Załącznik do uchwały Nr III/7/11 Rady Gminy Ulan-Majorat z dnia 23 lutego 2011 r. GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2011-2013 1
I. WSTĘP Rodzina jest podstawowym i najważniejszym środowiskiem w życiu każdego człowieka. Kształtuje jego osobowość, system wartości, poglądy, styl życia. Rodzice czy opiekunowie są wzorem dla dzieci, podobnie jak prawidłowe między nimi relacje oparte na miłości i zrozumieniu. W przypadku dezorganizacji rodzina nie jest w stanie realizować podstawowych zadań, role członków rodziny ulegają zaburzeniu, łamane są reguły, a ich zachowania stają się niezgodne z normami prawnymi i moralnymi oraz oczekiwaniami społecznymi. Przemoc domowa może być zarówno skutkiem, jak i przyczyną dysfunkcji w rodzinie, bez wątpienia należy zakwalifikować ją do kategorii zachowań negatywnych o dużej szkodliwości społecznej. Stosowanie przemocy prowadzi do niskiej samooceny, poczucia bezsilności i bezradności, ciągłego niepokoju, depresji, chorób związanych ze stresem. Narusza normy moralne i prawne, często prowadzące do tragicznych w skutkach zaburzeń psychologicznych, ale też i do poważnych okaleczeń czy nawet zabójstw. Dla lepszego rozpoznania przemocy w rodzinie konieczne jest jej zdefiniowanie. W niektórych przypadkach przejawy są tak jednoznaczne, że nie pozostawiają żadnych wątpliwości, w innych, bardziej złożonych, niezbędne jest określenie możliwie jasnych kryteriów oceny. Według definicji zawartej w art. 2 pkt 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, przemoc to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób wymienionych w pkt 1 (członek rodziny osoba najbliższa w rozumieniu art. 115 11 Kodeksu karnego), w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną,wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. Najczęściej występujące formy przemocy to: przemoc fizyczna, psychiczna, seksualna i ekonomiczna. Wszystkie formy przemocy mogą wzajemnie się uzupełniać i przenikać. Z uwagi na powyższe fakty konieczne jest podjęcie działań zmierzających w kierunku edukacji społecznej dostarczającej wiedzy o zjawisku przemocy i sposobach radzenia sobie z problemem. Niezbędne jest również zapewnienie profesjonalnej pomocy interwencyjnej i terapeutycznej zarówno sprawcom, jak i ofiarom przemocy. 2
II. ZAŁOŻENIA PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE Gminy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie skierowany jest przede wszystkim do: ofiar przemocy w rodzinie (w tym: dzieci, współmałżonków, partnerów w związkach nieformalnych, osób starszych, osób niepełnosprawnych), sprawców przemocy w rodzinie, świadków przemocy w rodzinie, przedstawicieli władz lokalnych, przedstawicieli instytucji służb pracujących z dziećmi (nauczyciele, pedagodzy, pracownicy socjalni, policjanci, pracownicy wymiaru sprawiedliwości, pracownicy służby zdrowia, księża). Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, do zadań własnych gminy w tym zakresie należy w szczególności: 1) tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, 2) prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, szczególnie poprzez działania edukacyjne, 3) utworzenie i prowadzenie gminnych ośrodków wsparcia, 4) tworzenie zespołów interdyscyplinarnych, jako priorytetowe zadanie w budowaniu systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Głównym celem wspierania osób doświadczających przemocy jest skuteczna pomoc w przełamaniu kryzysu i przywrócenia osobom i rodzinom umiejętności prawidłowego funkcjonowania. Niezbędne staje się zwiększenie nakładów na profilaktykę, pomoc specjalistyczną i socjalną, zadbanie o szerszą ofertę wsparcia, a także stworzenie lepszej dostępności do pomocy osobom doświadczającym przemocy domowej. III. CELE PROGRAMU Cel główny: Zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie oraz poprawa skuteczności działań osób zobowiązanych i uprawnionych do przeciwdziałania przemocy. Cele szczegółowe: 1. Powołanie zespołu interdyscyplinarnego. 2. Wzmocnienie wiedzy społeczeństwa w zakresie przeciwdziałania przemocy o zapewnienie różnorodnych form wsparcia socjalnego doświadczającym przemocy. 3
