Nowelizacja prawa karnego 2015

Transkrypt

1 Nowelizacja prawa karnego 2015 Komentarz Włodzimierz Wróbel redakcja Autorzy Agnieszka Barczak-Oplustil Marek Bielski Grzegorz Bogdan Wojciech Górowski Mikołaj Iwański Michał Jakubowski Jan Jodłowski Piotr Kardas Mikołaj Małecki Kamil Mamak Katarzyna Pałka Agnieszka Pilch Małgorzata Pyrcak Janusz Raglewski Tomasz Sroka Szymon Tarapata Włodzimierz Wróbel Dominik Zając Piotr Zakrzewski Andrzej Zoll Witold Zontek Kraków 2015

2 ramowy spis treści Wykaz skrótów rozdział 1 Uwagi wstępne rozdział 2 Zmiany w zasadach odpowiedzialności rozdział 3 Grzywna rozdział 4 Kara ograniczenia wolności rozdział 5 Środki karne rozdział 6 Przepadek rozdział 7 Środki kompensacyjne rozdział 8 Dozór elektroniczny rozdział 9 Ustawowe zagrożenie karą i sądowy wymiar kary rozdział 10 Umorzenie kompensacyjne (art. 59a k.k.) rozdział 11 Orzekanie kar w trybach konsensualnych (aspekty procesowe i materialnoprawne)

3 ramowy spis treści rozdział 12 Środki związane z poddaniem sprawcy próbie i zamiana kar rozdział 13 Kara łączna i ciąg przestępstw rozdział 14 Środki zabezpieczające rozdział 15 Przedawnienie i zatarcie skazania rozdział 16 Zmiany w części szczególnej Kodeksu karnego rozdział 17 Zmiany w Kodeksie karnym skarbowym rozdział 18 Zmiany w Kodeksie wykroczeń rozdział 19 Zagadnienia intertemporalne i przepisy przejściowe Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2015, poz Literatura cytowana Skorowidz

4 Wykaz skrótów rozdział 1 Uwagi wstępne rozdział 2 Zmiany w zasadach odpowiedzialności Zmiany w przepisach intertemporalnych Uwagi wstępne Praktyczne implikacje nowelizacji Przypadki zastosowania art. 4 2 k.k Nowa definicja występku Uwagi wstępne Przyporządkowanie do kategorii występków lub wykroczeń Wysokość grzywny jako determinanta charakteru typu Wysokość kary ograniczenia wolności jako determinanta charakteru typu Zmiany w przepisach dotyczących obrony koniecznej Usprawiedliwiony błąd co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego (art k.k.) Uwagi wstępne Podstawa faktyczna zastosowania art k.k Brak zmiany normatywnej w zakresie znamion strony podmiotowej czynu zabronionego Brak zmiany normatywnej w zakresie okoliczności wyłączających winę Funkcja art k.k Kryteria usprawiedliwienia błędu Usprawiedliwiony błąd co do faktu w strukturze przestępstwa Usprawiedliwiony błąd a nieumyślność Zmiany w przepisach prawa karnego międzynarodowego Uwagi wstępne Istota zmiany

5 Zastosowanie art. 114a k.k. na gruncie prawa materialnego, wykonawczego i procesowego Praktyczne implikacje art. 114a k.k Obowiązek uwzględniania wyroku skazującego a uznanie za wyrok skazujący Zakres przedmiotowy wyroków zapadłych w innym państwie Unii Europejskiej Art. 114a k.k. a europejskie ne bis in idem Implikacje procesowe art. 114a k.k Negatywne przesłanki uznania orzeczenia zagranicznego za wyrok skazujący Zatarcie skazania Zmiany intertemporalne Kolejne negatywne przesłanki relacja 1 i Różnice w brzmieniu przepisów art. 114a k.k.n.b. i art. 114a k.k.d.b. konsekwencje rozdział 3 Grzywna Uwagi wstępne Usunięcie dotychczas istniejących wątpliwości interpretacyjnych Granica między przestępstwem a wykroczeniem Zaliczenie grzywny na poczet kary pozbawienia wolności art. 63 k.k. i art k.k Granice kary grzywny Nowe założenia kryminalnopolityczne Uwagi ogólne Dwie kary grzywny za to samo przestępstwo Pozostałe przypadki wymiaru kary grzywny Zmiany w Kodeksie karnym wykonawczym Zatarcie skazania rozdział 4 Kara ograniczenia wolności Uwagi wstępne Charakter prawny kary ograniczenia wolności Charakter prawny dotychczasowych form kary ograniczenia wolności Charakter prawny obowiązku z art. 34 1a pkt 2 k.k Charakter prawny obowiązku z art. 34 1a pkt 3 k.k Podobieństwa między karą ograniczenia wolności z art. 34 1a pkt 3 k.k. a warunkowym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności i obowiązkami z art. 72 k.k Różnice między karą ograniczenia wolności z art. 34 1a pkt 3 k.k. a warunkowym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia wolności i obowiązkami z art. 72 k.k Wymiar kary ograniczenia wolności Określanie wymiaru kary ograniczenia wolności Bieg okresu wykonywania kary ograniczenia wolności Okres wykonywania kary ograniczenia wolności a sekwencja kar z art. 37b k.k. i sekwencja kar łącznych z art k.k Okres wykonywania kary ograniczenia wolności a kara łączna

