktów sprzedaży sprzętu elektrycznego i elektronicznego. 125

126 Według danych przekazanych z RIPOK w Lubaniu w 2013 r. do Instalacji przekazano 0,03 Mg zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Lp. Kod odpadu Tab Ilości zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego zebranego na terenie miasta Zgorzelec w latach na podstawie danych przekazanych przez MPGK Sp. z o.o. Nazwa odpadu Zużyte urządzenia inne niż wymienione w do Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne Lata 2012* 2013** Masa [Mg] Masa [Mg] 2,2 0,03-0,20 Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne ,6 - inne niż wymienione w , i Objaśnienia kodów odpadów, które nie są wymienione w tabeli, a do których odnoszą się opisy kodów odpadów przedstawionych w tabeli: * - Transformatory i kondensatory zawierające PCB; * - Zużyte urządzenia zawierające PCB albo nimi zanieczyszczone inne niż wymienione w ; * - Zużyte urządzenia zawierające freony, HCFC, HFC; * - Zużyte urządzenia zawierające wolny azbest * - Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy (1) inne niż wymienione w do ; * - Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć; * - Urządzenia zawierające freony; * - Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w i zawierające niebezpieczne składniki (1). (1) do niebezpiecznych składników z elektrycznych i elektronicznych urządzeń można zaliczyć akumulatory i baterie wymienione w i oznaczone jako niebezpieczne, przełączniki rtęciowe, szkło z lamp kineskopowych i inne szkło aktywne itp. *na podstawie danych przekazanych przez MPGK Sp. z o.o. ** na podstawie danych przekazanych przez RIPOK w Lubaniu Charakterystyka punktów selektywnego zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego Według bazy danych, prowadzonej przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, na terenie miasta Zgorzelec funkcjonuje 10 podmiotów zbierających zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. Tab Wykaz podmiotów gospodarczych mogących prowadzić zbiórkę zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego na podstawie GIOŚ Lp. Numer Rejestrowy 234 E Z 240 E Z 245 E Z 375 E Z 383 E ZP Firma SPOŁEM Powszechna Spółdzielnia Spożywców GRANICA Firma Handlowo Usługowa VERTICAL Dariusz Kret Firma Handlowa WALTEX Waldemar Bogdziewicz FPHU LESTA Starzewski Leon Łużycka Higiena Komunalna Sp. z o.o. Oznaczenie siedziby organu zarządzającego Województwo NIP REGON Zgorzelec Dolnośląskie Zgorzelec Dolnośląskie Zgorzelec Dolnośląskie Zgorzelec Dolnośląskie Zgorzelec Dolnośląskie

127 Lp. Numer Rejestrowy Firma Oznaczenie siedziby organu zarządzającego Województwo NIP REGON 457 E Z Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. Zgorzelec Dolnośląskie E Z INTERHURT Sp. z o.o. Zgorzelec Dolnośląskie E Z GRUPA EKO Agnieszka Frątczak Zgorzelec Dolnośląskie E Z Firma Usługowo- Handlowa BEA Piotr Zgorzelec Dolnośląskie Borowy 857 E Z Firma Produkcyjno- Usługowo-Handlowa ROBERTO Zgorzelec Dolnośląskie Na podstawie danych zamieszczonych na stronie internetowej UM ( mid=100059), na terenie miasta funkcjonuje 14 podmiotów zajmujących się zbiórką zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (stan na dzień 17 lipca 2014 r.) Tab Wykaz firm i punktów zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego Lp. Nazwa firmy Adres punktu zbierania zużytego sprzętu Rodzaj zbieranego sprzętu 1 Lidl Polska Sklepy Spożywcze sp. z o.o. ul. Poznańska 48, Jankowice, Tarnowo Podgórne Lidl ul. Kozaka 1A, Zgorzelec - 2 BRL CENTER POLSKA Sp. z o.o ul. Krzemieniecka 60 A, Wrocław Apteka w Kauflandzie ul. Armii Krajowej 29, Zgorzelec urządzenia do wykrywania, zapobiegania, monitorowania, leczenia, łagodzenia przebiegu choroby, urazów lub niepełnosprawności, na wymianę za zakupiony nowy sprzęt 3 Cefarm Śląski sp. z o.o ul. Jana Sebastiana Bacha 2, Warszawa Apteka ul. Kościuszki 49, Zgorzelec sprzęt elektryczny i elektroniczny, na wymianę za zakupiony nowy sprzęt 4 Apteka "Pod Kasztanami" s.c ul. Łużycka 24, Zgorzelec Apteka "Pod Kasztanami" s.c ul. Łużycka 24, Zgorzelec glukometry, ciśnieniomierze elektroniczne itp., na wymianę za zakupiony nowy sprzęt 5 "Społem" Powszechna Spółdzielnia Spożywców "Granica" ul. Warszawska 14, Zgorzelec sklep nr 18 ul. Poniatowskiego 3 B, sklep nr 19 ul. Kościuszki 1 sprzęt elektryczny i elektroniczny 6 DOMEX Sp. jawna ul. Kuziennicza 4, Jawor Domex Zgorzelec ul. Daszyńskiego 74, Zgorzelec - 7 NEONET S.A. ul. Żmigrodzka 242 D, Wrocław ul. E. Plater 5, Zgorzelec sprzęt elektryczny i elektroniczny 8 Firma Produkcyjno-Handlowo-Usługowa LESTA ul. Rzeczki Dolne 1, Zgorzelec Firma PHU LESTA ul. Rzeczki Dolne 1, Zgorzelec liniowe i kompaktowe lampy fluorescencyjne; wysokoprężne lampy wyładowcze, w tym lampy sodowe; niskoprężne lampy sodowe 9 Firma Usługowo Handlowa "BEA" ul. Armii Krajowej 31, Zgorzelec McDonald's Zgorzelec ul. Armii Krajowej 31, Zgorzelec zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny tego samego typu co 127

128 Lp. Nazwa firmy Adres punktu zbierania zużytego sprzętu Rodzaj zbieranego sprzętu sprzedany, na wymianę za zakupiony nowy sprzęt 10 Jeronimo Martins Dystrybucja S.A, ul.żniwna 5; Kostrzyn sklep Biedronka, ul.staszica, Zgorzelec sklep Biedronka, ul. Grunwaldzka dz. 39/1, 39/2, Zgorzelec zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny tego samego typu co sprzedany, na wymianę za zakupiony nowy sprzęt 11 Inter Hurt Sp. Z o.o., ul. Podwale 15, Zgorzelec Interhurt Sp. Z o.o., ul.podwale 15, Zgorzelec zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny tego samego typu co sprzedany, na wymianę za zakupiony nowy sprzęt 12 Real,- Sp. Z o.o. i Spółka Komandytowa, Al..Krakowska 61, Warszawa Real,- Sp. z o.o. i Spółka Komandytowa, ul. Słowiańska 2, Zgorzelec sprzęt elektryczny i elektroniczny, na wymianę za zakupiony nowy sprzęt 13 Polcopper Sp. z o.o. Przysieka Polska ul. Przemysłowa Śmigiel Polcopper Sp. z o.o. ul. Orzeszkowej 50A i 50B Zgorzelec sprzęt elektryczny i elektroniczny 14 Polbita Sp. z o.o. ul. Ig. Krasickiego Warszawa Drogeria Natura ul. Jeleniogórska Zgorzelec sprzęt elektryczny i elektroniczny, na wymianę za zakupiony nowy sprzęt Lokalizacja wyżej wymienionych punktów selektywnej zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego przedstawiona została na poniższym rysunku. 128

129 Ryc. 3-7 Punkty selektywnej zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego na terenie miasta Zgorzelec 129

130 3.6 Sprawozdawczość podmiotów odbierających odpady komunalne Zgodnie z art. 9n ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jednolity Dz. U. 2013, poz z późn. zm.) podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości jest obowiązany do sporządzenia kwartalnych sprawozdań. Wzór kwartalnego sprawozdania dla podmiotów odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości znajduje się w załączniku nr 1 do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 15 maja 2012 r. w sprawie wzorów sprawozdań o odebranych odpadach komunalnych, odebranych nieczystościach ciekłych oraz realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi (DZ. U. 2012, poz. 630). Sprawozdania kwartalne należy przekazać do burmistrza (lub odpowiednio do wójta, prezydenta miasta) do końca miesiąca następującego po kwartale rozliczeniowym. Podmioty odbierające odpady komunalne z terenu miasta Zgorzelec przekazały sprawozdania za cztery kwartały 2013 r Kwartalne sprawozdania dotyczące odbieranych odpadów komunalnych przez MPGK Sp. z o.o. za I- IV kwartał 2013 roku W I kwartale MPGK Sp. z o.o. odebrało odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, w II kwartale od właścicieli w III i IV kwartale odpowiednio od i właścicieli. MPGK Sp. z o.o. w roku 2013 łącznie odebrało od właścicieli nieruchomości 8 166,8 Mg zmieszanych odpadów komunalnych, a odpadów ulegających biodegradacji 346,2 Mg. Charakterystykę ilościową odebranych odpadów zaprezentowano w poniższej tabeli. Tab Masa poszczególnych rodzajów odebranych odpadów komunalnych oraz sposób ich zagospodarowania sprawozdania MPGK Sp. z o.o. Lp. Nazwa i adres instalacji, do której zostały przekazane odpady komunalne Kod odebranych odpadów komunalnych Rodzaj odebranych odpadów komunalnych I kwartał Masa odebranych odpadów komunalnych [Mg] II kwartał III kwartał IV kwartał Sposób zagospodarowania odebranych odpadów komunalnych Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych Nr 2 w Jędrzychowicach instalacja zastępcza Odpady kuchenne ulegające biodegradacji Odpady ulegające biodegradacji Inne odpady nieulegające biodegradacji Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 39,3 306,9 - - R15 19,6 8,8 - - R15 27,4 147,8 109,3 139,3 D , ,5 - - R15 130

131 Lp. Nazwa i adres instalacji, do której zostały przekazane odpady komunalne Kod odebranych odpadów komunalnych Rodzaj odebranych odpadów komunalnych I kwartał Masa odebranych odpadów komunalnych [Mg] II kwartał III kwartał IV kwartał Sposób zagospodarowania odebranych odpadów komunalnych Centrum Utyliazacji Gmin Łużyckich ul. Bazaltowa Lubań RIPOK Odpady z czyszczenia ulic i placów Odpady wielkogabarytowe Odpady ulegające biodegradacji Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 135,7 42,9 153,2 150,5 D5 8,3 14,0 31,5 19,8 R ,1 170,25 R , ,4 R15 Zebrane odpady ulegające biodegradacji w I i II kwartale zostały poddane mechaniczno-biologicznemu przetwarzaniu, natomiast z III i IV kwartału kompostowaniu. Zgodnie z przekazanymi sprawozdaniami przez podmiot odbierający odpady w I kwartale 2013 r. ograniczony poziom masy odpadów ulegających biodegradacji przekazanych do składowania był równy 4,33%, w II kwartale 9,93% w III kwartale 8,55% natomiast w IV kwartale brak danych w sprawozdaniu. Ilości odebranych odpadów opakowaniowych, odpadów poddanych recyklingowi, a także przygotowanych do ponownego użycia przedstawiono w poniższych tabelach. Tab Masa odpadów opakowaniowych odebranych, poddanych recyklingowi oraz przygotowanych do ponownego użycia w I kwartale 2013 r. Sprawozdanie MPGK Sp. z o.o. Lp. Kod odebranych odpadów komunalnych Rodzaj odebranych odpadów komunalnych Opakowania z papieru i tektury Opakowania z tworzyw sztucznych Opakowania ze szkła Łączna masa odebranych odpadów komunalnych [Mg] Masa odpadów poddanych recyklingowi [Mg] Masa odpadów przygotowanych do ponownego użycia [Mg] 39,2 58,2-1,0 1,0-8,1 18,1 - Tab Masa odpadów opakowaniowych odebranych, poddanych recyklingowi oraz przygotowanych do ponownego użycia w II kwartale 2013 r. Sprawozdanie MPGK Sp. z o.o. Lp. Kod odebranych odpadów komunalnych Rodzaj odebranych odpadów komunalnych Opakowania z papieru i tektury Opakowania z tworzyw sztucznych Opakowania ze szkła Łączna masa odebranych odpadów komunalnych [Mg] Masa odpadów poddanych recyklingowi [Mg] Masa odpadów przygotowanych do ponownego użycia [Mg] 203,5 235,5-32,00 34,9-8,

132 Według danych zamieszczonych w sprawozdaniach w I kwartale osiągnięto poziom recyklingu oraz przygotowania do ponownego użycia papieru i tektury, tworzyw sztucznych oraz szkła na poziomie 7,28%, w II kwartale 39,47%, w III kwartale 43% natomiast w IV kwartale 62,09%. Tab Masa odpadów opakowaniowych odebranych, poddanych recyklingowi oraz przygotowanych do ponownego użycia w III kwartale 2013 r. Sprawozdanie MPGK Sp. z o.o. Lp. Kod odebranych odpadów komunalnych Rodzaj odebranych odpadów komunalnych Opakowania z papieru i tektury Opakowania z tworzyw sztucznych Opakowania ze szkła zmieszane odpady opakowaniowe Łączna masa odebranych odpadów komunalnych [Mg] Masa odpadów poddanych recyklingowi [Mg] Masa odpadów przygotowanych do ponownego użycia [Mg] 155,5 121,4 34,1 40,3 8,8 31,5 41,6 37,8 3,8 72,8-72,8 Tab Masa odpadów opakowaniowych odebranych, poddanych recyklingowi oraz przygotowanych do ponownego użycia w IV kwartale 2013 r. Sprawozdanie MPGK Sp. z o.o. Lp. Kod odebranych odpadów komunalnych Rodzaj odebranych odpadów komunalnych Opakowania z papieru i tektury Opakowania z tworzyw sztucznych Opakowania ze szkła zmieszane odpady opakowaniowe Łączna masa odebranych odpadów komunalnych [Mg] Masa odpadów poddanych recyklingowi [Mg] Masa odpadów przygotowanych do ponownego użycia [Mg] 117,8 99,3 18,5 41,2 1,5 39,7 38,7 21,2 17,5 204,5-204,5 Wszystkie odebrane odpady budowlane i rozbiórkowe zostały poddane recyklingowi, w związku, z czym osiągnięty poziom recyklingu odpadów wynosi 100%. Tab Masa odpadów budowlanych i rozbiórkowych odebranych, poddanych recyklingowi, przygotowanych do ponownego użycia oraz poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie w I kwartale 2013 r. Sprawozdanie MPGK Sp. z o.o. Lp. Kod odebranych odpadów Rodzaj odebranych odpadów komunalnych Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów Łączna masa odebranych odpadów [Mg] Masa odpadów poddanych recyklingowi [Mg] Masa odpadów przygotowanych do ponownego użycia [Mg] Masa odpadów poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie [Mg] 79,3 79,

133 Tab Masa odpadów budowlanych i rozbiórkowych odebranych, poddanych recyklingowi, przygotowanych do ponownego użycia oraz poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie w II kwartale 2013 r. Sprawozdanie MPGK Sp. z o.o. Lp. Kod odebranych Rodzaj odebranych odpadów Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów Łączna masa odebranych odpadów [Mg] Masa odpadów poddanych recyklingowi [Mg] Masa odpadów przygotowanych do ponownego użycia [Mg] Masa odpadów poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie [Mg] 194,0 194,0 - - Tab Masa odpadów budowlanych i rozbiórkowych odebranych, poddanych recyklingowi, przygotowanych do ponownego użycia oraz poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie w III kwartale 2013 r. Sprawozdanie MPGK Sp. z o.o. Lp. Kod odebranych Rodzaj odebranych odpadów Łączna masa odebranych odpadów [Mg] Masa odpadów poddanych recyklingowi [Mg] Masa odpadów przygotowanych do ponownego użycia [Mg] Masa odpadów poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie [Mg] Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w ,1 310, ,4 68,4 - - Tab Masa odpadów budowlanych i rozbiórkowych odebranych, poddanych recyklingowi, przygotowanych do ponownego użycia oraz poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie w IV kwartale 2013 r. Sprawozdanie MPGK Sp. z o.o. Lp. Kod odebranych Rodzaj odebranych odpadów Łączna masa odebranych odpadów [Mg] Masa odpadów poddanych recyklingowi [Mg] Masa odpadów przygotowanych do ponownego użycia [Mg] Masa odpadów poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie [Mg] Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w ,0 154, ,3 40,

134 3.6.2 Kwartalne sprawozdania dotyczące odpieranych odpadów komunalnych przez ŁHK Sp. z o.o. za I i II kwartał 2013 roku ŁHK Sp. z o.o. odbierała odpady komunalne z terenu miasta Zgorzelec do połowy 2013 roku. W I kwartale ŁHK Sp. z o.o. odebrała odpady komunalne od 308 właścicieli nieruchomości, natomiast w II kwartale od 301 właścicieli. ŁHK Sp. z o.o. w roku 2013 łącznie odebrała 313,4 Mg zmieszanych odpadów komunalnych i zostały one przekazane do Regionalnej Instalacji mechaniczo-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych w Lubaniu. Poniższa tabela przedstawia ilości odebranych odpadów w I i II kwartale. Tab Masa poszczególnych rodzajów odebranych odpadów komunalnych oraz sposób ich zagospodarowania sprawozdania ŁHK Sp. z o.o. Lp. Nazwa i adres instalacji, do której zostały przekazane odpady komunalne Kod odebranych odpadów komunalnych Rodzaj odebranych odpadów komunalnych Masa odebranych odpadów komunalnych [Mg] I kwartał II kwartał Sposób zagospodarowania odebranych odpadów komunalnych 1 RIPOK Lubań Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 164,5 148,9 R12 R15 Ilości odebranych odpadów opakowaniowych, odpadów poddanych recyklingowi, a także przygotowanych do ponownego użycia przedstawiono w poniższych tabelach. Tab Masa odpadów opakowaniowych odebranych, poddanych recyklingowi oraz przygotowanych do ponownego użycia w I kwartale 2013 r. Sprawozdanie ŁHK Sp. z o.o. Lp. Kod odebranych odpadów komunalnych Rodzaj odebranych odpadów komunalnych Opakowania z papieru i tektury Opakowania z tworzyw sztucznych Łączna masa odebranych odpadów komunalnych [Mg] Masa odpadów poddanych recyklingowi [Mg] Masa odpadów przygotowanych do ponownego użycia [Mg] 5,0 5,0-0,6 0,6 - Tab Masa odpadów opakowaniowych odebranych, poddanych recyklingowi oraz przygotowanych do ponownego użycia w II kwartale 2013 r. Sprawozdanie ŁHK Sp. z o.o. Lp. Kod odebranych odpadów komunalnych Rodzaj odebranych odpadów komunalnych Opakowania z papieru i tektury Opakowania z tworzyw sztucznych Łączna masa odebranych odpadów komunalnych [Mg] Masa odpadów poddanych recyklingowi [Mg] Masa odpadów przygotowanych do ponownego użycia [Mg] 7,5 7,5-0,6 0,6-134

135 W I kwartale osiągnięto poziom recyklingu oraz przygotowania do ponownego użycia papieru i tektury oraz tworzyw sztucznych na poziomie 0,27%, natomiast w II kwartale 0,30%. Wszystkie odebrane odpady budowlane i rozbiórkowe zostały poddane odzyskowi metodami innymi niż recykling i ponowne użycie. W I kwartale osiągnięto poziom recyklingu, przygotowania do ponownego ućycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych na poziomie 0,49%, natomiast w II kwartale na poziomie 1%. Tab Masa odpadów budowlanych i rozbiórkowych odebranych, poddanych recyklingowi, przygotowanych do ponownego użycia oraz poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie w I kwartale 2013 r. Sprawozdanie ŁHK Sp. z o.o. Lp. Kod odebranych odpadów Rodzaj odebranych odpadów komunalnych Łączna masa odebranych odpadów [Mg] Masa odpadów poddanych recyklingowi [Mg] Masa odpadów przygotowanych do ponownego użycia [Mg] Masa odpadów poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie [Mg] Gruz ceglany 35, ,5 Tab Masa odpadów budowlanych i rozbiórkowych odebranych, poddanych recyklingowi, przygotowanych do ponownego użycia oraz poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie w II kwartale 2013 r. Sprawozdanie ŁHK Sp. z o.o. Lp. Kod odebranych odpadów Rodzaj odebranych odpadów komunalnych Łączna masa odebranych odpadów [Mg] Masa odpadów poddanych recyklingowi [Mg] Masa odpadów przygotowanych do ponownego użycia [Mg] Masa odpadów poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie [Mg] Gruz ceglany 82, , Sprawozdanie Burmistrza Miasta Zgorzelec z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi za 2013 rok Burmistrz (wójt lub prezydent miasta) jest obowiązany do sporządzania rocznego sprawozdania z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi. Sprawozdanie jest przekazywane Marszałkowi Województwa i Wojewódzkiemu Inspektorowi Ochrony Środowiska w terminie do 31 marca roku następującego po roku, którego dotyczy. W roku 2013 odpady komunalne z terenu Miasta Zgorzelec zostały odebrane od właścicieli. Według danych zamieszczonych w sprawozdaniu poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazanych do składowania w 2013 r. wyniósł 30,3%. 135

136 Osiągnięty poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia papieru, metali i tworzyw sztucznych - 29% a poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych wyniósł 100%. Informacje o ilości odebranych odpadów komunalnych, ich zagospodarowaniu przedstawiono w poniższych tabelach. Tab Informacje o masie poszczególnych rodzajów odebranych z obszaru Miasta Zgorzelec odpadów komunalnych oraz sposobie ich zagospodarowania za Sprawozdaniem Burmistrza za rok 2013 Nazwa i adres instalacji, do której zostały przekazane odpady komunalne Kod odebranych odpadów komunalnych Rodzaj odebranych odpadów komunalnych Masa odebranych odpadów komunalnych [Mg] Sposób zagospodarowania odebranych odpadów komunalnych Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 4 529,6 R15 Regionalna Instalacja mechanicznobiologicznego przetwarzania odpadów komunalnych ul. Bazaltowa Lubań Inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione w ,7 D Opakowania z tworzyw sztucznych 1,2 R Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 3 950,6 R15 Zastępcza instalacja mechanicznobiologicznego przetwarzania odpadów komunalnych Jędrzychowice Zgorzelec Inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione w Inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione w ,1 D ,5 R15 Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne Stojanów Pieńsk Gruz ceglany 117,5 R Odpady wielkogabarytowe 73,6 R15 Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych nr Odpady z oczyszczania ulic i placów 482,3 D5 Jędrzychowice Zgorzelec Inne odpady nieulegające biodegradacji 423,8 D Zmieszane odpady z betonu, gruzu 108,7 R14 136

137 Nazwa i adres instalacji, do której zostały przekazane odpady komunalne Kod odebranych odpadów komunalnych Rodzaj odebranych odpadów komunalnych Masa odebranych odpadów komunalnych [Mg] Sposób zagospodarowania odebranych odpadów komunalnych ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w Odpady z betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów 737,4 R Opakowania ze szkła 96,5 R Zmieszane odpady opakowaniowe Opakowania z tworzyw sztucznych 277,3 R3 114,5 R3 Tab Masa odebranych odpadów o kodzie odebranych z obszaru Miasta Zgorzelec (Mg) za Sprawozdaniem Burmistrza za rok 2013 Masa odebranych odpadów o kodzie [Mg] Masa odpadów o kodzie poddanych składowaniu [Mg] Masa odpadów o kodzie poddanych innym niż składowanie procesom przetwarzania [Mg] Odebranych z obszarów miejskich 8 480, ,2 Odebranych z obszarów wiejskich Liczba punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, funkcjonujących na terenie gminy 0 Tab Masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w Mg) za Sprawozdaniem Burmistrza za rok 2013 Rodzaj odpadów zebranych selektywnie Ilość w Mg Łączna masa selektywnie odebranych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (Mg) 1 278,5 Tab Masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazanych w 2013 r. do Regionalnej instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów oraz do zastępczej instalacji mechanicznobiologicznego przetwarzania odpadów w Jędrzychowicach za Sprawozdaniem Burmistrza za rok 2013 Nazwa i adres instalacji, do której przekazano odpady komunalne ulegające biodegradacji Kod odebranych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji Rodzaj odebranych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji Masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji nieprzekazanych do składowania na składowiska odpadów [Mg] Sposób zagospodarowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji nieprzekazanych do składowania na składowiska odpadów 137

138 Nazwa i adres instalacji, do której przekazano odpady komunalne ulegające biodegradacji Kod odebranych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji Rodzaj odebranych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji Masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji nieprzekazanych do składowania na składowiska odpadów [Mg] Sposób zagospodarowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji nieprzekazanych do składowania na składowiska odpadów Regionalna Instalacja mechanicznobiologicznego przetwarzania odpadów komunalnych ul. Bazaltowa Lubań Odpady ulegające biodegradacji Opakowania z papieru i tektury Opakowania z papieru i tektury 375,4 273,3 Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie odpadów Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie odpadów 12,5 Recykling materiałowy Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych nr 2 w Jędrzychowicach Zgorzelec Odpady kuchenne ulegające biodegradacji Odpady ulegające biodegradacji Opakowania z papieru i tektury 346,2 28,4 242,7 Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie odpadów Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie odpadów Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie odpadów Tab Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła odebranych z obszaru Miasta Zgorzelec za Sprawozdaniem Burmistrza za rok 2013 Kod odebranych odpadów komunalnych Rodzaj odebranych odpadów komunalnych Łączna masa odebranych odpadów komunalnych [Mg] Masa odpadów poddanych recyklingowi [Mg] Masa odpadów przygotowanych do ponownego użycia [Mg] Opakowania z papieru i tektury Opakowania z tworzyw sztucznych Zmieszane odpady opakowaniowe 528,5 526,9 41,0 115,7 47,4 71,2 277,3 0,0 277, Opakowania ze szkła 96,5 77,1 21,3 Tab Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niż niebezpieczne, odpadów budowlanych i rozbiórkowych odebranych z obszaru Miasta Zgorzelec w 2013 r. za Sprawozdaniem Burmistrza za rok 2013 Kod odebranych odpadów Rodzaj odebranych odpadów Łączna masa odebranych odpadów [Mg] Masa odpadów poddanych recyklingowi [Mg] Masa odpadów przygotowanych do ponownego użycia [Mg] Masa odpadów poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie [Mg] 138

139 Kod odebranych odpadów Rodzaj odebranych odpadów Łączna masa odebranych odpadów [Mg] Masa odpadów poddanych recyklingowi [Mg] Masa odpadów przygotowanych do ponownego użycia [Mg] Masa odpadów poddanych odzyskowi innymi metodami niż recykling i ponowne użycie [Mg] Odpady z betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów 737,4 737,4 0,0 0, Gruz ceglany 117,5 0,0 0,0 117, Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w ,7 108,7 0,0 0,0 Tab Rodzaj i ilość nieczystości ciekłych odebranych z obszaru Miasta Zgorzelec w roku 2013 za Sprawozdaniem Burmistrza za rok 2013 Rodzaj odebranych z obszaru gminy nieczystości ciekłych Ilość odebranych z obszaru gminy nieczystości ciekłych [m 3 ] ścieki komunalne 133,2 Ścieki bytowe 286,7 Zagospodarowanie odpadów komunalnych wytworzonych na terenie miasta lub dowożonych do miasta Zgorzelec W poniższych podrozdziałach scharakteryzowano ilości zagospodarowanych odpadów komunalnych oraz osiągnięte poziomy odzysku i recyklingu. Odpady komunalne były odebrane łącznie od właścicieli nieruchomości Niezbędna efektywność selektywnego zbierania odpadów Dla spełniania celów gospodarowania odpadami z selektywnego zbierania poniżej przedstawiono prognozy wymaganych skuteczności selektywnego zbierania oraz przetwarzania odpadów komunalnych. Na podstawie założonych w KPGO 2010 i utrzymanych w KPGO 2014 dwóch progów wzrostu poziomów selektywnego zbierania odpadów (10% w 2010 r. i 20% w 2018 r.), opracowano prognozę wzrostu tych poziomów w poszczególnych latach do roku 2020 i przedstawiono poniżej w tabeli. 139

140 Tab Planowana i osiągnięta wymagana skuteczność selektywnego zbierania odpadów, % masy wytworzonych odpadów komunalnych Planowana Osiągnięta Rok Skuteczność selektywnego zbierania [%] Ilość zebranych selektywnie odpadów [Mg] Skuteczność selektywnego zbierania [%] Ilość zebranych selektywnie odpadów [Mg] , , , , , , , , , , , ,55 Zakładana efektywność w stosunku do prognoz została osiągnięta i przekroczona w roku 2010 i 2011 natomiast w roku 2012 i 2013 nie został osiągnięta w stosunku do prognoz wytwarzanych odpadów. Jednak efektywność selektywnej zbiórki w stosunku co ilości zebranych a nie wytworzonych odpadów komunalnych na terenie gminy wynosiła w roku 2013 aż 15,45% Odzysk i unieszkodliwianie (poza składowaniem) odpadów komunalnych ulegających biodegradacji Biorąc pod uwagę wymagania określone w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami (na podstawie art. 5 Dyrektywy Rady 1999/31/EC) należy przyjąć, że ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania powinny wynosić: w 2013 r. - 50% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 r., w 2015 r. - 44% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 r., w 2020 r. - 35% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 r. Proponowane poziomy ograniczania składowania odpadów ulegających biodegradacji w latach dla wypełnienia wymagań przedstawiono w poniższej tabeli. Jedynie wartości dla lat 2013 oraz 2020 mają charakter wymagań prawnych, wartości dla pozostałych lat stanowią jedynie pewne wytyczne - punkty kontrolne dla oceny postępów w ograniczaniu składowania odpadów ulegających biodegradacji, zwłaszcza istotne dla przedziału lat Przyjęto za KPGO 2014, że w 1995 r. wytwarzano 155 kg odpadów ulegających biodegradacji na mieszkańca terenów miejskich i 47 kg na mieszkańca terenów wiejskich. Na podstawie powyższych założeń określono minimalne ilości odpadów ulegających biodegradacji unieszkodliwionych w inny sposób niż składowanie. 140

141 Tab Maksymalna i osiągnięta ilość odpadów ulegających biodegradacji w odpadach przeznaczonych do unieszkodliwiania poprzez składowanie [Mg] wg. WPGO 2012 Rok Wymagana minimalna ilość odpadów ulegających biodegradacji unieszkodliwionych w inny sposób niż składowanie [Mg] Osiągnięta ilość odpadów ulegających biodegradacji unieszkodliwionych w inny sposób niż składowanie [Mg] ,2 Z powyższych tabel wynika, że zakładane w WPGO 2012 poziomy odzysku zostały osiągnięte. Selektywne zbieranie odpadów ulegających biodegradacji jest jednym z zasadniczych działań służących redukcji składowania tych odpadów, dla osiągnięcia celów ilościowych na lata 2013 i Przyjęto, że selektywnie zbieranymi frakcjami odpadów biologicznie rozkładalnych będą przynajmniej: odpady ogrodowe i kuchenne roślinne, odpady z terenów zielonych oraz papier i tektura. Założono, że z terenów zielonych zbierać się będzie selektywnie w celu poddania kompostowaniu do 80% masy odpadów wytwarzanych. Przyjęto także, że skuteczność selektywnego zbierania i przydomowego kompostowania odpadów ogrodowych i kuchennych roślinnych wzrośnie do 10% w roku 2010 i 20% w roku 2016 (w stosunku do masy tych odpadów wytwarzanych). Tab Założone procentowe poziomy selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji, % masy odpadów wytworzonych oraz osiągnięte efekty w latach Planowane Osiągnięte Rok Odpady ogrodowe [%] Odpady z terenów zielonych [%] Papier i tektura [%] Odpady ogrodowe [%] Odpady z terenów zielonych [%] Papier i tektura [%] ,0 80,0 4,7 b.d. b.d. 11, ,0 80,0 6,4 b.d. b.d. 11, ,7 80,0 8,1 b.d. b.d. 15, ,3 80,0 9,8 b.d. b.d. 21,8 2013* 15,0 80,0 11,5 b.d. b.d. 18,16 W okresie sprawozdawczym osiągnięto progi selektywnej zbiórki opakowań papierowych i papieru nieopakowaniowego. Natomiast brak danych dotyczących efektywności zbiórki odpadów ogrodowych i odpadów zielonych. Przyjęte założenia pozwoliły na określenie ilości zbieranych selektywnie poszczególnych strumieni odpadów ulegających biodegradacji. Tab Założone minimalne ilościowe poziomy selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji oraz osiągnięte efekty w latach Rok Planowane Osiągnięte 141

142 Odpady ogrodowe [Mg] Odpady z terenów zielonych [Mg] Papier i tektura [Mg] Odpady ogrodowe [Mg] Odpady z terenów zielonych [Mg] Papier i tektura [Mg] ,6 177,6 136,0 b.d. b.d. 325, ,0 178,9 186,6 b.d. b.d. 349, ,2 178,2 235,3 b.d. b.d. 468, ,9 181,7 290,2 b.d. b.d. 352, * 47,6 183,1 343,2 b.d. b.d. 528,5 *na podstawie sprawozdań przekazanych przez podmioty odbierające odpady (MPGK Sp. z o.o. i ŁHK Sp. z o.o.) Odpady wielkogabarytowe Odpady wielkogabarytowe to odpady z gospodarstw domowych, które ze względu na duże rozmiary (nie mieszczą się do standardowych pojemników) wymagają odrębnego traktowania. Zakłada się następujący rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych: % wytwarzanych odpadów wielkogabarytowych, % wytwarzanych odpadów wielkogabarytowych. Tab Wymagana i osiągnięta ilość selektywnie zebranych odpadów wielkogabarytowych w roku 2011 i 2013 Rodzaj * 2013* Wymagana Osiągnięta Wymagana Osiągnięta Wymagana Osiągnięta Rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych za KPGO( Mg) 91,6 37,6 91,6 77, ,6 *na podstawie sprawozdań przekazanych przez podmioty odbierające odpady (MPGK Sp. z o.o. i ŁHK Sp. z o.o.) Wymóg rozwoju selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych został osiągnięty, w porównaniu z rokiem 2011 poziom selektywnej zbiórki wzrósł o 100% natomiast w stosunku do roku 2012 nieznacznie spadł (o ok 5%) Założone cele i zadania do osiągnięcia oraz przyjęty system gospodarki odpadami opakowaniowymi Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. nr. 63, poz. 639 ze zm.) wprowadza obowiązek zapewnienia odzysku, a w szczególności recyklingu, odpadów opakowaniowych i poużytkowych wprowadzanych na rynek przez przedsiębiorców. Rok 2014 jest rokiem, w którym Polska ma osiągnąć poziomy odzysku i recyklingu określone Dyrektywą Opakowaniową 94/62 z późniejszymi nowelizacjami. Z rozporządzenia MŚ z dnia 15 czerwca 2007 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U. 2007, nr 109, poz. 752) wynika, iż w 2014 roku będziemy musieli osiągnąć 50% poziom recyklingu w aluminium, i stali, a 60% poziom w papierze i szkle. W tworzywach ten poziom będzie wynosić 22,5% mimo że już w 2007 roku wynosi on 25%. Z tego powodu w 2008 roku poziom w tworzywach został obniżony do 16%. Z innej strony ustawodawca podjął decyzję o wprowadzeniu poziomu recyklingu na 142

143 opakowania z drewna (w tym palety). W okresie poziom ten jest niezmienny i wynosi 15%. Dla całego kraju ustalono: na rok 2012 docelowe poziomy: odzysku opakowań 57%, recyklingu opakowań 45%; na rok 2013 docelowe poziomy: odzysku opakowań 58,5%, recyklingu opakowań 50%. na rok 2014 r. docelowe poziomy: odzysku opakowań 60%, recyklingu opakowań 55%. Wymagania te wynikają z dyrektywy opakowaniowej UE oraz uzyskanego okresu przejściowego na jej wdrożenie w Polsce i nie dotyczą poszczególnych przedsiębiorców wprowadzających na rynek opakowania oraz inne produkty, takie jak: opony samochodowe, urządzenia chłodnicze, akumulatory i ogniwa, oleje smarowe, lampy wyładowcze, opony samochodowe. Dla przedsiębiorców tych nie ustalono wymaganego poziomu odzysku, a jedynie wymagany poziom recyklingu (wykorzystania materiałowego). Rozporządzenie Ministra Środowiska określiło poziomy recyklingu opakowań w poszczególnych latach aż do roku 2014 (Tab. 3-68). Dyrektywa opakowaniowa 2004/12/EC wyznacza kolejne wyższe cele do osiągnięcia w odniesieniu do odzysku, w tym recyklingu tych odpadów do roku Wynoszą one odpowiednio: dla całkowitej masy odpadów opakowaniowych min. 60% odzysku, w tym min. 55% oraz maks. 80% recyklingu, dla poszczególnych materiałów opakowaniowych określa się poziom recyklingu: 60% dla szkła oraz papieru/tektury, 50% dla metali, 22,5% dla tworzyw sztucznych oraz 15% dla drewna. Tab Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych wg Rozporządzenia MŚ z dnia 15 czerwca 2007 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U Nr 109, poz. 752 od uchylony) Rodzaj opakowania Lata, % recyklingu Tworzywa sztuczne ,5 22,5 143

144 Rodzaj opakowania Lata, % recyklingu Papier i tektura Szkło Metale aluminium Z blachy stalowej Dla krajów, które przystąpiły w 2004 roku do UE, dyrektywa proponuje okresy przejściowe, analogicznie jak dla obecnie obowiązującej dyrektywy opakowaniowej. Dla Polski proponuje się osiągnięcie wymienionych celów w 2014 roku. W roku 2012 zaczęło obowiązywać rozporządzanie precyzyjnie określające efektywność systemu zagospodarowania odpadów w latach od 2012 do 2020 dla papieru metalu, szkła i tworzyw sztucznych co zaprezentowano w poniższej tabeli. Tab Poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia papieru, metali i tworzyw sztucznych i szkła- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 Poz. 645) Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia (%) Rok Papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło Szacunkowe prognozy minimalnych poziomów odzysku dla gospodarki odpadami opakowaniowymi dla lat do roku 2016, przy założeniu, że w tym roku będą obowiązywały dla Polski w/w wyższe poziomy odzysku i recyklingu zawiera poniższa tabela. Uwzględniono w niej także recykling opakowań wielomateriałowych na poziomie 25%, pomimo, że nie jest wymagany. Taki poziom był założony do osiągnięcia w 2007 roku. Tab Zakładane minimalne ilości oraz efekt selektywnie zbieranych odpadów opakowaniowych dla 2013 roku (na podstawie KPGO 2014 oraz dyrektywy opakowaniowej 2004/12/EC) uraz Rozporządzenia z dnia 29 maja 2012 w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 Poz. 645) Opakowania z tworzyw sztucznych Opakowania z aluminium Wymagany recykling, % Wymagana masa odpadów do recyklingu, Mg/rok Wytworzone - szacunek Osiągnięty recykling % Osiągnięta masa odpadów do recyklingu, Mg/rok 21,5% ,1 114,5 49 % Opakowania ze stali 46% Opakowania z papieru i tektury 58% ,8 516,0 Opakowania ze szkła 55% ,4 96,5 Opakowania wielomateriałowe 25% Papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło 12% ,6%

145 Ryc. 3-8 Zakładane minimalne ilości oraz efekt selektywnie zbieranych odpadów opakowaniowych dla roku 2013 Osiągnięty poziom odzysku i recyklingu na podstawie sprawozdań podmiotu odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości. Poniżej przedstawiono tabelarycznie oraz na wykresie tendencje zmian ilościowych w selektywnej zbiórce papieru i tektury, szkła i plastiku w latach 2008 do Tab Selektywna zbiórka papieru, szkła i tworzyw sztucznych w latach 2008 do 2013 Lata/Mg Rodzaj papier i tektura 378,98 325, ,3 426, szkło 71,33 52,8 36,4 88,6 82,01 95,5 tworzywa sztuczne 20,67 23,8 39,2 67,01 56,01 114,5 145

146 Ryc. 3-9 Selektywna zbiórka papieru, szkła i tworzyw sztucznych w latach 2008 do 2013 Podmioty odbierające odpady komunalne zobligowane są do przekazywania kwartalnych sprawozdań zgodnie ze wzorem zamieszczonym w Rozporządzeniu Ministra Środowiska. MPGK przekazało sprawozdania za dobiór odpadów komunalnych za cztery kwartały, natomiast ŁHK przekazała sprawozdania za dwa kwartały (odbierała odpady z terenu miasta Zgorzelec do lipca 2013 r.). Poniżej zgodnie z przekazanymi danymi przedstawiono osiągnięte poziomy recyklingu oraz przygotowania do ponownego użycia. Tab Osiągnięte poziomy odzysku i recyklingu poszczególnych rodzajów odpadów sprawozdania kwartalne MPGK Sp. z o.o. Lp. Rodzaj odpadów Osiągnięty poziom [%] I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał Razem 1 Odpady ulegające biodegradacji 4,33 9,93 8,55 b.d. b.d. 2 Odpady komunalne: papier, metale, tworzywa sztuczne i szkła 7,28 39, , Odpady budowlane i rozbiórkowe Tab Osiągnięte poziomy odzysku i recyklingu poszczególnych rodzajów odpadów sprawozdania kwartalne ŁHK Sp. z o.o. Lp. Rodzaj odpadów Osiągnięty poziom [%] I kwartał II kwartał 1 Odpady komunalne: papier, metale, tworzywa sztuczne i szkła - 0,27 2 Odpady budowlane i rozbiórkowe - 0,49 146

147 3.7 Ewidencja miejsc przeznaczonych pod inwestycje związane z gospodarką odpadami Plan zagospodarowania przestrzennego miasta oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta nie przewidują terenów pod budowę instalacji lub urządzeń unieszkodliwiania oraz zagospodarowania odpadów (w tym składowisk odpadów). 3.8 Instalacje zagospodarowania odpadów na terenie miasta Zgorzelec oraz instalacje, na których zagospodarowywane są odpady powstające na terenie miasta Na terenie miasta nie funkcjonują instalacje odzysku. Miasto jest jednak właścicielem instalacji przetwarzania i unieszkodliwiania odpadów zlokalizowanej w Jędrzychowicach (gm. Zgorzelec) Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych i Stabilizacji Osadów Ściekowych w Jędrzychowicach W Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych i Stabilizacji Osadów Ściekowych, zastosowanym procesem unieszkodliwiania odpadów jest wspólna fermentacja osadów ściekowych i bioodpadów, zaś jego częściami składowymi: jest odzysk odpadów nadających się do gospodarczego wykorzystania i ich dystrybucja, selektywna zbiórki bioodpadów w systemie 2-pojemnikowym w dzielnicach o zabudowie jednorodzinnej i niskiej, wielorodzinnej oraz zapewnienie bezpiecznego składowania na składowisku odpadów, które nie nadają się do wykorzystania. System stanowi strukturę dynamiczną, która może być łatwo rozbudowana do funkcji systemu regionalnego. Odpady zmieszane poddawane są ręcznemu wydzieleniu frakcji do odzysku, a następnie kierowane są do sita bębnowego w celu wydzielenia biofrakcji. Wydzielona biomasa kierowana jest wraz z osadami ściekowymi (w stosunku 3:1) do komory fermentacyjnej Technologia unieszkodliwiania odpadów Dowóz odpadów Dowóz odpadów komunalnych z obszaru objętego zorganizowaną zbiórką i wywozem odbywa się przy użyciu taboru kołowego. Odpady dowożone są na teren zakładu istniejącą drogą dojazdową. Samochody po wjechaniu na teren obiektu są kontrolowane przez pracownika znajdującego się na portierni. Kontrola polega na identyfikacji przywiezionych odpadów i ich stanu. Samochody wypełnione odpadami są ważone na wadze samochodowej zainstalowanej w drodze. Samochody po skontrolowaniu, zależnie od rodzaju przywiezionych odpadów, są kierowane na plac magazynowy gruntu mineralnego, w pobliże wiaty na surowce wtórne, zasiek na odpady lub do zasobni na odpady komunalne. Samochody przywożące odpady komunalne i do nich kompatybilne zrzucają ładunek bezpośrednio na dno boksu zasobni wskazanej przez pracownika zakładu. Rozładunek 147

148 i załadunek boksów zasobni odbywa się naprzemiennie co pozawala na zminimalizowanie przestoi i ryzyko kolizji. Istnieje możliwość skierowania całej masy dowożonych w pewnym okresie odpadów komunalnych, bezpośrednio do składowania w uszczelnionej misie kwatery odpadów. Należy z niej korzystać tylko w przypadku powstania awarii linii technologicznej segregacji odpadów i przygotowania zawiesiny biofrakcji. W przypadku przestojów nie przekraczających jednej doby, odpady należy magazynować w zasobni. Linia segregacji Wstępna segregacja odpadów komunalnych wykonywana jest przez pracowników zakładu na podstawie analizy wizualnej składu odpadów zrzuconych do zasobni. Instalację mechanicznej segregacji odpadów komunalnych zlokalizowano pod wiatą technologiczną przylegającą do hali technologicznej. Załadunek odpadów, do zasobni sita bębnowego zintegrowanego z rozrywarką, odbywa się przy pomocy ładowarki kołowej. Rozdrabnianie powoduje zniszczenie worków, toreb, pudeł i innych opakowań, w których mogą zostać przywiezione odpady. Zabieg ten jest konieczny, gdyż odpady komunalne zostałyby wydzielone przez sito bębnowe jako tzw. frakcja gruba (średnica zastępcza Dz >70 mm), nie nadająca się do dalszej przeróbki. Frakcja gruba zrzucana jest do ustawionego w pobliżu urządzenia prasokontenera wielkogabarytowego o pojemności ok. 15,0 m3. Zawartość prasokontenera po napełnieniu jest sygnalizowana pracownikowi obsługi i wywożona po uprzednim zważeniu na składowisko odpadów znajdujące się na terenie zakładu. Biofrakcja zrzucana jest do leja zasypowego przenośnika taśmowego, nieckowego, transportującego odpady do hali technologicznej. W celu wyeliminowania z biofrakcji złomu, wykonano dwustopniową separację części żelaznych. Pierwszy stopień umożliwia usuwanie części żelaznych poprzez zainstalowanie nad taśmociągiem separatora magnetycznego. Wydzielony złom jest przenoszony poza światło przenośnika i zrzucany do pojemnika na odpady. Drugi stopień separacji realizowany jest za pomocą przenośnika taśmowego, wyposażonego w rolkę magnetyczną umożliwiającą usunięcie części żelaznych w czasie transportu ogólnej masy odpadów. Oddzielone części żelazne kierowane są do pojemnika na odpady. Odpady, z których wydzielony został złom za pomocą przenośnika taśmowego podawane są do młyna młotkowego w celu ich rozdrobnienia. Rozdrabniarka pozwala uzyskać masę odpadów o średnicy zastępczej Dz < 50 mm oraz wydzielenie ze strumienia odpadów, elementów trudnorozdrabnialnych. Przygotowanie zawiesiny biofrakcji Biofrakcja zrzucana jest na dno magazynu biofrakcji w hali technologicznej. Bioodpady (wydzielone ze strumienia odpadów komunalnych oraz zbierane selektywnie) transportowane są przez ładowarkę kołową do zasobni biofrakcji, która równomiernie dozuje biofrakcję do dalszych elementów instalacji. Biofrakcja zrzucana jest z zasobni do leja zasypowego. Przenośnik wznoszący podaje odpady na przenośnik dozujący odpady do jednej z komór suspensora. Wsad do suspensora stanowi oprócz biofrakcji woda technologiczna, magazynowana w podposadzkowym zbiorniku żelbetowym. Woda technologiczna tłoczona jest do suspensora przez układ 2 pomp wirowych. Wodę technologiczną stanowią odcieki z misy składowiska balastu oraz bezpośrednio woda z sieci wodociągowej. Rozdrabnianie, rozwłóknianie i mieszanie wsadu jest realizowane przy pomocy specjalnego mieszadła szybkoobrotowego. Czas przygotowania zawiesiny 148

