LGR Wodny Świat. Lokalna Strategia Rozwoju Obszarów Rybackich

Transkrypt

1 LGR Wodny Świat Lokalna Strategia Rozwoju Obszarów Rybackich

2 SPIS TREŚCI SŁOWO WSTĘPNE... 5 ROZDZIAŁ I CHARAKTERYSTYKA LOKALNEJ GRUPY RYBACKIEJ JAKO JEDNOSTKI ODPOWIEDZIALNEJ ZA REALIZACJĘ LSROR NAZWA I DATA WPISU DO KRAJOWEGO REJESTRU SĄDOWEGO I NUMER W TYM REJESTRZE; OPIS PROCESU BUDOWANIA PARTNERSTWA... 6 ROZDZIAŁ II OPIS OBSZARU OBJĘTEGO LSROR WRAZ Z UZASADNIENIEM JEGO WEWNĘTRZNEJ SPÓJNOŚCI WYKAZ GMIN WCHODZĄCYCH W SKŁAD LGR WRAZ Z OKREŚLENIEM LICZBY MIESZKAOCÓW UWARUNKOWANIA PRZESTRZENNE (mapa), GEOGRAFICZNE, PRZYRODNICZE, HISTORYCZNE I KULTUROWE ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM DZIAŁALNOŚCI RYBACKIEJ CHARAKTERYSTYKA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA OBSZARU, W TYM POTENCJAŁU DEMOGRAFICZNEGO I GOSPODARCZEGO ORAZ POZIOMU AKTYWNOŚCI SPOŁECZNEJ OPIS SEKTORA RYBACKIEGO NA OBSZARZE OBJĘTYM LSROR, LICZBA PRACOWNIKÓW ZATRUDNIONYCH W TYM SEKTORZE, RODZAJ AKTYWNOŚCI TYCH OSÓB, POWIĄZANIA Z INNYMI SEKTORAMI GOSPODARKI Wody obszaru objętego strategią jako podstawa gospodarki rybackiej Jeziora Cieki Wody pozostałe Obiekty stawowe Ichtiofauna wód obszaru LSROR Charakterystyka działalności rybackiej na terenie objętym strategią Rys historyczny Gospodarka rybacka na wodach otwartych Gospodarka stawowa Ilośd osób spełniających wymagania ROZDZIAŁ III WSKAZANIE SILNYCH I SŁABYCH STRON, SZANS I ZAGROŻEO OBSZARU OBJĘTEGO LSROR (ANALIZA SWOT) ROZDIAŁ IV SPORZĄDZENIE WNIOSKÓW WYNIKAJĄCYCH Z OPISU OBSZARU I ANALIZY SWOT

3 ROZDZIAŁ V OKREŚLENIE CELÓW OGÓLNYCH I SZCZEGÓŁOWYCH LSROR, ŚRODKÓW SŁUŻĄCYCH DO OSIĄGNIĘCIA ZAKŁADANYCH CELÓW ORAZ RODZAJÓW OPERACJI, KTÓRE MOGĄ UZYSKAD WSPARCIE W RAMACH WDRAŻANIA LSROR, A TAKŻE ICH PRZEWIDYWANEGO WPŁYWU NA ŚRODOWISKO Rodzaje operacji, które mogą uzyskad wsparcie: Przewidywany wpływ planowanych do wsparcia rodzajów operacji na środowisko ROZDZIAŁ VI WYKAZANIE ZWIĄZKU I SPÓJNOŚCI CELÓW I ŚRODKÓW, Z WNIOSKAMI WYNIKAJĄCYMI Z ANALIZY SWOT ORAZ CELAMI OSI PRIORYTETOWEJ ROZDZIAŁ VII SPORZĄDZENIE PLANU BUDŻETU LSROR Z PODZIAŁEM NA DWULETNIE OKRESY ROZDZIAŁ VIII OPIS PROCEDUR WYBORU OPERACJI PRZEZ KOMITET Tryb i sposób wyłączenia członka komitetu od udziału w dokonywaniu wyboru operacji Ocena zgodności operacji z LSROR wraz z opisem sposobu weryfikacji wniosku zgodnie z przyjętymi kryteriami Sposób wyboru operacji Sposób odwoływania się od decyzji komitetu ROZDZIAŁ IX WSKAZANIE KRYTERIÓW OCENY OPERACJI Lokalne kryteria oceny operacji Wzmocnienie konkurencyjności i utrzymanie atrakcyjności obszarów zależnych od rybactwa Lokalne kryteria oceny operacji Restrukturyzacja i reorientacja działalności gospodarczej oraz dywersyfikacja zatrudnienia osób mających pracę związaną z sektorem rybactwa w drodze tworzenia dodatkowych miejsc pracy Lokalne kryteria oceny operacji Podnoszenie wartości produktów rybactwa, rozwój usług na rzecz społeczności zamieszkującej obszary zależne od rybactwa Lokalne kryteria oceny operacji Ochrona środowiska i dziedzictwa przyrodniczego na obszarach zależnych od rybactwa w celu utrzymania jego atrakcyjności oraz przywracaniu potencjału produkcyjnego sektora rybactwa ROZDZIAŁ X OPIS PROCESU PRZYGOTOWANIA I KONSULTOWANIA LSROR ROZDZIAŁ XI PLANOWANE DZIAŁANIA LGR ZWIĄZANE Z WDRAŻANIEM LSROR, W TYM PODANIE TERMINÓW KONKURSÓW NA WYBÓR OPERACJI DO REALIZACJI, W RAMACH WDRAŻANIA LSROR ROZDZIAŁ XII ZASADY I SPOSÓB DOKONYWANIA OCENY WŁASNEJ FUNKCJONOWANIA LGR Elementy podlegające ocenie... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. Kryteria, wg których będzie przeprowadzona ocena realizacji LSROR i funkcjonowania LGR... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. Czas, okres i sposób dokonywania pomiaru... Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 3

4 ROZDZIAŁ XIII SPÓJNOŚD LSROR Z DZIAŁANIAMI I OPERACJAMI PLANOWANYMI DO REALIZACJI NA OBSZARZE OBJĘTYM LSROR W RAMACH INNYCH PROGRAMÓW I STRATEGII ROZDZIAŁ XIV OKREŚLENIE PROCEDUR UNIEMOŻLIWIAJĄCYCH NAKŁADANIE SIĘ POMOCY, W PRZYPADKU GDY LGR PLANUJE REALIZACJĘ OPERACJI I DZIAŁAO W RAMACH INNYCH PROGRAMÓW WSPÓŁFINANSOWANYCH ZE ŚRÓDKÓW POCHODZĄCYCH Z BUDŻETU UNII EUROPEJSKIEJ ZałĄCZNIK 1 BIBLIOGRAFIA Załącznik 2 LISTA CZŁONKÓW LRG WODNY ŚWIAT

5 SŁOWO WSTĘPNE Szanowni Paostwo, Mieszkaocy Wodnego Świata Przedstawiamy Paostwu Lokalną Strategię Rozwoju Obszarów Rybackich LGR Wodny Świat. Niniejszy dokument to efekt wielomiesięcznej, intensywnej pracy liderów Lokalnej Grupy Rybackiej, przedstawicieli gmin i zespołu konsultantów ze stowarzyszenia Kraina Szlaków Turystycznych - Lokalna Grupa Działania oraz pracowników Wydziału Rozwoju Powiatu Sulęcioskiego. Strategia zbudowana jest wokół dwóch celów wiodących: 1. Zrównoważone wykorzystanie zasobów kulturowych, historycznych i przyrodniczych obszaru "Wodnego Świata" 2. Poprawa jakości życia mieszkaoców poprzez pobudzanie aktywności społecznogospodarczej mieszkaoców Zachęcamy Paostwa do zaangażowania się w realizację przedsięwzięd i pomysłów zapisanych w strategii. Tylko z aktywnym udziałem mieszkaoców strategia ma szansę wpłynąd na rozwój tego terenu. Komitet i Zarząd Lokalnej Grupy Rybackiej Wodny Świat 5

6 ROZDZIAŁ I CHARAKTERYSTYKA LOKALNEJ GRUPY RYBACKIEJ JAKO JEDNOSTKI ODPOWIEDZIALNEJ ZA REALIZACJĘ LSROR 1.1 NAZWA I DATA WPISU DO KRAJOWEGO REJESTRU SĄDOWEGO I NUMER W TYM REJESTRZE; Stowarzyszenie: Lokalna Grupa Rybacka Wodny Świat zostało wpisane do Rejestru Stowarzyszeo, Innych Organizacji Społecznych i Zawodowych, Fundacji oraz Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej 23 września 2009 roku pod nr OPIS PROCESU BUDOWANIA PARTNERSTWA Pomysł zawiązania stowarzyszenia, które zrzeszałoby 3 sektory (publiczny, społeczny i gospodarczy), w tym szczególności podmioty zajmujące się rybactwem w północnej części województwa lubuskiego, zrodził się na długo przed możliwością utworzenia lokalnej grupy rybackiej. Brakowało jednak lidera, który zająłby się sprawami organizacyjno-prawnymi. Możliwośd uzyskania wsparcia w ramach Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich zainteresowani przyjęli z dużym entuzjazmem. Wstępne rozmowy na temat utworzenia lokalnej grupy rybackiej na tym obszarze rozpoczęły się z początkiem 2009 roku. Już w czerwcu podjęto pierwsze kroki formalne do utworzenia LGR. Pierwsza Gmina Lubrza, a w ślad za nią Gmina Torzym podjęły uchwały w sprawie wyrażenia woli współtworzenia LGR. W lipcu odbyło się spotkanie informacyjne na temat 4. osi priorytetowej Programu Operacyjnego RYBY zorganizowane przez Wydział Rozwoju Powiatu Sulęcioskiego i Departament Rolnictwa, Środowiska i Rozwoju Wsi Urzędu Marszałkowskiego w Zielonej Górze. Na spotkaniu pracownicy Urzędu Marszałkowskiego przybliżyli zaproszonym gościom podstawy programowe, zasady tworzenia lokalnych grup rybackich oraz metody realizacji lokalnej strategii rozwoju obszarów rybackich (LSROR). Obecni na spotkaniu przedstawiciele lokalnych przedsiębiorców, nadleśnictw, włodarze gmin oraz przedstawiciele sektora rybactwa wyrazili chęd utworzenia LGR na terenie ośmiu sąsiadujących gmin: Krzeszyc, Lubniewic, Łagowa, Lubrzy, Torzymia, Ośna Lubuskiego, Słooska i Sulęcina. 6

7 Nie trzeba było długo czekad - już 16 lipca 2009 roku z inicjatywy Powiatu Sulęcioskiego oraz Lokalnej Grupy Działania odbyło się zebranie założycielskie stowarzyszenia, w którym udział wzięły 34 osoby. Na zebraniu uchwalono statut, wybrano władze stowarzyszenia i nazwę: Wodny Świat. Nazwa wywodzi się z Lokalnej Strategii Rozwoju Krainy Szlaków Turystycznych przygotowanej przez Lokalną Grupę Działania (KST-LGD) działającą na tym obszarze od marca 2008 roku. Tab. 1 ZESTAWIENIE UCHWAŁ GMIN O PRZYSTĄPIENIU DO LGR Lp. Zestawienie uchwał gmin o przystąpieniu do stowarzyszenia wg kolejności podejmowania 1. Uchwała nr XXVIII/177/09 Rady Gminy Lubrza z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie wyrażenia woli współtworzenia i przystąpienia do Lokalnej Grupy Rybackiej 2. Uchwała nr XXVII/187/09 Rady Miejskiej w Torzymiu z dnia 3 lipca 2009 r. w sprawie wyrażenia woli przystąpienia do stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka 3. Uchwała nr XXVI/185/09 Rady Miejskiej w Ośnie Lubuskim z dnia 15 września 2009 r. w sprawie: przystąpienia do Stowarzyszenia pod nazwą Lokalna Grupa Rybacka Wodny Świat 4. Uchwała nr XXX/144/09 Rady Gminy Krzeszyce z dnia 17 września 2009 r. w sprawie: przystąpienia Gminy Krzeszyce do Stowarzyszenia pod nazwą Lokalna Grupa Rybacka Wodny Świat 5. Uchwała nr XXXVII/237/09 Rady Gminy Słoosk z dnia 18 września 2009 r. w sprawie: przystąpienia Gminy Słoosk do Stowarzyszenia pod nazwą Lokalna Grupa Rybacka Wodny Świat 6. Uchwała nr XXXVI/211/09 Rady Miejskiej w Sulęcinie z dnia 29 października 2009 r. w sprawie: przystąpienia Gminy Sulęcin do Stowarzyszenia pod nazwą Lokalna Grupa Rybacka Wodny Świat 7. Uchwała nr XXIX/192/09 Rady Gminy Łagów z dnia 29 października 2009 r. w sprawie: przystąpienia Gminy Łagów do Stowarzyszenia pod nazwą Lokalna Grupa Rybacka Wodny Świat 8. Uchwała nr XXVI/208/09 Rady Miejskiej w Lubniewicach z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie: przystąpienia Gminy Lubniewice do Stowarzyszenia pod nazwą Lokalna Grupa Rybacka Wodny Świat Utworzenie LGR na tym terenie było naturalną konsekwencją długoletniej współpracy w/w gmin w strukturach wspornego stowarzyszenia Kraina Szlaków Turystycznych Lokalna Grupa Działania, Turystycznego Związku Gmin z siedzibą w Lubniewicach oraz Celowego Związku Gmin z siedzibą w Długoszynie (gmina Sulęcin). 7

8 Fot. 1 ZEBRANIE ZAŁOŻYCIELSKIE Proces tworzenia strategii powierzono Lokalnej Grupie Działania (KST-LGD), a przygotowaniem wniosku i zebraniem niezbędnych załączników zajął się Wydział Rozwoju Powiatu Sulęcioskiego. Prace nad strategią odbywały się równolegle z trwającymi szkoleniami i warsztatami organizowanymi przez Zarząd Wodnego Świata, Zarząd Krainy Szlaków Turystycznych oraz Stowarzyszenie Agrolinia: 1. W dniach 18 i 27 sierpnia oraz 8 września i 8 października odbyły się szkolenia w zakresie korzystania z pomocy w ramach Osi 4. Zrównoważonego rozwoju obszarów zależnych od rybactwa Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich Zostały one przeprowadzone przez dwóch prelegentów ze Stowarzyszenia Agrolinia panów: Adama Futymskiego oraz Marka Sztarka. 8

9 Fot. 2 ZEBRANIE ZAŁOŻYCIELSKIE 2. We wrześniu i październiku przeprowadzono pierwszy sondaż ankietowy 3. W dniu 12 listopada w Słoosku oraz 18 listopada w Łagowie odbyły się warsztaty strategiczne, na których przeprowadzono analizę SWOT 4. W listopadzie drugi sondaż ankietowy, mający na celu wyłonienie najważniejszych przedsięwzięd planowanych do realizacji w ramach strategii. Na bieżąco prowadzona była kampania promująca nowopowstałe stowarzyszenie. W urzędach gminy, które wyraziły wolę przystąpienia do stowarzyszenia umieszczono ogłoszenia, a lokalna prasa opisywała wydarzenia związane z jego powstawaniem. W rezultacie Lokalną Grupę Rybacką Wodny Świat tworzy 66 członków z terenu ośmiu gmin, z czego 28 sób prowadzi działalnośd w sektorze rybackim. Lokalną Grupę Rybacką tworzą przedstawiciele sektorów: społecznego organizacje pozarządowe posiadające numer KRS, osoby fizyczne na co dzieo nie są związane z żadnym stowarzyszeniem, ale zaangażowane w sprawy regionu i chętnie włączające się w różnego rodzaju inicjatywy społeczne oraz nieformalne stowarzyszenia mieszkaoców wsi, 9

