Wymagania programowe po klasie 5 na I półrocze

Transkrypt

1 Dopuczczający otrzymuje uczeń, który potrafi: Wymagania programowe po klasie 5 na I półrocze - prowadzić obserwacje i doświadczenia samodzielnie, na podstawie instrukcji, - podać przykłady zjawisk związanych z działaniem siły przyciągania ziemskiego, - określić fizyczne i mechaniczne właściwości wskazanych przez nauczyciela substancji, - otrzymać roztwory wodne według instrukcji, - wykonać doświadczenie zgodnie z instrukcją, - odróżnić mieszaninę jednorodną od niejednorodnej (na podstawie obserwacji), - rozdzielać składniki 2-3 mieszanin niejednorodnych (groch-piasek, spinacze-siarka, trociny-piasek), - wyjaśnić, dlaczego powietrze jest przykładem mieszaniny jednorodnej, - podać przykłady świadczące o istnieniu powietrza, - podać przykłady spalania, - podać przykłady pokarmów wysoko-energetycznych, - wymienić 3 lub 4 czynności charakterystyczne dla organizmów żywych, - wymienić warunki fotosyntezy, - wyróżnić środowisko życia bakterii, - podać przykłady chorób zakaźnych, - podać przykłady korzystnego i ujemnego działania bakterii w przyrodzie i gospodarce człowieka, - wyróżnić środowiska życia grzybów, - rysować grzyb kapeluszowy, - wyjaśnić, dlaczego należy zbierać tylko te grzyby, które dobrze znamy, - na podstawie ilustracji omawiać rozmieszczenie glonów morskich, - podać przykłady roślin lądowych, - wymieniać obszary występowania mchów, - określać rolę mchów w zbiorowiskach leśnych, - nazywać części ciała paproci, - wymieniać miejsca występowania skrzypów, - odróżniać skrzyp od innych roślin, - odróżniać widłak od innych roślin, - wyjaśniać, jaką rolę odegrały paprotniki w tworzeniu pokładów węgla, -odróżniać rośliny nasienne od zarodnikowych, - wie, jak wygląda kwiatostan męski i żeński, - wymieniać główne rodzaje zanieczyszczeń mające wpływ na drzewa iglaste, - nazywać części rośliny nasiennej, - określać rolę korzenia, - określać rolę łodygi, - opisać budowę zewnętrzną liścia, - nazywać części kwiatu, - wymieniać etapy tworzenia się owocu, - klasyfikować owoce na suche i mięsiste, - wyjaśniać, dlaczego nie należy spożywać nieznanych sobie owoców, Dostateczny otrzymuje uczeń, który potrafi: - zapisać wyniki obserwacji, -wskazać w życiu codziennym przykłady oddziaływań sprężystych, magnetycznych i elektrostatycznych, - wyjaśniać pojęcie roztwór wodny i podaje przykłady wykorzystania roztworów wodnych, - nazywać czynniki przyspieszające proces rozpuszczania, - wymieniać 2-3 przedmioty wykonane z mosiądzu, brązu, - omawiać, jak można rozdzielić mieszaninę soli z wodą, - wymieniać, do czego niezbędne jest powietrze, - omawiać właściwości fizyczne powietrza, - określać cechy spalania, - wymieniać sposoby zapobiegania korozji, - wymieniać procesy życiowe, do których organizm wykorzystuje energię, - wyjaśniać, jaką rolę pełnią rośliny w regulacji ilości dwutlenku węgla w powietrzu, - wyjaśniać pojęcie fotosynteza, - dokonać podziału bakterii ze względu na budowę i sposób odżywiania, 1

