Wykaz skrótów................................................. XXV Wprowadzenie.................................................. XXIX Rozdział I. Zasady odpowiedzialności karnej........................ 1 1. Czyn jako podstawowa przesłanka odpowiedzialności............. 1 2. Nullum crimen sine lege według EKPC......................... 2 3. Wymóg opublikowania aktu w dzienniku urzędowym............. 4 4. Ograniczone konsekwencje zasady nullum crimen sine lege......... 5 5. Dopuszczalność odwoływania się do sformułowań ocennych........ 7 6. Zasada określoności czynu karalnego.......................... 8 7. Zasada nullum crimen sine lege w przepisach Konstytucji RP....... 10 8. Dopuszczalność doprecyzowania znamion w aktach rangi podustawowej............................................. 11 9. Dopuszczalność doprecyzowania znamion w aktach wykonawczych.. 13 10. Obiektywna aspołeczność czynu.............................. 16 11. Konieczność wykazania, że czyn narusza istotne wartości społeczne.. 17 12. Karygodność konkretnego czynu a nie typu zachowania........... 18 13. Relacja pomiędzy karygodnością a zasługiwaniem na karę......... 19 14. Zwiększenie niebezpieczeństwa dla dobra chronionego prawem..... 20 15. Włączenie się do łańcucha przyczyn okoliczności od sprawcy niezależnych.............................................. 21 16. Urzeczywistnienie się niebezpieczeństwa w skutku............... 22 17. Wymóg ścisłego związku kinetyczno-funkcjonalnego ze skutkiem... 24 18. Związek przyczynowy w przypadku kolizji drogowej.............. 25 19. Odpowiedzialność w oparciu o zasadę obiektywnego przypisania skutku................................................... 26 20. Gwarant zapobiegnięcia skutkowi............................. 27 21. Zaniechanie następstwem bezprawnych zachowań wielu osób....... 28 22. Stosowanie kary z uwzględnieniem zasady humanitaryzmu......... 30 23. Zasada humanitaryzmu a przeludnienie zakładów karnych.......... 33 24. Zasada humanitaryzmu a poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego skazanego..................................... 34 25. Dostosowanie kary do granic zagrożenia przewidzianego we względniejszej kwalifikacji prawnej........................... 36 26. Dostosowanie kary do granic zagrożenia przewidzianego we względniejszej kwalifikacji prawnej........................... 37 VII
27. O uznaniu ustawy za względniejszą decyduje nie tylko surowość kary (I).................................................. 39 28. O uznaniu ustawy za względniejszą decyduje nie tylko surowość kary (II).................................................. 40 29. Nakaz dokonywania oceny zindywidualizowanej i zrelatywizowanej. 41 30. Brak obowiązku automatycznego polepszenia sytuacji oskarżonego.. 42 31. Wpływ zmiany stanu prawnego na wydanie wyroku łącznego....... 43 32. Wymóg uwzględnienia okoliczności konkretnej sprawy............ 44 33. Znaczenie zagrożenia przewidzianego w sankcji przepisu określającego dany typ przestępstwa........................... 47 34. Znaczenie zwrotu chce dla umyślności....................... 49 35. Okoliczności przedmiotowe w procesie ustalania zamiaru sprawcy... 50 36. Analiza całokształtu okoliczności zajścia podstawą stwierdzenia zamiaru ewentualnego...................................... 51 37. Różnica między świadomością nieumyślną a zamiarem ewentualnym. 52 38. Pojęcie przeciętnej ostrożności............................... 53 39. Zagadnienie wyznaczenia górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za przypisane nieletniemu przestępstwo........... 54 40. Zbieg kumulatywny, gdy znamiona czynności wykonawczych są częściowo identyczne....................................... 55 41. Przyjęcie konstrukcji czynu ciągłego, jeżeli jeden z elementów czynu stanowi uprzywilejowany typ przestępstwa................ 56 42. Bezpośrednie powiązanie stosowania instytucji z art. 12 KK ze spełnieniem przesłanek przewidzianych w ustawie................ 57 43. Brak podstaw do uznania, iż oskarżony dopuścił się przestępstwa ciągłego w zakresie zarzucanym w akcie oskarżenia............... 58 44. Wykładnia przesłanki krótkie odstępy czasu oraz problem tożsamości sposobu dokonania wszystkich zachowań.............. 59 45. Interpretacja przesłanek czynu ciągłego......................... 61 46. Kilkumiesięczne przedziały czasowe mogą być traktowane jako krótkie odstępy czasu..................................... 62 47. Prawomocne skazanie za czyn ciągły a zasada ne bis in idem........ 65 48. Czas popełnienia czynu ciągłego a problem ukończenia przez sprawcę 17 roku życia...................................... 66 Rozdział II. Formy popełnienia przestępstwa........................ 68 49. Wyznaczenie granic karalnego usiłowania....................... 68 50. Ocena działań sprawców w kontekście zwrotu bezpośrednio zmierza użytego w art. 13 1 KK............................ 69 51. Ocena postaci zamiaru sprawcy w przypadku usiłowania........... 71 52. Ocena ukończenia lub nieukończenia usiłowania................. 72 53. Wyjaśnienie różnicy pomiędzy przygotowaniem a usiłowaniem..... 73 54. Ocena możliwości popełnienia podżegania w formie usiłowania..... 73 55. Ocena charakteru środka nie nadającego się do popełnienia czynu zabronionego w kontekście art. 13 2 KK..................... 75 56. Ocena charakteru nieprzydatności środka do realizacji celu......... 76 VIII