149 w każdym cyklu wynosi około 15 minut. Czas trwania całego cyklu, na który składają się operacje takie jak: załadunek biofrakcji, załadunek wody technologicznej, mieszanie i opróżnianie zbiornika wynosi około 1 godziny. Opróżnianie suspensora realizowane jest grawitacyjnie. Przygotowana zawiesina przetłaczana jest do zintegrowanej instalacji separacji zanieczyszczeń, w której następuje oddzielenie frakcji lekkiej. Frakcja lekka jest usuwana do pojemnika na odpady. Frakcja ciężka (piasek, kamienie i inne ciała stałe) oddzielana jest w zbiorniku suspensora na drodze sedymentacji. Po odprowadzeniu zawiesiny, oddzielona frakcja ciężka zgromadzona w leju suspensoria, po otwarciu śluzy zrzucana jest na taśmociąg, którą transportuje do pojemnika na odpady znajdującego się poza halą. Oczyszczona zawiesina biofrakcji jest grawitacyjnie zrzucana do podposadzkowego zbiornika magazynowego. Zawiesina jest odpompowywana ze zbiornika przy pomocy wozu asenizacyjnego i przewożona do fermentacji wraz z osadami ściekowymi na Zakładzie nr 1. Oczyszczanie powietrza W czasie trwania procesów przygotowania zawiesiny biofrakcji powstają w hali technologicznej odory. W celu ich eliminowania, zainstalowano system oczyszczania powietrza ujmowanego przez wentylacje wywiewną. Powietrze jest przeprowadzane przez nawilżacz, następnie powietrze jest przetłaczane do zlokalizowanego w pobliżu hali zespołu biofiltrów. System ten zapewnia dezodoryzację powietrza usuwanego z hali i tym samym zmniejszenie uciążliwości obiektu na środowisko Przyjmowane odpady do odzysku i unieszkodliwienia Wykaz odpadów z podziałem na poszczególne rodzaje, przyjętych do Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych NR-2 w Jędrzychowicach z terenu miasta Zgorzelec w latach zaprezentowano w tabelach zamieszczonych poniżej. Tab Wykaz odpadów przyjętych do instalacji w Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych NR-2 w Jędrzychowicach, pochodzących z terenu miasta Zgorzelec w 2012 r. - na podstawie danych przekazanych przez zarządzającego składowiskiem w Jędrzychowicach Kod odpadu Rodzaj odpadu Masa przyjętych odpadów [Mg] Zastosowany proces Opakowania z papieru i tektury 352, Opakowania z tworzyw sztucznych 38, Opakowania ze szkła 82, Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów 816,90 R Odpady ulegające biodegradacji 20,44 R Inne odpady nieulegające biodegradacji 483,80 D Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 8171,32 R Odpady z czyszczenia ulic i placów 536,94 D Odpady ze studzienek kanalizacyjnych 61,42 D Odpady wielkogabarytowe 77,96 R15 W roku 2012 na terenie Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych NR-2 w Jędrzychowicach w wyniku procesu technologicznego powstały odpady o kodzie , które trafiły na składowisko odpadów: (frakcja >70 mm) 3 058,05 Mg, 149

150 (frakcja <70 mm) 5 470,38 Mg. Tab Wykaz odpadów przyjętych do instalacji w Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych NR-2 w Jędrzychowicach, pochodzących z terenu miasta Zgorzelec w 2013 r. - na podstawie danych przekazanych przez zarządzającego składowiskiem w Jędrzychowicach Kod odpadu Rodzaj odpadu Masa przyjętych odpadów [Mg] Zastosowany proces Opakowania z papieru i tektury 516, Opakowania z tworzyw sztucznych 114, Opakowania ze szkła 96, Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia inne niż wymienione w ,80 R14 81,54 R Odpady ulegające biodegradacji 28,4 R Inne odpady nieulegające biodegradacji 423,76 D Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne 3950,60 R Odpady z czyszczenia ulic i placów 458,60 D Odpady ze studzienek kanalizacyjnych 2,32 D Odpady wielkogabarytowe 73,54 R15 W roku 2013 na terenie Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych NR-2 w Jędrzychowicach w wyniku procesu technologicznego powstały odpady o kodzie , które trafiły na składowisko: (frakcja >70 mm) 1 706,44 Mg, (frakcja <70 mm) 3 165,52 Mg. Tab Opady, które powstały na terenie Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych NR-2 w Jędrzychowicach w latach w wyniku procesu technologicznego na podstawie danych przekazanych przez zarządzającego składowiskiem w Jędrzychowicach Lp. Kod Rodzaj odpadu Ilość [Mg] Sposób zagospodarowania (stosowany proces wg ustawy o odpadach) Zużyte opony 5,0 5,0 1, Papier i tektura 32, Metale żelazne 25,0 3,62 26, Metale nieżelazne - 0,40 0, Minerały (np. piasek, kamienie) 1 244,88 787,88 - R14 Inne odpady z mechanicznej 4 461, , ,52 R15 obróbki odpadów (<70 mm) Inne odpady z mechanicznej 2 854, , ,44 D5 obróbki odpadów (>70 mm) 150

151 3.8.2 Kompostownia odpadów zielonych Budowę kompostowni odpadów zielonych obsługujących rejon miasta Zgorzelec i szerzej powiat zgorzelecki planowano już od wielu lat. Inwestycja ta została uwzględniona już w Planie Gospodarki Odpadami dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą na lata Ostatecznie została scharakteryzowana w Planie Gospodarki Odpadami dla miasta Zgorzelec aktualizacja na lata z perspektywą na lata Dokument ten został pozytywnie zaopiniowany zarówno przez Starostwo Powiatowe jak i Urząd Marszałkowski. Przed uchwaleniem planu przeprowadzona została strategiczna ocena oddziaływania na środowisko w ramach której przeprowadzono konsultacje społeczne oraz uzyskano pozytywne opinie Powiatowego Inspektora Sanitarnego oraz Regionalnego Dyrektora ochrony Środowiska. Ostatecznie Rada Miasta Zgorzelec uchwała NR 407/10 z dnia 9 września 2010 roku przyjęła do realizacji Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Zgorzelec Aktualizację na lata z perspektywą na lata Realizując założenia planu gospodarki samorząd podjął prace związane z przygotowaniem inwestycji. W roku 2009 wszczęto postępowanie w sprawie wydania decyzji środowiskowej. Planowane przedsięwzięcie zakwalifikowano zgodnie z ówcześnie obowiązującym rozporządzaniem do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko - wymienione w 3 ust. 1 pkt 73 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz z późn. zm.). Uzyskano opinie: - Starosty Zgorzeleckiego w Zgorzelcu, w której organ ten sugerował odstąpienie od oceny oddziaływania na środowisko. - Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Zgorzelcu, w której organ ten sugerował przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko oraz uzyskano decyzję środowiskową na budowie kompostowni odpadów ulegających biodegradacji w Jędrzychowicach, gmina Zgorzelec. Biorąc pod uwagę w/w opinie, a także uwarunkowania, o których mowa w art. 63 ustawy organ prowadzący postępowania dnia r. wydał postanowienie o potrzebie przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko i ustaleniu zakresu raportu. Raport przez inwestora został dostarczony dnia r. Zgodnie z art. 79 ustawy OOŚ przed wydaniem decyzji przeprowadzono procedurę udziału społeczeństwa w której nie wniesiono żadnych uwag. Przed wydaniem decyli uzyskano: - uzgodnienie Starosty Zgorzeleckiego Nr 33 BS /5828/09 z dnia r. - opinię z Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Zgorzelcu Nr ZNS /MO/09 z dnia r. Ostatecznie w dniu uzyskano decyzję środowiskową na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie kompostowni odpadów ulegających biodegradacji w Jędrzychowicach, gmina Zgorzelec. 151

152 Na podstawie prawomocnej decyzji środowiskowej opracowano projekt budowlany oraz złożono do Starosty Zgorzeleckiego wniosek o wydanie decyzji pozwolenia na budowę wraz z wnioskiem o przeprowadzanie ponownej oceny oddziaływania na środowisko. Do wniosku dołączono raport oddziaływania na środowisko. Starosta Powiatu Zgorzeleckiego w ramach postępowania w sprawie wydania decyzji o pozwoleniu na budowę/decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego, planowanej w Jędrzychowicach kompostowni odpadów wraz z niezbędną infrastrukturą towarzyszącą, wszczął procedurę ponownej oceny oddziaływania na środowisko. Starosta wystąpił z wnioskiem do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu - o uzgodnienie warunków środowiskowych realizacji przedsięwzięcia w ponownej ocenie oddziaływania na środowisko. Na wniosek Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia Or znak; RDOŚ-02-WOOŚ P/2-l/10/ks, Dyrektor Wydziału Budownictwa i Środowiska Starostwa Powiatowego w Zgorzelcu, obwieszczeniem z dnia Or znak; IIBS.7351.Zgg-67/l021/10, podał do publicznej wiadomości informację o przystąpieniu Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu do przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Na wniosek Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska we Wrocławiu z dnia r znak; RDOŚ-02-WObŚ P/2/10/ks, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Zgorzelcu pozytywnie zaopiniował realizację przedsięwzięcia w postanowieniu z dnia znak; ZNS /MW/10. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska we Wrocławiu postanowieniem RDOŚ 02- WOOŚ-66132P/2/10/ka z dnia uzgodnił realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie kompostowni odpadów ulegających biodegradacji w Jędrzychowicach Starosta Zgorzelecki decyzją nr 231/10 z dnia 22 czerwca 2010r zatwierdził projekt budowlany i udzielił pozwolenia na budowę dla: MPGK Sp. z o.o., siedź. ul. Łużycka 3, Zgorzelec obejmujące: budowę kompostowni odpadów ulęgających biodegradacji w Jędrzychowicach, na działce nr 49/4, wraz z niezbędną infrastrukturą towarzysząca na działkach nr 49/4, 49/5, 49/6, 49/7 i 50 (Obr, Jędrzychowice, AM-1) gmina Zgorzelec. Pod koniec roku 2012 zakończono prace związane z budową kompostowni odpadów ulegających biodegradacji w Jędrzychowicach w ramach projektu pn. Budowa kompostowni odpadów ulegających biodegradacji i zakup wyposażenia niezbędnego do selektywnego zbierania odpadów w mieście Zgorzelec" w ramach w/w inwestycji powstała: Hala dojrzewania kompostu stanowiąca dwuprzestrzenną halę o konstrukcji stalowej, ze ścianami i pokryciem dachu wykonanymi z blachy trapezowej. Hala stanowi dwie nawy oddzielone od siebie ścianą żelbetową o wysokości 2,5 m, do każdej nawy prowadzą dwie umieszczone po przeciwległych stronach bramy o wymiarach 400x400cm, Parametry techniczne hali: Długość: 30,76 m: Szerokość: 23,46 m Wysokość ponad poziom terenu: 6,14 m Powierzchnia zabudowy: 719,11 m 2 Powierzchnia użytkowa: 645,56 m 2 Kubatura: 3636,75 m 3 Kompostownia polowa o powierzchni m uszczelniona folią PEHD gr. 0,2 mm w celu zapewnienia szczelności placu. 152

153 Cała powierzchnia ze względu na swoją funkcje została podzielona na 4 segmenty: hala wstępnego dojrzewania kompostu, pryzmy kompostowe, magazyn gotowego kompostu i plac i drogi manewrowe. Plac kompostowni o powierzchni m wraz z pryzmami znajdującymi się w hali dojrzewania kompostu 467m 2 dostosowano do wielkości przerabianej masy roślinnej w ilości około ton/rok. Wybudowana kompostownia ma na celu przetwarzanie selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów oraz wytwarzanie z nich produktu o właściwościach nawozowych lub środków wspomagających uprawę roślin, spełniającego wymagania określone w przepisach odrębnych. Moc przerobowa pozwala na przyjmowania i przetwarzania odpadów zielonych pochodzących z selektywnej zbiórki z obszaru zamieszkałego przez co najmniej mieszkańców. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Zgorzelcu decyzja nr J /2013 z dnia r udzielił Miejskiemu Przedsiębiorstwu Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. z siedzibą przy ul. Łużyckiej 3 w Zgorzelcu pozwolenia na użytkowanie kompostowni odpadów ulegających biodegradacji w Jędrzychowicach. Zgodnie z par 16 ust. 1 ustawy z lipca 2011 o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw w przypadku zakończenia budowy instalacji spełniającej wymagania dotyczące regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, dla której przed dniem wejścia w życie ustawy wydano decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach lub decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, instalację tę uwzględnia się w uchwale w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami lub dokonuje się zmiany w tej uchwale. Regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych w regionach gospodarki odpadami komunalnymi województwa dolnośląskiego RIPOK zostały uwzględnione w uchwale nr XXIV/617/12 która to uchwał została już ośmiokrotnie zmieniona Kompostownia odpadów zielonych została uwzględniona jako Regionalna Instalacja Przetwarzania Odpadów Komunalnych uchwałą nr XXXVII/1091/13 z dnia 23 maja 2013 r, która zmieniła uchwale nr XXIV/617/ Uwarunkowania związane z wykorzystaniem produktów odzysku Obowiązuje w Polsce ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U nr 147 poz. 1033, z późn. zm.) wprowadziła obowiązek uzyskania zezwolenia na wprowadzenie do obrotu nawozów organicznych, w tym kompostów. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 czerwca 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o nawozach i nawożeniu (Dz. U nr 119 poz. 765, z późn. zm.) nawozy organiczne i organiczno-mineralne dopuszczone do obrotu winny wykazywać się następującymi cechami: dopuszczalna zawartość zanieczyszczeń w nawozach organicznych i organicznomineralnych nie może przekraczać w przypadku: 1. chromu (Cr)-100 mg na kg suchej masy nawozu, 2. kadmu (Cd) 5 mg na kg suchej masy nawozu, 3. niklu (Ni) - 60 mg na kg suchej masy nawozu 153

154 4. rtęci (Hg) - 2 mg na kg suchej masy nawozu 5. ołów (Pb) 140 mg na kg suchej masy nawozu w wymienionych nawozach nie mogą występować: - żywe jaja pasożytów jelitowych Ascaris sp. Trichuris sp. Toxocara sp., - bakterie z rodzaju Salmonella;. liczba bakterii z rodziny Enterobacteriaceae, określona na podstawie liczby bakterii tlenowych powinna wynosić mniej niż 1000 jednostek tworzących kolonie (jtk) na gram nawozu - w przypadku nawozów o których nawozu organicznego i organiczno - mineralnego, wytworzonego z surowców będących odpadami lub ubocznymi produktami zwierzęcymi. minimalne wymagania jakościowe dla nawozów organicznych są następujące: 1) nawozy organiczne w postaci stałej powinny zawierać co najmniej 30% substancji organicznej w przeliczeniu na sucha masę; w przypadki deklarowania w nich azotu lub fosforu, lub potasu albo ich sumy zawartość poszczególnych składników nie może być mniejsza niż: - 0,08% (m/m) azotu całkowitego (N), - 0,05 % (m/m) fosforu w przeliczeniu na pięciotlenek fosforu (P205). - 0,12% (m/m) potasu w przeliczeniu na tlenek potasu (K20) Wytwarzany odpad niespełniający powyższych wymagań będzie odpadem zakwalifikowanym zgodnie z katalogiem odpadów jako kompost nieodpowiadający wymaganiom (nienadający się do wykorzystania) o kodzie Działania podejmowane przez Inwestora będą przede wszystkim służyć zapobieganiu negatywnego oddziaływania na środowisko powstającego kompostu. Podejmowane będą starania, aby zapewnić zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk wytworzonego odpadu. Przede wszystkim wyprodukowany kompost wykorzystywany będzie do rekultywacji pośredniej składowiska odpadów a także przyszłości do rekultywacji właściwej tworząc żyzną warstwę materiału pozwalającą zrekultywować składowisko w kierunku leśnym Tą części odpadów, którą nie uda się odzyskać na składowisku zostanie przekazana do odzysku podmiotom posiadającym stosowe zezwolenia i zaplecze techniczne pozwalające należycie zagospodarować przekazane odpady. Rozpatrywana jest również możliwość unieszkodliwiania odpadów poprzez składowanie. Wyprodukowany odpad w postaci kompostu będzie magazynowany na terenie Zakładu w wydzielonych miejscach zgodnych z określonymi w posiadanych dokumentach zatwierdzający stan formalno-prawny w zakresie wytwarzania odpadów. Magazynowanie będzie się odbywać w sposób selektywny nie pogarszający właściwości odpadów i nie powodujący utrudnień w ich dalszym przetwarzaniu. Sposób magazynowania odpadów będzie zabezpieczać teren przyległy przed zanieczyszczeniem. 154

155 3.9 Edukacja ekologiczna prowadzona na terenie miasta Skuteczna realizacja polityki ekologicznej państwa wymaga udziału w tym procesie wszystkich zainteresowanych podmiotów wywierających wpływ na sposób i intensywność korzystania ze środowiska, w tym również udziału obywateli. Podstawowe znaczenie dla szerokiego udziału społeczeństwa w realizowaniu celów ekologicznych ma edukacja ekologiczna i zapewnienie powszechnego dostępu do informacji o środowisku. Zgodnie z Narodowym Programem Edukacji Ekologicznej, znajomość ekologii oraz postawa proekologiczna kształtują pozytywny wizerunek człowieka, a samo uczestnictwo w edukacji ekologicznej, stanowi warunek rozwoju i awansu intelektualnego. Edukacja kształtuje świadomość ekologiczną społeczeństwa, co niewątpliwie stanowi istotny warunek realizacji szeregu planów oraz programów środowiskowych. Główne cele w zakresie edukacji ekologicznej to: wdrożenie zaleceń Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej z uwzględnieniem zmian zachodzących w procesie reformowania Państwa oraz integracji z Unią Europejską, stworzenie mechanizmów pozwalających sprostać wyzwaniom związanym z wdrażaniem idei i zasad rozwoju zrównoważonego, pozwalających kształtować świadomość ekologiczną w warunkach demokratyzacji życia społecznego i wzrastającej roli komunikacji społecznej, zwiększenie efektywności edukacji ekologicznej przez: promowanie najskuteczniejszych jej form i najważniejszych treści, wskazanie sposobów optymalnej alokacji środków finansowych, uporządkowanie przepływu informacji i usprawnienie procesu decyzyjnego związanego z edukacją ekologiczną Charakterystyka realizowanych planów i programów Działania podejmowane w mieście z ramienia Urzędu Miasta są zróżnicowane. Koncentrują się przede wszystkim na wspieraniu edukacji ekologicznej w szkołach, organizowaniu akcji sprzątania świata, finansowaniu obchodów Dnia Ziemi. Uczniowie szkół opiekują się gminnymi pomnikami przyrody. Prowadzono działalność w zakres, której wchodziły: prelekcje z przezroczami, prelekcje w szkołach na terenie miasta, warsztaty dla nauczycieli, przygotowanie publikacji Ochrona przyrody w powiecie zgorzeleckim, 155

156 zakup sprzętu i wydawnictw, współpraca z organizacjami pozarządowymi (NGO). Miasto Zgorzelec przyjęło do realizacji następujące cele ekologiczne do 2016 r.: wykształcenie w społeczności lokalnej Miasta Zgorzelec nawyków tak zwanej kultury ekologicznej oraz poczucia odpowiedzialności za stan i ochronę środowiska w ramach rozwoju świadomości ekologicznej mieszkańców Dolnego Śląska, racjonalne wykorzystanie i rozwój bazy służącej powszechnej edukacji ekologicznej, rozwój systemu stałej współpracy międzysektorowej i dialogu społecznego, stałe podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa, zagwarantowanie szerokiego dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie, tworzenie płaszczyzny współpracy z pozarządowymi organizacjami ekologicznymi oraz wspieranie aktywności tych organizacji, wdrożenie Zintegrowanego Systemu Informatycznego dla Zrównoważonego Rozwoju Dolnego Śląska. Cele te są zgodne z założeniami Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej i Polityki Ekologicznej Państwa (PEP), która kładzie nacisk na włączanie i rozszerzanie współpracy, szczególnie instytucji publicznych z pozarządowymi organizacjami ekologicznymi, jak również włączenie organizacji pozarządowych, a tym samym społeczeństwa w procedury konsultowania ważnych dla środowiska przedsięwzięć i decyzji. Podnoszenie poziomu świadomości ekologicznej mieszkańców jest jednym z niezbędnych elementów, które będą mogły umożliwić sprawną i efektywną politykę ekologiczną. Od grudnia 2009 r. w Urzędzie Miasta Zgorzelec działa Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich (PIFE). Punkt udziela porad o możliwości pozyskania dofinansowania z Funduszy Europejskich w latach Został on uruchomiony w ramach projektu Urzędu Marszałkowskiego Utworzenie i prowadzenie dwunastu Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich w województwie dolnośląskim w ramach zadania pn. System Informacji o Funduszach Europejskich Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Zgorzelcu organizuje imprezy, festyny i pogadanki o tematyce przyrodniczej. Od roku 2013 Fundacja Centrum Wspierania Przedsiębiorczości w Zgorzelcu realizuje projekt pn. Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców w postępowaniu z odpadami w powiatach Görlitz i Zgorzelec. Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska Saksonia oraz środki budżetu miasta Zgorzelec. W roku 2013 zrealizowano min.: 1. Opracowanie ulotki informacyjnej skierowanej do ogółu społeczności, mającej na celu wypromowanie zagadnień związanych z prawidłową gospodarką odpadami, dotyczącej 156

157 segregacji czterech podstawowych strumieni odpadów (bioodpady, papier, tworzywa sztuczne, szkło). 2. Opracowanie ulotki informacyjnej skierowanej do ogółu społeczności, mającej na celu wypromowanie zagadnień związanych z prawidłową gospodarką odpadami, dotyczącej najczęściej spotykanych w gospodarstwach domowych rodzajów odpadów problematycznych, postępowania z tymi rodzajami odpadów. 3. Skład i druk dwóch ulotek informacyjnych 1000 szt. 4. Opracowanie: dwóch zestawów materiałów edukacyjnych dotyczących ekologii: dla dzieci w wieku przedszkolnym, dla dzieci ze szkół podstawowych. Materiały te stanowiły wsparcie dla wychowawców podczas zajęć prowadzonych z dziećmi i powinny stanowić zbiór metod, form, przykładów i środków dydaktycznych w zakresie edukacji ekologicznej odpowiednich dla danej grupy wiekowej, m.in. opracowanie zawiera: scenariusze zajęć teoretycznych i praktycznych. Zakres scenariusza zajęć teoretycznych przygotowany w taki sposób aby umożliwić przeprowadzenie godziny lekcyjnej (45 min.). Scenariusz praktyczny dostosowany do zajęć dwugodzinnych. 5. Zaprojektowanie, wykonanie pełnej grafiki strony (podstrony do serwisu ) 6. Opracowanie: materiałów edukacyjnych dotyczących prawidłowego postępowania z odpadami dla młodzieży szkół ponadpodstawowych (w wieku lat). Materiały te mają stanowić podstawę zajęć przeprowadzanych z młodzieżą i powinny zawierać zbiór metod, form, przykładów i środków dydaktycznych w zakresie edukacji ekologicznej odpowiednich dla danej grupy wiekowej. Opracowanie powinno zawierać: scenariusze zajęć teoretycznych i praktycznych. Zakres scenariusza zajęć teoretycznych powinien zostać przygotowany w taki sposób aby umożliwić przeprowadzenie godziny lekcyjnej (45 min.), natomiast zakres scenariusza praktycznego powinien być przygotowany w taki sposób, aby możliwe było przeprowadzenie zajęć dwugodzinnych. 7. Opracowanie informatora na temat sposobów ograniczania ilości odpadów wytwarzanych przez jednostkowego konsumenta. Informator zawiera m.in.: zasady ekozakupów, sposoby ograniczania ilości odpadów wytwarzanych przez jednostkowego konsumenta, informacje na temat ekoznaków umieszczanych na produktach. 8. Opracowanie informatora na temat sposobów ograniczania ilości odpadów wytwarzanych przez jednostkowego konsumenta. Format A5, nakład 400 szt. 157

158 9. Wykonanie zgniatarki do butelek PET o pojemności od 0,3 do 2,5 l. oraz aluminiowych puszek - ilość: 100 szt. 10. Komplet trzech toreb wielokrotnego użytku do segregacji: szkła (torba w kolorze zielonym), papieru (torba w kolorze niebieskim) i tworzyw sztucznych (torba w kolorze żółtym) z możliwością złączenia ich w jedną całość (1 komplet stanowią 3 torby) - ilość: 100 szt. (kompletów). 11. Długopis ekologiczny, drewno z certyfikatem FSC, ilość: 100 szt. 12. Opracowanie informatora na temat prawidłowego postępowania z odpadami a w szczególności drogi odpadów od momentu ich wytworzenia do chwili zagospodarowania. Informator zawierać m.in.: - zasady oraz schemat postępowania z odpadami, - plusy i minusy różnego postępowania z odpadami, - drogę odpadu od momentu wytworzenia do chwili zagospodarowania, - przykłady zagospodarowania odpadów. 13. Zamieszczenie materiału informacyjno promocyjnego dot. realizowanego projektu Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców w postępowaniu z odpadami w powiatach Görlitz i Zgorzelec w prasie lokalnej obejmującej swym zasięgiem co najmniej obszar powiatu zgorzeleckiego. 14. Zamieszczenie materiału informacyjno promocyjnego dot. realizowanego projektu Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców w postępowaniu z odpadami w powiatach Görlitz i Zgorzelec na ogólnodostępnym lokalnym portalu internetowym publikującym informacje na temat wydarzeń w powiecie zgorzeleckim. 15. Opracowanie merytoryczne i graficzne prezentacji multimedialnej w ramach realizacji projektu: Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców w postępowaniu z odpadami w powiatach Görlitz i Zgorzelec na temat: Prawidłowa gospodarka odpadami a środowisko naturalne. Prezentacja zawiera m.in. informacje na temat: powstawania odpadów (w podziale na odpady zmieszane i segregowane), zbierania odpadów (w podziale na odpady zmieszane i segregowane), zagospodarowania odpadów (w podziale na odpady zmieszane i segregowane), przetwarzania odpadów, efektów procesów recyklingu sprzedaż i dostawę ekologicznych materiałów edukacyjnych dla dzieci młodzieży w postaci: 158

159 16. Zestawy do samodzielnego wykonania i eksperymentowania w zakresie ekologii: pozyskania energii wiatrowej (elektrownia wiatrowa) szt. 5 pozyskania energii wodnej (elektrownia wodna) szt. 5 pozyskania energii słonecznej szt. 5 pozyskanie energii elektrycznej z surowców naturalnych (owoców, warzyw) szt. 5 ekologiczna oczyszczalnia wodna szt. 5 stacja meteorologiczna szt. 3 model pojazdu wprawianego w ruch za pomocą energii słonecznej szt Ekologiczne gry edukacyjnych : dla dzieci w wieku przedszkolnym szt. 5 dla uczniów szkół podstawowych szt Zestawy modeli demonstracyjnych mini laboratoriów w postaci: modelu demonstrującego działanie energii odnawialnych (wody, wiatru i słońca) szt. 1 modelu pojazdu napędzanego czystym wodorem gromadzonym w wodzie szt. 1 modelu energii czerpanej z wody (np. turbina wodna) szt. 1 interaktywny zestaw demonstracyjne o tematyce prawidłowej gospodarki odpadami szt. 1 interaktywny zestaw demonstracyjny dot. ekologicznego życia szt. 1 pojemnika z lupami do obserwowania procesów biodegradacji szt. 2 miernik poboru prądu (zużycia energii przez urządzenia) szt. 1 zestaw demonstracyjny: pobór i wykorzystanie energii słonecznej szt. 1 wielofunkcyjny zestaw doświadczalny umożliwiający wielokrotne badania m.in. wody i gleby szt Opracowanie: zestawu materiałów instruktażowych składających się z: instrukcji przygotowania i wdrożenia przydomowej oczyszczalni ścieków oraz instalacji pomp ciepła 159

160 instrukcji wykonania i wdrożenia przydomowego kompostownika instrukcja efektywnego wykonania i wdrożenia solarów i małej elektrowni wiatrowej. 20. Opracowanie graficzne skład i druk informatora na temat prawidłowego postępowania z odpadami od momentu ich wytworzenia do chwili zagospodarowania. Format A5, nakład 400 szt. 21. Opracowanie informatora na temat: Żyć ekologicznie jak dbać o środowisko naturalne, w ramach realizacji projektu: Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców w postępowaniu z odpadami w powiatach Görlitz i Zgorzelec Informator zawiera: Zasoby naturalne definicja, podział, rodzaje; Zasoby naturalne w Polsce rodzaje, charakterystyka, miejsca występowania; Wykorzystanie zasobów naturalnych w życiu codziennym; Sposoby na oszczędzanie zasobów naturalnych w życiu codziennym. 22. Opracowanie projektu graficznego pięciu rodzajów plakatów, ich wydruk Rodzaje plakatów: Plakat projektowy (20 szt.) Plakat dot. organizowanej w ramach projektu wystawy objazdowej (20 szt.) Plakat dot. konkursu fotograficznego (20 szt.) Plakat dot. konkursu plastycznego (20 szt.) Plakat dot. konkursu filmowego (20 szt.) 23. Wykonanie tabliczek informacyjno edukacyjnych: Zestaw składa się z 15 tabliczek (3 sztuki x 5 rodzajów) z następującymi napisami i nawiązującymi do nich obrazkiem. Dbaj o przyrodę zakręcaj wodę. Zgaś światło oszczędzaj prąd! Tu papierki, tam butelka wrzucaj śmieci do kubełka. Kartonik zgnieć będzie z niego mały śmieć. Gdy energię oszczędzamy o środowisko dbamy! 160

161 Na rok 2014 zaplanowane zostało: 1. Wykonanie projektu graficznego, przygotowanie nadruku, nadruk oraz dostawę przypinek (plakietek) do siedziby Zamawiającego. Rodzaj i parametry przypinek: kształt przypinki: okrągłe rodzaj zapięcia: na agrafkę (pinback) materiał: aluminium nadruk: pełny kolor zabezpieczony folią z połyskiem ilość: 100 szt. 2. Opracowanie informatora dotyczącego odpadów niebezpiecznych. Informator powinien zawierać m.in.: co to są odpady niebezpieczne definicja; kategorie i rodzaje odpadów niebezpiecznych (przykłady i ich charakterystyka); sposób postępowania z odpadami niebezpiecznymi (m.in. jak segregować odpady niebezpieczne, gdzie pozbyć się odpadów niebezpiecznych itp.); wykaz składników odpadów, które kwalifikują się jako odpady niebezpieczne; właściwości odpadów, które powodują, ze stają się one niebezpieczne. 3. Opracowanie informatora na temat: Dobre praktyki jednostek samorządowych w podnoszeniu świadomości ekologicznej, w ramach projektu: Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców w postępowaniu z odpadami w powiatach Görlitz i Zgorzelec Informator zawiera m.in.: Główne kierunki działań w zakresie edukacji ekologicznej w skali kraju i województwa. Ogólne zasady, formy i metody prowadzenia edukacji ekologicznej Dobre praktyki przykłady przedsięwzięć z zakresu podnoszenia świadomości ekologicznej (edukacji ekologicznej) przez jednostki samorządowe 4. Wykonanie usługi w postaci rozwieszania plakatów projektowych w okresie od kwietnia do czerwca 2014 r. na terenie objętym projektem dotyczących: konkursu fotograficznego ilość plakatów: 20 (10 w Zgorzelcu, 10 w Bogatyni) 161

162 konkursu filmowego ilość plakatów: 20 (10 w Zgorzelcu, 10 w Bogatyni) konkursu plastycznego ilość plakatów: 20 (po min. 3 w każdej gminie powiatu) wystawy objazdowej ilość plakatów 20 (po min. 3 w każdej gminie powiatu) projektu ilość plakatów 20 (po min. 3 w każdej gminie powiatu) 5. Opracowanie materiałów edukacyjnych skierowanych do dorosłych o tematyce ekologicznej. Materiał edukacyjny ma służyć samodzielnemu zapoznawaniu się osób dorosłych z tematyką prawidłowego korzystania z zasobów naturalnych oraz gospodarowania odpadami i powinien zawierać co najmniej: opis i wyjaśnienie znaczenia surowców naturalnych dla środowiska i w codziennym życiu. sposoby na oszczędzanie surowców naturalnych w gospodarstwie domowym (podczas codziennych czynności, funkcjonowania w gospodarstwie domowym: w domu jednorodzinnym i wielorodzinnym). obowiązki gospodarstw domowych wynikające z ustawy śmieciowej. segregacja czy to się opłaca?: wyjaśnienie celu i korzyści płynących z prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów. zasady segregacji odpadów powstających w gospodarstwie domowym (dot. powiatu Zgorzelec). kompostowanie: zasady, sposoby i zalety jak działa nowy system czy śmieci trafiają z powrotem do jednego kontenera? System logistyki odbioru odpadów. wyjaśnienie co dalej dzieje się z każdą z frakcji odpadów droga każdej frakcji odpadów od kontenera do nowego produktu. odpady niebezpieczne w gospodarstwie domowym ich rodzaje oraz prawidłowy sposób postępowania z nimi (najczęściej występujące w gospodarstwach domowych); wskazanie miejsc, w których można je oddać. odpady wielkogabarytowe: zasady postępowania, możliwość upcyklingu (przykłady); wskazanie miejsc w powiecie Zgorzelec, w których można je oddać, dane kontaktowe do tych miejsc. 6. Przygotowanie oraz emisja 3 krótkich spotów o tematyce ekologicznej w telewizji lokalnej działającej na terenie powiatu zgorzeleckiego. 7. Opracowanie graficzne skład i druk informatora na temat: Dobre praktyki jednostek samorządowych w podnoszeniu świadomości ekologiczne 162

163 8. Zamieszczenie materiału informacyjno promocyjnego dot. realizowanego projektu Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców w postępowaniu z odpadami w powiatach Görlitz i Zgorzelec w prasie lokalnej tygodniku, obejmującej swym zasięgiem obszar powiatu zgorzeleckiego. 9. Opracowanie informatora skierowanego do dzieci i młodzieży na temat prawidłowych zachowań pro ekologicznych w codziennym życiu. Zakres tematyczny informatora powinien obejmuje następujące zagadnienia: Jakie zasoby i dobra wykorzystujemy w codziennym życiu? Jakie zachowania życia codziennego mają wpływ na środowisko? W jaki sposób postępować by ograniczać negatywny wpływ naszych działań na środowisko? Ciekawostki dotyczące recyklingu podstawowych frakcji odpadów. Quiz sprawdzający w jakim stopniu oddziałujemy na środowisko poprzez swoje działania. 10. Opracowanie graficzne skład i druk informatora na temat odpadów niebezpiecznychnakład 400 szt. 11. Opracowanie ulotki informacyjnej skierowanej do społeczności powiatu zgorzeleckiego, mającej na celu wypromowanie zagadnień związanych z gospodarką odpadami na terenie Powiatu. Ulotka zawiera informacje nt.: definicja PSZOK u rodzaje odpadów, które można pozostawić w Punktach Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych rodzaje odpadów, które można pozostawić w Punktach Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych wykaz PSZOK ów w powiecie zgorzeleckim, zawierający przede wszystkim informacje nt.: lokalizacji oraz czasie i dni otwarcia punktów. 12. Zamieszczenie materiału informacyjno promocyjnego dot. realizowanego projektu Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców w postępowaniu z odpadami w powiatach Görlitz i Zgorzelec w prasie lokalnej obejmującej swym zasięgiem co najmniej obszar powiatu zgorzeleckiego. 13. Wykonanie i dostawę trzech modelowych kompostowników w ramach realizacji projektu: Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców w postępowaniu z odpadami w powiatach Görlitz i Zgorzelec o następujących parametrach: 163

164 Kompostownik nr 1: wymiary: min cm podstawa, wysokość min. 100 cm kształt stożka zamykany (klapa z zamkiem) wykonany z plastiku proekologicznego recyklowanego odporny na wszelkie warunki pogodowe regulowana wentylacja klapy u dołu kompostownika ułatwiające wyjmowanie kompostu instrukcja montażu i użytkowania Kompostownik nr 2: wymiary min. 100/100/100 cm kształt sześcian duża klapa do otworu wpustowego umożliwiająca łatwe napełnianie system wentylacji i ścianki termiczne montaż kompostownika bez narzędzi regulacja pokrywa, możliwość regulowania cyrkulacji powietrza klapy u dołu kompostownika ułatwiające wyjmowanie kompostu podstawa zabezpieczająca przed działaniem gryzoni nie zespolona na stałe z kompostownikiem instrukcja montażu i użytkowania Kompostownik nr 3: wymiary: cm, wysokość min. 70 cm kształt: skrzynia z otworami wentylującymi materiał: deski min. 2/11 cm (grubość/szerokość), drewno odporne na warunki atmosferyczne, mocno żywiczne, zabezpieczone impregnatem powłokotwórczym stabilna konstrukcja 164

165 z pokrywą łatwy w montażu składany (bez użycia śrub, wkrętów itp.) instrukcja montażu i użytkowania 14. Opracowanie merytoryczne i graficzne prezentacji multimedialnej dla najmłodszych dzieci w wieku szkolnym (6 10 lat) w ramach realizacji projektu: Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców w postępowaniu z odpadami w powiatach Görlitz i Zgorzelec dotyczącej segregacji odpadów. Prezentacja zawiera minimum informacje dotyczące: definicji pojęć: odpady, segregacja odpadów, recykling ; uświadomienia konieczności segregowania odpadów dla dobra przyrody; segregacji odpadów; przetwarzania odpadów (co możemy otrzymać z odpadów). 15. Opracowanie merytoryczne i graficzne prezentacji multimedialnej w ramach realizacji projektu: Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców w postępowaniu z odpadami w powiatach Görlitz i Zgorzelec na temat: Gospodarowanie odpadami komunalnymi na terenach wiejskich. Prezentacja zawiera m.in. informacje na temat: rodzaje odpadów na terenach wiejskich sposoby postępowania oraz zasady prawidłowej gospodarki odpadami na terenach wiejskich kwestie problematyczne związane z gospodarowaniem odpadami na terenach wiejskich informacje dotyczące kompostowania odpadów sposoby na zmniejszenie ilości odpadów ogólne zasady segregowania odpadów wykaz PSZOK-ów na terenie powiatu Zgorzelec. 16. Opracowanie graficzne druk oraz dostawę ekokalendarza na rok szkolny 2014/2015 w ramach realizacji projektu: Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców w postępowaniu z odpadami w powiatach Görlitz i Zgorzelec 17. Przeprowadzenie trzech szkoleń dla młodzieży na temat: Szkolenie I Formy ochrony przyrody w Polsce : 165

166 Prawne regulacje ochrony przyrody w Polsce. Motywy ochrony środowiska Formy ochrony przyrody w Polsce Zasada zrównoważonego rozwoju Rolnictwo ekologiczne. Szkolenie II Dobre rady na odpady czyli rzecz o recyklingu Pojęcie recyklingu. Cele i rola recyklingu. Surowce nadające się do przetworzenia. Przetwarzanie surowców. Zasada 3R. Czym jest upcykling? Szkolenie III Odnawialne źródła energii Energia słońca Energia Ziemi Energia wody Energia wiatru Energia biomasy 18. Opracowanie merytoryczne i graficzne prezentacji multimedialnej dla najmłodszych dzieci w wieku szkolnym (6 10 lat) w ramach realizacji projektu: Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców w postępowaniu z odpadami w powiatach Görlitz i Zgorzelec dotyczącej segregacji odpadów. Prezentacja powinna zawierać minimum informacje dotyczące: - definicji pojęć: odpady, segregacja odpadów, recykling ; - uświadomienia konieczności segregowania odpadów dla dobra przyrody; - segregacji odpadów; - przetwarzania odpadów (co możemy otrzymać z odpadów). 166

167 19. Realizacja dwóch min. pięciogodzinnych ekologicznych warsztatów plastycznych dla dwóch grup (każda z grup ok. 20 osób). Założenia warsztatów: korzystanie z materiałów recyklingowych, odpadów; wykorzystanie minimum dwóch różnych technik plastycznych (np. decoupage, wyklejanie, wycinanie, malowanie, rysowanie, rzeźbienie z wykorzystaniem różnych narzędzi), trwały efekt warsztatów ( produkt w postaci prac/pracy młodzieży), kreatywne i wizjonerskie podejście do tematu. 20. Opracowanie informatora dotyczącego odpadów niebezpiecznych. Informator powinien zawierać m.in.: co to są odpady niebezpieczne definicja; kategorie i rodzaje odpadów niebezpiecznych (przykłady i ich charakterystyka); sposób postępowania z odpadami niebezpiecznymi (m.in. jak segregować odpady niebezpieczne, gdzie pozbyć się odpadów niebezpiecznych itp.); wykaz składników odpadów, które kwalifikują się jako odpady niebezpieczne; właściwości odpadów, które powodują, ze stają się one niebezpieczne. 21. Opracowanie informatora na temat: Dobre praktyki jednostek samorządowych w podnoszeniu świadomości ekologicznej, w ramach projektu: Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców w postępowaniu z odpadami w powiatach Görlitz i Zgorzelec Informator zawierać m.in.: Główne kierunki działań w zakresie edukacji ekologicznej w skali kraju i województwa. Ogólne zasady, formy i metody prowadzenia edukacji ekologicznej. Dobre praktyki przykłady przedsięwzięć z zakresu podnoszenia świadomości ekologicznej (edukacji ekologicznej) przez jednostki samorządowe. 22. Przeprowadzenie dwóch szkoleń dla nauczycieli na temat: Szkolenie I Motywacja do inicjowania działań ekologicznych w szkole : Kto i jak może pomóc dzieciom rozwinąć się ekologicznie? Rola nauczyciela w szkole. 167

168 Czym jest motywacja? Co nami kieruje? W jaki sposób mobilizujemy się do działania? Cechy przywódcze pomocne w inicjowaniu i realizacji projektów ekologicznych. Kim jest lider? Czy każdy może być liderem? Kształtowanie liderów wśród dzieci i młodzieży poprzez organizowanie akcji ekologicznych. Szkolenie II Zarządzanie projektami ekologicznymi Ekologia. Co rozumiemy przez pojęcie ekologii? Co znaczy być ekologicznym? Zarządzanie projektem ekologicznym. Planowanie, promocja i realizacja projektu. Przykłady projektów ekologicznych jako źródło inspiracji. Zaplanowanie wspólnego projektu ekologicznego. Edukacja ekologiczna w szkolnym systemie kształcenia Jednym z najważniejszych problemów współczesnego świata jest bez wątpienia ochrona naturalnego środowiska. Człowiek, żyjący początkowo w symbiozie z przyrodą, wraz z rozwojem nauki i techniki zaczął ją przekształcać. Na szczęście zauważył, że postępująca degradacja przyrody z czasem spowoduje jego uśmiercenie i w końcu w drugiej połowie dwudziestego wieku podjął kompleksowe działania mające na celu ochronę środowiska. Podstawą tej działalności powinno być wychowanie ogółu społeczeństwa, ale wiadomo, że umiejętność właściwego współżycia ludzi z przyrodą należy "zaszczepiać" dzieciom od najmłodszych lat. Jeżeli będą doceniać walory przyrody, będą ją szanować, to również przekonają się o konieczności jej ochrony. Kształtowanie świadomości ekologicznej dzieci i młodzieży jest ważnym zadaniem realizowanym w tak zwanym formalnym systemie kształcenia obejmującym wychowanie przedszkolne, szkolnictwo podstawowe i ponadpodstawowe oraz szkolnictwo wyższe. Zadaniem nauczyciela w szeroko pojętej edukacji ekologicznej jest: kształtowanie u ucznia postawy odpowiedzialności za stan środowiska, zachęcanie ucznia do prowadzenia własnych obserwacji, badań i analizy środowiska, kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów zgodnie z posiadaną wiedzą, umożliwienie dzieciom i młodzieży podejmowania praktycznych działań na rzecz ochrony środowiska w ich otoczeniu, przekazanie młodzieży inicjatywy w zakresie działań proekologicznych. 168

169 3.9.2 Stopień osiągnięcia celów Większość z zaplanowanych działań z zakresu edukacji udało się zrealizować (zarówno na płaszczyźnie szkolnej, jak i pozaszkolnej). Zaprezentowano to w poniższych tabelach. Tab Szkolna edukacja ekologiczna Opis kierunku działań Zwiększenie udziału zagadnień związanych z ochrona i kształtowaniem środowiska w ramach szkolnych programów nauczania Aktywna edukacja ekologiczna młodzieży w formalnym systemie kształcenia Wspieranie działań edukacji szkolnej przez instytucje samorządowe i państwowe Powołanie przyszkolnych struktur realizacji celów związanych z ochroną środowiska (kluby przyrodników itp.) Stopień osiągnięcia celu Realizowane Realizowane Realizowane Nierealizowane Tab Pozaszkolna edukacja ekologiczna Opis kierunku działań Stopień osiągnięcia celu Cel - Rozwój świadomości ekologicznej mieszkańców Dolnego Śląska Informowanie mieszkańców miasta o stanie środowiska w mieście i działań podejmowanych na rzecz jego ochrony Współdziałanie władz miasta z mediami w zakresie prezentacji stanu środowiska i działań podejmowanych na rzecz jego ochrony Prowadzenie działań z zakresu edukacji ekologicznej na terenach cennych przyrodniczo Realizacja treści ekologicznych przez środki masowego przekazu, instytucje kultury i wypoczynku Wdrażanie Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych Współpraca władz lokalnych ze szkołami, przedstawicielami środowiska naukowego, zakładami pracy i pozarządowymi organizacjami w celu wykorzystanie różnorodnych form edukacji ekologicznej Działalność informacyjna w zakresie systemu obszarów chronionych Natura 2000 Budowa Zintegrowanego Systemu Informatycznego dla Zrównoważonego Rozwoju Dolnego Śląska Zwiększenie udziału zagadnień związanych z ochroną i kształtowaniem środowiska w ramach szkolnych programów nauczania Realizowane Realizowane b.d. Realizowane Nierealizowane Realizowane b.d. Nierealizowane Realizowane częściowo Przygotowanie gminnych i powiatowych programów edukacji ekologicznej Realizowane częściowo lub uzupełnienie o tę cześć Programów Ochrony Środowiska. Systematyczna aktualizacja tych programów Wspieranie finansowe działań służących podnoszeniu świadomości Realizowane ekologicznej mieszkańców realizowanych przez placówki oświatowe, kulturalne, organizacje pozarządowe i podmioty gospodarcze Włączanie placówek oświatowych, kulturalnych i organizacji pozarządowych Realizowane częściowo w regionalne, ogólnopolskie i międzynarodowe programy edukacyjne Stworzenie systemu zajęć terenowych prowadzonych w ramach edukacji Realizowane częściowo ekologicznej w szkolnictwie. Przygotowanie odpowiednich materiałów dydaktycznych, objęcie nauczycieli edukacją w terenie (doskonalenie nauczycieli) Zwiększenie udziału szkół międzynarodowymi programami z zakresu Nierealizowane edukacji Przygotowanie publikacji edukacyjnych propagujących zachowania Realizowane przyjazne środowisku i wiedzę o lokalnych i regionalnych walorach przyrodniczych Wspieranie długofalowych kampanii, programów i projektów edukacyjnych Realizowane skierowanych do mieszkańców, realizowanych na poziomie województwa Upowszechnianie informacji o stanie środowiska poprzez stworzenie łatwo Realizowane dostępnej informacji na poziomie lokalnym, regionalnym i wojewódzkim Organizacja na poziomie miasta Konkursu Małych Dotacji dla instytucji Nierealizowane oświatowych i organizacji pozarządowych Cel - Rozwój systemu stałej współpracy międzysektorowej i dialogu społecznego. 169

170 Opis kierunku działań Stopień osiągnięcia celu Konsultowanie społeczne strategii, planów, polityki i decyzji dotyczących Realizowane ochrony środowiska; powołanie instytucji mediatora społecznego. Cel - Racjonalne wykorzystanie i rozwój bazy służącej powszechnej edukacji ekologicznej Wspieranie zakupu sprzętu, pomocy i doposażenia placówek oraz Realizowane organizacji prowadzących edukację ekologiczną Wspieranie podnoszenia kwalifikacji edukatorów Upowszechnienie informacji wśród instytucji oświatowych organizacji pozarządowych i innych beneficjentów o zasadach korzystania z funduszy ochrony środowiska (gminnych, powiatowych, wojewódzkich, ogólnopolskich, unijnych) Organizacja i finansowanie terenowej infrastruktury edukacyjnej oraz lokalnych ośrodków edukacji ekologicznej na poziomie powiatów i gmin Prowadzenie działań z zakresu edukacji ekologicznej na terenach cennych przyrodniczo Realizowane Realizowane Realizowane b.d. Zgodnie z Prognozą oddziaływania na środowisko ustaleń projektu Programu oczyszczania Miasta Zgorzelec z azbestu i wyrobów zawierających azbest Aktualizacji na lata , wśród największych zagrożeń i problemów wynikających z rozwoju edukacji ekologicznej wyróżniono: niedostateczną ilość akcji informacyjnych i edukacyjnych, prowadzonych w mieście w zakresie ochrony środowiska, nieefektywną promocję walorów przyrodniczych, niewystarczające promowanie racjonalnego wykorzystania wody, energii i surowców, monotematyczność prowadzonych akcji edukacyjnych, niedostateczną informację w zakresie podstawowej wiedzy, dotyczącej właściwego stosowania środków ochrony roślin, niedostateczną informację w zakresie konieczności wycofania z użytkowania azbestu, małą ilość festynów łączonych z rekreacją i wypoczynkiem, zbyt małe wykorzystanie mediów, ulotek do popularyzacji wiedzy ekologicznej, zbyt małe zaangażowanie w sprawy edukacji ekologicznej organizacji pozarządowych w regionie, zbyt małe zaangażowanie w sprawy edukacji ekologicznej dorosłych grup społecznych, małą popularyzację wiedzy ekologicznej wśród rolników regionu. Do największych wyzwań w zakresie edukacji ekologicznej należy zaliczyć: wdrożenie zaleceń Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej, z uwzględnieniem zmian zachodzących w procesie reformowania Państwa oraz integracji z Unią Europejską, realizację celów Programu Edukacji Ekologicznej dla Dolnego Śląska, 170