6 Podstawy prawne orzekania kary ograniczenia wolności Podstawowe elementy kary ograniczenia wolności Wykonywanie nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne (art. 34 1a pkt 1 k.k.) Obowiązek pozostawania w miejscu stałego pobytu lub w innym wyznaczonym miejscu, z zastosowaniem systemu dozoru elektronicznego (art. 34 1a pkt 2 k.k.) Charakterystyka dozoru stacjonarnego Miejsce dozoru stacjonarnego Warunki umożliwiające wykonywanie dozoru stacjonarnego Czas trwania dozoru stacjonarnego Obowiązki podczas dozoru stacjonarnego Obowiązek, o którym mowa w art pkt 4 7a k.k. (art. 34 1a pkt 3 k.k.) Charakterystyka obowiązku z art. 34 1a pkt 3 k.k Orzekanie obowiązków z art pkt 4 i 5 k.k Orzekanie obowiązków z art pkt 6 7a k.k Wykonywanie obowiązków z art pkt 4 7a k.k Łączenie obowiązków z art pkt 4 7a k.k Potrącenie od 10% do 25% wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na cel społeczny wskazany przez sąd (art. 34 1a pkt 4 k.k.) Wybór i kumulacja podstawowych elementów kary ograniczenia wolności Możliwość wyboru i kumulacji przez sąd form wykonywania kary ograniczenia wolności z art. 34 1a k.k Wykładnia możliwości łącznego lub osobnego orzekania form kary ograniczenia wolności z art. 34 1a k.k Klasyfikacja form kary ograniczenia wolności z art. 34 1a k.k Dyrektywy łączenia form kary ograniczenia wolności z art. 34 1a k.k Koncepcja jedności kary ograniczenia wolności Dodatkowe elementy kary ograniczenia wolności Obowiązki orzekane obok kary ograniczenia wolności rozdział 5 Środki karne Uwagi wstępne Zakaz zajmowania stanowisk, wykonywania zawodów, działalności związanych z wychowaniem, edukacją, leczeniem małoletnich lub z opieką nad nimi Zakaz przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, kontaktowania się z określonymi osobami, zbliżania się do określonych osób lub opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu Zakaz wstępu na imprezę masową Nakaz okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym Zakaz prowadzenia pojazdów Świadczenie pieniężne Czas trwania środków karnych

7 rozdział 6 Przepadek rozdział 7 Środki kompensacyjne Uwagi wstępne Obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (art. 46 k.k.) Charakter prawny środka i zmiany w treści przepisów Przesłanki formalne warunkujące orzeczenie obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę Podmioty uprawnione do złożenia wniosku o orzeczenie obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę Przesłanki materialne warunkujące orzeczenie obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę Problemy szczególne związane z orzekaniem obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę Nawiązka orzekana w miejsce obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (art k.k.) Nawiązka (art. 47 k.k.) Charakter prawny środka i zmiany w treści przepisu Nawiązka z art k.k Nawiązka z art k.k Nawiązka z art k.k Nawiązki określone w pozostałych przepisach Kodeksu karnego rozdział 8 Dozór elektroniczny Uwagi ogólne Kontekst historyczny Podstawowe pojęcia Rodzaje dozoru elektronicznego Właściwość sądu Nadzór nad wykonywaniem kar z zastosowaniem dozoru elektronicznego Rozpoczęcie dozoru elektronicznego Techniczne ograniczenia systemu Zgoda Sprawdzenie warunków technicznych Odroczenie rozpoczęcia dozoru elektronicznego Postanowienie o rozpoczęciu dozoru elektronicznego Zakaz zbliżania się do określonych osób Prawa i obowiązki skazanego w czasie trwania dozoru Uwagi wstępne Obowiązki skazanego o charakterze ogólnym Obowiązki skazanego związane z wykonywaniem dozoru stacjonarnego Zmiana miejsca wykonywania dozoru Zmiana harmonogramu wykonywania dozoru