57. Ocena usiłowania obiektywnie możliwego, którego realizacja stała się niemożliwa w trakcie wykonywania czynności w wyniku włączenia się niesprzyjających okoliczności..................... 77 58. Ocena przyjęcia konstrukcji usiłowania nieudolnego przy przestępstwach o złożonym charakterze........................ 78 59. Wymiar kary za usiłowanie.................................. 80 60. Ocena możliwości nadzwyczajnego złagodzenia kary lub odstąpienia od jej wymierzenia w przypadku usiłowania nieudolnego. 80 61. Ocena dobrowolności odstąpienia od usiłowania................. 82 62. Ocena dobrowolności odstąpienia od dokonania czynu w świetle art. 15 1 KK............................................. 83 63. Rodzaj usiłowania a możliwość dobrowolnego odstąpienia od dokonania czynu........................................... 84 64. Ocena dobrowolności odstąpienia od dokonania czynu zabronionego pod wpływem dezaprobaty wyrażonej przez osobę trzecią................................................... 85 65. Ocena możliwości posłużenia się innymi osobami w celu odwrócenia niebezpieczeństwa grożącego dobru prawnemu......... 86 66. Ocena dopuszczalności uznania odwrócenia skutku przestępnego przy pomocy innych osób. Karalność sprawcy za przestępstwa, których znamiona zostały zrealizowane przed zapobiegnięciem nastąpienia zamierzonego skutku.............................. 87 67. Warunki karalności przygotowania............................ 88 68. Odbicie odstąpienia od przygotowania w konkretnych okolicznościach faktycznych................................. 90 69. Przesłanki sprawstwa sensu stricto............................ 91 70. Istota współsprawstwa. Odpowiedzialność za eksces drugiego ze współsprawców........................................... 92 71. Ocena stopnia zrealizowania znamion typu czynu zabronionego dla przypisania współsprawstwa................................. 93 72. Ocena własnoręcznego realizowania znamion czynu zabronionego dla przyjęcia współsprawstwa................................ 94 73. Współsprawstwo osoby nie biorącej czynnego udziału w czynności sprawczej................................................ 95 74. Ocena formy zawarcia porozumienia pomiędzy współdziałającymi... 96 75. Współsprawstwo sukcesywne................................ 97 76. Istota sprawstawa kierowniczego i polecającego. Ocena okoliczności wyłączających odpowiedzialność bezpośredniego wykonawcy dla odpowiedzialności sprawcy kierowniczego lub polecającego.............................................. 98 77. Istota sprawstwa kierowniczego............................... 100 78. Ocena przyjęcia konstrukcji sprawstwa kierowniczego w sytuacji gdy organizator nie kierował samym przebiegiem akcji przestępczej.. 101 79. Ocena momentu w którym sprawca kierowniczy musi faktycznie kierować wykonaniem znamion czynu dla przypisania sprawstwa.... 102 80. Ocena postaci nakłaniania, które może zostać uznane za podżeganie.. 104 81. Podżeganie w formie utrzymywania we wcześniej podjętym zamiarze................................................. 104 IX
82. Ocena podżegania osoby już posiadającej zamiar popełnienia przestępstwa.............................................. 105 83. Ocena zmierzania do wywołania zamiaru popełnienia przestępstwa osoby biorącej udział w przygotowaniu do jego popełnienia........ 106 84. Ocena skutkowego charakteru podżegania...................... 108 85. Skutkowy charakter podżegania............................... 109 86. Umyślność podżegania. Pomoc psychiczna...................... 110 87. Podżeganie w formie posłużenia się osobą trzecią w roli pośrednika.. 111 88. Dopuszczalność podżegania w formie zaakceptowania propozycji osoby trzeciej gotowości do dokonania czynu zabronionego........ 112 89. Odpowiedzialność podżegacza. Zamiar podżegania............... 113 90. Odpowiedzialność za podżeganie do czynu dokonanego następnie przez podżegacza.......................................... 113 91. Podstawa prawna wymiaru kary za usiłowanie podżegania do dokonania czynu zabronionego............................... 114 92. Stosunek odpowiedzialności pomocnika do odpowiedzialności sprawcy wykonawczego..................................... 117 93. Ocena zamiaru pomocnika. Czas dokonania czynności pomocnika... 118 94. Ocena konieczności znajomości przez pomocnika personaliów osoby względem działań której podejmowane były przez pomocnika czynności....................................... 119 95. Pomocnictwo przez zaniechanie.............................. 120 96. Pomocnictwo psychiczne (I)................................. 122 97. Pomocnictwo psychiczne (II)................................. 123 98. Podstawa prawna nadzwyczajnego złagodzenia kary przy skazaniu za pomocnictwo........................................... 124 99. Okoliczności dotyczące określonych współsprawców.............. 125 100. Stosunek okoliczności wyłączających odpowiedzialność wykonawcy bezpośredniego a odpowiedzialność sprawcy kierowniczego lub polecającego.............................. 126 101. Okoliczności osobiste sprawcy bezpośredniego a odpowiedzialność pomocnika............................................... 127 102. Możliwość zastosowania art. 23 1 do podżegającego inną osobę do współdziałania w dokonaniu czynu zabronionego, który zamierza popełnić, jeśli dobrowolnie odstąpi od dokonania i zapobiegnie dokonania tego czynu........................... 128 Rozdział III. Wyłączenie odpowiedzialności karnej................... 129 103. Bezpośredniość a prawdopodobieństwo zamachu................. 129 104. Zamach a niebezpieczeństwo................................. 130 105. Powtórzenie ataku a bezpośredniość zamachu.................... 131 106. Obrona konieczna a możliwość uniknięcia ataku................. 132 107. Bezprawność zamachu a zachowanie prowokujące................ 133 108. Przekroczenie granic kryteria............................... 134 109. Niebezpieczne narzędzie a przekroczenie granic obrony koniecznej.. 136 110. Działanie w obronie koniecznej a element podmiotowy............ 137 111. Zakres uprawnień broniącego się.............................. 137 112. Aktywna obrona konieczna.................................. 139 X
113. Samoistność obrony koniecznej............................... 140 114. Stopień społecznej szkodliwości.............................. 141 115. Dodatkowy element legalizujący obronę konieczną............... 143 116. Obrona konieczna a bójka................................... 143 117. Prawo do obrony koniecznej a wykonywanie obowiązków służbowych przez funkcjonariuszy publicznych.................. 144 118. Dopuszczalność uwolnienia lekarza od odpowiedzialności za zmianę zakresu zabiegu operacyjnego bez zgody pacjenta na podstawie stanu wyższej konieczności.......................... 146 119. Źródło stanu wyższej konieczności............................ 147 120. Względność pojęcia konieczności czas wojny.................. 148 121. Wyjątkowy charakter stanu wyższej konieczności niwelowanie dysproporcji majątkowych................................... 149 122. Stan wyższej konieczności jako okoliczność wyłączająca bezprawność czynu......................................... 150 123. Ryzyko jako podstawa ekskulpacji............................ 