K a k a m e g a : k e n i j s k a B i aa o w i ean a L a s t r o p i k a l n y K a k a m e g a t o o s t a t n i w K e n i i f r a g m e n t l a s u d e s z c z o w e g o, n i e g d yar c iaw g naw c e g o r wsaia0 n y m n i e p r z e p a s e m o d z a c h o d n i e j K e n i i, p o p r z e z U g a n da0 i K o n g o, d o Z a t o k i G w i n e j s k i e j. N a z wa0 s waw w z iawa k i e og d o n i e d a l e m i a s t a, s i ez di b y j e d n o s t k i a d m i n i s t r a c y j n e j o d p o w i a d a jaw c e j n a s z e m u w o j e wat d z t w u. O b e c n a P u s z c z a K a k a m e s k a z a j m u j e j e d y n i e 2 3. t yh sa, z c z e g o t y l k o 1 0. hta y sm oan n a u z n aay z la a s n a t u r a l n y. J e s t t o w ia0 c z n a c z n i e m n i e j n ian p o w i e r z c h n i a P u s z c z y B i aa o w i e s k i e j ( 1 5 0 t y, s. c h oay a ) o b s z a r l a s u n a t u r a l n e g o j e s t z b l ian o n y d o p o w i e r z c h n i B i aa o w i e s k i e g o P a r k u N a r o d o w e g o. W P u s z c z y K a k a m e s k i e j w y s ta0 p u j e 3 6 7 g a t u n kat w p t a kat w, z c z e g o 3 6 e n d e m i c z n y c h (d l a p o rat w n a n i a w P u s z c z y B i aa o w i es k i e j w y s ta0 p u j e 2 5 0 g a t u n kat w p t a kat w). L a s t e n j ea sj t b anr d z i e j z n a n y z 4 0 g a t u n kat w wa0an y, w t y m 1 8 e n d e m i c z n y c h, o r a z 5 1 5 m, o tcy o l i s t a n o w i 6 0 % g a t u n kat w z a o b s e r w o w a n y c h w K e n i i. L a s t r o p i k a l n y K a k a m e g a u t r a c ia w i e l u z e s w o i c h p i e r w o t n y c h m i e s z k aao cat w. D uan y c h s s a kat w, bta aw koa i cy h, i j a k h i p o p o t a m y, j uan s ia0 t a m n i e s p o t y k a. P u s z c z a j e s t o t o c z o n a p r z e z ga0 s t o z a l u d n i o n e w s i e i n i e u s t a j e i n t e n s y e k s p l o a t a c j a j e j z a s o bat w, m i m o o b ja0 c i a j e j o c h r o naw p r a w naw. D uan y m z a g r oan e n i e m j e s t z a bat r rzaiwa0 e m. i p o d u p P r z y r o d n i c y o s z a c o w a l i, an e p r z y o b e c n y m t e m p i e d e g r a dp au cs jz i c, z a K a k a m e s k a p r z e t r w a j e s z c z e -3200 l a t. D r o g a w i o daw c a p r z e z P u s z c za0 K a k a m e s kaw. N i e z n i k a n a d z i e j a d l a P u s z c z y K a k a m e s k i e j pat k i an y jaw l u d z i e g o t o w i jaw K a k c a h m r e o g n a iay E. n v i r o n m e n t a l E d u c a t i o n P r o g r a m m e ( K a k a m e s k i P r o g r a m E d u k a c j i E k o l o g i c z nj e j s ) t o r g a n i z a c jaw s p oa e c z naw z aa oan o naw p r z e z m i e j s c o w y c h m ia oar n i kat w p r z y r o d y. J e j p o c zaw t k i s ia0. g 1a 9jaw 9 5, r k i e d y g r u p a l ear n y c h p r z e w o d n i kat w, p o d p r z e w o d e m W i l b e f o r c e O k e k a, p r z e p r o w a d z ia a p i e r w s z e z a ja0 c i a e d u k a c y j n e d l a p ia0 t n a s t u d z i e c i z w i o s e g r a n i c zaw c y c h z l a s e m. D z i e c i d o w i e d z i aa y s ia0 j a k f u n k c j o n u j e l ear n y e k o s y s t e m i j a k l u d z i e m o gaw z n i e g o k o r z w s p o sat b z rat w n o w aan o n y. P o n a d t o z a ka a d aa o ny e s z kata k i d r z e w l ear n y c h p r z y s z k oa a c h i s a d z ia y d r z e w a w s w o i c h 1
o b e jar c i a c h. Z c z a s e m p r z e w o d n i c y z a c za0 l i p ay r a cz o wda o r o saaw p o p u l a c jaw w y s ta0 p u jaw c n a s p o t k a n i a c h s p oa e c z n oar c i w i e j s k i c h i p a r a f i i. I n i c j a t y w a o t r z y m aa a p i e r w s z e w s p a r c i e o d l ear n i kat w i p r a c o w n i kat w doy c, h rkotat n y r zpy r z y r o d o c e n i l i z n a c z e n i e t a k i e j p r a c y d l a p r z e t r w a n i a l a s u. W r. 1 9 9 8 u d aa o s ia0 o t r z y m aay p i e r w s z e p i e n iaw d z e z z e w naw t r z ( z U S A, d z ia0 k i p o m o c y p r z y r o d n i c z k i b a d a jaw c e j l a s ) p o w s t aa a o r g a n i z a c j a, z w a n a p o c zaw t k o w o W i l b e f o r c e F u n d, p o t e m p r z e m i a n o w a n a n a K a k a m e g a E n v i r l o n m e n t a E d u c a t i o n P r o g r a m m e ( K E E P ). Z c z a s e m K E E P z d o b ya w i e l e d o t a c j i i z n d anr a o w s w o jaw d z i aa a l n oaray, p r z y c z y m o d r. 2 