Kronika adwokatury. Uchwała nr 25/2017 Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 18 lipca 2017 r. w sprawie zmian w wymiarze sprawiedliwości

Transkrypt

1 Kronika adwokatury Uchwała nr 25/2017 z dnia 18 lipca 2017 r. w sprawie zmian w wymiarze sprawiedliwości Naczelna Rada Adwokacka, w związku z uchwaleniem zmian w ustawach o ustroju sądów powszechnych i Krajowej Radzie Sądownictwa oraz pracami nad ustawą o Sądzie Najwyższym, apeluje do władz publicznych o poszanowanie oraz ochronę ładu konstytucyjnego i sprzeciwia się zmianom ustrojowym dokonywanym bez zachowania procedury zmiany Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Obywatele oczekują prawdziwych reform: odformalizowania i uproszczenia skomplikowanych procedur, zniesienia barier sądowych, wprowadzenia rozwiązań prawnych zwiększających tempo rozpoznawania spraw, w tym nowoczesnego zarządzania i szerokiej informatyzacji wymiaru sprawiedliwości, jak również podniesienia efektywności modelu rozpoznawania spraw. Uchwalone i projektowane zmiany, skutkując upolitycznieniem wymiaru sprawiedliwości, nie mogą przyczynić się do jego usprawnienia. Adwokatura przypomina, że niezależny wymiar sprawiedliwości to wspólne dobro wszystkich Polaków gwarancja podstawowych praw i wolności obywatelskich. Naruszenie tych wartości godzi w interesy obywateli oraz wyklucza nasz kraj z grona demokratycznych państw prawa. Naczelna Rada Adwokacka, podtrzymując stanowisko co do potrzeby wprowadzenia proobywatelskich zmian w funkcjonowaniu wymiaru sprawiedliwości, wskazuje, że uchwalone ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz o zmianie ustawy o ustroju sądów powszechnych, jak również zgłoszony przez grupę posłów projekt ustawy o Sądzie Najwyższym nie realizują postulatów ukierunkowanych na usprawnienie i zwiększenie efektywności ochrony praw obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. Wskazujemy, że powyższe rozwiązania tworzą zagrożenie dla prawidłowego funkcjonowania sądów w demokratycznym państwie prawnym. Regulacje zawarte w wymienionych aktach prawnych w istotnym zakresie nie dadzą się pogodzić z podstawowymi zasadami konstytucyjnymi, w tym z zasadą: podziału władzy, niezależności sądownictwa i niezawisłości sędziów oraz z konstytucyjnie określoną kadencyjnością Członków Krajowej Rady Sądownictwa oraz Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego. Tym samym naruszają określone w Konstytucji RP ustrojowe podstawy Państwa Polskiego. Uchwalone ustawy o ustroju sądów powszechnych i Krajowej Radzie Sądownictwa oraz projekt ustawy o Sądzie Najwyższym pozostają w sprzeczności z konstytucyjnymi zasadami przyzwoitej legislacji zarówno z uwagi na zawarte w nich rozwiązania ustrojowe, w istocie 136

2 9/2017 zmieniające postanowienia ustawy zasadniczej, jak i ze względu na tryb wprowadzania zmian normatywnych w zakresie ustrojowej pozycji Sądu Najwyższego i sądów powszechnych. Przyjęty sposób procedowania nad projektami ustaw podważa zaufanie obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Uchwalone i projektowane rozwiązania ustawowe godzą w konstytucyjne fundamenty funkcjonowania organów władzy publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej, naruszają spójność wyrażającego demokratyczne wartości systemu prawnego oraz osłabiają podstawy ochrony praw i wolności obywateli. Znaczenie uchwalonych i projektowanych zmian normatywnych