10 publicznego jednostki samorządu terytorialnego (z wyłączeniem samorządu województwa) i ich jednostki organizacyjne; gospodarczego przedsiębiorcy i zatrudnieni w sektorze rybackim, ale również przedsiębiorcy działający w innych branżach. Rys. 1 SCHEMAT PARTNERSTWA Organami stowarzyszenia są Zarząd, Komitet, Komisja Rewizyjna oraz Walne Zebranie Członków. W skład Komitetu wchodzi od 12 do 16 osób w tym Przewodniczący, Wiceprzewodniczący i Sekretarz. W przypadku zmniejszenia się liczby członków Komitetu poniżej 12 osób w trakcie trwania kadencji, Zarząd zwołuje Walne Zebranie w celu odbycia wyborów uzupełniających. Do wyłącznych kompetencji Komitetu należy wybór operacji, które mają byd realizowane w ramach opracowanej przez Stowarzyszenie LSROR. 10

11 Tab. 2 LISTA CZŁONKÓW KOMITETU LGR WODNY ŚWIAT LP. IMIĘ I NAZWISKO CZŁONKA/ OSOBY REPREZENTUJĄCEJ CZŁONKA PRZYNALEŻNOŚD DO SEKTORA RYBACTWA (NR IDENTYFIKACJI WETERYNARYJNEJ) REPREZENTOWANA GMINA REPREZENTOWANY SEKTOR 1. Piotr Kościółek Piotr Kościółek Handel i usługi ( ) Sulęcin Gospodarczy 2. Piotr Tomkowiak Zatrudniony na podstawie umowy o pracę przez Polski Związek Wędkarski Okręg w Gorzowie Wlkp. Społeczny 3. Kamil Mieleszko Ośrodek Kormoran ( ) Sulęcin Gospodarczy 4. Grzegorz Czopek Gospodarstwo rybackie ( ) Lubniewice Społeczny 5. Krzysztof Mieleszko Gospodarstwo rybackie ( ) Sulęcin Gospodarczy 6. Czesław Knopkiewicz Gospodarstwo rybackie ( ) Sulęcin Społeczny 7. Marcin Maśluk Gospodarstwo rolnorybackie Z. G. Maśluk ( ) Ośno Lub. Gospodarczy 8. Piotr Pajęcki Gospodarstwo rybackie ( ) Lubrza Społeczny 9. Bogusław Maciołek - Łagów Społeczny 11

12 10. Agata Wdowiak - Torzym Społeczny 11. Katarzyna Liliana Warwas-Dyzmaoska - Torzym Społeczny 12. Henryk Tokarczuk - Krzeszyce Społeczny 13. Ryszard Roman Stachowiak - Sulęcin Społeczny 14. Małgorzata Wołodźko - Ośno Lub. Publiczny 15. Beata Maria Sroka - Słoosk Publiczny 16. Zbigniew Gruca - Sulęcin Publiczny 93,75 % składu Komitetu stanowią osoby zameldowane na obszarze objętym LSROR. 50% Komitetu stanowią przedstawiciele sektora rybactwa. W skład Komitetu wchodzą 4 kobiety (25%) oraz 5 osób, które nie ukooczyły 30. roku życia. Udział procentowy członków organu decyzyjnego LGR w poszczególnych sektorach: Tab. 3 UDZIAŁ PROCENTOWY PRZEDSTAWICIELI POSZCZEGÓLNYCH SEKTORÓW W KOMITECIE ILOŚD OSÓB REPREZENTUJĄCYCH UDZIAŁ PROCENTOWY DANY SEKTOR SEKTOR PUBLICZNY 3 18,75 SEKTOR SPOŁECZNY 9 56,25 12

13 SEKTOR GOSPODARCZY

14 ROZDZIAŁ II OPIS OBSZARU OBJĘTEGO LSROR WRAZ Z UZASADNIENIEM JEGO WEWNĘTRZNEJ SPÓJNOŚCI 2.1 WYKAZ GMIN WCHODZĄCYCH W SKŁAD LG R WRAZ Z OKREŚLENIEM LICZBY MIESZKAOCÓW W skład obszaru wchodzi 8 gmin zlokalizowanych w północnej części woj. lubuskiego: Tab. 4 PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY LGR WODNY ŚWIAT Lp. Gmina Powierzchnia w km² Liczba mieszkaoców Gęstośd zaludnienia 1. Krzeszyce ,55 2. Lubniewice ,95 3. Słoosk ,60 4. Sulęcin ,79 5. Torzym ,45 6. Lubrza ,96 7. Łagów ,31 8. Ośno Lub , ,93 Źródło: GUS stan na UWARUNKOWANIA PRZESTRZENNE (MAPA), GEOGRAFICZNE, PRZYRODNICZE, HISTORYCZNE I KULTUROWE ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM DZIAŁALNOŚCI RYBACKIEJ Obszar objęty LSROR jest spójny pod względem administracyjnym, gdyż w całości zawiera się w obrębie woj. lubuskiego. Trzonem tego zwartego rejonu są gminy powiatu sulęcioskiego, do których dołączyły trzy gminy z powiatów sąsiednich świebodzioskiego Łagów i Lubrza oraz słubickiego Ośno Lubuskie. Gminy LGR graniczą ze sobą bezpośrednio, nie ma między nimi istotnych przeszkód terenowych, takich jak duże rzeki czy grzbiety górskie. Połączone są sprawnym układem szlaków komunikacyjnych w dużej mierze o charakterze 14

15 paneuropejskim. Znajdują się we wspólnym, historycznie ukształtowanym regionie, który w całości pozostawał poza terytorium przedwojennej Rzeczypospolitej. Lwia częśd omawianego obszaru usytuowana jest w granicach jednego makroregionu fizycznogeograficznego. Rys. 2 LGR WODNY ŚWIAT NA TLE WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gminy obszaru znajdują się pod wpływem podobnego klimatu, cechuje je wysokie zalesienie i duży odsetek powierzchni form ochrony przyrody. W gospodarce wszystkich jednostek bardzo dużą rolę odgrywa rolnictwo oraz turystyka. Wody terenu LGR pod względem hydrograficznym należą do jednego dorzecza. Podmioty rybackie LGR Wodny Świat charakteryzuje gęsta sied lokalnych, wzajemnych powiązao dotyczących kooperacji w zakresie zaopatrzenia w materiał obsadowy, zbytu ryb, itp. Mają one podobne warunki hodowlane, a wszystkie z nich znajdują się w zasięgu jednej placówki ichtiopatologicznej w Międzychodzie. Właściciele największych gospodarstw stawowych są członkami Lubuskiego Oddziału Związku Producentów Ryb. 15

16 Na omawianym obszarze żywe są tradycje współpracy między jednostkami samorządu terytorialnego. Gminy podejmują wspólne inicjatywy m.in. działając w stowarzyszeniach, które jednoczą wszystkie, bądź większośd z nich (np. Kraina Szlaków Turystycznych Lokalna Grupa Działania, Turystyczny Związek Gmin oraz Celowy Związek Gmin). Podtrzymywane są także tradycje rybackie regionu poprzez organizację imprez o zasięgu ponadregionalnym m. in. Święta Ryby w Słoosku czy W Krainie Pstrąga w Torzymiu. Fot. 3 TYPOWY KRAJOBRAZ Z TERENU DZIAŁANIA LGR WODNY ŚWIAT Fot. 4 J. TRZEŚNIOWSKIE Obszar objęty LSROR leży w północno-zachodniej części woj. lubuskiego i obejmuje 8 gmin o powierzchni 1697 km² (12,1% powierzchni województwa). Na terenie tym znajdują się 4 miasta oraz 101 sołectw. Największym miastem, jednocześnie stanowiącym siedzibę LGR jest Sulęcin (10 tys. mieszk.). Większośd terenu działania LGR Wodny Świat usytuowana jest w makroregionie Pojezierza Lubuskiego. Na rzeźbę tych terenów decydujący wpływ miała działalnośd lądolodu skandynawskiego w okresie zlodowacenia bałtyckiego. Odnajdziemy tu typowe, glacjalne formy geomorfologiczne moreny, sandry, ozy, kemy, zagłębienia wytopiskowe, czy też rynny glacjalne, dno których zajęte jest zazwyczaj przez jeziora. Takich form na obszarze działania LGR jest aż 13 (Żynda, 1976). Centralną częśd tego terenu zajmuje pas wzgórz moreny czołowej spiętrzonej, którego kulminacja Góra Bukowiec osiąga wysokośd 227 m n.p.m. i stanowi najwyższe wzniesienie województwa lubuskiego. Deniwelacja pomiędzy rzędną jej wierzchołka a najniższym punktem obszaru LGR zwierciadłem lustra wody Postomii w pobliżu jej ujścia do Warty (10 m npm), wynosi aż 217 m. Jest to sytuacja rzadka 16

17 na Niżu Polskim, odzwierciedlająca znakomicie ogromne zróżnicowanie krajobrazowe tego terenu. Z kolei północna częśd obszaru objętego LSROR (częśd gmin Krzeszyce i Słoosk) znajduje się w granicach mezoregionu Kotliny Gorzowskiej części makroregionu Pradoliny Toruosko- Eberswaldzkiej. Głównym elementem geomorfologicznym jest tutaj rozległe bezleśne obniżenie pradolinne wykorzystywane obecnie przez Wartę. Fot. 5 UROCZYSKO LUBNIEWSKO W dolinie pociętej przez gęstą sied rowów i kanałów odwadniających okresowe, ogromne zalewiska płynie duża, środkowoeuropejska, nizinna rzeka Warta, ze skłonów Pojezierza Łagowskiego mkną dosłownie we wszystkich kierunkach czyste, bystre strugi, wśród pięknych wzgórz wiją się kręte, głębokie jeziora rynnowe o chłodnych, przejrzystych wodach, a gdzie indziej lśnią niewielkie, płytkie, okrągłe oczka. Ta obfitośd wód i mnogośd ich form stała się, naturalną podstawą wyboru nazwy LGR Wodny Świat. Piękną oprawę dla wód opisywanego terenu stanowią lasy. Zajmują one aż 56,4% terytorium grupy, czyli niemal dwukrotnie więcej, aniżeli średnia całego kraju. Przeważają tu różnowiekowe lasy sosnowe, ale także buczyny, zaś w dolinach rzek i w pobliżu wielu jezior napotkamy lasy łęgowe, głównie olsy. W części północnej obszaru funkcjonuje Park Narodowy Ujście Warty oraz Park Krajobrazowy o tej samej nazwie powołane głównie w celu ochrony niezwykłego bogactwa awifauny przyujściowego fragmentu doliny Warty (266 gatunków). Drugim parkiem krajobrazowym jest Łagowski Park Krajobrazowy. Na opisywanym obszarze w całości lub 17

18 częściowo znajduje się także 8 rezerwatów przyrody, a także 6 utworzonych, bądź będących w trakcie ustanawiania obszarów Natura 2000 (Ujście Warty PLC080001, Buczyny Łagowsko- Sulęcioskie PLH080008, Dolina Ilanki PLH080009, Dolina Pliszki PLH080011, Nietoperek PLH080003, Rynna Jezior Torzymskich (Jeziora Torzymskie) PLH080017). Całości obrazu dopełniają 3 zespoły przyrodniczo-krajobrazowe: Uroczysko Lubniewsko, Uroczysko Ośniaoskich Jezior oraz Uroczysko Doliny Lenki, a także 7 obszarów chronionego krajobrazu ( 9 - Pojezierze Lubniewicko-Sulęcioskie, 10 - Dolina Postomii, 11A - Ośniaoska Rynna z Jeziorem Radachowskim, 11B - Ośnieoska Rynna z Jeziorem Busko, 13 - Rynna Paklicy i Ołoboku, 14 - Dolina Ilanki, 16 - Puszcza nad Pliszką ). Powierzchnia terenów chronionych stanowi niemal połowę powierzchni obszaru LGR, co w sposób bezpośredni oddaje walory przyrodnicze i krajobrazowe regionu. To jeden z najatrakcyjniejszych pod względem turystycznych regionów całej zachodniej Polski. Teren działania LGR znajduje się pod wyraźnym wpływem klimatu atlantyckiego. Duża powierzchnia lasów przyczynia się do podwyższenia opadów i wilgotności oraz do zmniejszenia amplitud temperatury. Znaczna większośd mieszkaoców omawianego obszaru to ludnośd napływowa. Po wojnie na tych terenach zaczynali swe nowe życie przesiedleocy niemal ze wszystkich regionów dawnej Rzeczypospolitej, m.in. Wileoszczyzny, Polesia, Wołynia, Małopolski Wschodniej. Trudno mówid tu wspólnych, historycznych korzeniach. Konglomerat tradycji i kultur powstały na terenie działania LGR tworzy swoisty tygiel, w którym od ponad 60 lat tworzy się własna społeczna tożsamośd i tradycja, dla których, zwłaszcza w ostatnich latach dobrym podłożem są licznie podejmowane inicjatywy o charakterze spójnościowym. 2.3 CHARAKTERYSTYKA SPOŁECZNO -GOSPODARCZA OBSZARU, W TYM POTENCJAŁU DEMOGRAFICZNEGO I GOSPODARCZEGO ORAZ POZIOMU AKTYWNOŚCI SPOŁECZNEJ 18

19 Rys. 3 LUDNOŚD LGR, ŹRÓDŁO GUS, 2008 Najwięcej, bo aż 64% to mieszkaocy w tzw. wieku produkcyjnym, czyli między 17. a 65. rokiem życia. Rys. 4 STOSUNEK KOBIET DO MĘŻCZYZN NA OBSZARZE WODNEGO ŚWIATA Z PODZIAŁEM NA GMINY, ŹRÓDŁO GUS, 2008 Rys. 5 STRUKTURA LUDNOŚCI WG WIEKU Z PODZIAŁEM NA POSZCZEGÓLNE GMINY WODNEGO ŚWIATA, ŹRÓDŁO: GUS,

20 Cechą charakterystyczną obszaru jest duża ilośd organizacji pozarządowych, Kół Gospodyo Wiejskich oraz zespołów ludowych. Stale zwiększa się liczba liderów lokalnych, chod jest ona nadal niewystarczająca. Od niedawna obserwowana jest zwiększona aktywnośd w obszarze działalności społecznej. Działania podejmowane przez organizacje są jednak incydentalne i raczej są to inicjatywy skierowane dośrodkowo. Stowarzyszenia nie współpracują ani ze sobą ani z samorządami. Nie pozyskują dodatkowych środków na swoją działalnośd, która w największej mierze opiera się na aktywności pojedynczych członków. Obszar charakteryzuje się słabą infrastrukturą społeczną (niewystarczająca liczba świetlic wiejskich oraz innych miejsc spotkao placów zabaw, boisk, miejsc rekreacji). Rys. 6 LICZBA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH; ŻRÓDŁO: OPIS SEKTORA RYBACKIEGO NA OBSZARZE OBJĘTYM LSROR, LICZBA PRACOWNIKÓW ZATRUDNIONYCH W TYM SEKTORZE, RODZAJ AKTYWNOŚCI TYCH OSÓB, POWIĄZANIA Z INNYMI SEKTORAMI GOSPODARKI WODY OBSZARU OBJĘTEGO STRATEGIĄ JAKO PODSTAWA GOSPODARKI RYBACKIEJ Całkowita powierzchnia wód terenu działania Wodnego Świata obejmująca wody otwarte, obiekty stawowe, wyrobiska, itp. wynosi ok ha, co stanowi 1,9% jej całkowitego areału. W okresie wiosennym w przyujściowym odcinku Warty w obrębie polderu Basenu Słooskiego znajdującego się w większości w granicach obrębie PN Ujście Warty tworzy się rozległe zalewisko tzw. Kostrzyoski Zbiornik Retencyjny o powierzchni 3-4 tys. ha i 20