2 -wykazać warunki najkorzystniejsze dla życia bakterii, - dokonać podziału bakterii na tlenowe i beztlenowe, - podać sposoby przechowywania żywności bez użycia konserwantów, - określać potrzeby życiowe drożdży, - nazywać części grzyba, - wymieniać cechy budowy morfologicznej ułatwiające rozpoznawanie grzybów, - nazywać organizmy tworzące porosty, - omawiać znaczenie porostów, - wymienić miejsca występowania porostów, - wyjaśnia, co nazywamy plechą, - rozróżnić glony jedno i wielokomórkowe, - opisać plechę glonu, - wymienić po 2 przykłady roli glonów w przyrodzie, medycynie, gospodarce człowieka, - wymienić miejsca występowania porostów, - rozróżnić glony jedno i wielokomórkowe, - wymienić 3-4 przystosowania roślin do życia na lądzie, - rysować mech płonnik, - wskazać chwytniki, łodyżkę, zarodnię, - podać przykłady wykorzystania torfu, - rozpoznać mech torfowiec, - odszukać zarodnie na liściu paproci, - wymieniać nazwy paproci chronionych, - odróżniać skrzyp od innych roślin, - odróżniać widłak od innych roślin, - charakteryzować rolę nasion, - charakteryzować rolę nasion, - używać pojęć: zapylenie i zapłodnienie, - wskazać główne źródła emisji dwutlenku siarki i tlenków azotu, - rozpoznać typy systemów korzeniowych, - wymienić przykłady roślin mających korzenie spichrzowe, - rozpoznać typy łodyg, - wymienić funkcje liścia, - podać przykłady roślin o liściach prostych i złożonych, - wskazać poszczególne elementy kwiatu (na modelu, planszy itp.), - odróżniać kwiat od kwiatostanu, - podać przykłady ww. owoców, - wymienić przystosowania owoców do rozsiewania, Dobry otrzymuje uczeń, który potrafi: - określać cel doświadczenia i obserwacji, - podać przykłady zjawisk świadczących o współdziałaniu siły grawitacji z siłą tarcia, - podać właściwości substancji, których właściwości zmieniają się wraz ze stanem skupienia, - wyjaśniać, na czym polega krystalizacja, - porównać zjawiska parowania i wrzenia, - wyjaśniać, czym jest gęstość substancji, - podać przykłady z życia świadczące o rozszerzalności temperaturowej gazów, - wyjaśniać, dlaczego gleba jest mieszaniną niejednorodną, - podać inne niż w doświadczeniu przykłady mieszanin jednorodnych i niejednorodnych, - wyjaśniać, popierając przykładami, że woda może być przykładem mieszaniny jednorodnej i niejednorodnej, - wykazać znaczenie warunków środowiskowych dla przebiegu fotosyntezy, - rysować schemat przebiegu procesu fotosyntezy, - wyjaśniać na przykładzie zjawisko symbiozy, - porównać sposób odżywiania saprofita, pasożyta, symbionta, - oceniać bakterii w przyrodzie i gospodarce człowieka, - wyjaśniać, dlaczego grzyby stanowią odrębną grupę organizmów, - omawiać sposób odżywiania się grzybów, - omawiać pozytywną i negatywną rolę grzybów, - wyjaśniać na przykładzie zjawisko symbiozy, - wyjaśniać, dlaczego grzyby stanowią odrębną grupę organizmów, 2

3 - omawiać pozytywną i negatywną rolę grzybów, - omawiać sposób odżywiania się grzybów, - wyjaśniać, jakie korzyści czerpią grzyb i glon ze współżycia w plesze porostu, - klasyfikować porosty, - uzasadniać konieczność wykształcenia przez rośliny poszczególnych przystosowań, - wyjaśniać, dlaczego środowisko wodne jest bardziej przyjazne dla żyjących w nim roślin, - opisać budowę mchu, - opisać budowę liści mchu torfowca, - opisać kształty blaszek liściowych u paproci, - rozpoznać pędy wiosenne skrzypu, - wykazać uniezależnienie procesu zapłodnienia od wody, - rozpoznać kwiatostan żeński i męski, - wskazać objawy i ocenia skutki oddziaływania zanieczyszczeń na drzewa iglaste, - porównać system palowy i wiązkowy, - opisać