151 124. Zakres uzasadnionego ryzyka................................ 152 125. Niezbędność zgody uczestnika eksperymentu badawczego......... 153 126. Błąd prawnie istotny........................................ 154 127. Błąd a czynnik subiektywny.................................. 155 128. Błąd co do znamion a skala wartościowania sprawcy.............. 156 129. Błąd co do znamion a nieumiejętność zrozumienia treści przepisu.... 157 130. Błąd co do jednego znamienia................................ 158 131. Zboczenie działania........................................ 159 132. Charakter prawny błędu co do kontratypu....................... 161 133. Zniesławienie w obronie społecznie uzasadnionego interesu a błąd co do kontratypu........................................... 162 134. Nieusprawiedliwiona nieświadomość bezprawności............... 163 135. Nieświadomość bezprawności a strona podmiotowa; obiektywny charakter kryteriów......................................... 164 136. Obiektywno-subiektywny charakter usprawiedliwionej nieświadomości bezprawności................................ 165 137. Konieczność ustalenia świadomości bezprawności................ 166 138. Ocena całokształtu okoliczności.............................. 167 139. Istota bezprawności........................................ 168 140. Nieświadomość bezprawności a osobowość sprawcy.............. 169 141. Niepoczytalność a wina..................................... 170 142. Opinia sądowo-psychiatryczna................................ 171 143. Inne zakłócenia o charakterze niepatologicznym.................. 172 144. Schizofrenia a niepoczytalność............................... 173 145. Wymagania wiedzy medycznej do stwierdzenia zaburzenia psychicznego............................................. 174 146. Różnorodność natężenia stanów poczytalności ograniczonej........ 175 147. Inne zaburzenia czynności psychicznych a silne wzburzenie........ 176 XI
Rozdział IV. Kary............................................... 177 148. Charakter kary 25 lat pozbawienia wolności oraz dożywotniego pozbawienia wolności...................................... 177 149. Możliwość wymierzenia kary dożywotniego pozbawienia wolności.. 179 150. Orzeczenie kary poniżej dolnej granicy sankcji................... 181 151. Zastępcza kara pozbawienia wolności.......................... 182 152. Kara przeniesienia na inne stanowisko służbowe................. 183 153. Zobowiązanie skazanego do przeproszenia pokrzywdzonego........ 185 154. Orzeczenie kary grzywny w razie popełnienia przestępstwa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.............................. 187 155. Brak możliwości wymierzenia kary grzywny obok innej kary zasadniczej innej niż kara pozbawienia wolności................. 189 156. Niedopuszczalność orzekania zbiorczej kary grzywny........... 190 157. Orzeczenie kary grzywny obok kary pozbawienia wolności......... 191 158. Możliwość orzekania grzywny kumulatywnej (I)................. 192 159. Możliwość orzekania grzywny kumulatywnej (II)................ 193 160. Dolna granica grzywny..................................... 194 161. Maksymalna liczba stawek dziennych grzywny.................. 197 162. Orzekanie kary grzywny na podstawie ustawy szczególnej......... 197 163. Podstawa orzeczenia kary ograniczenia wolności oraz dodatkowych obowiązków z niej płynących wobec oskarżonego niepełniącego w dniu wydania wyroku służby wojskowej.......... 198 164. Orzeczenie kary ograniczenia wolności......................... 200 165. Wymiar kary ograniczenia wolności........................... 201 166. Obowiązek wykonania pracy wskazanej przez sąd................ 202 167. Dodatkowe obowiązki przy karze pozbawienia wolności........... 204 168. Obowiązek wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy........ 205 169. Obowiązek naprawienia szkody............................... 206 170. Obowiązek naprawienia szkody a kara ograniczenia wolności....... 207 171. Niedopuszczalność oddania pod dozór kuratora bez wymierzenia kary ograniczenia wolności.................................. 209 172. Orzeczenie kary w niedopuszczalnym wymiarze................. 210 Rozdział V. Środki karne......................................... 211 173. Środki karne funkcja i charakter prawny...................... 211 174. Środki karne zbieg kumulatywny............................ 213 175. Środki karne odpowiednie stosowanie przepisów o wymiarze kary do wymiaru środków karnych w przypadku ciągu przestępstw... 218 176. Zakres środków karnych orzekanych w postępowaniu nakazowym do noweli KPK z 10.1.2003 r................................. 220 177. Niedopuszczalność orzekania środka karnego niewskazanego we wniosku o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy............... 222 178. Nieuzgodnienie środka karnego jako negatywna przesłanka skazania bez przeprowadzenia rozprawy........................ 223 179. Przesłanki pozbawienia praw publicznych....................... 225 180. Umyślność oraz motywacja zasługująca na szczególne potępienie jako przesłanki pozbawienia praw publicznych......... 227 181. Pojęcie motywacji zasługującej na szczególne potępienie......... 231 XII
182. Pozbawienie praw publicznych termin początkowy zakazu korzystania z praw publicznych............................... 233 183. Sposób określenia działalności w orzeczeniu zakazującym prowadzenia działalności gospodarczej......................... 234 184. Zakres czynności objętych zakazem prowadzenia działalności gospodarczej.............................................. 237 185. Dopuszczalność orzeczenia zakazu wykonywania funkcji płatnika składek na ubezpieczenie społeczne............................ 243 186. Zakres pojazdów objętych zakazem prowadzenia pojazdów (I)...... 245 187. Zakres pojazdów objętych zakazem prowadzenia pojazdów (II)..... 247 188. Zakres pojazdów objętych zakazem prowadzenia pojazdów (art. 42 1 KK) pojazdy, do których prowadzenia nie są potrzebne uprawnienia stwierdzone dokumentem................. 249 189. Niedopuszczalność zakazu prowadzenia rowerów na podstawie art. 42 2 KK............................................. 252 190. Wymiar czasowy zakazu prowadzenia pojazdów................. 253 191. Okoliczności istotne dla wymiaru zakazu prowadzenia pojazdów.... 