WSPÓLNY (PONADNARODOWY) PROGRAM BADAWCZO- ROZWOJOWY PRZYJAZNYCH DLA ŚRODOWISKA POLIMERÓW BIODEGRADOWALNYCH

Transkrypt

1 WSPÓLNY (PONADNARODOWY) PROGRAM BADAWCZO- ROZWOJOWY PRZYJAZNYCH DLA ŚRODOWISKA POLIMERÓW BIODEGRADOWALNYCH Wypracowanie innowacyjnego łańcucha wartości przyjaznych dla środowiska tworzyw sztucznych w krajach Europy Środkowej Pakiet Roboczy 3 Opracowanie mapy drogowej dla działania na drodze od wiedzy do innowacji w łańcuchu wartości Styczeń

2 Wstęp Na przestrzeni kilku ostatnich lat, Konsorcjum PLASTiCE zaangażowało się w badania podstawowe i stosowane na różnych etapach łańcucha wartości przyjaznych dla środowiska tworzyw biodegradowalnych. Podczas gdy każda instytucja badawczo-rozwojowa jest teoretycznie zdolna do realizacji większości usług, w praktyce każda instytucja jest wyspecjalizowana w konkretnych działaniach badawczo-rozwojowych. Aby wyjść naprzeciw potrzebom producentów polimerów i tworzyw biodegradowalnych w krajach Europy Środkowej oraz przyspieszyć rozwój nowych zastosowań komercyjnych, Konsorcjum PLASTiCE opracowało wspólny (ponadnarodowy) program badawczo-rozwojowy przyjaznych dla środowiska biodegradowalnych materiałów polimerowych. Dzięki współpracy pomiędzy kilkoma instytucjami badawczo-rozwojowymi z czterech krajów, wspólny program badawczo-rozwojowy oferuje rozwiązania dostosowane do potrzeb przedsiębiorstw w krajach Europy Środkowej, które są zaangażowane we wprowadzanie na rynki przyjaznych dla środowiska biodegradowalnych materiałów polimerowych do nowych zastosowań. W sprawie dalszych informacji na temat współpracy z Konsorcjum PLASTiCE, prosimy skontaktować się z lokalną instytucją badawczo-rozwojową. Dla Włoch i Austrii Dla Czech i Słowacji Dla Słowenii i krajów bałkańskich Dla Polski i państw bałtyckich Uniwersytet w Bolonii, Wydział Chemii im. G. Ciamiciana (PP8) Profesor Mariastella Scandola, kierownik Grupy zajmującej się nauką o polimerach / mariastella.scandola@unibo.it Instytut Polimerów Słowackiej Akademii Nauk (PP5) Profesor Ivan Chodak, samodzielny pracownik naukowy / upolchiv@savba.sk PolitechnikaSłowacka w Bratysławie (PP6) Profesor Dušan Bakoš , / dusan.bakos@stuba.sk Narodowy Instytut Chemii (LP) Laboratorium Chemii i Technologii Polimerów Andrej Kržan, starszy pracownik naukowy / andrej.krzan@ki.si Centrum Doskonałości Materiałów i Technologii Polimerów (PP11) Urska Kropf, pracownik naukowy urska.kropf@polieko.si Polska Akademia Nauk, Centrum Materiałów Polimerowych i Węglowych (PP12) Profesor Marek Kowalczuk, Kierownik Pracowni Materiałów Biodegradowalnych / cchpmk@poczta.ck.gliwice.pl Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Opakowań (PP13) Hanna Żakowska, z-ca Dyrektora d/s Badawczych ext. 18 ekopack@cobro.org.pl 2

