Przyroda kl.5 wymagania

Transkrypt

1 Przyroda kl.5 wymagania Wymagania konieczne (ocena dopuszczająca) Wymagania podstawowe (ocena dostateczna) Wymagania rozszerzające (ocena dobra) Wymagania dopełniające (ocena bardzo dobra) Wymagania wykraczające (ocena celująca) Dział 1. Polska moja ojczyzna Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: wymienia państwa wymienia stolice państw podaje nazwy województw podaje nazwy władz wskazuje w najbliższej graniczące z Polską; graniczących z Polską; sąsiadujących wojewódzkich, okolicy ślady działania sił podaje nazwy: odczytuje informacje z województwem, powiatowych i gminnych; wewnętrznych województwa, powiatu i z mapy administracyjnej w którym mieszka; porównuje budowę skał i zewnętrznych gminy, w których Polski; przyporządkowuje wymienia elementy litych, zwięzłych i mieszka; rozpoznaje poznanym rodzajom skał krajobrazu luźnych; pospolite drzewa iglaste podane nazwy skał; polodowcowego; na mapie przyporządkowuje typ lasu i liściaste, a 2 spośród wyjaśnia, od czego zależy konturowej Polski rodzajowi gleby; wyjaśnia nich podpisuje nazwami żyzność gleby; zaznacza pasy rzeźby zależność ilości jezior gatunkowymi; rozpoznaje przyporządkowuje terenu; wymienia typy od czasu zlodowacenia; i podpisuje poznanym typom lasów gleb występujących w przyporządkowuje

2 na mapie konturowej po 2 charakterystyczne dla Polsce; podaje przyczyny wymienione przez lub na rysunku nich rośliny; podaje nazwy zmniejszania się nauczyciela organizmy schematycznym rzekę królestw, na które powierzchni lasów w poszczególnym główną, dopływy podzielono organizmy; Polsce; podaje po królestwom; wymienia i jeziora; wymienia wyjaśnia znaczenie pojęć: 1 przykładzie: jeziora formy ochrony przyrody w 2 różnice między komórką rzeka główna, górskiego, jeziora Polsce roślinną a komórką dopływ ; wymienia przybrzeżnego, sztucznego zwierzęcą; omawia sposób czynniki niezbędne do zbiornika wodnego; zachowania się procesu fotosyntezy; omawia rolę, jaką pełnią na obszarach chronionych wymienia formy ochrony poznane struktury przyrody w Polsce komórkowe; wyjaśnia, na czym polega ochrona całkowita, a na czym ochrona częściowa Dział 2. Morze Bałtyckie słonowodne środowisko życia na podstawie rysunków wyjaśnia, dlaczego wymienia przystosowania wyjaśnia, dlaczego Morze ocenia stan czystości schematycznych nazywa w strefie przybrzeżnej glonów do życia w morzu; Bałtyckie jest bardzo słabo Morza Bałtyckiego; glony wielokomórkowe; morza występuje najwięcej charakteryzuje działalność zasolone; wyjaśnia podaje przykłady na mapie konturowej organizmów; nazywa fal na wybrzeżu wysokim przyczyny piętrowego wykorzystania przez

3 Polski zaznacza: mierzeję, części ciała glonów i wybrzeżu niskim; rozmieszczenia glonów człowieka glonów zatokę, jezioro wielokomórkowych; wymienia główne cechy w morzu; podaje morskich przybrzeżne; podaje wymienia cechy krajobrazu pobrzeży przykłady niszczącej i 2 cechy pogody charakterystyczne budującej działalności nadmorskiej; wskazuje na wybrzeża niskiego i morza; rysuje kierunek mapie Polski parki wybrzeża wysokiego; bryzy w dzień narodowe: Woliński wymienia główne zajęcia i w nocy i Słowiński; wymienia mieszkańców pobrzeży. główne miasta pobrzeży Dział 3. Jeziora słodkowodne środowisko życia wymienia czynniki rysuje schematycznie wskazuje na przykładach wyjaśnia związek podaje przykłady wpływu niezbędne do życia glony: jednokomórkowy przystosowania roślin występowania zanieczyszczeń roślinom wodnym; i kolonijny; omawia do życia w strefie organizmów wodnych na organizmy żyjące rozpoznaje na rysunku znaczenie glonów; przybrzeżnej jeziora z przenikaniem światła w wodzie glony jednokomórkowe, wymienia cechy i w strefie otwartej toni i temperaturą wody; kolonijne przystosowujące rośliny wodnej; wymienia rośliny wskazuje dowody i wielokomórkowe; do życia w wodzie; strefy przybrzeżnej i strefy działania lądolodu na wymienia nazwy 3 roślin wymienia strefy życia otwartej toni wodnej; Pojezierzu Suwalskim strefy przybrzeżnej; w jeziorze; podaje wymienia osobliwości