21 głębokości 2-4 m zależnych od sytuacji hydrologicznej na Warcie i pobliskiej Odrze. Fot. 6 PLISZKA KOŁO ZAMĘTU Fot. 7 JEZIORO BUSZNO REPREZENTANT TZW. GRUPY JEZIORPOLIGONOWYCH Wody płynące w rozumieniu przepisów Prawa wodnego pogrupowane zostały tutaj w 29 obwodach rybackich, w tym po 14 w regionie wodnym Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego (RZGW w Szczecinie) i w regionie wodnym Warty (RZGW w Poznaniu) oraz 1 w regionie wodnym Środkowej Odry (RZGW we Wrocławiu). Dwa z tych obwodów na wniosek RZGW w Szczecinie i w Poznaniu zostały przez Zarząd Województwa Lubuskiego wyłączone z obowiązku prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej z uwagi na ich specyfikę położenie w granicach tzw. Poligonu Wędrzyn (Ośrodka Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych Wędrzyn), gdzie odbywają się regularnie dwiczenia z użyciem ostrej amunicji. 58 jezior o pow. powyżej 1 ha pod względem prawnym stanowiących wody stojące, bądź też z innych powodów, pozostaje poza granicami obwodów rybackich, chod zdecydowana większośd z nich jest rybacko użytkowana JEZIORA Akweny te stanowią najistotniejszą częśd wód powierzchniowych terenu objętego niniejszą strategią 103 jeziora o powierzchni co najmniej 1 ha, (zbiorników o pochodzeniu naturalnym, mniejszych, niż 1 ha jest kilkakrotnie więcej). Najwięcej z nich spotkamy na dnie rynien glacjalnych na Pojezierzu Łagowskim i Równinie Torzymskiej, najmniej w północnej części znajdującej się w znacznej mierze w obrębie pradoliny. Tab. 5 ROZKŁAD ILOŚCI I POWIERZCHNI JEZIOR LGR WODNY ŚWIAT W POSZCZEGÓLNYCH GMINACH Gmina Ilośd Udział Powierzchnia Udział w ilości całkowitej 21

22 jezior w ilości całkowitej [%] lustra wody [ha] Torzym 28 27,2 480,3 20,0 Sulęcin 24 23,3 291,8 12,1 Ośno Lubuskie 15 14,6 165,7 6,9 Lubniewice 12 11,7 480,7 20,0 Łagów 9 8,7 292,1 12,1 Lubrza 9 8,7 612,3 25,5 Słoosk 4 3,9 77,6 3,2 Krzeszyce 2 1,9 5,8 0,2 Razem ,3 100 [%] Niemal wszystkie jeziora regionu mają pochodzenie polodowcowe, przy czym większośd to zbiorniki poligenetyczne i rynnowe. Do powstania trzech akwenów przyczynił się człowiek piętrząc fragmenty naturalnych dolin rzecznych Pliszki i Strugi Jeziornej j. Gądkowskie Duże, Templewskie i Wszeborów. Tab. 6 ZRÓŻNICOWANIE ILOŚCIOWO-POWIERZCHNIOWE JEZIOR NA TERENIE LGR WODNY ŚWIAT Klasa wielkości [ha] Ilośd Udział w ilości całkowitej [%] Powierzchnia lustra wody [ha] Udział w powierzchni całkowitej [%] ,6 124,4 5, ,5 132,1 5, ,7 158,7 6, ,5 490,3 20, ,8 369,3 15,3 > , ,5 47,0 Razem ,3 100 Największym jeziorem z terenu działania LGR jest J. Niesłysz (Niesulickie) o powierzchni zwierciadła wody 486,2 ha, a ewidencyjnej 547,7 ha. Pod tym względem stanowi ono trzeci akwen województwa lubuskiego. Z kolei najgłębszym akwenem omawianego obszaru i jednocześnie województwa jest J. Trześniowskie (Ciecz) 58,8 m zajmujące z tą wielkością 10-te miejsce w Polsce. Tab. 7 PODSTAWOWE PARAMETRY MORFOMETRYCZNE NAJWIĘKSZYCH JEZIOR TERENU OBJĘTEGO LSROR NA PODSTAWIE DANYCH IRŚ W OLSZTYNIE I ZOŚ IKŚ W ZIELONEJ GÓRZE 22

23 Nazwa jeziora Gmina Pow. lustra wody [ha] Objętośd [tys. m 3 ] Głębokośd maksym. [m] Głębokośd średnia [m] Długośd maksym. [m] Szerokośd maksym. [m] Długośd linii brzegowej [m] Niesłysz Lubrza 486, ,6 34,7 7, Lubniewsko Lubniewice 241, ,0 15,1 5, Trześniowskie Łagów 171, ,8 58,8 19, Lubiąż Lubniewice 130, ,1 12,8 4, Gądkowskie D. Torzym 102, ,9 3,5 1, Łagowskie Łagów 80, ,7 13,5 5, Radachowskie Słoosk 65, ,4 6,6 3, Malcz Północny Torzym 62, ,1 8,7 3, Kręcko Torzym 54, ,5 13,2 5, Goszcza Lubrza 54, ,0 20,2 7, Wśród jezior terenu objętego LSROR znajdziemy przykłady wszystkich ich typów rybackich. Największy areał stanowią tu najczystsze akweny sielawowe (których powierzchnia w Polsce stale maleje), tj. jeziora: Niesłysz, Trześniowskie, Buszno, Buszenko, Garbicz, Grzybno Lubie oraz Lubioskie. Rys. 7 ZRÓŻNICOWANIE POWIERZCHNIOWE JEZIOR LGR WODNY ŚWIAT POD KĄTEM KLASYFIKACJI RYBACKIEJ 23

24 Rys. 8 ZRÓŻNICOWANIE POWIERZCHNIOWE JEZIOR LGR WODNY ŚWIAT POD KĄTEM ICH UŻYTKOWNIKÓW RYBACKICH - DYSPONENTÓW CIEKI Cały obszar objęty LSROR należy do dorzecza Odry i jednocześnie w największym stopniu, do zlewni Warty. Bezpośrednimi dopływami Odry - ciekami II rzędu na tym terenie są Pliszka, Ilanka i sama Warta. Odnajdziemy tu aż 96 rzek, strug i kanałów, w tym 64 wymienione w załącznikach Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia r. w sprawie śródlądowych wód powierzchniowych lub ich części stanowiących własnośd publiczną (Dz. U. Nr 16, poz. 1041), 13 znajdujących się na terenie PN Ujście Warty i 19 pozostałych o istotnej wielkości. Ich łączna długośd obliczona samodzielnie na potrzeby niniejszej LSROR, głównie na podstawie Atlasu PHP, ewidencji LZMiUW oraz map topograficznych, wynosi ok. 550 km, a powierzchnia luster wody przy stanach średnich ok. 310 ha. Tab. 8 WYBRANE PARAMETRY NAJWIĘKSZYCH CIEKÓW TERENU OBJĘTEGO LSROR NAZWA CIEKU Średni przepływ roczny Wielkośd [m 3 ] Warta 215 Kanał Postomski 7,78 Pliszka 1,83 Łęcza (Ośnianka) 1,54 Ilanka 1,41 PROFIL ujście do Odry ujście do Warty granica LGR ujście do K. Postomskiego granica LGR Powierzchnia zlewni [km 2 ] Długośd całkowita [km] W granicach obszaru LSROR Długośd [km] Średnia szerokośd [m] Średnia głębokośd [m] ,56 795,1 20,3 45 a 2, ,60 60,9 44,4 5 1,4 388,93 67,9 32,6 4 0,8 242,98 23,9 23,9 3 0,6 495,08 57,9 20,2 3,5 0,8 Postomia 1,28 ujście do Warty 210,33 43,7 43,3 3,5 0,7 Lubniewka (Lubna) 0,87 Rakownik 0,67 Racza Struga (Czerwony Kanał) 0,58 ujście do K. Postomskiego wpływ do Stawu Rudego ujście do K. Postomskiego 132,44 34,9 34,9 3 0,6 110,27 13,7 13,7 3 0,6 313,68 47,5 6,2 3,5 1,0 24

25 Paklica 0,36 wpływ do j. Paklicko Wlk. 277,75 67,9 7,6 3 0,6 a połowa szerokości rzeczywistej cieku, którego środkiem biegnie północna granica LGR Pod względem znaczenia rybackiego z cieków LGR na czoło wysuwa się Warta. W granicach terenu objętego tą LSROR pozostaje administracyjnie lewa częśd koryta, bowiem jego środek wyznacza granicę pomiędzy gminami LGR (Słoosk i Krzeszyce) i spoza tego obszaru. Pod względem rybackiej klasyfikacji krain rzecznych (Starmach, 1956) Warta odpowiada krainie leszcza, podobnie, jak dolny fragment drugiego pod względem wielkości cieku regionu Kanału Postomskiego, który wyżej zbliża się nieco swym charakterem do krainy brzany. Z kolei Pliszka, Ilanka, Postomia, Lubniewka, Łęcza na znacznej swej długości w granicach omawianego terenu stanowią przykłady wyżynnych strug krainy pstrąga. WODY POZOSTAŁE To naturalne zbiorniki o pow. poniżej 1 ha, wyrobiska, zapadliska, stawki wiejskie, niewielkie leśne zbiorniki retencyjne, obiekty przedwojennej i współczesnej inżynierii wojskowej, zbiorniki przeciwpożarowe itp. Ich wartośd rybacka z reguły jest niewielka. Najwięcej takich akwenów (w tym wypadku torfianek) znajdziemy przy lewej krawędzi doliny Warty w rejonie Lemierzyc (gm. Słoosk) oraz Piskorzna i Kołczyna (gm. Krzeszyce). W sąsiedztwie Bielic (gm. Torzym) powstało wyrobisko w wyniku wydobycia kruszywa budowlanego OBIEKTY STAWOWE Fot. 8 FRAGMENT NAJWIĘKSZEGO OBIEKTU STAWOWEGO STAWÓW OŚNO W granicach obszaru LGR użytkowane są 42 obiekty stawowe z 213 stawami (wliczając w to magazyny i zimochowy), co jest ilością znaczną. Są to jednak z reguły obiekty niewielkie, 25

26 nierzadko składające się tylko z jednego stawu. Na ten stan rzeczy największy wpływ ma ukształtowanie terenu duże jego spadki na krótkich odcinkach ograniczają wielkośd pojedynczych stawów. Drobne gospodarstwa cechują się z reguły gorszymi warunkami produkcyjnymi i koniecznością ponoszenia większych nakładów jednostkowych duża ilośd budowli i urządzeo hydrotechnicznych w przeliczeniu na 1 ha powierzchni, nieopłacalnośd wprowadzania szerszej mechanizacji prac, itp. Przekłada się to na niższą wydajnośd. Co więcej, są one najbardziej narażone na skutki panującej tutaj od wielu lat suszy hydrologicznej, gdyż opierają się zazwyczaj na niewielkich ciekach. Jedynie 3 podmioty - gospodarstwa rybackie posiadają tutaj więcej, niż jeden obiekt stawowy. Tab. 9 ZRÓŻNICOWANIE OBIEKTÓW STAWOWYCH NA TERENIE DZIAŁANIA LGR WODNY ŚWIAT POD WZGLĘDEM ILOŚCI STAWÓW Ilośd stawów Ilośd gospodarstw z określoną ilością stawów Udział w ilości całkowitej [%] , , , ,0 Razem Powierzchnia zalewu, czyli produkcyjna stawów objętych niniejszą LSROR, wynosi ok. 490 ha. Została ona obliczona na podstawie danych z ankiet i wywiadów osobistych (podobnie, jak wielkośd i struktura produkcji stawowej patrz niżej), gdyż w odróżnieniu od pow. ewidencyjnej waha się w pewnych granicach w poszczególnych latach w zależności od stopnia zaopatrzenia stawów w wodę. Przeciętny pod względem arytmetycznym staw ma tutaj powierzchnię zaledwie 2,3 ha. Największy pojedynczy staw rybny LGR ma 54,5 ha pow. ewidencyjnej i należy do obiektu Stawy Grabno w pobliżu Ośna Lub., a największy obiekt tego terenu to Stawy Ośno. Łącznie tworzą one największe gospodarstwo hodowlane Rodzinne Gospodarstwo Rolno-Rybackie Maśluk ZMD (279,24 ha pow. ewidencyjnej gruntów pod wodami). Drugie miejsce zajmuje Gospodarstwo Rolno-Stawowe Łęcza M.E. Hoffman usytuowane również pobliżu tego miasta (79,97 ha). Tab. 10 ZRÓŻNICOWANIE WIELKOŚCI OBIEKTÓW STAWOWYCH NA TERENIE DZIAŁANIA LGR WODNY ŚWIAT POD WZGLĘDEM POWIERZCHNI PRODUKCYJNEJ 26

27 Klasa wielkości stawów [ha] Ilośd gospodarstw z określoną klasą wielkości stawów Udział w ilości całkowitej [%] , , ,0 > ,5 Razem Niemal wszystkie stawy rybne grupy znajdują się w rękach prywatnych osób fizycznych lub spółek, a znikoma częśd pozostaje w dyspozycji Lasów Paostwowych ICHTIOFAUNA WÓD OBSZARU LSROR Opracowania Zieleniewskiego (2005, 2009) oraz Zieleniewskiego i Sawko (2006) stanowią podstawę do określenia poniższego składu gatunkowego ichtiofauny wód otwartych omawianego obszaru: Tab. 11 SKŁAD GATUNKOWY ICHTIOFAUNY WÓD OTWARTYCH LGR WODNY ŚWIAT układ systematyczny za Brylioską (2000), łacioskie nazwy gatunkowe za Kottelat (1997) Minogowate Petromyzontidae minóg rzeczny Lampetra fluviatilis, minóg strumieniowy Lampetra planeri Węgorzowate Anguillidae węgorz Anguilla anguilla Karpiowate Cyprinidae, brzana Barbus barbus, karp Cyprinus carpio, karaś pospolity Carassius carassius, karaś srebrzysty Carassius gibelio, amur biały Ctenopharyngodon idella, kiełb Gobio gobio, kiełb białopłetwy Gobio albipinnatus, lin Tinca tinca, różanka Rhodeus amarus, leszcz Abramis brama, krąp Abramis bjoerkna, rozpiór Abramis ballerus, certa Vimba vimba, płod Rutilus rutilus, wzdręga Scardinius erythrophtalmus, świnka Chondrostoma nasus, tołpyga biała Hypophtalmichthys molitrix, tołpyga pstra Hypophtalmichthys nobilis, boleo Aspius aspius, słonecznica Leucaspius delineatus, jelec Leuciscus leuciscus, jaź Leuciscus idus, kleo Leuciscus cephalus, ukleja Alburnus alburnus Kozowate Cobitidae koza Cobitis taenia, piskorz Misgurnus fossilis Przylgowate Balitoridae śliz Barbatula barbatula Sumikowate Ictaluridae sumik karłowaty Ameiurus nebulosus Sumowate Siluridae sum Silurus glanis Łososiowate Salmonidae sielawa Coregonus albula, sieja Coregonus lavaretus, łosoś Salmo salar, trod wędrowna Salmo trutta m. trutta, trod jeziorowa Salmo trutta m. lacustris, pstrąg potokowy Salmo trutta m. fario, pstrąg tęczowy Oncorhynchus mykiss 27

28 Szczupakowate Esocidae szczupak Esox lucius Dorszowate Gadidae miętus Lota lota Ciernikowate Gasterosteidae cierniczek Pungitius pungitius, ciernik Gasterosteus aculeatus Głowaczowate Cottidae głowacz białopłetwy Cottus gobio Okoniowate Percidae okoo Perca fluviatilis, jazgarz Gymnocephalus cernuus, sandacz Sander lucioperca Pod względem bogactwa gatunkowego w przypadku cieków przewodzi tutaj Warta (41 gat.), w wypadku zaś jezior - J. Łagowskie (27 gat.). 9 gatunków minogów i ryb obszaru LGR wymienione zostało w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej (minóg rzeczny, minóg strumieniowy, kiełb białopłetwy, różanka, boleo, koza, piskorz, łosoś oraz głowacz białopłetwy), a 3 w Załączniku V (brzana, sielawa, sieja). Napotkamy tu 7 gatunków allochtonicznych karpia, karasia srebrzystego, amura białego, tołpygę białą i pstrą, sumika karłowatego i pstrąga tęczowego, które występują w sposób jedynie szczątkowy CHARAKTERYSTYKA DZIAŁALNOŚCI RYBACKIEJ NA TERENIE OBJĘTYM STRATEGIĄ RYS HISTORYCZNY Omawiany obszar może pochwalid się głębokimi korzeniami rybackimi. Istnieją przesłanki, aby sądzid, że już XII wieku w ówczesnym podgrodziu Słooska Przyborowie pośród rozlewisk warciaoskiej delty istniała osada (chyża) rybacka. Potwierdza to pierwsza pisana wzmianka z 1460 roku. Chyżę zamieszkiwało wówczas 45 rybaków. W 1718 roku na 157 mieszkaoców Słooska 42 osoby to rybacy i odbywały się tutaj targi rybne. Wskutek prac regulacyjnych przy ujściu Warty zapoczątkowanych w XVIII stuleciu przez Fryderyka Wielkiego osuszono znaczne tereny będące dotychczas terenem połowów rybackich, w związku z tym ilośd rybaków z czasem malała stopniowo. Do tradycji rybackich bezpośrednio nawiązuje międzynarodowa impreza Święto Ryby odbywająca się corocznie w Słoosku czy też W Krainie Pstrąga w Torzymiu. 28

