Grupa Robocza d.s. BIM Państw Grupy Wyszehradzkiej -SekcjaPolska- Warszawa,

Transkrypt

1 The Visegrad Group (V4) BIM Task Group Grupa Robocza d.s. BIM Państw Grupy Wyszehradzkiej -SekcjaPolska- Warszawa, Referat z konferencji: INNOWACYJNE ZAMÓWIENIA PUBLICZNE NA ROBOTY BUDOWLANE Warszawa, V4 BIM Task Group -Paweł Wierzowiecki- Koordynator merytoryczny V4 BIM Task Group Wstęp Pojawienie się technologii wspomagającej zarządzanie procesami projektowymi, realizacyjnymi i operacyjnymi, nazywanej BIM (Building Information Modeling) powoduje wiele skrajnych emocji. Zajmując się zawodowo i społecznie tym zagadnieniem, spotykamy się na co dzień zarówno z wrogością, spowodowaną poczuciem zagrożenia status quo, jak i ogromnym entuzjazmem. Niniejszy raport ma na celu obiektywną ocenę procesu implementacji BIM w Polsce pod koniec roku Spróbujemy poniżej zaprezentować istotne fakty jakie wydarzyły się w tym roku. Kraje europejskie, o podobnej strukturze i skali inwestycji co Polska, aktywnie rozwijają narodowe programy w drożenia BIM. Najbardziej zaawansowane działania mają miejsce w Skandynawii i Wielkiej Brytanii W większości tych krajów implementacje są sterowne centralnie przez rządy i agendy rządowe. BIM jest używany w procedurach ochrony budynków rządowych i militarnych. Niestety przez ostanie lata polski rząd nie zajął się tą sprawą, a co więcej dyskredytował wszelkie inicjatywy społeczne mające na celu popularyzację BIM, co doprowadziło do wieloletniego zapóźnienia Polski we wdrażaniu tej technologii w Polsce. Dotychczas w 92% kontaktów publicznych na roboty budowlane o wyborze oferty decyduje najniższa cena inwestycyjna, co oznacza że wydaliśmy tylko w 2014 ponad 49 mld PLN publicznych środków bez troski o zużycie energii, emisję CO 2 i koszty eksploatacji. Budowle te nie posiadają dokumentacji, która dawałaby łatwo dostępną wiedzę dla służb publicznych w przypadku pożarów, katastrof czy ataku terrorystycznego. Wdrożenie BIM umożliwiłoby rozwiązanie wielu takich problemów Niemniej jednak ostanie radykalne zmiany polityczne dają nadzieję na powrót Polski na ścieżkę szybkiego rozwoju technologicznego i poprawę bezpieczeństwa publicznego dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii. Wdrożenie BIM w zamówieniach publicznych jest niezmiernie istotne, gdyż to Skarb Państwa jest głównym beneficjentem i może pozyskać tą drogą wielomiliardowe oszczędności. - 1-