171 stworzenie mechanizmów pozwalających sprostać wyzwaniom związanym z wdrażaniem idei i zasad rozwoju zrównoważonego, pozwalających kształtować świadomość ekologiczną w warunkach demokratyzacji życia społecznego i wzrastającej roli komunikacji społecznej, wdrożenie Zintegrowanego Systemu Informatycznego dla Zrównoważonego Rozwoju Dolnego Śląska, zwiększenie efektywności edukacji ekologicznej. 171

172 4 Identyfikacja podstawowych problemów w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie miasta Zgorzelec Ocena sytuacji Poddano ocenie stopień realizacji celów, jakie zostały przyjęte do realizacji w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami oraz w Analizie stanu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta Zgorzelec za rok 2013 w kontekście zobowiązań wynikających z Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Zgorzelec na lata z perspektywą na lata (Uchwała nr 155/2011 Rady Miasta Zgorzelec z dnia 29 grudnia 2011 roku). Zgodnie z zapisami art. 228 ustawy o odpadach (Dz.U. 2013, poz.21) gminne plany gospodarki odpadami przestały obowiązywać (Tracą moc uchwały dotyczące przyjęcia powiatowych i gminnych planów gospodarki odpadami po upływie 30 dni od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy tj. od dnia 22 lutego 2013 r.), nie oznacza to jednak iż zobowiązania jakie zostały przyjęte w tym dokumencie nie powinny być realizowane. Z tego tez względu odniesiono się do innych dokumentów studialnych i planistycznych opracowanych przez samorząd w postaci: Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku 2016; Planie Gospodarki Odpadami selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych i wielkogabarytowych dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku 2016; Programie selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec Programie selektywnej zbiórki, systemu odbioru i przetwarzania (rozdrabniania) odpadów z rozbiórki obiektów budowlanych dla miasta Zgorzelec. 4.1 Wytyczne Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2014 Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2014 został przyjęty przez Radę Ministrów uchwałą nr 217 w dniu 24 grudnia 2010 r., stanowi on aktualizację Krajowego Planu Gospodarki Odpadami W gospodarce odpadami komunalnymi, w tym ulegających biodegradacji przyjęto następujące cele: objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych wszystkich mieszkańców najpóźniej do 2015 r.; objęcie wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania odpadów najpóźniej do 2015 r.; 172

173 zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było składowanych: w 2013 roku więcej niż 50%; w 2020 roku więcej niż 35%; masy tych odpadów wytworzonych w 1995 roku; zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do max. 60% wytworzonych odpadów do końca 2014 r.; przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło z gospodarstw domowych i w miarę możliwości odpadów innego pochodzenia podobnych do odpadów z gospodarstw domowych minimum 50% masy do 2020 r.; zmniejszenie liczby składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, na których są składowane odpady komunalne, ze względu na zamykanie składowisk niespełniających wymagań. Zgodnie z KPGO 2014, podstawą gospodarki odpadami komunalnymi powinny stać się zakłady zagospodarowania odpadów (ZZO) obejmujące regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych, o przepustowości wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego minimum przez 150 tys. mieszkańców, spełniające w zakresie technicznym kryteria najlepszej dostępnej techniki (BAT), obsługujące poszczególne regiony gospodarki odpadami. ZZO muszą zapewniać co najmniej następujący zakres usług: mechaniczno-biologiczne lub termiczne przekształcanie zmieszanych odpadów komunalnych i pozostałości z sortowni; składowanie przetworzonych zmieszanych odpadów komunalnych; kompostowanie odpadów zielonych; sortowanie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych selektywnie (opcjonalnie); demontaż odpadów wielkogabarytowych (opcjonalnie); przetwarzanie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (opcjonalnie). Na przestrzeni kilku ostatnich lat obserwuje się ustabilizowanie ilości zbieranych odpadów komunalnych. Sytuacja ta może być efektem świadomie podejmowanych działań mających na celu zapobieganie powstawaniu odpadów. Należało do nich zwiększenie opłat za składowanie odpadów, co spowodowało podniesienie opłat za odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, a w konsekwencji bardziej proekologiczne zachowania konsumentów, które były wzmocnione przez edukację ekologiczną. Do momentu zakończenie prac nad niniejsza dokumentacją nie poddano do publicznej wiadomości ani nie poddano konsultacjom projekt aktualizacji Krajowego Planu Gospodarki Odpadami. 173

174 4.2 Wytyczne Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego Biorąc pod uwagę prognozowane zmiany w zakresie rozwiązań organizacyjnych i techniczno-technologicznych, jako cel nadrzędny oraz priorytety ekologiczne w gospodarce odpadami na poziomie województwa przyjęto: Stworzenie systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju i opartego na hierarchii sposobów postępowania z odpadami komunalnymi Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami, przyjmuje się następujące główne cele w zakresie gospodarki odpadami: Cel 1 - Utrzymanie poziomu prognozowanych ilości wytwarzanych odpadów, pomimo wzrostu gospodarczego kraju wyrażonego za pomocą PKB; Cel 2 - Zwiększenie udziału odzysku, w szczególności recyklingu w odniesieniu do szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak również odzysku energii z odpadów zgodnego z wymogami ochrony środowiska; Cel 3 - Zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowiska odpadów; Cel 4 - Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów; Cel 5 - Zmniejszenie liczby czynnych składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne; Cel 6 - Zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów komunalnych. Osiągnięcie wyznaczonych wyżej celów będzie możliwe poprzez realizację wyznaczonych następujących kierunków działań na szczeblu wojewódzkim: Wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających na recykling oraz odzysk energii zawartej w odpadach w procesach termicznego ich przekształcania. Wyeliminowanie praktyk niewłaściwej eksploatacji i rekultywacji składowisk odpadów. Ujmowanie kryteriów ochrony środowiska przy finansowaniu zadań ze środków publicznych. Intensyfikacja edukacji ekologicznej, promującej właściwe postępowanie z odpadami oraz prowadzenie skutecznej kampanii informacyjno-edukacyjnej, w celu kształtowania odpowiednich postaw zmierzających do zmniejszania ilości wytwarzanych odpadów komunalnych, poprzez promowanie wśród społeczeństwa następujących działań: kupowanie produktów w opakowaniach zwrotnych; unikanie używania produktów, które na pewno trafią na składowisko odpadów (czyli nie nadających się do kompostowania, recyklingu); 174

175 unikanie kupowania produktów w za dużych" opakowaniach oraz kupowanie produktów opakowanych w minimalną ilość opakowań; ograniczanie zakupu produktów jednorazowego użytku; unikanie stosowania papieru śniadaniowego, folii aluminiowej, w zamian używając plastikowych pojemników na żywność; ponowne wykorzystanie i wydłużanie okresu używalności niektórych przedmiotów; unikanie stosowania toreb plastikowych na zakupy, w zamian korzystanie z toreb płóciennych; ograniczanie powstawania zmieszanych odpadów, poprzez prowadzenie ich wstępnej segregacji: szkła bezbarwnego, szkła kolorowego, tworzyw sztucznych i papieru, w wyniku czego otrzymuje się wysegregowane surowce wtórne; przechowywanie osobno odpadów pochodzenia organicznego; kompostowanie odpadów biodegradowalnych w gospodarstwach domowych; kupowanie napojów w szklanych butelkach i za kaucją; wielokrotne używanie słoików; przeznaczanie zużytego papieru na makulaturę; przechowywanie danych na dyskach lub płytach CD zamiast na papierze; przekazywanie niepotrzebnej odzieży do punktów opieki społecznej; unikanie artykułów, które po wyrzuceniu stanowią odpady niebezpieczne; używanie akumulatorów nadających się do ponownego naładowania, zamiast baterii jednorazowych; korzystanie z pojemników, pudełek nadających się do wielokrotnego wykorzystania; przedłożenie okresu żywotności mebli i wyposażenia domowego. Odpady komunalne, w tym ulegające biodegradacji Cele krótkoterminowe do roku 2017 Cel 1 - Objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych oraz systemem selektywnego zbierania odpadów najpóźniej do 2015 r. Cel 2 - Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów: w 2013 r. nie więcej niż 50%; 175

176 w 2020 r. nie więcej niż 35%; masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. Cel 3 - Zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do maksymalnie 60% wytworzonych odpadów do końca 2014 r. Cel 4 - Przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych (papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło) z gospodarstw domowych minimum 50% masy do 2020 r. Cel 5 - Zamykanie i rekultywacja składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. Cel 6 - Eliminowanie praktyk nielegalnego składowania odpadów. Cel 7 - Budowa, rozbudowa, modernizacja infrastruktury służącej gospodarowaniu odpadami. Cele długookresowe do roku 2023 Cel 1 - Minimalizacja ilości powstających odpadów komunalnych i zagospodarowanie ich zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami. Cel 2 - Podejmowanie i kontynuacja działań związanych ze zmniejszeniem ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów. Cel 3 - Budowa infrastruktury służącej gospodarowaniu odpadami poprzez termiczne przekształcanie odpadów Regiony gospodarki odpadami W województwie dolnośląskim wydzielono 6 Regionów Gospodarki Odpadami. Podziału dokonano w oparciu o modyfikację dotychczas istniejących regionów oraz w oparciu o zapisy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r. poz z późn. zm.), zgodnie z którą podstawą gospodarki odpadami komunalnymi są regiony gospodarki odpadami komunalnymi oraz regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych. Na podstawie kryteriów wyznaczonych do określenia regionów gospodarki odpadami oraz instalacji regionalnych i zastępczych, a także mając na uwadze efektywność ekonomiczno-ekologiczną, województwo podzielono na 6 regionów. W związku z tym wszystkie wytworzone zmieszane odpady komunalne, selektywnie zebrane odpady zielone oraz inne bioodpady, a także pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczone do składowania w granicach danego regionu muszą być również w danym regionie zagospodarowane. Natomiast odpady zebrane w sposób selektywny mogą być przetwarzane oraz zagospodarowywane poza granicami regionu, w którym zostały zebrane. 176

177 Ryc. 4-1 Podział Województwa Dolnośląskiego na regiony gospodarki odpadami komunalnymi Region zachodni Region obejmuje 20 gmin z powiatów: bolesławieckiego, lubańskiego i zgorzeleckiego. Gminy regionu zachodniego: Bogatynia, Bolesławiec (m), Bolesławiec (gm.), Gromadka, Gryfów Śląski, Leśna, Lubań (m), Lubań (gm.), Nowogrodziec, Olszyna, Osiecznica, Pieńsk, Platerówka, Siekierczyn, Sulików, Warta Bolesławiecka, Węgliniec, Zawidów, Zgorzelec (m), Zgorzelec (gm.). Region zamieszkuje 243 tys. mieszkańców. W 2010 r. mieszkańcy regionu wytworzyli około 74,5 tys. Mg odpadów komunalnych, w tym około 29,6 tys. Mg odpadów ulegających biodegradacji. Prognozuje się, że w regionie w 2017 r. wytworzonych zostanie ok. 43,6 tys. Mg odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. Ilość wytworzonych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji dopuszczona do składowania w roku 2013 to 14,8 tys. Mg. Prognozuje się, że w 2017 r. na terenie regionu zachodniego wytworzonych zostanie ok. 79,9 tys. Mg odpadów komunalnych, z tego: po uwzględnieniu założonego poziomu selektywnej zbiórki u źródła, w roku 2017, na poziomie 20,5% (tereny wiejskie) oraz 23,2% (tereny miejskie), około 79,5% wytworzonych odpadów komunalnych tj. ok Mg powinno zostać przetworzonych w instalacji do termicznego lub mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów (MBP). Przy czym, po przetworzeniu odpadów w mechanicznej części instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania 177

178 odpadów, około 48,5% ilości odpadów kierowana jest do części biologicznej instalacji MBP; po uwzględnieniu założonego poziomu selektywnego zbierania, w roku 2017 około 9,2% (tereny miejskie) oraz 6,5% (tereny wiejskie) odpadów zielonych i ulegających biodegradacji selektywnie zebranych odpadów tj. ok Mg powinno zostać przetworzonych w instalacji do przetwarzania selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów; szacuje się, że ok. 65% strumienia zmieszanych odpadów komunalnych przyjmowanych do przetwarzania w instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów, zostanie skierowanych do składowania. Zakłada się, że przy uwzględnieniu wzrostu odsetka selektywnie zbieranych odpadów, w składzie morfologicznym zmieszanych frakcji możliwej do odzysku materiałowego będzie maleć. Zatem, prognozuje się, ze w latach strumień odpadów do składowania wyniesie około Mg, natomiast w latach około Mg. Należy również zaznaczyć, że masa odpadów, kierowana do składowania po przetworzeniu, może się zmieniać w zależności od stosowanej technologii przyjętej w instalacji MBP. Przykładowo w przypadku wytwarzania paliwa alternatywnego z odpadów komunalnych, do składowania będzie kierowanych mniej niż 65% odpadów trafiających na instalację MBP. Począwszy od 2017 r. szacuje się, że zapotrzebowanie na moce przerobowe instalacji MBP będzie maleć. Oszacowana wymagana moc przerobowa instalacji MBP dla regionu zachodniego w 2012 r. to ok 63,2 tys. Mg, natomiast w 2023 r. 50 tys. Mg, przy założeniu, iż selektywne zbieranie odpadów wzrośnie o ok. 39% masy wytworzonych odpadów komunalnych ogółem. W związku z tym w ciągu najbliższych 10 lat, instalacje MBP zmieszanych odpadów komunalnych będą stały przed koniecznością przeobrażenia się, w celu przyjmowania odpadów zbieranych selektywnie Uchwała NR XXIV /616/12 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 27 czerwca 2012 r. w sprawie uchwalenia Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego 2012 W porozumieniu z Województwem Opolskim dotyczącym powierzenia zadania publicznego w zakresie planowania gospodarki odpadami komunalnymi oraz przyjęcia od Województwa Opolskiego powierzonego zadania publicznego w zakresie planowania gospodarki odpadami komunalnymi dnia 27 czerwca 2012 r. uchwalono Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego 2012 w brzmieniu określonym w załączniku do uchwały. Wykonanie uchwały powierzono Zarządowi Województwa Dolnośląskiego. Moc utraciła uchwała nr XL/650/09 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 30 kwietnia 2009 r. w sprawie aktualizacji Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami Województwa Dolnośląskiego na lata z uwzględnieniem lat Uchwały w sprawie wykonania Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego

179 W celu wykonania Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego 2012 przyjętego uchwałą nr XXIV/616/12 z dnia 27 czerwca 2012 r. Sejmik Województwa Dolnośląskiego wydał uchwałę nr XXIV/617/12 z dnia 27 czerwca 2012 r., która ośmiokrotnie została zmieniona (ostatnia zmiana z dnia 12 lutego 2014 r. uchwałą nr XLVI/1542/14). Uchwała określa: 1) regiony gospodarki odpadami komunalnymi; 2) regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych w poszczególnych regionach gospodarki odpadami; 3) instalacje przewidziane do zastępczej obsługi regionów gospodarki odpadami komunalnymi, w przypadku gdy znajdująca się w nich instalacja uległa awarii lub nie może przyjmować odpadów z innych przyczyn zgodnie z załącznikiem nr 3 do niniejszej uchwały. Na terenie województwa dolnośląskiego nie występują regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych niespełniające wymagań ochrony środowiska. Nazwa regionu gospodarki odpadami: - Region zachodni Gminy wchodzące w skład regionu gospodarki odpadami: Bogatynia, Bolesławiec, Bolesławiec (m.), Gromadka, Gryfów Śląski, Leśna, Lubań, Lubań (m), Nowogrodziec, Olszyna, Osiecznica, Pieńsk, Platerówka, Siekierczyn, Sulików, Warta Bolesławiecka, Węgliniec, Zawidów (m), Zgorzelec, Zgorzelec (m.) Miejsca zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania określone zostały w Uchwale nr XXXVII/1091/13 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 23 maja 2013 r. w sprawie zmiany uchwały nr XXIV/617/12 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 27 czerwca 2012 r. w sprawie wykonania Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Dolnośląskiego Regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych przewidziane dla regionu zachodniego scharakteryzowano w poniższej tabeli. Tab. 4-1 Regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych w regionach gospodarki odpadami komunalnymi województwa dolnośląskiego RIPOK zał. 2 do uchwały nr XXIV/617/12 zmieniona uchwałą nr XXXVII/1091/13 z dnia 23 maja 2013 r. Region Gospodarki odpadami Rodzaj instalacji Lokalizacja Instalacji Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych MBP ul. Bazaltowa Lubań Region zachodni Przetwarzanie selektywnie zebranych odpadów zielonych i innych bioodpadów - Kompostownia ul. Bazaltowa Lubań Trzebień ul. Spacerowa Bolesławiec ul. Zgorzelecka Bogatynia Jędrzychowice Zgorzelec Lubków Racibowice Górne Składowanie odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnychul. Bazaltowa Lubań Trzebień Spacerowa Bolesławiec 179

180 Region Gospodarki odpadami Rodzaj instalacji Lokalizacja Instalacji Składowisko Regionalne instalacje przewidziane do zastępczej do przetwarzania odpadów komunalnych dla regionu zachodniego scharakteryzowano w poniższej tabeli. Tab. 4-2 Instalacje przewidziane do zastępczej obsługi regionów gospodarki odpadami IZ zał. 3 do uchwały nr XXIV/617/12 zmienionej uchwałą nr XXXVII/1091/13 z dnia 23 maja 2013 r. Region Gospodarki odpadami Rodzaj instalacji Lokalizacja Instalacji Trzbień ul. Spacerowa Bolesławiec Mechaniczno-biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych Lubków Raciborowice Górne Region zachodni Jędrzychowice Zgorzelec Składowanie odpadów powstających w procesie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych Składowisko ul. Zgorzelecka Bogatynia Świętoszów Raciborowice Dolne Raciborowice Górne Stojanów Zgorzelec Jędrzychowice Zgorzelec 4.3 Stan realizacji celów przyjętych do osiągnięcia w gospodarce odpadami komunalnymi na podstawie Analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta Zgorzelec 2013 W planie gospodarki odpadami przyjęto do realizacji cele krótkookresowe przeznaczone do realizacji w latach do Cele krótkookresowe Stan realizacji współdziałanie przy prowadzeniu pełnej i wiarygodnej ewidencji odpadów przez Marszałka Województwa realizowane wdrożenie gminnego planu gospodarki odpadami realizowane 180

181 objęcie wszystkich mieszkańców miasta zorganizowaną zbiórką odpadów, a co za tym idzie wyeliminowanie niekontrolowanego wprowadzania odpadów komunalnych do środowiska realizowane podnoszenie świadomości ekologicznej społeczności lokalnej przygotowanie i wdrożenie programu edukacji ekologicznej realizowane podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów ze szczególnym uwzględnieniem wprowadzenia selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji realizowane wprowadzenie i rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych realizowane wprowadzenie i rozwój selektywnej zbiórki odpadów budowlanych realizowane wprowadzenie i rozwój selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych likwidacja dzikich składowisk realizowane realizowane rozbudowa instalacji przeznaczonych do unieszkodliwienie odpadów komunalnych realizowane rozbudowa instalacji przeznaczonych do unieszkodliwienie osadów ściekowych nierealizowane utworzenie w międzygminnych bądź między powiatowych struktur gospodarki odpadami komunalnymi dla realizacji wspólnych przedsięwzięć realizowane planowanie i realizacja rozwiązań kompleksowych, zintegrowanych, uwzględniających wszystkie wytwarzane odpady możliwe do wspólnego zagospodarowania, niezależnie od źródła ich pochodzenia realizowane wdrożenie i rozbudowa systemów selektywnego gromadzenia odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych realizowane utrzymanie przez samorządy kontroli nad zakładami przetwarzania odpadów komunalnych, co jest istotne z punktu widzenia rozwoju racjonalnej gospodarki odpadami realizowane 181

182 4.3.1 Realizacja planu działań w gospodarce odpadami komunalnymi Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów, ograniczenia ilości odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko Stan realizacji Intensyfikacja działań edukacyjno - informacyjnych promujących właściwe postępowanie z odpadami. realizowane Promowanie wykorzystywania produktów wytwarzanych z materiałów odpadowych poprzez odpowiednie działania promocyjne i edukacyjne oraz zamówienia publiczne. niezrealizowane Eliminowanie uciążliwości dla środowiska związanych z eksploatacją składowisk, w tym zamykanie i rekultywacja składowisk niespełniających wymogów prawa. realizowane Ujmowanie kryteriów ochrony środowiska przy finansowaniu zadań ze środków publicznych (preferencje dla dostawców materiałów i urządzeń, posiadających np. certyfikaty ekologiczne, stosujących zasady czystszej produkcji itp.). realizowane Określenie wskaźnika emisji odpadów dla terenów wiejskich i miejskich oraz ustalenie ich składu morfologicznego na podstawie badań badania morfologii odpadów co pozwoli to na projektowanie rozwiązań w zakresie gospodarki odpadami zharmonizowanych z lokalnymi uwarunkowaniami. Działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania realizowane Stan realizacji Wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów (kontrolowania przez gminy stanu zawieranych umów przez właścicieli nieruchomości z podmiotami prowadzącymi działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych, co skutkować powinno objęciem stosownymi umowami realizowane 182

183 Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów, ograniczenia ilości odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko Stan realizacji 100 % mieszkańców miasta) Zapewnienie przepływu strumieni odpadów zgodnie z uchwalonymi planami gospodarki odpadami (doskonalenia systemów ewidencji wytwarzanych, poddawanych odzyskowi oraz unieszkodliwianiu odpadów komunalnych). realizowane Kontrolowania sposobów i zakresu wypełniania przez podmioty posiadające zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości - ustaleń zawartych w ww. zezwoleniach dotyczących metod oraz miejsc prowadzenia odzysku i unieszkodliwiania odpadów (monitowanie, raportowanie i kontrola - wykorzystanie zapisów jakie daje ustawa o utrzymaniu porządku i czystości). realizowane Wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających na odzyskiwanie energii zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich przekształcania oraz odzyskiwanie energii elektrycznej i/lub cieplnej w procesie pozyskiwania biogazu z kwater składowania odpadów. Dotyczy to w szczególności przystosowanie ZZO (Zachodniego Regionu Gospodarki Odpadami lub Podregionu Zgorzeleckiego Gospodarki Odpadami) do obsługi miasta Zgorzelec w tym zapewnienie odpowiednich mocy przerobowych instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów w celu przetworzenia wszystkich odpadów komunalnych zmieszanych i biodegradowalnych, wytwarzanych na terenie miasta. realizowane Zachęcanie inwestorów publicznych i prywatnych do udziału w realizacji inwestycji strategicznych zgodnie z planami gospodarki odpadami. realizowane Kontrolowanie przez odpowiednie organy zgodności ustaleń zawartych w wydanych zezwoleniach podmiotom prowadzącym działalność w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości oraz odzysku i unieszkodliwiania odpadów. realizowane Opracowanie programu rozwoju selektywnego realizowane 183

184 Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów, ograniczenia ilości odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko Stan realizacji zbierania odpadów komunalnych na poziomie gminnym. Zgodnie z KPGO 2014, prowadzenie selektywnego zbierania i odbierania co najmniej następujących frakcji odpadów komunalnych: odpady z pielęgnacji ogrodów i parków (tzw. odpady zielone), realizowane papier i tektura (w tym opakowania, gazety, czasopisma, itd.), realizowane odpady opakowaniowe ze szkła w podziale na szkło bezbarwne i kolorowe, tworzywa sztuczne, metale, zużyte baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, przeterminowane leki, realizowane realizowane nierealizowane realizowane realizowane realizowane chemikalia (farby, rozpuszczalniki, oleje odpadowe, itd.), realizowane meble i inne odpady wielkogabarytowe, odpady budowlane remontowe. Pozostałe frakcje odpadów komunalnych mogą być zbierane łącznie jako zmieszane odpady komunalne. realizowane realizowane realizowane Sposób zbierania odpadów musi być odpowiedni dla przyjętych w zakładach zagospodarowania odpadów technologii przekształcania odpadów, do których odpady będą kierowane ZZO (Zachodniego Regionu Gospodarki Odpadami lub Podregionu Zgorzeleckiego Gospodarki Odpadami). realizowane 184

185 Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów, ograniczenia ilości odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko Stan realizacji Transport selektywnie zebranych odpadów w sposób zapobiegający ich zmieszaniu. realizowane Współpraca samorządu terytorialnego z organizacjami odzysku i przemysłem w celu stymulowania rozwoju rynku surowców wtórnych i produktów zawierających surowce wtórne a w szczególności w celu pozyskania środków na funkcjonowanie systemu zbiórki i transportu. nierealizowane Ograniczenie składowania odpadów ulegających biodegradacji poprzez promowanie kompostowania przydomowego oraz budowę linii technologicznych do przetwarzaniach tych odpadów, takich jak (zgodnie z KPGO 2014): realizowane częściowo kompostownie odpadów organicznych, realizowane linii mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, realizowane instalacji fermentacji odpadów (organicznych lub zmieszanych), realizowane zakładów termicznego przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych. nierealizowane Tworzenie systemów gospodarowania odpadami uwzględniającego wszystkie niezbędne elementy gospodarki oraz dostosowanych do warunków lokalnych. realizowane Gospodarka odpadami w województwie opierać się będzie na wskazanych w AWPGO zakładach zagospodarowania odpadów (ZZO - Zachodniego Regionu Gospodarki Odpadami lub Podregionu Zgorzeleckiego Gospodarki Odpadami). realizowane Dla obszarów zamieszkałych przez co najmniej 300 tys. mieszkańców preferowaną metodą zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych jest ich termiczne unieszkodliwianie. Rozwiązanie to przyjmuje się dla aglomeracji wrocławskiej (Region północno-wschodni) oraz w regionie centralnym. W regionie zachodnim nie przewiduje się instalacji termicznego przetwarzania realizowane 185

186 Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów, ograniczenia ilości odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko Stan realizacji odpadów. Stosowane w ZZO technologie, ich przepustowość oraz wyposażenie muszą gwarantować realizację zakładanych dla województwa celów w zakresie gospodarowania odpadami. realizowane Zgodnie z KPGO 2014, ZZO winny zapewniać co najmniej następujący zakres usług: mechaniczno biologiczne lub termiczne przekształcanie zmieszanych odpadów komunalnych i pozostałości z sortowni, realizowane składowanie odpadów pozostałych po procesach ich przetwarzania, realizowane kompostowanie odpadów z pielęgnacji terenów zielonych, realizowane sortowanie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych selektywnie (opcjonalnie), realizowane zakład demontażu odpadów wielkogabarytowych (opcjonalnie), realizowane zakład przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (opcjonalnie). nierealizowane BAT. Stosowanie technologii spełniających kryteria brak konkluzji BAT Składowiska spełniające wszystkie wymogi prawa mogą funkcjonować do czasu ich wypełnienia lub obowiązywania odpowiednich zezwoleń. realizowane Budowa i rozbudowa składowisk odpadów jedynie w ramach planowanych do budowy i rozbudowy ZZO - Zachodniego Regionu Gospodarki Odpadami lub Podregionu Zgorzeleckiego Gospodarki Odpadami. realizowane Monitorowanie wskaźników wytwarzania odpadów oraz wspieranie działań związanych z badaniem charakterystyki odpadów (porównanie ze nierealizowane 186

187 Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów, ograniczenia ilości odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko Stan realizacji wskaźnikami AWPGO 2011 i KPGO Promowanie metod odzysku i unieszkodliwiania odpadów z jednoczesnym zmniejszaniem ilości odpadów unieszkodliwianych za pomocą składowania nierealizowane Odpady niebezpieczne występujące w odpadach komunalnych Prawidłowa gospodarka odpadami niebezpiecznymi na obszarze miasta Zgorzelec będzie polegała na następujących działaniach: Selektywne zbieranie odpadów niebezpiecznych jak również rozwój istniejących systemów zbierania odpadów niebezpiecznych ze źródeł rozproszonych, z uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych wytwarzanych w gospodarstwach domowych (ale także wytwarzanych przez przedsiębiorców i instytucje), realizowane Przystosowanie ZZO - Zachodniego Regionu Gospodarki Odpadami lub Podregionu Zgorzeleckiego Gospodarki Odpadami do obsługi miasta Zgorzelec w zakresie zagospodarowania odpadów niebezpiecznych występujących w odpadach komunalnych, realizowane Minimalizacja ilości odpadów niebezpiecznych unieszkodliwianych za pomocą składowania, Intensyfikacja nadzoru w zakresie przestrzegania wymagań ochrony środowiska (w tym sprawozdawczości o ilości wytwarzanych odpadów) w szczególności wśród wytwórców odpadów niebezpiecznych, realizowane w niewystarczającym zakresie realizowane w niewystarczającym zakresie Nadzór nad sposobem postępowania z odpadami niebezpiecznymi, Popularyzacja prawidłowego postępowania z odpadami niebezpiecznymi, przez podejmowanie kampanii informacyjno- edukacyjnych, szkoleń i konkursów. realizowane w niewystarczającym zakresie nierealizowane Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny 187

188 Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów, ograniczenia ilości odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko Stan realizacji rozbudowa infrastruktury technicznej w zakresie zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. realizowane w niewystarczającym zakresie Odpady zawierające azbest realizacja Program usuwania azbestu oraz wyrobów zawierających azbest na terenie Miasta Zgorzelec. realizowane rozwinięcie systemu informacyjnego dotyczącego miejsc zbierania tychże odpadów. realizowanie Pozostałe odpady występujące w odpadach komunalnych realizowanie Przystosowanie ZZO Zachodniego Regionu Gospodarki Odpadami do obsługi miasta Zgorzelec, realizowane 4.4 Funkcjonowanie systemu gospodarki odpadami na terenie miasta Zgodnie z przyjętymi założeniami stworzono w ramy organizacyjne systemu gospodarki odpadami dla obszaru funkcjonalnego, których stopień realizacji przedstawiono poniżej. 1 Przejmując zadania związane z usuwaniem, odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów komunalnych samorząd: określa zasady postępowania z odpadami komunalnymi, poprzez uchwalenie znowelizowanego regulaminu utrzymania czystości i porządku na swoim terenie oraz powołanie jednostki organizacyjnej dla wykonywania tych działań realizowane uchwala wysokość opłat za świadczenie usług uwzględniając premiowanie selektywnej zbiórki odpadów realizowane pobiera opłaty od właścicieli (administratorów) nieruchomości i podmiotów gospodarczych za usuwanie, odzysk i unieszkodliwianie odpadów realizowane 188

189 komunalnych udziela zleceń na usuwanie odpadów komunalnych z określonego terenu obszaru funkcjonalnego firmom wywozowym, spełniającym ustalone wymagania realizowane prowadzi kontrolę realizacji zadań prowadzi działalność edukacyjną wśród mieszkańców realizowane realizowane 2 Do realizacji zadań związanych z funkcjonowaniem systemu zagospodarowywania odpadów komunalnych samorząd może powołać spółkę, które będzie realizować zadania samorządów w zakresie gospodarowania odpadami. Zadania te, to: organizacja i zarządzanie systemem gospodarki odpadami, pobieranie opłat za usuwanie, odzysk i unieszkodliwianie odpadów; gospodarka finansowa; organizacja systemu odzysku i recyklingu odpadów; segregowanie selektywnie gromadzonych odpadów komunalnych w celu rozdzielenia ich na strumienie przeznaczone do odzysku lub unieszkodliwienia; realizowane realizowane realizowane realizowane unieszkodliwianie odpadów balastowych; usuwanie, odzysk i unieszkodliwianie odpadów z podmiotów gospodarczych; realizowane realizowane współpraca z organizacjami odzysku i odbiorcami odpadów użytecznych w celu zagospodarowania odpadów możliwych do wykorzystania. realizowane 3. Za unieszkodliwienie pozostałych odpadów odpowiadają ich właściciele System gromadzenia i transportu Podstawowym zadaniem poprzedzającym racjonalne zagospodarowywanie odpadów komunalnych jest rozdział odpadów na strumienie. odpady komunalne zmieszane, które stanowią źródło surowców wtórnych realizowane odpady surowcowe zbierane selektywnie realizowane 189

190 odpady ulegające biodegradacji odpady niebezpieczne odpady budowlane odpady wielkogabarytowe realizowane realizowane realizowane realizowane Modele funkcjonowania gospodarki odpadami dla miasta W ramach systemu zbiórki odpadów zorganizowane powinny powstać niezależne podsystemy, mające na celu zebranie i zagospodarowanie poszczególnych frakcji opakowań, surowców wtórnych i innych frakcji nadających się do wykorzystania oraz frakcji przeznaczonych do unieszkodliwienia, w tym w szczególności: podsystem selektywnej zbiórki opakowań i surowców użytkowych przeznaczonych do recyklingu; podsystem selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji; podsystem zbiórki odpadów balastowych, przeznaczonych do przetworzenia i unieszkodliwienia na składowisku odpadów; podsystem zbiórki odpadów niebezpiecznych do odzysku i unieszkodliwienia specjalistycznego; podsystem zbiórki odpadów wielkogabarytowych i innych nietypowych do przeróbki; podsystem zbiórki odpadów innych niż niebezpieczne (preferowany) do odzysku i unieszkodliwienia Założenia systemu gromadzenia odpadów Uwzględniając powyższe założenia dla systemu gospodarki odpadami dla miasta Zgorzelec (poza systemem odzysku surowców i opakowań), zakładano stworzenie odpowiednich podsystemów zbiórki odpadów, dających możliwość wyłączenia strumieni odpadów kierowanych do odzysku. Poniżej scharakteryzowane stan zaawansowania prac. Odpady komunalne zmieszane w zabudowie jednorodzinnej gromadzone winny być w oparciu o pojemniki 110 lub 120 litrowe, zaś w zabudowie zwartej w oparciu o pojemniki 1100 litrowe. Zebrane odpady winny być kierowane do unieszkodliwienia w zakładzie unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Zakładając funkcjonowanie systemu zbiórki odpadów opakowaniowych, do pojemnika na odpady balastowe trafiać będą odpady blokujące - niepalne (ceramika, odpady mineralne, popiół, szkło okienne). realizowane Odpady ulegające biodegradacji w zabudowie jednorodzinnej gromadzone winny być w oparciu o pojemniki 110 lub 120 litrowe, zaś w zabudowie zwartej w oparciu o pojemniki 1100 litrowe. Zebrane odpady winny być kierowane do realizowane częściowo, w sposób niezadowalający 190

191 unieszkodliwienia w instalacji fermentacji zakładu unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Odpady inne niż niebezpieczne są magazynowane w miejscu oraz sposobem określonymi w pozwoleniu. Sposób magazynowania nie może powodować zagrożenia dla zdrowia, życia ludzi lub dla środowiska. realizowane Zbiórkę odpadów surowcowych proponuje się prowadzić metodą u źródła. Zakłada się objęcie zbiórką makulatury, tworzyw sztucznych, odpadów włókienniczych oraz innych odpadów palnych gromadzonych we wspólnym pojemniku. Do gromadzenia odpadów surowcowych w rejonach zabudowy wielorodzinnej proponuje się stosować odpowiednio dobrane pojemniki, usytuowane w punktach gromadzenia odpadów, wyposażonych w pojemniki do zbiórki wszystkich rodzajów odpadów. W zabudowie jednorodzinnej do zbiorki będą służyły worki foliowe, względnie pojemniki 110 lub 120 litrowe, dostępne dla poszczególnych posesji. Ta grupa odpadów, po rozsortowaniu i podczyszczeniu, stanowić będzie surowce wtórne oraz surowiec do produkcji przykładowo paliwa alternatywnego. realizowane częściowo Odpady niebezpieczne gromadzone będą w wyznaczonych Punktach Gromadzenia Odpadów. Ponadto zakłada się, że w określonych dniach dokonywana będzie zbiórka odpadów z gospodarstw domowych przy pomocy przystosowanego do tego celu środka transportu. Odpady te segregowane będą na określone rodzaje, pod kątem możliwości ich wykorzystania lub unieszkodliwienia. Po czasowym magazynowaniu, poszczególne partie odpadów kierowane będą do wyspecjalizowanych podmiotów. Ze względu na niewielką ilość odpadów niebezpiecznych wytworzonych przez podmioty gospodarcze, należy rozważyć możliwości ujęcia ich w niniejszym systemie. Dotyczy to zarówno odpadów wytworzonych w sferze komunalnej jak i instytucjonalnej. realizowane częściowo, w sposób niezadowalający Odpady wielkogabarytowe i nietypowe odbierane będą w Punktach Gromadzenia Odpadów oraz w ramach okresowej zbiórki. Dostarczone do punktów i zebrane odpady demontowane będą na mniejsze elementy stanowiące: surowiec wtórny, odpad przeznaczony do zagospodarowania, realizowane częściowo, w sposób niezadowalający odpad przeznaczony do zdeponowania na składowisku. Uzupełnieniem systemu selektywnej zbiórki odpadów winien być funkcjonujący aktualnie system donoszenia, oparty na specjalistycznych pojemnikach wielkopojemnościowych. 191

192 W celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania systemu gromadzenia i odbioru odpadów na terenie miasta należy: włączyć samorząd w system gospodarki odpadami poprzez przejęcie przez nie zadań związanych z usuwaniem i odzyskiem odpadów; może to czynić bezpośrednio lub przez powołaną przez siebie jednostkę nierealizowane określić jednolite warunki i zasady pracy firm wywozowych na rzecz kompleksowego systemu gospodarki odpadami na terenie gminy i udzielić pozwoleń tylko firmom, które je przyjmą realizowane pozostawić system odbioru odpadów w gestii firm wywozowych posiadających odpowiedni sprzęt, zwiększając kontrolę nad realizacją tych zadań realizowane z uchybieniami powierzyć odbiór selektywnie gromadzonych odpadów organicznych firmom wywozowym spełniającym określone warunki (np. śmieciarki z systemem mycia pojemników), narzucone przez zarządzającego systemem gospodarki odpadami realizowane Założenia systemu odzysku odpadów Założono, iż zgodnie z wytycznymi Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami, że docelowo selektywną zbiórką objęte będą następujące odpady komunalne: makulatura tworzywa sztuczne metale szkło opakowania wielomateriałowe odpady niebezpieczne występujące w odpadach komunalnych odpady wielkogabarytowe realizowane realizowane nierealizowane realizowane nierealizowane nierealizowane realizowane inne grupy odpadów, w szczególności gdy poddawane są procesom odzysku nierealizowane 192

193 odpady inne niż niebezpieczne w celu poddania ich procesom odzysku realizowane 4.5 Gospodarka odpadami komunalnymi Niezbędne jest podjęcie kroków przez samorząd, które pozwolą zidentyfikować rzeczywistą emisją odpadów komunalnych na terenie miasta. Konieczność ta wynika z niższych wartości charakteryzujących ilości wytworzonych odpadów pozyskanych od samorządu niż wartości pozyskane od podmiotów zbierających odpady. Istotnym problemem jest brak danych dotyczących struktury wytwarzanych odpadów, ponieważ dotychczas nie przeprowadzono badań morfologii odpadów. Wszelkie wykonywane analizy oparto na wskaźnikach znajdujących się w Krajowym oraz Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami. Tak wiec, jako istotny problem należy uznać brak danych dotyczących struktury wytwarzanych odpadów na terenie gminy brak badań morfologii odpadów w znacznym stopniu utrudnia wykonywanie analiz oraz dalszego prognozowania. Wskaźniki te zostały przyjęte w oparciu o wielkości publikowane w Krajowym i Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami. Podstawowe problemy związane z właściwą gospodarką odpadami związane są z trzema obszarami funkcjonowania wzmiankowanej gospodarki: ze zbiórką, transportem oraz unieszkodliwieniem odpadów Niezbędna efektywność systemu gospodarki odpadami Niezbędna efektywność selektywnego zbierania odpadów Dla spełniania celów gospodarowania odpadami z selektywnego zbierania poniżej przedstawiono obliczenia wymaganych skuteczności selektywnego zbierania oraz przetwarzania odpadów ulegających biodegradacji. Na podstawie założonych w KPGO 2014 dwóch progów wzrostu poziomów selektywnego zbierania odpadów (10% w 2010 r. i 20% w 2018 r.) opracowano prognozę wzrostu tych poziomów w poszczególnych latach do roku 2020 i przedstawiono poniżej w tabeli. Tab. 4-3 Planowana skuteczność selektywnego zbierania odpadów, % masy wytworzonych odpadów komunalnych Rok Skuteczność selektywnego zbierania \%\ Planowana ilość zebranych selektywnie odpadów (Mg) , , , ,

194 Poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 poz. 645) określa poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła. Sposób obliczania poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła oblicza się na podstawie następującego wzoru: P pmts Mr Mw pmts pmts 100% gdzie: P pmts - poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła, wyrażony w %, Mr pmts - łączna masa odpadów papieru, metalu, tworzyw sztucznych i szkła poddanych recyklingowi i przygotowanych do ponownego użycia, pochodzących ze strumienia odpadów komunalnych z gospodarstw domowych oraz od innych wytwórców odpadów komunalnych, wyrażona w Mg, Mw pmts - łączna masa wytworzonych odpadów papieru, metalu, tworzyw sztucznych i szkła, pochodzących ze strumienia odpadów komunalnych z gospodarstw domowych oraz od innych wytwórców odpadów komunalnych, wyrażona w Mg, obliczana na podstawie wzoru: w przypadku gmin: Mw pmts Lm Mw GUS Um pmts [Mg] w przypadku podmiotów odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, którzy nie działają na podstawie umowy zawartej z burmistrzem (wójtem lub prezydentem) oraz nie świadczą takiej usługi w trybie zamówienia z wolnej ręki: Mw pmts MoUm pmts [Mg] gdzie: Lm - liczba mieszkańców gminy, MwGUS - masa wytworzonych odpadów komunalnych przez jednego mieszkańca na terenie województwa, Mo - łączna masa odebranych odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, Umpmts - łączny udział odpadów papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w składzie morfologicznym odpadów komunalnych. 194

195 W przypadku łącznej masy odpadów papieru, metalu, tworzyw sztucznych oraz szkła należy brać pod uwagę odpady o następujących kodach: , , , , , , , , , ex zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206). Poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych oraz szkła oblicza się łącznie dla wszystkich podanych frakcji odpadów komunalnych. Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych oraz szkła dla miasta Zgorzelec przedstawia się następująco: Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych oraz szkła dla miasta Zgorzelec przedstawia się następująco: Mr pmts 526,9 41,0 47,4 71,2 277,3 77,1 21, ,2[ Mg] L m = osób M WGUS = 0,367 Mg U mpmts = 32,4% (z KPGO) Mw pmts 31099x0,367x0, ,7[ Mg] Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła dla miasta Zgorzelec: P pmts 1062,2 100% 29% 3667,7 gdzie: Mrptms = 1 062,2 Mg Zgodnie z metoda obliczeniową z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych osiągnięto w roku 2013 wskaźnik ma poziomie 29%. Tab. 4-4 Poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych - Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 komunalnych (Dz. U. z 2012 poz. 645) Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia (%) Rok Papier, metal, tworzywa sztuczne

196 Zgodnie z WPGO 2012 i Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu dla roku 2012 wynosić ma 10% - natomiast sama selektywna zbiórka na poziomie 8%. Tak wiec osiągnięte wyniki z roku 2012 i 2012 pozwalają zakładać iż wymagania rozporządzenia zostaną osiągnięte również w kolejnych latach Odzysk i unieszkodliwianie (poza składowaniem) odpadów komunalnych ulegających biodegradacji Biorąc pod uwagę wymagania określone w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami (na podstawie art. 5 Dyrektywy Rady 1999/31/EC) należy przyjąć, że ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania powinny wynosić: w 2011 r. - 63% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 r., w 2013 r. - 50% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 r., w 2015 r. - 44% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 r., w 2020 r. - 35% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 r. Zgodnie z zapisami KPGO 2014 Ilość wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji w 1995 r. wyznaczona została na poziomie 4,38 mln Mg, co oznacza, że na statystycznego mieszkańca miasta przypadało wówczas 155 kg/rok, a na mieszkańca wsi 47 kg/rok. Przyjmując założenia KPGO 2014 w roku 1995 w mieście Zgorzelec wytworzonych było 5 723,84 Mg odpadów ulegających biodegradacji. Tab. 4-5 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w mieście Zgorzelec, na lata WPGO 2012 Lp , , , , , ,52 Tab. 4-6 Prognoza ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji z Miasta Zgorzelec unieszkodliwianych na składowisku oraz innymi metodami w latach 2013 i 2020 WPGO 2012 Rodzaj zbiórki Dopuszczona do składowania ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji Ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji konieczna do zagospodarowania w sposób inny niż składowanie Lata [Mg] , , , ,29 Proponowane poziomy ograniczania składowania odpadów ulegających biodegradacji w latach dla wypełnienia wymagań przedstawiono w tabeli poniżej. Jedynie wartości dla lat 2010, 2013 oraz 2020 mają charakter wymagań prawnych, wartości 196

197 dla pozostałych lat stanowią jedynie pewne wytyczne - punkty kontrolne dla oceny postępów w ograniczaniu składowania odpadów ulegających biodegradacji, zwłaszcza istotne dla przedziału lat Tab. 4-7 Maksymalna zawartość odpadów ulegających biodegradacji w odpadach przeznaczonych do składowania, % składowanych odpadów ulegających biodegradacji w 1995 r - na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec Rok Maksymalna zawartość odpadów ulegających biodegradacji [%] , , , , , , , , , , ,0 Szacunki własne na podstawie KPGO Selektywne zbieranie odpadów ulegających biodegradacji jest jednym z zasadniczych działań służących redukcji składowania tych odpadów, dla osiągnięcia celów ilościowych na lata 2013 i Przyjęto, że selektywnie zbieranymi frakcjami odpadów biologicznie rozkładalnych będą przynajmniej: odpady ogrodowe i kuchenne roślinne, odpady z terenów zielonych oraz papier i tektura. Założono, że z terenów zielonych zbierać się będzie selektywnie w celu poddania kompostowaniu do 80% masy odpadów wytwarzanych. Przyjęto także, że skuteczność selektywnego zbierania i przydomowego kompostowania odpadów ogrodowych i kuchennych roślinnych wzrośnie 20% w roku 2016 (w stosunku do masy tych odpadów wytwarzanych). W przypadku odpadowego papieru (opakowaniowego i innego) przyjęto wzrost skuteczności selektywnego zbierania z obecnych 3% do 20% w 2016 roku. Tab. 4-8 Założone procentowe poziomy selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji, % masy odpadów wytworzonych - na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku 2016 Rok Odpady ogrodowe [%] Odpady z terenów zielonych [%] Papier i tektura [%] ,3 80,0 9, ,0 80,0 11, ,7 80,0 13, ,3 80,0 14, ,0 80,0 16,6 Szacunki własne na podstawie KPGO 2010 i KPGO 2014 Przyjęte założenia pozwoliły na określenie ilości zbieranych selektywnie poszczególnych strumieni odpadów ulegających biodegradacji. 197