255 192. Zaliczenie okresu zatrzymania prawa jazdy na podstawie Prawa o ruchu drogowym na poczet zakazu prowadzenia pojazdów........ 256 193. Zaliczenie okresu faktycznego zatrzymania dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu na poczet zakazu prowadzenia pojazdów...................................... 263 194. Numerus clausus zdarzeń skutkujących przerwaniem biegu okresu, na który orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów................. 265 195. Pojęcie przedmiotu pochodzącego z przestępstwa................. 269 196. Własność sprawcy jako przesłanka orzeczenia przepadku narzędzi służących do popełnienia przestępstwa......................... 270 197. Przepadek korzyści pochodzącej z przestępstwa przeniesionej na inny podmiot........................................... 273 198. Przedmiot czynności wykonawczej a przedmiot pochodzący bezpośrednio z przestępstwa................................. 282 199. Przepadek przedmiotów służących do popełniania przestępstw karanych na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii.... 290 200. Zwrot pokrzywdzonemu korzyści uzyskanej w zamian za przedmiot przestępstwa..................................... 292 201. Przepadek korzyści ze sprzedaży narkotyków.................... 295 202. Niedopuszczalność orzeczenia przepadku z powodu śmierci oskarżonego.............................................. 298 203. Wniosek o orzeczenie środka karnego obowiązku naprawienia szkody................................................... 302 204. Podmioty uprawnione do złożenia wniosku o orzeczenie środka karnego obowiązku naprawienia szkody........................ 305 205. Podstawy prawne orzekania środka karnego obowiązku naprawienia szkody........................................ 309 206. Podstawa prawna złożenia przez prokuratora wniosku o naprawienie szkody....................................... 311 207. Warunki dopuszczalności orzeczenia obowiązku naprawienia szkody. 316 XIII
208. Możliwość nałożenia solidarnego obowiązku naprawienia szkody na podstawie art. 46 KK..................................... 318 209. Ubezpieczenie sprawcy szkody a możliwość orzeczenia obowiązku jej naprawienia............................................ 321 210. Niedopuszczalność nawiązki w przypadku warunkowego umorzenia postępowania.................................... 326 211. Obowiązek naprawienia szkody a nawiązka..................... 328 212. Niedopuszczalność orzeczenia nawiązki po śmierci pokrzywdzonego. 330 213. Umyślność jako przesłanka orzeczenia nawiązki na podstawie art. 47 KK................................................ 333 214. Wysokość nawiązki obowiązek określenia wysokości nawiązki w wyroku................................................ 336 215. Niedopuszczalność regresu nawiązki zapłaconej pokrzywdzonemu w wypadku wobec ubezpieczyciela OC......................... 337 216. Orzekanie o sposobie spełnienia świadczenia pieniężnego.......... 342 217. Termin spełnienia świadczenia pieniężnego orzekanego jako środek karny.............................................. 345 218. Niedopuszczalność stosowania art. 49a 1 KK do żołnierza służby czynnej.................................................. 347 219. Niedopuszczalność orzeczenia świadczenia pieniężnego w przypadku warunkowego umorzenia postępowania karnego o przestępstwo skarbowe.................................... 349 220. Zakres podmiotów uprawnionych do uzyskania świadczenia pieniężnego............................................... 355 221. Cel statutowy podmiotów uprawnionych do uzyskania świadczenia pieniężnego............................................... 357 222. Konstytutywny charakter wpisu do wykazu, o którym mowa w art. 49a 2 KK.......................................... 359 223. Zakres beneficjentów świadczenia pieniężnego; dopuszczalność orzeczenia świadczenia pieniężnego w przypadku warunkowego umorzenia postępowania.................................... 361 224. Podstawa prawna podania wyroku do publicznej wiadomości....... 365 225. Niedopuszczalność publikacji wizerunku skazanego wraz z podaniem wyroku do publicznej wiadomości................... 366 Rozdział VI. Zasady wymiaru kary i środków karnych................ 368 226. Zarzut naruszenia dyrektyw wymiaru kary...................... 368 227. Dyrektywy i zasady wymiaru kary a ciąg przestępstw............. 369 228. Wymiar kary a społeczne poczucie sprawiedliwości............... 372 229. Kara grzywny a zasady i dyrektywy sądowego wymiaru kary....... 373 230. Kryteria oceny stopnia szkodliwości społecznej czynu a okoliczności wpływające na wymiar kary...................... 375 231. Cele wychowawcze kary.................................... 377 232. Zakaz orzekania kary dożywotniego pozbawienia wolności wobec sprawców nieletnich........................................ 379 233. Zasady i dyrektywy sądowego wymiaru kary a środki karne........ 380 234. Nadzwyczajne złagodzenie czynu zagrożonego alternatywnie karami wymienionymi w art. 32 pkt 1 3 KK..................... 382 XIV
235. Nadzwyczajne złagodzenie kary w przypadku zbrodni popełnionej w warunkach recydywy specjalnej............................. 383 236. Nadzwyczajne złagodzenie kary a warunkowe zawieszenie jej wykonania............................................... 385 237. Nadzwyczajne złagodzenie kary (I)............................ 387 238. Nadzwyczajne złagodzenie kary (II)........................... 389 239. Poczytalność ograniczona a nadzwyczajne złagodzenie kary........ 390 240. Przebaczenie oskarżonemu przez pokrzywdzonego a nadzwyczajne złagodzenie kary............................. 392 241. Niska wartość przedmiotu przestępstwa a nadzwyczajne złagodzenie kary............................. 393 242. Zastosowanie nadzwyczajnego złagodzenia kary wobec sprawcy kwalifikowanego zabójstwa z art. 148 2 KK................... 395 243. Fakt podjęcia współpracy z organami ścigania a możliwość zastosowania instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary.......... 399 244. Przesłanki stosowania obligatoryjnego nadzwyczajnego złagodzenia kary............................. 400 245. Nadzwyczajne obligatoryjne złagodzenie kary (I)................. 404 246. Nadzwyczajne obligatoryjne złagodzenie kary (II)................ 