29 Fot. 9 CORAZ RZADSZY WIDOK NA NASZYCH JEZIORACH ODŁOWY SIECIOWE Po II wojnie światowej, na początku lat 50. XX wieku stawowa oraz jeziorowa gospodarka rybacka uległa nacjonalizacji. Powoływano i rozwiązywano kolejne ministerialne jednostki centralne zarządzające rybactwem śródlądowym (Centralny Zarząd Rybactwa Śródlądowego, Centralne Zjednoczenie PGR-yb, Centralny Zarząd Przedsiębiorstw Gospodarki Rolnej, Zrzeszenie PGR-yb), jednak podstawowym podmiotem wykonawczym tej działalności pozostawały stale Paostwowe Gospodarstwa Rybackie. Przez kilkadziesiąt lat zdecydowanie dominującym użytkownikiem jezior i obiektów stawowych tego regionu było PGR-yb w Międzyrzeczu. Należały do niego tutaj m. in. 3 brygady jeziorowe na j. Niesłysz, jeziorach łagowskich i lubniewickich, a także wylęgarnia ryb i ośrodek zarybieniowy nad j. Lubniewsko. Osiągało ono wydajnośd połowową ok. 24 kg/ha i należało do najlepszych gospodarstw jeziorowych w całym kraju. Z czasem z PGR-yb Międzyrzecz wydzielono kilka mniejszych jednostek (w jeśli chodzi o ten obszar był to PGR-yb Zielona Góra z zakładami, a później samodzielnymi Gospodarstwami Rybackimi: Zbąszyo i Osiecznica). Paostwowe Gospodarstwa Rybackie w całym kraju, w tym i w województwie lubuskim w latach 90. ubiegłego wieku zostały przekształcone w spółki Skarbu Paostwa podległe AWRSP, a następnie ANR. Ostatecznie na omawianym terenie jednostki te uległy kilka lat temu sprywatyzowaniu. 29

30 Fot. 10 UDANY POŁÓW Przez cały czas niektóre mniejsze obiekty stawowe pozostawały w gospodarowaniu osób fizycznych i funkcjonowały w ramach Zrzeszenia Producentów Ryb. Obecnie interesy prywatnych użytkowników rybackich, którzy zdecydowanie dominują w gospodarce stawowej terenu LSROR reprezentuje powstały w 2002 roku Lubuski Oddział Związku Producentów Ryb, a także w dużym stopniu Polskie Towarzystwo Rybackie z siedzibą w Poznaniu. Lata 90-te ubiegłego wieku to na terenie LGR okres największego przyrostu stawowych powierzchni produkcyjnych w wyniku budowy nowych lub powiększania istniejących obiektów. Z kolei gospodarkę na rzekach i zbiornikach zaporowych po II wojnie światowej pozostawiono głównie spółdzielniom rybackim. Na odcinku Warty pozostającym w zasięgu LGR Wodny Świat do kooca lat 60-tych XX wieku gospodarowała Spółdzielnia Rybacka z siedzibą w Gorzowie Wlkp. Kres regularnym, ówczesnym gospodarczym połowom na Warcie położyła postępująca degradacja wód tej rzeki dyskwalifikująca mięso warciaoskich ryb do spożycia (Wiśniewolski, 1987). Odłowy narzędziami rybackimi tej rzeki zostały wznowione kilkanaście lat później przez nowego jej użytkownika ówczesny Zarząd Okręgu PZW w Gorzowie Wlkp., z przeznaczeniem odłowionej ryby głównie do celów zarybieniowych, po czym ponownie je wstrzymano, tym razem bardziej ze względów organizacyjnych. Największy obecnie użytkownik wód otwartych PZW powstał w 1950 r. na bazie dotychczasowego Związku Sportowych Towarzystw Wędkarskich. Pierwotnie, przez krótki czas teren objęty tą LSROR podlegał Zarządowi Okręgu PZW w Poznaniu. W 1954 r. powołano do życia Zarząd Okręg PZW w Zielonej Górze, który swoim zasięgiem obejmował 30

31 całe ówczesne województwo zielonogórskie. W 1975 r., w związku z reformą administracyjną kraju i powstaniem woj. gorzowskiego utworzony został odrębny Zarząd Okręgu w Gorzowie Wlkp. Kilka lat temu, w związku ze zmianami statutowymi w Związku, w tym nadaniem samodzielności prawnej jednostkom wojewódzkim oba lubuskie Zarządy Okręgów zmieniły nazwę na Okręg PZW, odpowiednio: w Zielonej Górze i Gorzowie Wlkp. W 2001 r. do grona istotnych dysponentów rybackich wód omawianego obszaru dołączył PN Ujście Warty, w którego zasięgu znalazł się m. in. znaczący fragment przyujściowego odcinka Warty, Kanału Postomskiego, a także duża częśd zalewanego okresowo wodami wezbraniowymi Basenu Słooskiego. Fot. 11 NADRZECZNY KRAJOBRAZ GOSPODARKA RYBACKA NA WODACH OTWARTYCH Od lat w całej Europie obserwowany jest spadek wielkości połowu ryb wykonywanych narzędziami rybackimi w otwartych wodach śródlądowych, bowiem środek ich ciężkości przesunął się w stronę połowów wędkarskich (amatorskich). Odgrywają one obecnie największą rolę, a ich znaczenie stale rośnie. Tak też jest i na omawianym terenie. Tylko na jeziorze Niesłysz utrzymała się brygada rybacka i prowadzi tam jeszcze regularne połowy sieciowe, chod wpływy z opłat wędkarskich stanowią tam bardzo istotny składnik przychodów. Interesująca jest struktura jakościowa połowów amatorskich: 31

32 * pozostałe wg malejącego udziału wagowego: kleo, karaś pospolity, sum, sandacz Rys. 9 STRUKTURA GATUNKOWA POŁOWÓW WĘDKARSKICH Z JEZIOR PZW OKRĘG W ZIELONEJ GÓRZE ZNAJDUJĄCYCH SIĘ NA TERENIE DZIAŁANIA LGR W porównaniu do innych wód wyraźnie wyższe są tu udziały ryb drapieżnych, a niższe płoci i leszcza, co świadczy o lepszym stanie przyrodniczym tych akwenów i potwierdza właściwą gospodarkę rybacką ich użytkownika. Świadczy też o tym duża wysokośd średniego dziennego połowu dokonywanego na tych przez jednego wędkarza - 1,93 kg. Na omawianym terenie odbywa się kilka cyklicznych, ponadregionalnych zawodów wędkarskich - Zawody o Puchar Burmistrza Lubniewic, Memoriał im. M. Gudacza, zawody wędkarskie w ramach międzynarodowego Święta Ryby w Słoosku. Władze powiatu sulęcioskiego wydały cztery lata temu przewodnik wędkarski adresowany również do wodniaków i zwykłych turystów Między Wartą a Pliszką czyli wędkowanie na wodach powiatu sulęcioskiego (Zieleniewski i Sawko, 2006). Rys. 10 STRUKTURA GATUNKOWA POŁOWÓW WĘDKARSKIEGO OBWODU RYBACKIEGO WARTA NR 12 W 2009 R. PZW OKRĘG W GORZOWIE WLKP. 32

33 GOSPODARKA STAWOWA Zdecydowanie dominującym profilem gospodarki stawowej na tym terenie jest hodowla karpia handlowego w cyklu 3-, dużo rzadziej, 2-letnim. Żadne z gospodarstw grupy nie prowadzi hodowli w pełnym obrocie, co oznacza, że nie przeprowadza się tutaj jego tarła i wszystkie z nich w najmłodszy materiał obsadowy karpia wylęg i wycier (lipcówkę) zaopatrują się u dostawców zewnętrznych. Niektóre z gospodarstw posiadają później nadmiar starszych stadiów narybku, a zwłaszcza kroczka i zbywają go najczęściej innym podmiotom LGR, niejednokrotnie w ramach powiązao kooperacyjnych. W gospodarstwach hodowany jest karp, w 90% z nich również ryby dodatkowe (wg malejącego udziału): lin, amur, karaś pospolity, okoo, szczupak, sum, sandacz. Kilka z gospodarstw częśd swoich stawów przeznacza do wędkarskich połowów komercyjnych. Średnia roczna całkowita produkcja stawowa terenu LGR szacowana jest na ok. 340 ton ryb, z czego ok. 245 przypada na handlówkę karpia, a ok. 45 na jego materiał obsadowy. Pozostałe 50 ton stanowią tzw. ryby dodatkowe przede wszystkim lin, amur, szczupak, karaś pospolity, okoo, topłyga biała i pstra. Istotna częśd rodzimych gatunków ryb dodatkowych sprzedawana jest do zarybienia wód otwartych, m. in. PZW ILOŚD OSÓB SPEŁNIAJĄCYCH WYMAGANIA Tab. 12 WYKAZ RYBAKÓW NA TERENIE OBJĘTYM LSROR Lp. Uprawniony do rybactwa na podstawie art. 4 ust 1 ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym Imię I nazwisko lub nazwa gospodarstwa rybackiego I weterynaryjny numer identyfikacyjny Liczba domowników lub pracowników uprawnionego do rybactwa Powierzchnia ewidencyjna gruntów pod wodami [ha] 1. Piotr Andrzej Kościółek ( ) 0 2, Aneta Maśluk ( ) 0 3. Marcin Maśluk ( ) 0 24,

34 4. Genowefa Maśluk ( ) 0 139, Zenon Adolf Maśluk ( ) 0 6. Kamil Mirosław Mieleszko ( ) 2 9, Krzysztof Mirosław Mieleszko ( ) 1 18, Grzegorz Czopek ( ) 0 1, Wioletta Anna Pajęcka ( ) Piotr Pajęcki ( ) 0 3, Krzysztof Grzegorz Klaczek ( ) Łukasz Klaczek ( ) Czesław Knopkiewicz ( ) 0 6, Elżbieta Kita ( ) 0 16, Krzysztof Andrzej Kita ( ) Edyta Hoffmann ( ) Marek Andrzej Hoffmann ( ) 2 60, Anatol Potopowicz ( ) 0 2, Dariusz Zaporowski ( ) 0 1, Krzysztof Łowigus ( ) 0 1, Waldemar Fedyszyn ( ) 1 5, Andrzej Henryk Schiffmann ( ) Barbara Schiffmann ( ) 0 20,0000 Razem 6 34

35 Razem uprawnieni do rybactwa 29 Łączna ilośd osób o których mowa w 2 ust.1 rozporządzeniu MRiRW z r. w sprawie szczegółowych warunków, jakim powinna odpowiadad LSROR, kryteriów wyboru LGR do realizacji tej strategii oraz wymagao, jakim powinna odpowiadad umowa dotycząca warunków i sposobu realizacji tej strategii w ramach PO Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich (Dz. U. Nr 162, poz. 1292) wynosi 44,5. Składają się na nią właściciele i personel stawowych gospodarstw rybackich (37) oraz pracownicy PZW Okręg w Gorzowie Wlkp. i Zielonej Górze (8,5). Szczegółowe wykazy ilustrujące to zagadnienie znajdują się we wniosku o wybór LGR do realizacji LSROR i stanowią zał. nr 13 (Dokumenty potwierdzające spełnienie warunków, o których mowa w 2 ust. 1 rozporządzenia). Tab. 13 WYKAZ OSÓB ZATRUDNIONYCH NA PODSTAWIE UMOWY O PRACĘ PRZEZ PZW Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę przez stowarzyszenie, fundację lub inną organizację społeczną, wśród której celów statutowych znajduje się organizowanie i promowanie połowu, chowu lub hodowli ryb, skorupiaków, mięczaków lub innych organizmów żyjących w wodzie świadczących pracę na obszarze LSROR Lp. Nazwa Imię i nazwisko Rozmiar etatu 1. Bogdan Antoni 1 2. Dorota Kołodziejczak 1 3. Polski Związek Wędkarski Okręg w Zielonej Górze Rafał Wanat 1 4. Władysław Korbik 1 5. Wojciech Rauke 0,5 6. Piotr Tomkowiak 1 Polski Związek Wędkarski Okręg w Gorzowie Wlkp. 7. Andrzej Zakrzewski 1 RAZEM 6,5 35

36 ROZDZIAŁ III WSKAZANIE SILNYCH I SŁABYCH STRON, SZANS I ZAGROŻEO OBSZARU OBJĘTEGO LSROR (ANALIZA SWOT) Zastosowana poniżej analiza, to jedna z najpopularniejszych heurystycznych technik analitycznych, służąca do porządkowania informacji. Bywa stosowana we wszystkich obszarach planowania strategicznego jako uniwersalne narzędzie pierwszego etapu analizy strategicznej. Technika analityczna SWOT polega na posegregowaniu posiadanych informacji o danej sprawie, zjawisku, rzeczy na cztery grupy (cztery kategorie czynników strategicznych). I właśnie od angielskich nazw tych grup pochodzi nazwa SWOT. Ten rodzaj analizy jest powszechnie stosowany przy planowaniu rozwoju regionalnego i lokalnego, (np. przy sporządzaniu strategii gminy, powiatu lub województwa), planowaniu przestrzennym i programowaniu urbanistycznym, (np. przy sporządzaniu przez gminę studium uwarunkowao i kierunków zagospodarowania przestrzennego). Zawarte poniżej elementy analizy zostały wypracowane w trakcie spotkao w ramach tworzenia LSROR (listopad 2009). Swój wkład w proces badao wniosły również ankiety przeprowadzone wśród mieszkaoców obszaru LGR mające na celu identyfikację ich problemów i oczekiwao. Tab. 14 ANALIZA SWOT SILNE STRONY SŁABE STRONY TURYSTYKA dobre warunki do rozwoju turystyki weekendowej i kwalifikowanej: - istniejąca sied ścieżek rowerowych, - powstawanie gospodarstw niewystarczająco rozwinięta infrastruktura turystyczna: - słabo oznakowane szlaki turystyczne, 36

37 agroturystycznych, - kreatywnośd gospodarcza mieszkaoców (hodowla danieli, koni, strusi, zarybianie jezior) atrakcyjne położenie geograficzne i piękny krajobraz: - liczne tereny leśne bogate w runo leśne, - ukształtowanie terenu przypominające obszary podgórskie, - niezwykle urokliwe, bogate w ryby jeziora i rzeki o stosunkowo czystej wodzie, co sprzyja rozwojowi wędkarstwa, - duże zróżnicowanie gatunkowe roślin i zwierząt, liczne pomniki przyrody, - naturalne punkty widokowe - mała ilośd szlaków wodnych, - niewystarczająco rozwinięta baza noclegowa, - słaba dostępnośd informacji turystycznej, - słaba dostępnośd usług dla turystów, - niewystarczająca baza gastronomiczna, - słaba znajomośd języków obcych przez mieszkaoców i właścicieli ośrodków, - niedostateczne wykorzystanie bogactwa zasobów wodnych, - dzikie niezagospodarowane jeziora (np. w Łagowie brak plaży dostępnej dla wszystkich) niedostateczna dbałośd o otaczające środowisko posiadanie czterech najatrakcyjniejszych turystycznie i przyrodniczo miejscowości województwa (Lubniewice, Łagów, Ośno Lubuskie, Lubrza) duża powierzchnia obszaru objęta różnymi formami ochrony (Park Narodowy Ujście Warty, Natura 2000, parki krajobrazowe, uroczyska, rezerwaty, pomniki przyrody) tradycje uzdrowiskowe i wypoczynkowe WARUNKI ŻYCIA, AKTYWNOŚD MIESZKAOCÓW I INTEGRACJA SPOŁECZNA 37