198 Tab. 4-9 Założone minimalne ilościowe poziomy selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku 2016 Rok Odpady ogrodowe [Mg] Odpady z terenów zielonych [Mg] Papier i tektura [Mg] ,9 181,7 290, ,6 183,1 343, ,4 184,5 396, ,0 185,9 451, ,5 185,9 503,1 Osiągnięcie zakładanych poziomów zbiórki odpadów komunalnych pozwoli osiągnąć wielkości zaprezentowane w tabeli zamieszczonej poniżej, w której przedstawiono minimalne ilości odpadów ulegających biodegradacji unieszkodliwionych w innej metodzie niż składowanie oraz osiągnięte poziomy selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji oraz odpadów opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych. Aktualna efektywność systemu zbiórki odpadów ulegających biodegradacji stanowi około 55% wymagań dla roku Tab Porównanie minimalnych ilości odpadów ulegających biodegradacji w odpadach przeznaczonych unieszkodliwiona w inny sposób niż składowanie z efektywnością selektywnej zbiórki (Mg) - WPGO 2012 Rok Minimalna ilość odpadów ulegających biodegradacji unieszkodliwionych w inny sposób niż składowanie [Mg] Prognozowana efektywność selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji [Mg] Osiągnięta efektywność selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji [Mg Prognozowany niedobór [Mg] Osiągnięty niedobór [Mg ,8 1278,5 703, ,50 Selektywne zbieranie nie zapewni całkowitego wypełnienia założonych celów redukcji składowania odpadów ulegających biodegradacji, dlatego konieczne będzie wdrożenie również innych działań skierowanych na przetwarzanie odpadów zmieszanych w celu wydzielenia odpadów pospożywczych/kuchennych. Realizacja zakładanych celów, wymagać będzie wybudowania dodatkowych instalacji o do przetwarzania odpadów komunalnych zmieszanych mających na celu wydzielenie i unieszkodliwienie odpadów legających biodegradacji. Planowane zadania w zakresie gospodarki odpadami ulegającymi biodegradacji i sposób ich realizacji 1. Wdrażanie systemu zagospodarowania odpadów ulegających biodegradacji wymaga podjęcia kompleksowych działań informacyjno edukacyjnych w tym zakresie. realizowane częściowo 2. Powstające w gospodarstwach domowych odpady ulegające biodegradacji powinny być realizowane 198

199 w pierwszej kolejności wykorzystywane przez mieszkańców we własnym zakresie np. poprzez kompostowanie w przydomowych kompostownikach. Koniecznym zatem będzie zewidencjonowanie istniejących kompostowników oraz ocena ilości odpadów, które trafiają do kompostowania. 3. Wiedza dotycząca wykorzystywania przez mieszkańców kompostowniki powinna być przekazania samorządowi przez podmiot posiadający zezwolenie na odbiór odpadów nierealizowane 4. Odpady ulegające biodegradacji powinny być zbierane w sposób selektywny, co pozwala na pozyskanie surowca o odpowiedniej czystości. Wprowadzenie zbierania selektywnego, musi być jednak poprzedzone odpowiednimi działaniami edukacyjnymi. realizowane częściowo 5. Odpady z pielęgnacji terenów zielonych oraz odpady ulegające biodegradacji targowisk powinny być zbierane w sposób selektywny i kierowane do kompostowni odpadów, gdzie przetworzone zostaną na kompost. Odpady te, wraz z innymi odpadami ulegającymi biodegradacji mogą być również poddane procesowi fermentacji, celem uzyskania biogazu. realizowane 6. Sukcesywnie należy dążyć do zbierania selektywnego tzw. odpadów kuchennych. Odpady te w przypadku uzyskania odpowiedniego stopnia czystości będą wykorzystywane do produkcji kompostu. W przypadku nieodpowiedniej czystości powinny być one przekształcone na biogaz w procesach fermentacji. realizowane częściowo 7. Odpady zmieszane o wysokiej zawartości odpadów ulegających biodegradacji, powinny zostać poddane biologicznym lub termicznym procesom przekształcania. Preferowane będą metody pozwalające na pozyskanie energii z tych odpadów. realizowane 8. Odpady ulegające biodegradacji typu komunalnego mogą być wspólnie zagospodarowywane z odpadami biodegradowalnymi z przemysłu oraz z rolnictwa nierealizowane 199

200 Rozliczenie poziomu ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2012 r. (Dz. U. 2012, poz. 676) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2012 r. określa poziomy ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, które gmina jest obowiązana osiągnąć w poszczególnych latach oraz sposób obliczania poziomu ograniczenia masy odpadów (Dz. U. 2012, poz. 676). Tab Poziomy ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 R. [%]Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2012 r. (Dz. U. 2012, poz. 676) Rok 2012 Dopuszczalny poziom masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. [%] 16 lipca lipca Sposób obliczania poziomu ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w roku rozliczeniowym jest następujący: 1) Masę odpadów ulegających biodegradacji wytworzoną w 1995 r. oblicza się na podstawie wzoru: gdzie: OUB1995 0,155 Lm 0,047 Lw[ Mg] OUB masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonych w 1995 r. [Mg]; Lm - liczba mieszkańców miasta w 1995 r. na obszarze gminy według danych Głównego Urzędu Statystycznego; Lw - liczba mieszkańców wsi w 1995 r. na obszarze gminy według danych Głównego Urzędu Statystycznego. 2) Masę odpadów komunalnych ulegających biodegradacji dozwoloną do składowania w roku rozliczeniowym należy obliczać według wzoru: OUB R OUB1995 PR [ Mg] 100 gdzie: OUB R - masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji dozwolona do składowania w roku rozliczeniowym [Mg]; OUB masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonych w 1995 r. [Mg]; 200

201 PR - poziom ograniczania masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania zgodnie z załącznikiem nr 1 do rozporządzenia [%]. 3) Masę odpadów ulegających biodegradacji zebranych ze strumienia odpadów komunalnych z obszaru danej gminy w roku rozliczeniowym, przekazanych do składowania, oblicza się według wzoru: gdzie: M OUBR M U M U M U M 0,52 [ Mg] MR M WR W M OUBR - masa odpadów ulegających biodegradacji zebranych ze strumienia odpadów komunalnych z obszaru danej gminy w roku rozliczeniowym, przekazanych do składowania, [Mg]; M MR - masa zmieszanych odpadów komunalnych o kodzie zebranych na obszarze miast w roku rozliczeniowym, przekazanych do składowania, [Mg]; M WR - masa zmieszanych odpadów komunalnych o kodzie zebranych na obszarze wsi w roku rozliczeniowym, przekazanych do składowania, [Mg]; U M - udział odpadów ulegających biodegradacji w masie zmieszanych odpadów komunalnych dla miast wynoszący 0,57; U W - udział odpadów ulegających biodegradacji w masie zmieszanych odpadów komunalnych dla wsi wynoszący 0,48; M SR - masa selektywnie zebranych odpadów ulegających biodegradacji ze strumienia odpadów komunalnych z obszaru danej gminy w roku rozliczeniowym, przekazanych do składowania; U S udział odpadów ulegających biodegradacji w masie selektywnie zebranych odpadów ulegających biodegradacji ze strumienia odpadów komunalnych wynoszących dla poszczególnych rodzajów odpadów według kodu: ,00, ,00, ,50, ,50, ,00, ,50, ,00, ,00, ,00, ,00, ex z włókien naturalnych 0,50, ex w części zawierającej papier, tekturę, drewno i tekstylia z włókien naturalnych 0,50. SR S BR 201

202 M BR - masa odpadów powstałych po mechaniczno-biologicznym przetworzeniu zmieszanych odpadów komunalnych o kodzie niespełniających wymagań rozporządzenia Ministra Środowiska wydanego na podstawie art. 14 ust. 10 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243, z późn. zm.), przekazanych do składowania; 0,52 - średni udział odpadów ulegających biodegradacji w masie odpadów powstałych po mechaniczno-biologicznym przetworzeniu zmieszanych odpadów komunalnych o kodzie niespełniających wymagań rozporządzenia Ministra Środowiska wydanego na podstawie art. 14 ust. 10 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. 4) Osiągany w roku rozliczeniowym poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazanych do składowania (TR) oblicza się według wzoru: T R M OUBR OUB [%] gdzie: T R - osiągany w roku rozliczeniowym poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazanych do składowania [%]; M OUBR - masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji zebranych z obszaru danej gminy w roku rozliczeniowym, przekazanych do składowania, [Mg]; OUB masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonych w 1995 r. [Mg]. Jeżeli T R = P R albo T R < P R - poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w roku rozliczeniowym został osiągnięty, gdzie: P R - poziom ograniczania masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania, zgodnie z załącznikiem nr 1 do rozporządzenia [%]. Masa odpadów ulegających biodegradacji wytworzona w 1995 r. dla miasta Zgorzelec wynosiła: gdzie: Lm = OUB , ,8[ Mg] Masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji dozwolona do składowania: OUB R 5697,8 50% 2848,9[ Mg] 100 gdzie: 202

203 OUBR= 5 697,8 Mg Masa odpadów ulegających biodegradacji zebranych ze strumienia odpadów komunalnych z terenu miasta Zgorzelec w roku 2013 r., przekazanych do składowania: M OUBR= (0,0x0,57)+(0,0x0,0)+(3 315,8x0,52) = 1 724,2 Mg gdzie: M MR = 0,0 Mg UM = 0,57 MSR = 0,0 Mg MB R = 1 451, ,7 = 3 315,8 Mg Osiągnięty w 2013 r. poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazanych do składowania: T R 1724, ,3[%] 5697,8 M OUBR = 1 724,2 Mg OUB 1995 = 5 697,8 MG T R=30,3% Poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania PR 75% TR = 30% TR < PR Poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w roku 2013 został osiągnięty Odpady wielkogabarytowe Odpady wielkogabarytowe to odpady z gospodarstw domowych, które ze względu na duże rozmiary (nie mieszczą się do standardowych pojemników) wymagają odrębnego traktowania. Zakłada się następujący rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych: % wytwarzanych odpadów wielkogabarytowych, % wytwarzanych odpadów wielkogabarytowych. 203

204 Tab Wymagana i osiągnięta ilość selektywnie zebranych odpadów wielkogabarytowych w roku Rodzaj Rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych za KPGO( Mg) Wymagana Osiągnięta Wymagana Osiągnięta Wymagana Osiągnięta 91,6 37,6 91,6 77, ,6 *na podstawie sprawozdań przekazanych przez podmioty odbierające odpady (MPGK Sp. z o.o. i ŁHK Sp. z o.o.)za pierwszy kwartał 2013 r.; Ryc. 4-2 Efektywność zbiórki odpadów wielkogabarytowych na terenie miasta Zgorzelec w latach 2011 do 2013 Poziom selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych został osiągnięty, w porównaniu z rokiem 2011 poziom selektywnej zbiórki wzrósł o 100% natomiast w stosunku do roku 2012 nieznacznie spadł (o ok 5%) Odpady budowlane Zakładano się następujący rozwój selektywnej zbiórki odpadów budowlanych: w roku % wytwarzanych odpadów budowlanych, w roku % wytwarzanych odpadów budowlanych. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji zmieniło wymagania przewidując Tab Poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia papieru, metali i tworzyw sztucznych i szkła- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 Poz. 645) Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia (%) Rok Inne niż niebezpieczne odpady budowalne

205 Tab Wymagana i osiągnięta ilość selektywnie zebranych odpadów budowlanych w latach Rodzaj Wymagana Osiągnięta Wymagana Osiągnięta Wymagana Osiągnięta Rozwój selektywnej zbiórki odpadów budowlanych za PGO (Mg) , , ,6 Ryc. 4-3 Efektywność zbiórki odpadów budowlanych na terenie miasta Zgorzelec w latach 2011 do 2013 Wymóg rozwoju selektywnej zbiórki odpadów budowlanych został osiągnięty oraz znacznie przekroczony Odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych Zgodnie z wytycznymi Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami, zakłada się następujący rozwój systemu gospodarki odpadami niebezpiecznymi: w roku % odpadów będzie zbieranych selektywnie, w roku % odpadów będzie zbieranych selektywnie. Szacuje się, że zarówno w roku 2010 jak i w roku 2011 w strumieniu odpadów komunalnych było 59 Mg odpadów niebezpiecznych. Podobna prognoza dotyczy roku Tab Wymagana i osiągnięta ilość selektywnie zebranych odpadów niebezpiecznych w latach 2011 i 2013 Rodzaj * 2013** Wymagana Osiągnięta Wymagana Osiągnięta Wymagana Osiągnięta Rozwój selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych za KPGO( Mg) 8,85 17,5 12,01 5,8 21,77 0,23 205

206 *na podstawie danych przekazanych przez MPGK Sp. z o.o. ** na podstawie danych przekazanych przez RIPOK w Lubaniu Ryc. 4-4 Efektywność zbiórki odpadów budowlanych na terenie miasta Zgorzelec w latach 2011 do 2013 Koniecznym jest podjęcie kroków naprawczych, związanych z rozwojem selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych występujących w odpadach komunalnych. Poziom 15% zbieranych selektywnie odpadów niebezpiecznych, występujących w odpadach komunalnych, nie został osiągnięty Poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. (Dz. U 2012, poz. 645) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych określa również poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych. Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku oblicza się zgodnie z poniższym wzorem: P br Mr Mw br br 100% gdzie: Pbr - poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych, wyrażony w %, Mrbr - łączna masa innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych poddanych recyklingowi, przygotowanych do ponownego użycia oraz poddanych odzyskowi innymi metodami, pochodzących ze strumienia odpadów komunalnych z gospodarstw domowych oraz od innych wytwórców odpadów komunalnych, wyrażona w Mg, 206

207 Mwbr - łączna masa wytworzonych innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych pochodzących ze strumienia odpadów komunalnych z gospodarstw domowych oraz od innych wytwórców odpadów komunalnych, wyrażona w Mg. W roku 2012 Mrbr 798,4 Mg Mwbr -798,4 Mg W roku 2013 Mrbr = 737,4+117,5+108,7 = 963,6 Mg Mwbr = 737,4+117,5+108,7 = 963,6 Mg 798,4 P br 100% =100% 798,4 963,6 P br 100% =100% 963,6 Przy uwzględnianiu łącznej masy innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych należy brać pod uwagę odpady o kodach: , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ex zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206). 207

208 5 Przewidywany rozwój wydarzeń prognozy Podstawowe kierunki dotyczące gospodarki odpadami przyjęte w Strategia Rozwoju Kraju 2020, Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko perspektywa do 2020 r. Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2014, Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami na lata 2012 są następujące: Prognozując zmiany ilości i jakości odpadów komunalnych przyjęto następujące założenia: 1. nie będą następowały istotne zmiany składu morfologicznego wytwarzanych odpadów komunalnych; 2. wzrost ilości wytwarzanych odpadów z tempem od 1,2 do 1,6% rocznie; 3. wzrost jednostkowego wskaźnika wytwarzania odpadów kształtował się będzie na poziomie 5% w okresach 5 letnich i będzie następujący: wzrost poziomu selektywnego zbierania odpadów z obecnych 2% (w stosunku do całości wytwarzanych odpadów) do 10% w 2010 r. i 20% w 2018 r., spowoduje zmiany ilości i składu odpadów niesegregowanych; zmniejszy się w nich głównie zawartość papieru, tworzyw, szkła i metali; ilość pozostałych odpadów w grupie 20 wzrastać będzie średnio o 5% w okresach 5-letnich (1% w skali roku). Przyjmuje się, że dynamika wzrostu ilości zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego będzie wahała się w granicach 3-5% w skali rocznej (przy 5% tempie wzrostu masy wprowadzanego sprzętu na rynek) Analiza sytuacji gospodarczej w kraju, w szczególności w kontekście wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, pozwala na stwierdzenie, że rozwój gospodarczy kraju, jako całości, będzie przebiegał bez większych załamań a struktura gospodarki będzie zbliżała się do gospodarki krajów zachodnioeuropejskich. W najbliższych latach najpoważniejszym problemem będzie rozwój systemu selektywnej zbiórki odpadów surowcowych i niebezpiecznych oraz ich odzysk. Sporym wyzwaniem może być uzyskanie społecznej akceptacji dla budowy nowych instalacji w zakresie gospodarki odpadami, w szczególności dla budowy Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych czy tez Zakładów Zagospodarowania Odpadów (za KPGO 2014) w tym kompostowni czy kwater składowania odpadów balastowych. Na podstawie obowiązujących strategicznych dokumentów, w których wojewódzkie władze samorządowe kreują obraz regionu w najbliższej przyszłości można stwierdzić, że nie przewiduje się większych zmian w strukturze przemysłu na obszarze regionu, a co za tym idzie zmiany struktury wytwarzanych odpadów powstających w wyniku działalności gospodarczej. Nie przewiduje się znaczącego wzrostu ilości wytwarzanych odpadów oraz rozwoju innych, dotychczas nie występujących w powiecie gałęzi przemysłu, w szczególności takich, które mogłyby wytwarzać duże ilości odpadów. 208

209 Przyjęta strategia rozwojowa regionu będzie bezpośrednio delimitować zmiany jakie będą następować w charakterze emisji odpadów na terenie miasta. W mniejszym stopniu dotyczyć to będzie odpadów komunalnych natomiast ogromne znaczenie będzie miało dla wytwórczości odpadów niebezpiecznych oraz innych niż niebezpieczne. Przyjęte założenia strategiczne maja bardzo istotne znaczenie dla szacunków związanych z wytwarzaniem odpadów ulegających biodegradacji. Większa część jest oraz będzie wykorzystywana przyrodniczo bezpośrednio przez samych wytwórców. Inaczej będzie, gdy zostaną podjęte decyzje dotyczące lokalizacji na terenie miasta wielkoprzemysłowych ferm hodowlanych. Uciążliwość emisji związanych z funkcjonowanie takich obiektów w sposób znaczący może wpłynąć na całokształt gospodarki odpadami ulegającymi biodegradacji na terenie miasta. 5.1 Prognoza demograficzna Jak wynika z badań demograficznych ilość mieszkańców zamieszkujących nasz kraj w najbliższych kilku latach nieznacznie może wzrosnąć, po czym gwałtownie zacznie spadać. Obecnie ilość mieszkańców Polski wynosi około 38 mln, natomiast w roku 2030 prawdopodobnie wynosić będzie 35 mln. Podobne zależności można zaobserwować analizując zmiany populacji gmin. Założenia do prognozy ludności są wynikiem ustaleń ekspertów Głównego Urzędu Statystycznego, Rządowej Rady Ludnościowej i Komitetu Nauk Demograficznych Polskiej Akademii Nauk. Prowadzone przez demografów badania i analizy wskazują, że trwający od kilkunastu lat spadek rozrodczości jeszcze nie jest procesem zakończonym i dotyczy w coraz większym stopniu kolejnych roczników młodzieży. Wśród przyczyn tego zjawiska wymienia się rosnący poziom wykształcenia, trudności na rynku pracy, zmniejszenie świadczeń socjalnych na rzecz rodziny, brak w polityce społecznej filozofii umacniania rodziny oraz generalnie trudne warunki społeczno-ekonomiczne, w jakich znalazło się pokolenie w wieku prokreacyjnym. Zgodnie z opiniami ekspertów, w najbliższych latach należy spodziewać się dalszego spadku współczynnika dzietności, z obecnej średniej 1,25 dziecka na kobietę do około 1,1 w 2010 r., po czym w latach można oczekiwać niewielkiego wzrostu dzietności do wartości około 1,2. W dalszym ciągu będzie następował spadek umieralności i wzrost przeciętnej długości życia, jednak odrabianie zaległości w tej dziedzinie w stosunku do krajów najbardziej rozwiniętych będzie następowało wolniej niż w ostatniej dekadzie. Przeciętne trwanie życia wzrośnie z obecnych 74,5 lat (70,4 mężczyźni, 78,8 kobiety) do 77,8 w 2015 r. (74,6 mężczyźni, 81,2 kobiety) oraz do 80 lat w 2030 r. (77,6 mężczyźni, 83,3 kobiety). W najbliższych latach wzrośnie nieco skala migracji zagranicznych, stąd zwiększy się nieznacznie ujemne saldo migracji. Migracje wewnętrzne pozostaną przez najbliższe lata na obecnym niskim poziomie. Sytuację powinien zmienić spodziewany wzrost gospodarczy, którego oznaki już wystąpiły, a nowy impuls może nadać członkostwo w Unii Europejskiej. Można oczekiwać, że związany z tym wzrost mobilności przestrzennej ludności nastąpi około 2010 r. i w ciągu następnych 10 lat wskaźnik migracji powróci do wielkości z początku lat dziewięćdziesiątych. W migracjach między miastem i wsią kontynuowana będzie występująca od kilku lat przewaga przemieszczeń na wieś, związana ze zjawiskiem suburbanizacji. Obliczanie dotyczące prognozy ludności na lata oparto na danych samorządu, GUS oraz prognozach GUS co przedstawiono w tabeli zamieszczonej poniżej. 209

210 Tab Ludność miasta Zgorzelec w latach (na podstawie ankiet danych GUS i analiz własnych) Lata Wskaźnik demograficzny Łączna liczba mieszkańców Wg danych samorządu Łączna liczba mieszkańców Wg danych GUS Przyjęte do dalszych analiz , , , , Ryc. 5-1 Prognoza ludności miasta Zgorzelec w latach Prognoza ilości i jakości odpadów komunalnych powstających na terenie miasta Zgorzelec Prognozę zmian wskaźników wytwarzania odpadów wykonano dla poszczególnych typów źródeł odpadów. Rozważając trendy zmian składu odpadów komunalnych przyjęto, za Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 2014, następujące założenia: - nie będą następowały istotne zmiany składu morfologicznego wytwarzanych odpadów komunalnych, - wzrost jednostkowego wskaźnika wytwarzania odpadów kształtował się będzie na poziomie 5% w okresach 5 letnich, czyli 1% rocznie, - wzrost poziomu selektywnego zbierania odpadów z obecnych 2% (w stosunku do całości wytwarzanych odpadów) do 8% w 2011 r. i 15% w 2018 r. może spowodować zmiany 210

211 ilości i składu odpadów niesegregowanych; zmniejszy się w nich głównie zawartość papieru, tworzyw, szkła i metali; - ilość pozostałych odpadów w grupie 20 wzrastać będzie średnio o 5% w okresach 5-letnich (1% w skali roku). Jak wynika z powyższych założeń, zmiany jakości i ilości odpadów będą następować wolno, tak jak następują zmiany w przyzwyczajeniach czy zmiany w poziomie dochodów ludności. Wyższy poziom dochodów będzie wpływał na wzrost ilości wytwarzanych odpadów, ale jednocześnie bogatsze społeczeństwo akceptuje zachowania proekologiczne skutkujące np. wzrostem poziomu zbiórki selektywnej. Na prognozowane zmiany wielkości strumienia odpadów wpływać będzie liczba ludności, oraz zmiany jednostkowych wskaźników emisji odpadów (liczonych np. w kg odpadów na mieszkańca rocznie), których trendy zmian wynikają z przesłanek rozwoju gospodarczo-społecznego analizowanego regionu. W Warszawie np. istotnym czynnikiem wytwarzania odpadów komunalnych będzie rozwój sfery infrastruktury biznesowej oraz całej gamy usług gastronomicznych, hotelarskich i turystyki, natomiast w gminach o charakterze wiejskim wpływ będą miały głównie gospodarstwa domowe Prognoza zmian ilości wytwarzanych odpadów komunalnych Prognozując ilości wytwarzanych odpadów komunalnych zaniechano analiz opartych na prognozach rozwoju gospodarczego regionu odnośnie wytwórczości odpadów komunalnych. Prognozę oparto na wskaźnikach, które zostały przyjęte w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2014 oraz Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami Tab Prognozy ilości wytworzonych odpadów wynikające ze wskaźników KPGO 2014 oraz AWPGO oraz danych ludnościowych pochodzących z GUS i samorządu w latach Rok Ludność wg GUS Wg wskaźników WPGO Ludność wg samorządu Mg/rok Ludność wg GUS Wg wskaźników KPGO Ludność wg samorządu Tab. 5-3 Prognozy ilości wytworzonych odpadów na terenie miasta Zgorzelec za WPGO 2012 Rok Ilość Mg , , , , , , , ,99 W najbliższych latach dostrzegany będzie stały wyraźny wzrost ilości wytwarzanych odpadów mimo niewielkiego obniżenie ludności miasta. Jest to szczególnie istotne dla 211

212 rozważań związanych z wyborem optymalnego systemu zagospodarowania odpadów oraz doborem instalacji przeznaczonej do unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Ilości odpadów komunalnych jakie będą powstawać w roku 2012 wskazują, iż możliwe będzie wybudowanie instalacji unieszkodliwiania odpadów wyłącznie na potrzeby regionu. Wskazać jednak należy niewątpliwą konieczność nawiązania współpracy z sąsiednimi gminami i powiatami w celu identyfikacji możliwości powołania systemu regionalnego opartego na wspólnej instalacji Prognoza jakości odpadów komunalnych W tabeli poniżej przedstawiono prognozę ilości powstających odpadów komunalnych w mieście w okresie w podziale na 14 strumieni rozważanych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami Natomiast Tab. 5-5 przedstawiono prognozy WPGO Tab Prognoza ilości poszczególnych rodzajów odpadów komunalnych na terenie miasta Zgorzelec w latach 2013 do 2016 opracowanie własne. Lp. Nazwa (tys. Mg) Odpady komunalne segregowane i zbierane selektywnie Odpady zielone z ogrodów i parków Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne, w tym: l Odpady kuchenne ulegające biodegradacji Odpady zielone Papier i tektura Odpady wielomateriałowe Tworzywa sztuczne Szkło Metal Odzież, tekstylia Drewno Odpady niebezpieczne Odpady mineralne, w tym frakcja popiołowa Odpady z targowisk Odpady z czyszczenia ulic i placów) Odpady wielkogabarytowe Lp. Tab. 5-5 Prognoza ilości poszczególnych rodzajów odpadów komunalnych na terenie miasta Zgorzelec w latach 2012 do 2020 na podstawie WPGO 2012 Nazwa Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne, w tym: 1 Odpady kuchenne i ogrodowe 2 Odpady z terenów zielonych Rok/Mg , , , , , , , , ,78 599,66 604,33 609,00 613,76 618,51 623,37 628,27 633,20 638,28 3 Papier i tektura 1097, , , , , , , , ,17 4 Odpady 452,57 456,10 459,63 463,22 466,80 470,47 474,17 477,89 481,72 212

213 Lp. Nazwa wielomateriałowe 5 Tworzywa sztuczne Rok/Mg , , , , , , , , ,73 6 Szkło 1154, , , , , , , , ,38 7 Metal 169,71 171,04 172,36 173,71 175,05 176,42 177,81 179,21 180,64 8 Tekstylia 452,57 456,10 459,63 463,22 466,80 470,47 474,17 477,89 481,72 9 Drewno 33,94 34,21 34,47 34,74 35,01 35,28 35,56 35,84 36,13 10 Odpady niebezpieczne 67,89 68,42 68,94 69,48 70,02 70,57 71,13 71,68 72,26 11 Odpady mineralne, w tym 1086, , , , , , , , ,13 frakcja popiołowa 12 Odpady wielkogabarytowe 294,17 296,47 298,76 301,09 303,42 305,80 308,21 310,63 313,12 13 Inne kategorie 509,14 513,11 517,08 521,12 525,15 529,27 533,44 537,62 541,93 Tab Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w mieście Zgorzelec na lata WPGO 2012 Lp. Rok/Mg , , , , ,02 Tab Prognoza ilości wytwarzanych odpadów opakowaniowych w mieście Zgorzelec na lata WPGO 2012 Lp. Rok/Mg ,25 714,25 740,16 766,00 793,77 Tab Prognoza ilości wytwarzanych frakcji o cieple spalania maksimum 6 MJ/kg suchej masy odpadów komunalnych wytworzonych w mieście Zgorzelec na lata WPGO 2012 oraz Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 stycznia 2013 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu Lp. Odpad o cieple spalania o cieple spalania maksimum 6 MJ/kg suchej masy Rok/Mg Prognoza ilości odpadów innych niż niebezpieczne i niebezpieczne wytwarzanych na terenie miasta Akceptując założenia przyjęte w Wojewódzkim Planie Gospodarki odpadami należy przewidywać, iż łączna ilość odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne za wyłączeniem również odpadów komunalnych będzie rosła rocznie o mniej niż 1%. 213

214 Podobna sytuacja jest w przypadku wytwarzania odpadu niebezpiecznego. Mimo, iż zakłada się że jego ilość będzie wzrastać to wzrost ten można określić jako nieznaczny. Podobnie jak w przypadku odpadów innych niż niebezpieczne wzrost nie będzie przekraczał 1% rocznie. Jednak w przypadku tego typu odpadów nie należy wykluczać, iż w regionie pojawią się nowe podmioty gospodarcze które w istotny sposób będą mogły zmienić zamieszczane powyżej prognozy.. Odpady pochodzące z produkcji rolnej są w wysokim stopniu zagospodarowywane do celów rolniczych, jako pasze dla zwierząt, nawozy organiczne i składniki kompostu. Tab Prognoza ilości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych (ogółem) w mieście Zgorzelec na lata WPGO 2012 Lp. Rok/Mg ,94 264,85 268,83 272,86 276, Odpady zawierające azbest Zgodnie z zapisami Prawa Ochrony Środowiska zabronione jest, wprowadzanie do obrotu lub ponowne wykorzystanie substancji stwarzających szczególne zagrożenie do których zaliczany jest azbest. Na podstawie Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu przyjętego przez Radę Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 15 marca 2010 r., samorząd miasta Zgorzelca zaktualizował plan usuwania azbestu z terenu miasta i uchwała nr 154/2011 Rady Miasta ZGORZELEC z dnia 29 grudnia 2011 roku w sprawie Programu oczyszczania miasta Zgorzelec z azbestu i wyrobów zawierających azbest aktualizacja na lata przyjął do realizacji. W grudniu 2014 opracowany został projekt aktualizacji Programu Oczyszczania Miasta Zgorzelec z azbestu i wyrobów zawierających azbest aktualizacja na lata który dopiero w roku 2015 będzie poddawany strategicznej ocenie odziaływania na środowisko. Wyniki przeprowadzonych badań inwentaryzacyjnych wyrobów zawierających azbest na terenie Miasta Zgorzelec wykazały: na 54 działkach osób fizycznych zinwentaryzowano wyroby zawierające azbest; całkowita ilość zinwentaryzowanego azbestu na terenie Miasta Zgorzelec wynosi 9 139,47 m 2 tj. 100,533 Mg, w tym u osób fizycznych zinwentaryzowano m 2 tj. 65,703 Mg; spośród 65,703 Mg zinwentaryzowanego azbestu u osób fizycznych usunięto 16,885 Mg tj. ok. 26 %; w przypadku osób fizycznych najwięcej azbestu zinwentaryzowano na ulicy Reja ok. 19,79 Mg. Poniższa tabela i wykres przedstawiają całkowitą sumę wszystkich płyt azbestowocementowych znajdujących się na terenie miasta. 214

215 Zinwentaryzowane wyroby zawierające azbest na terenie Miasta Zgorzelec (stan na rok 2013) wykazano w poniższych tabelach. Tab Zestawienie ilości płyt azbestowo-cementowych na terenie Miasta Zgorzelec instytucje Lp Instytucja Komenda Wojewódzka Policji we Wrocławiu ul. Podwalna Wrocław Spółdzielnia Kaletnicza DELTA Zakład Pracy Chronionej w likwidacji ul. Langiewicza 20 Spółdzielnia Mieszkaniowa Administracja Zasobów Mieszkaniowych ul. Konarskiego 5a m 2 Zinwentaryzowany Mg 40,00 0,44 36,00 0, ,27 31,32 4 KOPEX-FAMAGO Sp. z o.o. ul. Fabryczna ,20 2,68 SUMA 3166,47 34,83 waga 1 m 2 = 11 kg wg: Źródło: opracowanie własne Tab Płyty azbestowo-cementowe na terenie Miasta Zgorzelec [%] Lp. ulica Płyty azbestowo- cementowe w % 1 Bohaterów II Armii Wojska Polskiego 3,52 2 Boczna 7,37 3 Czerwona 2,85 4 Drzymały 10,05 5 Górnicza 1,67 6 Łużycka 13,73 7 Krańcowa 11,38 8 Podwale 0,25 9 Psie Pole 2,68 10 Reja 30,12 11 Reymonta 3,01 12 Rzeczki Dolne 1,00 13 Rzeczki Górne 0,87 14 Wróblewskiego 0,25 15 Zapiecek 0,25 16 Zielona 10,30 17 Żwirki i Wigury 0,70 Najwięcej wyrobów zawierających azbest znajduje się na terenie ulicy Reja - 30,12%. Zdecydowanie mniej zinwentaryzowano na terenie ulicy Łużyckiej (13,73%), Krańcowej (11,38%), Zielonej (10,30%) oraz Drzymały (10,05%) w stosunku do całej ilości wyrobów azbestowych znajdujących się na terenie Miasta Zgorzelec. Najmniej płyt azbestowo 215

216 cementowych zinwentaryzowano na terenie ulic: Podwale, Wróblewskiego oraz Zapiecek 0,25% Zużyte baterie i akumulatory Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U Nr 109. poz. 752 będzie uchylony od ) należy dążyć do uzyskania 100% poziomu odzysku akumulatorów kwasowo-ołowiowych. W tabeli zamieszczonej poniżej przedstawiono prognozy wynikające z WPGO Tab Prognoza ilości wytwarzanych zużytych baterii i akumulatorów w mieście Zgorzelec na lata WPGO 2012 Lp. Rok/Mg ,30 3,39 3,50 3,60 3, Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne Dynamika przyrostu odpadów elektrycznych i elektronicznych jest trzykrotnie wyższa niż pozostałych odpadów. Szacunki prowadzone w UE zakładają, że ilość tych odpadów przyrasta o 3-5% w skali roku. Prognozy WPGO 2012 zamieszczono w poniższej tabeli. Tab Prognoza ilości wytwarzanego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego w mieście Zgorzelec na lata WPGO 2012 Lp. Rok/Mg ,37 7,59 7,82 8,05 8,29 216

217 6 Cele w zakresie gospodarce odpadami 6.1 Cel nadrzędny i priorytety ekologiczne w gospodarce odpadami Główną zasadą jest zrównoważony rozwój, który umożliwia zharmonizowany rozwój gospodarczy i społeczny, zgodny z przyjętym Prawem ochrony środowiska. W związku z tym nadrzędnym celem jest: Stworzenie systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju i opartego na hierarchii sposobów postępowania z odpadami komunalnymi. Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami przyjmuje się następujące główne cele w zakresie gospodarki odpadami: Cel 1. Utrzymanie poziomu prognozowanych ilości wytwarzanych odpadów, pomimo wzrostu gospodarczego kraju wyrażonego za pomocą PKB, Cel 2. Zwiększenie udziału odzysku, w szczególności recyklingu w odniesieniu do szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak również odzysku energii z odpadów zgodnego z wymogami ochrony środowiska, Cel 3. Zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowiska odpadów, Cel 4. Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów, Cel 5. Zmniejszenie liczby czynnych składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, Cel 6. Zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów komunalnych Osiągnięcie wyznaczonych powyżej celów możliwe będzie poprzez realizację na szczeblu wojewódzkim następujących kierunków działań: Wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie oraz ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających na recykling oraz odzysk energii zawartej w odpadach w procesach termicznego ich przekształcania. Wyeliminowanie praktyk niewłaściwej eksploatacji, a także rekultywacji składowisk odpadów. Ujmowanie kryteriów ochrony środowiska przy finansowaniu zadań ze środków publicznych. Intensyfikację edukacji ekologicznej promującej właściwe postępowanie z odpadami oraz prowadzenie skutecznej kampanii informacyjno - edukacyjnej, w celu kształtowania odpowiednich postaw zmierzających do zmniejszania ilości 217

218 wytwarzanych odpadów komunalnych poprzez promowanie wśród społeczeństwa następujących działań: kupowania produktów w opakowaniach zwrotnych, unikania używania produktów, które na pewno trafią na składowisko odpadów (nienadających się do kompostowania, czy też recyklingu), unikania kupowania produktów w za dużych" opakowaniach, a kupowanie produktów opakowanych w minimalną ilość opakowań, ograniczania zakupu produktów jednorazowego użytku, unikania stosowania papieru śniadaniowego, folii aluminiowej, w zamian używając plastikowych pojemników na żywność, ponowne wykorzystanie i wydłużanie okresu używalności niektórych przedmiotów, unikania stosowania toreb plastikowych na zakupy, w zamian korzystając z toreb płóciennych, ograniczania powstawania zmieszanych odpadów poprzez prowadzenie ich wstępnej segregacji: szkła bezbarwnego, szkła kolorowego, tworzyw sztucznych i papieru, w wyniku czego otrzymuje się wysegregowane surowce wtórne, przechowywania osobno odpadów pochodzenia organicznego, kompostowania odpadów biodegradowalnych w gospodarstwach domowych, kupowania napojów w szklanych butelkach i za kaucją, wielokrotnego używania słoików, przeznaczania zużytego papieru na makulaturę, przechowywania danych na dyskach lub płytach CD zamiast na papierze, przekazywania niepotrzebnej odzieży do punktów opieki społecznej, unikania artykułów, które po wyrzuceniu stanowią odpady niebezpieczne, używania akumulatorów nadających się do ponownego naładowania, zamiast baterii jednorazowych, korzystania z pojemników, pudełek nadających się do wielokrotnego wykorzystania, przedłożenia okresu żywotności mebli i wyposażenia domowego. Szczegółowe cele i kierunki działań w zakresie gospodarki odpadami zostały przedstawione poniżej w podziale na poszczególne grupy odpadów opisywane w Planie. Cele zostały podzielone na długoterminowe obejmujące perspektywę sześciu lat do roku 2023 oraz krótkoterminowe obejmujące perspektywę sześciu lat do roku Cele krótkoterminowe stanowią uszczegółowienie celów strategicznych - długoterminowych. 218

219 6.2 Cele i kierunki w gospodarce odpadami Cele i kierunki określono na podstawie analizy obecnego stanu oraz prognozowanych zmian gospodarki odpadami w województwie dolnośląskim w oparciu o obowiązujące wymagania prawne, a także plany i programy rządowe i lokalne w zakresie gospodarki odpadami. Cele długoterminowe - strategiczne określono zgodnie z perspektywą długoterminową WPGO 2012 do roku Natomiast realizację celów krótkoterminowych zaplanowano do roku W zakresie celów krótkoterminowych zaplanowane do realizacji zostały również cele, których daty osiągnięcia zgodnie z Prawem ochrony środowiska przypadają na lata późniejsze niż rok Takie zapisanie celów uwzględnia jednak konieczność wcześniejszego rozpoczęcia ich realizacji, po to, aby zdążyć z ich realizacją w kolejnych latach. Przedstawione kierunki działań umożliwiają osiągnięcie zarówno celów długoterminowych jak i celów krótkoterminowych. Przedstawione cele określają kierunki działań podejmowanych w skali całego województwa Odpady komunalne, w tym odpady ulegające biodegradacji Cele długoterminowe do roku 2023: Cel 1 - Minimalizacja ilości powstających odpadów komunalnych oraz zagospodarowanie ich zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami, Cel 2 - Podejmowanie i kontynuacja działań związanych ze zmniejszeniem ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, Cel 3 - Budowa infrastruktury służącej gospodarowaniu odpadami poprzez termiczne przekształcanie odpadów. Cele krótkoterminowe do roku 2017: Cel 1 - Objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych oraz systemem selektywnego zbierania odpadów najpóźniej do 2015 r., Cel 2 - Zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów: w 2013 r. nie więcej niż 50%, w 2020 r. nie więcej niż 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. Cel 3 - Zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do maksymalnie 60% wytworzonych odpadów do końca 2014 r, Cel 4 - Przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych (papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło) z gospodarstw domowych gospodarstw domowych minimum 50% masy do 2020 r., 219

220 Cel 5 - Zamykanie i rekultywacja składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, Cel 6 - Eliminowanie praktyk nielegalnego składowania odpadów, Cel 7 - Budowa, rozbudowa, modernizacja infrastruktury służącej gospodarowaniu odpadami. Osiągnięcie wyznaczonych powyżej celów długo- i krótkoterminowych w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, w tym odpadami ulegającymi biodegradacji będzie możliwe dzięki realizacji na szczeblu wojewódzkim i gminnym następujących kierunków działań: prowadzenia odpowiedniego systemu selektywnego zbierania i odbierania, co najmniej takich frakcji odpadów komunalnych jak: odpadów zielonych z ogrodów i parków, papieru i tektury (w tym opakowań, gazet, czasopism, itd.), odpadów opakowaniowych ze szkła (w podziale na szkło bezbarwne i kolorowe), tworzyw sztucznych i metali, zużytych baterii i akumulatorów, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, przeterminowanych leków, chemikaliów (farb, rozpuszczalników, olejów odpadowych, itd.), mebli i innych odpadów wielkogabarytowych, odpadów budowlano-remontowych. zapobiegania mieszaniu selektywnie zebranych odpadów szczególnie w czasie ich gromadzenia i transportu, propagowania trendów zagospodarowywania odpadów zielonych na terenach wiejskich oraz terenach miejskich z zabudową jednorodzinną we własnym zakresie, między innymi w kompostowniach przydomowych lub biogazowniach rolniczych, tworzenie przy punktach selektywnej zbiórki odpadów tzw. kącika używanych rzeczy", gdzie zbierane będą używane rzeczy, a następnie przekazywane osobom potrzebującym za darmo lub za niewielką kwotę (tego rodzaju sposób ograniczania ilości wytwarzanych odpadów jest znany na całym świecie), redukcji strumienia odpadów komunalnych kierowanych do składowania poprzez zintensyfikowanie i zastosowanie metod odzysku odpadów: zapewnienia dostępności odpowiedniej przepustowości instalacji, w celu przetworzenia wszystkich selektywnie zebranych odpadów, poprzez odpowiednie monitorowanie zrealizowanych i planowanych inwestycji, 220

221 stymulowania rozwoju rynku surowców wtórnych i produktów zawierających surowce wtórne poprzez wspieranie współpracy organizacji odzysku, przemysłu i samorządu terytorialnego oraz konsekwentne egzekwowanie obowiązków w zakresie odzysku i recyklingu, promowania produktów wytwarzanych z materiałów odpadowych poprzez odpowiednie działania promocyjne i edukacyjne, jak również zamówienia publiczne, wydawania decyzji związanych z realizacją celów spełniających założenia planów gospodarki odpadami. ograniczenia składowania odpadów ulegających biodegradacji poprzez budowę linii technologicznych do ich przetwarzania, a mianowicie: kompostowni odpadów zielonych, instalacji fermentacji odpadów organicznych, instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, zakładów termicznego przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych, zachęcenie inwestorów publicznych i prywatnych do udziału w realizacji inwestycji strategicznych polegających na budowaniu infrastruktury zgodnie z planami gospodarki odpadami - regionalnych instalacji zagospodarowania odpadów komunalnych, stosowania technologii spełniających wymagania BAT (w szczególności dla obiektów termicznego przekształcania odpadów) w nowo budowanej infrastrukturze, tworzenie nowych lub zmiana istniejących systemów gospodarowania odpadami komunalnymi polegających na budowaniu nowych instalacji do zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych z wykorzystaniem technologii termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Zapobieganie powstawaniu odpadów: Zapobieganie powstawaniu odpadów i ograniczanie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych na składowiska odpadów możliwe jest dzięki następującym działaniom: wdrażanie systemu zagospodarowania odpadów ulegających biodegradacji wymagających podjęcia kompleksowych działań informacyjno edukacyjnych w tym zakresie, budowanie systemu gospodarki odpadami opartego o regiony gospodarki odpadami komunalnymi posiadającymi regionalne instalacje przetwarzania odpadów komunalnych (zgodnie z ustawą z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897, z późn. zm.), prowadzenie wspólnej gospodarki odpadami komunalnymi przez gminy polegającej na zapewnieniu i utrzymaniu infrastruktury gospodarki odpadami, w szczególności 221

222 zakładów zagospodarowania odpadów w ramach regionów wyznaczonych w wojewódzkim planie gospodarki odpadami. Jednak w kontekście najbliższych zobowiązań oraz braku technicznego przygotowania do jego spełnienia, jako kluczowe należy traktować spełnienie następującego wymogu: Unieszkodliwienie w inny sposób iż skałdowanie odpadów zawierających więcej niż 5% węgla organicznego i posiadających ciepło spalania powyżej 6 MJ/kg od 01 stycznia Na przygotowanie stosownych rozwiązań pozostał tylko rok Odpady, które podlegają odrębnym przepisom prawnym, w tym odpady niebezpieczne Zużyte baterie i akumulatory Cel długoterminowy do roku 2023: Cel 1 - Dążenie do uzyskania wysokiego poziomu zbierania zużytych baterii i akumulatorów. Cele krótkoterminowe do roku 2017: Cel 1 - Rozbudowa systemu zbierania zużytych baterii i akumulatorów przenośnych, pozwalająca na osiągnięcie następujących poziomów zbierania: 25% poziomu zbierania zużytych baterii i akumulatorów przenośnych do 2012 r., 45% poziomu zbierania zużytych baterii i akumulatorów przenośnych do 2016 r. i latach następnych masy wprowadzonych baterii i akumulatorów przenośnych. Cel 2 - Osiągnięcie poziomów wydajności recyklingu: co najmniej 75% masy zużytych baterii i akumulatorów niklowo-kadmowych, co najmniej 65% masy zużytych baterii i akumulatorów kwasowo-ołowiowych, co najmniej 50% masy pozostałych zużytych baterii i akumulatorów. Cel 3 - Całkowite wyeliminowanie składowania zużytych baterii i akumulatorów na składowiskach. Osiągnięcie wyznaczonych celów długo- i krótkoterminowych w zakresie gospodarki zużytymi bateriami i akumulatorami będzie możliwe poprzez realizację na szczeblu wojewódzkim i gminnym następujących kierunków działań: rozwój istniejącego systemu zbierania zużytych baterii i akumulatorów ze szczególnym uwzględnieniem źródeł rozproszonych oraz gospodarstw komunalnych, przeznaczenie środków finansowych pochodzących z opłat produktowych na finansowanie zakupu pojemników do zbierania tych odpadów oraz kosztów transportu, 222

223 opracowanie i wdrożenie innowacyjnych technologii przetwarzania zużytych baterii i akumulatorów, w szczególności alkalicznych, zapewniających wymaganą efektywność recyklingu, ograniczanie składowania zużytych baterii i akumulatorów na składowiskach poprzez rozwijanie i doskonalenie systemu zbierania zużytych małogabarytowych baterii i akumulatorów ze źródeł rozproszonych. Zapobieganie powstawaniu odpadów: Zapobieganie powstawaniu zużytych baterii i akumulatorów polega głównie na stosowaniu baterii i akumulatorów o przedłużonej żywotności Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny Cele długoterminowe do roku 2023: Cel 1 - Działania zmierzające do uzyskania wysokiego poziomu odzysku i recyklingu zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, Cel 2 - Rozwój i wdrażanie nowych technologii odzysku i recyklingu zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Cele krótkoterminowe do roku 2017: Cel 1 - Osiągnięcie do roku 2022 dla zużytego sprzętu powstałego z wielkogabarytowych urządzeń gospodarstwa domowego: poziomu odzysku w wysokości 80% masy zużytego sprzętu, poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących ze zużytego sprzętu w wysokości 75% masy zużytego sprzętu Cel 2 - Osiągnięcie do roku 2022 dla zużytego sprzętu powstałego ze sprzętu teleinformatycznego, telekomunikacyjnego i audiowizualnego: poziomu odzysku w wysokości 75% masy zużytego sprzętu, poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących ze zużytego sprzętu w wysokości 65% masy zużytego sprzętu. Cel 3 - Osiągnięcie do roku 2022 dla zużytych gazowych lamp wyładowczych - poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących ze zużytych lamp w wysokości co najmniej 80% masy zużytych lamp, Cel. 4 - Osiągnięcie do roku 2022 dla zużytego sprzętu powstałego z małogabarytowych urządzeń gospodarstwa domowego, sprzętu oświetleniowego, narzędzi elektrycznych i elektronicznych z wyjątkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych narzędzi przemysłowych, zabawek, sprzętu rekreacyjnego i sportowego oraz przyrządów do nadzoru i kontroli: poziomu odzysku w wysokości 70% masy zużytego sprzętu, poziomu recyklingu części składowych, materiałów i substancji pochodzących ze zużytego sprzętu w wysokości 50% masy zużytego sprzętu. 223