406 247. Ujawnienie informacji dotyczących osób uczestniczących w popełnieniu przestępstw oraz istotnych okoliczności jego popełnienia............................................... 407 248. Odwołanie przez oskarżonego dotychczasowych wyjaśnień a możliwość zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary....... 410 249. Obligatoryjne a fakultatywne nadzwyczajne złagodzenie kary....... 412 250. Nadzwyczajne obligatoryjne złagodzenie kary................... 413 251. Możliwość zastosowania nadzwyczajnego obligatoryjnego złagodzenia kary a dozowanie istotnych informacji, o których mowa w art. 60 3 KK.................... 414 252. Obrona oskarżonego a możliwość skorzystania z instytucji nadzwyczajnego obligatoryjnego złagodzenia kary................ 416 253. Nadzwyczajne obligatoryjne złagodzenie kary................... 418 254. Czyn ciągły a nadzwyczajne obligatoryjne złagodzenie kary........ 419 255. Nadzwyczajne złagodzenie kary a czyn ciągły................... 421 256. Nadzwyczajne złagodzenie kary a ciąg przestępstw............... 422 257. Nadzwyczajne złagodzenie kary.............................. 424 258. Złożenie wyjaśnień w swojej sprawie a nadzwyczajne złagodzenie kary..................................................... 425 259. Nadzwyczajne obligatoryjne złagodzenie kary................... 429 260. Naprawienie szkody i ujawnienie istotnych okoliczności dotyczących przestępstwa a odstąpienie od wymierzenia kary....... 430 261. Odstąpienie od wymierzenia kary............................. 431 262. Zaliczenie na poczet orzeczonej kary okresu rzeczywistego pozbawienia wolności a możliwość uzyskania odszkodowania lub zadośćuczynienia za ten okres................................ 433 263. Rzeczywiste pozbawienie wolności w sprawie a zatrzymanie administracyjne (porządkowe)................................ 434 XV
264. Zaliczenie pobytu oskarżonego w zamkniętym szpitalu psychiatrycznym na poczet wymierzonej kary................... 438 265. Nadzwyczajne obostrzenie kary............................... 439 266. Wybór zakładu karnego i systemu terapeutycznego............... 441 Rozdział VII. Powrót do przestępstwa.............................. 443 267. Prawomocne zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej w zawieszeniu a warunek odbycia kary pozbawienia wolności................................................. 443 268. Przesłanki spełnienia warunku odbycia kary w przypadku aresztu tymczasowego, amnestii i ułaskawienia......................... 444 269. Przestępstwo umyślne jako przesłanka recydywy zwykłej.......... 445 270. Pobyt w schronisku dla nieletnich lub zakładzie poprawczym a warunek skazania....................................... 446 271. Odbycie zastępczej kary pozbawienia wolności a warunek skazania na karę pozbawienia wolności i jej odbycia.................... 447 272. Odbycie kary pozbawienia wolności za granicą a recydywa......... 448 273. Wymiar poszczególnych odbytych kar pozbawienia wolności a multirecydywa........................................... 449 274. Pojęcie ponownego popełnienia przestępstwa a multirecydywa (I)... 451 275. Pojęcie ponownego popełnienia przestępstwa a multirecydywa (II)... 452 276. Pojęcie przestępstwa przeciwko mieniu popełnionego z użyciem przemocy a mulitrecydywa.................................. 454 277. Recydywa jako immanentny element kwalifikacji prawnej przestępstwa.............................................. 456 278. Uczynienie sobie z przestępstwa stałego źródła dochodu........... 457 279. Udział w zorganizowanej grupie przestępczej a możliwość zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności............... 458 Rozdział VIII. Środki związane z poddaniem sprawcy próbie........... 459 280. Orzeczenie o warunkowym umorzeniu postępowania, a domniemanie niewinności.................................. 459 281. Przesłanki warunkowego umorzenia postępowania stopień społecznej szkodliwości czynu................................ 461 282. Przyznanie się oskarżonego, a możliwość warunkowego umorzenia postępowania (I)........................................... 462 283. Przyznanie się oskarżonego, a możliwość warunkowego umorzenia postępowania (II).......................................... 463 284. Możliwość pojednania sprawcy a śmierć pokrzywdzonego......... 465 285. Możliwość pojednania sprawcy a wielość pokrzywdzonych......... 467 286. Okoliczności popełnienia czynu, a możliwość warunkowego umorzenia postępowania.................................... 468 287. Niekaralność za przestępstwo umyślne jako przesłanka warunkowego umorzenia postępowania........................ 469 288. Możliwość warunkowego umorzenia postępowania przestępstw formalnych............................................... 470 289. Orzeczenie obowiązku naprawienia szkody przy warunkowym umorzeniu postępowania.................................... 472 XVI
290. Świadczenie pieniężne lub zakaz prowadzenia pojazdów, a warunkowe umorzenie postępowania......................... 473 291. Zakaz prowadzenia pojazdów, a warunkowe umorzenie postępowania............................................. 474 292. Termin naprawienia szkody przy warunkowym umorzeniu postępowania............................................. 475 293. Kara łączna a warunkowe zawieszenie wykonania kary............ 476 294. Zawieszenie wykonania kary łącznej........................... 479 295. Dodatnia prognoza jako przesłanka warunkowego zawieszenia wykonania kary........................................... 480 296. Obowiązek każdorazowego badania przesłanek warunkowego zawieszenia wykonania kary................................. 481 297. Wzajemna relacja przesłanek warunkowego zawieszenia wykonania kary........................................... 482 298. Obowiązek badania możliwości zastosowania instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary..................... 483 299. Skutki zawieszenia wykonania kary łącznej pozbawienia wolności... 484 300. Pozytywna prognoza jako przesłanka warunkowego zawieszenia wykonania kary (I)......................................... 485 301. Pozytywna prognoza jako przesłanka warunkowego zawieszenia wykonania kary (II)........................................ 486 302. Kryteria ustalania okresu próby (I)............................ 487 303. Kryteria ustalania okresu próby (II)............................ 