8 Zezwolenie na opuszczenie miejsca wykonywania dozoru Przerwa w wykonaniu kary Odinstalowanie rejestratora stacjonarnego lub usunięcie nadajnika w przypadkach niecierpiących zwłoki Zniszczenie urządzeń systemu dozoru Czynności podmiotów wykonujących dozór elektroniczny Uwagi wstępne Obowiązki i uprawnienia podmiotu dozorującego Usunięcie, wymiana, instalacja rejestratora bądź nadajnika w sytuacjach szczególnych Gromadzenie i archiwizowanie danych osobowych Odpowiedzialność podmiotu dozorującego Obowiązki i uprawnienia podmiotu prowadzącego centralę monitorowania Zakończenie dozoru elektronicznego Uznanie kary za wykonaną Zmiana sposobu wykonania kary Zastępcza kara pozbawienia wolności rozdział 9 Ustawowe zagrożenie karą i sądowy wymiar kary Uwagi wstępne Ustawowe zagrożenie karą (art. 37a k.k.) Informacje ogólne Sposób ustalania ustawowego zagrożenia karą Wyłączenie samodzielnej roli krótkoterminowej kary pozbawienia wolności Brak potrzeby stosowania art. 37a k.k. w wypadkach mniejszej wagi Szczególne przypadki związane ze stosowaniem art. 37a k.k Jednoczesne orzekanie krótkoterminowej kary pozbawienia wolności i kary ograniczenia wolności ( sekwencja kar art. 37b k.k.) Przesłanki sekwencji kar Cele art. 37b k.k Jednoczesne orzekanie dwóch różnych rodzajowo kar, a nie jednej kary mieszanej Brak możliwości warunkowego zawieszenia wykonania sekwencyjnej kary pozbawienia wolności Sekwencyjne wykonanie kar Niecelowość warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbycia reszty kary pozbawienia wolności Zwolnienie od reszty kary ograniczenia wolności Stosowanie art. 37b k.k. a nadzwyczajne złagodzenie i obostrzenie kary Dyrektywy wymiaru kary w wypadku sekwencji kar Pierwszeństwo kar wolnościowych (art. 58 k.k.) Przesłanki Zmiany w treści dyrektywy pierwszeństwa kar wolnościowych Uchylenie art. 58 2, 3 i 4 k.k Odstąpienie od wymierzenia kary (art. 59 k.k.) Nadzwyczajny wymiar kary Zasady obniżania i obostrzania górnej granicy sankcji

9 Nadzwyczajne złagodzenie kary Mechanizmy reakcji karnej na popełnienie występku w zależności od ustawowego zagrożenia karą Zaliczanie okresu rzeczywistego pozbawienia wolności (art. 63 k.k.) rozdział 10 Umorzenie kompensacyjne (art. 59a k.k.) Uwagi wstępne Przesłanki umorzenia Przesłanki związane z czynem Moment podjęcia decyzji w przedmiocie umorzenia postępowania Kwalifikacja prawna Przesłanki związane z osobą sprawcy Naprawienie szkody lub zadośćuczynienie krzywdzie Termin Zakres naprawienia szkody Brak szkody i krzywdy Naprawienie szkody a wielość sprawców Pojednanie Podmioty uprawnione Forma pojednania Wniosek o umorzenie postępowania Podmiot uprawniony Treść wniosku o umorzenie postępowania Forma wniosku o umorzenie postępowania Termin do złożenia wniosku Cofnięcie wniosku Negatywna przesłanka umorzenia art. 59a 3 k.k rozdział 11 Orzekanie kar w trybach konsensualnych (aspekty procesowe i materialnoprawne) Uwagi wstępne Istota zmian przepisów proceduralnych: wprowadzenie nowych i modyfikacja dotychczasowych trybów konsensualnych Wniosek o wydanie wyroku skazującego na posiedzeniu zastępujący akt oskarżenia (art k.p.k.) Uwagi wstępne Warunki wystąpienia z wnioskiem Wymóg przyznania się do winy Konieczność złożenia wyjaśnień Brak wątpliwości co do okoliczności przestępstwa w świetle wyjaśnień oskarżonego Brak wątpliwości co do winy w świetle wyjaśnień oskarżonego Wymóg realizacji celów postępowania Uwzględnienie prawnie chronionych interesów pokrzywdzonego Zakres zastosowania występek Elementy składowe i charakterystyka wniosku