dla porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej w pełni uwidacznia się zwłaszcza na tle sekwencji i tempa dokonanych w obecnej kadencji Sejmu i Senatu zmian dotyczących wymiaru sprawiedliwości, w tym w szczególności w kontekście destabilizacji Kronika adwokatury ochrony konstytucyjności stanowionego prawa sprawowanej przez Trybunał Konstytucyjny. Realizowane w tej kadencji Sejmu i Senatu przedsięwzięcia legislacyjne zmierzają do osłabienia pozycji ustrojowej władzy sądowniczej na rzecz jednolitej władzy państwowej. Prowadzą do przyznania władzy ustawodawczej i wykonawczej istotnych uprawnień w odniesieniu do sądownictwa, wykraczających poza granice określone w Konstytucji RP. Uchwalone i projektowane zmiany, podobnie jak w poprzednich przypadkach, są w szczególności zorientowane na zwiększenie wpływu Ministra Sprawiedliwości Prokuratora Generalnego na funkcjonowanie i kształt sądownictwa. Istota powyższych zmian sprowadza się do faktycznego przejęcia politycznej kontroli nad sądami, co stanowi naruszenie wyrażonej w art. 10 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasady podziału i równowagi władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Prezes Adw. Jacek Trela * Prezes Jacek Trela Warszawa, dnia 20 lipca 2017 r. Pan Andrzej Duda Prezydent RP Szanowny Panie Prezydencie, W imieniu zwracam się do Pana Prezydenta z apelem o rozważenie możliwości skorzystania z prawa veta do ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw oraz do ustawy o Sądzie Najwyższym, której projekt jest obecnie procedowany w parlamencie. Ustawa o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych zawiera m.in. przepis umożliwiający odwołanie przez ministra sprawiedliwości w najbliższym czasie wszystkich prezesów sądów powszechnych. Nie budzi żadnych wątpliwości, że przepis ten narusza konstytucyjny trójpodział władzy. Naszą niezgodę budzi również tempo prac nad poselskim projektem ustawy o Sądzie Najwyższym, uchwalonym przez Sejm RP po kilku dniach od jego złożenia. Nagły tryb procedowania 137

3 Kronika adwokatury PALESTRA uniemożliwia dogłębną analizę poszczególnych przepisów z Konstytucją RP. Ustawa ta wymaga spokojnej i rozważnej pracy, jak również dyskusji w szerszym gronie niż tylko parlamentarne. Środowisko adwokackie w pełni zgadza się ze słowami Pana Prezydenta, że wymagana jest reforma, ale powinna być przeprowadzona mądrze i spokojnie, dlatego apelujemy, aby tak istotna ustawa, jaką jest ustawa o Sądzie Najwyższym została poprzedzona szczegółową analizą i konsultacjami społecznymi. Pragnę przypomnieć, że w uchwale z dnia 18 lipca 2017 r. wskazywaliśmy, że proponowane rozwiązania tworzą zagrożenie dla prawidłowego funkcjonowania sądów w demokratycznym państwie prawnym. Regulacje te w istotnym zakresie nie dadzą się pogodzić z podstawowymi zasadami konstytucyjnymi, w tym z zasadą: podziału władzy, niezależności sądownictwa i niezawisłości sędziów, ich nieusuwalności oraz określoną kadencją Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego. Tym samym naruszają określone w Konstytucji RP ustrojowe podstawy Państwa Polskiego. Dlatego jeszcze raz w imieniu Adwokatury Polskiej proszę Pana Prezydenta o rozważenie możliwości niepodpisywania wskazanych ustaw, dla dobra naszych obywateli i polskiej demokracji. Z wyrazami szacunku (-) Jacek Trela Prezes Jacek Trela * Warszawa, 24 lipca 2017 roku