488 304. Warunkowe zawieszenie wykonania kary wobec młodocianego...... 489 305. Orzeczenie kary grzywny przy warunkowym zawieszeniu postępowania............................................. 490 306. Relacja przepisów art. 33 2 KK i art. 71 1 KK (I).............. 491 307. Relacja przepisów art. 33 2 KK i art. 71 1 KK (II)............. 492 308. Łączenie jednostkowych kar grzywny orzeczonych na podstawie art. 71 1 KK............................................. 493 309. Grzywna, a zarządzenie wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności...................................... 495 310. Obowiązek wykonywania ciążącego obowiązku łożenia na utrzymanie małoletnich dzieci................................ 497 311. Nakładanie obowiązku powstrzymywania się od nadużywania alkoholu................................................. 498 312. Nakładanie obowiązku naprawienia szkody..................... 499 313. Obowiązek naprawienia szkody, a wymiar kary.................. 500 314. Zakres obowiązku naprawienia szkody......................... 501 315. Solidarność obowiązku naprawienia szkody..................... 503 316. Zakres obowiązku naprawienia szkody (I)....................... 504 317. Zakres obowiązku naprawienia szkody (II)...................... 505 318. Niemożność orzeczenia obowiązku naprawienia szkody wynikająca z art. 415 5 KPK................................ 506 319. Obowiązek orzeczenia dozoru................................ 507 320. Możliwość zwolnienia z dozoru orzekanego obligatoryjnie......... 508 321. Ponowne popełnienie przestępstwa, a zarządzenie wykonania kary... 511 XVII
322. Zarządzenie wykonania kary z powodu uchylania się od nałożonych obowiązków.................................... 512 323. Wyjazd za granicę, a wykonywanie dozoru...................... 513 324. Zarządzenie wykonania kary z powodu uchylania się od obowiązku naprawienia szkody........................................ 515 325. Termin do zarządzenia wykonania kary......................... 516 326. Uchylanie się od obowiązku naprawienia szkody................. 517 327. Zarządzenie wykonania kary objętej wyrokiem łącznym........... 518 328. Relacja art. 76 1 KK do art. 108 KK.......................... 519 329. Ocena zgodności z Konstytucją RP art. 77 1 KK................ 520 330. Warunkowe przedterminowe zwolnienie sprawców przestępstw nieumyślnych............................................. 522 331. Warunkowe przedterminowe zwolnienie jako etap resocjalizacji..... 523 332. Warunkowe przedterminowe zwolnienie przesłanki (I)........... 524 333. Warunkowe przedterminowe zwolnienie przesłanki (II).......... 525 334. Fakultatywność warunkowego przedterminowego zwolnienia (I).... 526 335. Fakultatywność warunkowego przedterminowego zwolnienia (II).... 528 336. Kryteria prognozy kryminologicznej (I)........................ 529 337. Kryteria prognozy kryminologicznej (II)........................ 530 338. Zakaz ponownego badania charakteru przestępstwa w kontekście okoliczności mających wpływ na ustalenie prognozy kryminologicznej.......................................... 532 339. Warunkowe zwolnienie a zastępcza kara pozbawienia wolności...... 533 340. Prognoza zachowania skazanego wymogi merytoryczne.......... 534 341. Pozytywna prognoza zachowania skazanego jako przesłanka warunkowego przedterminowego zwolnienia.................... 535 342. Charakter popełnionego przestępstwa jako przesłanka warunkowego przedterminowego zwolnienia.................... 536 343. Stosowanie warunkowego przedterminowego zwolnienia do sprawców przestępstw w warunkach recydywy szczególnej......... 537 344. Przepisy intertemporalne w zakresie warunkowego przedterminowego zwolnienia................................ 538 345. Kognicja sądu powszechnego o rozpoznanie wniosku o warunkowe przedterminowe zwolnienie.................................. 539 346. Warunkowe przedterminowe zwolnienie z kary aresztu............ 540 347. Przerwa w karze a okres odbywania kary pozbawienia wolności..... 541 348. Termin orzekania w sprawie odwołania warunkowego zwolnienia.... 541 349. Warunkowe przedterminowe zwolnienie z kary łącznej............ 543 350. Uznanie kary za odbytą, a kara łączna (I)....................... 545 351. Uznanie kary za odbytą, a kara łączna (II)....................... 547 352. Uznanie środka karnego za wykonany.......................... 547 Rozdział IX. Zbieg przestępstw oraz łączenie kar i środków karnych.... 548 353. Zasady wymiaru kary łącznej................................. 548 354. Chronologiczne usytuowanie wyroków przy karze łącznej.......... 551 355. Łączenie środków karnych................................... 552 356. Kara zastępcza przy łączeniu kar.............................. 554 XVIII
357. Wpływ zatarcia skazania na karę łączną........................ 557 358. Granice kary łącznej........................................ 558 359. Orzeczenie kary łącznej w wyroku łącznym..................... 559 360. Łączenie kar ograniczenia wolności............................ 562 361. Łączenie kary grzywny..................................... 563 362. Wyrok łączny a pogorszenie sytuacji skazanego.................. 565 363. Zasada absorpcji i kumulacji przy wymiarze kary łącznej........... 566 364. Łączenie kary pozbawienia wolności i ograniczenia wolności....... 568 365. Wpływ warunkowego zawieszenia na karę łączną................ 569 366. Orzeczenie kary łącznej a kara zastępcza........................ 571 367. Kara łączna w wypadku zbiegu kary 25 lat pozbawienia wolności i dożywotniego pozbawienia wolności.......................... 572 368. Zasada absorpcji przy wydawaniu wyroku łącznego............... 573 369. Warunkowe zawieszenie wykonania kary łącznej pozbawienia wolności................................................. 574 370. Wykonanie środków karnych niepodlegających łączeniu........... 576 371. Zasady orzekania kary w wypadku ciągu przestępstw.............. 579 372. Ciąg przestępstw a nadzwyczajne złagodzenie kary............... 579 373. Ciąg przestępstw a orzeczenie środków karnych.................. 581 374. Formy popełnienia przestępstwa a ciąg przestępstw............... 582 375. Ciąg przestępstw a zakaz reformationis in peius.................. 584 376. Wykonanie kar wymierzonych za zbiegające się przestępstwa....... 