3 Dane kontaktowe Narodowy Instytut Chemii (LP) Laboratorium Chemii i Technologii Polimerów Osoba do kontaktu: Andrej Kržan Funkcja: Starszy pracownik naukowy Tel./fax: / andrej.krzan@ki.si Pracownicy naukowi zajmujący się działaniami badawczo-rozwojowymi w dziedzinie tworzyw biodegradowalnych: Profesor: 1 Doktor: 3 Inni pracownicy naukowi: - Laboratorium Chemii i Technologii Polimerów Główne wyposażenie: spektroskop w podczerwieni z transformacją Fouriera (FTIR), dynamiczny analizator mechaniczny (DMA), chromatograf żelowy (SEC), chromatograf żelowy z detektorem rozpraszania światła laserowego (SEC-MALS), wytłaczarka, wtryskarka Centrum Infrastrukturny NIC Główne wyposażenie: Spektrometr magnetycznego rezonansu jądrowego (NMR), mikroskop sił atomowych (AFM), transmisyjny mikroskop elektronowy (TEM), symulacja komputerowa Instytut Polimerów Słowackiej Akademii Nauk (PP5) Osoba do kontaktu: Ivan Chodak Funkcja: Profesor, samodzielny pracownik naukowy Tel./fax: / upolchiv@savba.sk Pracownicy naukowi zajmujący się działaniami badawczo-rozwojowymi w dziedzinie tworzyw biodegradowalnych Profesor: 1 Doktor: 1 Inni pracownicy naukowi: 3 Wydział Materiałów Kompozytowych Główne wyposażenie: podstawowe wyposażenie dla przetwórstwa (mieszarka laboratoryjna, wytłaczarka, mini-wytłaczarka), nowoczesne wyposażenie do badania właściwości fizycznych (właściwości mechaniczne, skaningowy kalorymetr różnicowy (DSC), dyfraktometr rentgenowski (XRD), dynamiczny analizator termomechaniczny (DMTA), rentgenowski spektroskop fotoelektronowy (XPS), spektroskop dielektryczny, spektroskop w podczerwieni z transformacją Fouriera, nanoindenter, reometr oscylacyjny, tensometr), wyposażenie do modyfikacji tworzyw atmosferyczny generator plazmowy Słowacki Uniwersytet Techniczny w Bratysławie (PP6) Osoba do kontaktu: Dušan Bakoš Funkcja: profesor Tel./fax: / dusan.bakos@stuba.si Pracownicy naukowi zajmujący się działaniami badawczo-rozwojowymi w dziedzinie tworzyw biodegradowalnych Profesor: 2 Doktor: 4 Inni pracownicy naukowi: 5 3

4 Centrum badań stosowanych w dziedzinie przyjaznych dla środowiska materiałów polimerowych Główne wyposażenie: Wytłaczarka dwuślimakowa, Mieszarka Laboratorium przetwórstwa tworzyw Główne wyposażenie: Laboratoryjna wytłaczarka dwuślimakowa, Brabender Laboratorium reologii Główne wyposażenie: Reometr oscylacyjny, Reometr kapilarny Laboratorium analityczne Główne wyposażenie: Klimatyzowane laboratorium, Stanowisko do badań właściwości mechanicznych i termicznych, Mikroskop elektronowy Uniwersytet w Bolonii, Wydział Chemii im. G. Ciamician (PP8) Osoba do kontaktu: Mariastella Scandola Funkcja: Profesor, kierownik Grupy zajmującej się nauką o polimerach Tel./fax: / mariastella.scandola@unibo.it Pracownicy naukowi zajmujący się działaniami badawczo-rozwojowymi w dziedzinie tworzyw biodegradowalnych Profesor: 2 Doktor: 2 Inni pracownicy naukowi: 4 Laboratorium Naukowe Polimerów Główne wyposażenie: chromatograf żelowy, skaningowy kalorymetr różnicowy; dynamiczny analizator mechaniczny; analizator dielektryczny; wysokotemperaturowy spolaryzowany mikroskop optyczny z cyfrową akwizycją danych; szerokokątny dyfraktometr rentgenowski wyposażony w urządzenie grzewcze Anton-Paar TTK 450; skaningowy mikroskop elektronowy; spektrometr w podczerwieni; spektrometr UV- Vis; dynamometr; urządzenie do badania kąta zwilżania; mikroskop sił atomowych Nanoscope 3D; urządzenie do elektroprzędzenia (z kontrolą wilgotności i temperatury); mini mieszarko-wtryskarka; prasa laboratoryjna; urządzenie do odśrodkowego pokrywania powierzchni; łaźnia ultradźwiękowa z kontrolą temperatury; piec próżniowy Centrum Doskonałości materiałów i technologii polimerowych (PP11) Osoba do kontaktu: Urška Kropf Funkcja: Pracownik naukowy Tel./fax: urska.kropf@polieko.si Pracownicy naukowi zajmujący się działaniami badawczo-rozwojowymi w dziedzinie tworzyw biodegradowalnych Profesor: - Doktor: 6 Inni pracownicy naukowi: 1 Centrum Doskonałości Materiałów i Technologii Polimerowych Główne wyposażenie: tandemowy spektrometr masowy z jonizacją przez desorpcję laserową w stałej matrycy z analizatorem czasu przelotu (MALDI-TOF-TOF MS); analizator termograwimetryczny (TGA); skaningowy kalorymetr różnicowy (DSC); kalorymetr reakcyjny; pilotażowy procesor ultradźwiękowy; miniwytłaczarka laboratoryjna, biorespirometr do pomiaru stopnia biodegradacji polimerów; analizator pierwiastkowy PoliMaT C, N, H, S, O; spektrometr masowy jonów wtórnych (SIMS); porozymetr absorpcyjny; system inicjujący polimeryzację promieniami UV; nowoczesny system HECUS -3 rozbudowany do S3-MICROpix; zestaw UV i oprogramowanie Model Free Kinetics; laboratoryjna suszarka rozpyłowa; laboratoryjny reaktor mieszający; celki pomiarowe DSC; laboratoryjny reaktor wysokociśnieniowy; aparat do oznaczania rozmiarów cząstek w wodzie; laboratoryjny system mieszający do substancji proszkowych; chromatograf żelowy (GPC/SEC); liofilizator; spektrometr masowy (MS); spektroskop w zakresie bliskiej podczerwieni (NIR); urządzenie do elektroprzędzenia; tester tarcia i siły odrywania; zmodyfikowana wtryskarka; urządzenie do napylania złotem i powłoką węgla; mikroskop sił atomowych (AFM) z akcesoriami; pilotażowe urządzenie do elektroprzędzenia. 4