2 1. Stan implementacji BIM w Polsce w 2015r. A. Stan prawny Obecnie obowiązujące prawo nie definiuje żadnych klasyfikacji czy standardów technicznych w zakresie dokumentacji, procesu projektowania, współpracy uczestników procesu inwestycyjnego, wielokryterialnej oceny ofert, odbioru robót. Praktycznie każdy kontrakt ma własne regulacje kontraktowe. Obowiązujące prawo odnosi się jedynie do procedur prawniczych i rozliczeniowych. Stosowane zwyczajowo klasyfikacje i metody wyceny robót opierają się na rozwiązaniach z lat 70, które w nie pasują do współczesnego budownictwa. BIM, ani żadne inne podobna technologia nie jest wspomniana w żadnym akcie prawnym. Kilku inwestorów publicznych wprowadziło do swoich wymogów kontraktowych BIM, jednak część z nich zostało zaskarżonych przez oferentów i zostali zmuszeni do usunięcia tego wymogu, jako bezprawny. Na dzień dzisiejszy polski rząd nie pracuje nad żadnymi przepisami związanymi z BIM. B. Kompetencje zawodowe BIM w środowisku projektowym jest tematem bardzo głośnym i budzącym wiele skrajnych emocji. Na przykład Polska Izba Architektów, która pełni rolę korporacji zawodowej, bardzo głośno protestuje przeciw wdrażaniu BIM. Słychać nawet głosy o konieczności zabronienia wymagania BIM w przetargach. Stanowiska tego nie podzielają architekci zrzeszeni w prestiżowej organizacji SARP, którzy bardzo aktywnie wspierają implementację tej technologii. Bardzo ciekawe wnioski można wyciągnąć z wyników dużego badania statystycznego, jakie zaprezentowała agencja MillwardBrown w listopadzie Z danych wynika, że sytuacja się systematycznie poprawia, jednak nadal 75% uczestników procesu budowanego nie ma żadnych kompetencji BIM. Z danych prezentowanych przez tę agencję wynika, że kompetencje mają przede wszystkich duże firmy międzynarodowe korporacje, oraz freelancerzy pracujący dla tych firm. Prawdopodobnie bariera technologiczna dotyczy jedynie firm, których aktywność ogranicza się do lokalnych kontraktów i które mają jednocześnie problem z komunikacja w językach obcych. Wiemy jednak, że w Polsce jest wiele firm, które pracują przy zagranicznych kontraktach i potrafią dostarczać i obsługiwać modele parametryczne na najwyższym poziomie. Ze względu na dramatycznie niskie wynagrodzenia kontraktów projektowych w Polsce (ok 1,5-2% wartości inwestycji), należy się spodziewać, że w ciągu najbliższych lat coraz więcej - 2-

3 polskich firm zaangażuje się w BIM tworząc profesjonalną ofertę eksportową. Należy tu wspomnieć o kilku tysiącach polskich profesjonalistów BIM, pracujących na emigracji, którzy chętnie dzielą się doświadczeniem i chętnie powrócą do Polski jeśli otrzymają godziwe wynagrodzenie. C. Inicjatywy społeczne Dotychczas w Polsce działały dwa stowarzyszenia, grupujące wąskie grupy specjalistów BIM. Krakowska grupa BIM Klaster zajmowała się głównie problematyką plików IFC, a Stowarzyszenie BIM dla Polskiego Budownictwa koncentrowało się na zawiązaniu współpracy z instytucjami państwowymi. 2. V4 BIM Task Group A. Geneza W 2015 roku rozwinęła się jednak inicjatywa współpracy dwu prestiżowych organizacji naukowo-technicznych: SARP i PZITB, oraz Generalnego Inspektora Nadzoru Budowlanego. 5 listopada 2014 Podpisano Porozumienie o Współpracy GUNB, PZITB, SARP, które m.in. obejmuje: tworzenie projektów przepisów prawnych oraz zgłaszanie zmian i wniosków w tym zakresie do właściwych organów i instytucji inicjowanie prac naukowo-badawczych dotyczącego projektowania obiektów budowlanych ustalenie strategii komunikacji kierowanej do grup docelowych 20 marca 2015 zespół ekspertów PZITB oraz SARP zaprezentował dokument Ogólne Założenia Procesu Wdrażania Bim W Realizacji Zamówień Publicznych Na Roboty Budowlane W Polsce 18 czerwca 2015 zakończono konsultacje społeczne do projektu ustawy Prawo Zamówień Publicznych z dnia , zgłoszonego przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. SARP wraz z PZiTB wniosły wspólny wniosek o korektę zapisu Art. 30. w.w ustawy: W przypadku zamówień publicznych na roboty budowlane lub konkursów zamawiający powinien wymagać zastosowania narzędzi elektronicznego modelowania danych budowlanych lub podobnych narzędzi. W takim przypadku zamawiający zaproponuje alternatywne środki dostępu zgodnie z art. 29 do czasu, gdy takie narzędzia staną się ogólnodostępne. Oraz zaproponowano wprowadzenie w Ustawie jednoznacznej definicji: Narzędzia elektronicznego modelowania danych budowlanych wszystkie narzędzia cyfrowe oparte o elektroniczne, zorientowane obiektowo bazy danych o wszystkich elementach składowych jak i całości budowli, zawierające informacje pozwalające na wykonanie i kontrolę przedmiaru robót budowlanych. Narzędzia te powinny pozwalać na wizualną i trójwymiarową, publiczną prezentację projektu za pomocą ogólnodostępnych aplikacji. - 3-