585 Rozdział X. Środki zabezpieczające................................ 587 377. Artykuł 93 jako ogólna norma gwarancyjna odnosząca się do wszystkich środków zabezpieczających związanych z umieszczeniem sprawcy w zakładzie zamkniętym............... 587 378. Zasada proporcjonalności pozbawienia wolności do wagi czynu w kontekście umieszczenia w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym 588 379. Ocena społecznej szkodliwości czynu w kontekście orzekania o zastosowaniu środka zabezpieczającego....................... 589 380. Obligatoryjność postępowania dowodowego przy orzekaniu środka zabezpieczającego......................................... 590 381. Forma przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych oraz wymóg ustalenia sprawstwa w postępowaniu dotyczącym orzeczenia środka zabezpieczającego.................................... 591 382. Ocena prawdopodobieństwa ponownego popełnienia przez sprawcę czynu zabronionego o znacznym stopniu społecznej szkodliwości.... 592 383. Możliwość uchylenia środka zabezpieczającego w czasie między uprawomocnieniem się wyroku a osadzeniem w zakładzie psychiatrycznym........................................... 593 384. Możliwość stosowania przerw w toku wykonywania środka zabezpieczającego określonego w art. 94 KK.................... 594 385. Przesłanki ponownego umieszczenia sprawcy w zakładzie psychiatrycznym........................................... 595 386. Niedopuszczalność orzeczenia środka zabezpieczającego w postępowaniu wykonawczym............................... 597 XIX
387. Niedopuszczalność stosowania środków zabezpieczających przewidzianych w Kodeksie karnym w postępowaniu w sprawie o wykroczenie............................................. 598 388. Niedopuszczalność orzekania przepadku przedmiotów przy braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa.............................................. 599 389. Niedopuszczalność orzekania przepadku przedmiotów w sytuacji umorzenia postępowania na skutek śmierci podejrzanego........... 600 390. Dopuszczalność orzekania przepadku przedmiotów wobec nieletniego, w stosunku do którego nie wszczęto postępowania o czyn karalny............................................ 601 391. Dopuszczalność pozbawienia wolności w ramach środka zabezpieczającego w świetle Europejskiej Konwencji Praw Człowieka 602 Rozdział XI. Przedawnienie....................................... 604 392. Ocena przedawnienia karalności przestępstw po wejściu w życie Kodeksu karnego z 1997 r.................................... 604 393. Ocena przedawnienia karalności przestępstw po wejściu w życie Kodeksu karnego z 1997 r.................................... 605 394. Ocena przedawnienia karalności po nowelizacji przepisów Kodeksu karnego z 1997 r.................................... 606 395. Skutek przestępstwa a przedawnienie.......................... 607 396. Ustanie karalności przestępstwa w dzień wolny od pracy........... 607 397. Przedawnienie przewinień dyscyplinarnych będących przestępstwami............................................ 608 398. Przedawnienie a wyrok łączny i kwestie procesowe............... 609 399. Określenie początku biegu przedawnienia a procesowa zasada in dubio pro reo............................................. 610 400. Objęcie ściganiem publicznym przestępstwa prywatnoskargowego przez prokuratora a przedawnienie karalności.................... 611 401. Przedawnienie a amnestia. Możliwość orzeczenia przepadku przedmiotów w razie przedawnienia karalności.................. 612 402. Ocena zgodności przepisów regulujących kwestię przedawnienia z przepisami Konstytucji RP................................. 613 403. Przedawnienie karalności a kwestia wszczęcia postępowania........ 614 404. Moment wszczęcia postępowania in personam a kwestia przedawnienia............................................. 615 405. Ocena przedawnienia karalności przy przestępstwach ściganych z oskarżenia prywatnego.................................... 616 406. Przedawnienie karalności przestępstw popełnionych przez funkcjonariuszy publicznych w latach 1944 1989 w czasie lub w związku z pełnieniem funkcji............................... 616 407. Przedawnienie wykonania kary............................... 617 408. Spoczywanie okresu przedawnienia w przypadku istnienia przeszkody prawnej........................................ 618 409. Zakres przedmiotowy przepisów wyłączających przedawnienie karalności................................................ 619 410. Odżywanie okresu przedawnienia na skutek zmiany przepisów...... 620 XX
Rozdział. XII. Zatarcie skazania................................... 622 411. Ustalenie terminu zatarcia skazania na podstawie daty rzeczywistego wykonania, darowania lub przedawnienia........... 622 412. Wpływ grzywny, orzeczonej obok kary pozbawienia wolności, na zatarcie skazania........................................... 623 413. Zatarcie skazania osoby warunkowo przedterminowo zwolnionej.... 623 414. Niestosowanie się do orzeczonego środka karnego wpływ zatarcia skazania, którym ten środek nałożono................... 624 415. Wpływ zatarcia skazania na możliwość ustalenia, że popełnienie kolejnego przestępstwa nastąpiło w warunkach recydywy.......... 626 416. Kompetencja sądu pracy do ustalenia, że z mocy prawa nastąpiło zatarcie skazania........................................... 627 417. Wpływ zatarcia skazania na możliwość dokonywania ustaleń w postępowaniu administracyjnym............................ 628 Rozdział XIII. Odpowiedzialność za przestępstwa popełnione za granicą.. 629 418. Wyłączenie procedury przekształcenia kary przewidzianej w art. 114 4 KK ze względu na związanie sądu wymiarem orzeczonej kary............................................ 629 419. Pierwszeństwo norm unijnych określających moc prawną orzeczeń zapadłych w państwach członkowskich UE przed zasadą wynikającą z art. 114 1 KK................................. 631 Rozdział XIV. Objaśnienie wyrażeń ustawowych..................... 632 420. Możliwość doprecyzowania znamion ustawowych w aktach rangi podustawowej w świetle art. 42 ust. 1 Konstytucji................ 632 421. Możliwość doprecyzowania znamion ustawowych w aktach rangi podustawowej w świetle art. 115 1 KK........................ 634 422. Zasada ustawowej określoności znamion typu czynu zabronionego... 