ŻOŁNIERZE WYKLĘCI 1 MARCA NARRATOR I : Walki zbrojne w Polsce nie ustały wraz z podpisaniem kapitulacji przez hitlerowskie Niemcy. Wielu polskich żołnierzy zdawało sobie sprawę, że wkroczenie sowieckiego wojska nie wróży nic dobrego. Postanowili zostać w lasach i kontynuować walkę, aż do ostatecznego zwycięstwa. Peerelowscy pseudohistorycy nazywali ten okres "epoką walki o utrwalenie władzy ludowej". Tak naprawdę - był to czas, kiedy komuniści pozbywali się ostatnich, prawdziwych obrońców niepodległej Polski. Wielu z nich poległo z bronią w ręku, a innych więziono i poddawano okrutnym torturom. Część z nich zasiadała na ławie oskarżonych w procesach pokazowych, których wynik był z góry przesądzony- natychmiastowy wyrok śmierci. NARRATOR II : Przez całe lata PRL-u, żołnierzy podziemia niepodległościowego nazywano "zaplutymi karłami reakcji", a wszystkie niepodległościowe organizacje, do których należeli, określano jako "faszystowskie bandy". W latach 1945-1956, według ciągle niepełnych danych, z rąk polskich i sowieckich komunistów zginęło 8,6 tys. żołnierzy podziemia niepodległościowego, a 5 tys. skazano na karę śmierci. Dodatkowo, w obozach i więzieniach śmierć poniosło ponad 20 tysięcy "żołnierzy wyklętych". Tylko nielicznym udało się przetrwać stalinowski reżim, mimo to władza ludowa nie dawała im spokoju. Jako "reakcyjni bandyci" stale znajdowali się pod baczną obserwacją zawsze czujnych służb bezpieczeństwa. Piosenka ludzi bez domu De Pres RECYTATOR : Polak, co nie chciał zostać Kainem, Że chciał być wiernym ojczyźnie synem, Chciał jej wolności w słońcu i chwale, A że śmiał mówić o tym zuchwale, Że nie chciał, by go więziono, bito, Był reakcyjnym polskim bandytą... O Boże! Chciałbym zapytać Ciebie, Jakich Polaków najwięcej w niebie? (...) Płaszczem mej chwały, blaskiem okryci Są tutaj wszyscy polscy bandyci.
NARRATOR I : Dla instalującej się władzy ludowej partyzanci stanowili poważne zagrożenie. Żołnierzy podziemia niełatwo było wykryć, a ich działalność, skupiająca się na likwidacji Sowietów i kolaborujących z nimi polskich komunistów, była znakiem sprzeciwu wobec radzieckiej okupacji. Partyzanci podziemia wierzyli w rychły wybuch III wojny światowej, który mógłby Polsce przynieść niepodległość. Jednak sfałszowane wybory z 1947 roku i bierność Zachodu wobec tego faktu, zaczęły rodzić w "leśnych szeregach" pesymizm i przekonanie o bezsensowności dalszego oporu. Ujawnianiu się partyzantów sprzyjała też ustawa amnestyjna wprowadzona w marcu 1947 roku. RECYTATOR: Opowieść o śmierci Ks. Wrony Pamiętam, w celi sześciu nas było, Gdzie lizaliśmy po śledztwie rany A z nami siedział cichy, pogodny, Ksiądz Wrona - na śmierć skazany. Był spowiednikiem, gdzieś pod Turbaczem, Gdzie wieje halny i szumią smreki I był na tyle nierozważny, Że nie donosił "chłopcom" z bezpieki. Klęczał, więc cichy, na progu celi, Szepcząc modlitwy za konających I błogosławił wrogów za drzwiami I nas pokotem w celi leżących. A kiedy wpadło oprawców czterech I ręce wiązali mu liną... On wciąż powtarzał: "Wybacz im Panie, Przecież nie wiedzą, co czynią!" Stach "cichociemny," co w nic nie wierzył, Klęczał pod ścianą i Boga prosił By opiekował się duszą Polaka Co ginie bo nie donosił! Więc jeśli spotkasz gdzieś purpurata Co podpisywał się bez oporu... Wspomnij cichego księdza Wronę Co zginął za Polskę! I dla Honoru!