Szanowny Pan Andrzej Duda Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Szanowny Panie Prezydencie, W imieniu, wobec zapowiedzianego zawetowania ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz ustawy o Sądzie Najwyższym, proszę Pana Prezydenta jako Strażnika Konstytucji o zorganizowanie pod Pana auspicjami okrągłego stołu dla reformy wymiaru sprawiedliwości. Pragnę przy tym zadeklarować Panu Prezydentowi pełne zaangażowanie i merytoryczny wkład Adwokatury Polskiej w te prace. My Adwokaci, jako praktycy, codziennie reprezentujący przed sądami tysiące obywateli, zdajemy sobie sprawę z mankamentów systemu i rozumiemy wyzwania, jakie stoją przed reformą sądownictwa. Środowiska prawnicze zgromadzone wokół Pana Prezydenta przy okrągłym stole będą w stanie przygotować reformy spełniające oczekiwania nie tylko polityków, ale przede wszystkim społeczeństwa. Z wyrazami szacunku (-) Jacek Trela * 138

4 9/2017 Kronika adwokatury Warszawa, dnia 4 sierpnia 2017 r. Sąd Najwyższy Rzeczypospolitej Polskiej Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego Prof. dr hab. Małgorzata Gersdorf Sz. Pan adw. Jacek Trela Prezes ul. Świętojerska 16, Warszawa Szanowny Panie Prezesie, W imieniu własnym oraz wszystkich Sędziów Sądu Najwyższego składam na Pana ręce najserdeczniejsze podziękowania za niezwykłe wsparcie, którego doświadczyliśmy ze strony Adwokatury Polskiej w zmaganiach o zachowanie niezależności polskiego sądownictwa. Godna i niezłomna postawa, jaką publicznie prezentował Pan w imieniu wszystkich Koleżanek i Kolegów, bardzo nas poruszyła i wiele dla nas znaczy. Przypomniała mi ona pamiętne słowa, które ongiś Papież-Polak, Jan Paweł II, wygłosił 12 czerwca 1987 r. w Gdańsku: Solidarność to znaczy: jeden i drugi, a skoro brzemię, to brzemię niesione razem, we wspólnocie. Właśnie wspólnota myśli i przekonań jest tym, czego potrzebują przede wszystkim nie sami prawnicy, lecz tak bardzo dzisiaj podzielone, polskie społeczeństwo. Nadszedł czas, aby każdy z nas poświęcił własne sprawy na rzecz dobra wspólnego. Fakt, że zarówno sędziowie, jak i adwokaci mają tego świadomość, pozwala mieć nadzieję, że wspólny głos w obronie zagrożonej praworządności i ładu konstytucyjnego Rzeczypospolitej nie raz jeszcze zabrzmi równie donośnie jak w ostatnich miesiącach. (-) Prof. dr hab. Małgorzata Gersdorf Z posiedzeń Prezydium Prezydium z 20 czerwca 2017 r. W pierwszej części posiedzenia obszerny referat na temat protokołów nadesłanych przez poszczególne ORA złożyła adw. Mirosława Pietkiewicz, przewodnicząca Centralnego Zespołu Wizytatorów. Zwróciła uwagę, że nie wszystkie ORA odbywają posiedzenia zgodnie z obowiązującym Regulaminem oraz że protokoły z posiedzeń przesyłane są niejednokrotnie z bardzo dużym opóźnieniem. Uważa, że omówienie tych protokołów powinno następować raz w miesiącu, bo inaczej powstają istotne zaległości. Omówiła szereg uchwał, które jej zdaniem budzą wątpliwości. Na przykład, że ORA w Zielonej Górze po obniżeniu składki na rzecz NRA w dalszym ciągu pobiera od adwokatów- emerytów wykonujących zawód pełną kwotę. Zwróciła również uwagę na niejednolitą praktykę ORA w sprawie wpisów aplikantów na listę adwokatów po zdanym egzaminie zawodowym oraz skreśleń z listy aplikantów. Prezes NRA adw. Jacek Trela poinformował, że adw. prof. Maciej Gutowski wydał w tej ostatniej sprawie odpowiednie oświadczenie. W związku z tym kwestia ta zostanie poruszona na wrześniowym posiedzeniu NRA. Ustalono, że adw. Mirosława Pietkiewicz będzie składała sprawozdanie z protokołów posiedzeń ORA raz w miesiącu, przy czym z protokołów nadsyłanych z dużym opóźnieniem będą omawiane sprawy, które mogą mieć znaczenie dla bieżącej sytuacji lub 139