5 Polska Akademia Nauk, Centrum Materiałów Polimerowych i Węglowych (PP12 ) Osoba do kontaktu: Marek Kowalczuk Funkcja: Kierownik Pracowni Materiałów Biodegradowalnych Tel./fax: / cchpmk@poczta.ck.gliwice.pl Pracownicy naukowi zajmujący się działaniami badawczo-rozwojowymi w dziedzinie tworzyw biodegradowalnych Profesor: 3 Doktor: 5 Inni pracownicy naukowi: 6 Pracownia Materiałów biodegradowalnych Główne wyposażenie: respirometr, maszyna wytrzymałościowa, analizator termograwimetryczny (TGA), wielostopniowy spektrometr masowy z miękkimi metodami jonizacji (ESI-MS n ), chromstograf żelowy (GPC), mini-wytłaczarka dwuślimakowa, mini-wtryskarka; spektrometr masowy LCMS-IT- TOF, spektroskop w podczerwieni z transformacją Fouriera (FTIR) Laboratorium środowiskowe Główne wyposażenie: spektrometr magnetycznego rezonansu jądrowego (NMR) Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Opakowań (PP13) Osoba do kontaktu: Hanna Żakowska Funkcja: Z-ca Dyrektora d/s Badawczych Tel./fax: wew ekopack@cobro.org.pl Pracownicy naukowi zajmujący się działaniami badawczo-rozwojowymi w dziedzinie tworzyw biodegradowalnych Profesor: 2 Doktor: 1 Inni pracownicy naukowi: 4 CBiR Główne wyposażenie: narzędzia do Oceny Cyklu Życia (LCA), Program SimaPro 7 CBiR Główne wyposażenie: stanowisko do badań kompostowania Laboratorium Materiałów Opakowaniowych i Opakowań Konsumenckich Główne wyposażenie: stanowisko do badań właściwości użytkowych 5