10 Uwagi wstępne Objęcie uzgodnieniem kar Objęcie uzgodnieniem innych środków przewidzianych za zarzucany oskarżonemu występek Objęcie uzgodnieniem kosztów postępowania Procedura skierowania wniosku do sądu Osoby uprawnione do złożenia wniosku Procedura rozpoznania wniosku przez sąd Czynności procesowe poprzedzające posiedzenie sądu Posiedzenie sądu Sprzeciw pokrzywdzonego Rozstrzygnięcie w przedmiocie wniosku Zaskarżalność wyroku wydanego w trybie art k.p.k Termin do wystąpienia z wnioskiem o uzasadnienie wyroku Wymogi formalne wniosku o uzasadnienie wyroku Zarzuty apelacyjne Wniosek o wydanie wyroku skazującego na posiedzeniu dołączony do aktu oskarżenia (art k.p.k.) Uwagi wstępne Analiza zmian w porównaniu z poprzednim stanem prawnym Brak sprzeczności oświadczeń dowodowych oskarżonego z dokonanymi ustaleniami Dołączenie wniosku do aktu oskarżenia kwestie proceduralne Nowy tryb konsensualny na etapie postępowania sądowego (art. 338a k.p.k.) Uwagi wstępne Złożenie wniosku przed doręczeniem zawiadomienia o terminie rozprawy Elementy składowe wniosku Tryb rozpoznania wniosku Zmodyfikowany tryb tzw. dobrowolnego poddania się karze (art. 387 k.p.k.) Kary orzekane w trybach konsensualnych Zmiany w zakresie podstaw degresji karania przy zastosowaniu trybów konsensualnych Uwagi wstępne Charakterystyka art. 60a k.k Art. 60a k.k. a regulacja zawarta w art. 75a 1 k.k Wpływ pozostałych zmian w kodeksie karnym na wymierzanie kar w trybach konsensualnych rozdział 12 Środki związane z poddaniem sprawcy próbie i zamiana kar Uwagi wstępne Warunkowe umorzenie postępowania karnego (art. 66 k.k.) Założenia Przesłanki Okres próby i obowiązki z nim związane Warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności (art. 69 k.k.) Założenia

11 Przesłanki Zmiany w zakresie obowiązków Zarządzenie wykonania kary (art. 75 k.k.) Zamiana kary (art. 75a k.k.) Warunkowe przedterminowe zwolnienie (art. 77 k.k.) rozdział 13 Kara łączna i ciąg przestępstw Uwagi wprowadzające Charakterystyka zmian wprowadzonych na mocy ustawy z dn. 20 lutego 2015 r Teoretyczne i modelowe podstawy nowego systemu wymiaru kary łącznej Przesłanki i nowy model orzekania kary łącznej Zbieg przestępstw jako zasadnicza podstawa wymiaru kary łącznej Normatywny charakter instytucji kary łącznej na gruncie znowelizowanych przepisów Kara łączna a inne mechanizmy redukcyjne Normatywne przesłanki wymiaru kary łącznej określone w przepisach kodeksu karnego Ogólne ujęcie normatywnych przesłanek wymiaru kary łącznej Status kary niepodlegającej wykonaniu jako negatywna przesłanka wymiaru kary łącznej Popełnienie przestępstwa w czasie wykonywania wcześniej orzeczonej kary jako negatywna przesłanka wymiaru kary łącznej Orzeczenie kary przez sąd karny państwa członkowskiego Unii Europejskiej jako negatywna przesłanka wymiaru kary łącznej Podstawa wymiaru kary łącznej. Tryb orzekania kary łącznej Zasady wymiaru kary łącznej Zakres wprowadzonych nowelizacją zmian dotyczących zasad wymiaru kary łącznej Ogólne zasady wymiaru kary łącznej Wymiar kary łącznej w przypadkach łączenia jednorodzajowych kar pozbawienia wolności Podstawa wymiaru kary łącznej pozbawienia wolności Granice wymiaru kary łącznej pozbawienia wolności (art k.k. i art. 86 1a k.k.) Granice wymiaru kary łącznej pozbawienia wolności na podstawie art k.k Wymierzenie kary 25 lat pozbawienia wolności jako kary łącznej na podstawie art. 86 1a k.k Wymiar kary łącznej w przypadku łączenia kar różnorodzajowych pozbawienia wolności i ograniczenia wolności (art i 2 k.k.) Względnie obligatoryjna zasada łączenia kar różnorodzajowych pozbawienia wolności i ograniczenia wolności (art k.k.) Sekwencja kar łącznych pozbawienia wolności i ograniczenia wolności jako wyjątek od zasady łączenia kar różnorodzajowych pozbawienia wolności i ograniczenia wolności (art k.k.)