3. Wzmocnienie edukacyjno-informacyjne propagujące w społeczności lokalnej świadome postawy negujące i przeciwstawiające się zjawiskom przemocy w rodzinie. 4. Spadek liczby przypadków przemocy. 5. Zmiana postaw mieszkańców wobec przemocy w rodzinie. 6. Spadek liczby rodzin, w których interwencje podejmowane są wielokrotnie. 7. Większa otwartość osób krzywdzonych, a w konsekwencji zgłaszanie się po pomoc do placówek służby zdrowia, pomocy społecznej czy policji. 8. Wzrost świadomości i dostępności do informacji na temat udzielania pomocy ofiarom. IV. STRATEGIA I METODY DZIAŁANIA 1. Zwiększenie skuteczności i dostępności terapii dla osób doznających przemocy w rodzinie. 2. Ochrona ofiar przemocy poprzez wsparcie:medyczne, prawne, psychologiczne i socjalne. 3. Utworzenie skrzynki w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Ulanie-Majoracie Nie jestem obojętny na przemoc, z możliwością anonimowego zgłaszania zauważanej przemocy. 4. Podanie do publicznej wiadomości wykazu placówek zajmujących się pomocą ofiarom przemocy. 5. Rozpowszechnienie informacji na temat Niebieskiej Karty, aby jak najwięcej osób dowiedziało się o jej istnieniu. 6. Systematyczna edukacja środowiska lokalnego na temat przemocy w rodzinie. V. ADRESACI PROGRAMU 1. Ofiary i sprawcy przemocy. 2. Rodzice i opiekunowie krzywdzonych dzieci. 3. Przedstawiciele władz lokalnych. 4. Przedstawiciele instytucji i służb pracujących z dziećmi (pedagodzy, psycholodzy, nauczyciele, pracownicy socjalni, pracownicy wymiaru sprawiedliwości, policjanci, pracownicy służby zdrowia, duchowni). 5. Społeczeństwo. 4
VI. PODMIOTY FUNKCJONUJĄCE NA TERENIE GMINY ULAN-MAJORAT ŚWIADCZĄCE POMOC W PRZECIWDZIAŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Komenda Powiatowa Policji w Radzyniu Podlaskim. Szkoły na terenie gminy Ulan-Majorat. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Ulanie-Majoracie. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Ulanie-Majoracie. Współpraca: 1. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Radzyniu Podlaskim. 2. Sąd Rejonowy w Radzyniu Podlaskim. 3. Dzielnicowy. 4. Kuratorzy zawodowi. 5. Psycholog. 6. Dyrektorzy i nauczyciele pracujący w szkołach. 7. Lekarze i pielęgniarki. 8. Pracownicy socjalni. VII. PODSTAWOWE ZADANIA DO REALIZACJI 1. Przyjmowanie wniosków dotyczących przemocy domowej i uruchomienie procedur mających na celu powstrzymanie przemocy. 2. Tworzenie własnych dokumentów potwierdzających występowanie przemocy domowej, jak np.; notatki służbowe wynikające z obserwacji, rozmów z różnymi osobami. 3. Analiza wniosków składanych do Gminnej Komisji rozwiązywania Problemów Alkoholowych o leczenie odwykowe i wywiadów środowiskowych pod kątem informacji o przemocy domowej. 4. Prowadzenie rozmów z ofiarami i sprawcami przemocy w rodzinie-zgodnie z zapisami Niebieskiej Karty. 5
5. Występowanie z wnioskiem do Prokuratury o wszczęcie postępowania przygotowawczego w sprawie znęcania się nad rodziną. 6. Występowanie do Komendy Powiatowej Policji w Radzyniu Podlaskim z wnioskiem o podjecie innych działań prewencyjnych przez dzielnicowego lub podjęcie innych działań prewencyjnych, w sprawach gdzie ujawniono zagrożenia przemocą w rodzinie. 7. Zwiększenie skuteczności i dostępności terapii dla osób doznających przemocy, poprzez spotkania z psychologiem zatrudnionym w urzędzie gminy. VIII. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA Zadania Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Gminie Ulan- Majorat będą realizowane w ramach środków własnych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ulanie-Majoracie, w zakresie jego zadań statutowych i ustawowych. 6