6 Komplementarność Konsorcjum PLASTiCE oferuje usługi w dziedzinie prac badawczo-rozwojowych związane z materiałami polimerowymi PLA i PHA, jak również materiałami opartymi na skrobii itp., zgodnie z konkretnymi potrzebami przemysłu. Poniższa tabela stanowi przegląd obszarów specjalizacji wśród partnerów konsorcjum. Obszar badawczy Charakterystyka polimerów na rynku, obejmująca: PLA PHA Materiały oparte na skrobi Inne materiały skład i strukturę molekularną PP5, PP6, PP12 PP5, PP6, PP12 właściwości ciała stałego PP8, PP5, PP6, PP11 PP8, PP5, PP11 Modyfikacja właściwości polimeru na drodze chemicznej, obejmująca następujące elementy: modyfikacja (przy pomocy modyfikatorów) PP5, PP11, PP12 PP5, PP11,PP12 polimery funkcjonalne PP11, PP12 PP11, PP12 Modyfikacja właściwości polimerów na drodze fizycznej, obejmująca następujące elementy: modyfikacja przy pomocy dodatków PP5, PP6, PP11 PP5, PP6, PP11 mieszanki polimerowe PP5, PP6, PP11, PP12 PP5, PP6, PP11, PP12 kompozyty polimerowe, łącznie z nanokompozytami PP5, PP6, PP11 PP5, PP6, PP11 Przetwarzanie obejmujące następujące elementy: reologia, parametry przetwarzania PP5, PP6, PP11 PP5, PP6, PP11 homogenizacja (stosowanie mieszarek zamkniętych, wytłaczarek jedno- i dwuślimakowych) Produkcja przemysłowa obejmująca: PP5, PP6, PP11 PP5, PP6, PP11 folie PP6, PP11*, PP12 PP6, PP11*, PP12 opakowania sztywne PP6, PP11*, PP12 PP6, PP11*, PP12 opakowania giętkie PP6, PP12 PP6, PP12 folie ściółkowe PP6, PP12 PP6, PP12 materiały spienione PP5 PP5 materiały powlekane PP11*, PP12 PP11*, PP12 Właściwości użytkowe produktów polimerowych, obejmujące: właściwości starzeniowe materiałów polimerowych LP, PP5, PP12, PP13 LP, PP5, PP12, PP13 właściwości barierowe materiałów polimerowych (permeacja gazów) PP5, PP12, PP13 PP5, PP12, PP13 właściwości termo-mechaniczne materiałów polimerowych właściwości związane z trwałością i okresem przydatności do użycia (kontakt z żywnością zgodnie z Dyrektywą Europejską EX 2002/72) PP5, PP6, PP8, PP11, PP12, PP13 PP13 Badania biodegradacji i kompostowalności (zgodnie z EN, ASTM i ISO), obejmujące: w warunkach laboratoryjnych w warunkach tlenowych na kompostowniach gminnych i przemysłowych *: We współpracy z partnerami PP6*, PP11, PP12, PP13 PP12 PP5, PP6, PP8, PP11, PP12, PP13 PP13 PP6*, PP11, PP12, PP13 PP12 6

7 Wspólny program badawczo-rozwojowy dla przyjaznych dla środowiska tworzyw biodegradowalnych Obszar usług Charakterystyka polimerów znajdujących się na rynku Właściwości fizyczne w stanie stałym (termiczne, mechaniczne, strukturalne, morfologiczne) Analiza stabilności termicznej (temperatura rozkładu) materiałów jedno- lub wieloskładnikowych (przez analizę termograwimetryczną od temperatury pokojowej do 900 C w atmosferze gazów obojętnych lub powietrzu) Analiza stabilności termicznej substancji lotnych za pomocą połączonych technik termograwimetrii i spektrometrii mas (TGA- MS), od temperatury pokojowej do 900 C (w atmosferze gazów obojętnych) Analiza zmian termicznych (zeszklenie, krystalizacja i topnienie, z określeniem temperatur przejścia i odpowiednich przyrostów ciepła właściwego, entalpii krystalizacji i topnienia, poprzez różnicową kalorymetrię skaningową, zakres temperatury od -100 C do 250 C, chłodzenie ciekłym azotem), 2 cykle na próbkę Ocena właściwości mechanicznych w temperaturze pokojowej (moduł sprężystości, naprężenie i odkształcenie przy granicy plastyczności oraz zerwaniu, badanie wytrzymałości na rozciąganie ze statystyczną analizą wyników dla co najmniej 8 próbek) Określenie relaksacji lepkosprężystej (przez mechaniczną analizę dynamiczną w trybie jedno- lub wieloczęstotliwościowym, zakres temperatury od T -150 C do 250 C) Analiza strukturalna fazy krystalicznej (za pomocą połączonych technik szerokokątowego rozpraszania rentgenowskiego i dyfraktometrii proszkowej) Raport na temat właściwości fizycznych analizowanych polimerów. 3 dni robocze (pojedyncza próbka) 1-2 tygodni (do 10 próbek) 3 dni robocze (pojedyncza próbka) 1-2 tygodni (do 10 próbek) 2-4 tygodni (w zależności od ilości próbek) 2-5 tygodni (w zależności od ilości próbek) 3-4 tygodnie 2 tygodnie Obszar usług Charakterystyka rynkowych polimerów Skład i struktura molekularna przez klienta Określenie właściwości w stanie stałym przy wykorzystaniu spektroskopii w podczerwieni (FTIR spektroskopia w poczerwieni z transformaacją Fouriera) Charakterystyka rozpuszczalności materiałów i procentowe określenie zawartości polimerów w tworzywie (analiza chemiczna) Charakterystyka polimeru w tworzywie przez spektroskopię NMR (magnetyczny rezonans jądrowy) Ocena masy molowej przy zastosowaniu techniki GPC (chromatografia żelowa) Analiza dodatków przy zastosowaniu spektrometru masowego LCMS-IT-TOF (hybrydowy spektrometr masowy, liniowe połączenie pułapki jonowej i analizatora czasu przelotu z reflektronem) Charakterystyka biodegradowalnych kopoliestrów (PHA) przy zastosowaniu sekwencyjnego i tandemowego spektrometru ESI- MS n (wielostopniowego spektrometru masowego z miękkimi metodami jonizacji) Raport na temat struktury molekularnej polimeru i charakterystyka dodatków w tworzywie 1-2 tygodni 1-3 tygodni 1-3 tygodni 1-3 tygodni 1-3 tygodni 1-3 tygodni 7