224 Cel 5 - Osiągnięcie poziomu selektywnego zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych w wysokości 4 kg/mieszkańca/rok, Cel 6 - Zwiększenie ilości zakładów zajmujących się przetwarzaniem zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, Cel 7 - Rozwój działań w zakresie przedłużania okresu użytkowania, a mianowicie przekazywanie starszego typu sprzętu innym użytkownikom, konserwacja i naprawa lub odnowa (modernizacja) przy współudziale producentów, organizacji pozarządowych. Osiągnięcie wyznaczonych celów długo- i krótkoterminowych w zakresie gospodarki zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym będzie możliwe poprzez realizację na szczeblu wojewódzkim i gminnym następujących kierunków działań: tworzenie gminnych punktów zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, podnoszenie lokalnej świadomości społeczeństwa w zakresie metod i sposobów gospodarowania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym oraz promocja działań związanych z przedłużaniem okresu użytkowania sprawnych urządzeń, rozbudowania i modernizacji infrastruktury technicznej w zakresie zbierania i przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego, stosowanie najnowszych technologii w zakładach zajmujących się demontażem zużytego sprzętu pozwalających na usuwanie z niego składników niebezpiecznych zawierających metale ciężkie i związki chlorowcowe, ograniczenie istnienia szarej strefy poprzez działania legislacyjne i kontrolne, organizację wtórnego obiegu zużytego sprzętu. Zapobieganie powstawaniu odpadów: Istotnym elementem zapobiegania powstawaniu odpadów zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego jest rozszerzona odpowiedzialność producenta za wprowadzony na rynek sprzęt elektryczny i elektroniczny, bowiem przedsiębiorca jest zobowiązany do uzyskania odpowiedniego poziomu selektywnego zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych w odniesieniu do masy wprowadzonego sprzętu oraz poziomów odzysku i recyklingu dla poszczególnych grup sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Dodatkowym elementem zapobiegania powstawaniu odpadów powinny być działania informująco-edukacyjne zmierzające do ukształtowania świadomych podstaw konsumentów Odpady zawierające azbest Cele długoterminowe do roku 2023: Cel 1 - Wyeliminowanie wyrobów zawierających azbest ze środowiska, Cel 2 - Unieszkodliwianie odpadów zawierających azbest. Cele krótkoterminowe do roku 2017: 224

225 Cel 1 - Przeprowadzenie pełnej inwentaryzacji rodzaju, ilości oraz miejsc występowania wyrobów zawierających azbest oraz jej coroczna aktualizacja zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, Cel 2 - Zwiększenie świadomości społeczeństwa województwa na temat szkodliwości azbestu i konieczności jego eliminowania ze środowiska, Cel 3 - Sukcesywne i bezpieczne dla środowiska oraz zdrowia mieszkańców usuwanie wyrobów zawierających azbest z obszaru województwa, Cel 4 - Zapewnienie finansowania usuwania wyrobów zawierających azbest, Cel 5 - Zapewnienie na terenie województwa wystarczającej pojemności składowisk do składowania odpadów zawierających azbest. Osiągnięcie wyznaczonych celów długo- i krótkoterminowych w zakresie gospodarki odpadami zawierającymi azbest będzie możliwe poprzez realizację na szczeblu wojewódzkim i gminnym następujących kierunków działań: informowania społeczeństwa o zagrożeniu zdrowia ludzi przy samodzielnym usuwaniu wyrobów zawierających azbest, monitoringu usuwania oraz prawidłowego postępowania z wyrobami zawierającymi azbest, rozbudowy i modernizacji i/lub budowy składowisk przeznaczonych do składowania odpadów zawierających azbest oraz stosowanie innych, dozwolonych prawem metod zagospodarowywania odpadów zawierających azbest, przeprowadzania akcji informacyjno-edukacyjnych dla wykorzystujących azbest, użytkowników wyrobów zawierających azbest, wytworzenia mechanizmów dofinansowania usuwania azbestu, przedstawienie społeczeństwu sposobów postępowania, gospodarowania, bezpiecznego usuwania oraz transportowania odpadów zawierających azbest, w tym zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 71, poz. 649), opracowanie przez gminy programów usuwania wyrobów zawierających azbest umożliwiających i. in. pozyskiwanie środków finansowych w celu usuwania azbestu. Zapobieganie powstawaniu odpadów: W Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata założono wyeliminowanie użytkowania do 2032 roku wyrobów zawierających azbest. Zakaz wprowadzania do obrotu wyrobów zawierających azbest spowoduje w dalszej perspektywie czasowej brak powstawania odpadów zawierających azbest i stopniową ich eliminację Odpady opakowaniowe Cel długoterminowy do roku 2023: Cel 1 - Prowadzenie systemu zbierania odpadów opakowaniowych umożliwiającego prowadzenie odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych. 225

226 Cele krótkoterminowe do roku 2017: Cel 1 - Osiągnięcie, do roku 2014, poziomów odzysku i recyklingu odpadów powstałych z opakowań oraz utrzymanie poziomów w latach następnych: opakowania razem: 60% odzysku 1), 55% recyklingu 1), opakowania z tworzyw sztucznych: 22,5% recyklingu1),2), opakowania z aluminium: 50% recyklingu1), opakowania ze stali, w tym z blachy stalowej: 50% recyklingu1), opakowania z papieru i tektury: 60% recyklingu1), opakowania ze szkła gospodarczego poza ampułkami: 60% recyklingu1), opakowania z drewna: 15% recyklingu1). Objaśnienia: 1) Nie dotyczy opakowań mających bezpośredni kontakt z produktami leczniczymi określonymi w przepisach ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. t. j. z 2008 r., Nr 45, poz. 271, z późn. zm.) 2) Do poziomu recyklingu zalicza się wyłącznie recykling, w wyniku którego otrzymuje się produkt wykonany z tworzywa sztucznego. Cel 2 - Wdrożenie systemu selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych na terenie całego województwa, Cel 3 - Podejmowanie działań informacyjno - edukacyjnych w celu zapobiegania powstawaniu odpadów opakowaniowych. Osiągnięcie wyznaczonych celów długo- i krótkoterminowych w zakresie gospodarki odpadami opakowaniowymi będzie możliwe poprzez realizację na szczeblu wojewódzkim i gminnym następujących kierunków działań: rozbudowy infrastruktury technicznej w zakresie selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych pochodzących z gospodarstw domowych, rozbudowania infrastruktury technicznej w zakresie sortowania i recyklingu odpadów opakowaniowych, wspierania działań edukacyjnych w celu promocji produktów bez opakowań oraz opakowań wielokrotnego użytku. Zapobieganie powstawaniu odpadów: Wyróżnia się kilka metod zapobiegania powstawaniu odpadów oraz redukcji ilości wytwarzanych odpadów. Są to m.in.: włączenie kryterium projektowania ekologicznego w rozwój nowych produktów; stosowanie zasady rozszerzonej odpowiedzialności producenta za wprowadzone przez nich na rynek opakowania; wydłużenie okresu użytkowania opakowań, zmniejszenie masy opakowań oraz zwiększenie udziału opakowań wielokrotnego użytku; stosowanie oznakowania ekologicznego na opakowaniach, które pozwala konsumentom zidentyfikować produkty spełniające kryteria ekologiczne. 226

227 6.2.3 Odpady pozostałe Odpady z budowy, remontów i demontaż obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej Cel długookresowy do roku 2023: Cel 1 - Dążenie do zwiększenia poziomów odzysku i recyklingu odpadów z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej. Cel krótkoterminowy do roku 2017: Cel 1 - Osiągnięcie do 2020 r. poziomu przygotowania do ponownego użycia, recyklingu i rozbiórkowych nie niższego niż 70% wagowo. Osiągnięcie wyznaczonych celów długo- i krótkoterminowych w zakresie gospodarki odpadami z budowy, remontów, demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej, wymaga rozbudowy infrastruktury technicznej, przetwarzania oraz ponownego wykorzystania, odzysku, w tym recyklingu oraz kontroli właściwego postępowania z odpadami, w celu minimalizacji ilości odpadów poddawanych unieszkodliwianiu na składowiskach. Konieczne jest również uszczelnienie systemu ewidencji wytwarzania i gospodarowania tymi odpadami ze względu na konieczność zapewnienia 70% recyklingu tych odpadów do 2020 r. Zapobieganie powstawaniu odpadów: Możliwości zapobiegania powstawania odpadów budowlanych są ściśle powiązane ze stosowaną technologią. Celem zapobiegania powstawaniu odpadów konieczne jest stosowanie technologii bez- lub mało-odpadowych Komunalne osady ściekowe Cel długoterminowy do roku 2023: Cel 1 - Osiągnięcie takiego systemu gospodarowania komunalnymi osadami ściekowymi, który pozwoli na zagospodarowanie tych odpadów w sposób jak najmniej oddziałujący na środowisko, poprzez: zwiększenie, w perspektywie do 2022 r., ilości przetwarzanych komunalnych osadów ściekowych przed wprowadzeniem do środowiska oraz osadów przekształconych metodami termicznymi, zintensyfikowanie wzrostu, w perspektywie do 2022 r., stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego i chemicznego oraz środowiskowego, dalsza redukcja ilości odpadów kierowanych do składowania. Cel krótkoterminowe do roku 2017: Cel 1 Zmniejszenie ilości komunalnych osadów ściekowych kierowanych do składowania, 227

228 Cel 2 - Zwiększenie stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeństwa sanitarnego i chemicznego oraz środowiskowego. Cel 3 - Zwiększenie ilości komunalnych osadów ściekowych wykorzystywanych do rekultywacji składowisk odpadów. Osiągnięcie wyznaczonych celów długo- i krótkoterminowych w zakresie gospodarki komunalnymi osadami ściekowymi będzie możliwe poprzez realizację na szczeblu wojewódzkim i gminnym następujących kierunków działań: uwzględniania zagadnień właściwego zagospodarowania komunalnych osadów trakcie prowadzenia inwestycji w zakresie budowy lub modernizacji oczyszczalni ścieków, zwiększania ilości komunalnych osadów ściekowych wykorzystywanych w biogazowniach w celach energetycznych, wzrostu masy komunalnych osadów ściekowych przekształcanych termicznie w cementowniach, kotłach energetycznych oraz spalarniach komunalnych osadów ściekowych, kontrolę jakości i ilości komunalnych osadów ściekowych stosowanych na powierzchni ziemi. Zapobieganie powstawaniu odpadów: Istnieją ograniczone możliwości zapobiegania powstawaniu komunalnych osadów ściekowych, z uwagi na fakt, iż systematycznie zwiększa się ilość gospodarstw domowych przyłączonych do kanalizacji. Osady ściekowe są produktem ubocznym procesu oczyszczania ścieków, ich ilość w głównej mierze uzależniona jest od przyjętej i realizowanej technologii oczyszczania, sposobu i stopnia oczyszczania ścieków oraz stopnia rozkładu substancji organicznych w procesie tzw. stabilizacji. Dlatego proces całego cyklu technologicznego tworzenia i obróbki osadów należy przeprowadzać poprzez zastosowanie najlepszych dostępnych technik (BAT), przede wszystkim podczas występowania osadu w formie uwodnionej, po której osad zostaje poddawany procesem obróbki końcowej (odwodnieniu, suszeniu, itp.) Odpady ulegające biodegradacji inne niż komunalne Cel długoterminowy do roku 2023: Cel 1 - Sukcesywne zmniejszanie masy składowania odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne. Cel krótkoterminowy do roku 2017: Cel 1 - W okresie do 2020 r., zmniejszenie masy składowanych odpadów do poziomu nie więcej niż 40% masy wytworzonych odpadów. Osiągnięcie wyznaczonych celów długo- i krótkoterminowych w zakresie gospodarki odpadami ulegającymi biodegradacji innymi niż komunalne będzie możliwe dzięki rozbudowie infrastruktury technicznej, ponownego wykorzystania, odzysku, w tym recyklingu tych odpadów. 228

229 Zapobieganie powstawaniu odpadów: Możliwość zapobiegania powstawania odpadów ulegających biodegradacji innych niż komunalne jest związana ze stosowaną technologią. Ze względu na dużą różnorodność tych odpadów, wymagane jest stosowanie odmiennych metod zapobiegania ich powstawaniu. Celem zapobiegania powstawaniu odpadów konieczne jest odpowiednie modernizowanie istniejących technologii podczas których powstają odpady oraz technologii do ich odzysku i unieszkodliwiania. 6.3 Cele gospodarki odpadami na terenie miasta Zgorzelec zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów Celem stworzenia systemu gospodarki odpadami jest zwiększenie efektywności zasobów gospodarki, a także redukcja negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Celem dalekosiężnym programu jest wyeliminowanie odpadów. W związku z powyższym, aby osiągnąć zamierzony cel konieczne jest postępowanie zgodnie z hierarchią gospodarki odpadami (schemat 6-1), a mianowicie: po pierwsze zapobieganie i minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów oraz ograniczanie ich właściwości niebezpiecznych, po drugie wykorzystywanie właściwości materiałowych i energetycznych odpadów, a w przypadku, gdy odpadów nie można poddać procesom odzysku, ich unieszkodliwienie (składowanie generalnie jest traktowane, jako najmniej pożądany sposób postępowania z odpadami). Zgodnie z polityką ekologiczną państwa, przyjęto następujące cele główne: utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju wyrażonego w PKB, zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska, zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów, wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów, utworzenie i uruchomienie bazy danych o produktach, opakowaniach i gospodarce odpadami (BDO). Istotne jest osiągnięcie celów określonych w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 12 czerwca 2007 zmienionego w styczniu 2013 przewidujących, iż od stycznia 2016 niedozwolone będzie unieszkodliwianie poprzez składowanie odpadów komunalnych, których: zawartość ogólnego węgla organicznego (TOC) przekracza 5% suchej masy; straty przy prażeniu (LOI) przekraczają 8% suchej masy; ciepło spalania przekracza 6 MJ/kg suchej masy. 229

230 W zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, w tym odpadów ulegających biodegradacji zgodnie z KPGO 2014 przyjęto następujące cele szczegółowe: objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych 100% mieszkańców najpóźniej do 2013 r., zapewnienie objęcia wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania odpadów najpóźniej do 2015 r., zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do max. 60% wytworzonych odpadów do końca 2014 r., zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było składowanych: w 2013 r. więcej niż 50%, w 2020 r. więcej niż 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło z gospodarstw domowych i w miarę możliwości odpadów innego pochodzenia podobnych do odpadów z gospodarstw domowych minimum 50% masy do 2020 r. Rys. 6-1 Hierarchia postępowania z odpadami Określenie celów do osiągnięcia w gospodarce odpadami komunalnymi Zgodnie z Krajowym i Wojewódzkim jako cele należy przyjąć: wdrożenie wymaganej hierarchii postępowania z odpadami, współdziałanie przy prowadzeniu pełnej i wiarygodnej ewidencji odpadów przez Marszałka Województwa, 230

231 doskonalenie systemu selektywnej zbiórki w celu osiągnięcia wymaganych poziomów odzysku i recyklingu (poziomy do 2016 r.): odpadów wielkogabarytowych na poziomie 65%, odpadów niebezpiecznych na poziomie 35%, odpadów opakowaniowych: odzysk - 60%, recykling 55-80%, w tym: Opakowania z tworzyw sztucznych: ,5% ,5% Opakowania z aluminium: % % Opakowania ze stali: % % Opakowania z papieru i tektury: % % Opakowania ze szkła: % % Opakowania wielomateriałowe: % % Uzyskanie w kolejnych latach selektywnej zbiórki odpadów % masy wytworzonych odpadów komunalnych: ,8% 231

232 ,4% ,0% ,7% Uzyskanie w kolejnych latach selektywnej selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji, % masy odpadów wytworzonych: Odpady ogrodowe: ,0% ,7% ,3% ,0% Odpady z terenów zielonych: % % % % Papier i tektura: ,5% ,2% ,9% ,6% usprawnienie systemu zbiórki odpadów komunalnych występujących w odpadach komunalnych. Założenia obejmują rozwój selektywnej zbiórki odpadów kuchennych: ,0% ,1% ,3% ,0% podnoszenie świadomości ekologicznej lokalnej społeczności przygotowanie oraz wdrożenie programu edukacji ekologicznej, zwiększanie świadomości społecznej na temat zapobiegania powstawaniu odpadów, promowanie wdrażania technologii mało i bezodpadowych, propagowanie wykorzystywania produktów wytworzonych z odpadów, podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów ze szczególnym uwzględnieniem wprowadzenia selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji oraz systemów powtórnego wykorzystania odpadów, 232

233 wprowadzenie i rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, wprowadzenie i rozwój selektywnej zbiórki odpadów budowlanych, wprowadzenie i rozwój selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych, likwidacja dzikich składowisk, skierowanie w roku 2015 na składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych nie więcej niż 44% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995), zmniejszenie masy składowanych odpadów do max. 60% wytworzonych odpadów do końca 2014 roku, intensyfikacja odzysku i unieszkodliwiania odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych. Dla osiągnięcia wyżej wymienionych celów konieczne jest podjęcie następujących przedsięwzięć: utworzenie międzygminnych bądź międzypowiatowych struktur gospodarki odpadami komunalnymi, dla realizacji wspólnych przedsięwzięć w szczególności związanych z termicznym unieszkodliwianiem odpadów gospodarka odpadami w ramach Podregionu Zgorzeleckiego Zachodniego Regionu Gospodarki Odpadami, planowanie i realizacja rozwiązań kompleksowych, zintegrowanych, uwzględniających wszystkie wytwarzane odpady komunalne możliwe do wspólnego zagospodarowania, niezależnie od źródła ich pochodzenia, wdrożenie i rozbudowa systemów selektywnego gromadzenia odpadów w tym odpadów niebezpiecznych, budowlanych i wielkogabarytowych, utrzymanie przez samorządy kontroli nad zakładami przetwarzania odpadów komunalnych, co jest istotne z punktu widzenia rozwoju racjonalnej gospodarki odpadami, rozszerzenie przez Inspekcję Ochrony Środowiska kontroli podmiotów odbierających odpady od wytwórców, a także podmiotów posiadających instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej minimalizację powstawania odpadów, prowadzenie akcji promujących technologie oraz produkty wytworzone z materiałów odpadowych. W celu osiągnięcia redukcji odpadów komunalnych kierowanych na składowisko zaproponowano 4 fazy dotyczące powstawania, zbiórki, odzysku oraz unieszkodliwiania tych odpadów, a także rynku zbytu końcowych produktów. Cel strategiczny do roku 2020 Zgodnie z Dyrektywą 2008/98/WE do 2020 roku przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych i w miarę możliwości innego pochodzenia, pod warunkiem, że te strumienie odpadów są podobne do odpadów z gospodarstw domowych zostanie zwiększone wagowo do minimum 50%; 233

234 7 Określenie niezbędna efektywność systemu gospodarki odpadami 7.1 Niezbędna efektywność selektywnego zbierania odpadów Dla spełniania celów gospodarowania odpadami z selektywnego zbierania poniżej przedstawiono obliczenia wymaganych skuteczności selektywnego zbierania oraz przetwarzania odpadów ulegających biodegradacji. Na podstawie założonych w KPGO 2014 dwóch progów wzrostu poziomów selektywnego zbierania odpadów (10% w 2010 r. i 20% w 2018 r.) opracowano prognozę wzrostu tych poziomów w poszczególnych latach do roku 2020 i przedstawiono poniżej w tabeli. Tab Prognozowana wymagana skuteczność selektywnego zbierania odpadów, % masy wytworzonych odpadów komunalnych WPGO 2012 Rok Skuteczność selektywnego zbierania \%\ Ilość zebranych selektywnie odpadów (Mg) , , , Źródło: szacunki własne na podstawie WPGO2012 Założono, że selektywnie zbierane będą nie tylko odpady surowcowe (papier, plastik, szkło i metale), ale także odpady zielone oraz kuchenne (tylko roślinne) i ogrodowe. W związku z uchwaleniem w listopadzie 2008 roku dyrektywy parlamentu europejskiego i rady 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy będzie zachodziła konieczność do 2020 roku przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych że te strumienie odpadów są podobne do odpadów z gospodarstw domowych, zostanie zwiększone wagowo do minimum 50 %. WPGO 2012 określił na podstawie założeń KPGO 2014 efektywność systemu selektywnej zbiórki odpadów Tab. 7-2 Efektywność selektywnej zbiórki wg WPGO 2012 L.p. Rok Selektywna zbiórka [%] 17, ,2 20,4 22,4 23,2 28,7 35,3 42,1 2 Selektywna zbiórka [Mg]

235 7.2 Odzysk i unieszkodliwianie (poza składowaniem) odpadów komunalnych ulegających biodegradacji Biorąc pod uwagę wymagania określone w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami (na podstawie art. 5 Dyrektywy Rady 1999/31/EC) należy przyjąć, że ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania powinny wynosić: w 2013 r. - 50% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 r., w 2015 r. - 44% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 r., w 2020 r. - 35% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 r. Zgodnie z zapisami KPGO 2014 Ilość wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji w 1995 r. wyznaczona została na poziomie 4,38 mln Mg, co oznacza, że na statystycznego mieszkańca miasta przypadało wówczas 155 kg/rok, a na mieszkańca wsi 47 kg/rok. Przyjmując założenia KPGO 2014 w roku 1995 w mieście Zgorzelec wytworzonych było 5 723,84 Mg odpadów ulegających biodegradacji. W roku 2012 ukazało się rozporządzanie precyzyjnie określające efektywność systemu zagospodarowania odpadów w latach od 2012 do 2020 dla odpadów ulegających biodegradacji co zaprezentowano w poniższej tabeli. Tab. 7-3 Poziomy ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 maja 2012 w sprawie poziomów ograniczenia masy odpadów (Dz. U. z 2012 Poz. 676) Rok 2012 Dopuszczalny poziom masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. [%] 16 lipca lipca Tab Prognoza ilości odpadów komunalnzch ulegających biodegradacji trafiających na skłądowisko oraz ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji z Miasta Zgorzelec unieszkodliwianych na składowisku oraz innymi metodami w latach 2013 i 2020 WPGO 2012 Rodzaj zbiórki Lata [Mg] Maks. Ilość odpadów ulegających biodegradacji trafiających na składowisko ,23 Minimalna Ilość odpadów ulegających biodegradacji unieszkodliwionych w innej metodzie niż składowanie ,29 235

236 Proponowane poziomy ograniczania składowania odpadów ulegających biodegradacji w latach dla wypełnienia wymagań przedstawiono w tabeli. Jedynie wartości dla lat 2010, 2013 oraz 2020 mają charakter wymagań prawnych, wartości dla pozostałych lat stanowią jedynie pewne wytyczne - punkty kontrolne dla oceny postępów w ograniczaniu składowania odpadów ulegających biodegradacji, zwłaszcza istotne dla przedziału lat Tab. 7-5 Maksymalna zawartość odpadów ulegających biodegradacji w odpadach przeznaczonych do składowania, % składowanych odpadów ulegających biodegradacji w 1995 r Rok Maksymalna zawartość odpadów ulegających biodegradacji [%] , , , , , , , , ,0 Przyjęto za KPGO 2014, że w 1995 r. wytwarzano 155 kg odpadów ulegających biodegradacji na mieszkańca terenów miejskich i 47 kg na mieszkańca terenów wiejskich. Selektywne zbieranie odpadów ulegających biodegradacji jest jednym z zasadniczych działań służących redukcji składowania tych odpadów, dla osiągnięcia celów ilościowych na lata 2010, 2013 i Przyjęto, że selektywnie zbieranymi frakcjami odpadów biologicznie rozkładalnych będą przynajmniej: odpady ogrodowe i kuchenne roślinne, odpady z terenów zielonych oraz papier i tektura. Założono, że z terenów zielonych zbierać się będzie selektywnie w celu poddania kompostowaniu do 80% masy odpadów wytwarzanych. Przyjęto także, że skuteczność selektywnego zbierania i przydomowego kompostowania odpadów ogrodowych i kuchennych roślinnych wzrośnie do 10% w roku 2010 i 20% w roku 2016 (w stosunku do masy tych odpadów wytwarzanych). W przypadku odpadowego papieru (opakowaniowego i innego) przyjęto wzrost skuteczności selektywnego zbierania z obecnych 3% do 20% w 2016 roku. Tab Założone procentowe poziomy selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji, % masy odpadów wytworzonych - na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku 2016 Rok Odpady ogrodowe [%] Odpady z terenów zielonych [%] Papier i tektura [%] ,0 80,0 11, ,7 80,0 13, ,3 80,0 14, ,0 80,0 16,6 szacunki własne na podstawie KPGO 2014 Przyjęte założenia pozwoliły na określenie ilości zbieranych selektywnie poszczególnych strumieni odpadów ulegających biodegradacji. 236

237 Tab Założone minimalne ilościowe poziomy selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku 2016 Rok Odpady ogrodowe [Mg] Odpady z terenów zielonych [Mg] Papier i tektura [Mg] ,6 183,1 343, ,4 184,5 396, ,0 185,9 451, ,5 185,9 503,1 Osiągnięcie zakładanych poziomów zbiórki odpadów komunalnych pozwoli osiągnąć wielkości zaprezentowane w tabeli zamieszczonej poniżej, w której przedstawiono minimalne ilości odpadów ulegających biodegradacji unieszkodliwionych w innej metodzie niż składowanie oraz osiągnięte poziomy selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji oraz odpadów opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych. Selektywne zbieranie nie zapewni całkowitego wypełnienia założonych celów redukcji składowania odpadów ulegających biodegradacji, dlatego konieczne będzie wdrożenie również innych działań skierowanych na przetwarzanie odpadów zmieszanych w celu wydzielenia odpadów pospożywczych/kuchennych. Realizacja zakładanych celów, wymagać będzie wybudowania dodatkowych instalacji o do przetwarzania odpadów komunalnych zmieszanych mających na celu wydzielenie i unieszkodliwienie odpadów legających biodegradacji. WPGO 2012 określił na podstawie założeń KPGO 2014 efektywność systemu selektywnej zbiórki odpadów z terenów zielonych oraz odpady kuchenne i ogrodowe tereny miejskie Tab. 7-8 Efektywność selektywnej zbiórki odpady z terenów zielonych oraz odpady kuchenne i ogrodowe tereny miejskie wg WPGO 2012 L.p. Rok odpady z terenów zielonych oraz odpady kuchenne i ogrodowe tereny miejskie [%] Selektywna zbiórka odpady z terenów zielonych oraz odpady kuchenne i ogrodowe tereny miejskie [Mg] 5,1 5,5 6,2 6,9 8,4 9,2 10,7 13,3 15, Odpady wielkogabarytowe Odpady wielkogabarytowe to odpady z gospodarstw domowych, które ze względu na duże rozmiary (nie mieszczą się do standardowych pojemników) wymagają odrębnego traktowania. Zakłada się następujący rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych: % wytwarzanych odpadów wielkogabarytowych, 237

238 % wytwarzanych odpadów wielkogabarytowych. Szacuje się, że w roku 2013 na terenie miasta wytworzono ok. 460 Mg odpadów wielkogabarytowych. Poniższa tabela zawiera ilości odpadów wielkogabarytowych, które zgodnie z wyżej przedstawionymi założeniami powinny zostać zebrane w wyniku zbiórki selektywnej w kolejnych latach. W planach na szczeblu gminnym należy opracować szczegółowe przedsięwzięcia związane z organizacją zbiórki oraz odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów wielkogabarytowych. Tab Prognoza rozwoju selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych w latach opracowanie własne Rodzaj zbiórki Lata [Mg] Rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych (na podstawie KPGO) 207,0 306,0 WPGO 2012 określił na podstawie założeń KPGO 2014 efektywność zbiórki odpadów budowlanych, niebezpiecznych, wielkogabarytowych co przedstawiono w poniższej tabeli. Tab Efektywność selektywnej zbiórki odpadów budowlanych, niebezpiecznych, wielkogabarytowych wg WPGO 2012 L.p. Rok Odpady budowlane, niebezpieczne, wielkogabarytowe i inne [[%] Odpady budowlane, niebezpieczne, wielkogabarytowe i inne [Mg] Odpady budowlane Zakłada się następujący rozwój selektywnej zbiórki odpadów budowlanych: w roku % wytwarzanych odpadów budowlanych, w roku % wytwarzanych odpadów budowlanych, Szacuje się, że w roku 2013 wytworzono ok. 950 Mg odpadów budowlanych w grupie odpadów komunalnych. Tabela poniżej zawiera ilości odpadów budowlanych, które zgodnie z wyżej przedstawionymi założeniami powinny zostać zebrane selektywnie w latach: 2013 oraz

239 Tab Prognoza rozwoju selektywnej zbiórki odpadów budowlanych w latach opracowanie własne Rodzaj zbiórki Zakłada się następujący rozwój selektywnej zbiórki odpadów budowlanych za KPGO Lata [Mg] ,9 583,3 Tab Poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpady budowlane i rozbiórkowe- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 komunalnych w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 Poz. 645) Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami (%) Rok Inne niż niebezpieczne odpady budowlane i rozbiórkowe Odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych Zgodnie z wytycznymi KPGO 2014 zakłada się następujący rozwój systemu gospodarki odpadami niebezpiecznymi: w roku % odpadów będzie zbieranych selektywnie, w roku % odpadów będzie zbieranych selektywnie. Szacuje się, że w roku 2013 w strumieniu odpadów komunalnych było ok. 60 Mg odpadów niebezpiecznych. Tab Zakładane ilości selektywnie zbieranych odpadów niebezpiecznych wchodzących w strumień odpadów komunalnych w latach: 2013 do 2016 Rodzaj zbiórki Zakłada się następujący rozwój systemu gospodarki odpadami niebezpiecznymi występującymi w odpadach komunalnych za KPGO Lata [Mg] ,93 21, Założone cele i zadania do osiągnięcia oraz przyjęty system gospodarki odpadami opakowaniowymi Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. z 2001 r. Nr. 63, poz. 639 ze zm.) wprowadza obowiązek zapewnienia odzysku, 239

240 a w szczególności recyklingu, odpadów opakowaniowych i poużytkowych wprowadzanych na rynek przez przedsiębiorców. Rok 2014 jest rokiem w którym Polska ma osiągnąć poziomy odzysku i recyklingu okresowe Dyrektywą Opakowaniową 94/62 z późniejszymi nowelizacjami. Z rozporządzenia MŚ z dnia 15 czerwca 2007 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U. z 2007 r. Nr 109, poz. 752) wynika, iż w 2014 roku będziemy musieli osiągnąć 50% poziom recyklingu w aluminium, i stali, a 60% poziom w papierze i szkle. W tworzywach ten poziom będzie wynosić 22,5% mimo że już w 2007 roku wynosi on 25%. Z tego powodu w 2008 roku poziom w tworzywach został obniżony do 16%. Z innej strony ustawodawca podjął decyzję o wprowadzeniu poziomu recyklingu na opakowania z drewna (w tym palety). W okresie poziom ten będzie niezmienny i będzie wynosić 15%. T Dla całego kraju ustalono: a) na rok 2009 r. docelowe poziomy: odzysku opakowań 51%, recyklingu opakowań 30%; b) na rok 2012 r. docelowe poziomy: odzysku opakowań 57%, recyklingu opakowań 45%. c) na rok 2014 r. docelowe poziomy: odzysku opakowań 60%, recyklingu opakowań 55%. To wymaganie wynika z dyrektywy opakowaniowej UE oraz uzyskanego okresu przejściowego na jej wdrożenie w Polsce i nie dotyczy poszczególnych przedsiębiorców wprowadzających na rynek opakowania oraz inne produkty, takie jak. opony samochodowe, urządzenia chłodnicze, akumulatory i ogniwa, oleje smarowe, lampy wyładowcze, opony samochodowe. Dla przedsiębiorców tych nie ustalono wymaganego poziomu odzysku, a jedynie wymagany poziom recyklingu (wykorzystania materiałowego). Rozporządzenie Ministra Środowiska określiło poziomy recyklingu opakowań w poszczególnych latach aż do roku Natomiast w tabeli poniżej - przedstawiono zakładane w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami poziomy recyklingu dla poszczególnych rodzajów odpadów opakowaniowych w latach 2007, 2010 oraz Tab Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych na lata 2007, 2010 i 2018 wg Krajowego Planu Gospodarki 2010 L.p. Rodzaj opakowania z którego powstał odpad 1 Opakowania (ogółem) % poziomu % poziomu % poziomu odzysk recykling odzysk recykling odzysk recykling min.50 min. 25 min. 60 min. 38 min

241 L.p. Rodzaj opakowania z którego powstał odpad 2 Opakowania z tworzyw sztucznych % poziomu % poziomu % poziomu odzysk recykling odzysk recykling odzysk recykling min. 25 min. 18 min. 22,5 3 Opakowania z aluminium min. 40 min. 45 min Opakowania ze stali min. 20 min. 35 min Opakowania z papieru i tektury min. 48 min. 54 min Opakowania ze szkła min. 38 min. 49 min Opakowania z materiałów naturalnych (drewna i tekstyliów) min.15-8 Opakowania z drewna - min.15 min.15 1) Ostateczne wartości poziomów zostaną określone w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. ust. 8 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i depozytowej (Dz. U. z 2001 r. Nr 63, poz. 639, z późn. zm.). 2) Do poziomu recyklingu zalicza się wyłącznie recykling, w wyniku którego otrzymuje się produkt wykonany z tworzywa sztucznego. Dyrektywa opakowaniowa 2004/12/EC wyznacza kolejne wyższe cele do osiągnięcia w odniesieniu do odzysku, w tym recyklingu tych odpadów do roku Wynoszą one odpowiednio: dla całkowitej masy odpadów opakowaniowych min. 60% odzysku, w tym min. 55% oraz maks. 80% recyklingu, dla poszczególnych materiałów opakowaniowych określa się poziom recyklingu: 60% dla szkła oraz papieru/tektury, 50% dla metali, 22,5% dla tworzyw sztucznych oraz 15% dla drewna. Tab Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych g Rozporządzenia MŚ z dnia 15 czerwca 2007 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U. z 2007 r. Nr 109, poz. 752) Rodzaj opakowania Lata, % recyklingu Tworzywa sztuczne ,5 22,5 Papier i tektura Szkło Metale aluminium Z blachy stalowej

242 Dla krajów, które przystąpiły w 2004 roku do UE, dyrektywa proponuje okresy przejściowe, analogicznie jak dla obecnie obowiązującej dyrektywy opakowaniowej. Dla Polski proponuje się osiągnięcie wymienionych celów w 2014 roku. W roku 2012 ukazało się rozporządzanie precyzyjnie określające efektywność systemu zagospodarowania odpadów w latach od 2012 do 2020 dla papieru metalu, szkła i tworzyw sztucznych co zaprezentowano w poniższej tabeli. Tab Poziomy recyklingu, przygotowania do ponownego użycia papieru, metali i tworzyw sztucznych - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 maja 2012 w sprawie poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami niektórych frakcji odpadów komunalnych (Dz. U. z 2012 Poz. 645) Poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia (%) Rok Papier, metal, tworzywa sztuczne Szacunkowe prognozy minimalnych poziomów odzysku dla gospodarki odpadami opakowaniowymi dla lat do roku 2016, przy założeniu, że w tym roku będą obowiązywały dla Polski w/w wyższe poziomy odzysku i recyklingu. Uwzględniono w niej także recykling opakowań wielomateriałowych na poziomie 25 %, pomimo, że nie jest wymagany. Taki poziom był założony :do osiągnięcia w 2007 roku. Tab Zakładane minimalne ilości selektywnie zbieranych odpadów opakowaniowych dla 2012 roku (na podstawie KPGO 2014 oraz dyrektywy opakowaniowej 2004/12/EC) na podstawie Programu selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec materiały opakowaniowe wymagany recykling, % prognoza wytwarzania odpadów, Mg/rok wymagana masa odpadów do recyklingu, Mg/rok Opakowania z tworzyw sztucznych 20% Opakowania z aluminium 48% Opakowania ze stali 42% Opakowania z papieru i tektury 56% Opakowania ze szkła 49% Opakowania wielomateriałowe 25% Tab Zakładane minimalne ilości selektywnie zbieranych odpadów opakowaniowych dla 2016 roku (na podstawie KPGO 2014) na podstawie Programu selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec materiały opakowaniowe wymagany recykling, % prognoza wytwarzania odpadów, Mg/rok wymagana masa odpadów do recyklingu, Mg/rok Opakowania z tworzyw sztucznych 22,50% Opakowania z aluminium 50% Opakowania ze stali 50% Opakowania z papieru i tektury 60% Opakowania ze szkła 60% Opakowania wielomateriałowe 25%

243 Dyrektywa opakowaniowa 2004/12/EC wyznacza kolejne wyższe cele do osiągnięcia w odniesieniu do odzysku, w tym recyklingu tych odpadów do roku Wynoszą one odpowiednio: dla całkowitej masy odpadów opakowaniowych min. 60% odzysku, w tym min. 55% oraz maks. 80% recyklingu, dla poszczególnych materiałów opakowaniowych określa się poziom recyklingu: 60% dla szkła oraz papieru/tektury, 50% dla metali, 22,5% dla tworzyw sztucznych oraz 15% dla drewna. Tab Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych g Rozporządzenia MŚ z dnia 15 czerwca 2007 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U ) Rodzaj opakowania Lata, % recyklingu Papier i tektura Dla krajów, które przystąpiły w 2004 roku do UE, dyrektywa proponuje okresy przejściowe, analogicznie jak dla obecnie obowiązującej dyrektywy opakowaniowej. Dla Polski proponuje się osiągnięcie wymienionych celów w 2014 roku. Szacunkowe obliczenia bilansowe dla gospodarki odpadami opakowaniowymi dla roku 2016, przy założeniu, że w tym roku będą obowiązywały dla Polski w/w wyższe poziomy odzysku i recyklingu. Uwzględniono w niej także recykling opakowań wielomateriałowych na poziomie 25 %, pomimo, że nie jest wymagany. Taki poziom był założony :do osiągnięcia w 2007 roku. Tab Zakładane minimalne ilości selektywnie zbieranych odpadów o opakowaniowych z papieru i tektury dla roku 2016 (na podstawie KPGO 2014 oraz dyrektywy opakowaniowej 2004/12/EC) na podstawie Programu selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec Rok wymagany recykling, % prognoza wytwarzania odpadów, Mg/rok wymagana masa odpadów do recyklingu, Mg/rok % 3 030,5 1818,3 WPGO 2012 określił na podstawie założeń KPGO 2014 efektywność zbiórki papieru szkła plastiku i metali co zaprezentowano w poniższej tabeli. Tab Efektywność selektywnej zbiórki papieru szkła plastiku i metali papieru szkła plastiku i metali wg WPGO 2012 L.p. Rok papier, tworzywa szt., szkło, metale [%] papier, tworzywa szt., szkło, metale [Mg] 8 8,5 9 9,

244 8 System gospodarki odpadami komunalnymi Celem wprowadzenia ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897) było objęcie wszystkich mieszkańców gminy systemem zbierania odpadów, w tym systemem selektywnego zbierania odpadów komunalnych u źródła", zmniejszenie ilości komunalnych odpadów biodegradowalnych kierowanych na składowiska odpadów, zwiększenie liczby instalacji do odzysku, w tym recyklingu, oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych w sposób inny niż ich składowanie, możliwość monitorowania postępowania z odpadami komunalnymi zarówno przez właścicieli nieruchomości, jak i prowadzących działalność w zakresie ich odbierania i zagospodarowania oraz zmniejszenie zagrożeń dla środowiska wynikających z transportu odpadów komunalnych z miejsc ich powstania do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania, przez podział województw na regiony gospodarki odpadami, w ramach których prowadzone będą wszelkie czynności związane gospodarowaniem odpadami komunalnymi. Uzasadnieniem dla zmian była konieczność wywiązania się przez Polskę z obowiązku ograniczenia poziomu składowania odpadów biodegradowalnych, jak i osiągnięcia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu odpadów komunalnych. Zobowiązania te wynikają z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy (Dz. Urz. WE L 312 z , s. 3), która nakłada na Polskę obowiązek: wprowadzenia selektywnego zbierania odpadów, przynajmniej takich jak papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło do 2015 r., ponownego wykorzystania i recyklingu odpadów, przynajmniej takich jak papier, metal, tworzywa sztuczne i szkło, pochodzących z gospodarstw domowych i w miarę możliwości z innych źródeł, pod warunkiem że te strumienie odpadów są podobne do odpadów pochodzących z gospodarstw domowych, w wymiarze minimum 50% do 2020 r. ponownego wykorzystania, recyklingu i wdrożenia innych sposobów odzyskiwania materiałów, w odniesieniu do innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych (minimum 70% ilości wytwarzanych odpadów) do 2020 r. Jednocześnie, na mocy art. 5 dyrektywy Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów (Dz. Urz. WE L 182 z , s. 1), Polska zobowiązana jest do ograniczenia ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, kierowanych do składowania. Do dnia 16 lipca 2013 r. musi nastąpić ograniczenie do nie więcej niż 50% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, a do dnia 16 lipca 2020 r. ograniczenie do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów - w stosunku do masy odpadów wytworzonych w 1995 r. Ponadto, na mocy art. 6 dyrektywy 94/62/ WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 1994 r. w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (Dz. Urz. WE L 365 z , s. 10), Polska ma obowiązek zapewnienia określonych poziomów odzysku: minimum 60%, w tym recyklingu minimum 55% odpadów opakowaniowych oraz ograniczenia ilości odpadów przeznaczonych do składowania. Elementy systemu gospodarowania odpadami komunalnymi 244

245 System gospodarowania odpadami komunalnymi składa się z takich elementów jak: opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, przetarg na odbieranie odpadów komunalnych, możliwość zlecenia własnej spółce zadanie zagospodarowania odpadów, rejestr działalności regulowanej, wybór podmiotu, który będzie budował i eksploatował regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych, monitorowanie i kontrola wszystkich podmiotów biorących udział w systemie, administracyjne kary pieniężne. Komunalne władztwo nad odpadami Z konstrukcji przepisów wynika, że gminy władają odpadami komunalnymi, także wtedy, gdy są one zbierane, przewożone i przetwarzane przez przedsiębiorców. Przejmując obowiązki właścicieli nieruchomości w zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych gmina robiła to z mocy ustawy, bez konieczności przeprowadzania referendum gminnego. Każdy mieszkaniec, podobnie jak wnosi opłaty za wodę i ścieki, płaci gminie za odbiór odpadów komunalnych. Przetargi na odbiór odpadów komunalnych Podmioty, które będą odbierać odpady komunalne oraz zajmować się ich zagospodarowaniem, są wyłaniane w drodze przetargu, organizowanego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), zgodnie z ustawą z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 907) - dalej u.p.z.p. Organy wykonawcze gmin są zobowiązane do określenia w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, w tym: wymogów dotyczących przekazywania odebranych zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych; rodzajów odpadów komunalnych odbieranych selektywnie od właścicieli nieruchomości; standardów sanitarnych wykonywania usług oraz ochrony środowiska; obowiązku prowadzenia dokumentacji związanej z działalnością objętą zamówieniem; szczegółowych wymagań stawianych przedsiębiorcom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości. Określenie jednolitych wymagań zapobiega sytuacji, w której przedsiębiorca prowadzący działalność na terenie kilku gmin musi spełniać różne wymagania techniczne. Ponadto warunkiem koniecznym do przystąpienia do przetargu jest uzyskanie wpisu do rejestru działalności regulowanej, prowadzonego przez wójta, burmistrza lub prezydenta 245

246 miasta, co tym samym zwalnia tych przedsiębiorców z obowiązku uzyskania zezwolenia na odbieranie odpadów komunalnych. Jeśli przedsiębiorca bierze udział w kilku przetargach, ma obowiązek uzyskania wpisu do rejestru we wszystkich gminach, w których organizowane są przetargi, do których on przystępuje. Gdyby w trakcie funkcjonowania umowy zawartej z przedsiębiorcą doszło do jej rozwiązania, wójt ma obowiązek zorganizowania ponownego przetargu. Do czasu rozstrzygnięcia przetargu, gmina zapewnia te usługi w trybie zamówienia z wolnej ręki. W celu zorganizowania przetargu oraz wyznaczenia punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych rada gminy liczącej ponad mieszkańców może podjąć uchwałę stanowiącą akt prawa miejscowego, o podziale obszaru gminy na sektory, biorąc pod uwagę liczbę mieszkańców, gęstość zaludnienia na danym terenie oraz obszar możliwy do obsługi przez jednego przedsiębiorcę odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości. W takim przypadku przetarg jest organizowany dla każdego z wyznaczonych sektorów. Spółki gminne mogą odbierać odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, na zlecenie gminy, tylko w przypadku, gdy staną do przetargu. Dla gmin oznacza to konieczność przekształcenia swoich jednostek organizacyjnych w spółki prawa handlowego. Czy prawo do określenia w SIWZ warunków odbierania odpadów komunalnych oznacza, że gmina może wskazać instalację, do której przedsiębiorca musi kierować odebrane odpady? Nie jest to wcale takie oczywiste ze względu na postanowienia ustawy Prawo zamówień publicznych., stanowisko prezesa UOKiK, wielu sądów administracyjnych ale również niejednoznacznych w tym względzie przepisów ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach. Trzeba jednak przyznać, że pojawiają się orzeczenia, z których można wywieźć uprawnienie gminy do wskazywania instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, przy czym wskazanie instalacji co najwyżej dotyczy przekazania do konkretnej instalacji zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z segregacji odpadów komunalnych. Natomiast w przypadku przetargu na odbieranie i zagospodarowanie podmiot odbierający odpady komunalne wybiera i wskazuje w ofercie instalacje, do których będzie przekazywał odpady selektywnie zebrane (gmina je niejako zaakceptuje poprzez wybór jego oferty). Prezes UOKiK stoi na stanowisku, że wskazywanie konkretnych instalacji jest sprzeczne z ustawy Prawo zamówień publicznych (np. w decyzji Nr RBG-5/2011, znak RBG /07/PA). Artykuł 29 stanowi, że "przedmiotu zamówienia nie można opisywać w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję". Ponadto wyznaczenie w SIWZ konkretnej instalacji, do której mają być przekazywane odpady, może być uznane za praktykę polegającą na nadużyciu pozycji dominującej, o której mowa w ustawie z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm.). Zgodnie bowiem z art. 9 ust. 1, zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku przedsiębiorców. Gminy do 1 lipca 2013 r. miały zorganizować i wdrożyć system gospodarowania odpadami komunalnymi. Do gminy należała decyzja, jak ten system został zorganizowany. W przypadku odpadów pozyskanych z selektywnej zbiórki należy je przekazywać zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami i zasadą bliskości do najbliżej położonej instalacji przetwarzających określone rodzaje odpadów. Zmieszane odpady komunalne, odpady zielone oraz pozostałości z segregacji odpadów komunalnych muszą być przekazane do 246

247 RIPOK, a gdy takiej instalacji nie ma w regionie, do instalacji zastępczych. Konkretne instalacje mogą być wskazywane w SIWZ, a potem w umowach tylko w przypadku przetargów na odbiór odpadów komunalnych. O ile Prezes UOKiK stoi na stanowisku, że takie działanie jest niedozwolone, to Sąd Najwyższy nie jest już taki rygorystyczny (wyrok SN z 3 marca 2010 r., III SK 37/09, Lex nr ), stwierdził że " W przypadku realizacji oczekiwań Prezesa Urzędu (wynikających z zaskarżonej decyzji), by przedsiębiorcy świadczący usługi odbioru odpadów komunalnych mogli korzystać ze wszystkich składowisk ujętych w planie gospodarki odpadami dla województwa śląskiego, racjonalizacja ta byłaby niemożliwa (z uwagi na brak kontroli nad strumieniem odpadów z gminy, brak motywacji dla redukcji ilości odpadów z uwagi na możliwość składowania ich na terenie innych gmin, brak motywacji do rozbudowy lub budowy nowych składowisk na własnym terenie lub terenie gmin sąsiednich, itp.). W tych okolicznościach należy przyjąć, że gmina może ograniczyć liczbę składowisk, z których mogą korzystać przedsiębiorcy świadczący na jej terenie usługi odbioru odpadów komunalnych od mieszkańców. W rezultacie tego rodzaju zachowanie gminy nie może stanowić nadużycia pozycji dominującej". Wyrok SN nie przeszkodził jednak uznać za niedopuszczalną praktykę wskazywanie przez gminę instalacji, do której przedsiębiorcy muszą przekazywać odpady komunalne (wyrok NSA z 13 marca 2012 r.; II OSK 2712/11). Opłaty za odbiór odpadów Mieszkańcy nie płacą za usługi przedsiębiorcom, a zamiast tego uiszczają opłaty do budżetu gminy. Z tych opłat gminy pokrywają koszty funkcjonowania przedsiębiorstw przewozowych oraz zagospodarowywania odpadów. Zatem, to właśnie opłata wnoszona przez właścicieli nieruchomości jest źródłem finansowania systemu gospodarki odpadami. Powinna ona uwzględniać koszty odbierania, odzysku, recyklingu oraz unieszkodliwiania odpadów komunalnych, a także środki finansowe na działania gminy w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi. Ponadto, stawki opłat pobierane od mieszkańców powinny być zróżnicowane na korzyść selektywnego zbierania odpadów. Środki te gmina powinna przeznaczać w odpowiednich proporcjach na przyszłe inwestycje do zagospodarowania odpadów komunalnych, a także na realizację zadań gminy. Rada gminy uzyskała kompetencje do decydowania - w drodze uchwały - czy odpady będą odbierane wyłącznie z gospodarstw domowych, czy również od właścicieli nieruchomości, na terenie których prowadzona jest działalność, w związku z którą powstają odpady komunalne. Rada również decyduje, czy przejmuje wszystkie, czy tylko niektóre obowiązki wskazane w art. 5 ust. 1 pkt 3b ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach. - oraz w art. 5 ust. 1 pkt 4, a także ustali wysokość opłaty za zagospodarowanie tych odpadów. Opłata jest ustalana w sposób zryczałtowany za okresowe pozbywanie się określonej ilości wskazanego rodzaju nieczystości ciekłych oraz uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości, a jej wysokość będzie uzależniona od faktycznych kosztów ponoszonych przez gminę z tytułu zorganizowania i funkcjonowania systemu zagospodarowywania tych odpadów. Oznacza to ustanowienie jednolitych zasad finansowania odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych na terenie całego kraju. Gminy z mocy ustawy przejęły obowiązki właścicieli nieruchomości w zakresie odbierania odpadów komunalnych, a w zamian za przejęcie tych obowiązków właściciele nieruchomości na rzecz gminy odprowadzają opłatę. W ten sposób wszyscy mieszkańcy zostali objęci systemem gospodarowania odpadami komunalnymi. Ile za odbiór śmieci i ich zagospodarowanie mają płacić mieszkańcy? Wysokość opłaty jest ustalana w przeliczeniu na mieszkańca danej nieruchomości, przy uwzględnieniu ilości odpadów komunalnych wytwarzanych na tej nieruchomości, częstotliwości ich odbierania oraz kosztów zagospodarowania. Ostatecznie jednak o finalnej wysokości opłaty za zagospodarowanie 247