budowę zewnętrzną korzenia, - wymieniać rodzaje pędów podziemnych, - rozpoznać kształty łodyg, - określać rolę aparatów szparkowych, - charakteryzować rolę poszczególnych elementów kwiatu, - opisać budowę pręcika i słupka, - wyjaśniać proces powstawania nasion i owocu, - uzasadniać znaczenie zapylenia krzyżowego, - wyjaśniać, w jaki sposób powstaje owoc, - charakteryzować przystosowania owoców do różnych sposobów rozsiewania, Bardzo dobry otrzymuje uczeń, który potrafi: - omawiać wpływ poznanych sił na ruch ciał, - uzasadniać, dlaczego w doświadczeniu musi być punkt odniesienia w postaci zastawu kontrolnego, - formułować wnioski z przeprowadzonych doświadczeń i obserwacji, - dowodzić, że woda jest rozpuszczalnikiem, - porównać różne substancje ze względu na ich właściwości, - wyjaśniać, że podwyższona temperatura przyspiesza rozpuszczanie, - objaśniać związek rozszerzalności temperaturowej ciał z ich budową cząsteczkową, - wyjaśniać, dlaczego woda ma anomalną rozszerzalność temperaturową, - wyjaśniać, dlaczego balony można wypełniać podgrzewanym powietrzem, - projektować doświadczenie potwierdzające, że woda rzeczna jest mieszaniną niejednorodną, - wyjaśniać, dlaczego w praktyce częściej używa się stopów niż czystych metale, - interpretować zależność między efektem cieplarnianym a szatą roślinną Ziemi, - wykonać schemat podziału komórki bakteryjnej i oblicza liczbę potomnych komórek, - oceniać przydatność spożywania jogurtów, kefirów, zsiadłego mleka po przyjęciu antybiotyków, - dowodzić, dlaczego ciasto bez dodatku drożdży nie urośnie, - wyjaśniać, dlaczego nie należy spożywać pokarmów, na których pojawiła się pleśń, - omawiać sposoby rozmnażania się grzybów, - charakteryzować kształty owocników, - wykonać schemat podziału komórki bakteryjnej i oblicza liczbę potomnych komórek, - oceniać przydatność spożywania jogurtów, kefirów, zsiadłego mleka po przyjęciu antybiotyków, - charakteryzować kształty owocników, - omawiać sposoby rozmnażania się grzybów, - charakteryzować porosty występujące w najbliższej okolicy, - charakteryzować rolę glonów w przyrodzie i gospodarce człowieka, - wyjaśniać, jaką rolę mogą odegrać glony w likwidacji problemu głodu, - uzasadniać, że mchy są najprostszymi roślinami lądowymi, - wyjaśniać związek budowy liści z magazynowaniem wody przez mech torfowiec, - charakteryzować rolę pędów wiosennych i letnich, - uzasadniać nazwę rośliny zarodnikowe, - wykonać schematyczny rysunek nasienia sosny i opisuje proces jego powstawania, - podać sposoby, jakie należałoby zastosować by Polska nie została bezleśną pustynią, - podać przykłady modyfikacji korzeni, - charakteryzować modyfikacje łodyg, 3

4 - uzasadniać, dlaczego u roślin wodnych, aparaty szparkowe znajdują się na górnej stronie liścia, - rozpoznać kształty blaszek liściowych, - rozpoznać typy ulistnienia, - rozpoznać typy kwiatostanów, - wskazać związek budowy kwiatu ze sposobem zapylania roślin, -interpretować zależność zapylenia niektórych roślin od jednego gatunku owadów, - nazywać poszczególne typy owoców, - przyporządkować typ owocu do konkretnej rośliny, Celujący otrzymuje uczeń, który: - posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania przyrody w klasie 5, - samodzielnie i twórczo rozwija zainteresowania