Sprawozdanie z realizacji Projektu pt. Bezpłatna pomoc dla Ciebie i Twojej Rodziny współfinansowanego ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych W okresie od 01.06.2009 r. do 31.12.2009 r. Stowarzyszenie Obrona Praw Człowieka i Obywatela w Wałbrzychu realizowało Projekt pt. Bezpłatna pomoc dla Ciebie i Twojej Rodziny współfinansowanego ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Głównym celem Projektu były działania wspierające integrację osób niepełnosprawnych poprzez prowadzenie poradnictwa obywatelskiego, prawnego i psychologicznego oraz udzielanie informacji na temat przysługujących uprawnień, dostępnych usług, sprzętu rehabilitacyjnego i pomocy technicznej dla osób niepełnosprawnych. Zadanie realizowane było w specjalistycznych placówkach prowadzonych przez stowarzyszenie, tj. w Biurze Porad Obywatelskich (BPO) na terenie powiatu wałbrzyskiego i świdnickiego. W czasie realizacji projektu udzieliliśmy w sumie 590 porad, w tym 329 porad obywatelskich, 94 porad prawnych i 167 porad psychologicznych. Porady obywatelskie i prawne udzielane w BPO dla osób niepełnosprawnych były między innymi w sprawach: mieszkaniowych, rodzinnych, świadczeń i zasiłków, zdrowia, postępowania przed sądami i urzędami, zatrudnienia. Udzielane są również informacje na temat przysługujących uprawnień, dostępnych usług, sprzętu rehabilitacyjnego i pomocy technicznej dla osób niepełnosprawnych. Tabela poniżej informuje szczegółowo z jakimi problemami zgłaszali się do BPO beneficjenci projektu: Poddziedzina Ilość 6.1. Nabycie i uregulowanie własności 5 1.1. Brak mieszkania 9 1.2. Uzyskanie prawa do mieszkania po krewnym/znajomym (UWAGA! Dotyczy mieszkań komunalnych, lokatorskich, zakładowych, resortowych a nie 6 własnościowych) 1.3. Utrata mieszkania 4 1.4. Pozbycie się uciążliwego lokatora/współlokatora 4 1.5. Użytkowanie mieszkania 28 1.6. Dysponowanie mieszkaniem 6 1.7. Uzyskanie prawa własności do mieszkania 6 1.9. Inne 5 10.1. Ubezpieczenie zdrowotne 3 10.2. Opieka medyczna 12 10.3. Orzekanie o niepełnosprawności (UWAGA dotyczy tylko orzekania pozarentowego, a nie ZUS) 17 10.4. Opieka nad osobami niesamodzielnymi (w tym chorymi psychicznie) 17 10.5. Inne 16 2.1. Ofiary przestępstwa 7
2.2. Podejrzani o przestępstwo i oskarżeni 3 2.3. Skazani 1 2.4. Inne 2 3.1. Zawarcie małżeństwa 3 3.2. Ustanie małżeństwa 10 3.3. Majątek małżonków 7 3.4. Dzieci 7 3.5 Dochodzenie alimentów 12 3.6 Zobowiązania alimentów 8 3.7 Dysfunkcje w rodzinie 7 4. 1. Roszczenia z tytułu wyrządzonej szkody 7 4.2. Roszczenia z tytułu odebranego majątku (mienie zabużańskie, zabrane przez komunistów itp.) 1 4.3. Odzyskiwanie pożyczek 3 4.4. Podatki 3 4.5 Inne 13 5.2. Postępowanie przed urzędem 23 5.3. Postępowanie przed sądem 24 5.5. Edukacja( przedszkole, gimnazja, uczelnie) 1 6.2. Dysponowanie własnością 21 6.3. Dziedziczenie 14 6.4. Sprawy konsumenckie 4 7.01 Świadczenia z pomocy społecznej 7 7.02. Świadczenia z tytułu bezrobocia 1 7.03 Zasiłek rodzinny i dodatki 1 7.04 Świadczenie pielęgnacyjne, zasiłek i dodatek pielęgnacyjny 6 7.05. Świadczenia z tytułu choroby i wypadku przy pracy (zasiłek rehabilitacyjny, opiekuńczy, chorobowy, jednorazowe odszkodowanie) 1 7.07. Fundusz alimentacyjny 1 7.08. Emerytury 13 7.09. Renta rodzinna 5 7.10 Renta z tytułu niezdolności do pracy (w tym socjalna) 15 7.11. Dodatek mieszkaniowy 3 7.12 Inne 8 8.01 Mieszkaniowe 13 8.02. Alimentacyjne 3 8.03. Z tytułu kredytów i pożyczek 8 8.04. Odpowiedzialność poręczycieli/odpowiedzialność za zadłużenia innych 1 8.06. Podatkowe 1 8.08. Kary finansowe (mandaty, grzywny) 1 8.09. Długi spadkowe 1 8.10. Multi długi ( UWAGA długi niejednorodne, czyli jeżeli ktoś ma 3 różne kredyty, to kategoryzujemy je w kredytach, ale gdy ma kredyt + alimentacyjne i 3 mieszkaniowe to tutaj) 8.11. Inne 1
