1. Opis planowanego przedsięwzięcia

Transkrypt

1 SPIS TREŚCI 1. Opis planowanego przedsięwzięcia Rodzaj przedsięwzięcia Cel przedsięwzięcia Zakres opracowania Położenie inwestycji Przewidywane ilości wykorzystywanej wody i innych wykorzystywanych surowców, materiałów, paliw oraz energii Przewidywane wielkości emisji, wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia Zakładane rozwiązania chroniące środowisko Warunki wykorzystania terenu Analiza wariantowa Gospodarstwo rolne, charakterystyka inwestycji, opis rozwiązań technologicznych, charakterystyka techniczna Zagospodarowanie energetyczne dolnej Wdy Ogólna charakterystyka rzeki i dorzecza Wdy Charakterystyka projektowanych urządzeń wodnych Opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania Położenie geograficzne Warunki geologiczne Warunki glebowe Wody powierzchniowe Warunki hydrogeologiczne Warunki klimatyczne Szata roślinna, świat zwierzęcy, krajobraz, obszary chronione i Natura Opis stosowanych metod prognozowania Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko w fazie budowy Klimat akustyczny Wibracje Stan higieny atmosfery Gospodarka odpadami Oddziaływanie na środowisko gruntowo-wodne Ochrona przyrody, obszary chronione i Natura Wpływ na zdrowie ludzi Wpływ na dobra materialne i dziedzictwo kulturowe Struktura własności gruntów Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko w trakcie eksploatacji Ocena wpływu na środowisko gruntowo-wodne System wodociągowy i kanalizacyjny Oddziaływanie na klimat akustyczny Oddziaływanie na stan higieny atmosfery Gospodarka odpadami Oddziaływanie na okoliczne biocenozy, obszary chronione, obszary Natura Wpływ na zdrowie ludzi Oddziaływanie na walory krajobrazowe Poważne awarie Faza likwidacji Opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko Proponowane sposoby minimalizacji hałasu i wibracji Proponowane sposoby minimalizacji oddziaływania na jakość powietrza Proponowane sposoby minimalizacji wpływu na środowisko gruntowo-wodne Proponowane sposoby minimalizacji negatywnego wpływu odpadów Zapobieganie, ograniczanie stratom fauny i flory Zapobieganie, ograniczanie z zakresie zmiany powierzchni ziemi oraz krajobrazu Zapobieganie, ograniczanie oddziaływań w zakresie komfortu życia i zdrowia ludzi Analiza możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem Propozycja monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia Porównanie wykorzystanej technologii z technologią spełniającą wymagania, o których mowa w art. 143 ustawy prawo ochrony środowiska Wskazanie, czy dla przedsięwzięcia konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania w rozumieniu przepisów o ochronie i kształtowaniu środowiska oraz oddziaływania transgraniczne Trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowując raport Podsumowanie i wnioski Streszczenie w języku niespecjalistycznym Źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia raportu... 98

2 1. Opis planowanego przedsięwzięcia 1.1. Rodzaj przedsięwzięcia Raport oddziaływania na środowiska budowy MEW Gródeczek na rzece Wdzie Przedmiotem niniejszego opracowania jest określenie oddziaływania na środowisko budowy i eksploatacji małej elektrowni wodnej (MEW) Gródeczek, za pomocą urządzeń wodnych zlokalizowanych w przekroju km biegu rzece Wda, w miejscowości Gródeczek. W skład stopnia wodnego Gródeczek będą wchodzić następujące budowle (urządzenia) wodne: - jaz piętrzący wodę z kanałem płuczącym, - zapora czołowa, - mała elektrownia wodna, - droga do przenoszenia sprzętu wodnego, - przepławka dla ryb, - umocnienia i ochrona brzegów w zasięgu cofki. W ramach przedsięwzięcia planowane są następujące działania: - budowa w km rzeki Wdy 2-przęsłowego jazu o rzędnych progu stałego 31,40 m n.p.m. Kr i 28,60 m. n.p.m. Kr, elektrowni wodnej z wlotem i wylotem wraz ze wszystkimi pozostałymi urządzeniami wodnymi, celem produkcji energii elektrycznej w małej elektrowni wodnej Gródeczek, - piętrzenie wód rzeki Wdy w km do rzędnej NPP=33,90 m npm Kr, z dopuszczeniem do eksploatacyjnego obniżenia piętrzenia o 0,9 m (tj. do rzędnej 33,00 m npm Kr), celem produkcji energii elektrycznej w małej elektrowni wodnej Gródeczek, - pobór wody w ilości maksymalnie 29,0 m 3 /s do małej elektrowni wodnej Gródeczek (w km ) na średnim spadzie H = 3,5 m, celem produkcji energii elektrycznej, - odprowadzenie wód spracowanych przez turbiny MEW Gródeczek do rzeki Wdy w ilości maksymalnej 29,0 m 3 /s. Planowana inwestycja stanowić będzie element systemu stopni wodnych na rzece Wdzie. Aktualnie kaskada energetyczna rzeki Wdy składa się z dwóch istniejących stopni wodnych: Żur i Gródek. Budowa stopnia Gródeczek zapewniając poprawę pracy kaskady cieku. Obiekty MEW Gródeczek zlokalizowane będą w miejscowości Gródeczek (gmina Drzycim, powiat świecki, województwo kujawsko-pomorskie) na działkach nr 170 (obręb Dólsk), 138/pół (obręb Dólsk), 248, 249 (obręb Gródek), 1/pół (obręb Lubochin). Łączna powierzchnia, na której prowadzone będą działania inwestycyjne wynosi 5200 m 2. Sam obiekt zajmować będzie około 1500 m 2. Inwestorem przedsięwzięcia będzie Zakład Produkcyjny JUBILEX Siezieniewski i spółka sp. j. ul. Mickiewicza 25A Sopot. W myśl Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko budowle piętrzące wodę lub inne urządzenia mające na celu piętrzenie wody na wysokość nie mniej- 2