4 Również w tym roku miało miejsce XXII Spotkanie Izb i Związków Organizacji Budowlanych Krajów Grupy Wyszehradzkiej w składzie: Polska Izba Inżynierów Budownictwa Polski Związek Inżynierów I Techników Budownictwa Český Svaz Stavebních Inženýrů Česka Komora Autorizovanych Inzenyru A Techniku Cinnych Ve Vystavbe Slovenská Komora Stavebných Inžinierov Slovenský Zväz Stavebných Inžinierov Magyar Mérnöki Kamara. Uczestnicy Spotkania uznali: 1. Za priorytet wdrożenie BIM w obszarze inwestycji publicznych w budownictwie, zgodnie z Dyrektywą PEiR 2014/24/EU z dnia Za konieczne nawiązanie współpracy organizacji inżynierskich wchodzących w skład Grupy V4. 3. Dla opracowania zakresu tej współpracy powołano zespół ekspertów, składający się po jednej osobie z Czech, Słowacji, Węgier i Polski. 4. Za celowe przyłączenie do współpracy pokrewnych organizacji inżynierskich z Litwy, Łotwy i Estonii. 5. Za istotne nawiązanie współpracy z brytyjska organizacją ICE dla wykorzystania znaczących doświadczeń uzyskanych przy wdrażaniu BIM w Wielkiej Brytanii. 6. Koordynację wymienionych wyżej działań powierzono PZITB. Na mocy tych porozumień, oraz wcześniejszych umów o współpracy pomiędzy PZITB i ICE - które jest z najbardziej prestiżową na świecie organizacją inżynierską, skupiającą ponad 80,000 najwybitniejszych inżynierów z ponad 150 krajów - powstała międzynarodowa grupa ekspercka V4 BIM Task Group. 17 listopada 2015 V4 BIM Task Group nawiązuje współpracę z litewską organizacją publiczną Skaitmenine statyba /Cyfrowe Budownictwo/, która jest instytucją koordynującą 13-ście litewskich organizacji budowlanych w celu digitalizacji budownictwa. Główne kierunki działania Skaitmenine statyba to: BIM Industry Foundation Classes (IFC) National Construction Classification - 4-

5 B. Zadania V4 BIM Task Group, jako społeczna, międzynarodowa grupa ekspercka w formule think-tanku, działa obecnie na zasadach non-profit i gromadzi kilkudziesięciu ekspertów zarówno z zakresu BIM jak i wielu dziedzin pokrewnych jak zarządzanie, ekonomia, ochrona środowiska. Dla współpracy pozyskano wielu fachowców z Polski, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Aktywnymi członkami V4 BIM task group, są polscy naukowcy z czołowych uczelni (Politechniki: Krakowska, Warszawska, Lubelska, Poznańska) członkowie wielu stowarzyszeń związanych z budownictwem (Stowarzyszenie BIM dla Polskiego Budownictwa, SIDiR, Polskio Związek Pracodawców Budownictwa, oraz uznani prawnicy jak i reprezentanci renomowanych firm wykonawczych (Budimex, Hochtief ) Misją tego Think-tanku jest partnerskie działanie mające na celu pozyskanie globalnej wiedzy i doświadczeń dotyczących implementacji BIM w gospodarce, w celu wykorzystania ich dla efektywnego wdrożenia BIM w krajach partnerskich oraz wsparcie implementacji BIM w zamówieniach publicznych. W praktyce działania V4 BIM Task Group koncentrują się na stworzeniu rekomendowanych w Polsce standardów i klasyfikacji, działalności propagującej oraz współpracy z samorządami i administracją państwową przy konstruowaniu zasad dobrych praktyk i przepisów prawa dotyczących BIM. C. Struktura V4 BIM Task Group podgrupa Zakres Lider (Sekcja Polska) CES SLP SRD AES CST BLM classification, estimation, scheduling, ICE collaboration standards, legislation, public procurements, IR science, researches, developing architecture, engineering, scanning construction, snagging, take-off building lifecycle management, facility management design build finance maintain operate Adrian Biesaga, adrian.biesaga@gmail.com ICE Wiktor Piwkowski, wiktor.piwkowski@gmail.com PZiTB Anna Anger, anna.anger@graphitstudio.com Stowarzyszenie BIM dla Polskiego Budownictwa Jacek Magiera, plmagier@cyf-kr.edu.pl Politechnika Krakowska Bohdan Lisowski, b.lisowski@sarp.krakow.pl SARP Mateusz Turecki, mateusz.turecki@budimex.pl Budimex Paweł Wierzowiecki, pawel@wierzowiecki.com PZiTB - 5-