przyrodnicze, - biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych, -osiąga sukcesy w konkursach przyrodniczych. Dopuczczający otrzymuje uczeń, który potrafi: Wymagania programowe po klasie 5 na II półrocze - określać kształt Ziemi, - wyjaśniać, co to jest globus, - wskazać na mapie rozmieszczenie lądów i oceanów, - wyjaśnia pojęcie linia brzegowa,, - rozpoznaje na mapie: półwyspy, zatoki, cieśniny, wyspy, archipelagi wysp morze, - rozróżnia pojęcia południk i równoleżnik, - określa półkule na globusie, - wyjaśnia pojęcia: siatka geograficzna, siatka kartograficzna, - wyjaśnia pojęcie szerokość geograficzna, - wyjaśnia pojęcie długość geograficzna, - wymienia formy ukształtowana dna oceanów, - wyjaśnia pojęcie prąd morski, - wskazuje na mapie i omawia położenie Europy i Polski, - wskazuje na mapie i omawia rodzaje wód oblewających Europę, - wskazuje na mapie fizycznej Europy główne formy ukształtowania powierzchni Europy i Polski, - wskazuje na mapie główne rzeki Europy, - pokazuje na mapie Europy Karpaty, - wskazuje na mapie i opisuje położenie Alp, - pokazuje na mapie Europy Sycylię, - wskazuje na mapie Wyżynę Krakowsko-Częstochowską, - pokazuje na mapie Europy Wyżynę Bawarską, - wskazuje na mapie i opisuje położenie i cechy charakterystyczne Niziny Mazowieckiej, - wskazuje Pojezierze na mapie, - pokazuje na mapie Europy Holandię, - pokazuje na mapie Europy Nizinę Nadkaspijską, - wskazuje na mapie położenie wielkich cywilizacji powstałych w Azji, - wskazuje na mapie świata Azję, - wymienia wody oblewające Azję i wskazuje je na mapie, - wskazuje na mapie najwyższe góry w Azji Himalaje, - wskazuje na mapie pasma górskie w Azji, - wskazuje na mapie wyżyny i niziny Azji, - wskazuje na mapie najdłuższe rzeki Azji, - wskazuje na mapie Nizinę Gangesu, - wskazuje na mapie największą deltę świata, - wskazuje na mapie Nizinę Chińską, - wskazuje na mapie Wyżynę Lessową w Chinach, - określa położenie Niziny Zachodniosyberyjskiej, - wyjaśnia pojęcie tundra, - wyjaśnia pojęcie tajga, 4

5 - wyjaśnia pojęcie step, - wskazuje na mapie Wyżynę Tybetańską, - wskazuje na mapie Himalaje i ich najwyższy szczyt, - posługuje się mapą krajobrazową opisując rozmieszczenie krajobrazów na Ziemi, Dostateczny otrzymuje uczeń, który potrafi: - określać rozmiary Ziemi, - opisać osiągnięcia Krzysztofa Kolumba, Ferdynanda Magellana, Jurija Gagarina, - szeregować lądy i oceany od największego do najmniejszego, - podać różnice między siatką kartograficzną, a geograficzną, - wskazać na globusie lub mapie miejsca o szerokości północnej i południowej, - wskazać na globusie lub mapie miejsca o długości wschodniej i zachodniej, - poprawnie określać wartość długości i szerokości geograficznej na mapie, - wskazać na mapie położenie największych grzbietów oceanicznych, - wymienić rodzaje prądów morskich, - opisać położenie Polski w Europie, -opisać położenie Europy względem równika, Zwrotnika Raka, północnego koła podbiegunowego, - wskazać na mapie najbardziej wysuniętą część Europy na północ i na południe, wschód i zachód, - wskazać na mapie największe wyspy, półwyspy, morza, zatoki i cieśniny Europy, - wskazać na mapie największe pasma górskie Europy i najwyższe szczyty, podając ich wysokość, - opisać dolinę rzeki wymieniając elementy doliny, - wymieniać występowanie pięter roślinności w