38 aktywnośd mieszkaoców : - aktywna grupa zaangażowana w inicjatywy lokalne, - dobre relacje z samorządem lokalnym, - duża liczba Kół Gospodyo Wiejskich, stowarzyszeo inicjujących i realizujących projekty społeczno-kulturalne, spotkania integracyjne dla mieszkaoców, cykliczne imprezy lokalne, regionalne i kulturalne, w tym: - imprezy dla smakoszy (Śledzik Lubniewicki, W Krainie Pstrąga trzydniowa impreza w gminie Torzym, Święto Ryby w Słoosku), - imprezy sportowe (m.in. Zaowdy Wędkarskie, Bieg Ziemi Torzymskiej) słabe warunki do integracji społecznej mieszkaoców i współpracy: - bardzo słaba infrastruktura społeczna (niewystarczająca liczba świetlic wiejskich i innych miejsc spotkao, placów zabaw, boisk, miejsc rekreacji), - słaba wymiana informacji dotyczących działao na całym obszarze pomiędzy podmiotami działającymi lokalnie, - brak miejsc sprzedaży wyrobów twórców ludowych i lokalnych rzemiosła artystycznego, - niewystarczająca przedsiębiorczośd mieszkaoców, - brak środków finansowych na wsparcie inicjatyw lokalnych, - brak współpracy pomiędzy organizacjami pozarządowymi, a samorządem, - słabe wykorzystanie środków pomocowych przez organizacje pozarządowe niewystarczająca i słabej jakości promocja regionu (brak jednolitego systemu identyfikacji), - brak kalendarium imprez lokalnych, - niedostateczna ilośd publikacji na temat atrakcji turystycznych w miejscowościach obszaru, 38

39 - mała liczba imprez kulturalnych i sportowych o charakterze ponadlokalnym GOSPODARKA bliskośd granicy z Niemcami bliskośd dwóch stolic województwa dobrze rozwinięty przemysł drzewny (tartaki, stolarnie przetwórstwo drzewne produkcja brykietów oraz pół produktów drzewnych), warunki sprzyjające rozwojowi rybactwa śródlądowego (duża ilośd wód powierzchniowych) otwarcie podmiotów rybactwa na nowatorskie idee i rozwiązania: - zainteresowanie podnoszeniem kwalifikacji, -poszukiwanie informacji, - zainteresowanie nawiązaniem współpracy korzystne warunki przyrodnicze dla rozwoju rolnictwa ekologicznego i agroturystyki zorganizowana segregacja odpadów słaba dostępnośd infrastruktury komunikacyjnej: - zły stan dróg, brak chodników, brak oświetlenia, - niedostateczne połączenia komunikacji publicznej, - niewystarczający dostęp do Internetu (zwłaszcza w małych miejscowościach) - brak specjalizacji w produkcji niewystarczający poziom wykorzystania gospodarczego jezior - niezadawalający poziom współpracy i koordynacji działao na rzecz rozwoju sektora rybackiego, - niezadawalający poziom promocji rybołówstwa i spożycia ryb oraz zrównoważonej turystyki wodnej i wędkarstwa, nadal dużo niezalegalizowanej działalności rybackiej, kiepski stan melioracji (problem z obiegiem wody, podtopienia itp.) słaby rozwój instytucji otoczenia biznesu 39

40 niewystarczająca skutecznośd w zdobywaniu zewnętrznych środków finansowych brak nowych inwestorów z zewnątrz za mało terenów inwestycyjnych w pełni uzbrojonych niska konkurencyjnośd na rynku unijnym mała innowacyjnośd firm mała współpraca gospodarcza firm, brak miejsc pracy niskie zarobki SZANSE ZAGROŻENIA TURYSTYKA Warunki sprzyjające rozwojowi rybactwa śródlądowego (duża liczba jezior i stawów, tradycje wędkarskie, popyt na tzw. zdrową żywnośd, a tym samym wzrastająca konsumpcja ryb ) bogata oferta i silna konkurencja na innych obszarach względnie krótki sezon turystyczny Walory krajobrazowe i przyrodnicze oraz atrakcyjne położenie (liczne lasy, jeziora, czyste środowisko, specyficzny mikroklimat) nastawienie na turystykę rodzinną i turystę brak oferty gospodarstw agroturystycznych, ośrodków wypoczynkowych na sezon zimowy hamujące rozwój utrudnienia formalno- 40

41 wewnętrznego korzystne zmiany w preferencjach turystów: - moda na turystykę wiejską, zdrowy styl życia - rosnący popyt na ofertę turystyki aktywnej korzystne działania proekologiczne: - alternatywne źródła energii zmniejszające zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego - powiększenie obszaru Natura 2000 i lepsze oznakowanie obszarów chronionych - wzrost poziomu wiedzy na temat zasobów przyrodniczych obszaru prawne: - biurokracja - trudne procedury pozyskiwania zewnętrznych środków finansowych - zbyt częste zmiany przepisów prawnych ograniczenia wynikające z ochrony obszarów NATURA 2000 degradacja środowiska przez niekontrolowane odprowadzanie ścieków i odpadów stałych wciąż wzrastająca, szeroka oferta gospodarstw agroturystycznych ( m.in. możliwośd wędkowania, własne wędzarnie) kłusownictwo wzrost zainteresowania społeczeostwa ekologią WARUNKI ŻYCIA, AKTYWNOŚD MIESZKAOCÓW I INTEGRACJA SPOŁECZNA napływ ludności miejskiej dysponującej kapitałem finansowym i intelektualnym, dostępnośd programów pomocowych UE dla obszarów wiejskich, wzrastający poziom wykształcenia niekorzystne zmiany demograficzne: - niski przyrost naturalny - migracja młodych mieszkaoców obszaru do miast trudne problemy społeczne: - patologie - przestępczośd - niskie dochody uzyskiwane z pracy w regionie 41

42 społeczeostwa, partnerska współpraca, nieterminowe wdrażanie środków pomocowych wzrastająca konkurencja o pozyskanie zewnętrznych źródeł wsparcia niestabilna polityka paostwa: częste zmiany przepisów prawnych, dowolnośd interpretacji GOSPODARKA planowany węzeł z autostradą A2 liczni potencjalni odbiorcy usług turystycznych (turystyka weekendowa) ogólny rozwój obszaru możliwości zewnętrznego finansowania działao ukierunkowanych na rozwój utrzymująca się dynamika wzrostu gospodarczego w kraju, korzystne warunki dla rozwoju drobnej wytwórczości (małe piekarnie, masarnie, agroturystyka), bliskośd granicy z Niemcami i stolic województwa (napływ ludności miejskiej dysponującej kapitałem finansowym i intelektualnym, liczni potencjalni odbiorcy usług turystycznych - turystyka weekendowa), trudne procedury pozyskiwania zewnętrznych środków finansowych zbyt częste zmiany przepisów prawnych zahamowanie niezbędnych reform pozwalających na zmiany nieefektywnej struktury polskiej gospodarki dostępnośd kredytów (drogie i trudnodostępne) duża niepewnośd działania wynikająca z licznych zmian gospodarczych, społecznych i politycznych brak efektywnego systemu aktywizacji bezrobotnych niebezpieczeostwo niepełnego wykorzystania szans, jakie dają środki UE 42

43 rosnący popyt na produkty spożywcze o cechach zdrowej żywności, wzrost zapotrzebowania i promocja związane z popytem na produkty lokalne wśród turystów (w tym potrawy z ryb), wzrastająca konsumpcja ryb uzależnienie od obcego kapitału ograniczenia prawne związane z wprowadzeniem do hodowli i obrotu nowych gatunków ryb biurokracja i przepisy prawne utrudniające prowadzenie gospodarki rybackiej na akwenach wodnych (brak konsekwencji w egzekwowaniu przepisów dotyczących ochrony przyrody, brak odszkodowao za straty spowodowane przez kormorana, wydrę itp.,) 43

44 ROZDIAŁ IV SPORZĄDZENIE WNIOSKÓW WYNIKAJĄCYCH Z OPISU OBSZARU I ANALIZY SWOT Obszar objęty LSROR charakteryzuje się wyjątkowymi walorami turystycznymi. Ze względu na liczne jeziora, lasy oraz dośd dobrze rozwiniętą sied szlaków rowerowych stanowi niewątpliwie gratkę dla turystów poszukujących aktywnego wypoczynku. Akweny obfitujące w ryby zachęcają amatorów wędkarstwa do odwiedzania obszaru LSROR. Atrakcję regionu stanowią również liczne pomniki przyrody, rezerwaty oraz obszary Natura Jednakże potencjał regionu nie jest w pełni wykorzystany. Największą blokadę w rozwoju ruchu turystycznego stanowi brak odpowiedniej infrastruktury. Istniejące ośrodki wczasowe nie są modernizowane od wielu lat, a plaże niezagospodarowane przez co niedostępne dla turystów. Brakuje informacji dla turystów oraz właściwie oznakowanych szlaków. Baza gastronomiczna jest bardzo uboga. Taka sytuacja powoduje, że turysta odwiedzający północną częśd województwa lubuskiego to przede wszystkim turysta jednodniowy, ewentualnie weekendowy. Brak na tym obszarze warunków do dłuższego wypoczynku. Mieszkaoców obszaru objętego LSR cechuje duży potencjał i chęd działania. Aktywnie włączają się w inicjatywy lokalne. W małych miejscowościach powstaje coraz więcej zespołów ludowych, Kół Gospodyo Wiejskich oraz stowarzyszeo działających na rzecz danych miejscowości. Niestety, wszystkie podejmowane działania są incydentalne i zazwyczaj w obrębie jednej wsi czy miasteczka. Stowarzyszenia rzadko korzystają ze środków pomocowych pochodzących z UE dostępnych w regionie. Organizowane imprezy nie są zaplanowane i nie mają większego zasięgu niż lokalny. Tym samym wpływ podejmowanych działao na promocję regionu jest niewielki. Dodatkowo widoczny jest brak współpracy między sektorem prywatnym, publicznym i społecznym. Istnieje pilna potrzeba wzmocnienia pozycji organizacji pozarządowych oraz osiągnięcia przez nie pełnej zdolności do absorpcji środków finansowych pochodzących z Unii Europejskiej. Pozytywny aspekt stanowi natomiast utworzenie Lokalnej Grupy Działania w 2008 roku, która zrzesza wiele stowarzyszeo, ogniskuje ich potrzeby i podejmuje działania na rzecz całego obszaru. 44

45 Mimo korzystnego położenia obszaru objętego LSROR oraz dużej ilości wód, jego rozwój jest ograniczony. Barierę stanowi przede wszystkim kiepska infrastruktura komunikacyjna. Dodatkowo brak inwestorów zewnętrznych (zwłaszcza skoncentrowanych na turystyce) wpływa na niską konkurencyjnośd regionu. Rodzime podmioty cechują się brakiem innowacyjności i problemami z pozyskiwaniem dodatkowych funduszy na działalnośd. Zazwyczaj są to niewielkie firmy skoncentrowane na własnej wąskiej dziedzinie, które nie poszukują nowych rynków. Duża ilośd wód powierzchniowych stanowi doskonałe warunki dla rozwoju rybactwa na tym terenie. Ale bariery administracyjne bądź mała świadomośd społeczna na temat gospodarki rybackiej powoduje, że wiele rybaków pozostaje w tzw. szarej strefie. Zmiany w świadomości turystów stanowią dużą szansę i wyzwanie dla przedsiębiorców, samorządów i organizacji pozarządowych z obszaru objętego LSROR. Naturalny potencjał regionu stanowi niewątpliwą atrakcję. Istnieje jednak koniecznośd wzmocnienia działao promocyjnych ze względu na silną konkurencję w innych obszarach kraju. Dodatkowo istnieje koniecznośd wzmocnienia małych firm świadczących usługi turystyczne. Często zmieniające się przepisy oraz biurokracja stanowią poważną barierę zarówno w prowadzeniu już istniejących przedsiębiorstw, jak w zakładaniu nowych firm. Zintensyfikowanie działao w zakresie ochrony środowiska wpływa z jednej strony na podniesienie atrakcyjności obszaru, z drugiej jednak stanowi duże ograniczenie w turystycznym wykorzystaniu potencjału przyrodniczego. Warunki życia mieszkaoców obszaru LGR znacznie się poprawiły w ostatnich latach. Niestety, wciąż widoczne jest trend migracji młodych ludzi do miast. Wieś opuszczają ludzie ambitni, wykształceni i aktywni. Tym samym brakuje liderów, którzy zintegrowaliby działania mieszkaoców. Zarobki w regionie wciąż są niewielkie. Od pewnego czasu obserwuje się jednak tendencję do osiedlania się na wsi ludności miejskiej, która chętnie angażuje się w miejscowe działania. Dużą szansą na zmianę takiego stanu jest również polityka UE. Dzięki dofinansowaniu i wzmocnieniu inicjatyw podejmowanych na obszarach wiejskich, staną się ona miejscem atrakcyjnym do życia i konkurencyjnym w stosunku do miast. 45

46 Sytuacja gospodarcza obszaru z pewnością znacznie się poprawi, gdy zostanie wybudowany węzeł autostrady A2 w Torzymiu. Wzmocni to w dużej mierze rozwój przedsiębiorstw z regionu (w tym świadczących usługi turystyczne) i spowoduje napływ turystów. Tym samym istnieje koniecznośd przygotowania odpowiedniej bazy dla osób odwiedzających obszar LGD. Wciąż przeszkodę stanowią jednak częste zmiany przepisów prawnych (polityka utrudniająca funkcjonowanie przedsiębiorcom) oraz niepewna sytuacja wynikająca z licznych zmian gospodarczych, społecznych i politycznych. Analiza wewnętrznych sił i słabości nasuwa wniosek, że Wodny Świat dysponuje silnym potencjałem i dużymi atutami, związanymi głownie z doskonałymi warunkami naturalnymi pozwalającymi na rozwój szeroko pojętej turystyki. Każda z miejscowości przynależących do Wodnego Świata dysponuje dużymi możliwościami rozwijania turystyki opartej o wykorzystanie zbiorników wodnych. Specyfika obszaru sprzyja uprawianiu wędkarstwa oraz turystyki wodnej. Korzystne położenie geograficzne w bliskiej odległości od dużych miast (Gorzów Wielkopolski, Zielona Góra), a także występowanie szeregu atrakcji przyrodniczych i kulturalnych, stwarza dobre warunki dla rozwijania nowych funkcji gospodarczych, w szczególności rozwój działalności opierających się na produktach lokalnych. Rozwijanie wspomnianych funkcji gospodarczych można oprzed na zmianach w świadomości turystów, czyli panującej obecnie modzie na zdrowy styl życia i szeroko promowanej ekologii. Należy sobie jednak uzmysłowid fakt zaostrzającej się konkurencji innych części kraju w zakresie zarówno atrakcyjności obszarów, jak również pozyskiwaniu funduszy z zewnętrznych źródeł. Aby wygrad z konkurencją nie wystarczy jedynie zintensyfikowad działania promocyjne. Konieczna jest poprawa infrastruktury. Braki w infrastrukturze komunikacyjnej utrudniają otwarcie obszaru na zewnątrz. Odczuwalne są również braki w infrastrukturze turystycznej, rekreacyjnej i sportowej. Ograniczeniem w wykorzystaniu potencjału przyrodniczego jest prowadzenie, na szeroką skalę, działao z zakresu ochrony środowiska, które z drugiej strony pozytywnie wpływają na podniesienie atrakcyjności obszaru. Zagrożeniem jest także względnie krótki letni sezon turystyczny i brak ofert gospodarstw agroturystycznych, ośrodków wczasowych na pozostałą częśd roku. 46