9.1. Podjęcie pracy (gdy ktoś jest jeszcze przed podjęciem pracy lub pierwsze dni) 4 9.2. Uprawnienia pracownicze 6 9.3. Warunki pracy (gdy ktoś już pracuje) 3 9.5. Przedłużanie i rozwiązywanie umów (w tym cywilno-prawnych) 3 9.7 Inne 1 suma 429 Porad udzielaliśmy dla osób zamieszkujących województwo dolnośląskie 391 osób (głównie mieszkańcy Wałbrzycha i Świdnicy), ale także dla osób zamieszkujących między innymi województwo opolskie, śląskie, łódzkie, podkarpackie porady telefoniczne i listowne. W sumie udzieliliśmy 423 porady, w tym 164 porady udzielone zostały mężczyzną, a 259 kobietom. Nasi klienci to głównie osoby niezamożne: 49 osób deklarowało brak dochodów, 234 osób utrzymuje się z emerytur i rent, 40 osób to stali klienci pomocy społecznej. Tylko 77 osób zadeklarowało, że utrzymują się z pracy własnej bądź swoich rodzin. Przedział wiekowy osób biorących udział w Projekcie ilustruje poniższa tabela: Przedział wiekowy Ilość < 25 lat 14 26-40 25 41-50 65 51-60 120 61-75 58 75 lat > 20 brak danych 121 Klienci dowiadywali się o możliwości uzyskania wsparcia w BPO najczęściej z: Skąd wie o ośrodku Ilość 1. instytucje 102 2. media 110 3. znajomi 165 4. Inne 29 5. brak danych 17 Porad i informacji udzielają doradcy BPO przeszkoleni przez Związek Biur Porad Obywatelskich w Warszawie oraz osoba o wykształceniu prawniczym. Nad prawidłowością merytoryczną porad czuwa prawnik - adwokat, a także udziela on konsultacji doradcom. Do udzielenia porad wykorzystane są wszystkie właściwe w danej sytuacji środki i metody np. centralny i lokalny system informacyjny, kodeksy, komputerowy program prawniczy Lex, konsultacje z ekspertami, zespołem doradców, sprawdzanie stopnia zrozumienia porady przez klienta. Proces doradczy został wsparty przez opracowany dla potrzeb klientów BPO zestaw materiałów informacyjnych. Zawarte są tu informacje na temat oferty BPO, zasad
poradnictwa obywatelskiego, procesu doradczego, czy o instytucjach świadczących pomoc. Udostępniamy poradnik dla osób niepełnosprawnych i inne poradniki z biblioteczki BPO. Dostępny był także "Praktyczny poradnik savoir-vivre wobec osób niepełnosprawnych" - Adaptacja Biura Pełnomocnika Rządu do spraw Niepełnosprawnych. Opracowaliśmy także zestaw niezbędnych informacji z zakresu objętym działaniem w Projekcie. W Biurze Porad Obywatelskich obowiązują następujące zasady: poufność, bezpłatność, bezstronność, niezależność, samodzielność klienta, otwartość dla wszystkich, aktualność i rzetelność informacji. W celu spełnienia tych standardów wykorzystujemy do pracy doradczej Internet i program prawniczy LEX oraz archiwum Gazety Prawnej. Aby zwiększyć dostęp do porad, jedna osoba udziela porad telefonicznych, listownych i za pomocą Internetu. Formy te skierowane są w szczególności do tych osób, które nie są w stanie przyjść osobiście do BPO. Doradcy prowadzili także rzecznictwo indywidualne, m.in. polegające na udzielaniu porad w miejscu zamieszkania klientów lub też wizytach wraz z petentem w urzędach i instytucjach oraz na pisaniu pism sądowych i urzędowych. W czasie trwania projektu zostało napisane dla klientów BPO 85 pism sądowych i urzędowych oraz 