6 1. Liderzy krajowi task forces są odpowiedzialni za efektywną i terminową pracę oraz skład personalny swoich zespołów. 2. Koordynator Merytoryczny V4 BIM task group jest odpowiedzialny za efektywną współpracę merytoryczną task forces dla osiągnięcia misji V4 BIM task group. Funkcje obejmuje Paweł Wierzowiecki. 3. Główny Koordynator V4 BIM task group jest odpowiedzialny za sprawy organizacyjne całej grupy, relacje z wszelkimi instytucjami zewnętrznymi oraz współprace międzynarodową. Funkcje obejmuje Wiktor Piwkowski. 4. Za koordynację współpracy z ICE zostaje odpowiedzialny Adrian Biesaga. D. Plan działania na przykładzie podgrupy SLP /standardy, legislacja, zamówienia publiczne, stosunki międzynarodowe/ Zakres działania podgrupy: 1) Uzyskanie efektywnej komunikacji i synergii potencjału wszystkich podgrup, mające na celu optymalną współpracę dla sprawnego wdrożenia BIM w zamówieniach publicznych; 2) Merytoryczne reprezentowanie środowiska w dialogu publicznym; 3) Opracowanie i edycja rekomendowanych standardów BIM dla współpracy publicznego zamawiającego z oferentami i wykonawcami na etapach: a) dialogu technicznego poprzedzającego przetarg publiczny b) wielokryterialnej oceny ofert c) projektowania d) realizacji i odbiorów e) eksploatacji obiektu; 4) Współpraca ze stroną rządową przy opracowywaniu projektów ustaw i aktów wykonawczych dot. BIM; 5) Organizacja wsparcia merytorycznego oraz rekomendowanie ekspertów BIM w realizacji publicznych projektów pilotażowych i strategicznych; 6) Utrzymywanie relacji z odpowiednimi strukturami w krajach Grupy Wyszehradzkiej (V4), krajach partnerskich oraz ICE i innymi instytucjami dla efektywnego transferu wiedzy i doświadczeń. Formy działania podgrupy: 1) Współpraca ekspertów w ramach podgrupy. 2) Kompilacja materiałów merytorycznych i rekomendacji V4 BIM Task Group w celu spójnej reprezentacji efektów pracy stronie rządowej. 3) Stała merytoryczna współpraca z właściwymi ministerstwami, UZP, strategicznymi inwestorami publicznymi oraz partnerami krajowymi w celu ustalenia wspólnych stanowisk, oraz wykorzystanie posiadanej wspólnie wiedzy i doświadczenia. 4) Ukierunkowywanie bieżących problemów zgłaszanych przez stronę administracji państwowej do właściwych podgrup, dla sprawnego wsparcia eksperckiego. 5) Merytoryczna prezentacja efektów działalności na szczeblu krajowym i międzynarodowym. 6) Aktywne działanie w celu pozyskania i utrzymania merytorycznych relacji z partnerami międzynarodowymi dla wymiany wiedzy i doświadczenia. Struktura podgrupy: 7) Docelowo grupę powinni współtworzyć przedstawiciele administracji publicznej, UZP, reprezentanci instytucji zarządzających projektami publicznymi oraz prowadzącymi strategiczne przetargi publiczne w zakresie budownictwa ogólnego, energetyki i infrastruktury, reprezentanci renomowanych instytucji naukowo-technicznych oraz eksperci z zakresu procesu BIM. - 6-