4 odczytuje z mapy po 2 nazwy jezior na Pojezierzu Mazurskim i Pojezierzu Suwalskim po 2 przykłady roślin występujących w strefie przybrzeżnej i w strefie otwartej toni wodnej; omawia zależność temperatury wody w jeziorze od pory roku Puszczy Augustowskiej Dział 4. Ląd jako środowisko życia rozpoznaje na rysunkach: podpisuje części ciała wyjaśnia znaczenie nazw: wyjaśnia, dlaczego mchy na podstawie analizy mech, paproć, skrzyp, mchu rośliny zarodnikowe, nazywa się roślinami budowy mchów uzasadnia widłak, roślinę nasienną, i paproci; wskazuje rośliny nagonasienne pionierskimi; wskazuje stwierdzenie, że są one grzyb, porost; podpisuje miejsca występowania i rośliny okrytonasienne ; 3 różnice między najprostszymi roślinami części rośliny nasiennej; zarodników mchów, omawia rolę roślinami zarodnikowymi lądowymi; podaje wymienia funkcje korzeni paproci i skrzypów; podaje poszczególnych części a roślinami nasiennymi; przykłady przekształceń i łodygi; podaje przykłady po 2 przykłady znaczenia kwiatu; odróżnia kwiat od podaje przykłady korzeni, liści, pędów owoców suchych w przyrodzie: mchów, kwiatostanu; wskazuje przekształceń łodygi; i mięsistych; na rysunku roślin nagonasiennych przystosowania owoców omawia budowę owocu; wskazuje części grzyba i roślin okrytonasiennych; do różnych sposobów wymienia etapy rozwoju i podaje ich nazwy; rozpoznaje typy systemów rozsiewania; podaje po 2 rośliny okrytonasiennej;

5 rozpoznaje 3 gatunki korzeniowych roślin przykłady pozytywnej i wyjaśnia znaczenie pojęć: grzybów jadalnych nasiennych; wymienia negatywnej roli grzybów organizmy funkcje liścia; określa w przyrodzie symbiotyczne warunki niezbędne i w życiu człowieka; i wskaźniki czystości do kiełkowania nasion; nazywa kształty plechy powietrza ; wymienia podaje różnicę między porostów objawy, które mogą grzybami a roślinami świadczyć o zatruciu grzybami; omawia budowę porostu Dział 5. Krajobrazy Nizin Środkowopolskich wskazuje na mapie wskazuje i podpisuje na wymienia cechy omawia rolę lądolodu wymienia 2 osobliwości konturowej Polski pas mapie konturowej Polski: krajobrazu nizin; w kształtowaniu przyrodnicze nizin; odczytuje z mapy Nizinę Śląską, Nizinę charakteryzuje krajobrazu nizin; na Białowieskiego Parku Polski nazwy głównych Mazowiecką, Nizinę poszczególne niziny przykładzie Puszczy Narodowego miast położonych Podlaską i Polesie w Polsce, uwzględniając Białowieskiej podaje na Nizinie Śląskiej, Lubelskie; nazywa parki warunki rozwoju rolnictwa przykłady wzajemnych Nizinie Mazowieckiej narodowe na Nizinie oddziaływań między i Nizinie Podlaskiej Mazowieckiej, Nizinie organizmami Podlaskiej i Polesiu

6 Lubelskim; wymienia cechy klimatu nizin Dział 6. Krajobrazy wyżyn odczytuje z mapy Polski podaje 2 przykłady wymienia cechy opisuje krajobraz krasowy; proponuje 3 rodzaje nazwy głównych miast bogactw mineralnych charakterystyczne wyjaśnia, w jaki sposób działań, które mogą się Wyżyny Śląskiej występujących krajobrazów wyżyn: powstają wąwozy; przyczynić do poprawy i Wyżyny Lubelskiej; na Wyżynie Śląskiej; Śląskiej, Krakowsko- na podstawie opisu stanu środowiska na na mapie konturowej podaje 2 przykłady roślin Częstochowskiej identyfikuje parki Wyżynie Śląskiej Polski zaznacza położenie sucholubnych i Lubelskiej; wymienia narodowe na wyżynach pasa wyżyn; podaje nazwy występujących przystosowania suchorośli wyżyn polskich na Wyżynie Krakowsko- do warunków życia -Częstochowskiej, wymienia 2 przykłady roślin uprawianych na Wyżynie Lubelskiej Dział 7. Krajobrazy gór