3 szą niż 1 metr są zaliczane do grupy przedsięwzięć mogąco znacząco oddziaływać na środowisko, dla których raport oddziaływania na środowisko może być wymagany ( 3.1. pkt. 62). środowisko. Wójt Gminy Drzycim wydał postanowienie o konieczności wykonania raportu oddziaływania na Głównym zadaniem planowanej inwestycji jest budowa stopnia wodnego, piętrzenie wód rzeki Wdy na potrzeby MEW Gródeczek przez okres całego roku. MEW będzie produkowała energie elektryczną na potrzeby sieci państwowej. gminy Drzycim. Przedsięwzięcie jest zgodne z zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Inwestycja przyczyni się do: - produkcji odnawialnej energii, - zwiększenia retencji i zasobów wodnych regionu, - zamiana szybkiego odpływu wód powierzchniowych z terenu lasu na spowolniony gruntowy, - ustabilizowaniu przepływu w rzece, - poprawa uwilgotnienia siedlisk leśnych poprzez podniesienie lustra wody na terenach przyległych do zbiornika i urządzenia piętrzącego, - zapewnienie wody dla zwierzyny leśnej, - poprawy funkcjonowania systemu stopni wodnych na Wdzie, - ochrony przeciwpowodziowej regionu. energetycznej. Produkowana energia będzie wykorzystywana na własne potrzeby i sprzedawana do sieci Inwestycja należy do obiektów realizowanych od podstaw typu greenfield. Zaproponowana technologia jest zgodnie z wymogami czystej technologii, co zapewnia zminimalizowanie wpływu zakładu na środowisko Cel przedsięwzięcia Generalnym celem przedsięwzięcia jest uzyskanie energii elektrycznej z proekologicznych i odnawialnych źródeł w postaci powstających w gospodarstwie rolnym odchodów zwierzęcych i składników roślinnych. Dodatkowymi, równie ważnymi celami, jest możliwość zapewnienia właściwego zagospodarowania powstających na terenie gospodarstwa i w okolicy odpadów (odpady roślinne, spożywcze) oraz możliwość uzyskania nawozu, który powstaje jako produkt końcowy fermentacji metanowej. Planowana inwestycja spełnia wszystkie wymogi ochrony środowiska, bezpieczeństwa oraz komfortu pracy. Planowane przedsięwzięcie ma spełnić wszystkie wymogi ochrony środowiska i bezpieczeństwa obowiązujące w Unii Europejskiej i w Polsce. Realizacja przedsięwzięcia spowoduje osiągnięcie następujących celów: - spełnienie wymogów ochrony środowiska, o uzyskanie energii odnawialnej, 3

4 o o o o Raport oddziaływania na środowiska budowy MEW Gródeczek na rzece Wdzie ustabilizowanie przepływu wody w rzece (poprawa stabilności koryta, brzegów i skarp doliny rzecznej), poprawa czystości wody, zrównoważone funkcjonowanie okolicznych drzewostanów, zapewnienie poprawnej pacy kaskady rzeki Wdy, - spełnienie wymogów bezpieczeństwa i higieny pracy, - zwiększenie konkurencyjności zakładu. Celem wykonania raportu można określić następująco: - uzyskanie niezbędnej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia mogąco znacząco oddziaływać na środowisko, - określenie uwarunkowań przyrodniczo-przestrzenno-technicznych budowy i eksploatacji przedsięwzięcia, - określenie bezpośredniego i pośredniego wpływ przedsięwzięcia na środowisko oraz zdrowie i warunki życia ludzi, - określenie możliwości oraz sposobów zapobiegania i zmniejszania negatywnego oddziaływania na środowisko, - określenie wymaganego zakresu monitoringu, - ocenę wyposażenia technicznego, schematu technologicznego oraz zakresu roboty niezbędnego do uruchomienia oraz prawidłowego i bezpiecznego funkcjonowania obiektu Zakres opracowania W myśl Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko analizowana inwestycja jest zaliczana do grupy przedsięwzięć mogąco znacząco oddziaływać na środowisko, dla których raport oddziaływania na środowisko może być wymagany: - zapory wodne lub inne urządzenia mające na celu piętrzenie wody na wysokość nie mniejszą niż 1 m lub jej magazynowanie ( 3.1. pkt 62). Raport opracowano na podstawie wstępnej koncepcji przedstawionej przez Inwestora. Raport wykonano dla uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgodnie z stanem prawnym obowiązującym na koniec kwietnia 2010 r. Opracowanie wykonano zgodnie z wymogami, które powinien spełniać raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko zgodnie z art. 66 i 67 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 199, poz z późniejszymi zmianami). Dokumentacja niniejsza spełnia następujące wymagania: 1) identyfikuje elementy środowiska oraz dobra kultury istniejące w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia; 4

5 2) ustala wpływ planowanego przedsięwzięcia na środowisko, w szczególności na ludzi, zwierzęta, rośliny, powierzchnię ziemi, wodę, powietrze, klimat, dobra materialne, krajobraz oraz wzajemne oddziaływanie między tymi elementami środowiska; 3) ustala wpływy planowanego przedsięwzięcia na dobra kultury, w tym: zasoby i walory dóbr kultury, krajobraz kulturowy oraz obszary i obiekty chronione na podstawie odrębnych przepisów, z uwzględnieniem istniejącej dokumentacji, inwentaryzacji i rejestru konserwatorskiego; 4) przyjmuje za podstawę oceny istniejące dane obserwacyjne i pomiarowe oraz inne informacje dotyczące stanu środowiska i dóbr kultury, występujących uciążliwości, a także dane zawarte w istniejących opracowaniach dotyczących stanu środowiska; 5) przedstawia zagadnienia w formie opisowej i graficznej. Niniejszy raport zawiera: 1) opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności: a) charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki użytkowania terenu w fazie budowy i eksploatacji lub użytkowania, b) główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych, c) przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia; 2) opis elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, w tym elementów środowiska objętych ochroną na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody; 3) opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami; 4) opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia; 5) opis analizowanych wariantów, w tym: a) wariantu proponowanego przez wnioskodawcę oraz racjonalnego wariantu alternatywnego, b) wariantu najkorzystniejszego dla środowiska wraz z uzasadnieniem ich wyboru; 6) określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów, w tym również w przypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, a także możliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko; 7) uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, w szczególności na: a) ludzi, rośliny, zwierzęta, grzyby i siedliska przyrodnicze, wodę i powietrze, b) powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz, c) dobra materialne, d) zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków, e) wzajemne oddziaływanie między elementami, o których mowa w lit. a-d; 5

6 8) opis metod prognozowania zastosowanych przez wnioskodawcę oraz opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnio- i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko, wynikające z: a) istnienia przedsięwzięcia, b) wykorzystywania zasobów środowiska, c) emisji; 9) opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru; 10) porównanie proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania, o których mowa w art. 143 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska; 11) wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, oraz określenie granic takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich; nie dotyczy to przedsięwzięć polegających na budowie drogi krajowej; 12) przedstawienie zagadnień w formie graficznej; 13) przedstawienie zagadnień w formie kartograficznej w skali odpowiadającej przedmiotowi i szczegółowości analizowanych w raporcie zagadnień oraz umożliwiającej kompleksowe przedstawienie przeprowadzonych analiz oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko; 14) analizę możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem; 15) przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego budowy i eksploatacji lub użytkowania, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru; 16) wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowując raport; 17) streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie, w odniesieniu do każdego elementu raportu; 18) nazwisko osoby lub osób sporządzających raport; 19) źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia raportu. W raporcie rozpatrzono wpływ projektowanej inwestycji na najistotniejsze elementy środowiska: - wody powierzchniowe i podziemne, - glebę i szatę roślinną oraz świat zwierząt, - klimat akustyczny oraz stan higieny atmosfery, - krajobraz oraz dobra materialne i dziedzictwo kulturowe, - zdrowie ludzi i interesów osób trzecich. 6