170 osób otrzymało materiały informacyjne. Udzielono 118 porad telefonicznych, 8 porad e-mailowych i 2 porady za pomocą tradycyjnego listu. Poniższa tabela ilustruje te dane: Typ kontaktu Ilość BW - Bezpośrednia wizyta 295 EMIL - E-mail 8 LIST - Listownie 2 TEL - Telefon 118 Udzielono w sumie 167 porad psychologicznych. Zakres doradztwa psychologicznego i terapeutycznego obejmował następujące zagadnienia: problemy osobiste, rozwiązywanie problemów rodzinnych, poszukiwanie sposobów rozwiązywania konfliktów, poszukiwanie konstruktywnych sposobów w sytuacjach kryzysowych oraz podejmowanie decyzji, stawianie sobie celów w życiu i ich sposoby realizacji, identyfikacja trudności wynikających z trudnej sytuacji życiowej, zawodowej bądź rodzinnej czy osobistej, diagnoza własnych potrzeb w związku z pełnieniem odmiennych ról w życiu, np. rola matki i pracownicy, odkrywanie swoich mocnych stron, poszukiwanie technik i sposobów relaksacji oraz rozwijanie własnej osobowości i kreatywności, zdobycie informacji odnośnie możliwych form terapii lub innych form pomocy psychoterapia indywidualna, terapia rodzinna, grupy wsparcia dla rodziców, szkoła dla rodziców, grupy wsparcia dla osób doświadczających przemocy, przeanalizowanie własnych potrzeb oraz preferencji zawodowych, osobistych, odkrycie własnych możliwości oraz posiadanych umiejętności, odkrywanie własnych ograniczeń, poznanie sposobów przełamywania lęku, które to bardzo często towarzyszą osobą niepełnosprawnym w życiu codziennym (społecznym, zawodowym, osobistym), poszukiwanie sposobów na bardziej konstruktywne porozumiewanie się rodziny z osobą niepełnosprawną, motywowanie klienta do poszukiwania specjalistycznej pomocy dla siebie i jego rodziny ( np. żona, matka czy córka osoby uzależnionej od alkoholu, hazardu czy innych środków psychoaktywnych). Beneficjenci korzystający z poradnictwa zgłaszali w/w problemy.
Wyrażali ochotę na częstsze spotkania, w trakcie korzystania z pomocy podejmowali zmiany w swoich działaniach, zmieniali zachowania, korzystali z pomocy instytucji wspierających, realizowali indywidualne plany swoich działań, które wcześniej ustalali wspólnie z terapeutą. Większość z klientów osiągnęła wgląd w swoją sytuację kryzysu poprzez poszerzenie świadomości dotyczącej własnej odpowiedzialności za zdarzenia oraz zmieniła ocenę siebie i otoczenia. Wśród osób korzystających z Projektu 138 osób ma orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności / całkowita niezdolność do pracy i samotnej egzystencji, 294 umiarkowany stopień niepełnosprawności/ całkowita niezdolność do pracy, a 32 lekki stopień niepełnosprawności/ częściowa niezdolność do pracy. Wiele z tych osób dodatkowo boryka się z problemem niepełnosprawności w rodzinie. W czasie realizacji Projektu otrzymywaliśmy wielokrotnie sygnały o zadowoleniu, iż funkcjonuje takie biuro oraz, że jest to miejsce, gdzie istniej możliwość uzyskania nie tylko porady czy informacji, ale także wsparcia psychicznego. Klienci doceniali także fakt, iż czas trwania porady jest dostosowywany do ich potrzeb, dzięki czemu uzyskuje się pełnej informacji dotyczącej sytuacji problemowej. Osoby biorące udział w Projekcie niejednokrotnie informowały o potrzebie kontynuacji tych działań, które uważają za potrzebne w dzisiejszych czasach, ponieważ szybko zmieniające się przepisy i ich zawiłość często są pewnego rodzaju utrudnieniem. Utrudnienia te przyczyniają się do jeszcze głębszej marginalizacji osób niepełnosprawnych.