47 Do najsilniejszych potencjałów obszaru Wodny Świat zaliczyd trzeba kapitał ludzki i społeczny. Rozwój rybactwa wymaga przełamania barier rynkowych i naturalnych. Wskazane jest kształtowanie nowych funkcji towarzyszących rybactwu, mogących wspierad rozwój gospodarstw rybackich. Zakres możliwych funkcji jest bardzo szeroki i obejmuje działalnośd od przetwórstwa ryb aż po funkcje turystyczne i agroturystyczne. Analiza mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeo jasno pokazuje, że działania LGR należy zaplanowad przede wszystkim pod kątem wykorzystania naturalnego potencjału obszaru objętego LSROR. Cenne walory przyrodnicze i geograficzne wyznaczają ścieżkę rozwoju regionu. Stad koniecznośd zintensyfikowania działao w zakresie rozwijania turystyki oraz promocji regionu z wykorzystaniem pojawiających się szans możliwości zewnętrznego finansowania działao ukierunkowanych na rozwój. 47

48 ROZDZIAŁ V OKREŚLENIE CELÓW OGÓLNYCH I SZCZEGÓŁOWYCH LSROR, ŚRODKÓW SŁUŻĄCYCH DO OSIĄGNIĘCIA ZAKŁADANYCH CELÓW ORAZ RODZAJÓW OPERACJI, KTÓRE MOGĄ UZYSKAD WSPARCIE W RAMACH WDRAŻANIA LSROR, A TAKŻE ICH PRZEWIDYWANEGO WPŁYWU NA ŚRODOWISKO LSROR została przyjęta przez Walne Zebranie Stowarzyszenia w dniu 19 lutego 2010 r. Przy określaniu celów LSR wzięto pod uwagę wnioski wynikające z analizy SWOT, a także potrzeby mieszkaoców wyrażone podczas warsztatów strategicznych i w dwóch sondażach ankietowych przeprowadzonym na obszarze LGR. Określenie celów LSR zostało poprzedzone wypracowaniem wspólnej, akceptowanej przez wszystkich uczestników warsztatów strategicznych wizji obszaru: Wodny Świat jako obszar przyjazny dla mieszkaoców (praca, dobre warunki życia) oraz dla turystów chętnie odwiedzających ten region ze względu na jego atrakcyjnośd przyrodniczą, walory turystyczno- rekreacyjne i prowadzoną gospodarkę rybacką. Cechą charakterystyczną Wodnego Świata są niebanalne atrakcje turystyczne zlokalizowane blisko jezior i możliwośd skosztowania pysznej ryby. Wodny Świat to ciekawy pomysł na spędzenie wolnego czasu dla miłośników wędkowania, sportów wodnych (pływanie, nurkowanie, kajakarstwo), a także wypoczynku na okolicznych plażach. Dzięki oznakowaniu tras, stworzeniu odpowiedniej infrastruktury turystycznej, zagospodarowaniu plaż i udrożnieniu rzek możliwe będzie wykorzystanie naturalnego potencjału i rozwój obszaru objętego LSR. Cele ogólne (strategiczne) LSROR zostały sformułowane w następujący sposób: I. Zrównoważone wykorzystanie zasobów kulturowych, historycznych i przyrodniczych obszaru "Wodnego Świata" II. Poprawa jakości życia mieszkaoców poprzez pobudzanie aktywności społecznogospodarczej mieszkaoców 48

49 Przyjęte cele ogólne są w pełni zgodne z celami Osi 4 Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich Przyjęte w LSROR cele ogólne wzajemnie się uzupełniają. Tab. 15 CEL GŁÓWNY I Cel główny I Zrównoważone wykorzystanie zasobów kulturowych, historycznych i przyrodniczych obszaru "Wodnego Świata" Cele szczegółowe Rodzaje operacji Zapobieganie klęskom żywiołowym 1. Ochrona środowiska i dziedzictwa przyrodniczego "Wodnego Świata" Inwestycje melioracyjne i małej retencji wodnej Poprawa linii brzegowej rzek i innych akwenów wodnych Odnowa i zachowanie różnorodności biologicznej i chronionych gatunków ryb lub innych organizmów wodnych Wyposażenie i szkolenie jednostek społecznej straży rybackiej 2. Zachowanie dziedzictwa kulturowego i historycznego obszaru "Wodnego Świata" związanego z sektorem rybactwa 3. Rozwój infrastruktury związanej z obsługą gospodarczego wykorzystania jezior, innych akwenów wodnych, i turystyki. Tworzenie miejsc pamięci mających na celu prezentowanie lokalnego rzemiosła, sztuki i obyczajów, w szczególności związanych z tradycjami rybackimi Organizacja wydarzeo kulturalnych, sportowo - rekreacyjnych charakterystycznych i historycznych związanych z daną miejscowością w szczególności związanymi z tradycjami rybackimi. Budowę, odbudowę, oznakowanie lub zabezpieczenie szlaków turystycznych, przede wszystkim wodnych Budowę, remont lub przebudowę małej infrastruktury turystycznej, w szczególności przystani, punktów widokowych, miejsc wypoczynkowych i biwakowych, wraz ze ścieżkami, drogami dojazdowymi do miejsc objętych inwestycją oraz parkingami Tworzenie i modernizacja stanic wędkarskich i łowisk dla wędkarzy wraz ze ścieżkami, drogami dojazdowymi i parkingami 49

50 Budowa, renowacja, zabezpieczenie i oznakowanie kąpielisk jako punktów przystankowych głównego szlaku turystycznego "Wodny Świat" 4. Promocja "Wodnego Świata" jako jednego z głównych szlaków turystycznych w oparciu o istniejące i nowopowstałe atrakcje turystyczne i gospodarstwa rybackie Stworzenie jednolitego systemu identyfikacji LGR "Wodny Świat" Działania informacyjne dotyczące przygotowania lub realizacji LSROR lub działalności LGR "Wodny Świat" Badania dotyczące obszaru objętego LSROR Realizację wydarzeo promocyjnych, kulturalnych i sportowo rekreacyjnych związanych z obszarem objętym LSROR lub działalnością LGR Tab. 16 CEL GŁÓWNY II Cel główny II Poprawa jakości życia mieszkaoców poprzez pobudzanie aktywności społecznogospodarczej mieszkaoców Cele szczegółowe Rodzaje operacji Zagospodarowanie terenu, na którym ma byd prowadzona działalnośd gospodarcza 1. Wspieranie różnych form aktywności gospodarczej i innowacyjnej mieszkaoców, w tym głównie związanych z sektorem rybackim Budowa, przebudowa i wyposażenie obiektów, w których ma byd lub jest prowadzona działalnośd gospodarcza, w zakresie niezbędnym do jej prowadzenia na terenie "Wodnego Świata" Podejmowanie i rozwój działalności gospodarczej na terenie "Wodnego Świata" Restrukturyzacja i reorientacja działalności gospodarczej oraz dywersyfikacja zatrudnienia osób mających pracę związaną z sektorem rybactwa Organizacja i udział w kursach, szkoleniach, studiach, stażach i innych formach kształcenia mającego na celu zmianę kwalifikacji zawodowych Tworzenie i rozwój systemów sprzedaży bezpośredniej produktów rybactwa oraz pozyskiwania specjalistycznego sprzętu do transportu i hodowli ryb 50

51 Funkcjonowanie biura lokalnej grupy rybackiej i realizacja projektów własnych LGR "Wodny Świat" 2. Zaspokajanie potrzeb społecznych i kulturowych mieszkaoców, aktywizacja organizacji pozarządowych 3. Poprawa estetyki miejscowości Działania aktywizujące lokalną społeczności Adaptacja i wyposażenie miejsc, w których będą świadczone usługi dostępu do sieci Internet Organizowanie kół zainteresowao dla dzieci i młodzieży Organizację spotkao, szkoleo, konferencji i wyjazdów studyjnych mających na celu nawiązanie współpracy z innymi organizacjami, zdobycie wiedzy, wymianę informacji i doświadczeo lub realizację wspólnego przedsięwzięcia Rewitalizacja miejscowości przez realizację zintegrowanych projektów polegających, w szczególności na budowie, odbudowie i remoncie chodników, parkingów, placów, ścieżek rowerowych, terenów zielonych, parków, budynków i obiektów publicznych pełniących funkcje społeczno-kulturalne, sportowe, rekreacyjne lub ich wyposażenie Dostosowanie obiektów turystycznych i rekreacyjno-sportowych do potrzeb osób niepełnosprawnych ŚRODKI, SŁUŻĄCE DO OSIĄGNIĘCIA ZAKŁADANYCH CELÓW: Potencjalni beneficjenci wykazują duże zainteresowanie możliwością podejmowania opisanych inicjatyw w ramach realizacji projektów. Jak już zostało wspomniane, opis wszystkich operacji został stworzony w oparciu o rozmowy z zainteresowanymi. W celu zwiększenia konkurencyjności wniosków prowadzona będzie intensywna akcja promocyjna. W poszczególnych gminach LSROR prowadzone będą spotkania informacyjne połączone z krótką częścią szkoleniową obejmującą techniczne aspekty wypełniania wniosków o dofinansowanie. W każdej z gmin będzie można uzyskad informację na temat ogłaszanych konkursów. Dodatkowo w lokalnej prasie oraz na tablicach informacyjnych urzędów umieszczane będą ogłoszenia o kolejnych konkursach. Informacji na temat możliwości uzyskania wsparcia będą udzielad pracownicy Biura LGR. W strukturze organizacyjnej biura stowarzyszenia wyróżnia się: Kierownika ds. wdrażania 51

52 LSROR, Biuro LGR, w skład którego wejdzie pracownik administracyjno specjalista ds. obsługi beneficjentów oraz Zespół ds. wdrażania LSROR. - techniczny i Struktura organizacyjna Biura LGR jest zaplanowana w ten sposób, by Stowarzyszenie mogło w pełni realizowad LSROR i jej założenia. Wszystkie zadania przewidziane do realizacji przez LGR Wodny Świat w ramach operacji Funkcjonowanie lokalnej grupy rybackiej, oraz nabywanie umiejętności i aktywizacja lokalnych społeczności wpisują się w cele i rodzaje operacji przewidziane do dofinansowania w ramach LSROR, są to: Stworzenie jednolitego systemu identyfikacji LGR "Wodny Świat", zostanie opracowane logo stowarzyszenia, Działania informacyjne dotyczące przygotowania lub realizacji LSROR lub działalności LGR "Wodny Świat", stworzenie strony internetowej, informacje w gminach i spotkania aktywizujące (szerzej opisane w rozdziale XI) Badania dotyczące obszaru objętego LSROR, zlecane na zewnątrz lub samodzielne różnego rodzaju analizy, dotyczące obszaru LGR Wodny Świat, Realizacja wydarzeo promocyjnych, kulturalnych i sportowo-rekreacyjnych związanych z obszarem objętym LSROR lub działalnością LGR, organizacja imprezy integracyjnej dla mieszkaoców gmin Wodnego Świata, Organizację spotkao, szkoleo, konferencji i wyjazdów studyjnych mających na celu nawiązanie współpracy z innymi organizacjami, zdobycie wiedzy, wymianę informacji i doświadczeo lub realizację wspólnego przedsięwzięcia, szkolenia dla członków stowarzyszenia, przede wszystkim Komitetu i Zarządu, nawiązanie współpracy z innym LGR i realizacja wspólnego przedsięwzięcia Działania aktywizujące lokalną społeczności szkolenia i warsztaty dla mieszkaoców Wodnego Świata, 52

53 zostanie powołany Zespół ds. wdrażania LSROR, w skład którego wejdzie koordynator ds. rozwoju rybactwa i przedsiębiorczości, koordynator ds. aktywizacji społeczności lokalnych oraz koordynator ds. rozwoju turystyki (zakres zadao opisany w rozdziale XIV) Funkcjonowanie biura lokalnej grupy rybackiej i realizacja projektów własnych LGR "Wodny Świat" (struktura biura została opisana w rozdziale XIV) WSKAŹNIKI REALIZACJI CELÓW LSROR Dla monitoringu strategii przyjęto następujące wskaźniki: Wskaźniki produktu to liczba zrealizowanych projektów w ramach poszczególnych operacji osi 4. PO RYBY Tab. 17 WSKAŹNIKI PRODUKTU wskaźniki produktu - ilość zrealizowanych operacji w ramach: Cele szczegółowe Wzmocnienie konkurencyjności i utrzymaniu atrakcyjności obszarów zależnych od rybactwa Restrukturyzacja i reorientacja działalności gospodarczej oraz dywersyfikacja zatrudnienia Podnoszenie wartości produktów rybactwa, rozwój usług na rzecz społeczności. Ochrona środowiska i dziedzictwa przyrodniczego... Wsparcie na rzecz współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej suma: Ochrona środowiska i dziedzictwa przyrodniczego "Wodnego Świata" 5 5 Zachowanie dziedzictwa kulturowego i historycznego obszaru "Wodnego Świata" Rozwój infrastruktury związanej z obsługą gospodarczego wykorzystania jezior, innych akwenów wodnych, i turystyki. Promocja "Wodnego Świata" jako jednego z głównych szlaków turystycznych w oparciu o istniejące i nowopowstałe atrakcje turystyczne i gospodarstwa rybackie Wspieranie różnych form aktywności gospodarczej i innowacyjnej mieszkańców, w tym głównie związanych z sektorem rybackim

54 Zaspokajanie potrzeb społecznych i kulturowych mieszkańców, aktywizacja organizacji pozarządowych Poprawa estetyki miejscowości 2 2 razem: wysokość środków przewidzianych w budżecie , , , , ,

55 Tab. 18 WSKAŹNIKI REZULTATU I ODDZIAŁYWANIA Cele szczegółowe wskaźniki rezultatu wskaźniki oddziaływania Ochrona środowiska i dziedzictwa przyrodniczego "Wodnego Świata" Zachowanie dziedzictwa kulturowego i historycznego obszaru "Wodnego Świata" związanego z sektorem rybactwa Liczba wybudowanych zbiorników przeciwpowodziowych Liczba powstałych zbiorników małej retencji Liczba metrów oczyszczonych rowów melioracyjnych Liczba metrów poprawionej lini brzegowej rzek i innych akwenów wodnych Liczba kontroli przeprowadzonych na terenie LGR Liczba utworzonych miejsc pamięci poświęconych historii rybactwa Liczba zorganizowanych imprez związanych z tradycjami rybackimi Liczba kilometrów wybudowanych/zmodernizowanych/oznaczonych szlaków turystycznych Poprawa stanu środowiska Wzrost świadomości społecznej na temat historii rybactwa na terenie Wodnego Świata Rozwój infrastruktury związanej z obsługą gospodarczego wykorzystania jezior, innych akwenów wodnych, i turystyki. Liczba zagospodarowanych punktów biwakowych Liczba wybudowanych/zmodernizowanych punktów widokowych Liczba wybudowanych/zmodernizowanych stanic wędkarskich Wzrost atrakcyjności turystycznej, Wzrost liczby turystów Liczba oznaczonych i zagospodarowanych kąpielisk Promocja "Wodnego Świata" jako jednego z głównych szlaków turystycznych w oparciu o istniejące i nowopowstałe atrakcje turystyczne i gospodarstwa rybackie Liczba postawionych tablic informacyjnych z logo Wodnego Świata Liczba osób odwiedzających stronę internetową Liczba wydanych opracowao badawczych Rozpoznawalnośd marki LGR na mapie Polski 55

56 Liczba osób biorących udział w organizowanych imprezach Wspieranie różnych form aktywności gospodarczej i innowacyjnej mieszkaoców, w tym głównie związanych z sektorem rybackim Liczba nowych miejsc pracy Liczba nowopowstałych/zmodernizowanych gospodarstw agroturystycznych Liczba nowopowstałych przedsiębiorstw Liczba zalegalizowanych gospodarstw rybackich Liczba uczestników zajęd Wzrost gospodarczy, wzrost znaczenia sektora rybactwa na terenie LGR Liczba uruchomionych punktów sprzedaży ryb Liczba zrealizowanych projektów własnych LGR Zaspokajanie potrzeb społecznych i kulturowych mieszkaoców, aktywizacja organizacji pozarządowych Poprawa estetyki miejscowości Liczba przeprowadzonych szkoleo Liczba zmodernizowanych/doposażonych świetlic środowiskowych Liczba zorganizowanych kół zainteresowao dla dzieci i młodzieży Liczba zorganizowanych szkoleo/ konferencji/ wyjazdów studyjnych Liczba miejscowości w których została odnowiona przestrzeo publiczna. Liczba obiektów turystycznych i rekreacyjno-sportowych dostosowanych do osób niepełnosprawnych Zwiększenie aktywności lokalnych liderów i organizacji pozarządowych, wzrost absorpcji środków UE oraz wykorzystywania krajowych środków pomocowych przez organizacje pozarządowe Poprawa jakości życia w społecznościach rybackich, Poprawa wizerunku miejscowości 56