12 Wymiar kary łącznej w przypadkach łączenia jednorodzajowych kar ograniczenia wolności Podstawa wymiaru kary łącznej ograniczenia wolności Granice wymiaru kary łącznej ograniczenia wolności (art k.k.) Obowiązek określenia na nowo formy wykonywania kary łącznej ograniczenia wolności (art k.k.) Wymiar kary łącznej w przypadkach łączenia kar grzywny Podstawa wymiaru kary łącznej grzywny Zasady wymiaru kary łącznej grzywny Zasady wymiaru kary łącznej grzywny w przypadku łączenia grzywien wymierzonych w stawkach dziennych (art k.k. i art. 86 2b k.k.) Zasady wymiaru kary łącznej grzywny w przypadku łączenia grzywien wymierzonych w stawkach dziennych i grzywien wymierzonych kwotowo (art. 86 2a k.k.) Obowiązek określenia na nowo wysokości stawki dziennej grzywny w wyroku łącznym (art k.k.) Wymiar kary łącznej w przypadkach, gdy jedną z podlegających łączeniu kar będzie kara 25 lat pozbawienia wolności lub kara dożywotniego pozbawienia wolności (art. 88 k.k.) Wymiar kary łącznej w przypadkach łączenia co najmniej dwóch jednorodzajowych kar 25 lat pozbawienia wolności Wymiar kary łącznej w przypadkach łączenia co najmniej dwóch jednorodzajowych kar dożywotniego pozbawienia wolności Szczególna zasada wymiaru kary łącznej, gdy co najmniej jedną z podlegających łączeniu kar będzie kara 25 lat pozbawienia wolności albo kara dożywotniego pozbawienia wolności Zasada kumulatywnego stosowania środków karnych, przepadku, środków kompensacyjnych, środków zabezpieczających i dozoru oraz zasady łączenia środków karnych (art. 90 k.k.) Zasada kumulatywnego stosowania środków karnych, przepadku, środków kompensacyjnych, środków zabezpieczających i dozoru (art k.k.) Zasady łączenia środków karnych (art k.k.) Nowy system wymiaru kary łącznej a problematyka warunkowego zawieszenia wykonania kary Ogólne zasady łączenia kar orzeczonych z warunkowym i bez warunkowego zawieszenia ich wykonania Normatywne przesłanki wymiaru kary łącznej pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania Podstawy wymiaru kary łącznej pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania Wyłączenie możliwości orzeczenia kary łącznej pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania Przesłanki warunkowego zawieszenia kary łącznej pozbawienia wolności a sposób ustalania negatywnej przesłanki wymiaru kary łącznej określonej w art k.k Problem warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności w przypadku kar jednostkowych orzeczonych za zbiegające się przestępstwa w razie wymiaru kary łącznej w wyroku skazującym