Karpatach, - wymieniać piętra roślinne w Alpach, - wyjaśniać pojęcia: pole firnowe, jęzor lodowcowy, - określać położenie Sycylii, - wymieniać i wskazać na mapie wulkany Europy, - podać przykłady osobliwości znajdujących się na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, - omawiać położenie i budowę Wyżyny Bawarskiej na podstawie mapy, - wymieniać elementy działalność rzeki w dolinie, - opisać krajobraz Pojezierza Fińskiego, - opisać położenie Holandii, - wyjaśniać pojęcia: delta, półpustynie, - wymieniać dominanty Niziny, - podać rolę, jaką odegrali M.Polo, oraz Polacy w poznawaniu Azji, - opisać położenie Azji względem równika i północnego koła podbiegunowego, - wskazać na mapie najbardziej wysuniętą część Azji na północ i na południe, wschód i zachód, - wskazać na mapie największe wyspy, półwyspy, morza, zatoki i cieśniny Azji, -wskazać na mapie najwyższy szczyt w Himalajach i odczytuje jego wysokość, - wskazać na mapie największe i najgłębsze jeziora Azji, - wymieniać rośliny uprawiane na Nizinie Gangesu, - podać znaczenie monsunów w życiu mieszkańców Azji, - wymieniać rośliny uprawiane na Nizinie Chińskiej, - wymieniać charakterystyczne rośliny i zwierzęta dla strefy tundry, - wyjaśniać, co to jest wieczna marzłoć - wymieniać charakterystyczne rośliny i zwierzęta dla strefy tajgi, - wymieniać charakterystyczne rośliny i zwierzęta dla strefy stepu, - wymieniać główne rośliny uprawiane na stepach, - wymieniać dominanty Wyżyny, - wymieniać piętra roślinne w Himalajach - wymieniać i wskazać na mapie wielkie rzeki wypływające z Himalajów, - opisać i wskazać na mapie krajobrazowej strefy roślinne w Europie i Azji, - podać przykłady zbiorowisk, - określać zbiorowiska synantropijne, - wykazać funkcje zieleni w mieście, Dobry otrzymuje uczeń, który potrafi: - wyjaśniać znaczenie odkryć Kolumba i Magellana, - opisać wzajemne sąsiedztwo poszczególnych lądów i oceanów 5

6 - wyjaśniać przyczyny zniekształceń południków i równoleżników na mapach, - odczytać wysokość bezwzględną depresji, nizin, wyżyn, gór na świecie i w Polsce, - wykonać obliczenia wysokości względnych wybranych punktów, - posługiwać się mapą hipsometryczną świata, - wskazać na mapie położenie najgłębszych rowów oceanicznych i odczytuje ich głębokość, - wymieniać nazwy ciepłych i zimnych prądów morskich, - określać współrzędne geograficzne (szerokość) najbardziej wysuniętych części Europy na północ i na południe, - opisać budowę Karpat, - wyjaśniać występowanie linii wiecznego śniegu, - opisać budowę Alp, - opisać poszczególne piętra roślinne w Alpach, - opisać klimat śródziemnomorski i naturalną roślinność śródziemnomorską, - wyjaśniać, w jaki sposób powstał krajobraz krasowy, - opisać normy gospodarki człowieka na Wyżynie Bawarskiej, - opisać proces erozji rzeki, - omawiać formy gospodarowania na Pojezierzu, - wyjaśniać, co to są poldery, - opisać roślinność Niziny Nadkaspijskiej, - opisać kontakty handlowe między Europą i Azją w starożytności, - określać współrzędne geograficzne najbardziej wysuniętych części Azji, - omawiać ukształtowanie pionowe Azji, - porównać rzeki Europy i Azji, - porównać jeziora Europy i Azji, - opisać warunki klimatyczne Niziny Gangesu, - porównać deltę Gangesu i Brahmaputry z deltami Wisły i Wołgi, - porównać warunki klimatyczne w Chinach