8 Obszar usług Modyfikacja właściwości polimerów metodami chemicznymi, obejmująca następujące elementy: Modyfikacja (przy pomocy modyfikatorów polimerowych) Polimery funkcjonalne Synteza modyfikatorów chemicznych Określenie właściwości fizycznych materiałów polimerowych Modyfikacja polimerów dla osiągnięcia konkretnych właściwości: usieciowanie polimerów dla uzyskania wyższej odporności na rozpuszczalniki Modyfikacja polimerów dla osiągnięcia konkretnych właściwości: zwiększona polarność powierzchniowa dla większej drukowności lub przyczepności, zwiększona stabilność termiczna i stabilność oksydacyjna Standardowe polimery handlowe posiadające określone właściwości 3 dni 2 tygodnie Obszar usług Modyfikacja właściwości polimerów na drodze fizycznej, obejmująca: Modyfikacja poprzez dodatki Mieszanki polimerowe Kompozyty polimerowe łącznie z nanokompozytami Modyfikacja właściwości poszczególnych polimerów poprzez dodawanie niskocząsteczkowych dodatków, na przykład plastyfikatorów, przedłużaczy łańcucha, stabilizatorów lub przez mieszanie z małymi ilościami innego polimeru dla uzyskania pożądanych właściwości Mieszanie dwóch polimerów w pełnym zakresie stężeń, pożądane właściwości otrzymuje się przez modyfikację płaszczyzny rozdziału faz oraz kompatybilizację komponentów Przygotowanie kompozytów o ściśle określonych właściwościach w oparciu o matrycę polimerową poprzez modyfikację płaszczyzny rozdziału faz Raport na temat alternatyw kompatybilizacji różnych mieszanek polimerów biodegradowalnych (lub dłużej) (lub dłużej) (lub dłużej) Obszar usług Przetwarzanie obejmujące: Reologię, parametry przetwarzania Homogenizację (stosowanie mieszarek zamkniętych, wytłaczarek jedno- i dwuślimakowych) Wybranie najbardziej obiecujących mieszanek polimerów biodegradowalnych dla ich stosowania w różnych obszarach Określenie parametrów przetwarzania materiałów 1 dzień 3 miesiące 1 4 tygodni Raport na temat parametrów przetwarzania wybranych polimerów biodegradowalnych, zalecenie ogólnych metody przetwarzania, łącznie z wykazem koniecznego wyposażenia do przetwarzania oraz jego typowymi parametrami 8