13 Problem przeliczania kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania w razie orzekania kary łącznej pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania Problem zarządzenia wykonania orzeczonej za pozostające w zbiegu przestępstwo kary lub kary łącznej warunkowo zawieszonej a wymiar kary łącznej Problem warunkowego zawieszenia wykonania kary łącznej a szczególne podstawy i zasady jej wymiaru (art. 37 b k.k. i art k.k.) Szczególne problemy nadzwyczajnego warunkowego zawieszenia kary łącznej pozbawienia wolności na podstawie art. 89a 1 k.k Dyrektywy wymiaru kary łącznej Uwagi ogólne Szczególna regulacja dotycząca dyrektyw wymiaru kary łącznej a zagadnienie możliwości wykorzystywania innych ogólnych dyrektyw wymiaru kar oraz tzw. szczególnych dyrektyw wymiaru kary łącznej Zagadnienie możliwości wykorzystywania w procesie wymiaru kary łącznej niewymienionych w art. 85a k.k. ogólnych dyrektyw wymiaru kary Ogólne dyrektywy wymiaru kary łącznej orzekanej w wyroku skazującym oraz w wyroku łącznym na podstawie prawomocnie wymierzonych za zbiegające się przestępstwa kar jednostkowych Tzw. szczególne dyrektywy wymiaru kary orzekanej w wyroku skazującym oraz w wyroku łącznym na podstawie prawomocnie wymierzonych za zbiegające się przestępstwa kar jednostkowych Dyrektywy wymiaru kary łącznej w trybie wyroku łącznego na podstawie kary lub kar łącznych oraz kar jednostkowych orzeczonych za przestępstwa przedzielone wyrokami skazującymi Ciąg przestępstw jako szczególny przypadek realnego zbiegu nie prowadzący do wymiaru kary łącznej Uwagi ogólne Normatywny charakter ciągu przestępstw Przesłanki ciągu przestępstw Zasady wymiaru kary za ciąg przestępstw rozdział 14 Środki zabezpieczające Uwagi wstępne Katalog środków zabezpieczających w ustawie nowelizującej Ogólne przesłanki stosowania środków zabezpieczających Zasada niezbędności/konieczności Zasada proporcjonalności Zasada ultima ratio środków zabezpieczających Zasada wysłuchania biegłego Charakter środków zabezpieczających Kategorie sprawców wobec których można orzec środki zabezpieczające Uwagi wstępne Sprawcy, co do których umorzono postępowanie o czyn zabroniony popełniony w stanie niepoczytalności określonej w art k.k Sprawcy, których skazano za przestępstwo popełnione w stanie ograniczonej poczytalności określonej w art k.k

14 Sprawcy skazani za przestępstwo określone w art. 148, art. 156, art. 197, art. 198, art lub art , popełnione w związku z zaburzeniem preferencji seksualnych Sprawcy skazani na karę pozbawienia wolności bez warunkowego jej zawieszenia za umyślne przestępstwo określone w rozdziale XIX, XXIII, XXV lub XXVI, popełnione w związku z zaburzeniem osobowości o takim charakterze lub nasileniu, że zachodzi co najmniej wysokie prawdopodobieństwo popełnienia czynu zabronionego z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia Sprawcy skazani za przestępstwo popełnione w związku z uzależnieniem od alkoholu, środka odurzającego lub innego podobnie działającego środka Środki zabezpieczające o charakterze wolnościowym Istota poszczególnych środków zabezpieczających o charakterze wolnościowym Elektroniczna kontrola miejsca pobytu Terapia Terapia uzależnień Elementy wspólne dla terapii i terapii uzależnień Charakter wolnościowych środków zabezpieczających Przesłanki wspólne zastosowania środków zabezpieczających o charakterze wolnościowym Przesłanka podmiotowa orzekania środków zabezpieczających o charakterze wolnościowym Przesłanka medyczna orzekania środków zabezpieczających o charakterze wolnościowym Przesłanka negatywnej prognozy kryminologicznej przy orzekaniu środków zabezpieczających o charakterze wolnościowym Przesłanki wyboru środków zabezpieczających o charakterze wolnościowym Kumulatywne orzekanie środków zabezpieczających Orzekanie o środkach zabezpieczających o charakterze wolnościowym na różnych etapach postępowania Orzekanie o środkach zabezpieczających przy warunkowym umorzeniu postępowania Orzekanie o środkach zabezpieczających przy jednoczesnym orzeczeniu kary grzywny Orzekanie o środkach zabezpieczających przy jednoczesnym orzeczeniu kary ograniczenia wolności Orzekanie o środkach zabezpieczających przy warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawienia wolności Orzekanie o środkach zabezpieczających przy jednoczesnym orzeczeniu kary pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania Orzekanie o środkach zabezpieczających o charakterze wolnościowym przy uchyleniu środka zabezpieczającego w postaci pobytu w zakładzie psychiatrycznym Wykonywanie środków zabezpieczających o charakterze wolnościowym Elektroniczna kontrola miejsca pobytu Terapia i terapia uzależnień Zmiana sposobu wykonywania środka zabezpieczającego o charakterze wolnościowym Pobyt w zakładzie psychiatrycznym