0 0 0 p o d s t a w o w e k o s z t y saw p o k r y w a n e z e s ka a d e k k r a j o w y c h i z a g r a n i c z n y c h c za o n kat w o r g a n i zt a ct jn i. c h W o s l a t a c h K E E P z a c zawa z a r a b i aay n a p r z e d s ia0 w z ia0 c i a c h g o s p o d a r c z y c h t w o r z o n y c h w d u c h u e k o r o z w o j u. C aa y c z a s po rw a d z o n y j e s t p r o g r a m e d u k a c j i e k o l o g i c z n e j o p a r t y o oar r o d k i e d u k a c y j n e w I s e c h e n o ( o d 2 0 0 0 r. ) B u y a n g u ( o d 2 0 0 2 r. ). O b e j m u j e o n p o n a d 6 0 s z kata w w i o s k a c h o t a c z a jaw c y c h p u s z c za0 i p r z e wz ie na0a z eao o s ia0 p r p o n a d 1 0 t y s. d z i e c i. K E E P p r o w a d z i t a kan e z a ja0 a c i a o d wd il e d z a jaw c y c h P u s z c za0 K a k a m e s kaw g r u p z e s z kata w s z y s t k i c h s z c z e b l i, z ratan n y c h r e g i o nat w K e n i i. K E E P r o z p o c zawa d z i aa a l n oaray j a k o p r o g r a m e d u k a c y j n y, j e d n a k z c z a s e m s t aa o s ia0 o c z y w i s t e, i e an e l a us ru a t o w a n w y m a g a w y p r a c o w a n i a t a k i c h al rat d ea d o c h o d u d l a m i e j s c o w e j l u d n oar c i, k tat r e p o z w o law j e j k o ro zbat y sw t aay l a s z u z a s w s p o sat b z rat w n o w aan o n y. Z b u d o w a n e w t rd ay c y j n e j t e c h n o l o g i i d o m k i t y p u b a n d a d a jaw n o c l e g k i l k u n a s t u o s o b o m t u r y s t o m l u b n a u k o w c o m o d w i e d z a jaw c y c h P u s z c za0. L i c z b a m i e j s c w t y m l ear n y m h o t e l u j e s t o g rk ae ne ip c z o n a i z a c zawa z a ka a d aay, p o d w pa y w e m r o z mat w z a u t o r e m t e k s t u, k w ay t earg r o t u r y s t y c ze n w e w s i a c h saw s i a d u jaw c y c h z P u s z c zaw. D o m e k k e m p i n g o w y d l a t u r y s tat w z b u d o w a n e w t r a d y c y j n e j t e c h n o l o g i i. 2
Hodowla motyli z Puszczy jest prowadzona przy centrum edukacyjnym KEEP i w kilku lokalnych szkołach. Poczwarki są sprzedawane laboratoriom naukowym w kraju i za granicą. Butterfly Farm służy jako obiekt dydaktyczny, przynosi dochody hodowcom i zmniejsza niekontrolowane wyłapywanie dziko żyjących motyli. Szkółki produkujące sadzonki drzew użytkowych rosnących w Puszczy, przeznaczone dla odnawiania lasu i sadzenia w gospodarstwach rolnych. 3
Leonard, przewodnik i instruktor KEEP, przy zasadzonym przez siebie drzewku. Arboretum docelowo ma zawierać wszystkie gatunki drzew występujące w Puszczy. Finansując zasadzenie drzewa sponsorujesz jednocześnie działalność KEEP. Propagowana jest hodowla ziół pochodzących z Puszczy, we współpracy z rolniczą grupą producencką Muliru. Dzięki wsparciu Programu Małych Dotacji Global Environmental Fund (tego samego, który do niedawna działał w Polsce), powstała destylarnia olejku eterycznego, używanego do produkcji maści. 4
Do najbardziej znanych mieszkańców Puszczy należą węże. Chociaż pędzą one skryty tryb życia, ich przetrwanie jest zagrożone. Mieszkańcy okolic lasu boją się węży i zabijają każdego spotkanego, nie wyłączając pożytecznych i nieszkodliwych dla człowieka węży domowych. KEEP stara się zmienić to nastawienie, ale oparte jest ono o głęboko zakorzenione stereotypy. Dlatego rozpoczęto budowę zespołu terrariów eksponujących wszystkie 40 gatunków węży żyjących w Puszczy Kakameskiej. Zwany początkowo Snake Park, miał służyć edukacji okolicznych mieszkańców nt węży, tak, by umieli odróżnić węże nieszkodliwe od niebezpiecznych, a także jako atrakcja dla turystów i miejsce badań naukowych. Obecnie rozszerzono profil kakameskiego zoo o wybrane ptaki i ssaki, nadając mu nazwę Kakemega Conservancy Project (Kakameski Projekt Ochrony Przyrody). Planuje się także utworzenie pogotowia wężowego, do którego każdy, kto znajdzie w domu węża, będzie mógł zadzwonić i poprosić o interwencję. Wyszkolony w łapaniu węży członek KEEP przyjedzie na motocyklu i albo uwolni gospodarzy od niebezpiecznego sublokatora, albo wyjaśni im, że wąż jest pożyteczny i nieszkodliwy. Złapane węże będą wypuszczane do lasu lub wzbogacą kolekcję. tekst: Piotr Tyszko-Chmielowiec zdjęcia: Dorota Chmielowiec-Tyszko i Piotr Tyszko-Chmielowiec pierwotna wersja art. ukazała się w: Kropla magazyn ekologiczny, wydanie specjalne 2007 5