7 Opracowanie określa bezpośredni i pośredni wpływ danego przedsięwzięcia na środowisko oraz zdrowie i warunki życia ludzi, możliwości oraz sposoby zapobiegania i zmniejszania negatywnego oddziaływania na środowisko, w tym także wymagany zakres monitoringu. Zakres opracowania obejmuje także ocenę wyposażenia technicznego, schematu technologicznego oraz zakresu roboty niezbędnego do uruchomienia oraz prawidłowego i bezpiecznego funkcjonowania instalacji. Za główny cel raportu uznano wybór takich rozwiązań projektowych, które byłyby najmniej kolizyjne z wartościami środowiskowymi. Za podstawę do oceny przyjęto określenie oddziaływań najbardziej z istotnych wartości środowiska, najbardziej zagrożonych. Celem przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko jest określenie skutków środowiskowo-przestrzennych wynikających z realizacji i funkcjonowania obiektu w analizowanych wariantach, w tym: - określenie charakteru, znaczenia i zasięgu potencjalnych wpływów środowiskowych, przestrzennych, zdrowotnych i krajobrazowych, związanych z realizacją i funkcjonowaniem obiektu oraz jego wpływem na otaczające środowisko, - wskazanie wariantu najkorzystniejszego środowiskowo, - szczegółowa ocena wariantu wybranego, - określenie możliwości łagodzenia niekorzystnych wpływów na etapie budowy i eksploatacji dla wybranego wariantu, - określenie dla wybranego wariantu możliwości ograniczenia zagrożeń powstających w czasie budowy i eksploatacji instalacji, z uwzględnieniem potencjalnych sytuacji awaryjnych, - uwzględnienie ochrony interesów osób trzecich Położenie inwestycji Według podziału fizycznogeograficznego analizowany obszar znajduje się w mezoregionie Wysoczyzna Świecka. Głęboko wcięta, na m dolina rzeki Wdy z rozbudowanym systemem tarasów erozyjno-akumulacyjnych jest dominującym elementem morfologii obszaru Wysoczyzny Świeckiej, który rzutuje na kształtowanie się reżimu wód podziemnych i powierzchniowych. Powierzchnię terenu cechuje duża zmienność, która jest charakterystyczna dla rzeźby młodoglacjalnej. Według podziału administracyjnego MEW Gródeczek będzie zlokalizowana w województwie kujawsko-pomorskim, powiecie świeckim w gminie Drzycim. Oś planowanego stopnia wodnego będzie znajdować się w km rzeki Wdy. Brzegi rzeki Wdy bezpośrednio od strony południowowschodniej bezpośrednio za zlokalizowaną elektrownią wznoszą się stromą skarpą na wysokość około 14 m. Przeciwny brzeg wznosi się łagodnym skłonem. Natomiast brzegi bezpośrednio przy rzece po obu jej stronach opadają urwistą skarpą o wysokości 1,5-2,2 m. Deniwelacje terenu w obrębie terenu pod realizację elektrowni dochodzą do 2,06 m (rzędne 31,1 33,16 m npm). Administratorem rzeki Wdy na interesującym odcinku jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku, który zarządza nim w imieniu Skarbu Państwa. 7

8 działkach nr: Raport oddziaływania na środowiska budowy MEW Gródeczek na rzece Wdzie Obiekty i urządzenia wodne planowanego stopnia wodnego Gródeczek będą zlokalizowane na - 1/pół (obręb Lubochin), 138/pół (obręb Dólsk), właściciel: Skarb Państwa, zarządzający: Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku zgodnie z wypisem rejestru gruntów, powierzchnia gruntów: powierzchnia niezbędna do realizacji przedsięwzięcia to około 1500 m 2, (obręb Dólsk), właściciel: Zakład Produkcyjny JUBILEX Siezieniewski i spółka sp. j., przy ul. Mickiewicza 25a Sopot zgodnie z wypisem rejestru gruntów, powierzchnia gruntów: powierzchnia niezbędna do realizacji przedsięwzięcia to ok m 2, - 248, 249 (obręb Gródek), właściciel: Zakład Produkcyjny JUBILEX Siezieniewski i spółka sp. j., przy ul. Mickiewicza 25a Sopot zgodnie z wypisem rejestru gruntów, powierzchnia gruntów: powierzchnia niezbędna do realizacji przedsięwzięcia to ok m 2. Odcinek rzeki Wdy związany z planowaną budową MEW Gródeczek (od MEW Gródeczek do EW Gródek powyżej jazu w zasięgu cofki) dotyczy następujących działek: - 1/pół, 24/pół (obręb Lubochin 1), - 11, 19 (obręb Gródek 4), (obręb Dólsk 1), (obręb Gródek 1) W zasięgu cofki (od jazu Gródeczek do EW Gródek) znajdą się następujące działki: - na prawym brzegu rzeki: - 170, 171, 172, 3306, 3307 (obręb Dólsk 1), - 14, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 3271/1, 3282/3, 3282/4, 3283/3, 3284/1, 3285/1, 3293/1, 3301/2 (obręb Lubochin), - na lewym brzegu rzeki: - 248, 249, 250, 261, 262, 3292, 3301/1 (obręb Gródek 4), - 1, 1/1, 1/2, 1/3, 2, 3, 4, 4/1, 4/2, 5/1, 5/2, 6, 7, 7/1, 7/2, 8, 10, 21, 251, 252, 253, 254, 255, 256, 257, 258, 261, 262, 3279/10, 3280/2, 3281/2 (obręb Gródek 3), - 153/19, 177/1, 177/2, 177/3, 259, 260, 3170 (obręb Gródek 1). Właścicielem stopni wodnych Żur i Gródek, które położone są powyżej planowanej MEW Gródeczek są Elektrownie Wodne Sp. z o.o. Samociążek. Natomiast właścicielem stopnia wodnego Kozłowo, który jest położony poniżej planowanej MEW Gródeczek jest Mondi Packaging Paper Świecie S. A. ze Świecia. Dla analizowanego terenu opracowano Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego dla Obszaru Funkcjonalnego Małej Elektrowni Wodnej MEW Gródeczek na rzece Wdzie w gminie Drzycim, który został zatwierdzony uchwałą Nr V / 34 / 2003 Rady Gminy w Drzycimiu w dniu 28 lutego 2003 r. Założenia Planu dotyczą również części gruntów wsi Dólsk, Gródek oraz Lubochin. Dla funkcjonalnego obszaru elektrowni wodnej ustalono szczegółowe warunki zagospodarowania w podziale na trzy grupy terenów, które obejmują: - stopień wodny z zespołem obiektów elektrowni, 8