7 na mapie konturowej wyjaśnia znaczenie pojęcia podaje cechy wskazuje przyczyny na mapie konturowej Polski wskazuje Góry kotlina ; wymienia charakterystyczne wymierania jodeł Polski zaznacza położenie Świętokrzyskie, Sudety charakterystyczne cechy krajobrazu Tatr Wysokich w Górach Świętokrzyskich 3 górskich parków i Tatry; odczytuje z mapy krajobrazu i Tatr Zachodnich; oblicza i lasów w Sudetach; narodowych: ogólnogeograficznej wysokogórskiego; temperaturę powietrza wyjaśnia znaczenie pojęć: Świętokrzyskiego, wysokość najwyższych rozpoznaje na ilustracji na szczycie, mając podaną gołoborza turnie, Karkonoskiego szczytów Gór limbę i kosodrzewinę temperaturę u podnóża granie, żleby, stożki i Tatrzańskiego; Świętokrzyskich, Sudetów gór; charakteryzuje piętra piargowe, wiatr halny podaje po 2 przykłady i Tatr; podaje nazwy pięter roślinne w Tatrach ( halny ); opisuje osobliwości roślinnych w Tatrach; przystosowania roślin do przyrodniczych parków wymienia 2 cechy pogody życia w klimacie górskim narodowych: w Tatrach Świętokrzyskiego, Karkonoskiego i Tatrzańskiego Dział 8. Budowa i właściwości materii wyjaśnia, dlaczego wskazuje w życiu wyjaśnia znaczenie pojęć: podaje 2 przykłady podaje przykłady sytuacji nie spadamy z Ziemi, codziennym bieguny jednoimienne zastosowania maszyn potwierdzających

8 mimo że ma ona kształt po 1 przykładzie działania i bieguny prostych we istnienie napięcia kuli; wymienia nazwy sił: tarcia, sił sprężystości, różnoimienne ; rysuje współczesnych powierzchniowego; 3 przedmiotów sił oddziaływania schematycznie dźwignię urządzeniach podaje inne niż przyciąganych przez elektrostatycznego; podaje dwustronną technicznych; wyjaśnia wymienione magnes; podaje po 1 2 przykłady urządzeń, i dźwignię jednostronną; związek właściwości ciał w podręczniku przykłady przykładzie zastosowania: w których budowie porównuje właściwości stałych, cieczy i gazów wykorzystania zjawiska dźwigni dwustronnej, wykorzystano zasadę tej samej substancji z odległościami między rozszerzalności dźwigni jednostronnej, działania dźwigni; określa w różnych stanach cząsteczkami; porównuje temperaturowej ciał bloku, równi pochyłej i właściwości mechaniczne skupienia; nazywa siły, przewodnictwo cieplne kołowrotu; rysuje modele 2 ciał stałych; rysuje dzięki którym kropla ciał stałych, cieczy i atomów i cząsteczek; schematycznie ułożenie deszczu ma kształt gazów określa podstawowe cząsteczek w ciałach zbliżony do kuli; wyjaśnia, (kształt, objętość) stałych, cieczach i gazach dlaczego przedmioty właściwości ciał stałych, zanurzone w wodzie cieczy i gazów; podaje po są mokre; porównuje 1 przykładzie parowanie z wrzeniem występowania zjawiska rozszerzalności temperaturowej ciał stałych i cieczy

9 Dział 9. Przemiany chemiczne wokół nas podaje po 2 przykłady dzieli wymienione wyjaśnia, dlaczego rysuje modele podanych omawia znaczenie pierwiastków substancje na metale i pierwiastki chemiczne przez nauczyciela 3 wybranych metali chemicznych niemetale; wyjaśnia, nazywamy substancjami pierwiastków i 3 wybranych niemetali i związków chemicznych; dlaczego gleba jest prostymi, a związki chemicznych w prawidłowym wymienia właściwości mieszaniną niejednorodną; chemiczne substancjami i związków chemicznych; funkcjonowaniu i zastosowanie odczytuje z wykresu skład złożonymi; wymienia podaje przykłady organizmu człowieka 3 wybranych metali; powietrza; podaje sposoby rozdzielania zastosowania stopów odróżnia mieszaninę przykłady występowania i mieszanin jednorodnych; metali; wyjaśnia, na czym jednorodną od mieszaniny znaczenia roztworów wymienia składniki polega utlenianie w niejednorodnej; omawia wodnych roztworu (rozpuszczalnik i komórkach 2 sposoby rozdzielania w przyrodzie; wymienia substancję rozpuszczoną); mieszanin cechy spalania wskazuje przykłady niejednorodnych; pozytywnej wymienia czynniki i negatywnej roli wody przyspieszające proces jako rozpuszczalnika; rozpuszczania się wymienia różnice między substancji stałej w wodzie; utlenianiem wymienia a spalaniem 2 sposoby zapobiegania

10 korozji Dział 10. Ochrona przyrody

11 podaje 3 przykłady działań wymienia po 2 źródła wyjaśnia, jak powstaje wyjaśnia, jak powstają wskazuje na mapie człowieka niekorzystnych zanieczyszczeń powietrza, smog; podaje przykłady kwaśne opady; podaje konturowej najbardziej dla środowiska; podaje gleby i wody; uzasadnia samooczyszczania się przykłady odpadów zanieczyszczone miejsca 2 przykłady działań celowość segregacji przyrody; wyjaśnia szczególnie groźnych dla w Polsce globalnych służących odpadów znaczenie pojęcia środowiska ochronie środowiska; utylizacja ; podaje podaje 3 przykłady działań przykłady surowców indywidualnych służących wtórnych ochronie środowiska