i w Polsce, - omawiać warunki klimatyczne w tundrze, - omawiać warunki klimatyczne w tajdze, - opisać formy gospodarki człowieka na stepie, - wyjaśniać warunki klimatyczne Wyżyny Tybetańskiej, - porównać piętra roślinne w Himalajach, - wyjaśniać wpływ szerokości geograficznej i wysokości nad poziomem morza na rozmieszczenie zbiorowisk roślinnych na Ziemi, - wskazać w zbiorowiskach gatunki obce, Bardzo dobry otrzymuje uczeń, który potrafi: - wyjaśniać znaczenie odkryć Eratostenesa, - określać położenie lądów i oceanów z uwzględnieniem półkul - określać przyczyny urozmaicenia linii brzegowej, - wskazać na mapie, globusie południki i równoleżniki uwzględniając półkule, - podać w jakim odwzorowaniu została wykonana dana mapa, - odczytać szerokość geograficzną danego punktu na mapie, - odczytać długość geograficzną danego punktu na mapie, - odszukać obiekty za pomocą współrzędnych geograficznych, - określać współrzędne geograficzne, - opisać rodzaje wysp, - odczytać i interpretować mapę poziomicową, - korzystać z legendy mapy hipsometrycznej, odczytując różne formy ukształtowania lądów i oceanów, - wyjaśniać treści mapy batymetrycznej, - wskazać na mapie występowanie prądów morskich i opisuje ich wpływ na temperaturę powietrza i opady, - opisać umowną granicę między Europą a Azją, - opisać ukształtowanie powierzchni Polski i Europy, - wyjaśniać wpływ ukształtowania powierzchni i klimatu na wody lądowe Europy, - wyjaśniać przyczyny powstawania poszczególne pięter roślinnych w Karpatach, - opisać proces przemiany śniegu w lód lodowcowy, - omawiać budowę wulkanu oraz tworzy przekrój przez wulkan, - wymieniać elementy krajobrazu krasowego, - opisać występowanie i znaczenie wapnia, 6

7 - opisać roślinność Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, - porównać krajobraz i wykorzystania gospodarcze Wyżyny Bawarskiej i Krakowsko Częstochowskiej, - omawiać walory Kampinoskiego Parku Narodowego, - porównać krajobraz Pojezierza Fińskiego i Pojezierza Mazurskiego, - opisać sposób zagospodarowania polderów, - wyjaśniać różnice w klimacie wybrzeża Holandii, Niziny Mazowieckiej i Niziny Nadkaspijskiej, -omawiać przyczyny tak późnego odkrycia Azji, -porównać ukształtowanie pionowe Europy i Azji, - wyjaśniać wpływ ukształtowania powierzchni i klimatu na wody lądowe Azji, - wyjaśniać, jak powstaje monsun letni a jak zimowy i jakie powietrze przynosi, - wyjaśniać jak powstała Nizina Chińska, - opisać formy gospodarki człowieka w tundrze, - opisać formy gospodarki człowieka w tajdze, - porównać strefy klimatyczne Niziny Zachodniosyberyjskiej, - opisać warunki życia i pracy Tybetańczyków, - opisać rolę, jaką odegrali Polacy w wyprawach w Himalaje, - określać inne czynniki różnicujące zbiorowiska roślinne: ilość wody oraz rozprzestrzenienie się człowieka i jego działalność gospodarcza, - rozpoznać niektóre zbiorowiska po gatunkach występujących tam roślin, - wykazać związek istnienia człowieka na planecie z kondycją i różnorodnością szaty roślinnej Celujący otrzymuje uczeń, który potrafi: - posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania przyrody w klasie 5, - samodzielnie i twórczo rozwija zainteresowania przyrodnicze, - biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych, - osiąga sukcesy w konkursach przyrodniczych. 7