9 - zbiornik wodny i tereny zagrożone podtapianiem, - drogę dojazdową wraz z liniową infrastrukturę techniczną. Dla poszczególnych terenów zostały ustalone szczegółowe przepisy. Dla terenu stopnia wodnego z zespołem obiektów elektrowni z najważniejszych ustaleń Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego należy wymienić następujące zalecenia: opracowanie projektu zagospodarowania (wspólnego dla wszystkich terenów), który będzie: - uwzględniał niepowtarzalne walory krajobrazu naturalnego i potrzeby związane z turystyką wodną i pieszą, - przyjmował parterową formę zabudowy, - harmonizował bryły i architekturę przeprawy dolinowej i obiektów kubaturowych, - przewidywał wykonanie na stopniu wodnym urządzenia umożliwiającego swobodne poruszanie się ryb przez przeszkodę, praca MEW Gródeczek nie powinna powodować zakłóceń w odpływie wody rzeki Wdy na dolne stanowisko stopnia w Kozłowie, zaopatrzenie obiektu w wodę powinno odbywać się z wodociągu wiejskiego po wybudowaniu odcinka sieci, ścieki powinny być odprowadzane do szczelnych bezodpływowych zbiorników okresowo wybieralnych i wywożone do punktu zlewnego oczyszczalni ścieków w Drzycimiu lub oczyszczone w lokalnej, biologicznej oczyszczalni ścieków, dla terenu przeznaczonego pod hydroenergetyczną część budowli stopnia wodnego (jazy, turbiny) należy zapewnić obsługę komunikacyjną dojazdem wewnętrznym, natomiast na koronie stopnia wodnego należy zapewnić co najmniej szeroki na 4,5 m przejazd, dla terenu przeznaczonego pod zaporę ziemną stopnia wodnego i obiekty towarzyszące (budynek obsługi technicznej, stacja transformatorowa, budynek socjalno-mieszkalny) należy zapewnić obsługę komunikacyjną dojazdem po zaporze, dla terenu przeznaczonego pod drogę wewnętrzną oraz umocnienia skarpy i zieleń ustalono, że: - droga wewnętrzna o szerokości 5 m (w formie dojazdu, tzw. pieszojezdni) ma zostać wkomponowana w skarpę i jej umocnienia, natomiast w przekroju poprzecznym drogi powinno się umieścić techniczną infrastrukturę liniową niezwiązaną z drogą, - powinno się ograniczyć do niezbędnego minimum wycinkę drzew, a nieutwardzone powierzchnie terenu obsadzić właściwymi gatunkami drzew i krzewów, dla terenu przeznaczonego tymczasowo jako plac budowy elektrowni, a docelowo do zalesienia ustalono, że: - przebieg linii rozgraniczającej orientacyjnej na odcinku, który pokrywa się z granicą planu, nie wyklucza (z ważnych powodów) takiej zmiany kształtu placu budowy, aby nie powiększyła się powierzchnia terenu wg założeń planu, - należy ograniczyć wielkość placu budowy do niezbędnego minimum, 9

10 - po zakończeniu użytkowania terenu, obowiązuje rekultywacja i zalesienie gatunkami odpowiadającymi warunkom siedliskowym, Dla terenów obejmujących zbiornik wodny i tereny zagrożone podtapianiem z najważniejszych ustaleń Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego należy wymienić następujące zalecenia: w odniesieniu do terenów przeznaczonych do trwałego zalania ustalono, że: - w przypadku ujawnienia występowania stanowisk archeologicznych w trakcie prowadzenia prac ziemnych, należy wstrzymać prace i powiadomić Wojewódzki Oddział Służby Ochrony Zabytków, - należy oczyszczać brzegi i koryta rzeki z powalonych drzew, - należy wykonać odpowiednie zabezpieczenia w pasie linii brzegowej projektowanego zbiornika wodnego dla terenu zagrożonego podtapianiem ustalono: - zakaz zabudowy oraz inne ograniczenia w użytkowaniu gruntów, wynikające z zagrożenia podtapianiem, wymagania szczególne: - w rejonie mostu kolejowego, inwestor MEW Gródeczek na etapie lokalizacji inwestycji powinien sporządzić i uzgodnić z PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zakładem Linii Kolejowych w Bydgoszczy projekt zabezpieczenia infrastruktury kolejowej przed skutkami spiętrzenia wody na rzece Wdzie, - na terenie koryta rzeki od strony górnej wody na styku z hydroenergetyczną częścią budowli oraz z terenem przeznaczonym pod zaporę ziemną stopnia wodnego, należy wykonać nieprzepuszczalną część płyty zapory tzw. ponur, który służy do wydłużenia nieprzepuszczalnej części budowli piętrzącej i wydłużenia drogi filtracji pod budowlą, - na terenie obejmującym odcinek dna rzeki poniżej wypadu należy wykonać umocniony odcinek dna tzw. poszur, w formie konstrukcji przepuszczalnej (na przykład narzut kamienny) w celu zapobieżenia rozmycia koryta rzeki poniżej budowli oraz zabezpieczenia budowli przed uszkodzeniem. Dla terenów komunikacji i liniowej infrastruktury technicznej z najważniejszych ustaleń Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego należy wymienić następujące zalecenia: dla terenu przeznaczonego pod wewnętrzną drogę dojazdową, ustalono, że: - droga dojazdowa po nowym przebiegu, powinna być zakończona placem manewrowym o wymiarach 20 x20 m, - szerokość w liniach rozgraniczających ma być zmienna (10 i 12 m), - szerokość jezdni (z przebudową dostosowaną do wymagań obciążeń) powinna wynosić co najmniej 4,5 m, dla terenu przeznaczonego pod publiczną drogę dojazdową, ustalono, że: 10

11 - droga dojazdowa częściowo po istniejącym przebiegu, powinna być zakończona placem (poszerzeniem) do zawracania pojazdów, - szerokość w liniach rozgraniczających 15 m, - szerokość jezdni ma wynosić 5 m (z podbudową dostosowaną do wymaganych obciążeń), z jednej strony powinien przebiegać chodnik o szerokości 2m. Lokalizacja MEW Rys. Lokalizacja MEW Gródeczek na zdjęciu lotniczym 1.5. Przewidywane ilości wykorzystywanej wody i innych wykorzystywanych surowców, materiałów, paliw oraz energii Według założeń planowana MEW Gródeczek nie będzie wymagała dostarczenia mediów: - woda: z uwagi na pracę w systemie dozoru poza elektrownią nie planuje się wykonania przyłącza wodociągowej, planuje się pobór wody z rzeki do celów energetycznych w ilości maksymalnej 29,0 m 3 /s, po wykorzystaniu taka sama ilości wody będzie odprowadzana do rzeki, - energia elektryczna do produkcji energii elektrycznej w mew będzie wykorzystywane piętrzenie na planowanym stopniu wodnym Gródeczek, - energia cieplna brak zapotrzebowania. 11