57 RODZAJE OPERACJI, KTÓRE MOGĄ UZYSKAD WSPARCIE: Przedstawione poniżej rodzaje operacji, które będą mogły uzyskad wsparcie w ramach środków przewidzianych na realizację celów LSROR zostały opracowane na podstawie informacji pozyskanych z postulatów i opinii wysuniętych przez potencjalnych beneficjentów podczas przeprowadzonych warsztatów, indywidualnych spotkao konsultacyjnych oraz sondaży ankietowych. 1. Inwestycje melioracyjne i małej retencji wodnej, 2. Poprawa linii brzegowej rzek i innych akwenów wodnych, 3. Odnowa i zachowanie różnorodności biologicznej i chronionych gatunków ryb lub innych organizmów wodnych, 4. Wyposażenie i szkolenie jednostek społecznej straży rybackiej, 5. Tworzenie miejsc pamięci mających na celu prezentowanie lokalnego rzemiosła, sztuki i obyczajów, w szczególności związanych z tradycjami rybackimi, 6. Organizacja wydarzeo kulturalnych, sportowo - rekreacyjnych charakterystycznych i historycznych związanych z daną miejscowością w szczególności związanymi z tradycjami rybackimi, 7. Budowę, odbudowę, oznakowanie lub zabezpieczenie szlaków turystycznych, 8. Budowę, remont lub przebudowę małej infrastruktury turystycznej, w szczególności przystani, punktów widokowych, miejsc wypoczynkowych i biwakowych, wraz ze ścieżkami, drogami dojazdowymi do miejsc objętych inwestycją oraz parkingami, 9. Tworzenie i modernizacja stanic wędkarskich i łowisk dla wędkarzy wraz ze ścieżkami, drogami dojazdowymi i parkingami, 10. Budowa, renowacja, zabezpieczenie i oznakowanie kąpielisk jako punktów przystankowych głównego szlaku turystycznego "Wodny Świat", 11. Stworzenie jednolitego systemu identyfikacji LGR "Wodny Świat", 12. Działania informacyjne dotyczące przygotowania lub realizacji LSROR lub działalności LGR "Wodny Świat", 13. Badania dotyczące obszaru objętego LSROR, 14. Realizację wydarzeo promocyjnych, kulturalnych i sportowo-rekreacyjnych związanych z obszarem objętym LSROR lub działalnością LGR, 57

58 15. Zagospodarowanie terenu, na którym ma byd prowadzona działalnośd gospodarcza, 16. Budowa, przebudowa i wyposażenie obiektów, w których ma byd lub jest prowadzona działalnośd gospodarcza, w zakresie niezbędnym do jej prowadzenia na terenie "Wodnego Świata", 17. Podejmowanie i rozwój działalności gospodarczej na terenie "Wodnego Świata", 18. Restrukturyzacja i reorientacja działalności gospodarczej oraz dywersyfikacja zatrudnienia osób mających pracę związaną z sektorem rybactwa, 19. Organizacja i udział w kursach, szkoleniach, studiach, stażach i innych formach kształcenia mającego na celu zmianę kwalifikacji zawodowych, 20. Tworzenie i rozwój systemów sprzedaży bezpośredniej produktów rybactwa oraz pozyskiwania specjalistycznego sprzętu do transportu i hodowli ryb, 21. Funkcjonowanie biura lokalnej grupy rybackiej i realizacja projektów własnych LGR "Wodny Świat", 22. Działania aktywizujące lokalną społeczności, 23. Adaptacja i wyposażenie miejsc, w których będą świadczone usługi dostępu do sieci Internet, 24. Organizowanie kół zainteresowao dla dzieci i młodzieży, 25. Organizację spotkao, szkoleo, konferencji i wyjazdów studyjnych mających na celu nawiązanie współpracy z innymi organizacjami, zdobycie wiedzy, wymianę informacji i doświadczeo lub realizację wspólnego przedsięwzięcia, 26. Rewitalizacja miejscowości przez realizację zintegrowanych projektów polegających, w szczególności na budowie, odbudowie i remoncie chodników, parkingów, placów, ścieżek rowerowych, terenów zielonych, parków, budynków i obiektów publicznych pełniących funkcje społeczno-kulturalne, sportowe, rekreacyjne lub ich wyposażenie, 27. Dostosowanie obiektów turystycznych i rekreacyjno-sportowych do potrzeb osób niepełnosprawnych. PRZEWIDYWANY WPŁYW PLANOWANYCH DO WSPARCIA RODZAJÓW OPERACJI NA ŚRODOWISKO W planowanych do realizacji przez Wodny Świat operacjach znalazły się inwestycje melioracyjne i małej retencji wodnej. Województwo Lubuskie znajduje się w pierwszej strefie o najpilniejszych potrzebach małej retencji. Na terenie Nadleśnictwa Lubniewice znajduje się 58

59 zbiorniki powstałe w ramach programu małej retencji wodnej i stąd wiadomo, że realizacja tego typu inwestycji pozytywnie wpływa na stan środowiska naturalnego. Efektem postawienia zbiorników małej retencji są następujące: poprawa uwilgotnienia siedlisk leśnych poprzez podniesienie lustra wody gruntowej na terenach bezpośrednio przyległych do zbiornika lub urządzenia piętrzącego, urozmaicenie i wzbogacenie środowiska przyrodniczego, pełni funkcję ostoi m.in. dla ptactwa wodnego. W pewnym uproszczeniu pod pojęciem małej retencji rozumie się zdolnośd do gromadzenia wody w małych zbiornikach naturalnych i sztucznych oraz wody podpiętrzane w korytach niewielkich rzek i potoków, w kanałach i rowach. Biorąc pod uwagę fakt, że Polska pod względem zasobów wodnych plasuje się na 22. miejscu w Europie (piątym od kooca), należy propagowad działania i inwestycje mające na celu poprawę warunków hydrologicznych w Polsce, a tworzenie małych retencji wodnych bezspornie na tę poprawę wpływa. Tworzenie szlaków turystycznych, podobnie jak większośd działalności człowieka, może powodowad negatywne skutki dla środowiska przyrodniczego m.in. poprzez zmniejszenie powierzchni obszarów naturalnych będących siedliskami roślin i zwierząt. Z drugiej jednak strony szlaki turystyczne, ścieżki dydaktyczne tworzone są po to by ingerencja w środowisko naturalne była jak najmniejsza i to właśnie w takim aspekcie będą one tworzone na obszarze LSROR. Ich przebieg planuje się tak, by izolowad cenne przyrodniczo tereny, tzw. strefy ochronne. Strefy ochronne są to tereny o powierzchni kilku do kilkunastu hektarów, na których nie prowadzi się żadnych prac, mogą to byd tereny wokół gniazd orła bielika czy bociana czarnego, które to występują na terenie LGR. Zgodnie z 10.4 rozporządzenia ministra rolnictwa i rozwoju wsi z dnia 15 października 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty i zwracania pomocy finansowej na realizację środków objętych osią priorytetową 4 Zrównoważony rozwój obszarów zależnych od rybactwa, zawartą w programie operacyjnym Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich (D.U. Nr 177, poz. 1377) operacje mogą uzyskad wsparcie z osi 4 PO Ryby wyłącznie wówczas, kiedy nie wpłyną negatywnie na środowisko oraz ochronę żywych zasobów wód. Na terenie działania LGR ustanowionych jest szereg kwalifikowanych form ochrony przyrody, w tym ścisłe uniemożliwiające inwestycje (Park Narodowy, rezerwaty) oraz o szerszym zakresie 59

60 (Natura 2000, obszary chronionego krajobrazu, parki krajobrazowe), których umiejscowienie często pokrywa się z terenami, na których prowadzona jest gospodarka rybacka oraz będącymi atrakcyjnymi lokalizacjami dla usług turystycznych. Wszystkie inwestycje lokalizowane na tych terenach wymagają uzyskania decyzji środowiskowej lub oceny wpływu na środowisko, zgodnie z założeniami poszczególnych form ochrony. Nie istnieje możliwośd uzyskania prawomocnej decyzji pozwolenia na budowę - dla inwestycji, które nie przejdą pozytywnie oceny oddziaływania na środowisko. 60

61 ROZDZIAŁ VI WYKAZANIE ZWIĄZKU I SPÓJNOŚCI CELÓW I ŚRODKÓW, Z WNIOSKAMI WYNIKAJĄCYMI Z ANALIZY SWOT ORAZ CELAMI OSI PRIORYTETOWEJ 4 Tab. 19 SPÓJNOŚD CELÓW I ŚRODKÓW Z WNIOSKAMI Z ANALIZY SWOT wnioski z analizy SWOT cel ogólny cel szczegółowy cele PO RYBY Opisywany obszar jest bardzo atrakcyjny przyrodniczo, posiada rozległe obszary przyrodnicze (parki krajobrazowe, rezerwaty i pomniki przyrody, występują tu chronione gatunki fauny i flory), dlatego konieczne jest racjonalne kształtowanie środowiska i gospodarowanie zasobami środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, utrzymywanie i przywracanie elementów przyrodniczych do stanu właściwego. Zrównoważone wykorzystanie zasobów kulturowych, historycznych i przyrodniczych obszaru "Wodnego Świata" Ochrona środowiska i dziedzictwa przyrodniczego "Wodnego Świata" Poprawa jakości życia w społecznościach rybackich Większośd mieszkaoców regionu to ludnośd napływowa. Pielęgnowanie dawnych tradycji pozwoli uchronid ciekawą historię tego obszaru od zapomnienia, a jednocześnie zbuduje silniejszą więź między mieszkaocami a ziemiami, które zamieszkują. Zrównoważone wykorzystanie zasobów kulturowych, historycznych i przyrodniczych obszaru "Wodnego Świata" Zachowanie dziedzictwa kulturowego i historycznego obszaru "Wodnego Świata" Rekonwersja obszarów dotkniętych zmianami w sektorze Obszar wyjątkowy ze względu na przyrodę i walory turystyczne, istnieje jednak koniecznośd inwestowania w infrastrukturę w szczególności turystyczną. Mimo dużego potencjału, rozwój gospodarki rybackiej na tym obszarze jest spowolniony. Zrównoważone wykorzystanie zasobów kulturowych, historycznych i przyrodniczych obszaru "Wodnego Świata" Rozwój infrastruktury związanej z obsługą gospodarczego wykorzystania jezior, innych akwenów wodnych, i turystyki. Minimalizacja zaniku sektora rybackiego Poprawa jakości życia w społecznościach rybackich Wodny Świat tworzą gminy o podobnej historii i warunkach geograficznoprzyrodniczych, istnieje jednak koniecznośd ukształtowania, w okresie najbliższych kilku lat, spójnego wizerunku całego obszaru (8 gmin) jako miejsca nowoczesnej, europejskiej edukacji, rekreacji i wypoczynku. Zrównoważone wykorzystanie zasobów kulturowych, historycznych i przyrodniczych obszaru "Wodnego Świata" Promocja "Wodnego Światu" jako jednego z głównych szlaków turystycznych w oparciu o Poprawa jakości życia w społecznościach rybackich. Rekonwersja obszarów dotkniętych 61

62 istniejące i nowopowstałe atrakcje turystyczne i gospodarstwa rybackie zmianami w sektorze. Duża ilośd potencjalnych rybaków, czyli osób, które posiadają stawy, posiada stawy niezalegalizowane, stąd potrzeba przełamania barier rynkowych i naturalnych poprzez kształtowanie nowych funkcji towarzyszących rybactwu od przetwórstwa ryb po agroturystykę. Obszar posiada doskonałe warunki naturalne pozwalające na rozwój wielofunkcyjny np. rybactwo, rolnictwo, turystyka, rzemiosło, przetwórstwo, kultura i edukacja. Poprawa jakości życia mieszkaoców poprzez pobudzanie aktywności społeczno-gospodarczej mieszkaoców Wspieranie różnych form aktywności gospodarczej i innowacyjnej mieszkaoców, w tym głównie związanych z sektorem rybackim Minimalizacja zaniku sektora rybackiego, Duża ilośd organizacji społecznych i różnego rodzaju inicjatyw lokalnych, jednakże istnieje pilna potrzeba wzmocnienia organizacji pozarządowych oraz osiągnięcia przez nie pełnej absorpcji środków UE oraz wykorzystywania krajowych środków pomocowych. Poprawa jakości życia mieszkaoców poprzez pobudzanie aktywności społeczno-gospodarczej mieszkaoców Zaspokajanie potrzeb społecznych i kulturowych mieszkaoców, aktywizacja organizacji pozarządowych Poprawa jakości życia w społecznościach rybackich Słabo rozwinięta infrastruktura społeczna jest hamulcem dla rozwoju życia społecznego i turystki, wobec czego konieczne jest inwestowanie w modernizację przestrzeni publicznej w znoszenie barier architektonicznych. Poprawa jakości życia mieszkaoców poprzez pobudzanie aktywności społeczno-gospodarczej mieszkaoców Poprawa estetyki miejscowości Poprawa jakości życia w społecznościach rybackich 62

63 ROZDZIAŁ VII SPORZĄDZENIE PLANU BUDŻETU LSROR Z PODZIAŁEM NA DWULETNIE OKRESY Tab. 20 PLAN BUDŻETU Rodzaj operacji Wzmocnienie konkurencyjności i utrzymaniu atrakcyjności obszarów zależnych od rybactwa Środek 4.1 Rozwój obszarów zależnych od rybactwa, w tym: Restrukturyzacja i Ochrona środowiska i reorientacja dziedzictwa działalności Podnoszenie przyrodniczego na gospodarczej oraz wartości obszarach zależnych od dywersyfikacja produktów rybactwa w celu zatrudnienia osób rybactwa, rozwój utrzymania jego mających pracę usług na rzecz atrakcyjności oraz związaną z sektorem społeczności przywracanie potencjału rybactwa w drodze zamieszkującej produkcyjnego sektora tworzenia obszary zależne rybactwa w przypadku dodatkowych miejsc od rybactwa jego zniszczenia w wyniku pracy poza tym klęski żywiołowej lub sektorem przemysłowej Funkcjonowanie lokalnej grupy rybackiej, zwanej dalej LGR, oraz nabywanie umiejętności i aktywizacja lokalnych społeczności Środek 4.2 Wsparcie na rzecz współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej Razem oś priorytetowa 4 Zrównoważony rozwój obszarów zależnych od rybactwa Razem ,00 0, , , , , , , , , , , , , ,00 0, ,00 0, , , , , , , , , , ,31 63

64 Przedstawiony wyżej podział środków finansowych na realizację LSROR był omawiany podczas spotkao i telefonicznych konsultacji z przedstawicielami wszystkich trzech sektorów. Ostatnie konsultacje odbyły się 11 lutego 2010 roku na spotkaniu w Sulęcinie, a ostatecznie budżet został zatwierdzony przez członków stowarzyszenia podczas Walnego Zebrania w dniu 19 lutego 2010 roku. 64

65 Na działania związane z funkcjonowaniem LGR przewidziano w budżecie kwotę zł (10%) i zostanie ona rozdysponowana min. zatrudnienie pracowników oraz realizację operacji wynikających z niniejszej strategii takich jak aktywizacja mieszkaoców, czy promocja itp. (szerzej opisane w rozdziale V i XIV). Kwotę zł stowarzyszenie postanowiło przeznaczyd na realizację zadania w ramach operacji Wsparcie na rzecz współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej co stanowi 4,11% całego budżetu. Pozostałą kwotę zł LGR postanowiło przeznaczyd na dofinansowanie zadao realizowanych w ramach konkursów ogłaszanych przez LGR. Na finansowanie operacji realizowanych w ramach LSROR przez podmioty publiczne stowarzyszenie przeznaczyło zł (34,88%). 65