7 E. Bieżące priorytety V4 BIM Task Group I. Weryfikacja zagranicznych, sprawdzonych w dużej gospodarce standardów BIM II. i stworzenie na ich podstawie rekomendowanych Standardów BIM Grupy V4 III. Nawiązanie trwałych relacji z administracją państwową IV. Wsparcie instytucji publicznych w implementacji BIM V. Współpraca przy tworzeniu aktów wykonawczych dot. BIM VI. Wsparcie realizacji projektów pilotażowych VII. Utworzenia stałej struktury eksperckiej dla wsparcia realizacji zamówień publicznych F. Aktualne działania V4 BIM Task Group I. Stworzenie bazowych dokumentów na wzorcach brytyjskich dla dalszej adaptacji do warunków regionalnych V4. Standardy brytyjskie, jako najlepiej zweryfikowane w praktyce stosują: UK, Australia, Indie, Chiny, Bliski Wschód II. Ustalenie zasad wykorzystania praw autorskich BSI w tłumaczeniu, adaptacji i publikacji dokumentów BS, PAS G. Przyszłość V4 BIM Task Group Dla realizacji ambitnych zadań konieczne jest zapewnienie kompetentnej kadry eksperckiej, która wymaga finasowania swoich prac. Grupa docelowo powinna ewoluować w kierunku: A. agendy rządowej lub B. niezależnej fundacji non-profit z własną kadrą ekspercką i niezależnym finasowaniem, przy wsparciu programowym współpracy merytorycznej administracji państwowej - Ministerstwo Rozwoju, Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa, a przede wszystkim UZP. - 7-

8 Podsumowanie Zamówienia publiczne na roboty budowlane w 2014r. stanowiły 54mld PLN, jednak gros przetargów zostało zrealizowanych przy uwzględnieniu jedynie kryterium najniższej ceny realizacji, bez głębszej oceny kosztów eksploatacji inwestycji, którą będziemy musieli ponosić przez następne dekady. Potencjalne oszczędności dla Skarbu Państwa dzięki implementacji BIM, na podstawie doświadczeń krajów które już zainwestowały w tę technologię w całym cyklu życia inwestycji stanowią 0,5% PKB, czyli w Polsce możemy zaoszczędzić każdego roku PLN. Ponadto BIM to technologia przynosząca oprócz korzyści materialnych, znaczne zwiększenie bezpieczeństwa publicznego. Takie efekty wymagają jednak zaangażowania i wiedzy ekspertów, ale przede wszystkim znacznie większej niż dotychczas troski Polskiego Rządu o stan Majątku Narodowego. Polski, jako kraju nadal ubogiego i otoczonego o wiele silniejszymi gospodarkami, nie stać na dalsze pobłażanie korupcji i marnotrawstwo publicznych pieniędzy. Nasz kraj powinien wykorzystywać nowoczesne technologie, które stanowią o przewadze konkurencyjnej w rywalizacji geopolitycznej. Mamy silną organizację ekspercką, która spotkała się z szerokim poparciem społecznym. Mamy nowy rząd, który jak deklaruje, skoncentruje się na szybkim rozwoju technologicznym kraju i będzie wspierał takie inicjatywy. Co najważniejsze implementacja BIM jest procesem, który istotnie wpływa na międzynarodowe relacje gospodarcze i dlatego niezbędna jest współpraca na szczeblu regionalnym lub nawet Unii Europejskiej. - 8-