12 1.6. Przewidywane wielkości emisji, wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia Praca instalacji nie będzie powodować szczególnej emisji do środowiska z uwagi m.in. na bezzałogowy tryb pracy. MEW Gródeczek pracować będzie w systemie dozoru elektronicznego. Praca instalacji może powodować emisję do środowisko następujących substancji i energii: - ścieki: nie planuje się powstawania ścieków, MEW pracować będzie w systemie bezzałogowym, - odpady: w trakcie eksploatacji powstawać będą tzw. skratki, tj. zanieczyszczenia niesione rzeką, skratki wywożone na składowisko odpadów ustalone z gminą w ilości około 1,5 Mg rocznie, - zanieczyszczenie powietrza: w trakcie eksploatacji nie wystąpi emisja zanieczyszczeń pyłowogazowych do powietrza, jedyna emisje powodować będą środki komunikacyjne, którymi dojeżdżać będzie dozór MEW, - hałas: dotyczyć będzie jedynie urządzeń technicznych zlokalizowanych w wewnątrz obiektu, szacuje się, że poza obiektem nie przekroczy 40 db, źródłem emisji będą także środki transportu dozoru MEW, - pole elektromagnetyczne: nie wystąpią nowe źródła promieniowania elektormagnetycznego. Zdecydowanie więcej emisji do środowiska powodować będzie faza budowy. Będą to oddziaływania krótkotrwałe i całkowicie odwracalne. Będą to: - hałas maszyn i urządzeń budowlanych, - emisja ze spalania paliw w silnikach maszyn i urządzeń, - odpady z ziemi z budowy obiektu, odpady opakowaniowe z papieru i tektury, tworzyw sztucznych, metalu, drewna, odpady komunalne, magazynowane poza miejscem budowy i przekazywane do odzysku lub unieszkodliwienia, - ścieki sanitarne pracowników do ekologicznej toalety. Emisja zanieczyszczeń do powietrza Praca instalacji nie będzie wiązać się z emisja zanieczyszczeń pyłowo-gazowych do atmosfery. Gospodarka wodno-ściekowa Planuje się pobór wody z rzeki Wdy do celów energetycznych w ilości maksymalnej 29 m 3 /s. m oraz zrzut wody w takiej samej ilości do rzeki Wdy. Nie planuje się poboru wody do celów socjalnych. MEW pracować będzie w systemie bezzałogowym, dozorowanym automatycznie. Woda użyta do produkcji energii elektrycznej nie ulegnie zanieczyszczeniu. Projektowana mała elektrownia wodna będzie miała charakter przyjazowy tzn., że woda będzie pobierana i oddawana praktycznie w tym samym miejscu. Normalny poziom piętrzenia dla stopnia wodnego będzie wynosił NPP = 33,90 m npm Kr i będzie identyczny dla projektowanej małej elektrowni wodnej. 12

13 Hałas Głównymi źródłami hałasu będą: Raport oddziaływania na środowiska budowy MEW Gródeczek na rzece Wdzie - prace technologiczne związane działalnością MEW (maszyny i urządzenia obiekcie, sam obiekt) stacjonarne źródła dźwięku, - ruch pojazdów dozoru MEW - ruchome źródła dźwięku. Źródłami hałasu o charakterze stacjonarnym będą urządzenia technologiczne zainstalowane w obiekcie (źródło typu budynek). Na podstawie wykonanych analiz szacuje się, że emisja hałasu do środowiska nie przekroczy 40 db(a). Gospodarka odpadami Powstanie obiektu nie spowoduje wytworzenie dużej ilości odpadów. W trakcie eksploatacji powstaną jedynie zanieczyszczenia niesione przez rzekę, a zatrzymywane na kratach obiektu. Skratki będą przekazywane na składowisko odpadów. Wszystkie odpady przekazywane będą do dalszego wykorzystania lub unieszkodliwiania odbiorcom posiadającym stosowne uprawnienia. Wytwarzanie odpadów nie wpłynie negatywnie na stan środowiska Zakładane rozwiązania chroniące środowisko Projektowaną inwestycję można określić jako proekologiczną. Dzięki niej uzyskana zostanie odnawialna energia (pośrednia ochrona atmosfery), nastąpi poprawa czystości wód Wdy, zahamowany zostanie proces erozji brzegów rzeki, wzrośnie stopień ochrony przeciwpowodziowej, zrównoważone zostanie funkcjonowanie okolicznych drzewostanów. Projekt zakłada funkcjonowanie rozwiązań i urządzeń chroniących środowisko. W następnych rozdziałach przedstawiono proponowane rozwiązania. Inwestycja została wyposażona w rozwiązania technologiczne, które mają na celu zmniejszyć oddziaływanie na środowisko obiektu oraz zminimalizować ryzyko wystąpienia zagrożeń o charakterze poważnych awarii. W trakcie eksploatacji wdrożone zostaną takie rozwiązania organizacyjne i technologiczne, które w sposób znaczący zminimalizują ewentualne negatywne oddziaływania. Do najważniejszych rozwiązań należą: - w trakcie budowy: o wybór miejsca oddalonego od miejsc podlegających ochronie, o ograniczenie prac wyłącznie do pory dziennej, - w trakcie eksploatacji: o prowadzenie produkcji w nowoczesnej instalacji, o praca w systemie bezzałogowym, nie wymagającym budowy sieci infrastruktury technicznej: wodociągowej, kanalizacyjnej, o stworzenie zbiornika retencyjnego, o wykonanie przepławki dla ryb, o wykonanie szczelnego podłoża obiektów MEW, 13