5 Kronika adwokatury wymagające interwencji ze strony NRA. Adwokat Mirosława Pietkiewicz poinformowała, że odbyło się spotkanie przewodniczących zespołu wizytatorów ORA. Dyskusja była interesująca, a uczestnicy byli zadowoleni, ponieważ jest to jedyne forum, na którym mogą wymieniać doświadczenia. Na tym spotkaniu dyskutowano nad potrzebą zmian w Regulaminie CZW. Adwokat Jerzy Glanc poprosił referentkę o przedstawienie projektu w tym zakresie. Adwokat Mirosława Pietkiewicz złożyła wniosek, który został uwzględniony przez Prezydium NRA, o odwołanie ze składu osobowego CZW adw. Jadwigi Magiery z przyczyn osobistych. Adwokat Jacek Ziobrowski, prezes WSDA, poruszył szereg istotnych problemów związanych z sądownictwem dyscyplinarnym w izbach. Zwrócił uwagę na niestety znaczną liczbę przedawnień powstających w sądach dyscyplinarnych w izbach. Przedawnienia to problem, który dotyczy nas wszystkich. Dodał, że szczegółowe dane zaprezentuje na najbliższym posiedzeniu NRA. Prezes NRA adw. Jacek Trela stwierdził, że należy zastanowić się, jakie zmiany w Regulaminach mogłyby wpłynąć na tę sytuację. Być może potrzebna by była zmiana ustawowa. Zdaniem adw. Jacka Ziobrowskiego należy działać w ramach wewnętrznych regulacji samorządu. Według prezesa NRA adw. Jacka Treli, jeżeli prezes WSDA i rzecznik dyscyplinarny NRA widzą możliwość wprowadzenia w drodze uchwały pełnych procedur o charakterze administracyjnym, to taki projekt mógłby być przedmiotem dyskusji nawet na wrześniowym posiedzeniu NRA. Adwokat Jacek Ziobrowski zapowiedział zaprezentowanie swojej propozycji karty sprawy. Adwokat Jerzy Glanc przypomniał, że na najbliższym posiedzeniu NRA będą dyskutowane projekty przygotowane przez adw. Ewę Krasowską i adw. Przemysława Rosatiego oraz wypracowane przez Prezydium NRA stanowisko w sprawie zryczałtowanych kosztów postępowania dyscyplinarnego. Adwokat Anisa Gnacikowska poinformowała o wyroku WSA w przedmiocie skargi PALESTRA na uchwałę ORA w Warszawie (odmawiającą udzielania informacji w trybie informacji publicznej) oraz o tym, że adw. Rafał Dębowski opracował projekt uchwały NRA odnoszący się do projektów rozporządzeń ministra sprawiedliwości w sprawie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielanej z urzędu oraz opłat za czynności adwokackie. Adwokat Jacek Trela poinformował o rozmowach prowadzonych przez adw. Andrzeja Zwarę dotyczących wydawnictwa Palestry. Z przekazanej informacji wynika, że usługa świadczona przez firmę obecnie wydającą Palestrę jest kompleksowa i konkurencyjna na rynku. Adwokat Andrzej Zwara rekomenduje podpisanie aneksu do obecnie obowiązującej umowy, który ustali nowe warunki współpracy, w tym będzie zawierał wypowiedzenie umowy w zakresie wydawania orzecznictwa karnego SN. Prezydium NRA po omówieniu sprawy zdecydowało, że aneks do umowy z agencją wydawniczą MakPrint może zostać podpisany do dnia 30 czerwca 2017 r. pod warunkiem, że oferta będzie zawierała wszystkie istotne elementy. Prezydium NRA: zatwierdziło delegację adw. Katarzyny Przyłuskiej-Ciszewskiej na Niemiecko-Polską Konferencję Ławniczą w