NARRATOR II : Amnestie przedstawiono jako akt dobrej woli i łaską zwycięzców nad zwyciężonymi. Aby osiągnąć pożądany sukces, zaangażowano aparat propagandy. Faktycznym celem amnestii była likwidacja zorganizowanego oporu przeciwników władzy ludowej. Obietnic amnestyjnych nie dotrzymano. Zebrana w toku przesłuchań wiedza, posłużyła do późniejszych represji wobec ujawnionych i dotarcie do osób nadal prowadzących walkę. W czasie amnestii z podziemia wyszło 53 517 osób, swoją działalność ujawniło także 23 257 osób przebywających w więzieniach. Łącznie amnestia objęła 76 774 osoby. RECYTATOR : Ostatni list do Matki. Piszę do Ciebie mamo, Bo wiem, że klęcząc prosisz Boga O syna i, o zmiłowanie Bo wielka w sercu Twoim trwoga Nie płacz mateczko, nie płacz proszę Czas jest lekarstwem, co leczy rany A za dni kilka przyjdzie pismo, Że wyrok został wykonany Ja nie rozpaczam, choć się boję A w sercu taka miłość płonie, Więc klęczę u nóg Twoich mamo, Całując spracowane dłonie. Nie płacz mateczko, Muszę przejść te siedem schodów do piwnicy Nieść moje osiemnaście lat, Aby nie wlekli mnie strażnicy Kocham cię matuś Słońce, wiatr i łopot żagli na jeziorze I pierwszych pocałunków smak I kiedy jest wzburzone morze! Umierać jest mi strasznie żal, Przysięgam na mą biedną duszę Tak trudno przejść te siedem schodów A przecież przejść je muszę!!!! Więc jeśli kiedyś, WRÓCI POLSKA! To niech się za nas ktoś upomni
Żegnaj mateczko, muszę kończyć, Klucz zgrzyta w zamku...idą po mnie!!! Napisany w celi więzienia we Wronkach 1953/54 r.. NARRATOR I : Jednak nie wszyscy postanowili się ujawniać, choć działania propagandy sprawiły, że informacja o amnestii trafiła do większości partyzantów. Kiedy trafiła ona do majora Hieronima Dekutowskiego ps. Zapora, dowódcy partyzanckiego oddziału, miał on rzec do swoich żołnierzy: "Amnestia to jest dla złodziei, a my to jesteśmy wojsko polskie". RECYTATOR: Oszukani, porzuceni, nieugięci! Opluwani, poniżeni i wyklęci! Pozbawieni swoich domów, swojej ziemi! Poszli walczyć, żeby zginąć, albo zmienić! Lecz ich los dawno sprzedano potajemnie, razem z tymi wrzuconymi w obcą ziemię, razem z całą konspiracją i narodem - oddał aneks podpisany mimochodem. Ich zasługi przekreślono polityką. I oddano ich kupionym najemnikom, żeby zwłoki najlepszych obrońców rozrzucili pohańbione gdzieś na słońcu. A to słońce nazwano zwycięstwem, a karłami - to co było męstwem! I rozsiano kości ofiar różnych nacji na pożywkę powojennych demokracji. Dzień Zwycięstwa? Czy Dzień Fałszu, lub Dzień Zdrady? Podły układ świętują parady! A my wciąż szukamy grobów tych wyklętych! Nieugiętych, rozstrzelanych - Naszych Świętych! NARRATOR II : Zaledwie pół roku po tych słowach "Zapora" został złapany. Przez okres ponad roku był więziony i okrutnie maltretowany. Dla jeszcze większego upokorzenia - majora
Dekutowskiego oraz jego podkomendnych, podczas procesu odbywającego się w listopadzie 1948 roku, ubrano w mundury Wermachtu. Na "Zaporę" i jego sześciu żołnierzy zasądzono wyrok śmierci, który niezwłocznie wykonano. W chwili śmierci, pomimo tego, że miał tylko 30 lat, wyglądał jak starzec z siwymi włosami, wybitymi zębami, połamanymi rękami, nosem i żebrami oraz zerwanymi paznokciami. Jego ostatnie słowa brzmiały: "Przyjdzie zwycięstwo! Jeszcze Polska nie zginęła!". RECYTATOR : Deszczowy poranek Po szybach płyną krople deszczu Jak złe wspomnienia albo łzy W półmroku patrząc.. nic nie widzę Szukam w pamięci tamtych dni. Marzenia prysły, a w popiele Zamiast kryształu wiekuistego Wspomnienia tamtych strasznych dni I łzy człowieka bezsilnego. Pamiętam 52-gi rok, Samotna cela na UB-e A obok siedzi młode dziewczę I puka do mnie całe dnie. Pamiętam, że Legnickie Pola, I że na imię miała Hania, I że ją zgwałcić chciał ubowiec Więc zastrzeliła tego drania. Puk, puk Haneczka opowiada Choć noc głęboka w strefie kaźni Sąd wydał wyrok.. Kara śmierci, w trybie doraźnym. Patrzę w zakratowane okno Jak śnieg opada mimo maja I serce moje w bólu stygnie, Zimne jak skała. NARRATOR I : Major Dekutowski był jednym z wielu żołnierzy z podziemia niepodległościowego, których po okrutnym śledztwie, na podstawie "prawomocnego wyroku" sądu skazywano na śmierć.