14 o o o o Raport oddziaływania na środowiska budowy MEW Gródeczek na rzece Wdzie wybranie rozwiązań energooszczędnych i wodooszczędnych, okresowe usuwanie skratek przez wyspecjalizowane firmy posiadające stosowne zezwolenia, oddalenie i obudowanie źródeł emisji hałasu, wyposażenie instalacji w systemy przeciwdziałające poważnym awarią. Hałas i wibracje Zakłada się kompleksowe wyposażenie obiektu w czynniki minimalizujące emisje hałasu i wibracji. Będą to działania kompleksowe i wielowątkowe, ponieważ tylko takie działanie pozwoli na uzyskanie rzeczywistego obniżenia hałasu. W pracach będą uwzględnione następujące czynniki: - ograniczenie prac budowlanych do pory dziennej, - wybranie urządzeń o możliwie najniższej emisji hałasu, - lokalizowanie źródeł hałasu technologicznego wewnątrz obiektu, - użycie do budowy materiałów o możliwościach pochłaniania dźwięku, - wyciszenia materiałem dźwiękochłonnym poszczególnych stanowisk, - ograniczania eksploatacji pojazdów i urządzeń o wysokim poziomie hałasu i zastępowania ich maszynami o niższym poziomie hałasu. W zakresie drgań i wibracji, zmniejszenie do minimum wpływu wibracji i drgań emitowanych podczas eksploatacji zostanie spełnione poprzez: - właściwe posadowienie maszyn w obiekcie, - zapewnienie równości nawierzchni, - zapewnienie wytrzymałej podbudowy nawierzchni. Stan sanitarny powietrza Instalacja nie spowoduje powstania źródeł emisji zorganizowanej. Z najważniejszych działań ograniczających emisję niezorganizowaną należy wymienić: - ograniczenie prac budowlanych wyłącznie do pory dziennej, - zaplanowanie zużycia paliwa i surowców powodujących emisję na możliwie niskim poziomie. Ochrona środowiska gruntowo-wodnego Ograniczenie wpływu na środowisko gruntowo-wodne planowanych działań inwestycyjnych należy upatrywać w wykonaniu szczelnych podłoży obiektów i budowli. Przewiduje się: - ograniczenie głębokich wykopów i prac odwodnieniowych do minimum, - pryzmowanie ziemi z wykopów i wykorzystanie jej podczas prac rekultywacyjno-urządzeniowych, - wykonanie szczelnego i profilowanego podłoża obiektów i budowli, - skanalizowanie siecią kanalizacji sanitarnej i skierowanie do szczelnego zbiornika, - ograniczenie wykorzystania urządzeń (turbiny, przekładnie), których praca oparta jest na smarach stałych, 14

15 - wykonanie przepławki dla ryb, - ustabilizowanie przepływu wód w rzece, - poprawa stabilności koryta, brzegów i skarpy. Raport oddziaływania na środowiska budowy MEW Gródeczek na rzece Wdzie Gospodarka odpadami Proponowane działania związane są powstawaniem niewielkiej ilości odpadów pochodzących eksploatacji instalacji. Są to skratki - zanieczyszczenia, które niesie rzeka Wda. Odpady będą zbierane w czasie serwisowania obiektu i wywożone na składowisko odpadów Warunki wykorzystania terenu Planuje się następujące warunki użytkowania terenu w fazie budowy i eksploatacji: - wykonanie instalacji zgodnie z wytycznymi stosownych organów i instytucji uzgadniających, - uzyskane niezbędnych zezwoleń, - wykonanie prac zgodnie z założonym projektem, - budowę istniejących obiektów kubaturowych zgodnie z wymogami prawa budowlanego i ochrony środowiska, - budowę sieci i urządzeń uzbrojenia podziemnego, - wykonanie szczelnej podłoża obiektów instalacji, - eksploatację zgodnie z zezwoleniami oraz przepisami prawa. 2. Analiza wariantowa Lokalizacja MEW w Gródeczku została poprzedzona wielowątkową analizą prowadzoną w ciągu ostatnich 10 lat. Proces wariantowania został przeprowadzony przez Inwestora oparty był o wszechstronną analizę czynników związanych z budową obiektu oraz zakresem oddziaływania na środowisko. Celem całego procesu była optymalizacja zadań inwestycyjnych, tak aby ich zakres oddziaływania był jak najmniejszy. Stan środowiska oraz jego zdolność do przyjmowania poszczególnych emisji stanowiły podstawą do podejmowania dalszych rozważań. Z wykonanych wariantów wybrano ten, który zapewniał właściwą realizację zadania inwestycyjnego w zgodzie z zasadą zrównoważonego rozwoju, w tym przede wszystkim z zapewnieniem właściwego stanu środowiska i życia ludzi. Planowana inwestycja stanowić będzie jeden z elementów kaskady energetycznej rzeki Wdy. W związku z powyższym, powinna zostać zlokalizowana w miejscu, który zapewni poprawną pracę kaskady cieku. Realizację przedsięwzięcia na rzece uzasadnia odpowiednia głębokość dna rzeki w miejscu lokalizacji przedsięwzięcia i na odcinku spiętrzenia wody. Rozważano lokalizację MEW w miejscowości Bedlenki i Gródeczek. Po analizie wpływu planowanych działań na środowisko oraz funkcjonalności w systemie kaskadowym zdecydowano o wyborze lokalizacji w Gródeczku. Dla lokalizacji w Gródeczku wykonano miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. 15

16 Zgodnie z informacjami uzyskanymi od inwestora wariant lokalizacyjny został zoptymalizowany pod względem: - zapewnienia właściwej pracy systemu kaskadowego rzeki Wdy, - położenia w obrębie terenu, do którego Inwestor posiada tytuł prawny, - położenia z dala od obiektów podlegających ochronie, - zapewnienia ochrony poszczególnych komponentów środowiska, - zapewnienia właściwego i zgodnego z przepisami ochrony środowiska funkcjonowania poszczególnych elementów instalacji. Wariant 0 nie podejmowanie przedsięwzięcia W przypadku zaniechania budowy nie zostanie wykorzystany potencjał hydroenergetyczny rzeki i możliwość produkcji czystej energii. Planowana lokalizacja urządzeń wodnych jest technicznie i ekonomicznie uzasadniona. Rzeka ma odpowiednie warunki hydrologiczne, hydrogeologiczne i fizjograficzne do realizacji przedmiotowej inwestycji. Pobór wody do MEW będzie w całości poborem zwrotnym. Woda zużyta do produkcji energii elektrycznej nie ulegnie zanieczyszczeniu. Projektowana MEW będzie miała charakter przyjazowy tzn., że woda będzie pobierana i oddawana do rzeki praktycznie w tym samym miejscu i będzie dotleniona co będzie korzystne dla ryb i innych organizmów żyjących w rzece. Będzie to elektrownia przepływowa tzn., nie przewiduje się magazynowania wody. MEW będzie pracowała z przełykiem równym dopływowi wody do elektrowni przez okres całego roku. Zatem nie wydaje się zasadnym nie podjęcie działań dla realizacji przedmiotowej inwestycji tj., budowy MEW. Wariant 0 polegający na niepodejmowaniu inwestycji jest bezzasadny spowodowałby bowiem zaniechanie wykorzystania istniejącego potencjału hydroenergetycznego rzeki i pozbawiłyby możliwości produkcji czystej energii z odnawialnego źródła energii. Aktualnie z uwagi na charakter pracy kaskady energetycznej rzeki Wdy rozpatrywano trzy warianty charakteru pracy projektowanej MEW Gródeczek. W każdym z wariantów przyjęto istnienie przepławki zlokalizowanej przy elektrowni, pracującej w sposób ciągły przepływem Q przepł =0,5 m 3 /s. Warianty te związane są z pracą elektrowni Gródek i Żur. Wariant I praca przepływowa elektrowni Charakter pracy elektrowni Gródek tak jak w chwili obecnej (tj. przepływowo). Praca planowanej MEW Gródeczek również przepływowo, przełykiem równym zrzutowi z EW Gródek powiększonym o dopływ własny (tj. maksymalnie przełykiem Q turb =29 m 3 /s) praca planowanej MEW synchroniczna do EW Gródek. Wariant II - praca szczytowa elektrowni bez uwzględnienia przepływu nienaruszalnego Elektrownie wodne Żur i Gródek pracują jako elektrownie szczytowe, zaś stopień Gródeczek będzie stopniem podpierającym dla elektrowni Gródek. Elektrownia Gródeczek pracować będzie w 16