Poczdamie; zatwierdziło koszt zakupu materiałów wykorzystywanych podczas Kongresu Prawników Polskich, który odbył się 20 maja br. w Katowicach; zatwierdziło delegację adw. Małgorzaty Krzyżowskiej, członka Komisji ds. Wizerunku Zewnętrznego i Ochrony Prawnej, na Innowacyjne Forum Usług Prawniczych w Pradze. Adwokat Henryk Stabla poinformował, że w ramach Komisji ds. Praktyki Adwokackiej powstał zespół ds. programów lojalnościowych, który zajmie się wypracowaniem zasad udziału w takich programach dla adwokatów z terenu całego kraju. Dodał, że niektóre izby wynegocjowały lokalne porozumienia. Prezydium zaakceptowało powołanie ww. zespołu pod przewodnictwem adw. Przemysława Rosatiego. 140

6 9/2017 Kronika adwokatury Prezydium z 30 czerwca 2017 r. Zaproponowany porządek obrad na wniosek adw. Jacka Treli został powiększony o punkt dotyczący sprawy wydawania Pisma Adwokatury Polskiej Palestra. W tym punkcie adw. Jacek Trela przedstawił informację o przeprowadzonych negocjacjach z MakPrint, firmą zajmującą się kompleksowym wydawaniem tekstu, od składu i korekty tekstu do druku i dystrybucji pisma. Poinformował, że spotkał się z właścicielką tej firmy. Szczegółowa oferta przedstawiona po tym spotkaniu jest jednak nie do zaakceptowania. Razem z adw. Henrykiem Stablą zapoznał się z warunkami umowy zawartej w 2008 r., której konstrukcja nie daje możliwości kontroli ponoszonych wszystkich kosztów związanych z wydawaniem Palestry. Wraz z adw. Henrykiem Stablą zarekomendował wypowiedzenie dotychczasowej umowy. Nie wyklucza to zaproszenia nowej firmy do złożenia oferty, która będzie odpowiadać wymaganiom NRA. Dodał, że oszacował ryzyko wypowiedzenia tej umowy i ocenia je jako niewielkie, między innymi z tego powodu, że okres wypowiedzenia umowy wynosi 6 miesięcy, co daje możliwość uzyskania i wybrania konkurencyjnej oferty. Prezydium NRA zdecydowało o wypowiedzeniu umowy z dniem 30 czerwca 2017 r. Agencji Wydawniczej MakPrint. Prezes NRA adw. Jacek Trela poinformował, że Redakcja Młodej Palestry wystąpiła do NRA z wnioskiem o przejęcie wydawania tej publikacji. Prezydium NRA zdecydowało o przekazaniu Izbie Adwokackiej w Warszawie, obecnemu wydawcy Młodej Palestry Czasopisma Aplikantów Adwokackich, środków finansowych umożliwiających wydanie tego pisma przez dwa kolejne miesiące. Nadto Prezydium NRA: zdecydowało o udzieleniu wsparcia organizacji III Ogólnopolskiej Konferencji Aplikantów Adwokackich, która odbędzie się w dniach września 2017 r. w Warszawie, do kwoty zł brutto; zatwierdziło koszt delegacji adw. Justyny Metelskiej i adw. Małgorzaty Mączki-Pacholak w związku z organizacją szkolenia dla adwokatów i aplikantów adwokackich Izby Adwokackiej w Białymstoku nt. Praktycznych aspektów sporządzania skargi do Trybunału Praw Człowieka oraz dostępu do adwokata przy pierwszych czynnościach w procesie karnym, które odbędzie się 8 lipca 2017 r. w Białymstoku; zatwierdziło koszt organizacji konferencji Międzynarodowe mechanizmy ochrony praworządności (International mechanisms safeguarding the Rule of Law), która odbędzie się 21 października 2017 r. w Poznaniu, do kwoty zł brutto; zatwierdziło koszty przeprowadzenia prac modyfikujących System Obsługi Adwokatury, mających na celu ujednolicenie danych w rejestrze adwokatów i aplikantów, do kwoty zł brutto; zaakceptowało regulamin konkursu na logotyp 100-lecia Adwokatury Polskiej. Andrzej Bąkowski 141