9 Obszar usług Obszar usług Produkcja przemysłowa (badania na temat własności przetwarzania przemysłowego) obejmujące: Produkcja folii Produkcja opakowań sztywnych Produkcja opakowań giętkich Produkcja folii ściółkowych Produkcja materiałów spienionych Produkcja materiałów powlekanych Produkcja folii na skalę laboratoryjną: badania związane z przetwarzaniem i mieszaniem, produkcja przedmieszek (miniwytłaczarka dwuślimakowa (MiniLab II) w połączeniu z wtryskarką (Mini Jet II) HAAKE, przy zastosowaniu podajnika ciśnieniowego i ciągłego wytłaczania bardzo małych ilości, miniwtryskarka umożliwiająca wytwarzanie próbek dla badania materiałów, można jednocześnie rejestrować właściwości reologiczne) Produkcja opakowań giętkich na skalę laboratoryjną Wsparcie produkcji pilotażowej na miejscu Kontrolowanie właściwości mechanicznych produktu w trakcie procesu wytwarzania: pomiary właściwości mechanicznych, maszyna wytrzymałościowa Instron model 4204 Kontrolowanie właściwości molekularnych produktu w trakcie procesu produkcyjnego Raport na temat stabilności polimeru w odniesieniu do zawartości w produkcie Testowanie właściwości użytkowych produktów polimerowych (materiały opakowaniowe i opakowania), obejmujące: Właściwości starzeniowe się materiałów polimerowych Właściwości barierowe materiałów polimerowych (permeacja gazów) Właściwości termomechaniczne materiałów polimerowych Testowanie trwałości opakowań w kontakcie z żywnością (kontakt z żywnością według Dyrektywy Europejskiej E10/2011) Metoda ksenotestu stosowana dla określenia zachowania się materiału w warunkach naturalnych Oznaczenie całkowitego węgla organicznego oraz zawartości biomasy w materiałach polimerowych Badanie przepuszczalności pary wodnej, tlenu i dwutlenku węgla Określenie wytrzymałości na rozciąganie (naprężenie przy zerwaniu, wydłużenie przy zerwaniu, moduł sprężystości itp.) 1 2 tygodnie 1 2 tygodnie 1 dzień 6 tygodni 1 2 tygodnie 1 3 tygodnie 4 miesiące* 1 miesiąc* 2 tygodnie* 2 tygodnie * Określenie wytrzymałości na rozdarcie 2 tygodnie * Określenie udarności za pomocą metody spadającego elementu 2 tygodnie * Właściwości uszczelniające (maksymalne obciążenie przy zerwaniu, wytrzymałość szczelności itp.) 2 tygodnie * Pomiar wytrzymałości zgrzewu na gorąco 2 tygodnie * Pomiar za pomocą kalorymetrii skaningiwey (DSC) i spektroskopii w podczerwieni (FTIR) 1 tydzień* Analiza sensoryczna miesiąca * Globalny i specyficzny test migracji niskocząsteczkowych substancji z pożywienia Testowanie zawartości monomerów w tworzywach sztucznych oraz emisji substancji lotnych 2 miesiące * 1 miesiąc* Badanie biotworzyw (ulegających biodegradacji/opartych na biomasie) dla określenia ich właściwości. Raport i analiza właściwości materiałów polimerowych nadających się na opakowania. *Średni czas dostawy, obejmujący przygotowanie, testowanie i opracowanie raportu; czas ten zależy od stopnia obłożenia laboratorium pracą 9

10 Obszar usług Badanie biodegradacji i przydatności do kompostowania (według EN, ASTM oraz ISO), obejmujące: badania w skali laboratoryjnej kompostownie w warunkach tlenowych na kompostowniach gminnych i przemysłowych Badanie degradacji i przydatności do kompostowania w warunkach laboratoryjnych: wstępne badania biodegradacji materiałów opakowaniowych przy wykorzystaniu symulowanych warunków kompostowania na skalę laboratoryjną według EN 14806: 2010 Badanie degradacji i przydatności do kompostowania w warunkach laboratoryjnych: degradacja hydrolityczna w wodzie lub roztworze buforowym (badanie degradacji polimerów biodegradowalnych w mediach starzeniowych dla określenia przewidywanego zachowania się tych polimerów) Badanie (bio)degradacji i przydatności do kompostowania w warunkach laboratoryjnych: test respirometryczny z zastosowaniem respirometru Micro-Oxymax S/N Columbus Instruments do pomiaru CO 2 w warunkach laboratoryjnych zgodnie z PN-EN ISO :2009 Oznaczanie całkowitej biodegradacji tlenowej materiałów polimerowych w kontrolowanych warunkach kompostowania -- Metoda oznaczania wytworzonego ditlenku węgla -- Część 2: Pomiar grawimetryczny wytworzonego ditlenku węgla w skali laboratoryjnej Badanie (bio)degradacji i przydatności do kompostowania na kompostowni (na pryzmie kompostowej lub kompostowniach kontenerowych systemu KNEER) 4 miesiące Od kilku tygodni do 6 miesięcy, w zależności od rodzaju materiałów i normy Od kilku tygodni do 6 miesięcy, w zależności od rodzaju materiałów i normy Od kilku tygodni do 6 miesięcy, w zależności od rodzaju materiałów i normy Certyfikacja materiałów kompostowalnych związana z ewentualnym oznakowaniem opakowań jako kompostowalne (we współpracy z DIN CERTCO, Niemcy) 2-4 miesięcy Report na temat zachowania się nowych materiałów polimerowych w trakcie badań (bio) degradacji Certyfikat This document was prepared within the Work Package 3 of the project Innovative Value Chain Development for Sustainable Plastics in Central Europe (PLASTiCE), co-financed under the Central Europe Programme by European Regional Development Fund. March