17 systemie przewałowym, synchronicznie do EW Gródek, tzn. rozpoczyna i kończy pracę około 1,5 godziny przed początkiem i końcem pracy EW Gródek, z takim samym wydatkiem jak EW Gródek (tj. Q instgródeczek =29 m 3 /s). Przy takim założeniu pracy Gródeczka nie nastąpi nadmierne podpiętrzenie dolnego stanowiska EW Gródek nie nastąpi zmniejszenie spadu, a MEW Gródeczek będzie pracowała na maksymalnym poziomie wody górnej. MEW Gródeczek pracować będzie cały czas synchronicznie do EW Gródek. Wariant III - praca szczytowa elektrowni z uwzględnieniem przepływu nienaruszalnego Wariant dotyczy pracy z zachowaniem przepływu nienaruszalnego w korycie rzeki Wdy. Taki obowiązek może zostać nałożony na elektrownie pracujące na Wdzie: EW Gródek jak i MEW Gródeczek. Aktualnie toczy się postępowanie wodno-prawne w tym zakresie. Wielkość tego przepływu ma wynosić Q nienar = 4,0 m 3 /s. Z powyższych przesłanek wynika że, przepływy w rzece Wda w przekroju Gródeczek nie będą niższe niż zrzuty wody z EW Gródek. Zmiana charakteru pracy EW Żur i Gródek nie wpłynie na pracę MEW Gródeczek, pracować będzie ona cały czas synchronicznie do EW Gródek Wariant najkorzystniejszy dla środowiska Uwzględniając charakter przedsięwzięcia i jego naturalne uwarunkowania usytuowania, ewentualne warianty przedsięwzięcia są ograniczone. Realizacje przedsięwzięcia na rzece uzasadnia odpowiednia głębokość dna rzeki w miejscu lokalizacji przedsięwzięcia i na odcinku spiętrzenia wody. Na całym odcinku rzeki, na którym nastąpi spiętrzenie wody istnieją wysokie brzegi, które zapewniają, że spiętrzona woda do założonej wysokości mieścić będzie całości w korycie rzeki i będzie jeszcze nadwyżka krawędzi brzegów koryta rzeki od lustra wody około 0,9 m. Istniejący próg piętrzący w korycie rzeki, wymaga umocnienia ze względu na obniżenie się dna koryta rzeki i na aktualny stan brzegów koryta rzeki w miejscach bezpośrednio przed progiem, a w szczególności poniżej progu. Analiza wariantów wskazuje, iż nie ma potrzeby utrzymywania w korycie rzeki przepływu nienaruszalnego, ponieważ system stopni wodnych Kozłowo Gródeczek Gródek będzie wzajemnie się podpierał. Stopień Gródeczek będzie podpierał stopień gródek, zaś stopień Kozłowo będzie podpierał stopień Gródeczek. Przełyk turbin został tak dobrany, aby jedna z turbin mogła pracować na przepływ nienaruszalny pomniejszony o wartość przepływu przepławki dla ryb tj. Qminturb= Qn-Qprzepł = 4,0-0,5= 3,5 m 3 /s. Wariant ten pozwoli na: - wykorzystanie potencjału energetycznego rzeki, - ograniczenie poboru wody do wielkości przepływu, - ograniczenie wysokości piętrzenia, - zrzut wody praktycznie w miejscu poboru, - poprawę czystości wód poprzez natlenianie wody w MEW, 17

18 - ustabilizowanie przepływu w rzece, Raport oddziaływania na środowiska budowy MEW Gródeczek na rzece Wdzie - zahamowanie erozji koryta rzeki na odcinku zasięgu cofki poprzez oprawę stabilności koryta, skarp i brzegów, - zrównoważenie funkcjonowania okolicznych drzewostanów, - stworzenie zbiornika retencyjnego, - zwiększenie ochrony przeciwpowodziowej. 3. Gospodarstwo rolne, charakterystyka inwestycji, opis rozwiązań technologicznych, charakterystyka techniczna W ramach inwestycji planuje się budowę małej elektrowni wodnej Gródeczek (MEW Gródeczek), za pomocą urządzeń wodnych zlokalizowanych w przekroju km biegu rzeki Wdy, w miejscowości Gródeczek. W skład stopnia wodnego Gródeczek będą wchodzić następujące budowle (urządzenia) wodne: - jaz piętrzący wodę z kanałem płuczącym, - zapora czołowa, - mała elektrownia wodna, - droga do przenoszenia sprzętu wodnego, - przepławka dla ryb, - umocnienia i ochrona brzegów w zasięgu cofki. Miejsce planowanego przedsięwzięcia lokalizowane jest na rzece Wda zabudowanej powyżej stopniami wodnymi wraz z pracującymi w kaskadzie elektrowniami wodnymi: Żur i Gródek. Na podstawie załącznika nr 2 z Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle hydrotechniczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 86, poz. 579) projektowaną MEW Gródeczek można zaklasyfikować do IV klasy budowli hydrotechnicznych ze względu na spad mający wysokość h = 3,5 m (dla budowli IV klasy w granicach 2-5 m) oraz moc elektrowni poniżej 5 MW. W ramach zadania inwestycyjnego planowane jest następujące korzystanie z wód: budowa w km rzeki Wdy 2-przęsłowego jazu o rzędnych progu stałego 31,40 m n.p.m. Kr i 28,60 m. n.p.m. Kr, elektrowni wodnej z wlotem i wylotem wraz ze wszystkimi pozostałymi urządzeniami wodnymi, celem produkcji energii elektrycznej w małej elektrowni wodnej Gródeczek, piętrzenie wód rzeki Wdy w km do rzędnej NPP=33,90 m npm Kr, z dopuszczeniem do eksploatacyjnego obniżenia piętrzenia o 0,9 m (tj. do rzędnej 33,00 m npm Kr), celem produkcji energii elektrycznej w małej elektrowni wodnej Gródeczek, pobór wody w ilości maksymalnie 29,0 m3/s do małej elektrowni wodnej Gródeczek (w km ) na średnim spadzie H = 3,5 m, celem produkcji energii elektrycznej, odprowadzenie wód spracowanych przez turbiny MEW Gródeczek do rzeki Wdy w ilości maksymalnej 29,0 m 3 /s. 18