66 ROZDZIAŁ VIII OPIS PROCEDUR WYBORU OPERACJI PRZEZ KOMITET Postępowanie w sprawie wyboru operacji do finansowania będzie prowadzone zgodnie z rozporządzeniem ministra rolnictwa i rozwoju wsi z dnia 15 października 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłat i zwracania pomocy finansowej na realizację środków objętych osią priorytetową 4 Zrównoważony rozwój obszarów zależnych od rybactwa, zawartą w programie operacyjnym Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich W terminie nie dłuższym niż 45 dni od daty zakooczenia naboru wniosków o dofinansowanie, Komitet LGR dokonuje oceny wniosków i sporządza listy wybranych i niewybranych operacji wg ilości uzyskanych punktów oraz uwzględniając wyniki oceny operacji dokonanej na skutek złożonych odwołao Rys. 11 SCHEMAT PROCEDURY WYBORU OPERACJI 66

67 Tab. 21 PROCES WYBORU OPERACJI DO DOFINANSOWANIA SZCZEGÓŁOWY PRZEBIEG PROCESU WYBORU OPERACJI Lp. Zadanie Osoba wykonująca/ odpowiedzialna za realizację Opis wykonywanych czynności Czas wykonywania Dokumentacja sporządzona w trakcie wykonywania zadania 1 Ogłoszenie naboru Prezes Zarządu Ogłoszenie w porozumieniu z IP terminu naboru. 24 dni przed naborem informacja dla UM, 14 dni przed początkiem naboru wywieszenie oficjalnych informacji na stronach www i tablicach ogłoszeo 2 Przyjmowanie i rejestrowanie wniosków Pracownik biura Dokonuje przyjęcia wniosku na oryginale potwierdza pieczęcią Stowarzyszenia, nadaje numer sprawie i własnym podpisem datę i godzinę wpływu, potwierdza przyjecie wniosku na kserokopii wniosku pieczęcią Stowarzyszenia i własnym podpisem datę i godzinę wpływu. Sporządzenie rejestru złożonych wniosków zawierające: - imię i nazwisko wnioskodawców - data i godzina wpływu wniosku do biura - numer sprawy - nazwę działania, przedsięwzięcia - nazwę operacji - numer wniosku w rejestrze - całkowity koszt operacji - wnioskowana kwota dofinasowania Wszystkie dni robocze trwania naboru. - potwierdzenie przyjęcia wniosku - rejestr złożonych wniosków 3 Zwołanie posiedzenia Komitetu Przewodniczący Komitetu Pracownik biura Zwołanie posiedzenia Komitetu odbywa się w trakcie naboru, aby ten mógł zebrad się w niedługim czasie po jego zakooczeniu podanie do publicznej wiadomości terminu posiedzenie Komitetu 5 dni przed zakooczeniem naboru Zawiadomienie o posiedzeniu organu decyzyjnego 4 Przekazanie dokumentacji Przewodniczącemu Komitetu Kierownik biura Udostępnienie zebranych wniosków wszystkim członkom Komitetu do wglądu 1 dzieo roboczy po zakooczeniu naboru 5 Przygotowanie dokumentacji na Pracownik biura posiedzenie Komitetu Okres pomiędzy przekazaniem dokumentacji Przewodniczącemu Wzór protokołu z posiedzenia, wzory uchwał, lista obecności, 67

68 Komitetu a datą posiedzenia Komitetu karty do głosowania, wzór deklaracji bezstronności 6 Zapoznanie się członków Komitetu z dokumentacją Wszyscy członkowie Komitetu Zapoznanie się w biurze stowarzyszenia z wnioskami Przygotowanie się osób referujących do przedstawienia poszczególnych wniosków Okres pomiędzy przekazaniem dokumentacji Przewodniczącemu Komitetu a datą posiedzenia Komitetu, nie dłużej niż 7 dni kalendarzowych 7 Posiedzenie Komitetu Przewodniczący Komitetu Członkowie Komitetu - referujący Członkowie Komitetu Komisja skrutacyjna Prowadzi posiedzenie Komitetu zgodnie z porządkiem i regulaminem Komitetu odczytuje Deklaracje bezstronności członków Komitetu Referują poszczególne operacje podczas posiedzenia Wypełniają deklarację bezstronności Dokonują oceny wniosków/operacji Głosują nad uchwałami Odczytują deklaracje bezstronności Przewodniczącego przeliczają wyniki głosowania Kontrolują Quorum podczas obrad sporządzają protokoły i uchwały Czas trwania posiedzenia uzależniony jest od ilości wniosków i decyzji przewodniczącego Komitetu Protokół z posiedzenia Komitetu, uchwały Komitetu, karty oceny operacji lista operacji wybranych do dofinansowania lista operacji nie wybranych do dofinansowania zgodnych i niezgodnych z LSROR Prezes lub wiceprezes Zarządu Bierze udział w posiedzeniu bez prawa głosu 8 Przekazanie dokumentów z posiedzenia Komitetu Przewodniczący Komitetu Przekazuje dokumenty Zarządowi Stowarzyszenia po posiedzeniu Komitetu 1 dzieo Protokół przekazania 9 Zawiadomienie wnioskodawców o decyzji Komitetu Pracownik biura Umieszczenie na stronie internetowej LGR informacji o decyzjach Komitetu (projekt listy rankingowej zgodnośd z LSROR). Rozesłanie do wnioskodawców indywidualnych oficjalnych decyzji Komitetu, wraz z informacją o możliwości odwołania podpisanych przez przewodniczącego Komitetu do 7 dni Wzór informacji o wyniku wyboru 10 Odwołania Wnioskodawca Składanie odwołao od negatywnych 7 dni 68

69 decyzji kalendarzowych od podania do publicznej wiadomości informacji o decyzjach Komitetu na stronie internetowej 11 Zwołanie posiedzenia Komitetu Przewodniczący Komitetu Zwołanie posiedzenia Komitetu odbędzie się już w trakcie przyjmowania odwołao, aby Komitet mógł zebrad się w krótkim czasie po przyjęciu odwołao. 3 dni po upublicznieniu pierwszych wyników wyboru Zawiadomienie o posiedzeniu organu decyzyjnego 12 Rozpatrzenie odwołao Komitet Rozpatrzenie odwołania, ponowna analiza i ocena wniosku Podjecie uchwał uznających lub odrzucających odwołanie aktualizacja list operacji wybranych lub nie do dofinansowania nie później niż 7 dni po upłynięciu terminu odwołao Uchwały w sprawie rozpatrzenia odwołao protokół zaktualizowana lista projektów przyjętych do dofinansowania Zaktualizowana lista projektów nie przyjętych do dofinansowania 13 Przekazanie dokumentów z posiedzenia Komitetu Przewodniczący Komitetu Przekazuje dokumenty Zarządowi Stowarzyszenia po posiedzeniu Komitetu 1 dzieo Protokół przekazania 14 Zawiadomienie wnioskodawców o decyzji Komitetu Pracownik biura Umieszczenie na stronie internetowej LGD informacji o decyzjach Komitetu Rozesłanie do wnioskodawców indywidualnych oficjalnych decyzji Komitetu, wraz z informacją o możliwości odwołania do IP podpisanych przez Przewodniczącego Komitetu do 7 dni Wzór informacji o wyniku wyboru 15 Przekazanie list do IP Pracownik biura Koperta z wnioskami, które nie wpłynęły w terminie koperta z wnioskami, które wpłynęły bez adresu wnioskodawcy i nie dało się go ustalid Wnioski wybrane do dofinansowania + Lista wniosków wybranych + uchwały Wnioski niewybrane 69

70 do dofinansowania + Lista tych wniosków + uchwały 70

71 TRYB I SPOSÓB WYŁĄCZENIA CZŁONKA KOMITETU OD UDZIAŁU W DOKONYWANIU WYBORU OPERACJI a) Członkowie Komitetu, przed przystąpieniem do prac związanych z wyborem operacji składają pisemne oświadczenie o zachowaniu bezstronności co do wyboru operacji według wzoru załączonego regulaminu funkcjonowania komitetu. b) Członek Komitetu powinien wyłączyd się z udziału w dokonywaniu wyboru operacji, jeżeli zaistnieją wątpliwości co do jego bezstronności, w szczególności jeżeli: i) wniosek o wybór operacji składany jest przez członka Komitetu, ii) wniosek o wybór operacji składany jest przez podmiot, którego członek Komitetu jest delegatem na Walne Zebranie LGD, iii) wniosek o wybór operacji składany jest przez podmiot, w organach którego zasiada członek Komitetu, iv) wniosek o wybór operacji składany jest przez podmiot, z którym członka Komitetu łączy stosunek pracy, v) wniosek składany jest przez krewnych lub powinowatych do stopnia II członka Komitetu. c) Członków Komitetu, którzy nie złożą oświadczenia o bezstronności, Przewodniczący Komitetu wyłącza z udziału w rozpatrywaniu danego wniosku w okolicznościach, co do których zachodzi podejrzenie stronniczości Członka Komitetu przy wyborze danego wniosku, a złożył on oświadczenie o bezstronności (np. członek A zgłasza wątpliwośd co do bezstronności członka B), a złożył on oświadczenie o bezstronności, o którym mowa wyżej, następuje głosowanie nad jego wykluczeniem z udziału w rozpatrywaniu danego wniosku, o czym decyduje Uchwała Rady przyjęta większością 2/3 głosów. d) Na podstawie w/w oświadczeo Przewodniczący Komitetu sporządza listę osób upoważnionych do oceny, osobno dla każdej operacji. e) Przewodniczący powołuje, na podstawie w/w listy osób zespoły robocze (wszystkie osoby uprawnione do głosowania nad danym wnioskiem), które przeprowadzają ocenę zgodności operacji z LSROR oraz ocenę operacji według kryteriów lokalnych przyjętych przez Stowarzyszenie. 71

72 OCENA ZGODNOŚCI OPERACJI Z LSROR WRAZ Z OPISEM SPOSOBU WERYFIKACJI WNIOSKU ZGODNIE Z PRZYJĘTYMI KRYTERIAMI a) Przed rozpatrzeniem wniosku przewodniczący Komitetu zapoznaje członków Komitetu z wnioskami według kolejności rejestracji. Przed ostatecznym rozpatrzeniem wniosku Przewodniczący Komitetu może zarządzid przeprowadzenie dyskusji, w której mogą uczestniczyd zaproszone do udziału w posiedzeniu osoby. b) Po dyskusji nad wnioskiem Komitet przeprowadza głosowanie w sprawie zgodności operacji z LSROR. Po zarządzeniu głosowania każdy członek Komitetu, który złożył Deklarację poufności i bezstronności (załącznik nr 4 do regulaminu komitetu) dokonuje indywidualnie oceny zgodności operacji z LSROR poprzez wypełnienie Karty oceny zgodności operacji z LSROR (załącznik nr 2 do regulaminu komitetu). c) Po zebraniu wypełnionych kart oceny dokonuje się podliczenia oddanych głosów. Decyzja Komitetu w sprawie uznania operacji za zgodną z LSROR jest pozytywna, jeśli bezwzględna większośd ważnie oddanych głosów została oddana na opcję, że operacja realizuje co najmniej jeden cel ogólny, co najmniej jeden cel szczegółowy i wpisuje się w co najmniej 1 typ operacji zapisany w LSROR. Wnioski, w stosunku do których Komitet podjął negatywną decyzję nie są dalej rozpatrywane. SPOSÓB WYBORU OPERACJI a) Jeżeli operacja została uznana za zgodną z LSROR, zespoły robocze przeprowadzają ocenę tej operacji według kryteriów lokalnych przyjętych przez Stowarzyszenie. Członkowie zespołu roboczego - dokonują indywidualnie oceny operacji poprzez wypełnienie formularza Karty oceny operacji według kryteriów wyboru (załączniki 1-4 do regulaminu komitetu). b) Ocena operacji przez członka Komitetu polega na przyznaniu punktów za poszczególne kryteria, a następnie ich zsumowaniu i wpisaniu obliczonej oceny łącznej w pozycji formularza SUMA PUNKTÓW. c) Po zebraniu wypełnionych kart oceny operacji Komisja Skrutacyjna ustala wynik głosowania w taki sposób, że sumuje oceny łączne wyrażone na poszczególnych kartach w pozycji SUMA PUNKTÓW i dzieli przez liczbę oddanych głosów. Liczba będąca wynikiem tego działania jest oceną Komitetu dotyczącą spełniania kryteriów 72

73 wyboru przez daną operację. Warunkiem uznania operacji za spełniającą lokalne kryteria wyboru jest uzyskanie 50% punktacji. d) Po ostatecznym zatwierdzeniu punktacji, Przewodniczący formułuje Uchwały (załączniki nr 5-6) dla każdej operacji osobno, w głosowaniu nad którymi biorą udział odpowiednio osoby, wchodzące w skład zespołu roboczego. e) Po przeprowadzeniu głosowania dla każdej operacji osobno, Przewodniczący formułuje treśd uchwały Komitetu (załącznik nr 7), w sprawie operacji wybranych do finansowania, po czym poddaje ją pod głosowanie wszystkich członków Komitetu. Listę operacji wybranych do finansowania sporządza się uwzględniając limit dostępnych środków określony w informacji o możliwości składania wniosków za pośrednictwem LGR, o przyznanie pomocy na dany rodzaj operacji. Na liście umieszcza się operacje, których ocena pod względem spełniania kryteriów wyboru wyniosła co najmniej 50% możliwej do uzyskania liczby punktów, w kolejności według liczby uzyskanych punktów w ramach oceny spełniania kryteria wyboru operacji. f) Z posiedzenia Komitetu sporządza się protokół zawierający co najmniej: i) datę i miejsce odbycia posiedzenia, ii) wykaz członków Komitetu uczestniczących w posiedzeniu, iii) zatwierdzony porządek posiedzenia, iv) wyniki głosowao oraz treśd decyzji i uchwał podjętych przez Komitet, v) listę ocenionych operacji: zgodnych z LSROR i niezgodnych z LSROR oraz wybranych i niewybranych przez Komitet LGR, vi) protokół podpisuje Przewodniczący Komitetu. g) Niezwłocznie po dokonaniu oceny przez Komitet, nie później niż 21 dni od dnia, w którym upłynął termin naboru wniosków, Biuro LGR informuje wnioskodawców o wynikach oceny, tj. zgodności z LSROR, liczbie uzyskanych punktów, możliwości odwołania (załączniki 8-9 do regulaminu komitetu). SPOSÓB ODWOŁYWANIA SIĘ OD DECYZJI KOMITE TU a) Wnioskodawcy mają prawo złożyd w Biurze Stowarzyszenia w terminie 7 dni od dnia podania do publicznej wiadomości listy ocenionych wniosków pisemne zastrzeżenie (protest) od decyzji Komitetu do Przewodniczącego Komitetu. 73

74 b) Wniosek o ponowne rozpatrzenie wniosku o dofinansowanie operacji musi zostad szczegółowo uzasadniony. c) W przypadku wpłynięcia odwołao, Przewodniczący w terminie 7 dni zwołuje posiedzenie Komitetu w celu ich rozpatrzenia. d) Podczas posiedzenia Komitet dokonuje ponownej oceny zgodności operacji z LSROR i oceny pod względem spełniania kryteriów wyboru. e) Decyzje Komitetu podjęte w trybie rozpatrzenia odwołania są ostateczne. f) decyzjach podjętych w wyniku rozpatrzenia odwołao LGR niezwłocznie informuje wnioskodawców, którzy złożyli odwołania. g) Po rozpatrzeniu odwołao Przewodniczący Komitetu sporządza ostateczną listę operacji wybranych przez LGR do finansowania oraz formułuje treśd zaktualizowanej uchwały Rys. 12 PROCEDURA OCENY OPERACJI PRZEZ KOMITET 74