15 Przesłanki ogólne Przesłanki szczególne orzekania izolacyjnego środka zabezpieczającego Środki karne stosowane tytułem środków zabezpieczających (art. 93a 2 k.k.) Zbieg środków zabezpieczających, o których mowa w art. 93a k.k., ze środkami przewidzianymi w innych ustawach Problem zbiegu kodeksowych środków zabezpieczających ze środkami przewidzianymi w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Problem zbiegu terapii uzależnień ze środkami przewidzianymi ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii Problem zbiegu terapii uzależnień ze środkami przewidzianymi w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi Problem zbiegu izolacyjnych środków zabezpieczających z ustawą z dnia 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób (Dz.U. 2014, poz. 24) Zagadnienia procesowe związane z orzekaniem środków zabezpieczających w postępowaniu głównym Procedura orzekania środków zabezpieczających wobec sprawców niepoczytalnych Orzekanie środków zabezpieczających wobec sprawców poczytalnych i sprawców z ograniczoną poczytalnością Zmiany w wykonywaniu tymczasowego aresztowania wobec osób z zaburzeniami psychicznymi Wykonywanie środków zabezpieczających Uwagi ogólne Ustalenie potrzeby i możliwości wykonania orzeczonego środka zabezpieczającego o charakterze postpenalnym (art. 93d 3 k.k.) Orzeczenie środka zabezpieczającego na etapie postępowania wykonawczego (art. 93d 4 k.k.) Kierowanie sprawcy do właściwego zakładu psychiatrycznego lub podmiotu leczniczego, w którym wykonywana będzie terapia Zmiana środka zabezpieczającego lub zmiana sposobu jego wykonywania (art. 93b 3 k.k. in fine) Możliwość udzielenia przepustki z zakładu psychiatrycznego (art. 204d k.k.w.) Okresowa kontrola nad dalszym stosowaniem środka zabezpieczającego oraz jego uchylenie Odmienności w sposobie wykonywania środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu w zakładzie psychiatrycznym w stosunku do sprawców, o których mowa w art. 93c pkt 2 k.k. (art. 202a k.k.w.) Specyficzne warunkowe zwolnienie sprawców, o których mowa w art. 93c pkt 5 k.k. (art. 202b k.k.w.) Wykonywanie środków zabezpieczających przy karze łącznej Ponowne orzeczenie środka zabezpieczającego (art. 93d 6 k.k.) Wykonywanie środków karnych orzeczonych tytułem środka zabezpieczającego

16 rozdział 15 Przedawnienie i zatarcie skazania Uwagi wstępne Przedawnienie Przedawnienie orzekania środka kompensacyjnego Przedawnienie karalności i orzekania środków zabezpieczających Przedawnienie wykonania kary Przedawnienie wykonania środków karnych, przepadku, środków kompensacyjnych i środków zabezpieczających Zatarcie skazania rozdział 16 Zmiany w części szczególnej Kodeksu karnego Prowadzenie pojazdu mechanicznego mimo odebranych uprawnień Uwagi ogólne Znamiona strony przedmiotowej Znamiona strony podmiotowej Relacja art. 180a k.k., art. 244 k.k., art. 244b k.k. oraz art. 94 k.w Ochrona osoby broniącej porządku publicznego, która odpiera zamach na jakiekolwiek cudze dobro chronione prawem Uwagi wstępne Konsekwencje stosowania art. 231b k.k Przesłanki stosowania art. 231b k.k Strona podmiotowa czynu przypisanego napastnikowi Art. 231b k.k. a konstytucyjna zasada równości Relacja art. 217a k.k. do art. 231b k.k Nieusprawiedliwiony brak powrotu do zakładu psychiatrycznego Uwagi wstępne Strona przedmiotowa Strona podmiotowa Modyfikacje związane ze zmianami w systemie dozoru elektronicznego Modyfikacje związane ze zmianami rodzajów środków karnych Penalizacja braku stosowania się do środków zabezpieczających Uwagi ogólne Strona przedmiotowa Strona podmiotowa Odpowiedzialność sprawców, o których mowa w art k.k. (brak winy) Odpowiedzialność karna za brak poddania się terapii perspektywa konstytucyjna Skazanie z art. 244b k.k. jako przesłanka umieszczenia w zakładzie psychiatrycznym Relacja art. 242 k.k. do art. 244b k.k Bezprawnie udaremnianie wykonywania środków przez inną osobę Zmiany w części wojskowej rozdział 17 Zmiany w Kodeksie karnym skarbowym