636 423. Ocena charakteru prawnego definicji zawartych w art. 115 2 KK... 637 424. Sposób oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu.............. 638 425. Okoliczności brane pod uwagę przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu wskazanego w art. 115 2 KK............... 639 426. Ocena zachowania pokrzywdzonego bezpośrednio wiążącego się z czynem sprawcy z punktu widzenia kryteriów oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu sprawcy........................ 640 427. Kryteria wpływające na stopień społecznej szkodliwości czynu...... 641 428. Ustalenie stopnia społecznej szkodliwości czynu w kontekście oceny pozostałych znamion czynu przestępnego.................. 642 429. Sposób ustalania stopnia społecznej szkodliwości czynu........... 643 430. Zarzuty obrazy prawa materialnego przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu......................................... 644 431. Sposób oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu sprawcy przestępstwa rozboju....................................... 645 432. Podrobienie podpisu w świetle oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu......................................... 646 433. Wpływ poszczególnych faktorów na ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynu w świetle art. 115 2 KK................... 647 XXI
434. Naruszenie zasad ostrożności z punktu widzenia oceny stopnia społecznej szkodliwości czynów nieumyślnych w świetle art. 115 2 KK.................................................. 648 435. Wpływ zagrożenia ustawowego za dany czyn na ocenę jego stopnia społecznej szkodliwości w świetle art. 115 2 KK.......... 650 436. Ocena nagminności przestępstwa z punktu widzenia stopnia społecznej szkodliwości czynu w świetle art. 115 2 KK........... 651 437. Ocena niezdolności żołnierza do służby wojskowej w świetle oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu ustalanej na podstawie art. 115 2 KK................................... 652 438. Ocena stopnia społecznej szkodliwości zbrodni rozboju w świetle art. 115 2 KK............................................ 654 439. Wykładnia językowa zawartego w przepisie art. 115 3 KK, zwrotu przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia.................................................. 655 440. Interpretacja kodeksowego pojęcia przestępstw podobnych z art. 115 3 KK.......................................... 656 441. Przesłanka tożsamości rodzajowej przy ocenie podobieństwa przestępstw w świetle art. 115 3 KK.......................... 658 442. Kryterium podobieństwa przestępstw w świetle art. 115 3 KK (I)... 659 443. Kryterium podobieństwa przestępstw w świetle art. 115 3 KK (II).. 660 444. Kryterium podobieństwa przestępstw w świetle art. 115 3 KK..... 661 445. Definicja pojęcia korzyści majątkowej w świetle art. 115 4 KK.... 663 446. Definicja pojęcia korzyści osobistej w świetle art. 115 4 KK....... 664 447. Ocena znamienia działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w świetle art. 115 4 KK.................................... 665 448. Metoda obliczania wartości mienia w świetle art. 115 5 i 6 KK (I)............................................... 666 449. Metoda obliczania wartości mienia w świetle art. 115 5 i 6 KK (II).............................................. 667 450. Nabycie statusu młodocianego w świetle art. 115 10 KK.......... 667 451. Krąg osób najbliższych w świetle art. 115 11 KK............... 669 452. Ocena pasierba w świetle art. 115 11 KK...................... 669 453. Ocena pojęcia wspólnego pożycia w świetle art. 115 11 KK....... 670 454. Nabycie statusu osoby najbliższej w świetle art. 115 11 KK....... 671 455. Kurator społeczny funkcjonariuszem publicznym w świetle art. 115 13 KK................................................. 672 456. Ocena, czy strażnik gminny (miejski) jest funkcjonariuszem publicznym w świetle art. 115 14 pkt 4 KK.................... 673 457. Ocena pełnienia funkcji leśniczego Lasów Państwowych z punktu widzenia wymogów dotyczących funkcjonariusza publicznego określonych w art. 115 13 KK............................... 674 458. Ocena statusu prawnego lekarza zatrudnionego w publicznej służbie zdrowia w świetle wymogów dotyczących funkcjonariusza publicznego określonych w art. 115 13 KK.................... 676 459. Ocena pełnienia funkcji asesora komorniczego w świetle wymogów dotyczących funkcjonariusza publicznego.............. 677 XXII
460. Ocena sporządzonego przez żołnierza protokołu odbioru prac końcowych przez strony umowy w sprawach zamówień publicznych z perspektywy wymogów dokumentu zawartych w art. 115 14 KK......................................... 679 461. Ocena wpisu w dokumentacji medycznej z punktu widzenia wymogów określonych w art. 115 14 KK...................... 680 462. Ocena tablic rejestracyjnych pojazdu z punktu widzenia wymogów dokumentu określonych w art. 115 14 KK..................... 681 463. Sposób oceny pisma procesowego, skierowanego do organu państwowego, z punktu widzenia wymogów dokumentu zawartych w art. 115 14 KK......................................... 682 464. Ocena faktury VAT jako dokumentu na gruncie Kodeksu karnego.... 685 465. Ocena pism sporządzonych na drukach przygotowanych do wypełnienia ich określoną treścią z punktu widzenia art. 115 14 KK................................................. 686 466. Ocena dokumentu z punktu widzenia art. 115 14 KK............. 687 467. Ocena pisma nadanego faksem w świetle karnoprawnych wymagań dotyczących dokumentu..................................... 688 468. Konstytucyjne pojęcie osób pełniących funkcje publiczne.......... 689 469. Definicja pojęcia kodeksowego osoba pełniąca funkcję publiczną.. 691 470. Pełnienie funkcji publicznej przez nauczyciela akademickiego...... 692 471. Pełnienie funkcji publicznych przez ordynatora oddziału szpitalnego. 694 472. Pełnienie funkcji publicznej przez osobę kierującą przedsiębiorstwem państwowym.............................. 697 473. Pełnienie funkcji publicznych przez pracownika banku............ 699 Indeks rzeczowy................................................ 701 Indeks chronologiczny orzeczeń................................... 715 Indeks autorów glos i artykułów................................... 739 XXIII