248 odpadów zadecydują wyniki przetargów prowadzonych przez gminy i ogólna sytuacja gospodarcza na rynku zagospodarowania odpadów, np. ceny surowców wtórnych. Opłata stanowi dochód gminy, z którego gmina finansuje koszty funkcjonowania systemu, w tym koszty odbierania, transportu, odzysku, recyklingu oraz unieszkodliwiania odebranych odpadów komunalnych, a także koszty administracyjne. Z opłaty są również pokrywane koszty stworzenia i utrzymywania przez gminę punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych. W świetle rozwiązań systemowych, gmina została wyposażona w instrumenty pozwalające jej na kierowanie strumieniem zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów zielonych do konkretnych instalacji do zagospodarowania odpadów, co jednocześnie zapewnia tym instalacjom niezbędny do ich funkcjonowania strumień odpadów. Jednocześnie, w wojewódzkim planie gospodarki odpadami wskazano miejsca (lokalizacje) gdzie mają powstawać nowe instalacje do zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów zielonych z pielęgnacji ogrodów, do których mają być dostarczane odpady z danego regionu. Większość polskich gmin to jednostki zbyt małe i zbyt słabe ekonomicznie, aby mogły we własnym zakresie zagospodarować odpady wytwarzane przez swoich mieszkańców. Stąd idea systemu opiera się na gospodarowaniu odpadami w ramach regionów, na które zostaną podzielone województwa. Jednocześnie zarówno na gminy, jak też na przedsiębiorców odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości prowadzących działalność, w wyniku której powstają odpady komunalne, a którzy nie zostali objęci systemem opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, są nałożone obowiązki związane z osiągnięciem określonych, w drodze rozporządzenia, poziomów odzysku i recyklingu odpadów komunalnych oraz redukcji masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska. Przyjęto, że obowiązek osiągnięcia określonych poziomów przez gminy odnosił się do całkowitej masy odpadów komunalnych odebranych z terenu gminy, natomiast w przypadku przedsiębiorców odbierających odpady komunalne od prowadzących działalność, w wyniku której powstają odpady komunalne, odnosi się to do całkowitej masy odebranych przez nich odpadów komunalnych. Zadanie dotyczące odzysku i unieszkodliwiania odpadów stanowi zadanie własne gminy Gmina ma prawo zlecić własnej spółce zadanie zagospodarowania odpadów. Nie musi w tym celu przeprowadzać przetargu tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny (Wyrok NSA z 24 września 2014 r., sygn. akt II OSK 1314/14. Uznano za zasadną tezę, iż nie było podstaw prawnych do przeprowadzenia przetargu w sprawie realizacji zadań własnych gminy polegających na odzysku i unieszkodliwianiu (zagospodarowaniu) odpadów w przypadku powierzenia realizacji tych zadań spółce komunalnej z wykorzystaniem jednej z dwóch instalacji, stanowiącej własność gminy. Podnoszona konieczność zorganizowania przetargu na zagospodarowanie odpadów zaistniałaby wówczas, gdyby instalacje prowadzone były przez podmioty prywatne. Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 594 ze zm.) w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi. Formy prowadzenia gospodarki komunalnej, w tym wykonywania przez gminę zadań o charakterze użyteczności publicznej określa odrębna ustawa (art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.) jest to ustawa o gospodarce komunalnej. W myśl art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o gospodarce komunalnej, jeżeli przepisy 248

249 szczególne nie stanowią inaczej, organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego postanawiają o wyborze sposobu prowadzenia i form gospodarki komunalnej. Zadaniami użyteczności publicznej, w rozumieniu ustawy o samorządzie gminnym, są zadania własne gminy, określone w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych (art. 9 ust. 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym.). 8.1 Zarządzanie odpadami Ministerstwo Środowiska opublikowało stanowisko dotyczące zarządzania odpadami komunalnymi" mimo iż czynność ta nie jest zdefiniowana ustawowo. Stanowisko ministerstwa wynikało z konieczności określenia roli gminnych jednostek organizacyjnych w systemach gospodarki odpadami oraz możliwości powierzenia gminnym jednostka organizacyjnym tzw. zarządzania odpadami komunalnymi Możliwość powierzenia gminnym jednostkom organizacyjnym zarządzania odpadami komunalnymi Utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gminy. Określono szczegółowe zadania mieszczące się w ramach zadania ogólnego polegającego na zapewnieniu czystości i porządku na swoim terenie i tworzeniu warunków niezbędnych do ich utrzymania. Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U nr 0 poz. 594) w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi. Zasady i formy gospodarki komunalnej jednostek samorządu terytorialnego, polegającej na wykonywaniu przez te jednostki zadań własnych, w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej, określa ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 45, poz. 236). Zgodnie z art. 2 tej ustawy gospodarka komunalna może być prowadzona przez jednostki samorządu terytorialnego w szczególności w formach samorządowego zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego. Kompetencje do wyboru sposobu prowadzenia i form gospodarki komunalnej pozostawia organom stanowiącym jednostek samorządu terytorialnego, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zawiera wymagania szczególne dotyczące realizacji zadania polegającego na zapewnieniu budowy, utrzymania i eksploatacji regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (art. 3a) oraz odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości - przetarg na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, o których mowa w art. 6c, albo przetarg na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów (art. 6d). W przypadku realizacji pozostałych zadań, w tym z zakresu zarządzania gospodarką odpadami (jak np. zorganizowanie przetargu na odbieranie odpadów komunalnych, przygotowanie SIWZ, przygotowanie umowy z wykonawcą usługi odbierania odpadów i. in. nie ma przeszkód, by zadania te powierzyć gminnemu zakładowi budżetowemu. Konkludując, stanowisko Ministerstwa Środowiska wskazuje, że gmina może powierzyć w trybie bezprzetargowym własnej jednostce organizacyjnej zadania związane z zarządzaniem gospodarką odpadami komunalnymi, z tym iż powierzenie to nie może dotyczyć tych zadań, które bezwzględnie muszą być realizowane przez podmiot wybrany w drodze przetargu (odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości). Zasadniczo brak jest też możliwości powierzenia własnej jednostce organizacyjnej budowy, 249

250 utrzymania i eksploatacji regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych, chyba że przeprowadzenie przetargu na wybór podmiotu, który będzie budował, utrzymywał lub eksploatował taką instalację zakończy się wynikiem negatywnym lub nie zostanie dokonany wybór partnera prywatnego na zasadach określonych w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz. U. z 2009 r. Nr 19, poz. 100, z późn. zm.), lub nie zostanie dokonany wybór podmiotu na zasadach określonych w ustawie z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz. U. Nr 19, poz. 101, z późn. zm.). Tylko w takich przypadkach gmina może samodzielnie realizować zadanie polegające na budowie, utrzymaniu lub eksploatacji regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (art. 3a), co może nastąpić również poprzez własną jednostkę organizacyjną, podobnie jak to może mieć miejsce w przypadku wskazanym w art. 19 ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897, z późn. zm.). Jednocześnie Ministerstwo Środowiska informuje, że przedmiotowe stanowisko nie stanowi wiążącej interpretacji prawa. Dlatego tez możliwe jest zlecić własnej spółce zadanie zagospodarowania odpadów. Nie musi w tym celu przeprowadzać przetargu. 8.2 Modele organizacyjne i finansowe systemu gospodarki odpadami komunalnymi Rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, przejąć od właścicieli nieruchomości wszystkie albo wskazane obowiązki czyli pozbywanie się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych. Przejmując obowiązki, rada gminy ustala opłatę ponoszoną przez właścicieli nieruchomości za wykonywanie przejętych obowiązków. Rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne. Nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy gmina obligatoryjnie przejmuje obowiązki w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi od właścicieli tych nieruchomości i organizuje dla nich system odbierania odpadów komunalnych. Nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne gmina może w drodze uchwały przejąć obowiązki właścicieli takich nieruchomości i włączyć je w system gminny; jeżeli nie podejmie takiej decyzji, wówczas właściciele tych nieruchomości są zobowiązani zawrzeć umowę z podmiotem posiadającym wpis do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów. Jeżeli rada gminy nie podejmie uchwały w sprawie objęcia gminnym systemem właścicieli takich nieruchomości, wówczas są oni zobowiązani zawrzeć umowę na odbieranie odpadów komunalnych z podmiotem posiadającym wpis do rejestru działalności regulowanej na terenie danej gminy. W takim przypadku na terenie gminy może działać podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, niewyłoniony w drodze przetargu. 250

251 8.2.1 Odbieranie i zagospodarowanie odpadów Wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest obowiązany zorganizować przetarg na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy albo przetarg na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów. W przypadku przetargu na odbieranie odpadów, gmina określa w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (a potem również w umowie) instalację, do których podmiot wyłoniony w przetargu będzie kierował poszczególne rodzaje odpadów. W przypadku przetargu na odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych gmina nie wskazuje takich instalacji, podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wyłoniony w drodze przetargu sam decyduje do której instalacji przekaże odpady, z tym że zmieszane odpady komunalne, odpady zielone oraz pozostałości z sortowania, przeznaczone do składowania jest zobowiązany przekazać do instalacji posiadającej status regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych i obsługującej region, w którym działa przedsiębiorca. W przypadku gdy gmina jest podzielona na sektory, przetargi organizuje się dla każdego z wyznaczonych sektorów. Burmistrz określa w specyfikacji istotnych warunków zamówienia w szczególności: 1) wymogi dotyczące przekazywania odebranych zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych; 2) rodzaje odpadów komunalnych odbieranych selektywnie od właścicieli nieruchomości; 3) standard sanitarny wykonywania usług oraz ochrony środowiska; 4) obowiązek prowadzenia dokumentacji związanej z działalnością objętą zamówieniem; 5) szczegółowe wymagania stawiane przedsiębiorcom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta zawiera z przedsiębiorcą odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wybranym w drodze przetargu umowę na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. W przypadku podmiotu działającego na podstawie umowy z gminą sposób dalszego postępowania z odebranymi od właścicieli nieruchomości odpadami będzie uzależniony od zakresu przetargu i od umowy zawartej z gminą. Gmina jest obowiązana do osiągnięcia w odniesieniu do masy odebranych przez siebie odpadów komunalnych poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania. Przetarg może obejmować samo odbieranie, jak i odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych. Z przepisu dotyczącego zawartości specyfikacji istotnych warunków zamówienia, które są potem przedmiotem umowy zawieranej z wykonawcą wynika, iż wskazanie w ustawie tych warunków ma charakter jedynie przykładowy. 251

252 Dlatego też poza wymogiem przekazywania zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania do regionalnej instalacji, przedmiotem specyfikacji istotnych warunków zamówienia i następnie umowy zawieranej z wykonawcą może być wskazanie instalacji do których mają być przekazywane odpady selektywnie zebrane, oraz sposobu potwierdzania masy przekazanych odpadów i osiągniętych poziomów odzysku. W przypadku przetargu tylko na odbieranie odpadów komunalnych - podmiot odbierający będzie odbierał odpady komunalne i przewoził je do instalacji wskazanych przez gminę. W umowie może być określony sposób dokumentowania wykonania tego obowiązku. W przypadku przetargu na odbieranie i zagospodarowanie podmiot odbierający odpady komunalne będzie wybierał i wskazywał w ofercie instalacje, do których będzie przekazywał odpady selektywnie zebrane (gmina je niejako zaakceptuje poprzez wybór jego oferty), a następnie będzie przekazywał gminie informacje na temat masy przekazanych odpadów i osiągniętych poziomów recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami oraz ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania. Przepisy ustawy nowelizującej nie wskazują w tym zakresie szczegółowych rozwiązań, a zatem powinny się one znaleźć w specyfikacji istotnych warunków zamówienia i w umowie zawieranej z wykonawcą. Opisane powyżej sposoby postępowania dotyczą zarówno odpadów podlegających zagospodarowaniu w regionalnej instalacji (w praktyce może nie być tu żadnego wyboru, jeżeli w regionie jest tylko jedna regionalna instalacja), jak również odpadów odbieranych od właścicieli nieruchomości w sposób selektywny. W przypadku wyboru wykonawcy na świadczenie usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości albo przetargu na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów art. 6d ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach dopuszcza wyłącznie tryb przetargu. Jest to jedyny tryb wyłonienia wykonawcy do wykonywania tych usług, z jednym wyjątkiem. W przypadku rozwiązania umowy na odbieranie odpadów komunalnych do czasu rozstrzygnięcia przetargu, gmina zapewnia te usługi w trybie zamówienia z wolnej ręki od właścicieli nieruchomości, z tym, że wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest obowiązany niezwłocznie zorganizować przetarg, o którym mowa w art. 6d ust. 1 tej ustawy. Obowiązek przekazania do RIPOK spoczywa jedynie na podmiotach odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości. Nie jest możliwe pominięcie procedury przetargowej jeśli chodzi o odbiór odpadów selektywnie zebranych. W przeciwieństwie do odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, gdzie ustawodawca wprowadził wymóg wyboru wykonawcy w drodze przetargu, prowadzenie punktów selektywnego zbierania, może się odbywać na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 45, poz. 236), a więc gmina może tę działalność prowadzić m.in. poprzez własne jednostki budżetowe. To gmina organizuje system gospodarowania odpadami m.in. w uchwale podejmowanej na podstawie art. 6 ust. 3 ustawy określa szczegółowy sposób i zakres świadczonych usług elementem tej uchwały może być określenie, które odpady są odbierane z terenu nieruchomości, a które przez punkty selektywnego zbierania. 252

253 8.2.2 Zagospodarowanie odpadów jako usługa in house Do zadań własnych gminy należy świadczenie usług w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów. W art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym ustawodawca posłużył się sformułowaniem: "w szczególności", co oznacza, że w przepisie nie zostały wymienione wszystkie zadania własne gminy. Przepis art. 7 ust. 1 pkt. 3 wskazuje, jako zadanie własne gminy m.in. sprawy z zakresu utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Z treści tej regulacji wynika, że zadaniem własnym gminy są szeroko pojęte sprawy z zakresu utrzymania czystości w gminie. Wykonywanie zadania w postaci zagospodarowania odpadów należy rozpatrywać w kontekście powiązania ustawy o samorządzie gminnym z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w art. 3 ust. 1 stanowi, że utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gminy. W ust. 2 art. 3 ustawy również w sposób przykładowy wskazano w jaki sposób gminy zapewniają czystość i porządek na swoim terenie i tworzą warunki niezbędne do ich utrzymania. Jednocześnie gminom, zgodnie z rozdziałem 3a ustawy przekazane zostały zadania w postaci gospodarowania odpadami komunalnymi. Przepis art. 1a ustawy stanowi, że w sprawach dotyczących postępowania z odpadami komunalnymi, w zakresie nieuregulowanym w ustawie, stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. i odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21). Pojęcie gospodarowania zostało zdefiniowane w art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy o odpadach. Pod tym pojęciem rozumie się zbieranie, transport, przetwarzanie odpadów, łącznie z nadzorem nad tego rodzaju działaniami, jak również późniejsze postępowanie z miejscami unieszkodliwiania odpadów oraz działania wykonywane w charakterze sprzedawcy odpadów lub pośrednika w obrocie odpadami. Ustawa o odpadach w art. 3 ust. pkt 14 definiuje pojęcie odzysku jako jakikolwiek proces, którego głównym wynikiem jest to, aby odpady służyły użytecznemu zastosowaniu przez zastąpienie innych materiałów, które w przeciwnym przypadku zostałyby użyte do spełnienia danej funkcji, lub w wyniku którego odpady są przygotowywane do spełnienia takiej funkcji w danym zakładzie lub ogólnie w gospodarce. Definicja zaś unieszkodliwiania odpadów odnosi się do procesu, który nie jest odzyskiem, nawet jeśli wtórnym skutkiem takiego procesu jest odzysk substancji lub energii (art. 3 ust. 1 pkt 30 ustawy o odpadach). Przyjęto, że "zagospodarowanie odpadów" to wszelkie procesy, działania jakim poddawane są odpady. Z kolei przez "przetwarzanie" odpadów, wykonywane przez regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych, należy rozumieć procesy odzysku lub unieszkodliwiania, w tym przygotowanie poprzedzające te procesy (tak art. 3 ust. 1 pkt 21 ustawy o odpadach). Instalacje, do których prowadzenia zobowiązana została gmina, prowadzą działalność z zakresu przetwarzania odpadów, co skutkuje również działaniami z zakresu odzysku i unieszkodliwiania. Samo pojęcie "gospodarowania" jest więc terminem szerszym aniżeli "przetwarzanie". W konkluzji stwierdzono, że zadanie dotyczące odzysku i unieszkodliwiania odpadów stanowi zadanie własne gminy Budowa, utrzymanie i eksploatacja regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych Przepisy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach dopuszczają alternatywnie wybór podmiotu, który będzie budował, utrzymywał lub eksploatował regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych, poprzez zastosowanie jednej z trzech procedur: 253

254 1) przeprowadzenie przetargu na wybór podmiotu, który będzie budował, utrzymywał lub eksploatował regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych (na zasadach określonych w ustawie o zamówieniach publicznych), lub 2) dokonanie wyboru podmiotu na zasadach określonych w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz. U. z 2009 r. Nr 19, poz. 100, z późn. zm.), lub 3) dokonanie wyboru podmiotu, na zasadach określonych w ustawie z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz. U. Nr 19, poz. 101, z późn. zm.). Użycie alternatywy daje najszersze możliwości. Gminy mogą bowiem przeprowadzić przetarg lub postępowanie w celu wyboru koncesjonariusza lub partnera prywatnego na wszystkie trzy lub dwa etapy łącznie lub na każdy z nich oddzielnie. Należy co prawda zauważyć, że podział na utrzymanie i na eksploatację byłby dosyć dziwny i sztuczny, wydaje się, że te działania powinny być traktowane łącznie, bo zachodzą też jednocześnie i są ze sobą ściśle związane. Przy wyborze podmiotu, który będzie budował, utrzymywał lub eksploatował regionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych gmina bezwzględnie w pierwszej kolejności musi zastosować jeden ze wskazanych trybów, z tym iż w przypadku gdy ich zastosowanie nie doprowadzi do wyłonienia wykonawcy, następuje przejście do stosowania zasad ogólnych (tj. ustawy o gospodarce komunalnej). Gmina nie musi stosować powyższej procedury wyłaniania wykonawcy do budowy, utrzymania i eksploatacji regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych w dwóch przypadkach: 1. W przypadku gdy przetarg zakończy się wynikiem negatywnym albo gdy nie zostanie dokonany wybór partnera prywatnego albo gdy nie zostanie dokonany wybór koncesjonariusza, gmina może samodzielnie realizować zadanie polegające na budowie, utrzymaniu lub eksploatacji regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. 2. W przypadku instalacji wskazanej w wojewódzkim planie gospodarki odpadami jako zakład zagospodarowania odpadów, dla której przed dniem wejścia w życie ustawy wydano decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach lub decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, lub której budowa lub eksploatacja rozpoczęła się przed dniem wejścia w życie ustawy (art. 19 ustawy nowelizującej). W przypadku wymienionym w pkt 2 przepis przejściowy będzie miał zastosowanie zarówno do inwestorów prywatnych, jak i do gmin. Jeżeli zatem gmina w chwili wejścia w życie ustawy posiada własną regionalną instalację zarządzaną przez zakład budżetowy lub rozpoczęła jego budowę, nie ma obowiązku ogłaszania przetargu na utrzymanie i eksploatację swojej instalacji, może ją wykonać i eksploatować w sposób wskazany w ustawie o gospodarce komunalnej. Gmina będzie mogła również powołać własną jednostkę organizacyjną do budowy, utrzymania lub eksploatacji regionalnej instalacji, w przypadku gdy zastosowana przez gminę procedura wyłonienia wykonawcy w trybie określonym w art. 3a ust. 1 pkt 1-3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zakończy się negatywnie. Posiadanie własnej lub wspólnej z innymi gminami regionalnej instalacji nie jest jedyną możliwością zapewnienia tej instalacji, może to być instalacja innej gminy (gmin, związków międzygminnych) lub podmiotu prywatnego, a niekoniecznie własna instalacja. Z art. 3a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie wynika bynajmniej, że każda gmina musi wybudować, utrzymywać i eksploatować regionalną instalację 254

255 przepis ten wskazuje tryb postępowania w przypadku konieczności wykonania tego zadania, gdy na terenie regionu gospodarki odpadami komunalnymi nie ma takiej instalacji lub jest niewystarczająca do obsługi regionu Modele zarządzania Obecnie obowiązujące przepisy prawne pozwalają na wyodrębnienie dwóch modeli zarządzania gospodarką odpadami komunalnymi na terenie miasta co będzie następowało w w oparciu o uregulowania zapisane w ustawie o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw Dz.U. z 2011, nr 152, poz. 897 oparte na całkowitym władztwie gminy. Gmina w drodze uchwały zdecyduje czy przejmuje obowiązki właścicieli nieruchomości w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi w przypadku nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne (np. sklepy, szkoły, punkty usługowe, domki letniskowe, przedsiębiorstwa) oraz organizuje przetarg na odbieranie odpadów a także wyposaży nieruchomości w pojemniki służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym. Model 1 polegający na aktywnej roli samorządu charakteryzuje się następującymi cechami: Samorząd realizuje gospodarką odpadami komunalnymi jako podmiot zajmujący się: planowaniem, organizowaniem, finansowaniem, realizacją, monitoringiem i kontrolą. Samorząd dysponuje opłatami wniesionymi przez właścicieli nieruchomości (wytwórców odpadów), co jest efektem przejęcia od właścicieli nieruchomości ich obowiązków polegających na zawieraniu umów na odbiór odpadów. Redystrybucja środków jest kierowane na bieżącą eksploatację systemu oraz jest zabezpieczeniem potrzeb inwestycyjnych. Samorząd odpowiadała za całość wytworzonych w mieście odpadów komunalnych Samorząd wyposaży nieruchomości w pojemniki służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym Samorząd wskazuje instalacje do której maja trafić odpady komunalne Samorząd zleca gminnej spółce odzysku i unieszkodliwiania odpadów Model 2 polegający na pasywnej roli samorządu : Samorząd realizuje gospodarką odpadami komunalnymi jako podmiot zajmujący się: 255

256 planowaniem, organizowaniem, monitoringiem i kontrolą. Samorząd nie odpowiada za odpady wytworzone na niezamieszkałych nieruchomościach. Samorząd nie wyposaży nieruchomości w pojemniki służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym Odbierający odpady sam wybiera instalacje do której maja trafić odpady komunalne Obowiązek samorządu może być przeniesiony na inny podmiot, samorząd lub Zwiazek gmin. Opłaty za odbiór odpadów, na podstawie właściwych umów są przekazywane przedsiębiorcy (podmioty, jednostki organizacyjne) posiadający pozwolenie na odbiór odpadów (oraz te które na mocy ustawy tego nie potrzebują wpisane do rejestru prowadzonego przez samorząd). Tak wiec gmina nie przejmuje obowiązki właścicieli nieruchomości w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi w przypadku nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy. Gmina także traci wpływ na wybór RIPOK organizując przetarg na odbiór i zagospodarowanie odpadów. Model 1 zakłada przejęcie własności odpadów przez Miasto, co jest możliwe w świetle obowiązujących obecnie przepisów prawnych przejmuje obowiązki właścicieli nieruchomości w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi w przypadku nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne oraz wskazuje instalacje w której będą odpady przetwarzane. Zmiany ustawowe (ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw Dz. U. z 2011, Nr 152, poz. 897) polegają na rezygnacji z konieczności przeprowadzenia referendum które ułatwiłyby realizację wzmiankowanego modelu. W przypadku przyjęcia modelu 1 jako rozwiązania kwestii zarządzania gospodarką odpadami komunalnymi zadania Miasta obejmują: Pełne przejęcie odpowiedzialności za gospodarkę odpadami komunalnymi wytworzonymi na terenie miasta. Przejęcie opłat i odpadów od właścicieli nieruchomości. Kontrolowanie wypełniania przez właścicieli nieruchomości i przedsiębiorców obowiązków wynikających z ustawy i umowy. Model 1 daje samorządowi pełne możliwość określania warunków funkcjonowania gospodarki odpadami na terenie miasta od momentu wytworzenia aż do ich zagospodarowania czy też unieszkodliwiania. 256

257 Formuła ta pozwala na właściwe realizowanie: Celów i wytycznych przyjętych w przepisach oraz strategiach, planach i programach dotyczących ochrony środowiska i gospodarki odpadami na szczeblu krajowym i regionalnym, Programu zapobiegania powstawaniu odpadów (w tym optymalnego wykorzystania zrealizowanych inwestycji w postaci instalacji do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów), Regulaminu Utrzymania Czystości I Porządku w Gminie. Wyżej wyspecyfikowane założenia mogą być realizowane również przy obecnie funkcjonującym modelu 2, w którym samorząd spełnia rolę bardziej planisty i kontrolera niż administratora gospodarki odpadami. Jednak w modelu tym możliwości samorządu są bardziej ograniczone natomiast obowiązki pozostają bez zmian. Model 2, mimo, iż daje samorządowi wyraźnie słabszą pozycję, to w świetle dotychczasowych osiągnięć samorządu w gospodarce odpadami bazującej na tym właśnie modelu należy go traktować jako wymagający dalszego doskonalenia. W tym przypadku realizacja głównych celów zarządzania wymagać będzie m.in.: 1. Opracowania bardziej szczegółowego Regulaminu Utrzymania Czystości I Porządku dla miasta w zakresie dot. gospodarki odpadami komunalnymi, 2. Rozbudowanego systemu monitoringu i kontroli wobec wytwórców odpadów komunalnych nie będących mieszkańcami Słabością modelu jest niewskazanie prze gminę instalacji przetwarzania odpadów oraz nie przejmuje obowiązki właścicieli nieruchomości w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi w przypadku nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy. W tym przypadku właściciel nieruchomości sam zawiera umowę na odbiór odpadów z podmiotem który jest wpisany go gminnego rejestru. Efektywność systemu gospodarki odpadami, założonego w modelu 2, jest w znacznej mierze uzależniona od funkcjonujących podmiotów gospodarczych, które uzyskują od samorządu pozwolenie na odbiór odpadów. Podmioty gospodarcze działając w oparciu o rachunek ekonomiczny wpływają korzystnie na obniżenie kosztów usługi, jednak realizowane przez nie inwestycje mają charakter partykularny (cel nadrzędny: korzyść firmy), a nie mają nadrzędnego celu w postaci dobra mieszkańca, miasta czy środowiska. Z tego też powodu istotna jest dbałość o jakość świadczonych usług. Model 2 nie powoduje nadmiernego, bezpośredniego, obciążenia budżetu samorządu kosztami inwestycyjnymi i eksploatacyjnymi, przenosząc je na przedsiębiorstwa, a te z kolei na wytwórców odpadów. Może się to jednak okazać niewystarczające dla realizacji zakładanych celów. Istnieje niebezpieczeństwo, że opłaty, w całości ponoszone na rzecz przedsiębiorstw, nie zapewnią pokrycia kosztów kompleksowej gospodarki odpadami. Niewątpliwie duża część działań inwestycyjnych będzie musiała być wsparta finansowo przez samorząd miejski. Model 2 sprawdza się najpełniej w ramach zbiórki odpadów komunalnych prowadzonej w zabudowie jednorodzinnej (w szczególności w ramach zbiórki selektywnej 257

258 prowadzonej w komentowanym środowisku). Mieszkańcy tego typu zabudowy, ponosząc opłatę od odebranego pojemnika, minimalizują ilości wytwarzanych odpadów, kompostują odpady ulegające biodegradacji i selektywnie zbierają surowce wtórne, obniżając w ten sposób swoje wydatki. Jako potencjalny, niekorzystny efekt tego rozwiązania wskazuje się możliwość powstawania dzikich wysypisk. Podsumowując, oba modele zarządzania, należy stwierdzić, że posiadają one zarówno silne, jak i słabe strony co przedstawiono w tabeli zamieszczonej poniżej. Tab Silne i słabe strony modeli zarządzania systemem gospodarki odpadami Silne/słabe strony Silne strony Model 1 aktywnej roli samorządu Osiągnięcie niezależności finansowej - opłatami wniesionymi przez właścicieli nieruchomości Precyzyjne określania warunków na rynku usług gospodarowania odpadami (znacznie większa niż w regulaminie utrzymania porządku i czystości) Łatwiejsza realizacja obowiązkowych zadań i celów przyjętych w Programie zapobiegania powstawaniu odpadów Pełen nadzór nad funkcjonowaniem całego proces wytwarzania, gromadzenia, transportu i składowania odpadów Możliwość optymalizowania systemu w krótkich odcinkach czasu Uzyskanie jednolitości systemu Pełna kontrola nad systemem odzysku i unieszkodliwienia odpadów Model 2 pasywnej roli samorządu Mniejsze obciążenia kosztami inwestycyjnymi i eksploatacyjnymi Mniej rozbudowana administracja gospodarki odpadami Realizacja zadań zgodnie z zasadami wolnego rynku Słabe strony Samorząd jest bezpośrednio obciążone szerokim zakresem obowiązków w dziedzinie gospodarki odpadami, pojawiającymi się w ślad za przejętymi opłatami Wysokie koszty inwestycyjne i eksploatacyjne Rozbudowany aparat Brak opłat wniesionych przez właścicieli nieruchomości Stosunkowo słabsza pozycja na rynku usług Konieczność bardziej szczegółowego opracowywania wymogów w regulaminie utrzymania porządku i czystości w gminie oraz w zarządzeniu 258

259 Silne/słabe strony Model 1 aktywnej roli samorządu kontrolny w zakresie wypełniania przez właścicieli nieruchomości i przedsiębiorców obowiązków wynikających z ustawy i umów Konieczność przeprowadzenia ważnego referendum Konieczność stosowania dodatkowych narzędzi stymulujących pożądanie zachowania mieszkańców Konieczność budowy struktur organizacyjnych na potrzeby zarządzania systemem gospodarki odpadami Model 2 pasywnej roli samorządu prezydenta strategicznych i operacyjnych dokumentów w zakresie gospodarki odpadami Bardzo ograniczony wpływ na efektywność działającego systemu Wydłużony czas reakcji w celu optymalizowania systemu Brak jednorodności działającego systemu Biorąc pod uwagę obecnie obowiązujące przepisy prawne, dotychczasowe doświadczenia wyrażające się skutecznym stosowaniem instrumentów w zarządzaniu gospodarką odpadami, w tym szczególnie oddziaływaniem na podmioty sektora prywatnego, oraz stanowisko samorządu, zaleca się utrzymanie i doskonalenie dotychczasowego modelu zarządzania systemem gospodarki odpadami, czyli Modelu 1. Ewentualne przejście do gospodarowania w ramach modelu 2 powinno zostać poprzedzone oddzielnymi, szczegółowymi analizami ekonomicznymi, a w szczególności analizą ryzyka. Potencjalny wybór Modelu 1 powinien być wsparty zmianą uwarunkowań prawnych tak ażeby podjęcie decyzji związane było ze statutowymi kompetencjami samorządu a nie pozyskaniem dodatkowych uprawnień Modele finansowania gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Miasta Zgorzelec Zgodnie z obowiązującą zasadą zanieczyszczający płaci wszystkie koszty, związane z wdrażaniem krótkoterminowego planu działania będą ponoszone przez użytkowników systemu gospodarki odpadami (posiadaczy odpadów gospodarstwa domowe, instytucje handlowe i publiczne, przedsiębiorstwa produkcyjne, itp.). Zmienność modeli finansowania związane jest raczej z wyborem odpowiedniego modelu egzekwowania obowiązków wynikających z realizacji Zapisów Planu Gospodarki Odpadami a w mniejszym dyskusji dotyczącej zakresu finansowania. Model 1 kosztów całkowitych polegający na tym, iż koszt zbiórki, transportu i unieszkodliwienia odpadów komunalnych obejmujący wszystkie grupy odpadów kwalifikowanych w katalogu odpadów jako komunalne (grupa 20) ujęty jest w jednej umowie na odbiór odpadów komunalnych. Tak, więc mieszkańcy nie są obciążani dodatkowymi kosztami związanymi z prowadzeniem selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji, odpadów wielkogabarytowych czy też odpadów niebezpiecznych występujących w odpadach komunalnych. 259

260 W ramach umowy na odbiór odpadów komunalnych podmioty gospodarcze posiadające pozwolenie na odpadów są zobowiązane do odbioru wszystkich grup odpadów komunalnych w tym: każdą ilość odpadów komunalnych zmieszanych od osób fizycznych, wielkogabarytowe 4 razy w roku w ramach prowadzonej akcji u źródła, odpady budowlane w każdej ilości u źródła na zgłoszenie u odbiorcy. Funkcjonowanie PSZOK z opłaty śmieciowej przyjmowane odpady tylko od osób fizycznych. odpadów opakowaniowych w systemie pojemników przeznaczonych do selektywnej zbiórki odpadów. Bez dodatkowych opłat przewiduje się więc odbiór papieru, plastiku szkła opakowaniowego. Podobnie bez dodatkowych opłat przewiduje się odbiór odpadów ulegających biodegradacji zbieranych selektywnie w ramach programu pilotażowego. Wzmiankowana umowa nie obejmuje odbioru odpadów niebezpiecznych oraz zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Funkcjonowanie Punktów Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych wraz z unieszkodliwieniem odpadów niebezpiecznych do nich dostarczonych przez mieszkańców miasta finansowanie będzie z ponoszonych opłat. Odpady pochodzące od mieszkańców miasta przyjmowane będą bez opłat. Cena przyjęcia odpadów powinna pokrywać koszt ich transportu i unieszkodliwienia. Obowiązki podmiotów odbierających odpady komunalne w związku z odbiorem odpadów innych niż grupa Podmioty gospodarcze, które mają pozwolenie na odbiór odpadów komunalnych muszą wykazać należytą staranność w przypadku odbioru odpadów małych i średnich przedsiębiorstw w celu uniknięcia sytuacji, w której odpady komunalne byłyby zmieszane z innymi grupami odpadów w szczególności z odpadami niebezpiecznymi. Z tego też względu należy je zobowiązać do poinformowania wytwórców odpadów o konieczności zawierania umów na odbiór odpadów innych niż komunalne, a w szczególności na odpady niebezpieczne. Wytwórcy ci powinni mieć zawarte stosowne umowy na odbiór odpadów innych niż komunalne umowy takie powinni okazać podczas zawierania umowy na odbiór odpadów komunalnych. W przypadku braku takiej umowy, wytwórcy powinni poinformować o stanie faktycznym. Zawarcie umowy powinny być dalej monitorowane. Natomiast warunki odbioru tych odpadów muszą być szczególnie monitorowane a informacje o obsługiwanych podmiotach powinny być dostarczane do samorządu przynajmniej raz w kwartale. W przypadku odbierania od małych i średnich przedsiębiorstw odpadów zmieszanych, w których wystąpiłyby odpady inne niż komunalne, podmiot który takie odpady odbierze powinien stracić pozwolenie na odbiór odpadów komunalnych, gdyż działają niezgodnie z regulaminem utrzymania porządku na terenie miasta. Tak, więc obowiązek monitorowania jakości odpadów powinien być prowadzony przez podmioty, które ten odpad odbierają. 260

261 W przypadku odpadów budowlanych, które częstokroć są zmieszane z innymi odpadami komunalnymi, odpady takie powinny być zbierane w osobnych pojemnikach na podstawie zgłoszenia wytwórcy. Nie dotyczy to małych i średnich przedsiębiorstw, w tym w szczególności firm budowlanych, które powinny posiadać stosowne umowy. Model 2 kosztów partykularnych Model ten zakłada, iż koszt zbiórki, transportu i unieszkodliwienia odpadów komunalnych powinien obejmować wszystkie grupy odpadów kwalifikowanych w katalogu odpadów jako komunalne (grupa 20). Jednak umowa jaka byłaby zawarta między mieszkańcem a podmiotem odbierającym obejmowałaby wyłącznie koszt odbioru odpadów zmieszanych (grupa ). Pozostałe odpady odbierane byłyby na osobnych zasadach. Przewiduje się, iż odbiór odpadów wielkogabarytowych i budowlanych następowałby na podstawie osobnej umowy zawieranej na podstawie zgłoszeń. Mieszkańcy powinni być obciążani dodatkowymi kosztami prowadzania selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych na podstawie osobnej umowy przeznaczonych do selektywnej zbiórki odpadów. W przypadku zawarcia umowy na odbiór selektywnie zbieranych odpadów opłaty ponoszone za odbiór odpadów zmieszanych powinny być niższe. Funkcjonowanie Punktów Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych podobnie jak w Modelu 1. Oba modele nie powodują nadmiernego, bezpośredniego, obciążenia budżetu samorządu kosztami inwestycyjnymi i eksploatacyjnymi, przenosząc je na wytwórców. W przypadku Modelu 1 istnieje realne niebezpieczeństwo, że opłaty, w całości ponoszone na rzecz przedsiębiorstw, nie zapewnią pokrycia kosztów kompleksowej gospodarki odpadami. Model 2 sprawdza się najpełniej w ramach zbiórki odpadów komunalnych prowadzonej w zabudowie jednorodzinnej zdecydowanie bardziej skomplikowane jest w przypadku innych obszarów zabudowy. W przypadku Modelu 2 istnieje bardzo duże zagrożenie wzmożonej emisji odpadów poza systemem odbioru. Wytwórcy nie będą zawierali stosownych umów na odbiór innych odpadów niż zmieszane odpady komunalne, a odpady te w sposób niekontrolowany trafią do środowiska. Usuwanie szkód środowiskowych ciążyć będzie na właścicielach terenu, a w największej części na samorządzie terytorialnym. Tak, więc jako potencjalny, niekorzystny efekt tego rozwiązania wskazuje się możliwość powstawania dzikich wysypisk. Próbę porównania silnych, jak i słabych stron obu modeli finansowania przedstawiono w tabeli zamieszczonej poniżej. Tab Silne i słabe strony modeli finansowania systemem gospodarki odpadami Silne/słabe strony Model 1 Model 2 Silne strony Osiągnięcie niezależności finansowej - opłatami wniesionymi przez właścicieli nieruchomości dla całości gospodarki odpadami Realizacja zadań zgodnie z zasadami wolnego rynku Możliwość optymalizowania elementów 261

262 Silne/słabe strony komunalnymi Model 1 Model 2 Łatwiejsza realizacja obowiązkowych zadań i celów przyjętych w Programie zapobiegania powstawaniu odpadów systemu w krótkich odcinkach czasu Uzyskanie większej zwartości finansowania systemu Wysokie prawdopodobieństwo uzyskana szczelności dla całego systemu gospodarki odpadami komunalnymi Mniej rozbudowana administracja gospodarki odpadami Niższe koszty eksploatacyjne Silniejsza pozycja podmiotu posiadającego pozwolenie na odbiór odpadów na rynku usług Objęcie jedną opłatą wszystkich odpadów komunalnych spowoduje bardziej sprawne wypełnianie obowiązków Uproszczenie procedur Słabe strony Obciążone szerokim zakresem obowiązków podmiotów posiadające zezwolenie na odbiór jest bezpośrednio w dziedzinie gospodarki odpadami, pojawiającymi się w ślad za przejętymi opłatami Konieczność stosowania dodatkowych narzędzi stymulujących pożądanie zachowania mieszkańców Brak jednolitości finansowania systemu Wyższe koszty eksploatacyjne Brak możliwości uzyskania szczelności systemu Konieczność zawierania wielu umów Bardziej rozbudowany aparat kontrolny w zakresie wypełniania przez właścicieli nieruchomości i przedsiębiorców obowiązków związanych z przekazaniem odpadów Stosunkowo słabsza 262

263 Silne/słabe strony Model 1 Model 2 pozycja na rynku usług Konieczność bardziej szczegółowego opracowywania wymogów w regulaminie utrzymania porządku i czystości w gminie oraz w zarządzeniu prezydenta strategicznych i operacyjnych dokumentów w zakresie gospodarki odpadami Bardzo ograniczony wpływ na efektywność działającego systemu Brak jednolitości działającego systemu Bardziej rozbudowana administracja gospodarki odpadami Konieczność stosowania dodatkowych narzędzi stymulujących pożądanie zachowania mieszkańców Biorąc pod uwagę obecnie obowiązujące przepisy prawne, dotychczasowe doświadczenia wyrażające się skutecznym stosowaniem instrumentów w zarządzaniu gospodarką odpadami, w tym szczególnie oddziaływaniem na podmioty sektora prywatnego, oraz stanowisko samorządu, zaleca się wdrożenie Modelu System odbioru odpadów komunalnych w mieście Zgorzelec Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach oraz ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu porządku i czystości w gminach nakłada na gminy obowiązek prowadzenia racjonalnej gospodarki odpadami w oparciu o następujące główne zasady: 1. minimalizacja powstawania odpadów komunalnych; 2. wyłączenie z odpadów wszystkich frakcji możliwych do odzysku; 3. unieszkodliwienie pozostałości odpadów poprzez ich kompostowanie, unieszkodliwienie termiczne lub składowanie odpadów przetworzonych. Racjonalna gospodarka odpadami wymaga zorganizowania odpowiedniego systemu gospodarki. System ten wymaga logistycznych, kompleksowych rozwiązań. Jego kompleksowość polega na zorganizowaniu gospodarki odpadami ze szczególnym 263

264 uwzględnieniem selektywnego zbierania odpadów. W wyniku wprowadzenia selektywnej zbiórki zostają wyodrębnione poszczególne frakcje odpadów z jednoczesnym wskazaniem metod dalszego postępowania z nimi. Jest to szczególnie ważne z uwagi na konieczność odrębnego postępowania z poszczególnymi frakcjami (odpady zmieszane, selektywnie zebrane surowce wtórne, odpady niebezpieczne, bioodpady itd.). Dopełnieniem systemu gromadzenia i wywozu jest system dystrybucji do odbiorców odpadów użytkowych, odzyskanych różnymi metodami z ogólnej masy odpadów oraz produktów ich przetwórstwa, realizowanego w celu podwyższenia wartości użytkowej odpadów, a także zapewnienie odpowiedniej infrastruktury technicznej do realizacji zadań związanych z odzyskiem, czyli gospodarczym wykorzystaniem odpadów. Przedstawione założenia dotyczą wszystkich wytwórców odpadów zarówno innych niż niebezpieczne jak i niebezpiecznych. Funkcjonowanie gospodarki odpadami zgodnie z wymienionymi powyżej założeniami winno prowadzić do realizacji podstawowego celu, jakim jest zapobieganie powstawaniu odpadów, ochrona środowiska oraz zmniejszenie negatywnego oddziaływania odpadów na życie i zdrowie człowieka oraz na środowisko. Organizację systemu gospodarki odpadami oparto na zapisach ustaw regulujących postępowanie z odpadami. Uwzględniając powyższe przyjęto założenie: odzyskiem i recyklingiem odpadów opakowaniowych zajmować się będą w znacznym stopniu przedsiębiorcy wprowadzający na rynek produkty; samorząd oraz podmioty gospodarcze mogą jednak realizować część zadań związanych z odzyskiem recyklingiem odpadów; samorząd może przejąć obowiązek usuwania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów od podmiotów gospodarczych prowadzących na jego terenie działalność w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych; poprzez system decyzji, zezwoleń samorząd sprawować będzie nadzór nad prawidłową realizacją zadań związanych z gospodarka odpadami. Zgodnie z przyjętymi założeniami stworzono ramy organizacyjne systemu gospodarki odpadami dla obszaru funkcjonalnego: 1. Samorząd: określa zasady postępowania z odpadami komunalnymi poprzez uchwalenie znowelizowanego regulaminu utrzymania czystości i porządku na swoim terenie oraz powołanie jednostki organizacyjnej dla wykonywania tych działań, wyposaża nieruchomości w pojemniki służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym uchwala wysokość opłat za świadczenie usług uwzględniając premiowanie selektywnej zbiórki odpadów, pobiera opłaty od właścicieli (administratorów) nieruchomości i podmiotów gospodarczych za usuwanie, odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych, udziela zleceń na usuwanie odpadów komunalnych z określonego terenu obszaru funkcjonalnego firmom wywozowym, spełniającym ustalone wymagania, prowadzi kontrolę realizacji zadań, 264

265 prowadzi działalność edukacyjną wśród mieszkańców. 2. Do realizacji zadań związanych z funkcjonowaniem systemu zagospodarowywania odpadów komunalnych samorząd może powołać spółkę, która będzie realizować zadania samorządów w zakresie gospodarowania odpadami. Zadania te, to: organizacja i zarządzanie systemem gospodarki odpadami, pobieranie opłat za usuwanie, odzysk i unieszkodliwianie odpadów, gospodarka finansowa, organizacja systemu odzysku i recyklingu odpadów, segregowanie selektywnie gromadzonych odpadów komunalnych w celu rozdzielenia ich na strumienie przeznaczone do odzysku lub unieszkodliwienia, unieszkodliwianie odpadów balastowych, współpraca z organizacjami odzysku i odbiorcami odpadów użytecznych w celu zagospodarowania odpadów możliwych do wykorzystania. gmina zleca spółce wykonanie zadania dotyczące odzysku i unieszkodliwiania odpadów stanowiącego zadanie własne gminy 3. Za unieszkodliwienie pozostałych odpadów odpowiadają ich właściciele. Zaproponowany wstępnie podział zadań pomiędzy uczestnikami systemu gospodarki odpadami oraz prawidłowa ich realizacja, pozwoli na funkcjonowanie systemu odzysku zgodnie z zaproponowanym modelem funkcjonalnym. Dla miasta Zgorzelec zakłada się model gospodarki odpadami zgodny z zapisami ustaw oraz zasadami przedstawionymi w niniejszym punkcie, oparty na selektywnej zbiórce odpadów, w tym odpadów ulegających biodegradacji, której obowiązek w zakresie odpadów komunalnych wynika z zapisów art. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz art. 10 ustawy o odpadach. W ramach systemu zbiórki odpadów zorganizowane powinny być niezależne podsystemy, mające na celu zebranie i zagospodarowanie poszczególnych frakcji opakowań, surowców wtórnych i innych frakcji nadających się do wykorzystania oraz frakcji przeznaczonych do unieszkodliwienia, w tym w szczególności: podsystem selektywnej zbiórki opakowań i surowców użytkowych przeznaczonych do recyklingu, podsystem selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji, podsystem zbiórki odpadów balastowych, przeznaczonych do przetworzenia i unieszkodliwienia na składowisku odpadów, podsystem zbiórki odpadów niebezpiecznych do odzysku i unieszkodliwienia specjalistycznego, podsystem zbiórki odpadów wielkogabarytowych i innych nietypowych do przeróbki, 265