Do bardziej znanych "żołnierzy wyklętych" należą chociażby: Józef Kuraś ps. "Ogień", Zygmunt Szendzielarz ps. "Łupaszka", Stanisław Sojczyński ps. "Warszyc", Danuta Siedzikówna ps. "Inka" i wielu, wielu innych. Natomiast ostatnim oficerem polskiego podziemia był Stanisław Marchewka ps. "Ryba", który zginął z bronią w ręku w marcu 1957 roku. Dłużej od niego przetrwał tylko Józef Franczak ps. "Lalek", zabity przez SB na Lubelszczyźnie w marcu 1963 roku. Fizyczna eksterminacja żołnierzy antykomunistycznego podziemia nie wystarczyła komunistom. Dobrze wiedzieli, że z ofiary ich życia może w przyszłości powstać mit, z którego nowe pokolenia Polaków będą czerpały siłę do walki z komuną. Podlegli sowietom politycy w Polsce obawiali się, że miejsca złożenia ich ciał staną się miejscem patriotycznych manifestacji społeczeństwa. I właśnie dlatego, zabitych czy też zamęczonych partyzantów chowano potajemnie. Najczęściej nocą, w dołach kloacznych, na torfowiskach, wysypiskach śmieci, często posiłkując się wapnem rozkładającym zwłoki. Piosenka: Biały krzyż - Czerwone Gitary NARRATOR II: Od 2011 roku, dzień 1 marca został ustanowiony świętem państwowym, poświęconym żołnierzom zbrojnego podziemia antykomunistycznego i obchodzony jest jako Narodowy Dzień Pamięci "Żołnierzy Wyklętych". Pierwszy dzień marca jest dniem szczególnie symbolicznym dla żołnierzy antykomunistycznego podziemia. Właśnie tego dnia w 1951 w kazamatach mokotowskiego więzienia strzałem w tył głowy zamordowano siedmiu członków IV Zarządu Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". RECYTATOR: O świcie skrępowane ręce I ciągną dziewczę do piwnicy Strzał w potylice zabrzmiał echem, A potem cisza, nikt nie krzyczy! Kat jutro weźmie większą premię, Splunie przez zęby jakoś leci Przeklęty bądź morderco płatny, Twój dom i ty i twoje dzieci! Krew spływa po srebrzystych włosach A Ty już biegniesz po polanie Zalanej słońcem i zielenią, Ku szczęściu, bo wyciąga ramię Twój chłopak, który zginął w lesie, Kochany, kwiatów pęki niesie I tak stoicie przytuleni w promieniach słońca, piękni, skromni I niechaj Bóg ma Was w opiece a Polska o Was nie zapomni!?
NARRATOR I : W procesach antykomunistycznej partyzantki sędziami byli m. in. Helena Wolińska-Brus ps. "Lena", (w rzeczywistości Fajga Mindla Danielak), polska działaczka komunistyczna pochodzenia żydowskiego, pochodzący z zamożnej, żydowskiej rodziny kupieckiej stalinowski sędzia Beniamin Wejsblech, a także Stefan Michnik, brat redaktora naczelnego Gazety Wyborczej, Adama Michnika. RECYTATOR: Strumienie deszczu z nieba spływają, pasmami wody na falę zbóż, chylą się zboża przez nich ciśnięte, a nie postrzeżesz polnych tu grusz. Pod falą zboża w bruździe się kryje, patrol żandarmów, dowódca "Młot". swoje "derkacze" w dłoniach ściskają, a oczy ognie rzucają w lot. Ich to nie męczy, że mundur mokry, że w but dziurawy woda się pcha, lecz w sercu ogień mocny się pali, on cel swój drogi prześwietnie zna. Pod wiatr zgłuszone szumy motorów. to szosą auto pomyka w dal, z niego wystają lufy "dziekciarów", z nimi złączony ohydny wróg. Z auta zanosi się płacz niewieści, a z nim się miesza przekleństw grad, ubowiec - bestia krzywdzi więzionych, krwią ściekający Polak-nasz brat. Serca nam ranią braci cierpienia twarze wylękłe, gdy widzą nas, a drzwi częstokroć są nam zamknięte, żal z trwogą żyje u ludzi mas. Terror nie zmieni nas, ni krwi strugi idziemy rozbić krwiożerczą dłoń, gdy zginie jeden, nastąpi drugi, kroczymy w bliznach do Wolności bram.
Lecz ta godzina słuszna wybije, w niej się rozlegnie wystrzałów huk, czerwona hydra marnie zaginie, A sędzią prawym będzie sam Bóg. Piosenka: Panie Poruczniku ku pamięci Zdzisława Badochy Opracowała : Iwona Łukasiewicz. Nauczyciel Zakładu Poprawczego i Schroniska dla Nieletnich w Koronowie.