17 Uwagi wstępne Przepisy Kodeksu karnego odpowiednio stosowane do przestępstw skarbowych Nowy katalog środków zabezpieczających stosowanych wobec sprawców czynów zabronionych jako przestępstwa skarbowe Zmiany w zakresie kary ograniczenia wolności Zmiany w statusie przepadku przedmiotów orzekanego wobec sprawców niektórych przestępstw hazardowych Zmiany tyczące obowiązku niszczenia objętych przepadkiem przedmiotów wyrobów tytoniowych Zmiany w zakresie domniemań towarzyszących przepadkowi korzyści majątkowej Przesłuchanie w charakterze świadka podmiotu, który uzyskał korzyść majątkową z przestępstwa Rozstrzygnięcia w treści orzeczenia kończącego postępowanie Delegacja dla przepisów rangi podustawowej tyczących warunków i trybu niszczenia przedmiotów objętych przepadkiem Stosowanie przepisów intertemporalnych ustawy nowelizującej Kodeks karny do przestępstw skarbowych rozdział 18 Zmiany w Kodeksie wykroczeń Uwagi wstępne Nowy typ wykroczenia wprowadzony ustawą z 20 lutego 2015 r Uwagi ogólne Znamiona przedmiotowe Strona podmiotowa Zbieg z innymi wykroczeniami i przestępstwami rozdział 19 Zagadnienia intertemporalne i przepisy przejściowe Przedłużone obowiązywanie ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób (art. 13 u.n.) Przepisy przejściowe o zamianie prawomocnie orzeczonych kar Uwagi wprowadzające Wykonywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego i zamiana tej kary na karę ograniczenia wolności (art. 14 u.n.) Zamiana kary pozbawienia wolności orzeczonej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na grzywnę lub karę ograniczenia wolności (art. 16 u.n.) Zamiana kary pozbawienia wolności, której wykonanie zarządzono na podstawie art k.k., na karę ograniczenia wolności (art. 17 u.n.) Zamiana zastępczej kary pozbawienia wolności na karę ograniczenia wolności (art. 18 u.n.) Kara łączna, wyrok łączny i kara orzekana za ciąg przestępstw. Zagadnienia stosowania ustawy nowej jako ustawy względniejszej w zakresie orzekania kary łącznej (art. 19 u.n.)

18 Zasady intertemporalne w odniesieniu do prawomocnie orzeczonych środków zabezpieczających (art. 20 u.n.) Reguły dotyczące okresów zatarcia skazania i przedawnienia karalności (art. 21 u.n.) Konsekwencje uchylenia instytucji z art. 52 Kodeksu karnego (art. 22 u.n.) Nowa reguła intertemporalna w zakresie przekształcenia przestępstw w wykroczenia (art. 2a Kodeksu wykroczeń) Szczególne zagadnienia intertemporalne ustawy nowelizacyjnej związane ze stosowaniem zasady lex mitior agit i lex severior retro non agit Uwagi wstępne ustawa nowelizująca w perspektywie stosowania ustawy względniejszej Modyfikacje kar orzeczonych przed 1 lipca 2015 r. w związku ze zmianą treści art. 4 2 k.k Zmiany w zakresie środków karnych pozbawienie praw publicznych Wyodrębnienie środków kompensacyjnych Zasady intertemporalne w zakresie kar stosowanych w trybach konsensualnych Stosowanie art. 75a w przypadku kary pozbawienia wolności orzeczonej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania przed 1 lipca 2015 r Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2015, poz Literatura cytowana Skorowidz