266 podsystem zbiórki odpadów innych niż niebezpieczne (preferowany) do odzysku i unieszkodliwienia. Zakłada się zatem, że system realizować będzie głównie zadania związane ze zbiórką i odzyskiem odpadów komunalnych, które to zadania należą do jego obowiązków. Ten rodzaj działalności gminy winien być przez nie organizowany i nadzorowany. W porozumieniu z organizacjami odzysku samorząd powinien przejąć również zadania związane z recyklingiem lub odzyskiem odpadów opakowaniowych, jednak koszty realizacji tych zadań ponosić będzie producent lub organizacja odzysku. Organizacje odzysku ponoszą również częściowe koszty edukacji społeczeństwa. Inne rodzaje odpadów powinny być gromadzone przez wytwórcę w miejscu ich powstania w celu przygotowania do transportu i poddania ich procesom unieszkodliwiania. Uwzględniając powyższe założenia dla systemu gospodarki odpadami dla miasta Zgorzelec (poza systemem odzysku surowców i opakowań), należy stworzyć odpowiednie podsystemy zbiórki odpadów, dających możliwość wyłączenia strumieni odpadów kierowanych do odzysku Obowiązek wyposażenia nieruchomości w pojemniki Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach właściciele nieruchomości zapewniają wyposażenie nieruchomości w pojemniki służące do zbierania odpadów komunalnych oraz utrzymywanie tych pojemników w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym. W celu umożliwienia gminom wyposażenia nieruchomości w pojemniki na odpady komunalne wprowadzono znowelizowane postanowienia art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Rozwiązania wyeliminuje wątpliwości interpretacyjne oraz poszerzy możliwości działania gmin w zakresie odbierania odpadów komunalnych. Rozwiązanie ma charakter fakultatywny a nie obligatoryjny. Dlatego też może ono być wprowadzone, wtedy gdy samorządy będą widziały istotne przesłanki na jego wprowadzenie. Nie mają jednak takiego obowiązku Odpady komunalne zmieszane Celem ustawodawcy wyrażonym w art. 6d ust. 1 ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897) było zobowiązanie wójta, burmistrza, prezydenta miasta do wybrania podmiotu odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości w drodze przetargu. Ustawa nie dopuszcza innego sposobu wyboru podmiotu świadczącego te usługi. Ponadto art. 6f ust. 2 precyzuje przypadek, w jakim gmina może zlecić odbieranie odpadów komunalnych w trybie zamówienia z wolnej ręki. Jedynym takim przypadkiem jest rozwiązanie umowy na odbieranie odpadów komunalnych z podmiotem wyłonionym w drodze przetargu i konieczność zapewnienia świadczenia odbierania odpadów komunalnych do czasu rozstrzygnięcia następnego przetargu (który wójt, burmistrz, prezydent jest zobowiązany zorganizować niezwłocznie). Za niezorganizowanie przetargu grozi kara od do zł. Ponadto należy zauważyć, że art. 6g ww. ustawy wskazuje, że do przetargów w zakresie nieuregulowanym ustawą o utrzymaniu porządku 266

267 i czystości w gminie stosuje się ustawę z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych. Na podstawie powyższego oraz na podstawie art. 6e ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminie należy podkreślić, że gminna jednostka organizacyjna będzie mogła odbierać odpady komunalne od właścicieli nieruchomości jedynie w przypadku, gdy zostanie wyłoniona w drodze przetargu. Co oznacza, że aby przystąpić do przetargu będzie musiała przekształcić się w spółkę prawa handlowego. Konkludując wójt, burmistrza, prezydenta miasta zobowiązany jest do zorganizowanie przetargu na: odbieranie lub odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, W przypadku gmin zamieszkałych przez ponad mieszkańców, rada gminy w drodze uchwały może podzielić gminę na sektory, wójt organizuje wtedy przetarg dla każdego z sektorów osobno, w przypadku niepodjęcia takiej uchwały, przetarg organizowany jest dla całej gminy. Niejasne zapisy dotyczące gminnych jednostek organizacyjnych i zakładów budżetowych, należy przypuszczać, iż wiążąca będzie interpretacja Ministerstwa Środowiska mówiąca o braku możliwości pominięcia dla nich procedury przetargowej. W zależności od rodzaju zabudowy odpady komunalne zmieszane będą zbierane w następujący sposób: w systemie odbioru bezpośredniego w rejonach zabudowy jednorodzinnej w oparciu o pojemniki 110- lub 120-litrowe, w systemie donoszenia w rejonach zabudowy wielorodzinnej w oparciu o pojemniki litrowe; w celu stworzenia odpowiedniej sieci miejsc gromadzenia odpadów, pojemniki 110- lub 120- litrowe stanowić będą indywidualne wyposażenie każdej posesji jednorodzinnej na terenie gminy, z uwagi na zróżnicowanie wielkości rodzin istnieje możliwość zróżnicowania wielkości stosowanych pojemników stosując wskaźnik 60 litrów/mieszkańca, w zabudowie zwartej wielorodzinnej pojemnik litrowy będzie przeznaczony do obsługi ok. 50 mieszkańców, stworzona sieć miejsc gromadzenia odpadów winna zapewnić odpowiednią częstotliwość opróżniania pojemników; zaleca się, aby pojemniki na zmieszane odpady komunalne opróżniane były nie rzadziej jak raz na dwa tygodnie w okresach zimowych oraz raz na tydzień w okresach letnich. Zebrane odpady winny być kierowane do unieszkodliwienia w zakładzie unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Zakładając funkcjonowanie systemu zbiórki odpadów opakowaniowych, do pojemnika na odpady balastowe trafiać będą odpady blokujące - niepalne (ceramika, odpady mineralne, popiół, szkło okienne). 267

268 Łączna minimalna pojemność stosowanych pojemników wynika z następujących tygodniowych norm wytwarzania odpadów: dla budynków mieszkalnych 40 dm3 na mieszkańca, jednak co najmniej jeden pojemnik 80 l na każdą nieruchomość, dla szkół wszelkiego typu 3 dm 3 na każdego ucznia i pracownika, dla żłobków i przedszkoli - 3 dm 3 na każde dziecko i pracownika, dla lokali handlowych - 20 dm 3 na każdy 10m 2 powierzchni całkowitej, jednak co najmniej jeden pojemnik 120 dm 3 na lokal, dla stacjonarnych punktów handlowych zlokalizowanych poza budynkami, typu kiosk - 20 dm 3 na każdego zatrudnionego, dla lokali gastronomicznych - 10 dm 3 na jedno miejsce konsumpcyjne; dla ulicznych punktów szybkiej konsumpcji - co najmniej jeden pojemnik, dla zakładów rzemieślniczych, usługowych i produkcyjnych w odniesieniu do pomieszczeń biurowych i socjalnych 10 dm 3 na każdego pracownika, dla szpitali, internatów, koszar, sanatoriów, hoteli, pensjonatów itp. 3 dm 3 na jedno łóżko, dla ogródków działkowych 10 dm 3 na każdą działkę w okresie od 1 kwietnia do 30 września każdego roku, dla targowisk, hal targowych, giełd 80 dm 3 na każdy punkt handlowy Strefy zbiórki odpadów komunalnych zmieszanych W przypadku gmin zamieszkałych przez ponad mieszkańców, rada gminy w drodze uchwały może podzielić gminę na sektory, wójt organizuje wtedy przetarg dla każdego z sektorów osobno, w przypadku niepodjęcia takiej uchwały, przetarg organizowany jest dla całej gminy. W trakcie przeprowadzonej analizy wydzielono strefy zbiórki odpadów komunalnych zmieszanych w oparciu o: rodzaj zabudowy (śródmiejska, jednorodzinna, typu blokowego), zwartość zabudowy sposób zagospodarowania terenu (parki, tereny ogródków działkowych i cmentarzy) rodzaj prowadzonej działalności (szkoły i przedszkola, markety, targowisko). Delimitacji dokonano na podstawie treści mapy topograficznej w skali 1: (PUWG-92) oraz fotointerpretacji obiektów na zdjęciach lotniczych. Posłużono się również szczegółowym planem miasta Zgorzelec oraz danymi przekazanymi przez samorząd i podmioty posiadające pozwolenia na odbiór odpadów. 268

269 Podziału miasta Zgorzelec na strefy dokonano w oparciu o specyfikę zabudowy mieszkaniowej traktowanej jako determinantę mającą istotny wpływ na specyfikę wywarzonych odpadów oraz sposób ich gromadzenia. Do każdej ze stref przydzielono zarówno obszary o zabudowie wielorodzinnej (blokowej i wysokiej śródmiejskiej), charakteryzujące się relatywnie dużą gęstością zaludnienia, jak również obszary z zabudową jednorodzinną, a także obiekty użyteczności publicznej. Tak więc struktura wewnętrzna stref pod względem rodzaju zabudowy jest zbliżona tak ażeby uzyskać podobne warunki dla podmiotów obsługujących poszczególne strefy. Założono możliwość wydzielenia maksymalnie trzech stref natomiast optymalnie dwóch stref zbiórki odpadów zmieszanych. Wydzielenie dwóch stref zbiórki odpadów komunalnych zmieszanych dokonano przy założeniu iż strefa nr 1 obejmuje zachodnią, a strefa nr 2 wschodnią część miasta. Granica między strefami przebiega wzdłuż rzeki Czerwona Woda, obejmuje zabudowę przy ul. Łużyckiej, biegnie wzdłuż linii kolejowej nr 278, ul. Warszawskiej, ul. Daszyńskiego, ul. Kościuszki, ul. Łużyckiej i wzdłuż linii kolejowej nr 278. Przy podziale miasta na trzy strefy strefa nr 1 obejmuje północną część miasta, Osiedle Zachód i sięga linii kolejowej nr 278 na wschodzie oraz ul. Piłsudskiego, ul. Kościuszki i ul. Traugutta na południu. Strefa nr 2 obejmuje południowo-zachodnią część miasta. Jej granica biegnie wzdłuż rzeki Czerwona Woda, obejmuje zabudowę przy ul. Łużyckiej, biegnie wzdłuż linii kolejowej nr 278, ul. E. Plater, ul. Kościuszki i ul. Piłsudskiego. Strefa nr 3 zajmuje wschodnią cześć miasta. Granica strefy biegnie wzdłuż rzeki Czerwona Woda, linii kolejowej nr 278, ul. E. Plater, obejmuje Osiedle Centralne i dalej wzdłuż linii kolejowej nr 278. Delimitację przestrzenną planowanych stref zbiórki odpadów komunalnych zmieszanych przedstawiono na poniższych rycinach. 269

270 Rys. 8-1 Planowane strefy zbiórki odpadów komunalnych zmieszanych - 3 strefy 270

271 Rys. 8-2 Planowane strefy zbiórki odpadów komunalnych zmieszanych - 2 strefy 271

272 8.3.3 Selektywne zbieranie odpadów Zbiórkę odpadów opakowaniowych proponuje się prowadzić metodą u źródła odbioru bezpośredniego. Selektywna zbiórka odpadów u źródła stanowi pierwszy element każdego systemu gospodarki odpadami, niezależnie od przyjętej technologii zakładu unieszkodliwiania odpadów i uwarunkowań lokalnych systemu. Wdrożenie i rozwój selektywnej zbiórki jest procesem długotrwałym, rozwijanym sukcesywnie, wymagającym zaangażowania środków technicznych i organizacyjnych, a głównie edukacji ekologicznej społeczeństwa. Zakłada się, iż zgodnie z wytycznymi Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami selektywną zbiórką objęte będą następujące surowce wtórne: makulatura, tworzywa sztuczne, metale (opakowania), szkło, opakowania wielomateriałowe. W praktyce wprowadzenie systemu selektywnej zbiórki odpadów poprzedzone powinno być przygotowaniem stosownego Lokalnego regulaminu gospodarki odpadami opartego na Programie selektywnej zbiórki odpadów na terenie miasta Zgorzelec i cyklu spotkań z lokalnymi mieszkańcami, wyjaśniającym zasady i mechanizmy jego funkcjonowania. Podobne czynności powinny być podjęte w przypadku podmiotów gospodarczych i instytucjonalnych. System odbioru bezpośredniego oraz donoszenia Zgodnie z brzmieniem art. 3 ust. 1 ustawy utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gminy. Przy czym do zadań własnych gminy należy w szczególności tworzenie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób zapewniający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy, w tym wskazują miejsca, w których mogą być prowadzone zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych (art. 3 ust. 2 pkt. 6 ustawy). Gminy zobowiązane są do tworzenia punktów selektywnego zbierania odpadów, a zatem do samodzielnego zorganizowania takich punktów. Wobec powyższego wydaje się, że gmina w podejmowanej na podstawie art. 6r ust. 3 ustawy uchwale w sprawie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych może również wskazać punkt selektywnego zbierania odpadów prowadzony przez inny podmiot, który nie zawarł z gminą umowy na wykonywanie przedmiotowych działań w jej imieniu. Jednakże nie sposób uznać, aby fakt, iż w na terenie gminy działa punkt selektywnego zbierania odpadów prowadzony przez inny podmiot, nie zwalnia gminy z obowiązku utworzenia takiego punktu przewidzianego w art. 3 ust. 2 pkt. 6 ustawy. Zakłada się zorganizowanie systemu selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych i surowcowych zróżnicowanego dla różnych typów zamieszkania. System ten zakłada zbieranie odpadów opakowaniowych oraz tektury i makulatury. Zakłada się, że: 272

273 w rejonach zabudowy wielorodzinnej prowadzenie zbierania odbywać się będzie metodą segregacji u źródła z podziałem odpadów na poszczególne rodzaje; do gromadzenia odpadów stosowane będą pojemniki 1100 litrowe na surowce wtórne; pojemniki na poszczególne rodzaje odpadów ustawione będą w bezpośrednim sąsiedztwie pojemników na zmieszane odpady balastowe tworząc punkty gromadzenia odpadów; w zabudowie jednorodzinnej do zbierania wyselekcjonowanych odpadów będą służyły worki foliowe dostępne dla poszczególnych posesji; w najbardziej uczęszczanych punktach gminy (targowiska, centra handlowe, obiekty sportowe, szkoły) funkcjonować winien uzupełniający system zbierania odpadów oparty na pojemnikach specjalnych wielkopojemnościowych. Celem funkcjonowania systemu selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych i surowcowych na terenie miasta Zgorzelec będzie poddanie procesowi odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i surowcowych w minimalnych ilościach. W celu stworzenia odpowiedniej sieci miejsc gromadzenia odpadów należy: w rejonach zabudowy jednorodzinnej odpady opakowaniowe i surowcowe gromadzone będą w kolorowych workach foliowych o pojemności 100 dm3 lub pojemnikach 110 dm3. Zbiórką objęte zostanie szkło i tworzywa sztuczne; w zabudowie jednorodzinnej wyposażonej w ogrzewanie gazowe lub olejowe zbiórką może być również objęta makulatura; uwzględniając częstotliwość odbioru gromadzonych odpadów (jeden raz w miesiącu makulatura i szkło, dwa razy w miesiącu tworzywa sztuczne) zakłada się dostarczenie każdemu gospodarstwu domowemu 12 worków na szkło, 24 worków na tworzywa sztuczne i 12 worków na makulaturę; w zabudowie zwartej wielorodzinnej pojemnik specjalistyczny 1100-litrowy na szkło, makulaturę i tworzywa sztuczne powinien być przeznaczony do obsługi w pierwszym etapie na ok. 500 mieszkańców natomiast w drugim etapie na ok. 150 mieszkańców; Stworzony zostanie również system uzupełniający: metodą donoszenia - w oparciu o pojemniki o pojemności 1,5 m3 rozstawionych w najbardziej uczęszczanych punktach gminy; zakłada się zbieranie szkła, makulatury i tworzyw sztucznych; metodą donoszenia - w placówkach oświatowych na terenie gminy w oparciu o zestawy pojemników 240 litrowych; zakłada się zbieranie makulatury, szkła, tworzyw sztucznych i puszek aluminiowych. Poza wyznaczonymi ilościami pojemników i worków w poszczególnych rodzajach zabudowy zaleca się rozstawienie na terenie miasta pojemników na makulaturę, szkło i tworzywa sztuczne jako systemu uzupełniającego. Byłyby one rozstawione w najbardziej uczęszczanych punktach. Funkcję uzupełniającego systemu zbierania odpadów winien przejąć dotychczasowy system zbierania odpadów surowcowych. Obsługa systemu prowadzona będzie na dotychczasowych zasadach. 273

274 System uzupełniający powinien objąć także wszystkie szkoły na terenie miasta. Jego głównym zadaniem będzie wyrabianie nawyków segregacji u dzieci i młodzieży. Stanowić one będą uzupełnienie treści prowadzonej w szkołach edukacji ekologicznej. Na każdą z działających szkół na terenie miasta przypadać będzie jeden zestaw pojemników (na szkło, makulaturę, tworzywa sztuczne i puszki aluminiowe). Wykorzystywane aktualnie pojemniki do selektywnego zbierania odpadów użytkowych (igloo, kubik, dzwon) wykorzystane mogą być do budowy systemu uzupełniającego. Omówiony powyżej system selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych i surowcowych stanowi pierwszy etap budowy docelowego systemu zbierania odpadów. Systemem selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych i surowcowych winny być również objęte małe i średnie podmioty gospodarcze (szczególnie handlowe i usługowe). Każdy podmiot wyposażony winien być w pojemniki odpowiedniej do potrzeb pojemności do gromadzenia poszczególnych rodzajów opakowań. Podstawą funkcjonowania systemu winna być umowa zawarta pomiędzy firmą komunalną a wytwórcą odpadów określająca zasady gromadzenia i odbioru odpadów. Przewiduje się zakup i rozstawienie zestawów pojemników do selektywnej zbiórki odpadów surowcowych pochodzących z odpadów komunalnych, na terenie miasta Strefy zbiórki odpadów opakowaniowych/surowcowych W trakcie przeprowadzonej analizy wydzielono strefy zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych w oparciu o: rodzaj zabudowy (śródmiejska, jednorodzinna, typu blokowego), zwartość zabudowy sposób zagospodarowania terenu (parki, tereny ogródków działkowych i cmentarzy) rodzaj prowadzonej działalności (szkoły i przedszkola, markety, targowisko). Delimitacji dokonano na podstawie treści mapy topograficznej w skali 1: (PUWG-92) oraz fotointerpretacji obiektów na zdjęciach satelitarnych. Posłużono się również szczegółowym planem miasta Zgorzelec oraz danymi przekazanymi przez samorząd i podmioty posiadające pozwolenia na odbiór odpadów. Przy określaniu stref, w których powinny zostać rozmieszczone brakujące zestawy pojemników na odpady opakowaniowe wzięto pod uwagę obecne rozmieszczenie pojemników (wg najbardziej aktualnych danych przekazanych przez podmioty odbierające odpady z roku 2008 r.). Wizualizację projektowanego system zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych przedstawia mapa Strefy zbiórki odpadów opakowaniowych/surowcowych dla etapu 1 Wyróżniono 4 strefy selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych/surowcowych obejmujące zabudowę mieszkaniową: Strefa 1. Strefa o dominującej zabudowie wysokiej typu blokowego, stanowiąca 3 podstrefy ( ): 274

275 1.1 rejon obejmujący Osiedle Zachód, przy ulicach Kościuszki, Wyspiańskiego, Lubańskiej i Iwaszkiewicza; 1.2 rejon ulic Lubańskiej, Tuwima i Broniewskiego, obejmujący część Osiedla Centralnego; 1.3 zabudowa położona przy ulicy Warszawskiej, w okolicy ulic Konarskiego i Powstańców Śląskich oraz przy Centrum Sportowo Rekreacyjnym. Strefa 2. Strefa z przeważającą zabudową jednorodzinną o charakterze willowym, która składa się z 9 podstref ( ): 2.1 rejon ulic Żeromskiego, Struga, Ogrodowej, Prusa, Kościuszki i Daszyńskiego; 2.2 rejon ulic Kościuszki, Traugutta zabudowa położona na północ i południe od Parku I. Paderewskiego; 2.3 rejon położony na północ od ulicy Armii Krajowej i na wschód od linii kolejowej nr 278 ulice Ciołkowskiego, Dzika oraz Idzikowskiego; 2.4 rejon ograniczony ulicą Armii Krajowej, linią kolejową nr 278 oraz ulicami Bohaterów II Armii Wojska Polskiego i Słowiańską; 2.5 rejon usytuowany w dzielnicy Ujazd przy ulicach Łużyckiej, Rzeczki Dolne, Francuskiej i Baczyńskiego; 2.6 rejon ograniczony ulicami: Łużycką, Rzeczki Górne, Cmentarną oraz linią kolejowej nr 274; 2.7 teren znajdujący się na wschód od ulicy Cmentarnej; 2.8 rejon położony na południe od rzeki Czerwona Woda; 2.9 teren usytuowany przy ulicy: Krupińskiego. Strefa 3. Strefa z przeważającą zabudową wysoką śródmiejską, która składa się z 4 podstref ( ) 3.1 rejon ulic: Langiewicza, Dąbrowskiego, Domańskiego, Partyzantów, Piłsudskiego, Kościuszki i Traugutta; 3.2 tereny położone przy ulicy Daszyńskiego miedzy Nysą Łużycką a ulicami: Piłsudskiego i Struga; 3.3 tereny położone przy ulicy Daszyńskiego miedzy Nysą Łużycką a ulicą Iwaszkiewicza; 3.4 tereny położone przy ulicy Armii Krajowej oraz Wojska Polskiego miedzy ulicami: Langiewicza, Traugutta oraz linią kolejową nr 278. Strefa 4. Strefa z przeważającą rozproszoną zabudową jednorodzinną położona na północ od ulicy Lubańskiej, obejmująca dwie podstrefy (4.1 i 4.2); 4.1 rejon usytuowany na północ od ulicy Lubańskiej, obejmujący m.in. ulice: Poluszyńskiego i Waszczuka; 4.2 tereny położone przy ulicy Henrykowskiej, w rejonie ulicy Wróblewskiego. 275

276 Rys. 8-3 Planowane strefy selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec Należy rozważyć objęcie selektywną zbiórką odpadów opakowaniowych w systemie workowym obszarów o rozproszonej zabudowie oraz zabudowań mieszkalnych znacznie oddalonych od sąsiednich. 276

277 Rozmieszczenie zestawów pojemników na odpady opakowaniowe obejmuje także: parki i skwery, ogródki działkowe, cmentarze, szkoły, przedszkola, dworce kolejowe, markety i targowiska, obiekty sportowe Proponowane zestawy pojemników Na podstawie danych GUS dotyczących liczby ludności biorąc pod uwagę założenie, że jeden zestaw obsługuje 500 osób oszacowano brakującą ilość zestawów pojemników do selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych (Tab. 8-3). Tab Liczba pojemników do selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych oraz ich zapotrzebowanie w etapie 1 Rok Liczba mieszkańców Liczba zestawów pojemników (bez szkół) 28 (11 MPGK) (17 ŁHK) Zapotrzebowanie zestawów pojemników 37 Źródło: Program selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec Z obliczeń wynika, że w mieście powinno znajdować się 65 zestawów pojemników. Na podstawie danych na temat liczby ludności zamieszkujących poszczególne ulice Zgorzelca uzyskanych od samorządu - biorąc pod uwagę założenie, że jeden zestaw obsługuje na pierwszym etapie wdrażania systemu selektywnej zbiórki 500 osób - oszacowano brakującą ilość pojemników do selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych w poszczególnych strefach zamieszkania. Zaproponowano następujące wartości zestawów pojemników dla poszczególnych stref i podstref: Strefa zestawów zestawów; zestawów; zestawów. Strefa zestawów zestawów 277

278 2.2 2 zestawów zestawów zestawów; zestawów; zestawów; zestawów; zestawów; zestawów. Strefa 3. 3 zestawy zestawów; zestawów zestawów zestawów Strefa 4. 2 zestawy zestawów; zestawów. Określono również minimalną liczbę zestawów pojemników, które będą rozmieszczone jako uzupełnienie do strefy mieszkaniowej i obejmować będą strefę użyteczności publicznej (Tab. 8-4). Rozmieszczone będą w następujących miejscach: parki i skwery ogródki działkowe, cmentarze, szkoły, przedszkola, dworce kolejowe, markety i targowiska, obiekty sportowe. 278

279 Tab Proponowane zestawy pojemników do selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych w poszczególnych strefach użyteczności publicznej - na podstawie Programu selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec L.p. Strefy użyteczności publicznej Liczba obiektów Liczba zestawów pojemników Minimum Optimum 1 parki i skwery ogródki działkowe, cmentarze, szkoły, przedszkola, dworce kolejowe, markety targowiska obiekty sportowe Razem Strefy zbiórki odpadów opakowaniowych/surowcowych etap 2 Na podstawie prognozy liczby ludności wg GUS biorąc pod uwagę założenie, że jeden zestaw obsługuje 150 osób oszacowano brakującą ilość zestawów pojemników do selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych w etapie 2(Tab. 8-5). Tab Liczba pojemników do selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych oraz ich zapotrzebowanie w etapie 2 - na podstawie Programu selektywnej zbiórki odpadów surowcowych/opakowaniowych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec Rok Liczba mieszkańców (prognoza) Liczba zestawów pojemników (bez szkół) Zapotrzebowanie zestawów pojemników Źródło: opracowanie własne W mieście od 2016 roku powinno zostać rozstawione pojemników. minimum 211 zestawów Biorąc pod uwagę powyższe założenia, oszacowano brakującą ilość pojemników do selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych w poszczególnych strefach zamieszkania. Zaproponowano następujące wartości zestawów pojemników dla poszczególnych stref i podstref: Strefa zestawów zestawów; zestawów; zestawów. Strefa zestawów zestawów; 279

280 2.2 9 zestawów; zestawów; zestawów; zestawów; zestawów; zestawów; zestawów zestawów Strefa zestawów zestawów; zestawów zestawów, zestawów. Strefa 4. 5 zestawów zestawów; zestawów. Liczba zestawów pojemników, które będą rozmieszczone jako uzupełnienie do strefy mieszkaniowej i obejmować będą strefę użyteczności publicznej jest taka sama jak dla etapu Selektywne zbieranie odpadów ulegających biodegradacji Celem funkcjonowania systemu jest wydzielenie ze strumienia odpadów komunalnych, już na etapie wytwórcy maksymalnej ilości odpadów ulegających biodegradacji w celu poddania jej procesowi recyklingu organicznego w sposób zapewniający osiągnięcie najlepszych efektów ekologicznych i ekonomicznych. W związku z tym: zbieranie odpadów ulegających biodegradacji z gospodarstw domowych w rejonach zabudowy wielorodzinnej (osiedlowej, śródmiejskiej) prowadzone będzie metodą donoszenia; odpady będą gromadzone w specjalistycznych pojemnikach o pojemności 240 dm3, ustawionych w pobliżu pojemników na inne rodzaje odpadów; zebrane odpady organiczne będą trafiały do instalacji recyklingu organicznego działającej w ramach Zakładu Odzysku i Unieszkodliwiania Odpadów; jeden pojemnik przeznaczony winien być do obsługi 100 mieszkańców; 280

281 zbieranie odpadów ulegających biodegradacji z gospodarstw domowych w rejonach zabudowy jednorodzinnej prowadzone będzie metodą donoszenia; system zbierania wiązać się będzie z organizacją punktów gromadzenia tej grupy odpadów zlokalizowanych w wyznaczonych miejscach (np. na ulicach) wyposażonych w pojemniki specjalistyczne o pojemności od 80 do 140 dm3; jeden pojemnik przeznaczony winien być do obsługi ok. 50 mieszkańców; w rejonach zabudowy jednorodzinnej odpady komunalne ulegające biodegradacji mogą być zbierane metodą odbioru bezpośredniego; budowa takiego systemu zbierania wymagać będzie wyposażenia każdej nieruchomości w indywidualny pojemnik typu biotainer opróżniany nie rzadziej niż co 14 dni; odpady ulegające biodegradacji powstające w jednostkach handlu detalicznego o pow. pow.1500m2 oraz na targowiskach prowadzone będzie metodą donoszenia; odpady będą gromadzone w specjalistycznych pojemnikach o pojemności 240 dm3 odpady ulegające biodegradacji powstające w obiektach zbiorowego żywienia targowiskach prowadzone będzie metodą donoszenia; odpady będą gromadzone w specjalistycznych pojemnikach o pojemności 120 lub 240 dm3 Dla gromadzenia odpadów ulegających biodegradacji zaleca się używanie specjalnych pojemników na bioodpady tzw. biotainerów o pojemności 240 i 140 dm 3 albo o pojemności 80 dm Odpady ulegające biodegradacji zielone Odpady zielone z pielęgnacji i utrzymania zieleni (trawa, gałęzie) będą dostarczane bezpośrednio do instalacji recyklingu organicznego przy Zakładzie Odzysku i Unieszkodliwiania Odpadów. Selektywna zbiórka odpadów zielonych będzie obejmowała rejon cmentarzy i ogródków działkowych. W związku z tym: odpady ulegające biodegradacji powstające przy pielęgnacji cmentarzy (trawa, gałęzie, liście, kwiaty) będą prowadzone będzie metodą donoszenia; odpady będą gromadzone w kontenerach lub w odpady ulegające biodegradacji powstające w jednostkach handlu detalicznego o pow. pow.1500m2 prowadzone będzie metodą donoszenia; odpady będą gromadzone w specjalistycznych pojemnikach o pojemności 240 dm3 odpady ulegające biodegradacji powstające ogródków działkowych prowadzone będzie metodą donoszenia; odpady będą gromadzone w kontenerach. Dla gromadzenia odpadów ulegających biodegradacji zaleca się używanie specjalnych pojemników na bioodpady tzw. biotainerów o pojemności 240 i 140 dm 3 albo o pojemności 80 dm

282 Strefy zbiórki odpadów ulegających biodegradacji W trakcie przeprowadzonej analizy wydzielono strefy zbiórki odpadów ulegających biodegradacji w oparciu o: rodzaj zabudowy (jednorodzinna wielorodzinna), zwartość zabudowy ( sposób zagospodarowanie terenu (tereny ogródków i cmentarzy) rodzaj prowadzonej działalności (obiekty żywienia, marketu, targowiska). Na podstawie tak kwalifikowanych cech wydzielono 7 stref oraz punktowo zaznaczono markety i targowiska co graficznie przedstawiono na rycinie - Rys Każda ze stref ze względu na zwartość terytorialną składa się z podstref, które wyspecyfikowano poniżej. 1. Strefa zabudowy jednorodzinnej, która składa się z 19 podstref ( ); 1.1 rejon ulic Wróblewskiego i Romera, 1.2 rejon ulicy Waszczuka, 1.3 zabudowania na rogu ulic Wyspiańskiego i Lubańskiej, 1.4 rejon ulic Żeromskiego, Struga, Ogrodowej oraz Prusa; 1.5 rejon ulic Żeromskiego, Struga, Kościuszki i Daszyńskiego; 1.6 rejon ulic Kościuszki, Traugutta zabudowa położona na północ i południe od Parku I. Paderewskiego; 1.7 zabudowa przy ulicy Langiewicza, w pobliżu Szkoły Muzycznej; 1.8 rejon położony na północ od ulicy Armii Krajowej i na wschód od linii kolejowej nr 278 ulice Ciołkowskiego, Dzika oraz Idzikowskiego; 1.9 rejon ograniczony ulicą Armii Krajowej, linią kolejową nr 278 oraz ulicami Bohaterów II Armii Wojska Polskiego i Słowiańską; 1.10 zabudowa po zachodniej stronie ulicy Warszawskiej od linii kolejowej nr 278 do ulicy Dąbrowskiego; 1.11 rejon przy ulicy Krupińskiego między ogródkami działkowymi a Zespołem Szkół; 1.12 teren położony między liniami kolejowymi, przy ulicy Nad Kolejką Górską; 1.13 rejon usytuowany w dzielnicy Ujazd przy ulicach Łużyckiej, Rzeczki Dolne, Francuskiej i Baczyńskiego; 1.14 rejon obejmujący Osiedle Słoneczne, ograniczony ulicami: Łużycką, Reymonta, Słoneczną oraz linią kolejowej nr 274; 1.15 rejon ulic Reymonta, Cmentarnej, Rzeczki Górne i Andersa; 1.16 obszar położony w granicach ulic Cmentarnej, Reymonta i Słonecznej; 1.17 teren znajdujący się na wschód od ulicy Cmentarnej, obejmujący część ulicy Reymonta oraz ulicę Zielną; 282

283 1.18 rejon pomiędzy ulicą Łużycką i Francuską, położony na południe od rzeki Czerwona Woda; 1.19 obszar położony na wschód od ulicy Łużyckiej i na południe od ulicy Górnowiejskiej. 2. Strefa zabudowy wysokiej osiedlowej, stanowiąca 4 podstrefy ( ) 2.1 rejon obejmujący Osiedle Zachód, przy ulicach Kościuszki, Wyspiańskiego, Lubańskiej i Iwaszkiewicza; 2.2 rejon ulic Lubańskiej, Tuwima, Wieniawskiego i Broniewskiego, obejmujący część Osiedla Centralnego; 2.3 teren położony między ulicą Bohaterów II Armii Wojska Polskiego a Centrum Sportowo Rekreacyjnym; zabudowa położona na zachód od ulicy Warszawskiej, w okolicy ulic Konarskiego i Powstańców Śląskich. 3. Strefa zabudowy wysokiej śródmiejskiej, która składa się z 4 podstref ( ) 3.1 rejon na Przedmieściu Nyskim, między Nysą Łużycką a ulicami: Nadbrzeżną, Iwaszkiewicza, Nowowiejską i Struga; 3.2 tereny miedzy Nysą Łużycką a ulicami: Struga, Daszyńskiego i Piłsudskiego. 4. Obiekty zbiorowego żywienia, stanowiące szkoły i przedszkola w sumie 16 podstref ( ) 4.1 teren po byłym Zespole Szkół Zawodowych i Licealnych przy ulicy Henrykowskiej; 4.2 teren Przedszkola nr 11 przy ulicy Lubańskiej; 4.3 teren Gimnazjum nr 1 przy ulicy Kościuszki; 4.4 teren Szkoły Podstawowej nr 5 przy ulicy Prusa oraz Przedszkola nr 12 przy ulicy Wyspiańskiego; 4.5 teren Przedszkola nr 5 przy ulicy Brzozowej; 4.6 teren Przedszkola nr 2 przy ulicy Kościuszki; 4.7 teren Przedszkola nr 7 przy ulicy Tuwima; 4.8 teren Szkoły Podstawowej nr 3 przy ulicy Armii Krajowej; 4.9 teren Szkoły Muzycznej przy ulicy Langiewicza; 4.10 teren po byłym Zespole Szkół Zawodowych przy ulicy Bohaterów II Armii Wojska Polskiego; 4.11 teren Przedszkola nr 1 przy ulicy Staszica; 4.12 teren Zespołu Szkół Zawodowych i Licealnych przy ulicy Powstańców Śląskich; 4.13 teren Przedszkola nr 9 przy ulicy Powstańców Śląskich; 283

284 4.14 teren Zespołu Szkół Zawodowych im. Emilii Plater przy ulicy Francuskiej; 4.15 teren Przedszkola nr 8 przy ulicy św. Jana; 4.16 teren Szkoły Podstawowej nr 2 przy ulicy Reymonta; 4.17 teren Gimnazjum nr 2 przy ulicy Orzeszkowej. 5. Strefa rozproszonej zabudowy jednorodzinnej położona na północ od ulicy Lubańskiej i Nadbrzeżnej; 6. Ogródki działkowe, składające się z 10 podstref ( ); 6.1 teren położony pomiędzy ulicą Henrykowską a ulicą Bolesławiecką na północny-wschód od ulicy Waszczuka; 6.2 teren położony pomiędzy ulicą Henrykowską a ulicą Bolesławiecką na południowy-zachód od ulicy Waszczuka; 6.3 teren usytuowany na Przedmieściu Nyskim, między ulicami: Wrocławską i Nowomiejską; 6.4 obszar położony na wschód od linii kolejowej nr 278, między ulicą Fabryczną a ulicami: Dziką i Aleje Lipowe; 6.5 teren pomiędzy kompleksem boisk sportowych a linią kolejową nr 278; 6.6 ogródki usytuowane pomiędzy Parkiem im. Andrzeja Błachańca, ulicą Parkową i linią kolejową nr 278; 6.7 teren położony pomiędzy Parkiem Ujazdowskim a ulicą Cienistą; 6.8 obszar położony na wschód od ulicy Słowiańskiej i na południe od ulicy Bohaterów II Armii Wojska Polskiego; 6.9 ogródki usytuowane na Osiedlu Słonecznym, pomiędzy ulicami: Różaną i Słoneczną; 6.10 teren położony na południe od ronda, między ulicą Łużycką a Sulikowską. 7. Cmentarze, stanowiące 2 podstrefy ( ). 7.1 teren Cmentarza żołnierzy II Armii Wojska Polskiego oraz Cmentarza komunalnego przy ulicy Słowiańskiej; 7.2 teren cmentarza przy ul. Cmentarnej. Markety i targowiska na mapie zaznaczono lokalizację 6 marketów ora targowiska. Delimitacji dokonano na podstawie treści mapy topograficznej w skali 1: (PUWG-92) oraz fotointerpretacji obiektów na zdjęciach satelitarnych. Posłużono się również szczegółowym planem miasta Zgorzelec oraz danymi przekazanymi przez samorząd oraz podmioty posiadające pozwolenia na odbiór odpadów. 284

285 Rys. 8-4 Planowane strefy selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji na terenie miasta Zgorzelec 285

286 Stosowane pojemniki Do selektywnej zbiorki na bioodpady wykorzystuje się specjalne pojemniki z tworzyw sztucznych zwykłe o pojemności 80 dm 3, 120 dm 3 i 240 dm 3 dla odpadów kuchennych i pospożywczych oraz kontenery dla odpadów zielonych. Wysoki ciężar bioodpadów jest przyczyną że bardziej zasadne jest stosowanie pojemników małych (80 1) niż dużych (łatwiejsze przemieszczanie pojemników. Ilość selektywnie zbieranych bioodpadów, zależą od wieku czynników (składu morfologicznego odpadów, stopnia uczestnictwa mieszkańców, dostępności pojemników). Bardzo istotny wpływ na ilość zbieranych bioodpadów ma struktura zabudowy. W dzielnicach o wysokiej gęstości zabudowy, z brakiem miejsca na pojemnik oraz terenów zielonych ilości zbieranych bioodpadów są najniższe. W zabudowie jednorodzinnej i dwurodzinnej efektywność selektywnej jest największa. Według doświadczeń europejskich (w szczególności niemieckich) jeden mieszkaniec śródmieścia i zabudowy wielorodzinnej odzyskuje średnio 46 kg bioodpadów rocznie, zaś mieszkaniec zabudowy jednorodzinnej 90 kg, Średni wskaźnik dla mieszkańców zabudowy wielorodzinnej i jednorodzinnej wynosi 73,4 kg/a. W przypadku zbierania odpadów łącznie z papierem należy zwiększyć o wskaźnik określający zawartość miękkiego papieru w odpadach komunalnych na jednego mieszkańca. W warunkach polskich wynosi ona ok. 20 kg/a stąd wskaźnik odzysku bioodpadów z papierem można przyjąć na poziomie ok. 95 kg/mk/a. W poniższych tabelach przedstawiono procentowy stopień wypełnienia pojemników i 240 dm 3. Tab Stopień wypełnienia pojemnika 80 litrowego, przez grupę mieszkańców od 1 do 30, przyjmując wywóz bioodpadów raz w tygodniu i co dwa tygodnie (dla grupy mieszkańców dla mieszkańców zabudowy wielorodzinnej i jednorodzinnej) na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku 2016 ilość osób kg/a dm/a wywóz raz na tydzień pojemnik 80 dm 3 wywóz raz na dwa tygodnie 1 73,4 146, ,8 293, ,2 440, ,6 587, ,4 880, ,8 1027, ,2 1174, ,6 1321, ,4 1614, ,8 1761, ,2 1908, ,6 2055, ,4 2348, ,8 2495, ,2 2642, ,6 2789,

287 ilość osób kg/a dm/a wywóz raz na tydzień pojemnik 80 dm 3 wywóz raz na dwa tygodnie ,4 3082, ,8 3229, ,2 3376, ,6 3523, ,4 3816, ,8 3963, ,2 4110, ,6 4257, Tab Stopień wypełnienia pojemnika 80 litrowego, przez grupę mieszkańców od 1 do 30, przyjmując wywóz bioodpadów raz w tygodniu i co dwa tygodnie (dla grupy mieszkańców zabudowy jednorodzinnej) na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku 2016 ilość osób kg/a dm/a wywóz 1 na tydzień pojemnik 80 dm 3 wywóz raz na dwa tygodnie

288 pojemnik 80 dm 3 ilość osób kg/a dm/a wywóz 1 na tydzień wywóz raz na dwa tygodnie Tab Stopień wypełnienia pojemnika 120 litrowego, przez grupę mieszkańców od 1 do 30, przyjmując wywóz bioodpadów raz w tygodniu i co dwa tygodnie (dla grupy mieszkańców dla mieszkańców zabudowy wielorodzinnej i jednorodzinnej) na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku 2016 ilość osób kg/a dm/a wywóz raz na tydzień pojemnik 120 dm 3 wywóz raz na dwa tygodnie 1 73,4 146, ,8 293, ,2 440, ,6 587, ,4 880, ,8 1027, ,2 1174, ,6 1321, ,4 1614, ,8 1761, ,2 1908, ,6 2055, ,4 2348, ,8 2495, ,2 2642, ,6 2789, ,4 3082, ,8 3229, ,2 3376, ,6 3523, ,4 3816, ,8 3963, ,2 4110, ,6 4257,

289 Tab Stopień wypełnienia pojemnika 120 litrowego, przez grupę mieszkańców od 1 do 30, przyjmując wywóz bioodpadów raz w tygodniu i co dwa tygodnie (dla grupy mieszkańców zabudowy jednorodzinnej) na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku 2016 ilość osób kg/a dm/a wywóz 1 na tydzień pojemnik 120 dm 3 wywóz raz na dwa tygodnie Tab Stopień wypełnienia pojemnika 240 litrowego, przez grupę mieszkańców od 23 do 92, przyjmując wywóz bioodpadów raz w tygodniu i co dwa tygodnie (dla grupy mieszkańców dla mieszkańców zabudowy wielorodzinnej i jednorodzinnej) na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku 2016 ilość osób kg/a dm/a wywóz raz na tydzień pojemnik 240 dm 3 wywóz raz na dwa tygodnie ,2 3376, ,6 3523, ,4 3816, ,8 3963,

290 ilość osób kg/a dm/a wywóz raz na tydzień pojemnik 240 dm 3 wywóz raz na dwa tygodnie ,2 4110, ,6 4257, ,4 4550, ,8 4697, ,2 4844, ,6 4991, ,4 5284, ,8 5431, ,2 5578, ,6 5725, ,4 6018, ,8 6165, ,2 6312, ,6 6459, ,4 6752, ,8 6899, ,2 7046, ,6 7193, ,4 7486, ,8 7633, ,2 7780, ,6 7927, ,4 8220, ,8 8367, ,2 8514, ,6 8661, ,4 8954, ,8 9101, ,2 9248, ,6 9395, ,4 9688, ,8 9835, ,2 9982, , , , , , , , , , ,

291 ilość osób kg/a dm/a wywóz raz na tydzień pojemnik 240 dm 3 wywóz raz na dwa tygodnie , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Tab Stopień wypełnienia pojemnika 240 litrowego, przez grupę mieszkańców od 20 do 71, przyjmując wywóz bioodpadów raz w tygodniu i co dwa tygodnie (dla grupy mieszkańców zabudowy jednorodzinnej) na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku 2016 pojemnik 240 dm 3 ilość osób kg/a dm/a wywóz 1 na tydzień wywóz raz na dwa tygodnie

292 pojemnik 240 dm 3 ilość osób kg/a dm/a wywóz 1 na tydzień wywóz raz na dwa tygodnie Na podstawie stopnia zapełnienia poszczególnych pojemników można oszacować minimalną ilość pojemników dla poszczególnych stref zabudowy. Analizowano możliwość częściowego wypełnienia pojemników zakresie od 80% do 100% w latach 2009 do Rozważano możliwość opróżniania pojemników raz albo dwa razy w tygodniu co przedstawiono w tabelach Tab i Tab Tab Minimalna ilość pojemników opróżnianych raz w tygodniu przy wypełnieniu 80% do 100% na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku 2016 Rok pojemniki 120 pojemniki 240 pojemniki

293 Rok pojemniki 120 pojemniki 240 pojemniki Tab Minimalna ilość pojemników opróżnianych raz na dwa tygodnie przy wypełnieniu 80% do 100% na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku 2016 Rok pojemniki 120 pojemniki 240 pojemniki Poddano również diachronicznej analizie dla lat 2009 do 2020 możliwość częściowego wypełnienia pojemników zakresie od 60% do 80%. Rozważano możliwość opróżniania pojemników raz albo dwa razy w tygodniu co przedstawiono w poniższych tabelach. Tab Minimalna ilość pojemników opróżnianych raz w tygodniu przy wypełnieniu 60% do 80% na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku 2016 Rok pojemniki 120 pojemniki 240 pojemniki

294 Tab Minimalna ilość pojemników opróżnianych raz na dwa tygodnie przy wypełnieniu 60% do 80% na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku 2016 Rok pojemniki 120 pojemniki 240 pojemniki Etapowanie wdrożenia selektywnej zbiórki Mimo iż system funkcjonuje już blisko 10 lat to w okresie tym nie podlegał ewaluacji. Należy przyjąć, iż cały czas mamy do czynienia z programem pilotażowym, który może stać się pierwszym etapem wdrożenia planu. Ze względu na różnorodną zabudowę miasta przewidziano konieczność etapowego rozwoju systemu. Prognozuje się konieczność systematycznego wdrażania systemu zbiórki dla poszczególnych rejonów miasta minimum trzy etapy wdrażania. Dokonano delimitacji wydzielonych stref zbiórki odpadów ulegających biodegradacji w oparciu o stopień trudności i koszty obsługi. Planuje się na samym początku obcięcie zbiórką większość obszarów zabudowy jednorodzinnej oraz ogródki działkowe, cmentarze a także markety i targowiska Wydzielono 3 etapy wdrażanie systemu (patrz poniższa rycina): Etap I do tego etapu zaliczono obszary o zwartej zabudowie i łatwej obsłudze zbiórki odpadów, czyli strefę zabudowy jednorodzinnej strefa nr 1. (z wyłączeniem podstref nr 1.4, 1.5 i 1.6 położonych w centrum miasta), ogródki działkowe strefa nr 6., cmentarze strefa nr 7. oraz markety i targowiska; Etap II w tym etapie założono obsługę obszarów o zabudowie wysokiej, trudniejszej od obsługi, tj. trzy podstrefy zabudowy jednorodzinnej podstrefy - 1.4, 1.5 i 1.6 oraz strefę zabudowy wysokiej osiedlowej strefa nr 2.; Etap III do tego etapu zaliczono obszary o relatywnie wysokich kosztach obsługi, czyli strefę zabudowy wysokiej śródmiejskiej strefa nr 3. oraz strefę rozproszonej zabudowy jednorodzinnej strefa nr

295 Rys. 8-5 Etapowanie wdrożenia sytemu zbiórki odpadów ulegających biodegradacji w poszczególnych strefach na podstawie Aktualizacji planu selektywnej zbiórki odpadów ulegających biodegradacji dla miasta Zgorzelec na lata z perspektywą do roku

296 8.3.5 Odpady niebezpieczne Odpady niebezpieczne gromadzone będą w wyznaczonych Punktach Zbierania Odpadów Niebezpiecznych (PZON). Ponadto zakłada się, że w określonych dniach dokonywana będzie zbiórka odpadów z gospodarstw domowych przy pomocy przystosowanego do tego celu środka transportu. Odpady te segregowane będą na określone rodzaje, pod kątem możliwości ich wykorzystania lub unieszkodliwienia. Po czasowym magazynowaniu poszczególne partie odpadów kierowane będą do wyspecjalizowanych podmiotów. Ze względu na niewielką ilość odpadów niebezpiecznych wytworzonych przez podmioty gospodarcze należy rozważyć możliwości ujęcia ich w niniejszym systemie. Zgodnie z założeniami system zbierania odpadów niebezpiecznych z gospodarstw domowych będzie nadzorowany i koordynowany przez miasto. Technicznymi aspektami (okresową zbiórką, wywozem i unieszkodliwianiem) zajmować się będzie specjalistyczna firma posiadająca odpowiednie zezwolenia, z którą zostanie podpisana umowa na świadczenie tego typu usług na terenie miasta. Niebezpieczne odpady komunalne na terenie miasta mogą pochodzić z następujących źródeł: z gospodarstw domowych: farby, lakiery, kleje, lepiszcze, żywice i opakowania po nich; rozpuszczalniki, kwasy, alkalia i opakowania po nich; odczynniki chemiczne i fotograficzne i opakowania po nich; przeterminowane lekarstwa; pestycydy, herbicydy, insektycydy itp. oraz opakowania po nich; baterie jednorazowe, w tym alkaliczne; akumulatory samochodowe, zużyte smary i oleje przepracowane; lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć np. termometry; aerozole; przeterminowane bądź wycofane środki ochrony roślin oraz opakowania po nich; padłe zwierzęta domowe; zużyty sprzęt gospodarstwa domowego (lodówki, zamrażarki, odbiorniki RTV); odpady z placówek służby zdrowia i weterynaryjnych; Założenia funkcjonalne Punktu Gromadzenia Odpadów Niebezpiecznych przyjmowanie odpadów niebezpiecznych (problemowych) powstających tylko w gospodarstwach domowych; 296