19 Do produkcji energii elektrycznej w mew będzie wykorzystywane piętrzenie na planowanym stopniu wodnym Gródeczek. Pobór wody przez elektrownię będzie w całości poborem zwrotnym. Woda użyta do produkcji energii elektrycznej nie ulegnie zanieczyszczeniu. Projektowana mała elektrownia wodna będzie miała charakter przyjazowy tzn., że woda będzie pobierana i oddawana praktycznie w tym samym miejscu. Normalny poziom piętrzenia dla stopnia wodnego będzie wynosił NPP = 33,90 m npm Kr i będzie identyczny dla projektowanej małej elektrowni wodnej Zagospodarowanie energetyczne dolnej Wdy Aktualnie kaskada energetyczna rzeki Wdy powyżej składa się z dwóch istniejących stopni wodnych: Żur i Gródek. Po wybudowaniu planowanego stopnia wodnego Gródeczek dołączy on do ww. kaskady, zapewniając m.in. poprawę pracy kaskady cieku. Obecna zabudowa dolnego biegu rzeki Wdy (licząc do ujścia rzeki Wdy do Wisły): km stopień wodny Żur, km elektrownia wodna Żur (praca szczytowa), km stopień wodny Gródek, km elektrownia wodna Gródek (praca szczytowa), km stopień wodny Kozłowo (obiekty piętrzące w Kozłowie pracują w układzie dolnego stanowiska kaskady piętrzeń elektrowni wodnych w Gródku i Żurze), km rz. Wdy - stopień wodny Świecie-Przechowo (Młyn Zbożowy + dwa jazy upustowe). Stopnie wodne Kozłowo i Świecie-Przechowo mają za zadanie wyrównywać odpływ wody z rzeki Wdy do rzeki Wisły. Elektrownia Żur jest zakładem wiodącym w kaskadzie energetycznej Wdy. Dyżurny EW Żur jest tym samym dyżurnym kaskady Wdy tzn. układa program i koordynuje pracę wszystkich elektrowni (tj. łącznie z przyszłą EW Gródeczek). Elektrownie Żur i Gródek zaprojektowano jako elektrownie pracujące w reżimie pracy szczytowej. Elektrownia Gródek wyposażona jest w trzy turbiny o łącznym przełyku 28,2 m 3 /s (tj. 2x9,0+10,2=28,2 m 3 /s ). Spad instalowany wynosi H=18,0 m. Zbiornik Gródek jest zbiornikiem o wyrównaniu dobowym, zaś zbiornik Żur o wyrównaniu tygodniowym. Do niedawna EW Gródek pracowała jako elektrownia szczytowa, dokonując krótkich zrzutów wody o natężeniu do 28,20 m 3 /s, w szczytach zwiększonego zapotrzebowania na moc. Obecnie (wg informacji uzyskanych od eksploatatora elektrowni) elektrownia wodna Gródek pracuje na aktualnym dopływie najczęściej jedną turbiną przez prawie całą dobę (praca przełykiem turbiny, który zbliżony jest wartością do przepływu średniego dla tego przekroju tj. Q średnie rzeki=11,7 Q turb=10,2 m 3 /s). Zakład eksploatujący EW Gródek ubiega się aktualnie o uzyskanie nowego pozwolenia wodnoprawnego. Zakład wnioskuje o piętrzenie wód rzeki Wdy oraz pobór wód na potrzeby elektrowni Gródek, pracującej tak jak w uprzednim reżimie pracy tj. szczytowo. W związku z nieustalonym charakte- 19

20 rem pracy kaskady na najbliższe lata (uzależnione to będzie od uzyskanego pozwolenia wodnoprawnego) należy rozpatrzyć różne schematy pracy kaskadowej planowanej MEW Gródeczek. Inwestor MEW Gródeczek dostosuje pracę swojej elektrowni do pracy całej kaskady. Rzekę Wdę w jej dolnym biegu wykorzystano na potrzeby energetyki budując zapory i elektrownie wodne w Żurze (powierzchnia zalewu 5 km 2, długość cofki 8 km) i mniejszą w Gródku. Inwestor MEW Gródeczek dostosuje pracę swojej elektrowni do pracy całej kaskady Ogólna charakterystyka rzeki i dorzecza Wdy Rzeka Wda jest lewobrzeżnym dopływem Wisły. Przepływa przez region Pojezierza Południowobałtyckiego, obszar wschodniej części Pojezierza Południowopomorskiego (Bory Tucholskie, Wysoczyznę Świecką) oraz obszar Doliny Dolnej Wisły, gdzie uchodzi do Wisły. Płynie z północnego zachodu na południowy wschód. Przyjmuje się, że rzeka Wda wypływa z Jez. Wieckiego położonego na wys. 155,7 m n.p.m. Całkowita długość rzeki wynosi 199 km, a dorzecze obejmuje 2345 km 2. Dolny bieg Wdy rozcina Wysoczyznę Świecką. Dolina dolnej Wdy ma ok. 30 km długości i 3-4 km szerokości. Podstawowe dane hydrologiczne Rzeka Wda jest rzeką kontrolowaną sześcioma posterunkami wodowskazowymi IMGW, dla których istnieją materiały hydrologiczne. Najbliższy posterunek (limnigraf) jest usytuowany w przekroju Krąplewice w km rzeki Wdy (A=2022 km 2 ). Dane hydrologiczne z tego posterunku przepływy o określonym czasie trwania przepływów wraz z wyższymi z lat , wykorzystano do wyznaczenia krzywej sum czasów trwania przepływów wraz z wyższymi dla roku średniego w profilu Gródeczek (tj. naturalnych przepływów w rzece w przekroju planowanej MEW). Powyżej, w km rzeki Wdy, znajduje się profil zapory w Gródku (A=1959,3 km 2 ). Dane hydrologiczne z tego przekroju, wykorzystane na potrzeby niniejszego opracowania w dalszej jego części, otrzymano z Elektrowni Wodnej Żur-Gródek. Przepływy charakterystyczne dla profilu Gródeczek (km rzeki Wdy) wyznaczono metodą analogii hydrologicznej, polegającą na transponowaniu danych określonych dla przekroju kontrolowanego (wodowskazowego) do przekroju obliczeniowego. Za profil wodowskazowy przyjęto przekrój zapory w Gródku (km rz. Wdy, A=1959,3 km 2 ), a za profil obliczeniowy przekrój Gródeczek (km rzeki Wdy, A=2062,2 km 2 ). Przepływy niskie i średnie przeliczono stosunkiem powierzchni zlewni obliczeniowej do zlewni wodowskazowej: A o / A = 1,053, Przepływy wyższe od średnich przeliczono stosunkiem powierzchni zlewni obliczeniowej do zlewni wodowskazowej do potęgi 2/3: (A 0 / A) 2/3 = 1,035, W oparciu o dane otrzymane z Elektrowni Wodnej Żur-Gródek, charakterystykę hydrologiczną rz. Wdy w przekroju zapory w Gródku można przedstawić następująco: km biegu rzeki Wdy: km, 20