297 przyjmowanie odpadów niebezpiecznych (problemowych) tylko od mieszkańców miasta (po przedstawieniu dowodu zamieszkania), w ilościach zużywanych w gospodarstwach domowych; przyjmowanie odpadów problemowych będzie bezpłatne; wyposażenie Punktu stanowić będą odpowiednie pojemniki i zasieki na poszczególne rodzaje odpadów; godziny otwarcia Punktu będą szczegółowo określone, a informacja o sposobie i zakresie przyjmowanych odpadów przekazana zostanie wszystkich mieszkańcom miasta; w Punkcie będzie prowadzona szczegółowa ewidencja przyjmowanych odpadów. Prowadzenie punktu zbierania odpadów niebezpiecznych wymaga uzyskania zezwolenia starosty. Z uwagi na konieczność zapewnienia stałego dozoru punktów gromadzenia odpadów niebezpiecznych oraz wymogów bezpieczeństwa lokalizacja punktów wymagać będzie udziału władz samorządowych. Uwzględniając potrzeby i możliwości miasta w zakresie zbierania odpadów niebezpiecznych system zbierania tej grupy odpadów oparty będzie przede wszystkim na przeprowadzaniu zbiórek okresowych raz na kwartał. O czasie i miejscu prowadzenia zbiórki oraz możliwych do oddania odpadów mieszkańcy zostaną poinformowani z wyprzedzeniem w specjalnych ulotkach. Zadania odbioru i dalszego zagospodarowania odpadów niebezpiecznych z Punktów Gromadzenia Odpadów Niebezpiecznych, jak i okresowej zbiórki powierzone zostaną specjalistycznej firmie. Musi ona posiadać niezbędne zezwolenia oraz sprzęt do bezpiecznego załadunku i przewozu poszczególnych rodzajów odpadów. Podmiot ten powinien jednocześnie posiadać ważne porozumienia ze specjalistycznymi firmami prowadzącymi przerób i unieszkodliwianie poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych. Samorząd zachowa pełną i stałą kontrolę nad funkcjonowaniem systemu. Do odpadów niebezpiecznych powstających na terenie miasta Zgorzelec zaliczyć należy również odpady azbestu i wyrobów zawierających azbest pochodzące przede wszystkim z wymiany pokryć dachowych (eternit). Zezwolenie na prowadzenie prac związanych z wyminą pokryć dachowych posiadają podmioty gospodarcze, do zadań których należy również unieszkodliwianie tej grupy odpadów. Nie zakłada się zatem tworzenia odrębnego systemu zbierania odpadów tej kategorii od mieszkańców. Zakłada się wstępnie, że na terenie miasta winno być zorganizowanych przynajmniej 4 PZON a docelowo 7 PZON (docelowo jeden przypadający na 5000 mieszkańców). Przewiduje się zakup i rozstawienie pojemników (w ramach Punktów Zbierania Odpadów Niebezpiecznych) do selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych na terenie miasta w ilościach scharakteryzowanych w poniższej tabeli. 297

298 Tab Istniejące i planowane punkty selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych na terenie miasta Zgorzelec na podstawie Planu selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych i wielkogabarytowych dla miasta Zgorzelec na lata Z perspektywa do roku 2016 Obszar PUNKTY SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI ISTNIEJĄCE PLANOWANE ETAP I - do 2012r. ETAP II - do 2016r. Miasto Zgorzelec Punkty Gromadzenia Odpadów Niebezpiecznych mogą mieć charakter wydzielonego, ogrodzonego terenu, odpowiednio zabezpieczonego i wyposażonego w zestaw niezbędnych pojemników. Zebrane selektywnie odpady niebezpieczne kierowane będą do centralnego punktu czasowego magazynowania gdzie następować będzie ich przygotowanie do transportu do odpowiednich zakładów i przedsiębiorstw zajmujących się ich odzyskiem lub unieszkodliwianiem. Z dokonanych szacunków ilości i składu morfologicznego odpadów komunalnych wynika, że na terenie miasta Zgorzelec powstaje 59 Mg odpadów niebezpiecznych. Odpady te powinny być selektywnie zebrane i unieszkodliwione w zorganizowany sposób. Przewiduje się selektywne zbieranie odpadów niebezpiecznych wytworzonych: przez mieszkańców, szkoły, marketów, ogrody działkowe Strefy zbiórki odpadów niebezpiecznych oraz etapowania ich wdrażania W trakcie przeprowadzonej analizy wydzielono strefy zbiórki odpadów niebezpiecznych występujących w odpadach komunalnych w oparciu o: odległość od dróg stanowiących główne szlaki komunikacyjne na terenie miasta, rodzaj zabudowy, sposób zagospodarowania terenu (tereny ogródków działkowych), rodzaj prowadzonej działalności (wybrane placówki oświatowe, markety). Na podstawie tak kwalifikowanych cech wyodrębniono strefy zbiórki odpadów niebezpiecznych występujących w odpadach komunalnych, istniejący Punkt Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (PZON) na terenie MPGK w Zgorzelcu oraz 3 obszary specjalne: Ogródki działkowe; Wybrane placówki oświatowe; Markety. 298

299 Na podstawie tak kwalifikowanych cech wydzielono w pierwszym etapie wdrażania 4 strefy oraz punktowo zaznaczono markety i wybrane placówki oświatowe. W drugim etapie wdrażania systemu wydzielono 7 stref. Przedstawiono to Rys System zbiórki jest na etapie tworzenia dlatego też przewidziano etapowanie jego wdrożenia. Prognozuje się konieczność systematycznego wdrażania systemu zbiórki dla poszczególnych rejonów miasta minimum dwa etapy wdrażania. Delimitacji dokonano na podstawie treści mapy topograficznej w skali 1: (PUWG-92) oraz fotointerpretacji obiektów na zdjęciach satelitarnych. Posłużono się również szczegółowym planem miasta Zgorzelec oraz danymi przekazanymi przez samorząd oraz podmioty posiadające pozwolenia na odbiór odpadów System zbiórki odpadów niebezpiecznych etap 1 Etap I do tego etapu zaliczono 4 strefy: o o o o Strefa 1 - obszary północnej części miasta, których południowa granica przebiega wzdłuż ulic: Piłsudskiego, Kościuszki, Traugutta oraz Armii Krajowej; Strefa 2 - teren ograniczony Strefą 1 od północy (ulice: Piłsudskiego, Kościuszki, Traugutta oraz Armii Krajowej) oraz linią kolejową 274 na południu; Strefa 3 obszar położony w południowej części miasta, ograniczony od północy linią kolejową 274. Obejmuje tereny położone na zachód od ulicy Łużyckiej, zabudowania położone przy niej oraz obszar usytuowany na południe od rzeki Czerwona Woda; Strefa 4 teren ograniczony linią kolejową 274 od północy oraz rzeką Czerwona Woda na południu. Granica z sąsiadującą Strefą 3 przebiega przez obszar sąsiadujący z ulicą Łużycką oraz wzdłuż ulic: Andersa i Łużyckiej. Strefy przedstawiono graficznie na rycinie - Rys System zbiórki odpadów niebezpiecznych etap 2 Etap II w tym etapie założono obsługę obszarów o zabudowie wysokiej, zabudowie rozproszonej, jak również obszarów zabudowy jednorodzinnej ograniczonych linią kolejową 278. Do tego etapu zaliczono 7 stref: o o Strefa 1 - obszar w centralnej części miasta, którego granica przebiega wzdłuż ulic: Lubańskiej i Nadbrzeżnej, brzegiem Nysy Łużyckiej oraz wzdłuż ulic: Daszyńskiego, Piłsudskiego, Kościuszki, Traugutta oraz Armii Krajowej. Nie obejmuje zabudowy wysokiej zlokalizowanej na Osiedlu Zachód oraz Osiedlu Centralnym; Strefa 2 - teren ograniczony Strefą 1 od północy (ulice: Piłsudskiego, Kościuszki, Traugutta oraz Armii Krajowej) oraz linią kolejową 274 na południu. Jego wschodnia granica biegnie wzdłuż linii kolejowej 278; 299

300 o o o o o Strefa 3 obszar położony w południowej części miasta, ograniczony od północy linią kolejową 274. Obejmuje tereny położone na zachód od ulicy Łużyckiej, zabudowania położone przy niej oraz obszar usytuowany na południe od rzeki Czerwona Woda; Strefa 4 teren ograniczony linią kolejową 274 od północy oraz rzeką Czerwona Woda na południu. Granica z sąsiadującą Strefą 3 przebiega przez obszar sąsiadujący z ulicą Łużycką oraz wzdłuż ulic: Andersa i Łużyckiej; Strefa 5 tereny osiedlowe zabudowy wysokiej wydzielone ze Strefy 1 etapu I - rejon ulic: Kościuszki, Wyspiańskiego, Lubańskiej i Iwaszkiewicza oraz rejon ulic: Lubańskiej, Tuwima, Wieniawskiego i Broniewskiego; Strefa 6 - obszar wydzielony ze Strefy 1 i Strefy 2 etapu I, ograniczony linią kolejową 278 od zachodu oraz ulicą Bohaterów II Armii Wojska Polskiego na południu; Strefa 7 - obszar wydzielony ze Strefy 1 etapu I, położony na północ od ulicy Lubańskiej. Strefa ta obejmuje tereny o zabudowie rozproszonej. Strefy przedstawiono graficznie na rycinie - Rys

301 Rys. 8-6 Planowane strefy zbiórki odpadów niebezpiecznych występujących w odpadach komunalnych na terenie miasta Zgorzelec 301

302 8.3.6 Odpady wielkogabarytowe i nietypowe Odpady wielkogabarytowe i nietypowe odbierane będą w ramach okresowej zbiórki. Uzupełnieniem systemu selektywnej zbiórki odpadów winien być funkcjonujący aktualnie system donoszenia, oparty na specjalistycznych pojemnikach wielkopojemnościowych Punkty Zbierania Odpadów Wielkogabarytowych (PZOW). W celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania systemu gromadzenia i odbioru odpadów na terenie miasta należy: włączyć samorząd w systemem gospodarki odpadami poprzez przejęcie zadań związanych z usuwaniem i odzyskiem odpadów; może to czynić bezpośrednio lub przez powołaną przez siebie jednostkę, określić jednolite warunki i zasady pracy firm wywozowych na rzecz kompleksowego systemu gospodarki odpadami na terenie miasta i udzielić pozwoleń tylko firmom, które je przyjmą, pozostawić system odbioru odpadów w gestii firm wywozowych posiadających odpowiedni sprzęt, zwiększając kontrolę nad realizacją tych zadań. Zakłada się wstępnie, że na terenie miasta winno być zorganizowanych przynajmniej 7 PZOW a docelowo 13 PZOW (docelowo jeden przypadający na 1000 mieszkańców). Przewiduje się zakup i rozstawienie pojemników (w ramach Punktów Zbierania Odpadów Wielkogabarytowych) do selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych na terenie miasta w ilościach scharakteryzowanych w Tab Tab Istniejące i planowane punkty selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych na terenie miasta Zgorzelec na podstawie Planu selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych i wielkogabarytowych dla miasta Zgorzelec na lata Z perspektywa do roku 2016 Obszar PUNKTY SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI ISTNIEJĄCE PLANOWANE ETAP I - do 2012r. ETAP II - do 2016r. Miasto Zgorzelec Punkty Gromadzenia Odpadów Wielkogabarytowych mogą mieć charakter wydzielonego, ogrodzonego terenu, odpowiednio zabezpieczonego i wyposażonego w zestaw niezbędnych pojemników. Zebrane selektywnie odpady niebezpieczne kierowane będą do centralnego punktu czasowego magazynowania gdzie następować będzie ich przygotowanie do transportu do odpowiednich zakładów i przedsiębiorstw zajmujących się ich odzyskiem lub unieszkodliwianiem Strefy zbiórki odpadów wielkogabarytowych oraz etapowanie ich wdrażania W trakcie przeprowadzonej analizy wydzielono strefy zbiórki odpadów wielkogabarytowych w oparciu o: odległość od dróg stanowiących główne szlaki komunikacyjne na terenie miasta, rodzaj zabudowy. 302

303 Na podstawie tak kwalifikowanych cech wyodrębniono docelowo 13 stref zbiórki odpadów wielkogabarytowych. Na podstawie tak kwalifikowanych cech wydzielono 13 stref co graficznie przedstawiono w na rycinie - Rys. 8-7 i Rys Każda ze stref ze względu na zwartość terytorialną składa się z podstref, które wyspecyfikowano poniżej. System zbiórki jest na etapie tworzenia dlatego też przewidziano etapowanie jego wdrożenia. W pierwszym etapie przewidziano stworzenie 7 stref zbiórki natomiast docelowo 13 stref zbiórki. Delimitacji dokonano na podstawie treści mapy topograficznej w skali 1: (PUWG-92) oraz fotointerpretacji obiektów na zdjęciach satelitarnych. Posłużono się również szczegółowym planem miasta Zgorzelec oraz danymi przekazanymi przez samorząd oraz podmioty posiadające pozwolenia na odbiór odpadów System zbiórki odpadów wielkogabarytowych etap 1 W etapie 1 przewidziano wydzielenie 7 stref zbiórki: Etap I o o o o o o o Strefa 1 - obszary o zabudowie rozproszonej położone w północnej części miasta. Południowa granica przebiega wzdłuż ulicy Lubańskiej; Strefa 2 - teren ograniczony ulicą Lubańską od północy i ulicami: Piłsudskiego, Kościuszki, Traugutta oraz Armii Krajowej od południa; Strefa 3 obszar zabudowy jednorodzinnej ograniczony linią kolejową 278 od wschodu oraz ulicą Bohaterów II Armii Wojska Polskiego na południu; Strefa 4 teren od północy ograniczony ulicami: Piłsudskiego, Kościuszki, Traugutta oraz Armii Krajowej, a od południa linią kolejową 274; Strefa 5 obszar usytuowany w południowej części miasta, ograniczony od północy linią kolejową 274. Obejmuje tereny położone na zachód od ulicy Łużyckiej, zabudowania położone przy niej oraz obszar usytuowany na południe od rzeki Czerwona Woda; Strefa 6 teren graniczący od północy z linią kolejowa 274. Jego granica przebiega przez obszar sąsiadujący z ulicą Łużycką oraz wzdłuż ulic: Andersa, Łużyckiej, Rzeczki Górne, Cmentarnej; Strefa 7 - obszar ten obejmuje tereny położone przy ulicy Reymonta od ulicy Cmentarnej do granicy miasta. 303

304 Rys. 8-7 Planowane strefy zbiórki odpadów wielkogabarytowych na terenie miasta Zgorzelec 304

305 System zbiórki odpadów wielkogabarytowych etap 2 W etapie 2 przewidziano wydzielenie 13 stref zbiórki: Etap II o o o o o o o o o o Strefa 1 - obszary o zabudowie rozproszonej położone w północnej części miasta. Południowa granica przebiega wzdłuż ulicy Lubańskiej; Strefa 2 - teren ograniczony ulicą Lubańską od północy i ulicami: Prusa, Wyspiańskiego, Iwaszkiewicza, Przechodnia, Daszyńskiego, Kościuszki, Traugutta oraz Armii Krajowej od południa. Nie obejmuje zabudowy wysokiej zlokalizowanej na Osiedlu Zachód oraz Osiedlu Centralnym; Strefa 3 obszar zabudowy jednorodzinnej ograniczony linią kolejową 278 od wschodu oraz ulicą Armii Krajowej na południu; Strefa 4 teren od północy ograniczony ulicami: Piłsudskiego, Kościuszki, Traugutta oraz Armii Krajowej, a od południa ulicą Dąbrowskiego; Strefa 5 obszar usytuowany w południowej części miasta, ograniczony od północy linią kolejową 274, a od południa rzeką Czerwona Woda. Obejmuje tereny położone na zachód od ulicy Łużyckiej i zabudowania położone przy niej; Strefa 6 teren graniczący od północy z linią kolejowa 274. Jego granica przebiega przez obszar sąsiadujący z ulicą Łużycką oraz wzdłuż ulic: Andersa, Łużyckiej, Rzeczki Górne, Cmentarnej; Strefa 7 - obszar ten obejmuje tereny położone przy ulicy Reymonta od ulicy Cmentarnej do granicy miasta. Strefa 8 rejon zabudowy wysokiej śródmiejskiej na Przedmieściu Nyskim, między Nysą Łużycką a ulicami: Nadbrzeżną, Iwaszkiewicza, Nowowiejską, Struga, Daszyńskiego i Piłsudskiego. Został wydzielony ze Strefy 2; Strefa 9 - obszar zabudowy wysokiej osiedlowej wydzielony ze Strefy 2, obejmujący Osiedle Zachód, przy ulicach: Kościuszki, Wyspiańskiego, Lubańskiej i Iwaszkiewicza; Strefa 10 - obszar zabudowy wysokiej osiedlowej wydzielony ze Strefy 2. Jest to rejon ulic: Lubańskiej, Tuwima, Wieniawskiego i Broniewskiego, obejmujący część Osiedla Centralnego; o Strefa 11 - teren wydzielony ze Strefy 4, usytuowany na południe od ulic: Konarskiego i Dąbrowskiego. Obejmuje ulice: Krupińskiego, Warszawską oraz Nad Kolejką Górską; o Strefa 12 - obszar wydzielony ze Strefy 5, położony na południe od rzeki Czerwona Woda; o Strefa 13 - teren zabudowy jednorodzinnej wyodrębniony ze Strefy 3, ograniczony ulicą Armii Krajowej na północy oraz ulicą Bohaterów II Armii Wojska Polskiego na południu. 305

306 Rys. 8-8 Planowane strefy zbiórki odpadów wielkogabarytowych na terenie miasta Zgorzelec 306

307 8.3.7 Odpady budowlane Wraz z procesem starzenia się istniejących i budowy nowych obiektów budowlanych pojawia się problem odpadów, które powstają podczas prac montażowych lub rozbiórki. Zgodnie z zapisami ustawy o odpadach, z dnia 14 grudnia 2012 r., wytwórca odpadów budowlanych zobowiązany jest do ich odzysku, unieszkodliwienia lub przekazania innym podmiotom. Podstawowym zadaniem poprzedzającym racjonalne zagospodarowywanie odpadów komunalnych jest rozdział odpadów na strumienie: odpady komunalne zmieszane, które stanowią źródło surowców wtórnych; odpady zbierane selektywnie w tym remontowe. Każdy strumień odpadów wymaga odrębnego traktowania i stosowania odrębnych technik oraz technologii przetwarzania i unieszkodliwiania. Podstawę indywidualizacji postępowania stanowi system zbiórki odpadów, gwarantujący odrębność ich dopływu do miejsca przetworzenia lub unieszkodliwienia. Zakłada się, że system realizować będzie głównie zadania związane ze zbiórką i odzyskiem odpadów komunalnych, które to zadania należą do jego obowiązków. Ten rodzaj działalności gminy winien być przez nie organizowany i nadzorowany. ponoszą również częściowe koszty edukacji społeczeństwa. Obecnie wzrasta zainteresowanie technologiami umożliwiającymi powtórne wykorzystanie materiałów budowlanych. Ich stosowanie daje duże korzyści techniczne i ekonomiczne, bo gruz betonowy i ceglany, beton zbrojony oraz inne elementy obiektu są ponownie wykorzystywane np. w postaci kruszywa budowlanego. Jednak podstawowym argumentem przemawiającym za zastosowaniem recyklingu jest ochrona środowiska. Recykling powoduje: zmniejszenie potrzeb produkcji nowych materiałów budowlanych, ograniczenie powierzchni odkładów i hałd materiałów nieużytecznych, obniżenie zużycia energii oraz emisji szkodliwych zanieczyszczeń. Jego zalety sprawiają, że ma szerokie zastosowanie w aglomeracjach miejskich oraz przy budowie dróg, a w przyszłości zastosowanie materiałów recyklowanych będzie się zwiększać we wszystkich rejonach świata. Ze względu na specyfikę wytwarzanego odpadu proponuje się stworzenie systemu zbiórki składającego się z dwóch podsystemów: system odbioru bezpośredniego; system donoszenia. Zbiórkę odpadów remontowych proponuje się prowadzić metodą u źródła odbioru bezpośredniego oraz jako uzupełnienie systemu metoda donoszenia w oparciu o system zbiórki odpadów wielkogabarytowych System odbioru bezpośredniego odpadów remontowych i budowlanych W trakcie przeprowadzonej analizy wydzielono strefy zbiórki odpadów budowlanych w oparciu o: odległość od dróg stanowiących główne szlaki komunikacyjne na terenie miasta, 307

308 rodzaj zabudowy. Delimitacji dokonano na podstawie treści mapy topograficznej w skali 1: (PUWG-92) oraz fotointerpretacji obiektów na zdjęciach satelitarnych. Posłużono się również szczegółowym planem miasta Zgorzelec oraz danymi przekazanymi przez samorząd i podmioty posiadające pozwolenia na odbiór odpadów. Przewidziano wydzielenie 7 stref zbiórki odpadów budowlanych pochodzenia komunalnego: Strefa 1 - obszary o zabudowie rozproszonej położone w północnej części miasta. Południowa granica przebiega wzdłuż ulicy Lubańskiej; Strefa 2 - teren ograniczony ulicą Lubańską od północy i ulicami: Piłsudskiego, Kościuszki, Traugutta oraz Armii Krajowej od południa; Strefa 3 obszar zabudowy jednorodzinnej ograniczony linią kolejową 278 od wschodu oraz ulicą Bohaterów II Armii Wojska Polskiego na południu; Strefa 4 teren od północy ograniczony ulicami: Piłsudskiego, Kościuszki, Traugutta oraz Armii Krajowej, a od południa linią kolejową 274; Strefa 5 obszar usytuowany w południowej części miasta, ograniczony od północy linią kolejową 274. Obejmuje tereny położone na zachód od ulicy Łużyckiej, zabudowania położone przy niej oraz obszar usytuowany na południe od rzeki Czerwona Woda; Strefa 6 teren graniczący od północy z linią kolejowa 274. Jego granica przebiega przez obszar sąsiadujący z ulicą Łużycką oraz wzdłuż ulic: Andersa, Łużyckiej, Rzeczki Górne, Cmentarnej; Strefa 7 - obszar ten obejmuje tereny położone przy ulicy Reymonta od ulicy Cmentarnej do granicy miasta 308

309 Rys. 8-9 Strefy zbiórki odpadów budowlanych pochodzenia komunalnego terenie miasta Zgorzelec na podstawie Programu selektywnej zbiórki, systemu odbioru i przetwarzania (rozdrabniania) odpadów z rozbiórki obiektów budowlanych dla miasta Zgorzelec 309

310 System donoszenia odpadów wielkogabarytowych i remontowych oraz etapowanie jego wdrażania Jako uzupełnienie systemu bezpośredniego przewidziano system donoszenia oparty na Punktach Zbierania Odpadów Wielkogabarytowych. W trakcie przeprowadzonej analizy wydzielono strefy zbiórki odpadów wielkogabarytowych oraz remontowych w oparciu o: odległość od dróg stanowiących główne szlaki komunikacyjne na terenie miasta, rodzaj zabudowy. Na podstawie tak kwalifikowanych cech wyodrębniono docelowo 13 stref zbiórki odpadów wielkogabarytowych i remontowych, co graficznie przedstawiono na rycinie - Rys. 8-7 i Rys Każda ze stref ze względu na zwartość terytorialną składa się z podstref, które wyspecyfikowano poniżej. System zbiórki jest na etapie tworzenia dlatego też przewidziano etapowanie jego wdrożenia. W pierwszym etapie przewidziano stworzenie 7 stref zbiórki, natomiast docelowo 13 stref zbiórki. Delimitacji dokonano na podstawie treści mapy topograficznej w skali 1: (PUWG-92) oraz fotointerpretacji obiektów na zdjęciach satelitarnych. Posłużono się również szczegółowym planem miasta Zgorzelec oraz danymi przekazanymi przez samorząd oraz podmioty posiadające pozwolenia na odbiór odpadów Strefy zbiórki odpadów w systemie donoszenia etap 1 W etapie 1 przewidziano wydzielenie 7 stref zbiórki: Etap I o o o o o o Strefa 1 - obszary o zabudowie rozproszonej położone w północnej części miasta. Południowa granica przebiega wzdłuż ulicy Lubańskiej; Strefa 2 - teren ograniczony ulicą Lubańską od północy i ulicami: Piłsudskiego, Kościuszki, Traugutta oraz Armii Krajowej od południa; Strefa 3 obszar zabudowy jednorodzinnej ograniczony linią kolejową 278 od wschodu oraz ulicą Bohaterów II Armii Wojska Polskiego na południu; Strefa 4 teren od północy ograniczony ulicami: Piłsudskiego, Kościuszki, Traugutta oraz Armii Krajowej, a od południa linią kolejową 274; Strefa 5 obszar usytuowany w południowej części miasta, ograniczony od północy linią kolejową 274. Obejmuje tereny położone na zachód od ulicy Łużyckiej, zabudowania położone przy niej oraz obszar usytuowany na południe od rzeki Czerwona Woda; Strefa 6 teren graniczący od północy z linią kolejowa 274. Jego granica przebiega przez obszar sąsiadujący z ulicą Łużycką oraz wzdłuż ulic: Andersa, Łużyckiej, Rzeczki Górne, Cmentarnej; 310

311 o Strefa 7 - obszar ten obejmuje tereny położone przy ulicy Reymonta od ulicy Cmentarnej do granicy miasta. Strefy zbiórki odpadów w systemie donoszenia etap 2 W etapie 2 przewidziano wydzielenie 13 stref zbiórki: Etap II o o o o o o o o o o Strefa 1 - obszary o zabudowie rozproszonej położone w północnej części miasta. Południowa granica przebiega wzdłuż ulicy Lubańskiej; Strefa 2 - teren ograniczony ulicą Lubańską od północy i ulicami: Prusa, Wyspiańskiego, Iwaszkiewicza, Przechodnia, Daszyńskiego, Kościuszki, Traugutta oraz Armii Krajowej od południa. Nie obejmuje zabudowy wysokiej zlokalizowanej na Osiedlu Zachód oraz Osiedlu Centralnym; Strefa 3 obszar zabudowy jednorodzinnej ograniczony linią kolejową 278 od wschodu oraz ulicą Armii Krajowej na południu; Strefa 4 teren od północy ograniczony ulicami: Piłsudskiego, Kościuszki, Traugutta oraz Armii Krajowej, a od południa ulicą Dąbrowskiego; Strefa 5 obszar usytuowany w południowej części miasta, ograniczony od północy linią kolejową 274, a od południa rzeką Czerwona Woda. Obejmuje tereny położone na zachód od ulicy Łużyckiej i zabudowania położone przy niej; Strefa 6 teren graniczący od północy z linią kolejowa 274. Jego granica przebiega przez obszar sąsiadujący z ulicą Łużycką oraz wzdłuż ulic: Andersa, Łużyckiej, Rzeczki Górne, Cmentarnej; Strefa 7 - obszar ten obejmuje tereny położone przy ulicy Reymonta od ulicy Cmentarnej do granicy miasta. Strefa 8 rejon zabudowy wysokiej śródmiejskiej na Przedmieściu Nyskim, między Nysą Łużycką a ulicami: Nadbrzeżną, Iwaszkiewicza, Nowowiejską, Struga, Daszyńskiego i Piłsudskiego. Został wydzielony ze Strefy 2; Strefa 9 - obszar zabudowy wysokiej osiedlowej wydzielony ze Strefy 2, obejmujący Osiedle Zachód, przy ulicach: Kościuszki, Wyspiańskiego, Lubańskiej i Iwaszkiewicza; Strefa 10 - obszar zabudowy wysokiej osiedlowej wydzielony ze Strefy 2. Jest to rejon ulic: Lubańskiej, Tuwima, Wieniawskiego i Broniewskiego, obejmujący część Osiedla Centralnego; o Strefa 11 - teren wydzielony ze Strefy 4, usytuowany na południe od ulic: Konarskiego i Dąbrowskiego. Obejmuje ulice: Krupińskiego, Warszawską oraz Nad Kolejką Górską; o Strefa 12 - obszar wydzielony ze Strefy 5, położony na południe od rzeki Czerwona Woda; 311

312 o Strefa 13 - teren zabudowy jednorodzinnej wyodrębniony ze Strefy 3, ograniczony ulicą Armii Krajowej na północy oraz ulicą Bohaterów II Armii Wojska Polskiego na południu Punkt Gromadzenia Odpadów Punkt gromadzenia odpadów to nic innego niż funkcjonujące dotychczas Punkty Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów. Zgodnie z Wytycznymi dla gmin dotyczące wdrażania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi (Z. Grabowski 2011) w oparciu o Ustawę o odpadach, a także znowelizowaną ustawę o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, do obowiązkowych zadań własnych gmin w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi wprowadzono zapewnienie warunków funkcjonowania systemu selektywnego zbierania i odbierania odpadów komunalnych tak, aby było możliwe wydzielanie z nich odpadów niebezpiecznych i osiągnięcie poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych. Te zasady gospodarowania zostały nie tylko potwierdzone, ale nawet wzmocnione przez wyznaczenie limitów poziomów recyklingu. Dla wypełnienia zadań wskazanych w ustawie o odpadach i ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w kilku gminach zorganizowano punkty gromadzenia odpadów (np. Gratowisko Poznań), do których mieszkańcy bezpłatnie mogą dowozić inne odpady powstające w gospodarstwach domowych. Punkt gromadzenia odpadów to miejsce odbioru surowców wtórnych oraz innych problemowych odpadów, których nie można wyrzucać do pojemnika na zmieszane odpady komunalne jak np. odpady wielkogabarytowe (np. meble, urządzenia sanitarne), sprzęt AGD i RTV - zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne, surowce wtórne nie mieszczące się w dzwonach, odpady, których nie wolno składować - zużyte opony, świetlówki, gaśnice, puszki po farbach i aerozolach, baterie, oleje, akumulatory itp., odpady z remontów - gruz, ziemia, cegła, beton; odpady zielone z pielęgnacji terenów zielonych, drewno zmieszane i impregnowane. Punkt gromadzenia odpadów nie jest stacją przeładunkową odpadów zmieszanych, ani tym bardziej miniskładowiskiem. Jest miejscem, gdzie można dostarczyć odpady tzw. problemowe z gwarancją, że zostaną one właściwie i bez szkody dla środowiska zagospodarowane. Pozwolą na zwiększenie odzysku odpadów opakowaniowych, wydzielenie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, wyeliminują dzikie wysypiska. Punkt gromadzenia odpadów nie jest stacją przeładunkową odpadów zmieszanych, ani składowiskiem odpadów. W dużych miastach przyjmuje się, że jeden punkt gromadzenia odpadów powinien przypadać na mieszkańców, z reguły powinien być zlokalizowany w pobliżu środka ciężkości powstawania odpadów, a więc w takim miejscu, aby mieszkańcom opłacało się dowozić odbierane w tym punkcie odpady. W mniejszych jednostkach administracyjnych, wygodniejsze i bardziej ekonomiczne jest tworzenie, wspólnie przez kilka gmin, jednego punktu gromadzenia. Część odpadów zbieranych w punktach gromadzenia podlega opłacie produktowej, warto więc do ich organizacji zaprosić organizacje odzysku lub inne podmioty zainteresowane odbiorem tego rodzaju odpadów. W aglomeracjach punkt gromadzenie przypada na mieszkańców. 312

313 W mniejszych jednostkach osadniczych punkt gromadzenia odpadów mogą tworzyć 3 4 gminy 8.4 System zagospodarowani odpadów komunalnych powstających na ternie miasta Zgorzelec System zagospodarowania odpadów komunalnych wytworzonych ma terenie miasta oparty będzie w ramach Regionu Gospodarki Odpadami Komunalnymi wyznaczonego w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami. Przewiduje się iż status Regionalnej Instalacji do Przetwarzania Odpadów Komunalnych uzyska ZZO Jędrzychowice (lub instalacja przewidziana do zastępczej obsługi regionu). Na podstawie art. 15 ust.2 instalacja ta również będzie mogła być określona jako regionalna instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych niespełniające wymagań ochrony środowiska, których modernizacja nie jest możliwa z przyczyn technicznych lub nie jest uzasadniona z przyczyn ekonomicznych. Aktualnie status RIPOK ma kompostownia odpadów zielonych położona na terenie ZZO Jędrzychowice Wybrany wariant organizacyjny i technologiczny Regionalnej Instalacji do Przetwarzania Odpadów Komunalnych Z analizy porównawczej uzyskanych efektów ekologicznych oraz kosztów wdrożenia poszczególnych wariantów systemu gospodarki odpadami co zostało przeanalizowane w Aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta Zgorzelec na lata z Perspektywą na lata oraz Analiza stanu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta Zgorzelec2013 wynika, iż każdy z rozpatrywanych wariantów daje efekty ekologiczne w postaci zmniejszenia masy odpadów unieszkodliwianych na składowisku odpadów. Zastosowane rozwiązania odzysku i unieszkodliwiania odpadów w poszczególnych wariantach systemu pozwalają jednak na różny stopień zagospodarowania odpadów. Najbardziej efektywny są warianty 2 i 3. Biorąc jednak pod uwagę brak uregulowań dotyczących rynkowego obrotu produktów w postaci RDF budzi on obecnie najwięcej wątpliwości. Do wdrożenia wybrano wariant 3 rozwiązań technologicznych jako system gospodarki odpadami na terenie miasta Zgorzelca jako element Regionalnego Systemu Gospodarki Odpadami Podregion Zgorzelecki Regionu Zachodniego Gospodarki Odpadami Wariant organizacyjny i technologiczny polegający na następujących operacjach technologicznych: Zbieranie odpadu surowcowego: selektywne; Uzdatnianie odpadu surowcowego: sortownia; Zbieranie odpadu bio: selektywne; Zbieranie odpadów zielonych selektywne Przetworzenie odpadów zielonych w RIPOK ZZO Jędrzychowice 313

314 Wydzielenie odpadów surowcowych z odpadów zmieszanych: ZZO Jędrzychowice; Wydzielenie frakcji palnej z odpadów zmieszanych: ZZO Jędrzychowice ; Termiczne przetworzenie frakcji palnej: Instalacja ponadregionalna; Dopuszczona możliwość unieszkodliwienia odpadów poza Regionem Gospodarki Odpadami min. na terenie Niemiec Przyjęte założenia technologiczne uwzględniają następujące zadania dla regionalnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi: realizacja selektywnej zbiórki jak wariant 1 i 2 (z wyłączeniem selektywnego zbierania odpadu ulegającego biodegradacji); doczyszczanie odpadów surowcowych w instalacjach lokalnych i przygotowanie ich do sprzedaży; wydzielenie ze strumienia odpadów zmieszanych frakcji organicznej i przygotowanie jej do unieszkodliwienia; unieszkodliwianie frakcji organicznej poprzez zastosowanie procesu kompostowania; wysegregowanie ze strumienia odpadów zmieszanych surowców wtórnych; przetworzenie strumienia odpadów włóknistych materiałów takich jak mokre kartony, gazety, szmaty opakowania kartonowe po napojach oraz zużyte włókna sztuczne w celu wytwarzania - materiału inertnego pokrywający, do separacji dziennej porcji odpadów lub materiału służącego filtracji i absorpcji substancji złowonnych; przetworzenie odpadu zmieszanego do postaci paliwa alternatywnego frakcji palnej; możliwość skierowania zmieszanych odpadów komunalnych do instalacji ponadregionalnej zakładu termicznego przekształcania odpadów; energetyczne wykorzystanie przygotowanego paliwa alternatywnego; energrtyczne wykorzytanie zmiesznych odpadów komunalnych przygotowanie wysegregowanych odpadów surowcowych do sprzedaży; przetwarzanie odpadów wielkogabarytowych ; przetwarzanie odpadów budowlanych do postaci surowca budowlanego; czasowe magazynowanie odpadów niebezpiecznych wydzielonych z odpadów komunalnych; 314

315 Rys Schemat przepływu odpadów w systemie gospodarki odpadami na terenie Miasta Zgorzelec - Wariant 3 realizacyjny Odpady komunalne Odpady komunalne Odpady zebrane Odpady selektywnie zebrane selektywnie Odpady zmieszane Odpady zmieszane Odpady zielone Odpady zielone Sortownia odpadów Sortownia pochodzących odpadów z selektywnej pochodzących zbiórki z selektywnej zbiórki Regionalna Instalacja Przetwarznia Regionalna Odpadów Instalacja Komunalmych Przetwarznia Odpadów Komunalmych Ponadregionalna Instalacja Ponadregionalna Przetwarznia Instalacja Odpadów Przetwarznia Komunalmych Odpadów Komunalmych Regionalna Instalacja Przetwarznia Regionalna Odpadów Instalacja Komunalmych Przetwarznia Odpadów Komunalmych Surowce Surowce Produkty odzysku Produkty odzysku Energetyczne wykorzystanie Energetyczne wykorzystanie Kompost Kompost Odpad niebezpieczny do Odpad unieszkodliwienia niebezpieczny do unieszkodliwienia Składowisko Energia elektryczna Energia elektryczna Energia cieplna Energia cieplna 315

316 kierowanie na składowisko odpadów nieaktywnych po procesie termicznego unieszkodliwienia; możliwość wydobycia odpadów z kwatery składowania i unieszkodliwienie ich w sekcji termicznego unieszkodliwianie; minimalizacja ilości odpadów trafiających na składowisko odpadów komunalnych; ograniczenie uciążliwości składowania odpadów dla środowiska poprzez składowanie odpadów, z których wydzielono odpady biologiczne jako źródło najpoważniejszych emisji; możliwość etapowej budowy i eksploatacji zakładu; optymalizacja nakładów inwestycyjnych i eksploatacyjnych. Wariant 3 Regionalnego Systemu Gospodarki odpadami oparty będzie na następujących zespołach funkcjonalnych: System selektywnej zbiórki odpadów surowcowych i niebezpiecznych identyczny jak w wariancie 1. Regionalny zakład zagospodarowania odpadów składający się z sekcji: Przyjęcia odpadów komunalnych zmieszanych; Przyjęcia odpadów parkowych/ zielonych; Przyjęcia osadu ściekowego; Przyjęcia odpadów surowcowych; Przyjęcia odpadu budowlanego; Przyjęcia opon; Sortowania odpadów zmieszanych (sortowanie mechaniczne i ręczne); Przygotowania paliwa alternatywnego z odpadu zmieszanego; Doczyszczania surowców wtórnych; Przetwarzania surowców wtórnych (Przygotowania -materiału inertnego pokrywający, do separacji dziennej porcji odpadów, materiał służący filtracji i absorpcji) Przyjęcia masy organicznej i odpadów zielonych; Przygotowania masy organicznej do unieszkodliwiania; 316

317 Kompostowania pryzmowego wydzielonej frakcji odpadu biologicznego; Energetycznego wykorzystania wytworzonej frakcji palnej; Waloryzacji stałych produktów procesu kompostowania; Magazynowania gotowego kompostu; Przerobu odpadów wielkogabarytowych; Przerobu odpadów budowlanych; Przerobu zużytych opon; Magazynowania uzdatnionych surowców wtórnych; Czasowego składowania odpadów niebezpiecznych; Kwatery składowania balastu. Lokalna sortownia odpadów surowcowych składająca się z sekcji: Przyjęcia odpadów surowcowych; Sortowania odpadów surowcowych (sortowanie ręczne); Uzdatniania surowców wtórnych; Prasowania surowców wtórnych; Rozdrabniania surowców wtórnych; Magazynowania uzdatnionych surowców wtórnych; Lokalne składowisko odpadów balastowych Charakterystyka Proponowanego Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Stałych ZZO Jędrzychowice Program przewiduje wykorzystanie terenów bądź przy obecnie eksploatowanej instalacji w Jędrzychowicach. Instalacje uzupełniające przewiduje się umieścić na terenie miasta i gminy Pieńsk. Zagospodarowanie przestrzenne kompleksowego zakładu gospodarki składa się z trzech podstawowych części: część technologiczna obróbki odpadów (sortownia, fermentacja, kompostownia, dojrzewanie i uzdatnianie kompostu); część technologiczna składowania odpadów resztowych (izolowane, ziemne kwatery składowania, balastu); zaplecze techniczne ( obiekty pomocnicze i socjalne). Jako podstawowe w doborze technologii uznano: adekwatność technologii w zakresie selektywnej zbiórki odpadów i dowozu odpadów, 317

318 uzyskanie produktów unieszkodliwienia o wartości rynkowej, minimalizację ilości odpadów tzw. resztowych, przeznaczonych do deponowania do poziomu odpadów dalej nieprzetwarzalnych i nieaktywnych, minimalizację uciążliwości na środowisko i monitoring oddziaływania, uwzględnienie wymogów i uwarunkowań lokalnych, zabezpieczenie zbytu surowców wtórnych oraz zbytu produktów unieszkodliwiania, możliwość etapowej budowy i eksploatacji zakładu, optymalizację nakładów inwestycyjnych i eksploatacyjnych zakładu, zgodność z wymogami prawa budowlanego i prawodawstwem Unii Europejskiej. Przyjęty podział sekcji pozwala na etapową budowę i eksploatację zakładu od sekcji najprostszej do sekcji finalnej, tworząc docelowo Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Stałych. Oczywiście nie wyklucza to możliwości budowy zakładu w jednym etapie, o ile jest to powiązane organizacyjnie z systemem gospodarki odpadami komunalnymi, najpilniejszymi potrzebami regionu i możliwościami finansowymi Inwestora. Podstawowe sekcje technologiczne obróbki odpadów zlokalizowane na terenie zakładu unieszkodliwiania to: S 0 = sekcja przyjęć odpadów komunalnych zmieszanych S 1 = sekcja mechanicznego sortowania pozytywnego odpadów zmieszanych S 2 = sekcja ręcznego sortowania odpadów zmieszanych (w kabinie sortowniczej) S 3 = sekcja przyjęć surowców wtórnych pochodzących z selektywnej zbiórki S 4 = sekcja doczyszczania surowców wtórnych S 5 = sekcja przyjęć masy organicznej i odpadów zielonych S 6 = sekcja przygotowania masy organicznej do unieszkodliwiania S 7.1 = sekcja unieszkodliwiania odpadów organicznych S 7.2 = sekcja termicznego unieszkodliwiania odpadów resztowych, odpadów energetycznych itp. S 8 = sekcja przetwarzania odpadów surowcowych (doczyszczenie, recykling wytwarzanie materiału inertnego, filtracyjnego lub sorbcyjnego) S 9 = sekcja prasowania surowców wtórnych S 10 = sekcja przerobu odpadów budowlanych S 11 = sekcja czasowego składowania odpadów problemowych (niebezpiecznych) 318

319 S 12 = kwatery do składowania odpadów poprocesowych S 13 = sekcja odbioru i wstępnego przetworzenia zużytych opon samochodowych S 14 = sekcja przyjęcia i obróbki odpadów wielkogabarytowych S 15 = sekcja odbioru osadów ściekowych Założenia uzupełniające Dla budowy Zakładu Zagospodarowania Odpadów przyjęto dodatkowe założenia: 1. Przyjmuje się fundusz czasu pracy zakładu przez 5 dni w tygodniu, dla 52 tygodni w roku, w systemie jednozmianowym (260 dni); 2. Strumienie dowożonych odpadów do zakładu: odpady komunalne w formie zmieszanej; odpady surowcowe surowce wtórne z selektywnej zbiórki; odpady zielone parkowe z selektywnej zbiórki; osad ściekowy z oczyszczalni ścieków (pod warunkiem nie przekroczenia dopuszczalnych zawartości metali ciężkich i innych substancji szkodliwych); odpady wielkogabarytowe; odpady budowlane; opony; istnieje możliwość unieszkodliwienia odpadów wydobytych z kwatery składowania odpadów. 3. Podstawowe procesy obróbki odpadów w zakładzie segregacja pozytywna i negatywna dowożonych odpadów komunalnych, w tym docelowo dosortowanie (doczyszczenie) strumieni dowożonych surowców wtórnych z selektywnej zbiórki odpadów; przygotowanie masy organicznej do unieszkodliwiania; unieszkodliwianie przygotowanej masy organicznej kompostowanie; przetwarzanie odpadów zmieszanych w celu wydzielenia frakcji energetycznej (również wydobytych z kwatery składowiska); termiczne unieszkodliwianie odpadów resztkowych; uzdatnianie kompostu do poziomu kompostu rynkowego (mobilna stacja uzdatniania kompostu); przetwarzanie odpadów wielkogabarytowych po ich rozdrobnieniu na części (drewno, metale, itp.); przetwarzanie odpadów budowlanych (możliwość zastosowania sprzętu mobilnego); 319

320 przetwarzanie opon (rozdrabnianie i wydzielenie frakcji surowcowej/palnej); składanie pozostałych odpadów poprocesowych (niesurowcowych i niekompostowalnych) w kwaterze składowania balastu; czasowe magazynowanie wysegregowanych odpadów niebezpiecznych wysegregowanych ze strumienia odpadów komunalnych w wiacie na odpady niebezpieczne. 4. Zakłada się sukcesywne wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów u źródła ich powstawania, obejmującej kolejne dzielnice miasta oraz stopniowo poszerzanie asortymentu zbierania powstających odpadów. 5. Istnieje możliwość dwukrotnego zwiększenia mocy przerobowych zakładu poprzez zwiększenie czasu pracy (uruchomienie drugiej zmiany). 8.5 Optymalizacja wyboru lokalizacji zakładu zagospodarowania odpadów Założono, że odpady transportowane będą z miasta Zgorzelec do dwóch zakładów zagospodarowania odpadów w Jędrzychowicach oraz w Lubaniu). Podstawą analizy było obliczenie tonokilometrów, będących iloczynem wielkości wytworzonych w poszczególnych miejscowościach odpadów i długości trasy, jaką muszą one przebyć w celu ich ostatecznego dowozu do miejsca unieszkodliwienia. Jako wartość bazową dla dalszych analiz przyjęto ilości odpadów zebranych w roku 2011 wg statystyki prowadzonej przez GUS. Jednak należy to traktować jako wiążące dla kolejnych lat. Pod uwagę wzięto zarówno odpady komunalne zmieszane jak również odpady ulegające biodegradacji oraz selektywnie zebrane odpady surowcowe/opakowaniowe (szkło, plastik, makulatura). Tab Zebrane ilości odpadów w wielkość bazowa Odpady zebrane w ciągu roku Jednostka terytorialna zmieszane [Mg] biodegradowalne [Mg] opakowaniowe [Mg] M. Zgorzelec 9 559,94 764,2 624,0 Źródło: Opracowanie własne Odległości pomiędzy miastem Zgorzelec a ZZO zaprezentowano w Tab Tab Odległości miasta Zgorzelec od ZZO w Jędrzychowicach i ZZO Lubań Jednostka terytorialna Odległość od ZZO Jędrzychowice [km] Odległość od ZZO Lubań 320

321 Jednostka terytorialna Odległość od ZZO Jędrzychowice Odległość od ZZO Lubań Źródło: Opracowanie własne [km] M. Zgorzelec 6 26 Rys Lokalizacja zakładów zagospodarowania odpadów w Jędrzychowicach i w Lubaniu Źródło: Opracowanie własne Odpady komunalne zmieszane W poniższej tabeli przedstawiono obliczenia kilometrażu sprzętu transportowego w przypadku wywozu odpadów komunalnych zmieszanych z miasta Zgorzelec do ZZO w Jędrzychowicach oraz z miasta Zgorzelec do ZZO Lubań. Tab Kilometraż sprzętu transportowego w przypadku dowozu odpadów komunalnych zmieszanych do miejsca unieszkodliwienia w ZZO Jędrzychowice i ZZO Lubań Jednostka terytorialna Odległość od ZZO Zmieszane odpady komunalne zebrane w ciągu roku Tonokilometry Kilometraż sprzętu transportowego [km] [Mg/rok] [Mg*km/rok] [km] Jędrzychowice Lubań ogółem Jędrzychowice Lubań Jędrzychowice Lubań 321